BEKENDMAKING
We zijn na de oorlog vergeten
naar de waarheid te vragen
Noodgeld 1940 j
ZONDAGSBLAD
PARIJS
BEVRIJD
De Gemeente-Ontvanger van
Rotterdam maakt bekend dat het
uitgegeven aan het kantoor van
Maatschappelijk Hulpbetoon,
Gouwstraat 4 en onderteekend
voorden Burgemeester door den
Commissaris van Politie W. van
den Berg, kan wo rden ingewisseld
tegen geldige NederSandsche
munt aan het kantoor Gouwstraat 4
alhier vanaf Woensdag 22 Mei
1940, des voormiddags te 9
De Ontvanger der
Gemeente Rotterdam
uur.
11
IA bent mtsuw vclk is alles'
n
ZATERDAG 25 APRIL 1961
Nieuwe Lei else Courant
OORLOGSDOCUMENTATIE
UIT
DE
JAREN
1940-
1945
(Van c
beschrijvingen over de oorlogshan
delingen. En daarnaast illegale
bladen".
Toen Jan Anderson (27,
Vlaardingen) in de dagen die De gedachte, dat zijn verza-
voorafgingen aan de grote melen zinloos zou zijn omdat hij
nationale herdenking van mei er alleen maar plezier van had
I960 door kranten- en tijd- hinderde hem jo dat hij er rnet
een collega over sprak, die hem
schrxftenartikelen (misschien vertelde over een vriend in
voor het eerst van zijn leven Vlaardingen: „En zo kwam ik
bewust) kennis nam van de *n contact met Jan Anderson, en
gebeurtenissen die zich af
speelden rond de jaren 1340
1945, rees bij hem direct het
plan een verzameling aan te rieXt"™ C iedêr'vfn
leggen van alles wat betrek- hen had gedacht: „Maar toen we
king had op oorlog en verzet. ""ta SS?X?™1963>'
Zijn eerste „stukken wa- sen vereniging op te richten, die
ren wat plakboeken vol kran- Je..na™ k!'E?f Oorlogsdocumen-
7 v. tatie 1940—1945, op het ogenblik
tenknvpsels, maar het duurde al een'140 leden telt en waarvoor
niet ZO lang of zij waren aan- de sectie krijgsgeschiedenis van
7 j de Generale Staf en het Amster-
gegroeid tot een omvangnj- damse bureau oorlogsdocumenta
ker collectie waaronder zich tie grote belangstelling heeft".
ook materiaal bevond, dat
suggestiever herinnerde aan Expositie
de zwartste periode, die land
,l Vorige week zaterdag hield de
en VOIK sinas de franse vereniging Oorlogsdocumentatie
overheersing hadden meege- 194,°—1945 in utrecht een jaarver-
•mnnlri gadering waaraan een kleme ex-
maaKi. positie was verbonden, ook met
Met dat materiaal ging hij het doel de leden gelegenheid te
later lezingen houden voor
de Vlaardingse schooljeugd: len.
i Nederland
ng yUESENDE HOLLANDEB
DE VAL VAN
CHERBOURG
Sn«l inter, atr Air-trlkwtf&a tnxptn
NORMANDIËde Geallieerden slaan toe
Jtiktor
genhandig getekend schutblad van
een boek waarin eens de namen
stonden opgetekend van hen, die
Duitsland veel kinderen hadden
geschonken, uit de oproerige ar
tikelen geschreven in Volk en Va
derland, uit een door generaal
Seyffardt ondertekende dankbetui
ging voor het schenken van een
J[ift ten behoeve van het Neder-
andse legioen, uit zoveel andere
stukken, die de bezoeker, die de
oorlog en de jaren van de bezet
ting heeft meegemaakt, zelfs nu
nog benauwde.
Onbegrensd
WAWtNST5tSTA.NO
MtTAOSMSNiit
Öpmarsch naar Belgtë en de Elzas
Porijs, Mof-seiH* en Twhr. bvrrijd
öv:«cAe «spitexen 350.006 ftutn .rt.
