D-DAY VERRASTE DUITSERS V0LK0MEK „De zee was te ruw, de storm te hevig" Hij was de eerste Luxemburgers ter stembus Eisenhower nam enorme risico's los boven Normandië Hel van vuur barstte ZATERDAG 6 JUNI 1964 Van invasie tot victorie heet het volledige rapport over de oor log in West-Europa van de hand van generaal Dwight D. Eisenho wer, de man die de uiteindelijke verantwoordelijkheid had voor de gehele operatie. Aan dit boek. dat kort na het beëindigen van de oorlog verscheen, ontlenen wij het authentieke verhaal over de eerste dagen van juni 1944. ..Juni 1944." zo schrijft Eisenhower. ..aanschouwde de krachtigste winden en ruwste zeeëen. die de laatste twintig jaar in het Kanaal waren waargeno men. Vanaf de eerste juni ontmoetten mijn bevelhebbers en ik elkaar dage lijks om tezamen de voorbereidingen voor het laatste ogenblik te behande len en de weersvoorspellingen in ont vangst te nemen, waarop onze eind beslissing betreffende het ondernemen van de aanval moet berusten. De voorlopige D-day was 5 juni, maar de meteorologische voorspellin gen. die de derde binnenkwamen, waren zo ongunstig dat ik op onze vergadering in de morgen van de vierde besliste, dat een uitstel van op zijn minst 24 uur noodzakelijk was. Op dat tijdstip was een deel van de Amerikaanse aanvalsmacht. reeds uit gevaren naar het Kanaal maar er stonden zulke zware zeecn, dat de schepen gedwongen werden om rechts omkeert te maken en beschutting te zoeken. In de ochtend van 5 juni ver toonden de omstandigheden in het Ka naal een lichte verbetering en de voor spelling voor de volgende dag gaf een straal van hoop. Een tijdelijke opkla ring werd verwacht, beginnende de vijf de. laat op de dag en durende tot de volgende morgen, met afnemende wind en een gebroken bewolking, niet lager dan 3000 voet Tegen de avond van de zesde werd echter een terugkeer van sterke winden en ruwe zeeën voorspeld en het zag er toen naar uit dat deze omstandigheden voor onbepaalde tijd zouden voortduren. LAATSTE DATUM De laatst mogelijke datum voor de invasie bij de huidige getijden was 7 juni, maar een verder uitstel van 24 uur tot dan was ondoenlijk., daar de marinebombardementsstrijdkrach- ten. die reeds op de derde van hun noordelijke bases naar de havens wa ren uitgevaren, zouden hebben moe ten terugkeren om opnieuw te bunke ren en zo zou het gehele schema van de operatie in de war gestuurd wor den. Derhalve zag ik mij voor de be slissende keuze geplaatst: de risico's te nemen verbonden aan een aanval gedurende een waarschijnlijk slechts gedeeltelijke en tijdelijke onderbreking in het slechte weer. of wel een uitstel van de operatie voor verscheidene we ken totdat getij en maan weer gun- ONHERROEPELIJK De vijfde juni. om vier uur nam Ik het uiteindelijke en onherroepelij ke besluit: dc inval in Frankrijk zou de volgende morgen plaats hebben. Zoals de gebeurtenissen uitwezen, was het besluit de aanval te onder nemen op een tijdstip dat het weer zo onvast was in hoge mate debet aan de verrassing die wij bereikten. De vijand was namelijk tot de con clusie gekomen dat elke expeditie over het Kanaal onmogelijk was, zo lang de zeeën zo hoog liepen en daar zijn radarinstallaties tengevolge van onze luchtaanvallen bulten werking waren gesteld, maakte zijn daaruit voortvloeiende onvoorbereidheid op onze aanval de moeilijkheden die wij ondervonden meer dan goed. Het weer was met de enige de lan dingen omgevende omstandigheid, die met de verwachtingen van de vijand in strijd was. Klaarblijkelijk hadden de Duitsers aangenomen, dat wij on ze aanval slechts zouden doen wan neer het nieuwe maan was en bij hoog getij en dat wij bij de keuze van de plaats voor de hoofdaanval de onmid dellijke nabijheid van een goede ha ven zouden kiezen en steile rotsen, zandbanken en gevaarlijk water zou den vermijden. In werkelijkheid vie len wij