Braziliaanse gereformeerden
pakken zendingswerk fors aan
GEESTELIJK
LEVEN
PRESIDENT JOHNSON WIL EEN
GEDENKTEKEN VOOR GOD
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
ZONDAGSBLAD
Ds. F. L. SCHALKWIJK WERD
PASTOR FRANCISCO"
ZATERDAG 14 MAART 1964
Waarschuwing
zaak. Terwijl de tijd veran
dert en vaak de schrijver
eveneens, blijft het geschre
vene staan. En als we soms
na jaren zo'n oud stuk weer
in handen krijgen zijn we
geneigd wat te blozen, als we
tenminste niet ons hoofd
moeten laten zakken.
De baptistenpredikant dr. F.
E. Huizinga rommelde onlangs
in een stapel oude spullen.
Toen vond hij een kerkblad
met een wel heel fel anti-
baptistisch artikel. Onder de
kop ..Waarschuwing'" stond
„De kerkeraad doet een zeer
ernstig beroep op de ge
meente. dat zij de door de
baptisten belegde samen
komsten in de openlucht en
in „Bethel" vermijde. Hij
kan natuurlijk niemand een
bezoek aan deze samenkoms
ten verbieden. Hij verzoekt
u echter met de meeste aan
drang: Verleen geen steun
aan, toon geen belangstel
ling voor, luister njet naar
de onwaardige propaganda
van een secte. die blijkens het
onlangs verspreide geschrift
je: „Wist gij...?" kerk zeer
vijandig gezind is."
„Gemeente, bedwing uw niews-
gierigheid! Ouders, houdt uw
kinderen thuis! Jonge men
sen. toont, dat ge van sec-
tarij en verdeeldheid niet ge
diend zijt! Gij zijt Her
vormd! Weet dan. waartoe
uw doop de heilige doop,
waarmede gij in Gods
drieënige Naam gedoopt zijt.
en die door de secten gelas
terd wordt en uw belijde
nis waaraan de secten u
ontrouw willen maken u
verplichten."
„Weest dankbaar voor deze on
gezochte gelegenheid om uw
trouw aan Christus en Zijn
kerk te tonen. Blijft thu:s!"
De schrijver zelf is echter niet
thuis gebleven. Het is name
lijk de eertijds hervormde pre
dikant. en nu roomskatho-
liek priester ds. J. Loos, die
toen het was 7 juli 1945
in Workum stond.
'e nemen dit oude artikel niet
op om iemand die van ons
heenging een steek na te ge
ven, maar meer om onszelf
nog eens te waarschuwen
dat wat we op papier zetten
blijft staan, zelfs in een
kerkbald, dat altijd zondags
morgens al zoek schijnt te
zijn als men wil zien wie er
eigenlijk preekt.
Maar misschien toont juist dit
artikeltje en de latere levens-
Hij riep op tot loyaliteit
een kerk. Er is er echter
slechts één die wij volko
men loyaal moeten zijn, na
melijk de Heer van de Kerk.
Wanneer de band met hem
er is, dan wordt de juiste
band met de kerk zeker open
baar.
Ds. J. J. Oranje, de voorganger
t an de protestantse gemeente t an
Sao Paolo, oorspronkelijk een
urge gemeente met leden uit vele
Nederlandse kerken, die zich ech
ter nu ook aangesloten heeft bij
de jonge „Igreja Evangelica Re-
formada Brasil", de evangelische-
gereformeerde kerk van Brazilië.
TTET is een bijzondere er-
A-"- varing om nu ook eens
een zendingsterrein te bezoe
ken, waar althans wat be
treft het werk van de Ge
reformeerde Kerken
nieuw werk wordt opgezet.
In Indonesië, Pakistan en
Roeanda heeft het zendings
werk al een langere of kor
tere geschiedenis achter
zich. In Brazilië en Argen
tinië is men nog maar kort
met het werk begonnen: drie
jaar geleden. Dat schept ui
teraard bijzondere proble
men. Maar de zaak wordt
met groot elan aangevat, een
elan. dat men aantreft zo
wel bij de zendingsdeputaten
van de Igreja Evangelica Re-
formada als bij de zendings
arbeiders en hun medewer
kers te velde.