NABBLGiÊ:'NEDERLAND
Brussel en Antwerpen bevrijd
„Omdat ik haar niet alleen
ivilde zeggen maar ook wilde
laten zien hoe het was ge
weest. Een mesje, dat de
gevangenen van het Oranje
hotel gebruikten zegt meer
dan drie bladzijden over de
geschiedenis van het Oranje
hotel kunnen
r allemaal; C. Mel-
laart (26, Rotterdam) die Duitse
onderscheidingstekens verzamelt
en Duitse uitmonsteringsstukken
De Vliegende Hollander
een begeerd object geice
verzamelaars.
en probeert het ontstaan daarvan
te weten te komen. Vroeger be
woog hij zich ook op een ander
gebied: „Ik heb tweemaal een
verzameling vuurwapens bezeten,
maar die is prompt tweemaal in
beslag genomen. Zeven weken
hebben ze me voor mijn hobby
vastgehouden^ Wat ik had? ^Een too, wat munjtie
steekwapens, zoals bajonetten
Het verzamelen
cumentatie is onbegrensd, vertel
de H. C. Kwik. We hebben een
lid, dat voertuigen uit de tweede
wereldoorlog verzamelt, maar hij
beschikt dan ook over een groot
stuk grond.
En verzamelen van oorlogsdo
cumentatie kan een dure liefheb
berij zijn: „Op het ogenblik staat
Volk en Vaderland genoteerd voor
1,50, voor een heel kiein stukje
film uit de oorlog of uit de be
zetting betaal je al gauw 50.
Daarom moeten we In de eerste,
plaats proberen door ruilen de
verzameling uit te breiden". En
Jan Anderson zéi: „De meeste
hulp krijgen we door de schoon
maak. Bij het opruimen van zol
ders wordt er af en toe nog wel
eens wat gevonden, papieren, voor
werpen, en als de mensen nu
maar weten, dat je er belangstel
ling voor hebt, kan het gebeuren,
dat je dat materiaal krijgt toege
zonden zelfs. Maar er is nog een
ander probleem, het probleem van
het opbergen. Niet in elk huis kun
Land
Doel
Met zijn verzameling wilde hij
een doel najagen: „Enerzijds wil
de ik de jeugd een indruk geven
van oorlog en verzet, anderzijds
wilde ik er de ouderen van door
dringen dat het anders is gegaan,
dan zij veelal denken. Wij zijn in
1945 vergeten naar de waarheid
te vragen, we zijn te veel gaan
spreken met de mond van de
Duitsers. We hebben geloofd wat
Werner Picht, een N.S.B.-er,
heeft geschreven in Ket einde
der illusies, en daar moeten we
van af".
Maar zijn verzameling werd zo
groot en eigenlijk ook zo onover
zichtelijk, dat hij zich op een be
paalde periode moest gaan spe
cialiseren: „En ik koos de ge
schiedenis van de vijf oorlogsda
gen, en die is niet gering, want
je kunt de oorlogsdagen niet los
zien van wat er aan is vooraf
gegaan, niet los ziem van bepaal
de regeringsperioden. Het is een
buitengewoon interessante perio
de. Weet u, dat we in de vier oor
logsdagen 231 Duitse vliegtuigen
hebben neergeschoten?"
V/at nu
Ongeveer terzelfdertijd, dat Jan
Anderson begon er op uit te trek
ken om de Nederlanders, jong en
oud, de waarheid over oorlog en
verzet te vertellen piekerde H. C.
Kwik uit Leiden er over hoe hij
zijn oorlogsdocumentatie produk-
tief kon maken: „Ik verzamelde
al jaren foto's, waarvan ik er een
veertienhonderd heb, en boeken
over de Tweede Wereldoorlog,
waarvan er een zeshonderd in
mijn boekenkast staan, geen ro
mans maar enkel verantwoorde
Wapens zijn bij verzamelaars bij
zonder in trek en de oorlogsjaren
leverden menigeen een prachtige
collectie.
gedragen. De waarheid over de waarheid
Een expositie over oorlog eii vijf oorlogsdagen („we hebben tingsjaren („er
verzet. Omdat een aantal, voor- altijd gescholden op de leiding werk gedaan").