kort na laag tij aan, toen de maan vol was. Wij landden ver van grote havens en op sommige punten onder aan steile rotswanden en de wa teren hadden zulke sterke stromingen dat Duitse deskundigen ze onbevaar baar voor landingsvaartuigen hadden verklaard. ONWEZENLIJK Toen de nachtelijke bommenwerpers In de vroege uren van de zesde juni hun werk voltooiden voer de geallieer de zeevloot naar de Franse kust. De overtocht had. zoals een admiraal rap porteerde iets onwezenlijks, zo volko men ontbrak ieder teken dat de vij and besefte wat er gebeurde. Vanwege het slechte weer vertoonden zich geen Duitse schepen. Wij bereikten een graad van tactische verrassing, waar op wij nauwelijks hadden durven ho- De overneming van de bevelvoering in Frankrijk door veldmaarschalk Rom mel tijdens de winter 1943-44 werd ge kenmerkt door een enorme verster king van de verdedigingswerken. Dat duurde tot op de dag van onze inva sie. maar de vijand was nog lang niet gereed met zijn programma. Er wa ren wel versperringen aangelegd, be staande uit stalen ..zee-egels", vier- vlakken. houten palen en gebogen spoorstaven, de meeste niet aange hechte mijnen, maar hoewel deze hin dernissen niet te onderschatten vielen, beantwoordden zij toch bij lange 'na niet aan de Duitse verwachtingen. Op de stranden* lagen weinig mijnen en hun uitgangen waren dikwijls aange geven. zodat ze voor onze troepen niet al te lastig waren. UITPUTTING TWINTIG jaar geleden, op de vijfde juni 1944 om vier uur in de morgen nam generaal Eisenhower het definitieve besluit: de inval in Frankrijk zou de volgende morgen plaats hebben, on danks de ongunstige weersomstandigheden. Het punt dat het meest in het oog springt is het verrassingselement van de aanval; de Duitsers hadden de invasie op een andere plaats en op een ander tijdstip verwacht. Vandaag, nu in het destijds deerlijk gehavende Normandië weer nieuwe huizen staan en bijna niets meer herinnert aan de verschrikkingen van juni 1944, schenken wij aandacht aan een vermetele invasie die werd geleid door een man die risico's durfde te nemen. Niemand sprak, iedereen stond aan dek te roken en probeerde de schepen te tellen, maar in het Kanaal kon je niet tellen, alleen de schepen die dicht b\j je voeren waren te zien. maar dat waren er genoeg." Dat is het originele onderschrift bij deze foto die een Amerikaans persfotograaf maakte toen hij de eerste troepen verge zelde. Dat was D-day, de eerste dag. Niemand kon vermoeden dat er toen nog zoveel dagen van verwoede strijd zouden volgen voor de Duit sers op 5 mei 1945 tot het inzicht kwamen dat hun niets anders over- -* bleef dan de onvoorwaardelijke ovèr- 4 gave. De eerste soldaten verlaten de landingsvaartuigen om zich de woedende branding te stor- ten. Velen hebben niet eet vaste wal bereikt, die er kwamen waren toen al uitge- In het groothertogdom Luxemburg zal morgen een nieuw parlement, bestaande uit 56 afgevaardigden, worden gekozen. Er zijn ongeveer 200 000 stemgerechtig den. De huidige Kamer telt 52 leden: 21 christelijk-socialcn, 17 socialisten, 11 libe ralen en 3 communisten. De verkiezingen van vijf jaar geleden leverden aanzien lijke winst op voor de liberalen Chrlste- lijk-socialen en liberalen vormden daar na een regeringscoalitie onder leiding van Pierre Werner (christelijk-sociaalt. De liberaal Eugène Schaus was daarin vice-premier en minister van buiten landse zaken. De socialisten en commu nisten vormden de oppositie. Politieke waarnemers voorzien een lichte teruggang voor de liberalen ten cunste van de socialisten. Een nieuwe coalitie van christelijk-socialen en socia listen wordt daarbij mogelijk geacht. WAT is D-day? Dat wisten wij in het vertrapte Westen en dat wisten onze Duitse onderdrukkers: invasie dag voor West-Europa. Maar wan neer die dag zou komen is een van de best geheim gebleven afspraken van de laatste oorlog geweest. De Duitsers sidderden voor de onthul ling, wij leefden er naar toe. Op 6 juni 1944 werd het grote geheim ont sluierd. 