Zoals bekend is de Igreja Evan
gelica Reformada waarvai:
men de naam zou kunnen verta
len met ..Evangelisch Gerefor
meerde Kerk", hoewel deze vei-]
taling toch niet een zuivere weer
gave is van wat er eigenlijk me:
de naam wordt bedoeld oniang;
zelfstandig geworden. Tot voor
kort maakten de kerken in Era
zilië en Argentinië deel uit van do
Gereformeerde Kerken in
derland, maar men gaf er de
keur aan om zelfstandig te wor
den. De problemen van de ker
ken in Nederland liggen
r)S. B. RICHTERS, direc-
teur van het Zen
dingscentrum te Baarn
en secretaris van de Pa-
roeba-commissie van de
zending van de Gerefor
meerde Kerken in Neder
land die voorlopig het
werk op de nieuwe zen-
dngsterreinen behartigt
rond ons zijn eerste indruk
ken over de reis. die hij
in opdracht van de zen
ding naar Zuid-Amerika
maakt. Hij bezocht eerst
Brazilië en zal daarna een
bezoek brengen aan Ar
gentinië om zich vervol
gens naar de Verenigde
Staten te begeven om daar
besprekingen te voeren
met Amerikaanse zendings
instanties.
Nt-
maal geheel anders dan die in
Zuid-Amerika maar men wilde ook
bewijzen geen buitenlandse kerk
te willen zijn. doch kerk in Bra
zilië. Men wilde geen „Fremdkör-
per" blijven, maar midden in de
Braziliaanse samenleving staan.
Grootse plannen
Het pleit voor de kerk hier. dat
men ten aanzien van het zendings
werk met grote plannen rond
loopt. Helaas is het niet mogelijk,
om deze geheel zelfstandig ten
uitvoer te leggen. De groep is
maar erg klein. In het kerkver
band van de I.E.R. zijn opgeno
men de kolonie-kerken in de staat
Parana: Carambeï, Castrblahda
en Arapoti en de vroegere Neder
landse protestantse kerk in Sao
Paulo, van welke kerk vogels van
diverse kerkelijke pluimage lid
Omdat men zelf onmogelijk het
werk kon financieren en ook niet
dc personen had. die het
werk konden doen, deed men een
beroep op de kerken in Neder
land. Het siert de kerken in
Brazilië en Argentinië, dat ze bij
het maken van de plannen tot
zclfstandigwordlng als vanzelf uit
spraken, dat, als men eenmaal
zelfstandig was, men ook direct
met zendingswerk wilde begin
nen. Een kerk, die niet het evan
gelie naar buiten uitdraagt, is
geen complete kerk, zo redeneer
de men zeer terecht. Er zijn in
heel de wereld veel k»rken, die
er langer over gedaan hebben om
tot dit besef te komen. En dit tot
hun geestelijke schade.
In Brazilië zag men grote mo
gelijkheden voor de evangelie
verkondiging. Het wordt hoop
ik langzamerhand overbodig
om te zeggen, dat er voor zen
dingswerk in Zuid-Amerika zeker
plaats is. Een enkel cijfer kan dit
bewijzen. Van de naar schatting
170 miljoen inwoners. die samen
een derde van het rooms katho
licisme in de wereld uitmaken
en waarvan 95 pet. gedoopt is,
zijn maar 20 tot 15 procent „prac-
tiserend". De rest doet er dus
niets aan. Twee derde, dat is dus
een massa van meer dan 100 mil
joen mensen, kent het evangelie
niet. Groot is de invloed van het
spiritisme, waarvan men telkens
weer de „tempels" tegen komt.
Geen wonder, dat de zending
van de I.E.R. grootse plannen
heeft: er is nog enorm veel te
doen.
Concentratie
Natuurlijk is het niet mogelijk
om heel Brazilië met het evange
lie te bereiken. Daarom beperkt
men zich vooralsnog tot het ge
bied rondom de nederzettingen
van Nederlandse boeren in Ca-
rambei. Castrolanda en Arapoti,
welke laatste gemeente in ot>
komst is. Deze concentratie rond
om bestaande gemeenten heeft
grote voordelen. Want het thuis
front. dat stimulansen aan de
werkers moet geven, is vlakbij.
En bovendien is het mogelijk om
de leden van de koloniekerken te
mobiliseren voor h et eigenlijke
zendingswerk.
