«■leven en dood
Politiek en wetenschap
vulden werkzaam leven
Man van
de vrije
organisatie
Een woord voor vandaag
Centrale prot. bibliotheek
viert tweede lustrum
V erhouding Rome - Reformatie
wordt moeilijk en moeizaam
AEG™
AEG
t
BATEBSAG 22 FEBRUARI 1"'
ANDERZIJDS
KRING-CATECHISATIE
Bij het jeugdwerk: de jeugd-
kringen en catechisatiet, van de
doopsgezinde gemeenten in Fries
land is een sterke verandering te
constateren. Een artikel van
Jaap Zondervan uit het Alge
meen Doopsgezind Weekblad van
25 januari getuigt hiervan:
bevolkingsopbouw in de stad en
op het platteland (b.v. de ontvol
king van het platteland) liep de ge
middelde leeftijd op de Friese jon
gerenkringen sterk terug. Voor een
tiental jaren 25 jaar. nu 20 a 21
jaar. Dit bracht natuurlijk allerlei
moeilijkheden met zich mee. o a.
de bezetting van de bestuursplaat-
sen. Daarbij somt. dat het oude
..Bondsideaal" volkomen verdwe
nen is. Men is veel minder dan
vroeger lid van een Jongerenkring
om zich tegen een oudere generatie
af te zetten (wat niet betekent dat
de tegenwoordige jongerengeneratie
kritiekloos zou zijn; integendeel!).
Veel meer komt op het ogenblik
kunt scheppen, waar het gebrek
aan menselijk kontakt. dat de mo
derne maatschappij steeds schrij
nender toont. wordt gecompen
seerd.
Vandaar <g>k, geloof ik. dat er
bescherming en toevlucht wordt ge
zocht. een fundament waarop je je
staande kunt houden. Hoe lan
ger hoe meer blijkt dat dit hou
vast niet meer een jongerenorga
nisatie is. die door middel van
nijvere besturen van kringen, afde
lingen en gewesten het met-elknar-
organisatie-zijn stimuleert en akti-
veert. Nee. schuchter en zoekend
probeert de jeugd het evangelie en
de gemeenschap daarin te ontdek
ken en door alle moeilijkheden heen
met elkaar een stevig geloofsleven
op te bouwen. Da; met-elkaar-zoe-
ken is de enige band. die tegen
woordig de jongeren in Doopsge
zinde jongerenkringen samenhoudt.
Het is te begrijpen, dat zelfs in een
betrekkelijk klein gebied als Fries
land met ruim 30 kringen, deze
ontwikkeling lang niet overal even
ver is.
De grote moeilijkheid is n.l. de
juiste wegen te vinden, waarlangs
de jongeren, die na hun zestiende
iaar de jongerenkringen bevolken,
iet evangelie op een voor hen ge-
eigende manier kunnen vinden en
ontdekken.
EEN ding staat als een paal bo
ven water, 'lij willen het ZELF
doen en het met elkaar als Jonge
ren verwerken.
Op zichzelf een verheugende mon
digheid. die overal steeds duidelij
ker naar voren komt. Het is alleen
jammer, dat verschillende predikan
ten en kerkeraden zich met hard
en tand verzetten tegen de gedach
te, dat echte catechisatie hier vol
strekt overbodig is (dit heeft na
tuurlijk niet betrekking op belijdc-
nis-catechisatie). Op verschillende
plaatsen wordt dan ook veelal met
de moed der wanhoop geprobeerd
naast jongerenkringen catechisatie-
groepen voor 16 jaar en ouder in
stand te houden of opnieuw te vor
men. waarbij het levende evange
lie tot dode leerstof wordt ge
maakt, waarbij onze geroemde.
ze leeftijd
..leerstof"
veel moeite. Ligt
das wordt omgedaan en waar da
bijbel tot een leerboek voor de
kast wordt gemaakt, in plaats van
een levensboek in de hand. Blijk
baar is het resultaat van eeuwen
nog niet voldoende doorgedrongen
en wordt de paplepel nog rustig
gehanteerd om onze jongeren gees
telijk voedsel te voeren. Is het zo
onnatuurlijk, dat jongeren, waarin
een beetje pit zit. daar niet van
gediend zijn. omdat ze armen aan
nun lijf hebben, die zelf wel kun
nen functioneren?
