UPPSALA
ZWEEDSE
AARTS
BISSCHOP
uppsala
Arkesate
soo Ar
800 jaar
zetel van
JOH AN N ES-EVAN G ELI E NU IN
MODERN NEDERLANDS
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
(Van een onzer redacteuren)
JT)£ KERK van Zweden maakt zich
gereed om in de week van vrijdag
12 juni tot en met donderdag 18 juni
op grootse wijze het achthonderd jarig
bestaan vau het aartsbisdom Uppsala
te vieren. Feestelijke kerkdiensten in
de uit de dertiende eeuw daterende
Domkerk, kerkelijke muziekuitvoerin
gen, lezingen over liturgie en kerkmu
ziek worden begeleid en gevolgd door
tentoonstellingen over verleden en he
den van de kerk en conferenties in in
ternationaal verband, want de nationah'
kerk van Zweden voelt zich sterk inter
nationaal en oecumenisch verbonden.
Deze kerk. die zo veilig en beschermd
is opgegroeid binnen de grenzen van
het afgelegen Zweden, binnen de ver
trouwde beslotenheid van de Zweedse
taal en cultuur, met haar geheel eigen
karakter en signatuur, voelt een sterk
heimwee naar verbondenheid met de
anderen. Verbondenheid met het ver
leden in de -traditie der kerk en ver
bondenheid in het heden met de kerken
van alle landen en volken.
Er is geen oecumene denkbaar zonder de
Kerk van Zweden en dat niet alleen omdat
Nathan Söderblom. aartsbisschop van
Uppsala de vader der moderne oecumene
mag heten, maar ook omdat er geen enkele
kerk der Reformatie ter wereld zo dicht bij
de kerk van Rome is gebleven. Tot op de
dag van heden is de Kerk van Zweden een
kerk gebleven naar het hart van Philippus
Melanchton de homo oecumenicus der
Reformatietijd en daarom is juist deze zo
sterk nationale kerk geroepen een brug te
zijn tussen kerken en volken, tussen de
kerken der Reformatie en Rome. tussen
Oost en West. want geen volk heeft zoveel
affiniteit tot Rusland en de Russische volks
ziel als het Zweedse volk. Voor de Kerk van
Zweden is in het geheel der christenheid
een grote taak en toekomst weggelegd.
En nu gaat deze kerk zich bezinnen op
zjjn verleden. Immers begin augustus 1164
werd de monnik Stefan een Cisterciënser
monnik uit het klooster van Alvastra in
Sens in Frankrijk in bijzijn van Paus Alex
ander III tot aartsbisschop van het zojuist
gestichte aartsbisdom van Uppsala gewijd
door aartsbisschop Eskil van het toen nog
Deense Lund. Sinds dat ogenblik was de
Kerk van Zweden zelfstandig en kon het
missiewerk van de meestal nog
heidense Zweden een aanvang
nemen. In korte tijd werd Zweden
gechristianiseerd en legde men de
eed ai op de Wet van Uppland:
,Jn Christus zullen alle christe-
Zweden,
Olof Skötkonung, had in Slgtuna
(éën half uur van Uppsala ver
wijderd) de eerste Zweedse cathe-
O'1™*" draal ,rbouwd.
dat H\j God is.
dat er geen andere goden zijn
dan Hij alleen.
Niemand zal offeren aan de af- grond gelijkgemaakt, zodat het Montreux-Territet
goden
niemand zal stok of steen ver
eren.
Allen zullen de Kerk eren
Allen, levenden en doden, zullen
daar komen
allen, die in de wereld komen en
allen, die daaruit scheiden".
Reeds een eeuw later „bekeer
den" de christelijke Zweden de
heidense Finnen door hun land te
een begin gemaakt met de grote
internationale conferentie voor li
turgie en kerkmuziek, waaraan ve
le deskundigen uitr binnen- en bui
tenland zullen deelnemen. O.a.
heidense zullen-spreken: pr<tf. Ofte Andrén
dr. Walter Blankenburg over
vernieuwing in de kerk-
Pierrc Pidoux uit
der Hugenoten: prof. Helge
Nyman over de verhouding
kleine Slgtuna tot op de dag
heden drie ruïnes van onmetelijke Woordgodsdienst
kerken herbergt: de St. Pers-, de liturgie; J. Raasted c
te koor. als antwoord vanuit de
gemeente.
