Afrikaanse christen-vrouwen
zoeken nieuwe levensstijl
-l{to dokter^
0pe n briel
Elke vrouw een kruidentuintje
ZATERDAG 25 APRIL 1961
TEGENbruidsschat
veelwijverij
onderwaardering
illllllllllllllliliillllllllllllllllillllllllllllllllllillllllllll
Daar stonden ze met z'n
vijfenvijftigen: afgevaardig
den en waarnemersallemaal
vrouwen. Tien uit Azië, Ame
rika en Europa, de anderen,
kenbaar aan hun kleurrijke
traditionele dracht, uit Afri
ka. Je zag de artistiek gedra
peerde hoofdtooi van de
Nigeriaanse, die een wijde
blouse met kimonomouwen
droeg, de levendige kleuren
van de Kenti-dracht van de
afgevaardigde uit Ghana, de
interessante kleding der Oe-
ganda-deelneemsters die, in
fraaie zijde gestoken, op hun
Paasbest waren. Hun gewaad
was om het middel bij elkaar
gehouden door een brede,
soms fraai geborduurde gor
del. „Hiermede kunnen wij
niet wedijveren"lachte de
Amerikaanse met haar spor
tieve blouse en rok. Ze had
gelijk.
Eén Nederlandse \rouw speelde
een belangrijke -ol bij dit kleur
rijk schouwspel. Het was mejuf
frouw Cox van Heemstra, die door
de Wereldraad van Kerken afge
vaardigd was. Zij bracht reeds
vier jaar in Afrika door, kon
waardevolle adviezen geven, en
tevens pis tolk optreden tussen
het Frans- en Engelssprekende
gezelschap van Afrikaanse Chris
tenvrouwen. Afrikaanse vrouwen,
die ons respect en gebed wel van
node hebben, als wij kennis ne
men van hetgeen ze met elkaar
bespraken, vorig jaar in Kampa- fch?., »»V *fr,k5a"sJ,
la. Oeganda. Zij Jaren leden van tradit.onele haardracht Zij sche-
nationale of internationale vrou- "en z,ch °P beidc manieren vol-
tvenorganisaties, sommigen moe- k»mc" »P Sen,ak ,e ™ele»-
iehr?a™..gr0te De dames hadden al direct met
echtgenoten vr hoogtvaardig. de taal.ba„ière le maken, naar
wijverij, zij ontmoet kritiek en
weerstand bij familie en omge-
.,Aan moeders knie worden na
ties opgevoed", was het motto
van mevrouw Pamela Kisosonko-
le. „Overal in Afrika groeit het
nationalisme. Weten wij wat er
guande is in de weield vaa ons,
kunnen wij onze kinderen leiden
op weg naar de volwassenheid?
Wat is onze belangrijkste taak in
eigen omgeving? Zijn wij in staat
om op voet van gelijkheid om te
gaan met mensen uit andere lan
den?" vroeg zij haar gehoor. Voor
de moderne, christelijke vrouw
geldt: in de veranderingen, die
overal plaats vinden. moet zij
zichzelf toerusten, maar tegelij
kertijd vasthouden aan de chris
telijke overtuiging. Medeleven
met school en jeugd zag mevrouw
Kisosonkole als een belangrijk on
derdeel van de moedertaak.
De vrouw als lid van de kerk
was ook een onderwerp dat de
dames met elkaar bespraken. Me
vrouw Ruby Lassey van de Evan
gelische Kerk in Togo vertelde
van verschillende activiteiten in
haar kerk: er zijn Biblihabobo,
bijbelstudieclubs. De vrouwen
nemen deel aan de Vrouwen We-
reldgebedsdag, krijgen les in hy-
t| giëne,^ kinderverzorging, naaien
Ander patroon
tivloed van de westerse
beschaving en christendom ont-
geheel ander familiepa-
„Wat is Uw mening
overI
Bij praktisch elke laatste
rubriek uit de serie van vier
over een bepaald onderwerp,
sla ik altijd weer even aan het
piekeren. De vraag: welke
brieven moeten er eigen
lijk nog mee weegt dan steeds
weer even zwaar en zo zit ik
ook nu weer naar ik hoop
zo zorgvuldig mogelijk te
schiften. Ik weet overigens nu
al waar het op uitdraait: het
stapeltje „mee" is natuurlijk
weer veel groter dan ik er ooit
in zal kunnen krijgen. Mocht
u daarom uw naam niet tegen
komen, weet dan dat ik eer
lijk m'n best heb gedaan.
schreef zij ter
particulier nog iets van
;vr. J. de B. te 's G., die
een verschil noemt van dag
nacht, ,,'t Lijkt wel of de
fondsarts en dito specialist het
Ofschoon het beslist niet' in
m'n bedoeling lag van deze ru- I
briek een soort adviësbureautje beneden hun stand vinden je
te maken, wilde ik beslist niet te ijChten als je wat vraagt. Al-
tijd gauw en haast je rep je.