Natuurlijk, heren catecheten, men
;roe' een ..fundamentele biibelken-
r.'s" hebben voor men zelf verder
kan gaan zoeken en vinden. Maar
noorae die kennis «die slechts een
basis hoeft te zijn) niet reeds tus
sen 10 m 16 jaar aangebracht te
zijn. Het is gek. dat dit nog dik
wijls niet blijkt te kunnen (volgens
insiders), terwijl het een waarheid
als een koe is, dat kinderen op de-
leeftijd bijzonder gemakkelijk
serstof" in zich opnemen, zonder
el moeite. Ligt de oorzaak dan
.vellicht toch aan zeer verouderde
leer- en catechiseersystemen? Dit
is natuurlijk een probleem op zich
zelf. waarover de discussie geluk-
ki ogp gang komt. Een probleem,
dat beslist niet onoplosbaar is,
doch buiten de opzet van dit artikel
valt.
"\/AST staat echter, dat de com-
binatie catechisatiegroepen-jon-
gerenkring naast elkaar voor de
zelfde leeftijdsgroepen, bepaald fu
nest is. Datgene immers, wat de
jongeren op de kringen in wezen
zoeken, wordt in deze gevallen af
geschoven naar de dominee en zijn
catechisatie (terwijl uit cijfers
blijkt, dat veel jongerenkringleden
in dergelijke .gemeenten de cate
chisatie evenwel niet volgen). Dat
het peil van deze jongerenkringen
vaak veel lager ligt dan elders, is
dan ook geen wonder.
De oplossing ligt dunkt mij hier.
dat de predikant bij alle kringbij
eenkomsten aanwezig is. Niet om
de lakens uit te delen, het program
ma te verzorgen, of er invloed op
uit te oefenen, maar om werkelijk
herder te zijn; problemen, die ae
kringleden op hun weg naar evan
gelie en mens-zijn-in-oe-wereld te
genkomen. mee helpen oplossen,
(hoe on-menist!) maar stimuleert
tot gesprek. Hij dient een figuur op
de achtergrond te zijn. die helpt
struikelblokken op te ruimen op de
weg naar het evangelie, het geloof
en het volwassen-worden. Er ken op
deze manier, op heel plezierige en
natuurlijke wijze nog een massa bij
bel-..kennis" en levensinzicht wor
den overgedragen, want de jeugd
op dit soort jongerenkringen vraagt
heus meer aan we denken en stelt
ontzaglijk vee) meer vertrouwen in
een predikant die haar vragen be
antwoordt (en ook werkelijk wel in
de gelegenheid is een ongevraagde
opmerking te maken! i. dan in een
dorre catechiseermeester <hoe mooi
hij ook vertellen kan en zijn pupil
len stil weet te houden!", die voor
kauwt. wat zelf gevonden had moe
ten worden en doodpraat. wat door
levende interesse vanzelf ter spra
ke zou zijn gekomen.
(Van onze parlementsredactie)
FIR. J. J. R. SCHMAL is er de man niet naar om lang stil te zitten.
U Z'n gast laat hij plaats nemen in een diepe fauteuil met een
goed glas sherry een een kistje fijne sigaren onder handbereik,
maar zelf geeft hij de voorkeur aan z'n bureaustoel. Het is niet voor
lang. Na een minuut of twintig staat hij voor de eerste maal op en
begint door z'n zorgvuldig opgeruimde studeerkamer te ijsberen
de handen op de rug. Z'n tengere gestalte is zeer licht gebogen en
z'n tred is in de loop der jaren zeer behoedzaam geworden. Groot
minnaar van onze moedertaal als hij is, formuleert hij z'n antwoor
den als het ware persklaar. Te veel jaren heeft hij publicistische
arbeid verricht om niet te weten wat er van hem wordt verlangd.
Z'n enige zorg is onvoldoende materiaal aan te dragen. „Hebt u
zo echt wel voldoende?", vraagt hij enkele maaien. „Als er bij
voorbeeld nog een anecdote bij moet, zegt u het maar." De heer
Sohmal, die we opzochten omdat hij maandag zeventig wordt, is
twee in één: een man van de studeerkamer maar evengoed een man
van het podium. Wetenschapsbeoefenaar liefhebber van staats
recht en filosofie maar tevens politicus.
nairen tot nu toe helaas zonder
resultaat is gebleven. Dr. J. J. R.