Daarbij is het me opgevallen,
hoe vooral de jeugd enthousiast
reageert op de oproep om toch
vooral mee te doen en in de een
of andere vorm actief te zijn in
de evangelieverkondiging naar
buiten. Maar niet alleen de leden
van de vroegere Nederlandse ker
ken zijn actief: ook trekt men oij
voorkeur medewerkers uit de
Brazilianen aan. Hoe dit alles
moet worden geregeld is nog -en
voorwerp van studie.. Je kunt nu
eenmaal niet onmiddellijk mens-
sen, die nog niet lang christen
zijn, erop uit sturen. Ze zullen in
de een of andere vorm moeten
land, heel grote en heel kleine,
kon de uitgave worden gefinan
cierd. En ds. Kuiper zal binnen
kort na een periode van voor
bereiding. die bijna is voltooid
het lectuurwerk zonder grenzen
gaan beginnen.
Men denkt bovendien al aan so
ciaal-economisch werk. Maar het
zal nog wel even duren, eer men
de mogelijkheden heeft onder
zocht. Belangrijk is dat men het
zogenaamde Instituto Cristao
heeft kunnen overnemen. Ik heb
het gezien: een prachtig complex,
al zal het helemaal opnieuw moe
ten worden opgeknapt. JongenL
en meisjes zullen hier christelijk
lager en middelbaar onderwijs
kunnen volgen en het zal ook mo
gelijk zijn om in internaatsver-
band in het „Instituto" te leven.
Het is gevaarlijk om van geloofs
daden te spreken. Het lijkt zo
heldhaftig. En christenen zijn
over het algemeen niet zo held
haftig. Maar toch moeten we het
zien als een bewijs van geloof,
dat men besloot om het „institu
to" over te nemen van de Pres
byteriaanse Kerk in Brazilië, die
er „niet zo heel veel meer in
zag". Overal grijpt men ae kan
sen. die veel blijken te zijn.
aantrof. Eén brok soberheid Cn
haast zou Ik zeggen: viezigheid.
De zendingsarbeider trekt er zich
niets van aan. Hij is de Brazi
lianen een Braziliaan geworden.
Wat moet het voor een Braziliaan
betekenen, als er midden in dc
bossen, waarhij woont, een zen
deling komt, die zich voor hem in-
interesseert en hem van de Here
Jezus vertelt. Wat de zendeling
zégt. is natuurlijk belangrijk,
maar dat hij zoveel doét, door zo'n
lange reis te mikcu en aandacht
te geven aan één gezin, spreekt
:- boekdelen.
We bleven er ongeveer ander
half uur; langer dan gewoonlijk,
omdat ik dit specifieke werk op
de film en de foto wilde vastleg
gen.
Verder gingen we met de Kom-
bi langs wegen, die uitstekend ge
schikt zijn om de reiziger wande
lende nieren te bezorgen. Ergens
spoorweg aangelegi'
De
het
rerk. De vrouwen en kinderen
wonen in het zogenaamde „kam
pement". Om de kinderen was
het te doen. U had „pastor Fran
cisco". zoals ds. Schalkwijk hier
wordt genoemd,
Op reis
Op een dag ben ik met ds.
Schalkwijk op reis gegaan naar
het zendingsveld. naar „de bos
sen", zoals dat heet. Hij had het
zó georganiseerd, dat ik verschil
lende aspecten van het werk kon
zien. Eerst gingen we naar een
eenvoudig Braziliaans gezin, er
gens in de bossen, waar dc zen
deling huis-catechisatie gaf. Ik
zal maar niet proberen, een teke
ning te geven van het „huis" en
van de „inventaris", die ik daar
i luid
zingend, om de kinderen
mogelijk ook de moeders uit te
nodigen naar het evangelie te ko
men luisteren. En ze kwamen,
tientallen kinderen en een paar
moeders. Op eerbiedige afstand
.snorde de filmcamera om dit
werk toch vooral niet te storen.
Het volgende punt was een
dorp. kilometers en nog eens ki
lometers ver weg. Hier zou huis
aan huis colportage worden ge
daan. Pastor Francisco en ds.
Oranje die me op mijn re:s
vergezelde gingen huis aan
huis boeken en bijbels verkopen.