Maar als je particulier bent,
dan praten ze soms honderd
nalaten dit verheugende
even door te geven. De lezeres
is gaarne bereid geïnteresseer- uaii
den die zitten met dezelfde 0ok ziekenhuizen
schil duidelijk te merken. Als je
kwaal als waarvan zij zoveel r
righeid heeft beleefd, nader c
deze arts t~
informeren.
l\'egatief
als fondspatiënt het ziekenhuis
verlaat dan zegt men amper
goeiendag. Vertrek je als klasse
patiënt, dan brengt de verpleeg
ster je tot aan de buitendeur en
draagt ze je koffertje" aldus dit
kritische geluid.
Vervolgens zon lk wat aan
dacht willen schenken aan ver
schillende minder opwekkende
geluiden over de arts of de spe
cialist omdat die nu eenmaal ook
lussen dc post zaten om dan te hebben gesp„ke„!, bver hel
een m J*»1"'»» met de ttcloofde post- (eil dat dhSisarts weigerde
een \an ticvc bloemlezing. „...n .ne
Mej. C. K. te D, stort haar
hart uit (na overigens heel posi-
verschillende doktoren
ring te brengen hoe
de vorige afleveringen een lezeres
schreef: ,,Er gebeuren nog won
deren". Na bijzonder veel gedok-
ter kreeg zij namelijk tegen
hartkloppingen van een arts een
middel, dat frappant goed hielp.
Dit heeft een andere lezeres er
toe gebracht te schrijven (en met
nadruk te vragen)
Waar woordje
Voor we nu aan de bloemle
zing beginnen nog even een i
woordje van mevr. S. M.-N. te
's-G. die zegt: „Weet u wat het
is? Wij denken altijd iets bij
zonders te zijn; zelfs als we een
gewone verkoudheid hebben me
nen we iets bijzonders te man
keren". En: „hoe vaak bren
gen wij tijdens gesprekken onze
kwalen en kwaaltjes niet in de
belangstelling. Denkt u dat
dokter altijd tijd heeft om o
soms wel eens vermeende, pro
blemen aan te horen? Daarom
schepen we 0"ze. familie ^er
naar dan uit de
L. te R.
op..
ochtends vroeg
te komen na een alarmerend te-
Zo vindt dhr. of mej. J. de P. lefoontje. „Ik heb toen na veel
te L. dat dokters en specialisten moejte een andere arts kunnen
te weinig zeggen wat er aan belien maar toen die kwam was
mankeert. „Ik heb liever dat onze moeder al overleden. Nu
zegt: daar is weinig aan te kon de arts later wel zijn excuses
®r"w leven lang aanbieden en zeggen dat hij zich
hebben, dan dat nad vergist; wij hebben
wel last
zwijgt"
vordt
specialisten
professoren
G. vind haar dok-
academisch ziekenhuis, de ter zo bijzonder fijn, omdat deze
moed opgaf nog ooit „de oude" juist alles vertelt. „Ik krijg op
te worden. Naar de kerk durfde 1"1'
zij bijvoorbeeld niet, want dan
gevoel elk moment
haar stoel te kun-
te worden. Naar de kerk durfde mijn vragen een eerlijk
jorbeeld niet, want dan woord; mijn dokter zal niet „ja"
het gevoel elk moment zeggen als hij uit medisch-men-
selijk oogpunt weet dat het
moet zijn. Het gaat ♦»-
ieder geval uit geleerd dat je
niet al te vast op het oordeel
van de dokter moet vertrouwen.
'tZijn ten slotte ook mensen".
