Sunkisf
In Brazilië werd de
klok stilgezet
wat is wijsheid?
UILTJE
jk
ei
Maar de tijd
staat ook daar
niet stil
Senaat snoert mond van
vij anden burgerrechten
Tyfusepidemie
Aberdeen bijna
bedwongen
Wellicht opheffing
anti-sahotagewet
van
Oude bankbiljetten
.5
DONDERDAG 11 JUNI 1964
lag*
jginn»
beha
bewe
lerlanj
afdeb
n 17.1
ts mi
Sticht*
uit^
um
Twee maanden na de staatsgreep
Erhard niet blij
met vertrek van
Canadezen
Bondskanselier Ludwig Erhard zou
tijdens zijn gisteren gehouden bespre
kingen met de Canadese premier,
Lestor Pearson, hebben gezegd, dat
West-Duitsland een terugtrekken van
Canadese troepen uit de bondsrepu
bliek met grote bezorgdheid zou ga
deslaan. Dit werd gisteren in Ottawa
uit betrouwbare bron vernomen. Er-
grapefruit
(Van een onzer redacteuren)
DE maatregelen, die enkele
dagen geleden geno
men z(jn tegen Juscelino
Kubitschek, de vroegere pre
sident van Brazilië, heb
ben weer eens een fel licht
geworpen op de politieke toe
stand in dat land, waar enkele
maanden geleden president
Joao Goulart door een mili
taire staatsgreep ten val werd
gebracht. Kubitschek, die ge
durende vijf jaren op bekwa
me w\jze zijn land heefr be
stuurd, is vervallen verklaard
van zijn politieke rechten en
afgezet als senator. Hij is een
van de vele vooraanstaande
Braziliaanse politici, die als
gevolg van de politieke maat
regelen van het militaire be
wind niet aan de presidents
verkiezingen van het volgend
jaar kunnen deelnemen. De ge
beurtenissen in de laatste
maanden van het optreden van
Goulart als president hebben
de burgerlijke en militaire
leiders, die thans in Brazilië
aan het bewind zijn, blijkbaar
zo kopschuw gemaakt, dat zij
nu reeds alles doen wat moge
lijk is om te voorkomen, dat
een van de politieke vrienden
van de afgezette president op
legale wijze aan de macht
komt.
vormingen worden inderdaad reeds
voorbereid, zoals die betreffende het
bankwezen.
Ook hebben de medewerkers van
Branco een eind gemaakt aan de im
portsubsidies voor tarwe, aardolie en
krantenpapier, die een zware last
vormden voor de Braziliaanse beta
lingsbalans. Deze laatste versobe
ringsmaatregel zouden politici, dia
zich bij het publiek populair willen
maken, niet gemakkelijk hebben dur
ven treffen. Voorts is bekendgemaakt,
dat departementale begrotingen
besnoeid zullen worden, dat de sta
ven van de overheidsondernemingen
ingekrompen zullen worden en dat er
belastinghervormingen zullen komen.
Niemand aldus de Times heeft
ooit betwijfeld, dat zulke maatrege
len nodig waren in een land. dat vo
rig jaar nog een enorme inflatie
heeft gekend. Maar ook nu is men
nog niet verder gekomen dan tot een
bekendmaking. Om de bezorgdheid in
de Ver. Staten en andere investeren
de landen weg te nemen heeft de
nieuwe regering de wet op de over
making van winsten en de nationali
sering van de raffinaderijen, onge
daan gemaakt.
Bij zijn inhuldiging heeft president
frwit ten uieneld uit @AUpvwié'
Thans zijn ook de verrukkelijke SUNKIST sinaasappelen in grote hoeveelheden verkrijgbaa
Volgens genoemde bron zou Duits
land zich niet zozeer zorgen maken i
uit militair oogpunt over een even
tueel terugtrekken van Canadese troe
pen, maar meer over het effect dat
dit zou hebben op de V.S. Erhard en
minister Schroder van buitenlandse
zaken zijn in Ottawa op doorreis naar
Amerika.
Amerikaanse functionarissen
Washington hebben verklaard
devol overleg" met Erhard
wachten. Men was op het ministerie
van buitenlandse zaken enigszins ver
wonderd over berichten uit Bonn die
politieke geschillen in Washington het woorcl hebben
wenst te regelen.