Het lukte. Tevreden kwamen ze
terug. Een staartje werd gevormd
door een bezoek aan een Brazi
liaan. die zo'n ech! ouderwetse
opdraai-grammofoon zou lenen
met daarbij platen, die van het
evangelie vertelden. Hii zelf was
om het apparaat in ontvangst te
nemen, om het daarna door te
geven aan degene, voor wie het
bestemd was. Pastor Francisco
hoopte, dat de nieuwsgierigheid
van de weerspannige buurman
het zou. winnen van zijrt afweer
tegen het evangelie.
In maanlicht
Het was al donker, toen we ar
riveerden in een bergdorp, waar
voor het eerst het evangelie zou
worden gebracht. En weer kwam
de harmonica van pastor Fran
cisco in actie en zette hij zijn
stem uit. om alle bewoners van
het dorp te bereiken. Het leek
erg romantisch met de opkomen
de maan en onder een prachtige
sterrenhemel. De opkomst was
(nog) niet groot, maar toch luis
terden velen naar de woorden,
die gesproken werden door pas
tor Francisco met een onbeschrij
felijke geestdrift en met groot en-
Pastor Barend" (ds. Richters)
moest er ook aan te pas komen.
Hij werd door zijn collega-pastor
vertaald met het voordeel, dat
on-Braziliaans klinkende uitdruk
kingen in de goede zin van het
woord konden worden verdraaid.
Het was twee uur in de nacht.
In de Braziliaai
liggen drie gereformeerde land
bouwkolonies. Een tan de be
kendste is wel Carambeï. In het
centrum van de kolonie ligt hel
lieflijke kerkje.
toen we thuis kwamen; moe,
maar in de overtuiging, dat het
zaad niet nutteloos wordt gezaaid.
één dag op de
Zendingspatroon
Dit lijkt veel op het patroon,
dat men ook op andere terrei
nen aantreft. Allereerst moet
vermeld worden de rechtstreek
se Woorddienst, waarvoor in
Brazilië door de Nederlandse
zending ds. F. L. Schalkwijk en
ds. K. Kuiper ter beschikking
zijn gesteld. Deze trekken er op
uit. Daarnaast treft men de
eenvoudige poliklinieken aan,
waarbij werksters, die van oor
sprong Nederlandse zijn, prach
tig werk verrichten: Berthina
Los en Ida Moorlag. Ook het
lectuurwerk krijgt de aandacht.
Ik maakte mee, hoe de eerste
kinderbijbel van Anne de Vries
d.w.z. het Oude Testament in
het Portugees naverteld kon
worden aangeboden. Dit was
een historisch moment.
En er zullen nog meer delen
volgen: het Nieuwe Testament en
ook de kleuterbijbel. Een Brazili
aanse predikant voorspelde, dat de
hele voorraad in 14 dagen zou
zijn uitverkocht. Waarschijnlijk
zal dit niet het geval zijn, maar
uit deze voorspelling blijkt toch
overduidelijk, hoe groot de be
hoefte aan dergelijke boeken is.
Dank zij veel giften uit Neder-
(Van onze kerkredactic)
In een toespraak tol duizenrl
gasten die deelnamen aan de.
jaarlijkse presidentiële ontbijt-
bijeenkomst, heeft de Ameri
kaanse president, Lyndon B.
Johnson voorgesteld om in
Washington een gedenkteken
voor God te stichten. Deze
ontbijt samenkomst wordt geor
ganiseerd door de Amerikaanse
Breakfastclub-movement, een-
beweging die deel uitmaakt
van de Internationale Raad
voor Christelijk Leiderschap.
Deze organisatie belegt, samen
komsten, meestal 's morgens
vroeg, waarin een korte toe
spraak gehouden wordt of
mensen op vooraanstaande
plaatsen getuigen wat het ge
loof voor hen betekent. Sedert
Eisenhotver president werd,
belegt de organisatie éénmaal
per jaar een bijzondere bijeen
komst ter ere van de president.
Het voorstel vond geen onmid
dellijke bijval, maar is toch wel
opmerkelijk, want het is nog niet
vaak voorgekomen dat een Ame
rikaanse president persoonlijk een
dergelijk voorstel heeft gelan
ceerd. In het verleden heeft een
president tot een christelijke ge
meenschap vrijwel alleen maar
gezegd dat „zij een goed werk de
den en daarin moesten volhar-
De bijeenkomst werd geleid
door de republikeinse senator
Frank Carlson. Talloze belangrij
ke regeringsfunctionarissen en af
gevaardigden waren aanwezig.