Alles zelf
Tot zij in contact kwam met
arts, die althans voor haar
middel bleek te bezitten tegen
haar evenwichtsstoornis. Name
lijk een prismabril. En ook zij
ging, al spoedig (met de bril op
de neus) roepen: er is een won
der gebeurd, omdat ze zo bij
zonder is opgeknapt,
zelfs gisteren gewoon
mijn leven
daarom weet ik
Mevr. W. uit dezelfde plaats
heeft zich eens reuze ongelukkig
slotte gevoeld toen zij met haar zoon-
gezondheid en tje bij een chirurg op bezoek
raag waar ik was. De jongen lag op de on-
ik moet leren derzoektafel maar steeds liep de
haar hét met mijn gebrek te leven", al- dokter weg
dus deze lezeres, die ik in ieder legen verbandkamer. Toen
geval sterkte wil toewensen bij lief eindelijk geholpen kon
haar langdurige ziekte.
'ge-
,,'k Ben
Oud chapiter
-er het oude chapiter: fonds
Thuis, in Afrika,
■achlig versierde In
graag gebruikt
-- - vertegenwoordigden, heersten ook
gelang hun koloniale verleden verschillende opvattingen over al- Alleen zijn eerste
I». spraken ze Frans of Engels, maar ierlei zaken wat betreft vrouwen- een medelevend kerklid worden.
Kiezen deze talen zijn zelden de moeder- arbeid ontwikkeling, huwelijk en Geadviseerd werd voortaan, één
taal van Afrika. „Masai is mijn statUs van de vrouw, ouderrecht regel te volgen, namelijk dat
tussen eerste taal", zei een jonge vrouw, en verantwoordelijkheid. Bestude- i ~1" -
ring van de achtergronden
staat
troon dan voorheen. De jonge ker- straat dan van hun eigen moeder,
ken en bewust Tevenue curisten- ook de bruidsprijs, die de vrouw lutionair voor de Afrikaanse
vrouwen worstelen met proble- degradeert tot handelswaar, was christenvrouw. De moslemvrou-
men, die ons westersen, totaal een onderwerp van gesprek. Er is wen (27,4 procent behoort tot de
vreemd zijn. Wat moet de kerk grote interesse voor het radio-pro- Islam) mogen zelfs de moskei
met veelwijverij? Er leven drie gramma „De stem van het Evan- niet binnengaan m hun godsdien-
verschillende opvattingen: a. de gelie" van de Lutherse Wereld- stige plichten op gelijke voet met
polygamist moet al zijn vrouwen bond, dat zorgt vooi godsdiensti- de man te volbrengen. Christus
wegsturen, behalve de eerste; b: ge, culturele en opvoedkundige bevrijdde de vrouw van alle min
de polygamist wordt niet ver- programma's. Ontwikkeling en op- derwaardigheid met die weten
plicht zijn vrouwen weg te stu- voeding in een christelijke geest schap scheidden de vrouwen met
ren, maar hij mag niet aan het van samenwerking, zo mogen we harten van dankbaarheid. Ieder
Avondmaal deelnemen; c: de po- de oplossing der problemen wel ging zijns weegs naar alle delen
lygamist mag, mét zijn vrouwen samenvatten. Het land schreeuwt van veranderend Afrika, het we-
gedoopt worden maar mag niet om secretaressen, typisten, boek- relddeel dat zo groot als viermaal
aan het Avondmaal deelnemen. houdsters, winkelbedienden, ver- de Verenigde Staten en driemaal
pleegsters, sociale werksters, Europa is. Afrika met z'n moei-
kan journalisten, onderwijzeressen. lijke verbindingen: Londen is dich
ter bij Moskou dan Kano is bij
i westerse dracht van blou- het met zulke versch Jleni
sc en rok, met een modern kap- ten gesproken wordt",
sel daarboven, dan weer de typi- In de landen, die de
VAN BLOEM'EN PLANT
Waarom heeft de
Franse keuken zo n
goede naam en is
zelfs een maaltijd
in een klein Frans
eethuisje een culi
nair genot? Om
zUn grote variatie
en zijn snufje van
dit en van dat, de
geur
ma van zij» krui
den. Waarom ons
dat zo opvalt?