Zuidelijke obstructie gebroken
ssen in O x
d ti^wve'-" Senatoren mogen
slechts een uur
Duizenden dakloos
in Montana
Het Huis van Afgevaardigden heeft
op 10 februari het wetsontwerp met
290 tegen 130 stemmen aangenomen.
De Senaat debatteert er nu al sinds 9
maart over. Zuidelijke tegenstanders
pleegden obstructie door lange rede-
voeringen te houden, waarbij het niet
ongewoon was dat stukken uit de Bij-,
bel werden voorgelezen met het doel
om zoveel mogelijk de tijd te rekken, j
Door het besluit van de Senaat is dit j
nu niet meer mogelijk.
de oorzaken weg te nemen van de Branco beloofd, dat hij een onafhan-
moeilijkheden, die geleid hebben tot -Jcelijlc buitenlands beleid zou blijven
het afzetten van president Goulart, voeren. Niettemin brak hij binnen
nu enkele maanden geleden. een maand met Cuba, „wegens sub
versieve activiteiten, door Cuba in
Brazilië gepleegd". Men kan deze
gisteren besloten de obstruc
tie van de zuidelijke senatoren
tegen het wetsontwerp op de De stemming volgde op een zitting
burgerrechten te breken. Iedere die de gehele nacht had geduurd,
senator zal nu niet langer dan waarbij de democratische senator
Bvrd een marathonrede hield waar-
een U"r 0Ve^ het ontwerP en Jlle in hij het wetsontwerp aanviel en
In de Amerikaanse staat Montana zijn amendementen mogen praten. er bij zijn collega's op aandrong het
tenminste6 30 ionen omlekom^aslHet hierdoor zeker dat het debat niet af te sluiten. De uitslag
:n vermist en duizenden verstrekkende wetSOntwerD door was 71Z9. Dit was vier stemmen
In de Schotse plaats Aberdeen zijn gis
teren vijftien nieuwe gevallen van tyfus
geconstateerd. Het hoofd van de ge-
meenelijke gezondheidsdienst, dr. lan
MacQueen, verklaarde tegenover ver
slaggevers dat het er nu naar uitziet
dat men de epidemie onder de knie heeft.
Van 367 mensen is thans zeker dat zij
aan de ziekte lijden, terwijl er 55 twij
felgevallen zijn. Het totale aantal slacht
offers bedraagt nu 431. Gisteren was dit
aantal 416.
■orden vermist en duizenden verstrekkende wetsontwerp door
|J,D.daschaSdgeeWv°^enda overstromingende Senaat zal worden aanS™®-
I wordt geschat op 10 miljoen dollar. men.
Dit is een bedenkelijk verschijnsel,
omdat het gr op wijst, dat de leiders
van de staatsgreep zich niet alleen
hebben gekeerd tegen de pogingen
van Goulart, in strijd met de grond
wet te handelen. De regering onder
leiding van de door het parlement ge
kozen generaal Castelo Branco pro
beert de klok terug te zetten en een
eind te maken aan het streven van
de laatste jaren drastische sociale
hervormingen door te voeren. De
heersende klasse is er dank zij de
steun van de militairen in geslaagd,
de macht weer in handen te nemen
en de bevolking op het platteland, die
nu al jaren wacht op een verbete
ring in haar levensomstandigheden,
ziet zich genoodzaakt, haar bestaan
op de oude wijze voort te zetten. De
bedoeling van de staatsgreep is ge
weest, te voorkomen, dat de maatre
gelen van Goulart er toe zouden lei
den, dat Brazilië een nieuw Cuba zou
worden. Het gevaar is echter niet
denkbeeldig, dat de wijze, waarop
Brazilië thans wordt bestuurd eërder
«en dergelijke ontwikkeling in de
hand werkt. De teleurstelling op het
platteland is bijzonder groot en het
ligt voor de hand, dat de pro-com
munistische elementen zullen probe
ren, hier politieke munt uit te slaan.