Naast de tentoonstelling in het
Upplandsmuseum over de geschie
denis van het aartsbisdom, wordt
er in de Dom zelf een tentoonstel
ling gehouden van de kerkelijke
schatten (goud. zilver en gewaden)
en in Hotell Gillet een tentoonstel
ling over ,.De Kerk Nu", de plaats,
die de kerk in de hedendaagse sa
menleving inneemt.
Waakzaam
Behalve de conferentie over li
turgie en kerkmuziek, worden er
later in het jaar conferenties ge
houden over „De Kunst als ritus":
het debat van kerk en kunst (22-24
juni in Uppsala en 25-26 juni in
Sigtuna) en over „Vrede, de ons
eerst opgelegde taak" van 25-26
juli in Uppsala.
Bovendien zal men op 4 augustus
in Sens in Frankrijk bijeenkomen
om daar te gedenken hoe voor 800
jaar aartsbisschop Stefan aldaar
werd gewijd.
De Kerk van Zweden vergeet
zijn verleden niet, opdat zjj het
heden waakzaam dienen kan.
kleine vergoeding kan Sigtuna Afrikaanse' volkslied en de kerk-
thans trots zijn op de Slgtuna-
stichting, waar onder leiding van
dr. Olov Hartman onverdroten ge
werkt wordt aan de culturele be
wustwording van de kerk, aan de
plaats, die die Kerk van Zweden
muziek; dr. W. Walters uit Ame
rika over de liturgie als het vorm
gevende principe in de kerkmu
ziek; terwijl er een forum gehou
den zal worden met o.a. prof. dr.
Oskar Söhngen uit Berlijn en dr.
Olov Hartman uit Sigtuna over
kerkmuziek als sociale manifesta-
hoort ln te nemen. Vanuit Sigtuna
gaat nu al een dertig jaren een
Dertig aartsbisschoppen heeft inspirerende vernieuwing uit op de
Vernieuwd
Uppsala gekend voordat aartsbis
schop Laurentius Petri (1531-1573)
de Reformatie invoerde en de Feestelijkheden
De feestelijkheden
i„r IJltTl p worden donderdagavond 12 juni
tigste sinds de reformatie. In deze geopen(j met bijeenkomst in de
lange rij van 65 aartsbisschoppen auia van de universiteit, waar prof.
de moderne Zweedse kerkmuziek
van componisten als B. Hambraeus.
oude kerk met zjjn lange traditie. T. Nilsson en L. E. Larsson.
Marie-Claire Alain zal i
concert verzorgen, en tal van i
tenlandse ensembles zullen op
schillende wijze medewerking
Uppsala lenen.
heeft de Kerk van Zweden
haast ongestoorde ontwikkeling OW. .Het rijk._ Uppsala
doorgemaakt en zich naar de be
lofte van de Heilige Geest ver
nieuwd van geslacht tot geslacht
Zaterdagavond 12 juni en beide
volgende dagen zal in de Drieëen-
auio ,au vi«= heidskerk te Uppsala het kerke-
dr. Georg Landsberg zal spreken spel van dr. Olov Hartman
Zaterdag 13 juni
..j de Dom met een preek
aartsbisschop dr. Gunnar Hultgren.
eedse koning
de kroon des levens" worden opge
voerd onder regie van Tuve Nv-
ström. Dit kerkespel is een van de
hoogdienst drie kerkespelen. die dr. Hartman
Eigenlijk h.d niet Upps.1. m..r "d. "Sftoïïsohè
Slgtuna de aartsbisschopszetel
het aartbisdom Adam. Eva en Satan als spelers i
ten herbergen, want de eerste zal openen. In de middag wordt dan twee koren, het zwarte e
gei irrH
:>,:j
„Praten jullie cr met elkaar
over dat ik gezegd heb: Binnen
kort zien jullie mij niet meer, en
kort daarop zien jullie mij terug?
Geloof mij, jullie zult huilen en
jammeren, en de wereld zal la
chen. Ja, jullie zult verdriet heb
ben, maar dat verdriet zal om
slaan in vreugde. Een vrouw
heeft het zwaar als de tijd er is
dat haar kind geboren wordt.
Maar als het geboren is, vergeet
ze hoe benauwd ze het gehad
heeft, uit blijdschap dat er een
mens ter wereld kwam. Ook jul
lie hebt nu wel verdriet, maar
ik zal je weerzien en dan komt
de blijdschap." Zo laat de nieuw
ste vertaling van het Johannes-
evangelie de Here Jezus spreken
tot zijn discipelen in Johannes
16:19-22.