Schmal: een geestelijke nazaat van
jhr. mr. A. F. de Savornin Lohman
een man, die evenals z'n bewon
derde leermeester en vriend prof.
dr. C. Gerretson staat in de traditie
der vrij-antirevolutionairen.
Hagenaar
Een knappe, boeiende figuur in
het Nederlandse geestesleven. Een
man met sterke bindingen, worte
lend in de historie, doch tegelijk
met een onafhankelijke instelling.
Op mensen en toestanden heeft hij
een scherpe kijk en zijn veelal rake
oordeel brengt hij niet altijd tot
ieders genoegen onomwonden
onder woorden Een mar., die zich
met hart en ziel aan de goede /aak
geeft, maar
Het offer dat de Israëliet moet brengen is, zoals het eerste
hoofdstuk van Leviticus tot driemaal toe zegt, een lieflijke
reuk voor de Here. Natuurlijk hebben we hier een uitge
sproken „mensvormig beeld". We zie?i als het ware God in de
hemel de geur van het brandoffer opsnuiven. En toch brengt]
juist dat beeld ons de betekenis van dit offer dichter bij dan
welke uitvoerige theologische beschouwing ook. Want we
kunnen deze uitspraak niet lezen, zonder daarbij te denken
aan het scheppingshoofdstuk. De mens werd door God ge
formeerd. En dan knielt God naast de mens neer en blaast in
diens neusgaten de levensadem. Hier gebeurt het omgekeerde:,
de levensadem van de mens keert via het offer terug tot God.
De mens die door de zonde van God was afgesneden, vindt
weer de weg tot God. Zijn adem (maar eigenlijk bedoelt het\
Hebreeuws, dat maar één woord kent: „zijn Geest"), staat weer
in verbinding met Gods Geest. Ineens weten we wat Paulus
bedoelt als hij schrijft: Want wij zijn voor God een geur van
Christus. Christus is het offer. Aan het kruis is Hij voor God i
een lieflijke geur, maar ons wordt die geur toegerekend. Hij
herstelde de eenheid tussen God en ons.
i Wij lezen vanavond: Johannes 6 vers 60-71.
Wij lezen zondag: Johannes 7 vers 1-13.
Dordrech t verzorgt Zuid-Holland
(Van
kcrkredactie)
Het is niet moeilijk
van-maandag de Hagenaar te herken:
Hij heeft de voorname allure van de
geboren en getogen residentie-bewoner.
Zoon van een zeer vakbekwaam ortho-jyj
pedisch schoenmaker, groeit hij op in
het godsdienstig klimaat der Afschei
ding. Z'n ouders
mensen, van kerkisme afkerig. „Aan SI M,
zichzelf stelden zij hoge eisen wat denjets
sindsdien nimmer
Morgen bestaat de Christelijke
Centrale Provinciale Bibliotheek
te Dordrecht precies tien jaar.
Deze centrale bibliotheek stelt in
woners van kleine dorpen in staat
'boeken te kunnen lezen. Door wis-
.SvSjyfSIÏ.SS selcollecties kunnen de inwoners
van zelfs de kleinste plaatsen re-
F"'a^TOTTvoonrSZi?.?r^elmatig voorzien worden
van de C.J.M.V. en ontmoet
daar een in het Westland ervaring op
doende Deense tuinder, met wie hij nog
steeds bevriend is. Van hem leert hij
Deens, met welke taal hij op kantoor
- aking
gekomen. „Ik heb i
De centrale bibliotheek is in Dor-I
drecht gevestigd. Er is contact mat
kleine verenigingsbibliotheken. of ook
wel christelijke volksbibliotheken, die
aangesloten zijn bij de Protestants
Christelijke Lectuurraad. Vanuit de cen
trale bibliotheek te Dordrecht gaan daar
wisselcollecties heen die verschillen
naar omvang. Sommige omvatten
slechts een hondertal boeken. andere
driehonderd. Deze collecties bestaan uit
jeugdboeken, ontspanningslectuur en
voor twintig procent (in verband met d»
subsidie) uit ontwikkelingslectuur.