Geen verzet
Dat men zich ten slotte tegen Gou
lart keerde voordat de gevaren nog
groter werden valt volgens de Lori-
dense Times te verdedigen. In het be
leid van de president viel weinig vas
te lijn te onderkennen. Politieke on
betrouwbare figuren waren er tijdens
I zijn bewind in geslaagd, een krachti
ge positie te veroveren in het sterk
uitgebreide overheidsapparaat. Op
vallend was dat vele gematigde poli-
jtici, die zich tot tweemaal toe ach-
Iter Goulart hadden geschaard toen
men zich tegen hem wilde keren,
j hem in april in de steek lieten. Gou-
lart maakte zich onmogelijk, door
iniet alleen aan te dringen op grond
wetswijzigingen, die dramatische her
vormingen mogelijk moesten maken,
maar ook bij decreet te gaan rege-
ren en zijn beleid slechts te laten af- j maken
'hangen van de goedkeuring van het sanering
Ivolk, dat door middel van een refe
rendum een uitspraak zou moeten
|doen.
Achteraf Is gebleken, dat de mili
taire staatsgreep weinig of geen ver
set in het land heeft opgeroepen. Men
zou hieruit kunnen afleiden, dat er
onder de massa toch wel begrip moet
hebben geleefd voor de stappen, die
tegen Goulart werden ondernomen.
Aanvankelijk leefde in Brazilië nog
de verwachting, dat men een gematig
der figuur dan Goulart met het pre
sidentschap zou bekleden. Dit bleek
echter niet het geval te zijn. De strijd
krachten namen geen risico, arres
teerden een groot aantal als links be
kend staande politici en legden vele
anderen bepaalde vrijheidsbeperkin
gen op. Niet een burger, maar een
militair (generaal Castelo Branco)
werd door het parlement tot presi
dent benoemd zij het nadat er zwa
re druk was uitgeoefend. Aangenomen
wordt, dat de benoeming van Bran
co vooral verband hield met het feit,
dat men in militaire kringen schoon
genoeg had van alle politici. Van
Branco wordt gezegd, dat hij met te
genzin tegen zijn voorganger is op
getreden en dat hij na de staats
greep ook de meest voortvarende mi-
litairen, die zonder meer een militai
re dictatuur hadden willen vestigen,
in bedwang heeft gehouden.
Branco heeft een „echte revolutie"
beloofd, zonder te zeggen, wat hij
daaronder verstond. Bepaalde her
stap zien als een uitvloeisel van de
gebeurtenissen, die geleid hebben tot
het afzetten van Goulart. Ook kan
verband worden gezocht tussen deze j
stap en de pogingen van Braziliaan
se zijde, de Verenigde Staten gunstig
te stemmen tegenover het nieuwe be
wind in Brazilië. Alleen Mexico, Chi
li, Bolivia en Uruguay onderhouden
thans nog betrekkingen met het re
gime van Fidel Castro. Volgens waar
nemers is de breuk met Cuba een on
aangename ervaring geweest voor ve
le Brazilianen, wier nationale trots
er door werd gekrenkt. Dat een
eilandrepubliek met ongeveer acht
miljoen inwoners een bedreiging zou
kunnen vormen voor een groot land
als Brazilië met zijn 72 miljoen zie
len tellende bevolking, vindt men be
lachelijk. Als men naar getallen
kijkt, is dat ook inderdaad zo. Maar
zo eenvoudig ligt het probleem niet.
Tot een openlijke strijd tussen Cuba
de andere Latijns-Ameri
kaanse landen zal het nooit komen.
Het ondergrondse gewroet, dat op
Cuba wordt georganiseerd, is het eni
ge werkelijke gevaar, waarmede men
in Midden- en Zuid-Amerika rekening
dient te houden. Deze ondermijnings-
taktiek kan nl. alleen zin hebben,
wanneer zij gebruik kan maken van
de ontevredenheid onder een groot
deel van de bevolking van die lan
den.
Niet voldoende
Het verbreken van de banden met
Cuba, dat gevolgd is op het verdrij
ven van Goulart, is niet voldoende om
de moeilijkheden, waarvoor Brazilië
zich geplaatst ziet, te bezweren. Als
president Branco een echte revolutie
wil ontketenen, zal hij daar ernstig
rekening mee moeten houden. Dan
kan hij niet volstaan met het gezond-
de volkshuishouding, met
in het bankwezen, belas
tinghervormingen en het afschaffen
van kostbare invoer-subsidies. Dan
dient hij er voor te zorgen, dat de
vele miljoenen Brazilianen, die in
Zuida frikaanse min is ter:
Felle reactie op
resolutie van
Veiligheidsraad
Vermoedelijk zal de anti-
sabotagewet in Zuid-Afrika bui
ten werking blijven wanneer haar
geldigheid op 30 juni afloopt. Zij
kan echter weer van kracht
worden verklaard onmiddellijk
nadat de regering zulks nodig
oordeelt.