Het is dus toch gelukt. Het Ne
derlands Bijbelgenootschap is er
op de valreep in geslaagd ons
volk een vervolg aan te bieden
op de brief van Paulus aan de
Philippenzen in hedendaags Ne
derlands. Het is een klein boekje
geworden met alleen maar het
woord .Licht" op een foto-om
slag met boven een donkere we
reld het lichtspel in de wolken van
een opgaande zon. Verlucht met
bijzonder goed gekozen en bijzon
der goed geslaagde illustrerende
foto's is nu het moeilijkste evan
gelie verkrijgbaar in een taal die
bijzonder prettig leest.
Het is een taal voor jonge men-
vrouwen die niet zijn opgegroeid
bij de gedragen taal van de Sta
tenvertaling of de wat ouderwets
gewrongen taal van wat nog al
tijd de nieuwe vertaling heet.
Zij die wel zijn ipgegroeid bij de
bijbeltaal zullen wat vreemd aan
zien tegen het feit dat de Here
Jezus zijn discipelen aanspreekt
met „jullie".
Vondsten
Maar daartegenover staan zul
ke sublieme vertaalvondsten dat
we graag deze vertaling in zo
veel mogelijk handen zien. In on
ze huidige vertaling lezen we zo
stijfjes van de duivel dat hij
„niet staat in de waarheid". Nu
lezen we: „Een moordenaar was
hij van het begin af. Met de
waarheid houdt hij zich niet op,
want die is hem volkomen
vreemd. Liegen is zijn element
In Johannes 8:28 zegt Jezus:
„Wanneer gij den Zoon des men
sen verhoogd hebt, zult gij in
zien, dat Ik het ben en niets uit
Mijzelf doe." Deze woorden geven
eigenlijk de draagkracht van wat
Jezus zegt zeer onvoldoende weer.
Christus grijpt hier terug naar
het Oude Testament naar de bete
kenis van de naam Jahweh (HE-
RE), namelijk „Ik ben die Ik
ben". Zie hoe prachtig dit in de
ze nieuwste vertaling uitkomt:
„Wanneer u de Mensenzoon van
de aarde hebt verheven, dan zult
u zien dat ik ben, die ik ben, en
dat ik niets doe op eigen gezag,
maar verkondig wat mijn Vader
mij geleerd heeft."
En het „Eer Abraham- was,
ben ik", wat wel erg letterlijk
is, maar toch die uitdagende vorm
„Ik ben, Jaweh" in wezén ont
kracht, is geworden: „De Joden
zeiden;. U bent nog geen vijftig
jaar en hebt u Abraham gezien?"
Jezus antwoordde: „Geloof mij,
ik ben. Zo was het al voor Abra
ham geboren werd
De bekende tekst Johannes 3:
16 leest in deze vertaling: „Want
God had de wereld zo lii
hij zijn enige zoon gaf om
die in hem gelooft, van
dergang te redden en eeuwig lel
ven te geven." Het klinkt dus w«
maar weinig anders dan
gewoon zijn. Maar wat tolgt
weer een sublieme haast zingen
de vertaling: .God zond zijn'
Zoon niet als rechter naar i'
reld, maar als redder."
Hebben we dan helemaal geen
aanmerking? Misschien toch wel.|
Het evangelie van Johannes ft
deze vertaling in het hedendaags
Nederlands begint met de zin.1
„Aan het begin was het Woord".
Theologisch is het volkomeri
juist, want het plaatst het Woord
..vóór" en niet „in" het begin.;
Maar het „In de beginne" klinkt
toch mooier dan „Aan het be
gin", tenminste zo verging hetj
Maar dankbaar zijn we. Dank-'
baar dat het jarige N.B.G. nog
net voor het feest ons deze prach-:
tige vertaling schonk.
Licht, het evangelie van Jo
hannes. Proeve van vertaling
in hedendaags Nederlands. Uit
gave N.B.G.Amsterdam.
ZATERDAG 6 JUNI 1964
Lol Bohodoer Sjastri wacht een moeilijke taak - In
het voetspoor van Nehroe - Europa bezorgd na zege
van Goldwater
ALS alles naar wens verloopt
zal volgende week dinsdag
de beëdiging plaats hebben van
Lal Bahadoer Sjastri. de nieuwe
premier van India. Uit het feit,
dat de CongrespartU hem una
niem als opvolger van Nehroe
aanwees, mag worden opgemaakt
dat het de wens van de overle
den staatsman is geweest, dat
Sjastri ztjn werk zou voortzetten.