de Fins-Nederlandse vereniging. Als nieuwe boeken. Het jubileum zal
employé bij een verzekeringsmaatschap- niet groots gevierd worden, maar ogenblik
pil be.iaail ilii dok de »»lHai-® olrlo mnn». nn
De centrale bibliotheek beschikt
jt ogenblik over 19,000 delen. DU a
tal moet op de kortst mogelijke termijn
wel zullen in dit lustrumjaar po-iWOrde„ opgevoerd tot minstens 25 00S
i gingen in het werk gesteld WOr-jMeer dan 12.000 delen gingen dit afgc-
ruimhartige 1 staatsinrichting. Hij studeert min of mi
-oF.rr jiei goheim, omdat z'n directeur -- n
Is voor voelt Dat studeren in de j_n nm „laafspn r-hrlctP lopen jaar de provincie in terwijl er'
vonduren komt het werk overdag niet",.? ,fplaatsen cnrlSte 107_MO boeken werden uitgeleend. In 48
heer Schmal herinnert zich. dat
grootouders met genoegen nachtlogies
verleenden aan
..Dijk.anaeum".
ook lakomsk afstand i derwysinriching te Doetinchem
Afgescheiden predikant ds. Jai
n goede, is diens redenering. Maar als lijke bibliotheken en openbare plaatsen bevinden zich op het ogenblik
hij ,n de krant leest, dat Schmal de ak- leeszalen te Stichten.
heeft gehaald, komt hij hem toch ge-
u isselcollecties.
de collectanten van het lukwensen. Later, wanneer de heer
die merkwaardige on- Schmal het verzekeringskantoor heeft
verwisseld voor het departement van eco
nomische zaken, behaalt hij ook de m.o.
staathuishoudkunde en statistiek
Dit woord ..openbaar" moet niet ver
ward worden met het openbaar van
„openbaar onderwijs". Hier betekent
het alleen dat iedereen er kan gaau
Plaatselijk
van kan nemen. Een man, die men
f isolationisme en doopt en waarin hy later, na het con- rechtenstudie bekroont hij in 1943 met
provincialisme ten enenmale vreemd flict-Geelkerken in de Gercf. Kerken, een proefschrift over een onderwerp,
zijn. In een artikel over de C.H.U. terugkeert. Hij wordt beïnvloed door de dat clr Schmal ten volle typeert: ..Tweeër-
1- geschrif'en van de geniale Zwitserse lei staatsbeschouwing in het Reveil". Zijn
Reveil-t.ieoloog Vinet. die wel de vader promotor is prof. Gerretson. voor wie hij
de ethische richting is genoemd en een bijzondere bewondering heeft. „Ger-
de klei-
in de Christelijke Encyclopedie
stateerde hjj, dat de na de bevrij
ding uitgeoefende aandrang om te
-•••*, noilUi ailg UIII ICI j
komen tot samengaan van christe- „Jan
lijk-historischen
anti-revolutio- vaak ter kerk bij de bekende ethische te kennis ook op allerlei onbekende
dr. H. J. Gerretsen,
Knutselaars lijmen met VELP0N, omdat 't van Ceta-Bever is
-loo
I king. Van dr. Gerretsen vertelt
...Een formidabel preker, een genie. Vel* een struikelblok,Jlij was eem-diehterlijkè het a
7reken waren een evenement, 'rtstuif?, dW trouw zee'r'wieVleraarde- reren.
- gebieden waarvan hij anderen altijd
confessionele dr. H. Schok- met genoegen liet profiteren. Voor velen
mi u:: eigenlijk te knap en vormde hij
m
Ds. F. H. Landsman verwacht geen openheid
hacLJiiL ook de moed om jl om. half elf
„amen" te zeggen. Hij heeft als hof pre-
dlker prinses Juliana gedoopt. Abraham I
dMN-histartecli
leeszalen
men waar men verantwoorde lectuui
kan vinden.
Helaas, zegt voorzitter dr. J. Karce-
meijer van de Zuidhollandse christelijke
bibliotheek, is Zuid-Holland de enige
provincie die alle plannen uit 1950 ge
realiseerd heeft. Overal elders bleken
de moeilijkheden te groot of misschien
ook wel de slapheid en traagheid van
hen die zich eigenlijk achter dit werk
zouden moeten stellen, en tevens da
niet aflatende verlokking van hen die
het algemene, neutrale, verband orefe-
Hoewel het hervormd persbu
reau gisteren publiceerde dat er
misschien toch nog een antwoord
van kardinaal Alfrink te ver
wachten is op de vragen die het
moderamen van de hervormde
synode hem voorlegde, is ds. F.