Minister van justitie Vorster zei
gisteren in het parlement te geloven
dat hij er in zal slagen het kabinet
te overreden de wet niet onmiddellijk
na 30 juni bij decreet te verlengen.
De anti-sabotagewet stelt de rege
ring ln staat personen voor een pe
riode van negentig dagen in arrest
te houden, waarna zij opnieuw in hech
tenis kunnen worden genomen. Zij
kwam vorig jaar mei tot stand, waar
bij de regering verklaarde dat de wet
ten doel had sabotage en terrorisme
tegen te gaan. De wet voerde voorts
de doodstraf in voor Zuid-Afrikanen
die uit het land vluchten om in het
buitenland te worden opgeleid in het
plegen van sabotagedaden. Nadat de
wet in recordtijd door het parlement
was gejaagd werd zij onmiddellijk
toegepast op de leider- van het ver
boden Panafrikaanse congres, Robert
Soboekwe.
Doodstraf
zeer armoedige omstandigheden le-
ven en zonder meer onderhorig zijn Minhler Votlter v00rl, to
aan een betrekkelijk gering aantal z„a.A,rik, geen mens Ier dood ver-
grootgrondbezitters, een menswaar- oordreld ts omdat hij tegen apartheid
dig bestaan krijgen. Zoals het nu is; niet nu en ook niet in het verleden,
gaat, worden de rijken alleen nog De bewindsman zei dit in het parlement
maar rijker en de armen zo moge- j reactie op een dinsdag in de Vei-
lük nog armer Daar liezen de kan- n£heidsraad aanvaardde resolutie waar-
aog armer- "aaT "SS611 ae J;an in dc Zuidafrikaanse regering amnestie
sen van de aanhangers van Fidel werd veriocht voor „allen, die tot de
Castro. doodstraf of tot gevangenisstraffen zijn
Naar het zich laat aanzien zal er veroordeeld vanwege hun verzet tegen
onder het bewind van Branco weinig de apartheid." X"".
komen van He to nooHzake In ®een «nliele gevangenis in Zuid- feit, dat deze don Juan Carlos bij het
terecht komen van de zo noodzake- zjtten mensen straffen uit omdat jongste défilé ter gelegenheid van he»
lijke hervormingen op het platteland. zij geprotesteerd hebben tegen de apart- einde van de Spaanse burgeroorlog or
Hij zal daar op hetzelfde verzet stui- beidspolitiek, deze niet gesteund of zich de presidentiële tribune een ereplaats
ten. waarop vorige presidenten hun er tegen hebben verzet en ook wordt aan zijn zijde had gegeven, zo wordt
politieke nek hebben gebroken. Niet- niemand om deze redenen in zijn be- uit goede bron vernomen. Deze „gunst"
temin is het te hopen, dat hij een po-wegingsyrijheid beperkt, zo zei Vorster. jegens de zoon van de voornaamste
eine zal wagen Hij kan od de steun De minister riep de oppositie in het Spaanse troonpretendent had zowel in
vaïf d. wagen mj Kan op fle sMun lemen, tol gelul„ Zuld-Alrika Spanje als in het buitenland sterk d,
van de (r.k.) KerkenjKe letaers ,nl iedereen het recht neeft tegen apartheid aandacht getrokken
het noordoosten van het land reke-j te zijn en een politieke partij op te
nen. I richten.
meer dan de vereiste tweederde
meerderheid. Het besluit om het de
bat te beperken betekent dat het
ontwerp wellicht voor het einde van
de volgende week in stemming zal
komen.
President Johnson juichte het besluit
toe. Hij verklaarde in een rede
voor studenten; ,,Wij gaan verder
met een eind te maken aan de ar
moede en het rassenonrecht en wij
gaan voort met ons werk voor de
burgerrechten."