De Documentatiegroep 1940-
1945 heeft grote plannen. Het j s
cn ligt in de bedoeling in 1965 een ■-
Het expositie te houden, helemaal
de ge- ingericht en verzorgd door de
vechten bij Stalingrad beslist leden. „De moeilijkheid is, dat al jonge, mannen er prijs op van toen omdat de Duitsers t
zeldaam, zie je hier niet zoveel", ze over het gehele land ver- 3telt, dat de waarheid wordt uit- dat hebben ingehamera i
spreid wonen".
Revers
En Johan Schade (Amsterdam)
was er, gespecialiseerd op offi
ciële Duitse stukken: „Ik heb nog
de, zeg maar, Duitse Staatscou
rant, waarin bekend wordt ge
maakt dat Seyss Inquart is be
noemd tot rijkscommissaris voor
het bezette Nederlandse gebied.
En dit, ah! Dat is een hoofddek
sel van de S.S.-afdeling Hand
schar, dat waren Bosniërs. Op
een dag komt een vriend bij mij
thuis, die me vertelt, dat hij op
het Waterlooplein die muts heeft
zien liggen. Ik grijp 'm bij de
revers van zijn jasje en zeg: En
jij, uilskuiken, heb dat niet voor
me gekocht? Ik ren naar het Wa
terlooplein en zie het hoofddeksel
nog liggen. Voor een rijksdaalder
mocht ik 'm hebben. Voor een
rijksdaalder, meneer, onbegrijpe
lijk".
Ze waren er met postzegels,
valse postzegels, gedrukt in Duits
land. Met vellen Engelse zegels,
waarop in plaats van het Britse
vorstenpaar de kop van Stalin
staat afgedrukt. Met zegels waar
op Hitler had laten drukken: De
ze oorlog is een Joodse oorlog.
Grote belangstelling bestaat
ook voor de velerlei annplnkhil.
jettentcaarop het publiek kennis
kon nemen van nieuwe maat-
JOHANNES MOL OVER ZIJN MIEREN
(Van een onzer verslaggevers)
QNDER de glazen plaat
krioelen beestjes, af en
Alles toe snelt een eenling haastig
door de lange glazen straat.
hierboven
strak, ernstig, onbewogen en
Sfe uit
vereniging. De ware geschie- pJ0oi. „U bent niets, UW volk
ems daar gaat het om.
De ware geschiedenis. Zij sprak ts allesj dit is de levensbe-
d de expositie uit de illegale bla-
_»n, uit boeken en uit fo'
aanzichtkaarten, gezonden
uit gevangenkampen, uit het Hel
dendicht op de verovering van
terdam. Uit proclamaties, uit
'jstellingen door de Duitsers
door Hitier ei-
rijstelling
Eigenlijk net een nationaal-
Rot- socialist." Fel, bijna harts
tochtelijk wordt dit gezegd.
Johannes Mol (25) heeft een
mierennest op zijn kamer in Goes
op Zuid-Beveland. Juli 1963 vulde
hij twee sigarendozen met gips,
maakte hierin uithollingen en ver
bond deze met een plastic olielei
ding van een benzinemotor. Deze
plastic buis verbindt het nest met
de „voederplaats". Het geheel is
afgedekt met een glazen plaat,
die overigens wanneer de eige
naar zijn beestjes niet observeert
tegen daglicht is afgeschermd.
„Hoe bent u zover gekomen, en
wat zijn de motieven geweest?"