Waarschijnlijk om
dat onze Holland
se keuken de nei
ging heeft te
vlakken.
waar zijn er te
genwoordig diver
se kruiden in poe-
dervorm in de han
del om het gemis
aan geur en smaak
te compenseren,
maar er gaat toch
niets boven de
verse kruiden van
Nu 1
wel zeggen dat t
allemaal de schuld
is van de hoog
bouw.
een wil is, is een
weg. Niet alleen in Uw kleine
stadstuintje, maar ook op Uw
balkon of plat. zelf in de dak- kruideniut
goot kunt U met succes krui
den kweken. Ook in de scha
duw kunt U nog terecht met
kervel, peterselie, selderij, la
vas (maggiplant), bieslook en
lieye-vrouwe-bedstro. lliei naai- pui-pen use uiuoin-
Kruiden stellen geen bj - hoofdjes. Om de drie jaar de
dcre eisen aan de grond. W overblijvende kruideplapten
I. als zij vurig 1
al langen God te leren kennen en Je-
uic miuiaoubC JWKJ1 ,^.r. zus te willen volgen, allen gedoopt
elijks te begrijpen als helderend bij de aanwezigen. De worden. Uitsluiting van het Avond-
:n" Afrikaanse
willen geven aan hi
en kerk en staat zien z
le problemen gesteld.
die leiding maal zal niet langer een tucht-
in gezin, in maatregel zijn, wel is pastorale
Groot gebrek
zorg en christelijke voorlichting
over liefde en huwelijk een drin
gende eis. In hun verslag legden
de vrouwen, de nadruk op samen
werking tussen man en m-ouw in
het huwelijk. Dit is nodig voor de
vorming van gelukkige, gezonde
gezinnen waar kinderen in chris
telijke geest kunnen worden opge
voed. Zij zijn de christen-burgers
van tie toekomst. Echtscheiding is
aan de orde van de dag. Èen
ontwikkelde man met een vrouw
aan wie enige beschaving ont
breekt, die geen moderne huishou
ding kan voeren, haar man \erge-
zellen en gasten ontvangen, zij
zien hun huwelijk al gauw schip
breuk lijden.
In het licht van de bijbel be
spraken de Afrikaansen proble
men als dronkenschap, prostitutie,
veelwijverij, initiatie-riten, in ca
de besnijdenis
Het bijbelwoord, dat in Christus Khartoum. Ze hadden
binding gevonden die de immen-
se oppervlakte overspant, nieuwe
ervaringen, perspectieven en
vriendschap namen ze mee naar
huis. De resultaten van bun rap
port werken na in het nieuwe
Afrika, in een geest van nieuwe
gehoorzaamheid en zelfverzaking.
Een ontwikkelde jonge Afri
kaanse vrouw - zal zij in vrijheid
huwen, de schimp om het onge
huwd zijn dragen, of tegen een
hoge bruidsprijs „verkocht"
Allereerst is daar het analfa
betisme: tachtig procent der be
volking kan lezen noch schrij
ven. Er moeten 345.000 onderwij
zers komen in de nabije toe
komst voor de miljoenen jonge
Afrikanen die scholing ontberen.
Andere hindernissen op de weg
naar volksopvoeding zijn het
slecht functioneren van pers, ra
dio en televisie. Op iedere hon
derd Afrikanen, leest er één een
krant, hebben evtwee een radio.
Wat de voeding en de opvoeding
aangaat: er is schaarste of ge
brek aan verse groente, melk en
meel. Er is één dokter op 100.000 Een christelijk gezinsïevi
mensen. Met de voorvaderlijke het ideaal dat de Afrikaanse
tradities worden nog 54.6 pet. vrouwen bezielt. Wat de vrouwen
- - het meest kwetst is wel het feit.
mannen hun persoonlijkheid
respecteren. Jorge kinderen
De Afrikaanse deelneemsters ,eren meer van de vriendjes op
aan de conferentie onderkenden
deze nood, om maar niet te spre-
ken van de politieke „zuiverin- ft.*************************
gen in de jonge staten en de pro
blemen van de apartheidspolitiek
van Zuid-Afrika. Met grote inte
resse werd geluisterd naar de
Kongolese cfgevaardigde die de
situaties in Leopoldville schilder
de. „Ik hoop dat we het in de "jVTIEUWE vragen maar weer.