Nehroe wilde blijkbaar niet. dal
Sjastri hem al tijdens zijn leven
zou opvolgen. Daarom bleef dezr
ook sinds de ernstige ziekte van
de premier in januari op de ach-
tergrond. In die kritieke dager
liet Nehroe hem bij zich komen
en vertelde hij hem. dat hij zijn
hulp nodig had. En toen de toe
stand van Nehroe zienderogen
achteruit ging. volgde Sjastri
hem als een schaduw en voerde
hij alle taken uit. die de premier
niet kon behandelen. Op de
avond voor zijn dood keerde
Nehroe terug uit het vakantie
oord Dehra Doen. Hij maakte
plannen voor de komende Ge
menebest-conferentie in Londen
en hij vertelde Sjastri. dat hij
zich gereed moest maken om
naar Engeland te gaan. In New
Delhi werd toen aangenomen,
dat de man, die Nehroe naar
Londen zou vergezellen, voorbe
stemd zou zijn, de premier op te
volgen.
Half beschaafd
Het zou de eerste buitenlandse
cis van Sjastri zijn geweest.
Nehroe heeft hem wel eens
schertsend „half beschaafd" ge
noemd. omdat hij in tegen
stelling tot vele andere mede
werkers van Nehroe de wes
terse beschaving, die de premier
zeer in hen bewonderde, zich
niet eigen had gemaakt. Het
deert Sjaetri oiet Hij is een
zachtmoedige man. die alle pu
bliciteit heeft gemeden, maar
voor iedereen een vriendelijk
woord heeft. Zijn woning staat
altijd open voor iedereen, die
problemen heeft. Hij weet echter
ook van optreden. Hij is nl. ver
antwoordelijk voor het risico, dat
India onlangs nam met de vrij
lating van de nationalistische lei
der sjeik Abdoellah van Kasjmir
uit de gevangenis.
De opruiing voor de vrijlating
van de sjeik had bijna het punt
van een uitbarsting bereikt, *ocn
de zet van Sjastri de toestand
weer deed bedaren. De mogelijk
heid is niet uitgesloten, dat zijn
stap de regeling van dc kwestie-
Kasjmir naderbij heeft gebracht.
Kennedy
Sjastri is een politicus van de
middenweg, die zegt alleen een
instinct te hebben voor de inter
pretatie van de principes van
Nehroe en de vastberadenheid
om deze uit te voeren. „Niemand
kan in de schoenen van Nehroe
staan. Iemand die dat zou pro
beren. zou een gelaarsde kat lij
ken". zo heeft hij gezegd. Hij is
een uitgesproken anti-communist.
„Wij kunnen sociale en econo
mische vrijheid voor de massa
bereiken, zonder de folteringen
van het communisme te moeten
verduren. Ik verkies een politiek
van de middenweg, of het nu po
litieke of economische aangele
genheden betreft. Ik ben van
nature en instinctief tegen uiter
sten". aldus Sjastri. Zijn gezond
heid is niet al te best. Drie jaar
geleden heeft hij een hartaanval
gehad. Hij heeft vier zonen en
twee dochters.
Een kleinzoon van Sjastri is
Kennedy genoemd, naar wijlen
president John F. Kennedy, voor
wie hjj grote bewondering koes
terde.
Afgebakend
Voor Sjastri breekt nu een
moeilijke tijd aan. Verschillende
problemen dringen zich aan hem
op, zoals de dreiging van de Chi
nese troepen aan de noordelijke
grenzen, de taalstrijd in verschil
lende delen van het land. de on
enigheid binnen de Congrespar
tij, de slechte economische situa
tie. die tot grote werkloosheid
heeft geleid en de kwestie-Kasj-
mir. die de relaties tussen India
en Pakistan steeds meer vertroe
belt. In de afgelopen maanden
heeft de regeringsarbeid vertra
ging ondervonden door de ziekte
van Nehroe. Verwacht mag dan
ook worden, dat de zaken met
grote voortvarendheid aangepakt
zullen worden, als Sjastri vol
gende week met zijn kabinet voor
ae dag komt.