H. Landsman pessimistisch ge
stemd. De secretaris van de
gynode en hoofdredacteur van
Het andere
Rüme zien we
ook weer
(Van onze kcrkredactie)
nauw is betrokken in het spel van dc
machten, die zich in deze wereld ten
goede of ten kwade wilien laten gelden.
Dit „andere Rome" is een heel reële
politieke macht in onze samenleving,
die wij niet uit het oog mogen verlic.
zen in de ontmoeting met de Rooms-
Katholieke Kerk.
uc uici.Bt u| I., II» In dr- Schmal is een halve eeuw C.H.U.
-lie preek: gerïformeerder MlichMmd..H(j werd in de politiek be-
kon het niet". En dan waren er de trokken in de vcrkiezln«Silrijd van 1913
samenkomsten van de Nederlandse Tent- ü'ng op pad voor de heer Snoeck
zending, de interkerkelijke beweging H«-*nkemans - vele jaren later een van
waarin de nadruk werd gelegd op de de zeer weinigen, die achter hem stonden,
persoonlijke geloofskeus. Dr. Schmal toen hij met mannen als Koos Varrink.
heeft er veel aan te danken. Het is met Pater Henri de Greeve en Anton van
ve wonderlijk, dat deze vloeiend Frans puinkei ken optrad in de'beweging „Een- -
sprekende Hugenotenzoon geestelijk on-jheid door democratie „Men wilde m die puteerüe is ny een
derdak vindt bij de Waalse gemeente, dagen niet te nauw gelieerd zijn met tisch® politiek van alledag,
Hij geeft er geen toelichting op, maar I anuersdenkenden, zelfs niet als het ging stoorder In meestal zakelijke aangele- sohlkste
z'n geestelijke herkomst en ligging doen I in de strijd tegen het nationaal-socïalisme.' genheden. Maar hij is m aanleg meer
net ons begrijpen dat hij toegankelijk j Ik stond echter op het standpunt, dot
was voor de „esprit wallon", de harte-;een vloedgolf dreigde en dat daarteg
lllke en verdraagzame stijl, die de een dam moest word enopgejvorpen.
dan doet het er minder toe wie er aan
meehelpen." Dr. Schmal is voor een
heid van hen, die op dezelfde golfleng-
te uitzenden, zoals een vooraanstaand levensbeschouwelijke
man van de christelijke volkspartij jT
Noorwegen het eens treffend formu'
de. Maar en daarom koos hij c
als zijn vader voor de C.H.U.
verlangt ook vrijheid. Door goed
kwaad gerucht betiteld als enfant
terrible, bestempeld als progressief en
later als conservatief
:o.ooo
uitleenbibliothe-Fj
die geheel zelfstandig kunnen zijn,J°
maar de steun vanuit de centrale
bliotheek te Dordrecht maar al te graag
aanvaarden. Er zijn nu in Zwijndrecht,
Leerdam. Maassluis en Waddinxveenjp
Uitleenbibliotheken die delen in de rijks
provinciale- en gemeentesubsidie.
Vier meisjes zijn vanuit Dor dl r»
voortdurend in de weer om het noodj
zakelijke cataloguswerk in deze
bliotheken te verrichten. Zij hebbel
het diploma bibliothecaresse behaalii
De centrale zou graag beschikkef
over meer meisjes, maar zij zxjt
moeilijk te vinden. Het uilUenwerk
wordt door plaatselijke hulpkrachten
verricht.
Waalse protestanten kenmerkt. Hij kerk
te niet zelden in de Waalse kerk te
Voorburg, waar eens Groen van Prinste-
rer werd gedoopt, en is thans deken,
dat wil zeggen de nestor der oudcrlin-
gen, van de typisch rechtzinnige Waalse
.im^nlevlni D">
Levensloop
nis van eeuwen is niet In enkele tien-
innen. „En Jul.t
npvi» «tule vniifp- i
„Hervormd Nedertand schrijftjte brengen hebben, vooral als ze 'Htj,anase gcscnieaenis, uai wij mans gl
dat openheid niet en ook niet oecumenische x,wopenheid komen. meema;en, WMrin het gpaanse ka- 5!
meer te verwachten is. Daarom,..Het hgt voor de hand, voegt Pau- thoiicUme zo nau
zal naar zijn mening de verhou- 'x'e'4 er n°9 a"n toe\ -dflt jVY"' s»rekte openheid
dine tussen Rome en Reformatie te0'nwoord,g die redenen duidelijkNederUnd5e katholicisme zo heil-
uing lustsen nume en i\ciorniau«r Voor zich hebben gezien, al mogen wij „,m Uunn.n »iin
hier te lande in de komende ja- niet ais vanzelfsprekend eisen dat zij
ren wel een heel moeilijke en daarvan ook openlijk getuigenis af-
moeizame zaak worden, die van le09en"
reformatorische zijde de uiterste
zorgvuldigheid zal vragen.