Johnson zei dat hij dankbaar was
voor het feit dat hij gedragen
werd door het gebed van /yejgn.
Ook naties
De eerste die op het voorstel
reageerde was dr. Bob Cook,
voorzitter van de Raad van Evan-
gelischen iij Amerika, een vrij
sterke groepering, die geen deel
uitmaakt van de bij de Wereld
raad aangesloten Amerikaanse
Raad van Kerken, maar een soort
van (sterke) middenpositie in
neemt tussen Wereldraad en
I.C.C.C.
Dr. Cook schreef dat de bijbel
keer op keer duidelijk maakt dat
volkeren zowel als individuele
personen God moeten erkennen.
De God van de Amerikaanse ge
schiedenis is de God van zowel
het Oude- als het Nieuwe Tes
tament. zo vervolgde hij. Hem
als zodanig erkennen kan bijzon
der belangrijk zijn.
Een dergelijk gedenkteken
kan een getuigenis zijn voor ve
le duizenden die de Amerikaan
se hoofdstad bezoeken. Dr.
Cook voorzag echter wel een
aantal moeilijkhedén die
eerst overwonnen moeten wor
den maar gaf als zijn mening
te kennen dat „volkomen theo
logische eensgezindheid voor
een dergelijk project niet ver
eist is." Cook hoopte dat de be
weging Internationaal Christe
lijk Leiderschap een dergelijk
project zou willen opzetten.
De president gaf zijn voorstel als
een geheel persoonlijke gedachte.
Letterlijk zei hij: „De stad Was
hington waar wij wonen en wer-
Amerikanen niei on
verdeeld enthousiast
ken. is meer dan een woonplaats.
Voor de 190 miljoen mensen, die
wij dienen en voor veel meer mil
joenen is Washington een sym
bool. Washington is de etalage
van een grote natie en een ge
tuige van christelijke vrijheid op
aarde. In deze hoofdstad hebben
wij gedenktekenen opgericht voor
Lincoln, voor Jefferson, voor
Washington en voor vele staats
lieden en soldaten. Maar in deze
plaats waar de regering zetelt zou
ook een gedenkteken moeten ko
men voor God, die ons allen
schiep. Onze regering kan en
mag een dergelijk gedenkteken
niet stichten uit de openbare kas.
Maar toch zou er een dergelijk
levend getuigenis moeten zijn, een
centrum van gebed, te allen tij
de open voor mensen van alle ge-
De president stelde toen voor
dat de mensen die de ontbijtbij-
eenkomst belegd hadden, deze
taak op hun schouders zouden ne
men. want. zo zei Johnson: „De
wereld is op de hoogte van de
statistieken van de misdaden in
Washington. maar de wereld
weet veel te weinig van de waar
den die in de harten van vele
Nodig
Het Amerikaanse evangeli
sche blad „Christianity Today"
schreef in een hoofdartikel dat
het voorstel van' Johnson heel
wat vragen oproept. In de eer
ste plaats wel of het nodig is
dat er in een stad, waarin vele
kerken vertegenwoordigd zijn
dóór eigen grote gebouwen,
waaronder een kathedraal, die
alle open staan voor mensen om
er te bidden, nog weer eens een
nieuw gedenkteken wordt ge
sticht.
denkteken dat gebouwd
ten worden door mensen van ver
schillende religies, niet de indruk
wekt dat alle godsdiensten eigen
lijk alleen maar verschillende we
gen zijn naar de ene God.
Terwijl de Amerikaanse christe
nen het recht erkennen van een
ieder om zijn God naar eigen ge
weten te dienen, kunnen zij toch
niet verder gaan dan de woorden
van de Here: „Ik ben de Weg.
de Waarheid en het Leven. Nie
mand komt tot de Vader dan door
Mij."