toekomst beter doen", zei ze. De -f™ Als het me lukt, zal ik er
Zuid-Afrikaanse afgevaardigde twee door elkaar beantwoorden,
was nog nooit buiten haar land Hier is de ene: „Vroeger ben ik
geweest en deelde hier voor het onderwijzeres geweest. Leuk
eerst in een gemeenschap van werk. In de jaren dat ik voor de
werk en gebed. gezamenlijke klas stond, voelde ik me naar
maaltijden, gezang en gelach, als- lichaam en geest, ja, wat zal ik
of scheiding tussen rassen niet zeggen: helder, gezond, fit. Ik be-
bestond. Zij vertelde van de ne- zocht concerten, deed aan sport,
gatieve invloed der apartsheids- las veel. Haalde mijn L.O.,
wetten die een harmonieuze ont- Frans en Engels, en begon daar-
wikkeling van haar land in de na aan Nederlands M.O. Volgde
weg stond, en van de beperkin- lessen in voordrachtskunst, en
die dit voor het persoonlijk droeg af en toe eens voor op een
meebracht. avond van een vrouwenbond of
toen voelde ik me ronduit een
fondspatiënt" illustreert deze
briefschrijfster, die evenwel la
ter iets meer van deze houding
begon te begrijpen toen zij hoor
de dat de bewuste specialist
maagpatiënt was.... Mevr. J. M.
B. van W. te P. heeft er be
zwaar tegen dat haar arts alles
zelf wil doen. Het kost je de
grootste moeite om gedaan te
krijgen eens een specialist te
mogen raadplegen, terwijl deze
dokter zelfs geen gebruik wenst
te maken van de plaatselijke
zondagsdienst. Dhr P. S. te P.
beschrijft hoe zijn echtgenote
eens na een afspraak „particu
liere tijd" als fondspatiënte op
het spreekuur van een specialist
kwam. De man was blijkbaar
niet van dit fondszijn op de hoog
te, doch toen hij er achter kwam
was zogezegd de boot aan. „Ik
wat wij daarna nog met deze
man hebben meegemaakt, maar
het was buiten elke vorm" lees
ik verder nog. „Het hangt zeer
beslist van de specialist af, er
zijn ook heel fijne mensen bij".
Mevr. C. H. K. te S., ik laat u
beslist geen recht wedervaren
door slechts één dingetje uit uw
alleraardigste brief te halen en
dit nog wel hieronder te zetten.
Sorry, maar de oorzaak kunt u
in de aanhef lezen. Als ik dan dit
mag citeren:
Mijn man heeft bij de tand
arts een minder prettige erva
ring gehad. Ter voorbereiding
voor een prothese liet hij regel
matig enige kiezen trekken. Nu
is het hinderlijke dat hij na zo'n
ingreep vrij lang blijft bloeden.
Soms wei 24 uur. Toen hij hier
de tandarts op attent maakte
(hij ging toen als ziekenfonds
patiënt), antwoordde de man:
„doe er maar wat watten in,
dan gaat het wel over".
Een week later was mijn man
genoodzaakt op een zondag de
hulp van deze arts in te roepen,
gezien de nogal hevige pijn, die
ondanks pijnstillende middelen
niet weg te krijgen was.
Hij ging dus particulier en be
taalde dubbel tarief. Toen hij tij
dens dat bezoek de tandarts
weer eens op dat lange nabloe-
den opmerkzaam maakte, ant
woordde deze: „Had u dat maar
je „geborgen". O. ik vind dat zo
moeilijk, het klinkt bovendien on
dankbaar, en dat ben ik niet. Ik
ga op in mijn gezin, ik heb een
bovenstebeste man, en toch hun- dingen die
En zelfs al zou het hebben van
heel kleine kinderen en het ont
breken van hulp je enorm aan
huis binden, dan nog zie ik niet
hoe je de hele dag moet hollen
draven. Ik heb een druk leven.
Herwaardering
i.d.