I „Hervormd
school", zegt hij en bij het zien van
verbaasde blik verduidelijkt hij:
nslag was Oudtestamentisch". Het
hoofd der school wilde z'n ouders doen
[«loven, dat z'n toekomst lag in de tuin-
lerii, maar in plaats van een tumders-
i met hem een gesprek
wii leven voert, vertelt hij uit zichzelf
word enopgeworpen En "iets over z'n praktische werk als amb-
In dit jubileumjaar hoopt de central»O
een paar flinke stappen vooruit U
doen. Zeer binnenkort komt er een chrhf
telijke uitleenbibliotheek in Hendrik;
Ido Ambacht, terwijl de plannen
Giessendam en Alblaaaerdam ook al i
ergevorderd stadium zijn. De
- - f gericht op nog au
vaak is het moellijtl
rschillende plaatsen de ge|M
sen te vinden.
Subsidie
tenaar (bijvoorbeeld ten behoeve
middenstand) en als gedeputeerde, groei v
Steeds weer stoot hij door naar debeetje
achtergronden. gelukt
v arby theologie en wijsbegeerte een rol bleek i
ëffend~*formuïeev-1 sPelen- 0ok als Kamerlid heeft hij dit zonder
met betrekking tot de grote politieke I ling die door de provincie is unmui
igstukken telkens weer gedaan. En I pen en waarbij de protestants-christi
hem vraagt waarmee hij j lijke organisatie toch wel aan het kort^
Dr. Karsemeijer is dankbaar voor di|l
de laatste jaren. Hij is er eer.
ats op dat in Zuid-Holland lij
it in andere provincies niet(
kunnen. Maar hij is niet bij-j.
met de subsidieregel
hij
vil ik wijden
zichzelf gebleven Heeft Ouds conceptie i bestudering van de
van de derde macht bij de protestants-p.ie'e aard. die voor
christelijke partijen geen weerklank ge-1 j'ggen op het terrein
vonden, de heer Schmal komt er eer- Daarnaast hc
lijk voor uit. dat deze gedachte voor hem f j ..School voor
een zekere bekoring heeft. Waarom? kunde .waarvan hy voorzitter i:
ganisatie toch
e eind trekt.
De neutrale organisatie krijgt subsij
tan aejdie naar het totaal aantal inwoners ld
princi-|de plaatsen waar boeken worden uIM
christen-jurist geleend. De rooms-katholieke organisa-i
het openbare tie krijgt subsidie over het aantal ker
de j kelijk ingeschreven personen.
letter-
antwoordt hij. ..ons volk
het algemeen gematigd in zijn politieke
opvattingen; daarom kunnen de pro-
ir J W tcstBnt8-chrlsteliJke partijen het beter.
Horen»"i vinden met de liberalen dan met de
In het jongste
Nederland" beantwoord',
i de vraag of de richtliji
Uit het artikel blijkt volgens ds.
Landsman duidelijk dat er voor de
Roorrjs-Katholiekcn geen kerk en geen
oecumene te vinden is buiten Rome:
Lands'. -.Daarom is de intrede in deze kerk een
die de Intrede 15
,,een zeer uitgesproken bete-
Maar we mogen niet vanzelf-;
sprekend vinden dat zij die deze „in
trede" deden, daar ook openlijk getui
genis van afleggen"
hervormde synode in 1962 publiceerde kenu
getiteld „De reformatorische houding je.
gens de Rooms-Katholieke Kerk en
naar leden" nog wel houdbaar zijn.