Als het echter de bedoeling
van de president is, zo besluit
het blad, om de historisch-
christelijke wortels te erken
nen, waaruit de natie is gebo
ren, en te wijzen op het geloof
van de pelgrimvaders die de
natie slichtten, en als het nieu
we gedenkteken echt een chris
telijke plaats voor gebed is,
open voor allen, dan kunnen de
christelijke kerken zeker aan
een dergelijk project hun me
dewerking geven. Maar als dat
niet de bedoeling is dan kan
het voorstel beter meteen ver
geten worden.
Jongeren gezocht voor oe
cumenische werkkampen
op Bali en in de Kongo
(Van onze kerkredactie)
De Wereldraad van Kerken
is op zoek naar dertig jonge
mensen die een jaar van hun
leven willen geven voor hulp
verlening op het Indonesische
eiland Bali of in de Kongo. In
beide streken zal een oecume
nisch werkkamp worden geor
ganiseerd. De kampen zijn toe
gankelijk voor mensen tussen
de negentien en dertig jaar,
mits zij reeds enige ervaring
hebben op het gebied van hulp
verlening en in het bijzonder
constructiewerkzaamheden.
Het kamp op Bali wordt ge
houden van 1 september van dit
jaar tot 30 juni van het volgend
jaar. Het kamp in de Kongo be
gint een maand later en duurt
tot 15 augustus 1965.
Op Bali zal in het bijzonder
hulp geschonken worden aan de
kampongs die moeten worden
gebouwd, na de vulkaanuitbars
ting die een groot deel van het
eiland met lava en as bedekte.
Het ligt in de bedoeling dat op
Bali varkenshokken getimmerd
zullen worden, een vijver gegra
ven en meegebouwd zal worden
aan de heropbouw van de kera
mische industrie.
Meubilair
Bovendien wordt van de jonge
mensen verwacht dat zij de be
volking zullen leren hoe zij van
bamboe tafels kunnen maken,
hoe ze kasten moeten timmeren
en banken voor de scholen. De
voertaal van het kamp op Bali
zal Engels en Indonesisch zijn.
Het kamp in de Kongo heeft
tot taak mee te werken aan de
bouw van een jeugdcentrum in
Leopoldstad. Tevens zullen een
aantal woningen gebouwd moeten
worden voor lepra- en t.b.c.-pa-
tiënten en zullen andere projec
ten gesteund worden.
De deelnemers aan deze kam
pen- ontvangen vrij levensonder
houd, maar moeten zelf zorgen
voor reiskosten, zakgeld en ver
zekeringskosten.
EZEL
Een dominee en nog een andere
reiziger zaten in dezelfde treincoupé.
De reiziger die de dominee voor dc
gek wilde liouden vroeg of hij wel
eens gehoord bad dat in Parijs, tel
kens als er een dominee werd op
gehangen, cr tegelijk een ezel opge
hangen werd. De dominee antwoord
de vriendelijk: Wel, laten we alle.
twee dankbaar zijn dat wc niet in
Parijs zijn.
Turken dreigen slachtoffer te worden van eenzijdig
Grieks optreden - Engeland in netelige situatie -
Wat gaat er in Zuid-Vietnam gebeuren?
ZOLAS de zaken er nu voor
staan ziet het er naar uit,
dat de Cyprische kwestie „op
gelost" is, voordat de nog te
vormen strijdkrachten van de
Verenigde Naties op het door
onrust verscheurde eiland zijn
gearriveerd en er iemand is
aangewezen, die ln het conflict
tussen de belde bevolkingsgroe
pen moet bemiddelen. Terwijl
het meningsverschil tussen
aartsbisschop Makarios en dc
westelijke mogendheden over dc
samenstelling van de vredes
macht voor Cyprus slepend
werd gehouden, werd het eiland
overstroomd met wapens uit
Griekenland, Algerije cn nog
Middellandse zeegebied. In het
Ïeheim werden zoveel mogelijk
rieks-Cyprische mannen uitge
rust met deze nieuwe wapens.
Toen dit eenmaal gebeurd was.
Het Makarios weten, dat hij het
politlelegcr van Cyprus met en
kele duizenden manschappen zou
uitbreiden.