Minister van justitie, Robert Kenne
dy, zei dat de Senaatsleiders „de
dank van het land" verdienen voor
dit besluit. „Ik vind dat de stem
ming een nauwkeurige weerspiege
ling is van het verlangen van de
meerderheid van de Amerikaanse
bevolking, vooruitgang te boeken
bij het oplossen van rassenkwes
ties en om voorwaarts te gaan",
aldus Kennedy.
Belgische treiler
gezonken
De Belgische treiler Zeebrugge Is gis
teren in de Noordzee op twaalf mijl van
de kust van het Engelse graafschap Lin
colnshire gezonken. Een aantal beman
ningsleden Is door een reddingsploeg op
gepikt.
Vernomen wordt dat nog één man
wordt vermist. Een hefschroefvliegtuig
doet aan de opsporing van de vermiste
man mee. De oorzaak van de ramp was
niet onmiddellijk bekend.
'Mlj&cpMm..
Begineens met Uiltia d'Or.de lichts
senorita In het handige,rode blikje.
senoritas van 14 t/m 18 ct
sigaren van 20 t/m 33 ct
7ü aan &ojtfce
voor koud vier dubbeltjes
per echte liter (en nogelke
dag thuisbezorgd ook)
1 President Johnson van
de V.S. heeft gisteravond
toen hij en mevrouw
Johnson de Deense mi
nister-president Jens Ot
to Krag te gast hadden
op een diner met bal na
in het Witte Huis, zijn
jasje verwisseld. De pre
sident trok het witte
smokingjasje uit dat hij
gewoonlijk draagt bij dat
soort gelegenheden toen
hij hoorde dat zijn gast
in zwarte smoking zou
verschijnen. Hij verving
net door een zwart jasje.
Toen de gasten tegen
middernacht vertrokken
verwisselde de president
zijn zwart jasje weer
voor zijn witte smoking-
jasje en danste verder.
I Door bemiddeling
van een geestelijke
met speurderskwalitci-
ten hebben in de midden-
Zweedse plaats Eskilstu-
na de 64-jarige Nils Pet-
terson en zijn 51-jarlge
zuster Alice Lundquist,
die 48 jaar geleden van
elkaar gescheiden wer
den, elkander dezer da
gen teruggevonden. Ze
bleken slechts enkele
huizenblokken van elkaar
te wonen en de weg naar
haar werk had Alice da
gelijks langs het huis
van haar broer geleid.
I De Zwitserse regering
heeft in beginsel beslist
ten aanzien van het in
gediende verzoek om toe
stemming voor oprich
ting van een internatio
nale protestantse radio
zender. Een definitief
besluit wacht nog op na
dere ophelderingen om
trent de financiële basis
en de keuze van een
golflengte.
I In Burgers dierenpark
in Arnhem is dezer da
gen een Ieeuwenzeven-
ling geboren. Voor zover
valt na te gaan, is dit tot
nog toe in geen enkele
dierentuin waar ook ter
wereld gebeurd. Het re
cord stond tot voor kort
op naam van de dieren
tuin in Bremen, waar
een» zes leeuwtjes tege
lijk zijn geboren. Enkele
daarvan heeft men ech
ter niet in leven kunnen
houden. De leeuwin en
haar jongen verblijven
in een donkere ruimte,
die alleen bereikbaar is
via een schuif, waardoor
de oppasser tweemaal
daags voedsel gooit.
I Prin» Bernhard heeft
gisteren een privébezoek
gebracht aan de West-
duitse bondspresident
Heinrich Lübke. Prins
Bernhard kwam in Bonn
aan met een regerings-
Friendship. Na een ge
sprek en een lunch met
Lübke in villa Hammer-
schmidt, de officiële re
sidentie van de presi
dent, is de Prins weer
naar ons land terugge
keerd.
FN het postkantoor van de haven
van Algiers is een ..pakjes-
bom" geëxplodeerd. Het kantoor
vloog in brand en minstens een
persoon kwam om het leven.
Tijdens de blussing stegen grote
rookwolken op uit het postkan
toor.
Moeder schiet 4
van haar
kinderen dood
Een huisvrouw in Midland, in West-
Pennsylvania, heeft vier van haar vijf
kinderen doodgeschoten, zo meldt de po
litie. De vrouw was kennelijk wanhopig
geworden na een ruzie met haar man.