alles krijgt aangereikt wat haar Uijd h d Inde;daad
tot denken jn innerlijk leven zet, r? er.,aad ----
niet tijd kon uitkopen, en nu maar •ifrbï dlkw')1k avondwerk,
moet denken dat het betig zijn met V''
dingen die maar wat rollen het j H meestal tussen half 2 en
iets. Niet naar lek- voor-handene. het alledaagse, je ^ie smidda8s niat veel waard,
stoel opgekruld zitten toch echt verandert, dat wil èr JJaa S?0" ben 'k gaan
lezen, lui of zo. zo van: stoor me bii mii niet in Natuurlijk kan 01 er §mSen een Paar boeken
niet nee, maar naar wat ik ni€t iedereen lange dagen maken, ^dan "no^Lrdi^^t^iTt^ïo1
je meten met dingen die Geestelijk bezig zijn kun je ze- ?r.dan °°K,aardlg wat uit te ko-
n ker niet met een moe hoofd. Ge
ling. Voor randen langs l
pad is bieslook goed bruikbaar
met haar purperrose bloem-
deze in het najaar niet met
uitput-
de drie jaar in november kalk
strooien. Het zaad kan zowel
in de volle grond, als in kistjes
of potten gezaaid' worden en
wordt s]echts met een dun laaS- bonen beginnen te bloeien .dan
aarde bedekt. Fijn ^za ;s juist oogstbaar als de
Hebt U een volkstuintje, ver
geet dan niet eenjarig bone-
kruid te zaaien zodra de tuin-
Mevrouw Marjorie Kabuzi uit
Uganda sprak over de vrouw op ^eea
de grens van traditie en moderne £oir
levenswijze. In oude nederzettin-
gen voelen de vrouwen zich min-
derwaardig aan de man. In som-
mige stammen moeten ze veel ee^ rustkuur ten huize
harder werken dan de mannen, vriendin, leerde ik mijn i
anderen veronderstellen, dat ze "?en' v/e trouwden. Nu,
niet zelf kan denken. Zij hebben laar. hebben we vier kinderen: 8,
uit een andere wereld komen llll
die je verfrissen. Ik ga echter zondheid
hoe langer hoe meer de mening
aanhangen dat het toch een keu
ze is: trouwen of niet trouwen.
^al je,'«lis je trouwt, beslist wat
rdoor mijnrugwervels verslapt - in^ intelligentie. Jekunt
het
dat met i
eerlijk zeggen. Bent u
tussen de tuinbonen
tevens werkzaam tegen de ge
vreesde zwarte luis.
„j potten met een stukje glas
bedekken, bevordert het ont
kiemen. In kleine tuintjes of
voor balkons kunnen we beter
niet te veel van een soort zaai-
en, maar de pakjes zaad met leven en bedrijvigheid i
het moeilijk. „Alleen zijn" past
niet in het oude patroon
buren of vrienden delen. Het
is bovendien gemakkelijk dat.
waar weinig ruimte beschik
baar is, we ook van sommige ken.~ Ën wÜt U
soorten plantjes kant en klaar van een echte ..JRIH
kunnen kopen, zoals bijvoor- nieten, bezoek dan in Uw
eelkleurige vlinders rond
om de geurende bloemen, zelfs
op Uw flatje hoog bij de wol-
wilt U eens ten volle
echte kruidetuin ge-
beeld het geval is bij bieslook,
citroenkruid, citroenmelisse,
dragon, hysop, kamille, kruize-
kantie eens de oude kruidhof
in het Openluchtmuseum in
Arnhem, met zjjn specifieke
munt, lavas, marjolein^ ;^majo- middeleeuwse sfeer en kruide-
i— H rjge geuren uit die goeie oude
geen andere bezittingen dan de 3 en Jaar- •En wat
kralen en kleren die ze dragen, maar zeggen wil:
Een herwaardering van haar of ?elfs maar vai
plaats en functie moet plaatsvin- nooit meer iets. n
den. Zij leeft nu tussen twee we- li:id maar huishouden
relden. Haar mening is nog niet en kleertjes naaien. Ik lees al
gevestigd. Haar leven is eenzaam, wij lang uw brieven. En dan
Vooral de alleenstaanden hebben denk ik dat moet ik toch ook kun
nen. Er iets bij doen. Niet
versuffen. Maar elke dag is
weer hetzelfde. Dat maakt mij
soms woedend. Ik heb er nu
maar eens eerlijk met mijn man
over gepraat. Hij zegt: de een
is de ander niet, b.v. dat ik 's
avonds nogal moe ben, is geen
wonder, want we wonen op een
flat en dan moet je er vaak uit
met de kleintjes, je hebt geen
tuin om ze in te zetten. Dat is
allemaal wel waar. Maar nu heb
nog wat dieper over nage-
ttjd.
En wilt U
deze
poleimunt, rozemarijn, salie
scharlei (zeer opvallend), in
de rotstuin vormen vooral tijm
en lavendel, marjolein 'éénja
rig), ijskruid (éénjarig) en kat
tekruid een welkome aanvul-
Voeding. Koninginnegracht 42,
Den Haag, kan U verder op
weg helpen met zijn aardige
folder „Tuinkruiden".