Zolang Nehroe nog leefde, kre
gen zijn medewerkers weinig ge
legenheid zelf initiatieven te ont
plooien. Wellicht gaat er in dit
opzicht iets veranderen. Vast
staat echter, dat men zal voort
gaan op de weg, die Nehroe heeft
afgebakend.
Commentaar
Ook de overwinning van Gold
water bij de Republikeinse voor
verkiezingen in Californië heeft
vele pennen in beweging ge
bracht. De volgende ontboeze
mingen meenden we de lezer
niet te mogen onthouden. De
commentaren vergelijken hem
met een cowboy uit Arizona, een
heksenjager, en zelfs met een
fascist en Adolf Hitler. Dit laat-
NEHROE
ste doet de Russische Literaire
Gazet. Die schrijft: „In het be
gin werd Hitier ook niet erg se
rieus genomen. Dat is de mens
heid duur te staan gekomen.
Het schijnt ongelooflijk dat
Amerika zo verblind zou zijn,
dat het zijn lot in handen zou
geven van deze ongeletterde
Het artikel verscheen onder
de dikke kop: „De carrière
van een Neanderthaler". Een
bijgaande spotprent toont een
Goldwater, die raketten spuwt.
De kop in het Italiaanse socia
listische blad Avanti stelt de
vraag: „Een fascistische tegen
stander voor Johnson?"
Gevaarlijk
Van de Parijse bladen heeft
alleen l'Aurore de overwinning
van Goldwater op de voorpagi
na gebracht. Het provinciale
blad Normandie schrijft, dat de
overwinning bewijst, dat er veel
Amerikanen zich aangetrokken
voelen tot een krachtig beleid.
Het blad acht het mogelijk, dat
zelfs indien Johnson een over
winning op rechts behaalt, hij
toch steeds meer de doelstellin
gen van Kennedy zal moeten
prijsgeven. Het Belgische Laat
ste Nieuws schrijft: „Zelfs in
dien de redevoeringen van Gold
water met een korreltje zout
worden genomen, dan blijft het
een feit. dat deze man gevaar
lijk is". De Frankfurter Rund
schau vindt Goldwater niet
„slechts conservatief, maar, wat
nog gevaarlijker is, een ver
ward en zwak man, die zijn
zwakte en onzekerheid tracht te
verbergen achter felle redevoe-
De Dagens Nyheter zegt:
„Een overwinning van de stom
heid en onwetendheid onder dc
Republikeinse kiezers van Cali
fornië kan niet de bemoedigen
de aspecten verhelen, welke dc
Ver. Staten als geheel onder
scheiden. Het was geen speling
van het lot, dat John Kennedy
in 1960 tot president werd ge
kozen."
Ook mr. Stikker, de scheiden
de Nederlandse secretaris-gene
raal van de Navo, heeft zich
over de Goldwater-zege uitgela
ten. Tegenover journalisten op
het Witte Huis verklaarde hij.
dat de Europeanen ongerust
zouden worden, als Goldwater
zou worden aangewezen als Re
publikeins kandidaat voor de
Amerikaanse presidentsverkie
zingen. Zou de senator echter op
de Nationale partijconventie van
volgende maand niot al te veel
stemmen op zich kunnen vere
nigen. dan zou het wantrouwen
in Europa over de standvastig
heid van Amerika in zijn voor
nemen om Europa bij te staan
in geval van oorlog, voor een
groot deel worden weggenomen.
Schaduwzijde
Op de Republikeinse partij
rust dan ook een zware verant
woordelijkheid. Men weet, dat
gewoonlijk de kandidatuur in de
wacht wordt gesleept door de
politicus, die er tijdens de voor
verkiezingen in geslaagd is, het
grootste aantal voorkeurstem
men op zijn naam te verenigen.
Dat was vier jaar geleden ook
het geval, toen Kennedy de kan
didatuur van de Democratische
partij verwierf. Goldwater kan
er op eenzelfde wijze in slagen,
SJASTRI
de Republikeins* partij voor een
voldongen feit te plaatsen, als de
conventie eenmaal is begonnen.
De afgevaardigden uit de vijf
tig Amerikaanse staten zijn veel
al gebonden, de eerste keer hun
stem op een bepaalde kandidaat
uit te brengen.
De partijleiding zou in een
dergelijk geval een verkiezing
niet kunnen verhinderen. Dat '3
de schaduwzijde van het sys
teem der voorverkiezingen ln
een tijd, waarin de communica
tiemiddelen enorme mogelijk
heden bieden, ook aan extreme
figuren als Goldwater.