In die richtlijnen werd gezegd dat
juist de reformatorische openheid ons
hoopvol en liefdevol de rooms-katho-
lieke broeders tegemoet doet treden, groot meër zijn. Misschien
Afaar anderzijd* werd er in dezelfde kelijk beter er voorlopig
richtlijnen heel nuchter op gewezen op te houd
dat er geen rooms-katholieke officiële
„Wij zouden zeggen", aldus ds. Lands
man, „dan voelen we ons toch lichte
lijk voor dc gek gehouden en kan de lust
de ontmoeting voort te zetten niet
de gemeentelijl
Albarda "„een juweel
van wie hij nog brieven kreeg toen hii i
al Tweede Kamerlid was. De h.b.s. was;
neutraal maar om z'n geloof is Schmal j
nooit aangevallen. Hij uewaart aan de j
gemeentelijke middelbare school de bes-, Voor de C.H.U. komt de heer Schmal
te herinneringen, maar werd in later I in 1927 in de Provinciale Staten en In
jaren toch zelf een overtuigd voorstan-1937 wordt hij gedeputeerde, Hy is het
christelijk onderwijs. De oud-I ruim twee decennia gebleven. „Gedepu-
heer Schmal is ook
en zonder een goed woord v<_
gebruiken van het Nederlands laat hij
z'n gesprekspartner niet gaan.
Geilp|iiitcci'd<>
iresident-curator van het chr. lyceum te teerde is een prachtige betrekking, vooral
roorburg zegt nadrukkelijk: „Voor de als je kunt werken met een zo goed
offers, die voor het christelijk onderwijsgeoutilleerde griffie als Zuid-Holland
WATEKBICHTE
BADKAMERKACHEL
f 43.S0
zijn gebracht, heb ik de grootste bowon-heeft." Na de oorlog wordt hij tevens
dering. Het christelijk onderwijs is één lid van de Tweede Ka
de kurken, waarop het protestantis- wordt hij afgevaardigd
Maar voor de protestants-christelij-|
Ike or8an'saHe is een regeling getroi]a
"„„.o" fen die nie{ uitgaat van het aantalc
leden van de protestantse kerken. D»h
regeling gaat uit van het totaal *an-b
rusten op het tal leden van de Gereformeerde Kelfr
doek ken (synodaal) plus van 50 procent
het aantal hervormde leden. D» 1
Z'n blik blUft
schilderij boven de gashaard,
van Roeland Koning. „Het werk
kunstenaara moeten we steunen", zegt "i'
hij dan. „Op de mensen met een vaate ""dfï!„^e..rken^u
het (kleine) gezin-Schmal. niaakt) tellen voor dc subsidie
me drijft." gevende vergadering ve...
In 1911 komt hii op de buitenlandse I Europa te Straatsburg, waar hij vele hem
i afdeling van „De Nederlanden van 1845".belangwekkende contacten heeft kunnen ken.
de inhoud. Hier,
i in 1949 kelijk otium cu_
de raad- noten. Stellig zullen velen hem
n half vier cn vijf toewo
deze nog vele jaren wordt geschon
mee. Deze regeling geldt allen it
ucimen wc. «cr- Zuid-Holland. Maar daar de rljksre- I
dignitate worden ce.geling zich aansluit bij de provincfa-|18{
ndag le geldt deze dus zowel voor J'
dat,rijks- als gemeentcsubsidie.
of particuliere uitlating is die ontkent j dMbbe,hart,ï 's gew'
Volger
dat er maar één weg tot hereniging
leidt, terugkeer tot de Rooms-Katho- gebleken dat
lieke Kerk.
ds. Landsman is i
Kritisch lezen
nog iets
de richtlijnen eigenlijk j
in de orde komt:
gelische christenen geneigd
eel Roomse medechristenen d;
ook maar liever niet te veel aan c
von- ,ken." Ds. Landsman doelt op het
stutionele aspect van de Rooms-Katho
lieke Kerk.
Hij schrijft: „Beter nog dan een paus
kroning hebben de gebeurtenissen van
hadden de indruk dat Rome al zo
op de weg van de vernieuwing waai
gevorderd, dat men van reformatorische i U11 „CUUD1.
zijde wel wat toeschietelijker kon zijn. jde ]aatste weken
En hij schrijft: „Als we deze ncht- imlerd dat dc kerlt
lijnen in het licht van de jongste g®- |een „kerk" in een
beurtenissen hier te lande nog cens:ijjke zin is. Ze is ook
grootheid,
herroepen. Alleen zouden
accenten nu wat anders moeten worden
gelegd. Wc hebben
voor gekregen dat men bepaalde
rig moet onderzoeken en heel kritisch
moet lezen om aan de weet te komen
wat eigenlijk bedoeld is. En dat is dan
heel wet minder „oecumenisch" dan
men aanvankelijk geneigd zou zijn aan
te nemen
Niet openlijk
AI» voorbeeld citeert ds. Landsman
dan een uitspraak van pater C. F.