A. C. MULLER-IDZERDA
T zover briefschrijfster. Ik
ben het niét met haar eens.
studeren Ik ben met haar eens dat er een
lezen komt keuze is als we even mogen
is al- veronderstellen dat het hart vrij-
zorgen heid kent en zeker ken ik het
„andere", dat lichamelijk welbe
vinden (als ik het zo noemen
mag) dat je b.v. hebt als je een
baby verwacht. Waardoor alle
het zaken van de geest naar de ach
tergrond wijken omdat het lichaam
als het ware zich in gepeins over
zichzelf verliest.
Maar dat betekent niet dom
mer worden. Omgaan met een
huishouden stompt ook niet af.
Natuurlijk vraagt studie voor
een acte een veel straffere ma
nier van werken, maar tussen de
vrouw en haar geest blijft een
voortdurende wisselwerking.
...Het kost de een misschien meer
dacht, Christine. Ik geloof ook dat Ejd om dit te beseffen,
ook al ligt de tijd
voorwaarde bii P**1" dag ver achter mij. De
D1J boeken zijn trouwens ook veran
derd: zij zijn niet meer van het
soort dat zich in één dag laat le
zen. Dat is ook een kwestie van
leeftijd en „geest". Maar de wis
selwerking blijft.
het het huwelijk is. Bent u dat wisselwerking te bevorderen
met mij eens? Ik bedoel: je moet regelen, dat wel.
heel andere dingen
doen, je
meten na je trouwen. Je ge- die mooi zingt
dachten gaan meer een andere stem zor
kant uit dan die van studie. Niet en door
dat je altijd denkt aan eten b.v., zingen maar
al is dat wel legen dorp woont,
TVTOG niet lang geleden had de
vrouw, als zij in het huwelijk
trad, niet veel meer dan haar uit
zet verdiend. In ieder geval was
zij maar zelden gewend aan een
hoog salaris. Daarom kostte het
haar weinig moeite zich te voe
gen naar wat een man, pardon,
haar man. mee naar huis bracht.
Tegenwoordig wordt dat snel an
ders. We zitten al in de variatie
russen het jonge vrouwtje dat zit
te mokken omdat Jan minder ver
dient dan Piet, èn haar die door
werkt na de huwelijksdag alsof
er niets is veranderd beide
houdingen hebben hun schaduw-
Dit proces voltrekt zich ook in
het geestelijk leven: de geestelij-
tijd uitkopen. En weet hebben van ^an jonge vrouwen is
wat er ie om ie heen eeDresen- d"cwlJIs groter dan die waarmee
teerd wordt aai. gesprekskringen BriXrh hu^'elijk ingin"
is bij veel vrouwen precies de u^id vin h iT 'S Cen V°°r"
schakel die ontbreekt om hen in het zoeken naar nieu-
de wereld te brengen „waar de „,f J^£men', -e vormen. zullen
gedachten omgaan". Als ik denk ffn a Z1J maar biet van
aan het werk van de C.V.J.F. verkeerde vooronderstelling
Ook zijn de mogelijkheden in hoe zij kringen organiseert
heel andere dingen ieders leven verschillend. Iemand de
graag
schieten
trouw Rabuzi uil Oeganda was
op de voorgrond tredende
afgevaardigde
uitgéat. Het huwelijk is niet
'juist kunnen binnen- 'ii,a"?j„vliandin zi'n wi' s,ech,s
b.v. half 11 's och- ze,r'
oefenen door zanglessen tends, en zich zo, al pratend, zon-
koor of kwartet te der show, merkwaardig snel even
en verafge- betrokken mogen weten bij het
gezin heeft, wereldgebeuren, als ik denk
iemand heeft het met het be- het geweldig dienstbetoon
i je den- vorderen van haar geestelijke ont- ze bibliotheken.
de Volks-
je je wikkeling niet gemakkelijk. Bij Universiteit. Alliance Frangaise,
idie gooit. En onge- sommige dingen ben je aangewe- van Shakespeare-en-wie-weet-nog-
Bloemlezing
„Ik moet u even schrijvjen"
bekent mevr. K. te S. en dan
vertelt zij hoe een specialist
haar zelfs in een drukke winkel
straat even aanhield om haar
mee te delen dat hij na het on
derzoek van een van de kinde
ren (waarbij gebleken was
er geen oplossing bestond
iets uit het bloed weg te
ken) aan het nadenken was
slagen. „Ik heb het geval toch
nog eens nagelezen en ik wil
toch iets gaan proberen" zei de
ze dokter. „En dat terwijl het
onderzoek al afgesloten was; hij
was er dus over blijven piekc,
ren, kijk dat vind ik nou een
echte dokter en dat wilde ik u
toch vertellen."