De kinderen drie jongetjes en één
meisje in leeftijd variërend van twee tot
vijf jaar, werden allen in bed gevonden
met een schot door het hart.
1538) Kende men in de geschiede
nis van de mensheid reeds vroeg al
lerlei ruilmiddelen, die we onder de
gemeenschappelijke naam „geld"
kunnen samenvatten, de eigenlijke
munten ontstonden pas toen van
overheidswege stempels op stukken
metaal werden aangebracht ala
waarmerk en later ook als waarde-
aanduiding. Oorspronkelijk behoorde
het waarmerk dat het juiste gewicht
aan edel metaal garandeerde, samen
te gaan met de waarde van de munt,
maar al spoedig
ging de overheid
decreteren wat de
munt nu eigenlijk
waard was. Dat
waa uiteraard maar
een zwakke en ver
geefse poging van
de overheid, want
de economie laat
zich erg moeilijk
wetten voorschrijven ei
waardeaandulding op e>
gaf, dat het geldstuk ee
1 pond bezat, terwijl
TOCH IS
HET ZO!
i wanneer de
>n munt aan-
de metaal-
■elllcht 'j pond waa, kon
men er toch niet meer dan pond
voor kopen. Zodat de waardeaan
dulding op de munt uitsluitend en al
leen een officiële bekrachtiging van
de devaluatie was.
Maar goed. reeds vóór het begin
van onze jaartelling kwam het al
voor, dat de muntstempels niet
meer een gewichtsaanduiding, doch
uitsluitend de waardeaanduiding be
vatte, en zo werden omstreeks 200
v. Chr. In China al munten in om
loop gebracht waarvan de door het
stempel aangeduide waarde niet
meer overeenkwam met de naar het
gewicht berekende waarde van de
munt. Daarmede had het tekengeld
zijn intrede ln de geschiedenis van
de economie gedaan; dat ia dus het
geld, waarvan de ruilwaarde niet
meer wordt bepaald door de stof
felijke waarde, maar door de waar
de die de overheid voorschrijft.
De volgende stan leidt naar de
munt die helemaal geen stoffelijke
waarde bezit, zoals de leren- en
aardewerk munten die in de woeli
ge perloden van de Romeinse kei
zertijd werden uitgegeven, toen de
heersers over het grote rijk elkaar
in steeds sneller tempo opvolgden,
of somstijds in twee- en drietallen
gelijktijdig optraden. De eerste daad
van deze heersers was het scheppen
van geld, waartoe het ln omloop bren
gen van op zichzelf waardeloze mun
ten met een waardeaandulding vol
doende werd geacht.
Het Is gemakkelijk ln te zien, dat
tussen een munt die geen stoffelijke
waarde heeft (zoals munten van on
edele metalen, van
aardewerk of leer)
en papiergeld (dat
geen dekking bezit)
geen enkel verschil
bestaat. Waa het pa
pier in de Romeinse
keizertijd ln het
westen bekend ge
weest, dan zou
ook het papiergeld
waarschijnlijk reeds veel eerder zijn
Intrede in onze cultuur hebben ge
daan. Nu zijn het, voor zover we we
ten, de Arabieren geweest, die voor
het eerst papiergeld hebben gebruikt,
want in 1024 werd in Tabriz het pa
piergeld Ingevoerd.
Het is mogelijk, dat China ln dit
opzicht dé Arabieren ia vóór ge
weest, maar zekerheid bestaat hier
over niet. Wél is bekend, dat Koe-
blai Kban, de kleinzoon van Djln-
giz Khan, ten tijde van Marco Polo
papleren geld liet vervaardigen,
maar in de eerste plaats geschied
de dit nadat dc Arabieren ban kunst
stukje hadden vertoond en boven
dien zorgde Koeblai Khan voor dek
king van het op zichzelf waarde
loze papiergeld, in de vorm van pa
rs ls. Juwelen, goud, zilver, goudla
ken. Ivoor en andere min of meer
standvastige kostbaarbeden, die hij
ln zijn schatkamers liet opbergen.
Daardoor kunnen de in China in om-
loop gebrachte papieren als bankbil
jetten worden beschouwd.
En weet U, dat ook de giro al een
zeer oude en voor dc hand liggende
Instelling is?.
(Nadruk verboden).