„Het idee zo'n nest te maken meestal héél griezelig. Je hoort
ls niet oorspronkelijk." opmerkingen als: In mijn huis
zou het niet gebeuren; stel je
GriGZGlIQ voor dat ze losbreken! De man-
„Ik hob hot gelezen 1. „Hot lo- nen zii.n onSeveer gelijkelijk ver
vel, der mieren" van professor deeki Partjian- De ene bcgeue„_ Waarom? Om de blad-
dr. A. Kaiptler. De 1.1 bestaat uit heutvrndt hetwelmteressant de „melken". In de na-
----- - - - andere helft haalt de schouders
het immers zo dat mie-
Johauncs Mol kijkt na
mierennest onder de glaze
Hij heeft al menig experiment
uitgevoerd. Zo werden mieren
uit twee verschillende nesten bij
elkaar gebracht. Het resultaat
was dat werd gevochten tot een
van de twee groepen was uitge
roeid, want een kenmerk van da
mier is zijn fel „nationalisme"*
In het mierennest in Goes hebben
de afgelopen winter vijftien zo
genaamde koninginnen van de
zwarte wegmier een onderkomen
gevonden. Zodra ze in gevangen
schap kwamen begonnen de
beestjes aparte holletjes te ma
ken in de grond. Normaal is dat
elke koningin voor een eigen ver
blijf zorgt. In dit geval kropen
respectievelijk negen, drie en
twee koninginnen bij elkaar in
drie holletjes. Er was slechts één
individudalist die een eigen ver
blijf maakte. De eitjes werden
gelegd en de hele winter hebben
ze geleefd van vètweefsels in het
eigen lichaam, en van de spie
ren die gebruikt waren om de
vleugels te bewegen tijdens de
bruidsvlucht. In de loop van het
gesprek wijst hij op twee mieren
die tegen elkaar aan staan. „Kijk
deze geeft haar soortgenoot voed
sel." Het blijkt dat ze de moge
lijkheid hebben voedsel uit el-
kaars magen over te „tan
ken": Als schepen en vliegtui
gen... Jo Mol zoekt 's zomers
zelf voedsel voor zijn huisdiertjesj
muggen, vliegen en andere soor
ten insecten.
het bestuderen van de gedragin
gen van de mier. Ik heb trou
wens interesse voor alle diersoor
ten die, zoals de mens in groepen
samenleven. Wolven, ik geef maar
een voorbeeld, vind ik ook inte
ressante beesten." Wat peinzend
vervolgt hij: „Als kind observeer-
i lacht
Bladluizen
Filosofie
Hij kijkt nadenkend naar de
mieren die elkander nog steeds
tuur
ren de bladluizen als een soort
melkvee gebruiken. Ze wrijven
tegen het onderlichaam van de
Jo Mol is blij dat hij zover is lujs waardoor vocht vrijkomt bijna liefkozend voederen en zegt
gekomen over een nest te kun- waar de mieren dol op zi|jn. Uit dan: üit deze ..studie" heb ik
nen beschikken. Hij onthult ech- dankbaarheid verlenen de mie- een fi,«sofie van de mier afge*
de ik al mieren; ik heb hele mid- ter nieuwe plannen. Hij wil bin- ren bescherming aan de luizen m'er heeft als levens
dagen doorgebracht met te kijken nenkort bladluizen gaan kweken tegen vijanden. Bij elke groep beschouwIng: welzijn van het
hoe ze vochten." op een bladrijke plant in een bladluizen wordt dan ook een staat bovea da* van het
Hij vertelt dat de meeste men- bloempot. Hij zal dan een buis- mier als wachtpost neergezet, dan'ook londerLrztlcn^op mr
sen zijn liefhebberij als een mys- ïe aanleggen naar de plant, Jo Mol wil de samenwerking hun volk>» Lachend: „WIJ men-
terieus en gek gedoe beschou- waardoor de mieren zich van en mier-luis nu met eigen ogen aan- sen doen dat niet zo'gemakke*
wen. „De vrouwen vinden het naar de bladluizen zullen kunnen schouwen..,, ujfr.**