Uitgelokt
Het was duidelijk, dat deze
stap van de aartsbisschop-presi
dent tot grote moeilijkheden
aanleiding zou geven. Wat was
nl. het geval? Al dan niet met
instemming van Makarios had
den zich al enkele maanden
geleden overal op Cyprus uit
Grieken bestaande groepen ge
vormd. die bereid waren, met
geweld een eind te maken aan
de sinds 1960 bestaande situatie
op het eiland. Het zijn deze in
bendeverband opererende groe
pen geweest, die de onlusten
van de afgelopen maanden heb
ben uitgelokt en die achter de
schermen zware druk hebben
uitgeoefend op Makarios, toen
deze met de Ver. Staten en
Engeland onderhandelde over de
rol. die de Navo zou kunnen
spelen bij het herstellen van
orde en rust op Cyprus.
Men kent de afloop van dit
gesprek: de kwestie kwam ten
slotte toch ln de Veiligheids
raad terecht, die vele weken
nodig had om tot een besluit te
Geen twijfel
Die tijd hebben de Griekse
Cyprioten goed gebruikt. Want
nog maar nauwelijks had de
Veiligheidsraad besloten, secre
taris-generaal Oe Thant te
machtigen een vredesmacht van
de VN naar Cyprus te zenden
en een bemiddelaar in het con
flict tussen de beide bevolkings
groepen aan te wijzen, of dc
ijlings bij het politieleger van
Makarios ingelijfde „ongeregel
de troepen" kwamen in actie.
Er heeft van het begin af geen
twijfel aan bestaan, dat zij er
op uit waren, het probleem te
„regelen", zoals zij dat zelf
wensen, opdat de VN-vredes-
macht voor een voldongen feit
zou worden geplaatst.
Dat voldongen feit zou dan
moeten zijn een door Grieken
geregeerd Cyprus, met een
Turkse minderheid, die aan de
willekeur van een Griekse meer
derheid zou zijn overgeleverd.
En dat was nu juist, wat Brit
ten en Amerikanen wilden
Begrijpelijk
De Britten, die enkele maan
den geleden wellicht wat al te
spontaan op zich genomen heb
ben, vrede en veiligheid op het
door onrust verscheurde eiland
te bewaren, zijn niet tegen de
acties van de ongeregelde troe
pen van Makarios op zoveel
plaatsen tegelijk opgewassen.
Daarvoor is de sterkte van de
Britse troepen op Cyprus te ge
ring. Bovendien nemen de Grie
ken een vijandige houding aan
tegenover de Britse militairen,
wanneer dezen trachten te voor
komen. dat zij de Turken te lijf
gaan. Het is dan ook begrijpe
lijk, dat de Britten hun voor
naamste aandacht wijden aan
de hoofdstad Nicosia, waar de
beslissende slag tussen Grieken
en Turken zou moeten vallen.
Het grootste gevaar dreigt in
Nicosia, in de nabijheid waar
van Turkse troepen zijn gele
gerd. die wel eens in actie zou
den kunnen komen, als de Grie
ken zouden proberen, de Turkse
wijken binnen te dringen.
De bases
Al met al zitten de Britten in
een bijzonder netelige situatie.
In de eerste plaats beschikken
zij niet over de mogelijkheid,
overal op het eiland de als pad
destoelen uit de grond gerezen
„ongeregelde troepen" in be
dwang te houden. Er is echter
nog een ander probleem, nl. dat
van de Britse bases op het
eiland. Engeland is langzaam
maar zeker vrijwel al zijn mili
taire steunpunten in het Middel
landse zeegebied kwijtgeraakt.
Zoals we in de afgelopen week
uitvoerig hebben bericht ziet het
er naar uit, dat de Britten bin
nen afzienbare tijd ook uit Ly-
bye moeten vertrekken. De ont
wikkelingen op Cyprus kunnen
ertoe leiden, dat aartsbisschop
Makarios ook het vertrek van
de Britse troepen gaat eisen.
Er is dan ook wel iets voor te
zeggen, dat Engeland secretaris
generaal Oe Thant heeft ge-
McNamara, de Amerikaanse
minister van defensie, die een
belangrijk bezoek aan Zuid-
Vietnam bracht.
waarschuwd. dat het niet langer
de verantwoordelijkheid kan
dragen voor hetgeen op Cyprus
gebeurt.