„Ik kon niet zwijgen over mijn
dokter en moest mijn hart eens
luchten over het zorgzame en
hartelijke medeleven van de
huisvriend die onze dokter is",
haal ik uit de brief van mevr.
L. J. N. te R. (ik heb meer
brieven over uw dokter gekre
gen mevrouw; hij is daar op
zuid inderdaad zeer bemind, is
mij wel duidelijk gebleken!)
Ook mevr. P. H.-de J. te R.
wilde even haar dankbaarheid
door middel van een brief voor
deze rubriek gestalte geven.
Haar voorbeeld: toen de dokter
l.v.m. zijn zilveren jubileum re
cipieerde en er wel over de dui
zend mensen hem geluk kwa
men wensen, zei hij tijdens het
feliciteren toch nog even: hoe
gaat het met uw man, terwijl
de doktersvrouw eveneens be
langstellend informeerde. „Dat
hij daar op zijn feestdag nog
aan dacht, ik had hem bij wij
ze van spreken wel een zoen
van blijdschap willen geven".
Als 'li eader
„Onze dokter is een bijzonder
hartelijk en meelevend man, hij
is als een vader voor ons, hoe
wel wij al naar de tachtig gaan.
Al jaren komt hij ons thuis om
de twee weken een injectie ge
ven. Iedereen in het huis houdt
van hem", wil ik niet nalaten
te halen uit de brief van twee
zo u hebt gelezen bejaarde zus
ters, de dames Van der K. uit
R.
want: „Als ik lintjes uit te de
len had zou dokter (en dan volgt
de naam) de eerste zijn die er
een kreeg. Omdat hij het ver
dient. Mijn man is nl. al meer
dan dertig jaar invalide. Mede
i.v.m. reuma moet hij soms het
bed houden en dan moet dok
ter nog af en toe proberen hem
op te kalefateren. U begrijpt
hoeveel werk wij hem geven en
hoewel wij toch fondspatiënt
zijn. is hij altijd even actief en
behulpzaam". Vandaar dus dat
lintje.
Slot
De brief van mej. A. v. d. H,
te A. heb ik tot het laatste be
waart. Als iemand ervaring
heeft met doktoren is zij het
wel als chronische patiënte. „Ik
vind dat gepraat over fonds en
particulier maar grote onzin. De
jaren door komen de doktoren
steeds trouw op bezoek, zo no
dig krijg je de duurste injecties,
kortere of langere tijd zieken
huis, tandartsenhulp thuis; wat
moet een fondspatiënt nog meer
verlangen? Nee, echt mevrouw,
ik word altijd prikkelbaar als
dat gezwam weer eens aan de
orde komt (ik bedoel niet de
ze vraag hoor, juist fijn die ru
briek). Als er eens iets is,
praat het dan rustig uit. Tien
tegen een dat de vriendschap er
door verdiept. Want door eerlijk
tegenover elkaar te staan komt
en groeit er wederzijds vertrou
wen en dan is de dokter een
enorme steun in ernstige, moei
lijke of onprettige dingen. Een
huisarts is heus geen soort
„goed heiligman", maar het is
mijn stellige overtuiging dat hij
doet wat hij kan en zelfs meer
dan dat. En dit is toch de der
de dokter die wij hebben", al
dus een gedeelte uit deze veel
langere en heel fijne brief van
iemand, die de levenskunst ver
staat opgewekt ziek te zijn.
Rest mij ten slotte nog héél
eventjes tegen mevr. A. C. R.
te G. te zeggen, dat ik haar
van harte geluk wil wensen met
die „dertien pond samen", waar
na ik er echt cen grote punt ach
ter moet zetten. Allemaal bijzon
der bedankt voor uw dokters-
post. Ik hoop, dat u weer eveh
fijn met uw dominee voor de
dag zult komen, waaraan we
dus volgende week gaan begin-
Bij plaatsing van uw
mening ontvangt u naar
wens het boek Tip Parade.
De dokter zegt 1 of De
dokter zegt 2
Wilt u uw naam en
adres óók vermelden in de
brief, die u kunt sturen
naar de redactie „Blad-
Zij" met op de enveloppe
„Uw mening"
Zo nodig zal de redac
tie cen keus maken uit de
binnengekomen brieven en
deze bekorten Over deze
beslissing wrfrdt niet
gecorrespondeerd