's Nachts om twee uur werd de eerste klap toegebracht die de Atlantic Wall in weinige dagen gevolg dat er in archieven en op mi nisteries een serieuze speurtocht naar de werkelijke eerste op touw ts gezet. Na een heel minitieus onderzoek is dan uiteindelijk gebleken dat de eerst bevrijde burger in Europa monsieur Gondrée moet zijn, de herbergier van een afgelegen schipperskroegje aan het. Canal de Caen a Mer. In de nacht van 5 op 6 juni 1944 werd bij door zijn vrouw gewekt. Zij meende in brekers gehoord te hebben. Monsieur Gondrée trok op onderzoek uit. maar na enkele minuten begaven alle rui ten van zijn café het. Onder het oor verdovend lawaai van machinege weren wist hij zijn vronw en kinde ren in de kelder te drijven. Na een half uur bedaarde het helse lawaai en toen de caféhouder voorzichtig naar buiten gluurde, zag hij vier Engelse parachutisten voor zijn ver nielde zaak staan. Met uitgestrekte armen liep hij op de mannen toe en de eerste bevrijde Europeaan om helsde vier zwartgemaakte onbeken de militairen. zou splijten. De 82-ste en 101-ste Amerikaanse en de zesde Britse luchtlandingsdivisie werden tussen Cherbourg en Caen neergelaten vlak voor de muur van beton en staal. Ruim een uur later kon men el kaar in het invasiegebied niet meer beschreeuwen vanwege het lawaai van een van de grootste luchtbom bardementen die ooit zijn uitge voerd. De zon was nog maar nau welijks op of de vuurmonden van de ?norme armada die zich voor de Normandische kusten had samenge trokken barstten los. Dat was om half zes in de morgen. Tegen zeven uur was het ogenblik aangebroken waarop het strand bestormd kon l worden De deuren van de landings schepen gingen open en met donde rend geweld vielen de eerste tanks en afdelingen infanterie op Europa's vasteland aan. Dat was de eerste golf, daarna volgde aanval op aan val. ondanks de onstuimige zee en het wanhopige vuren van de enkele nog intact gebleven kustbatterijen. Reeds voor D-day was namelijk de strijd in de lucht beslist. De Luft waffe heeft zich dan ook nauwelijks laten zien boven het terrein van de strijd, zij was reeds weggevaagd. Toen de nacht weer viel over Nor mandië hadden de eerste, de vierde en de 29-ste infanteriedivisie, de 82-ste en de 101-ste luchtlandingsdi visie vaste voet gezet op het conti- te een volmaakt vakmanschap. Des ondanks werden landingsvaartuigen door de golven op het strand geslin gerd en vele kleine schepen liepen vol water, voordat ze konden aanleggen. Andere werden geworpen op en lek geslagen door van mijnen voorziene onderwater-versperringen. Tal van manschappen werden bij het waden door de branding van de voeten ge slagen en verdronken en zij die het droge haalden waren vaak de uitput ting nabij. Ondanks alle moeilijkheden verliepen de landingen volgens plan. Aan de operatie, de grootste in haar soort, namen 1662 vliegtuigen en 512 zweefvliegtuigen van het Amerikaanse commando deel en 753 vliegtuigen en 355 zweefvliegtuigen van R A.F. groe pen. Toen het eenmaal goed was door gedrongen dat het verrassingselement succes had. werden er op willekeurige plaatsen ontplofbare schijnparachutes neergelaten. Dat was ook de reden dat de vijand eigenlijk pas goed reageer de tegen de middag Gedurende de eerste zes dagen van de operatie wer den 326.547 manschappen, 54.186 voertuigen en 104.428 ton voorraden over de stran den aan land gebracht. Op I J jijfli was het stadium aan gebroken voor de veldslagen van de volgende twee maan den gedurende welke het lot van Frankrijk en Europa be slist zou worden." Onder oorverdovend vuur hebben geallieerde troepen in het eerste bruggehoofd het spits afgebeten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1964 | | pagina 9