Zuid-Vietnam
Een andere haard van onrust
is Zuid-Vietnam, waar de strijd
tegen de communisten de laat
ste maanden een voor de rege
ringsstrijdkrachten ongunstig
verloop heeft gekregen. Hier
voor kunnen twee oorzaken wor
den aangewezen. In de eerste
plaats zien we ons geconfron
teerd met de desastreuze gevol
gen van de gebeurtenissen in
de laatste maanden van het be
wind van president Ngo Dinh
Diem. De staatsgreep, die een
eind maakte aan de periode
Diem. bracht niet wat de com
plotterende generaals er van
hadden verwacht. Integendeel.
De vastbeslotenheid om de
communisten de beslissende
slag toe te brengen leek als
sneeuw voor de zon te verdwij
nen. Zorgeloosheid was er bij
velen voor in de plaats geko
men. Zuid-Vietnam werd meer
dan ooit verscheurd door inner
lijke tegenstellingen.
Generaal Nguyen Khan pro
beerde met een nieuwe staats
greep weer vaart te brengen in
de militaire operaties. Maar
totdusver is het getij nog niet
De Gaulle
Van grote invloed op de stem
ming in Zuid-Vietnam is echter
geweest het pleidooi van gene
raal De Gaulle, de problemen
van Zuidoost-Azië op te lossen
door het neutraliseren van de
landen, waar zich moeilijkhe
den voordoen. Daarbij zijn het
niet zozeer de denkbeelden van
de Franse president, die een
demoraliserende uitwerking
hebben gehad, maar de reactie
er op door verschillende voor
aanstaande Amerikanen, die in
het vuur van de reeds begonnen
campagne voor de presidents
verkiezingen de teleurstellende
ervaringen in Zuid-Vietnam ge
bruiken om er in de Ver. Sta
ten voor binnenlands gebruik
politieke munt uit te kunnen
Het Is thans al zo ver geko
men. dat de Amerikaanse re
gering moet beslissen, of zij
zich zal neerleggen bij een on
vermijdelijke nederlaag in
Zuid-Vietnam, of dat zij maat
regelen zal nemen om definitief
een eind te maken aan de com
munistische bedreiging van
Zuld-oost-Azië.
Methoden
Dit laatste kunnen de Ver
enigde Staten slechts verwezen
lijken. als zij de communisten
op andere wijze gaan bestrij
den. dan totdusver het geval is
geweest. Hierbij dient in aan
merking te worden genomen,
dat talrijke rebellen in opstand
zijn gekomen tegen hun eigen
regering in Saigon en dat zij
vaak wapens gebruiken, die zij
in de loop der jaren op de re
geringstroepen hebben buitge
maakt. Het valt echter niet te
ontkennen, dat deze opstandige
elementen niet veel tegen de
troepen van generaal Khan zou
den uitrichten, als zij niet op
grote schaal hulp uit het com
munistische Noorden zouden
ontvangen. Vandaar dat de
Amerikaanse regering op het
ogenblik ernstig overweegt of
de tijd niet gekomen is, dat de
vijand in zijn eigen huis moet
worden opgezocht. Met andere
woorden zou het noodzakelijk
kunnen worden, luchtaanvallen
te ondernemen op opslagplaat
sen en aanvoerroutes in Noord-
Vietnam.
Gevaren
Een dergelijke onderneming
bergt echter grote gevaren in
zich. Zij kan leiden tot een oor
log op grote schaal in Zuidoost-
Azie. waarbij ook communis
tisch China betrokken zou kun
nen worden. Het zou een oor
log zijn op een ongelegen ogen
blik, op een ongelegen plaats en
onder omstandigheden, die niet
erg geschikt zijn om een oor
log te winnen. De tegenstan
ders van aanvallen op Noord-
Vietnam wijzen op de tweede
fase van de Koreaanse oorlog,
die zich op Noordkoreaans ge
bied afspeelde. Toen de geal
lieerden bijna geheel Noord-Ko-
rea hadden bezet golfden hon
derdduizenden Chinezen over
de geallieerde stellingen heen
en dwongen zij hen. in een
bloedige strijd, zich op Zuidkn-
reaans gebied terug te trekken.
Ook wijst men op de gevolgen,
die dergelijke aanvallen kunnen
hebben voor de positie van de
Ver. Staten in Zuidoost-Azië.
Toch moet er een oplossing
worden gevonden. De beslissing
zal spoedig vallen, als minister
McNamara (Defensie) uit
Saigon is teruggekeerd.