Pauwels in „De Volkskrant", waarin
wordt gezegd dat hij gelooft dat de
protestanten die naar de Rooms-Ka-
„Ga je een stukje schrijven?" vroeg mijn doch-
«.•11 CIW ».<»-<.. «.„v. ter toen ze naar school ging „Ja", zuchtte ik,
dit'as pe cY te' 5Je r ge te mEngé luk kigVij n want ik had geen idee waarover het zou gaan.
- „Maak er maar een lekker leuk verhaaltje van,
maar zorg alsjeblieft dat het klaar is als wij uit
j school komen", zei de oudste, half goed bedoeid
half egoïstisch.
Maak er maar een leuk verhaaltje van. Soms
zitten rissen woorden al springerig te wachten om
uit je balpen gelaten te worden en tot een ver
haaltje te groeien. Vandaag niet. Vandaag is de
niet meer zo witte wereld triest en koud. Het uit
zicht uit de kamer werkt deprimerend, niet in
spirerend. Een leuk verhaaltje, dacht ik, mis
schien lukt het als ik koffie heb gehad.
Ik zocht mijn hulp op en vond haar huilend in
de keuken. Haar moeder had juist opgebeld; een
jonge oom was plotseling gestorven. Hoewel haar
vader begravenisdienaar is, was het heengaan van
deze oom haar eerste confrontatie met de dood in
eigen kring. Ze huilde schokkend.
Toen belde mijn moeder op, ook al met nare be
richten. De ernstige operatie van een familielid
was wel gelukt, maar er waren toch nog allerlei
onzekerheden. En dan lijkt het ineenof de el
lende van de hele wereld op je bureau ligt. Ik
kijk naar onze globe op dat bureau en vraag me
af hoeveel stukken ik rood zo kunnen kleuren,
rood van bloed dat vloeit. Waar is geen haat? En
als er geen honger heerst, waar bestaat dan het
verdriet uit
Toen bracht mijn hulp de post binnen. Haar
Rome niet al-
ons toeganke-
ons vreemde
slaatachtig organisme
_n eigen souverein. een eigen
sommige recht cen diplomatieke dienst enz., dat
al zjjn vertakkingen, centraal geleid,
PERFECT L
me zo akelig, maar wil zo graag mijn werk af
maken." De goeierd.
„Weet je wat jij moet doen? Lekker even een
eindje om met de hond, dat is beter dan aspirine.
Dan praten we straks nog wel wat".
Bij de post was een geboorte-kaartje, dat een
welgeschapen zoon aankondigde. Een kleine zon
nestraal on een sombere ochtend. Dood en leven
ogen rood van het van suiker en havermout. Even daarna kwam de
hulp weer thuis met een gat in haar kous cn
meer tranen. „Nou ben ik nog gevallen ook.'
snikte zielig.
Het verdriet i
Ifa&tang&is
en
«fll
hadden me nog nooit zo dicht naast elkaar en ge
lijktijdig benaderd. Het dagelijkse bestaan is soms
*o verwarrend, want terwijl ik probeerde woor
den te vinden, waar mijn hulp iets aan zou kun
nen hebben, belde de kruidenier en moest ik me
concentreren op de noodzakelijke aanwezigheid
laat zich ook moeilijk troosten. Want
jong mens en voor hoeveel ouderen? is de
dood een grijzende vijand en het kerkhof een
tuin vol huiverende verschrikking. En als er er
gens op een graf staat, dat men wacht op de
bazuin van de opstanding, geeft dat een bijna
literaire ontroering, maar het neemt de onrust
niet weg.
De kinderen kwamen uit school en mijn hulp
beheerste zich tenslotte knap. De gewone school
verhalen brachten trouwens ook wat afleiding-
Gelachen met gym, en juf deed een haan na
vroegen onze aandacht. Toen zei mijn dochter:
„O ja en we hebben ook nog een nieuw lied ge
leerd, moeder. Daar juicht een toon".
Niemand stelde het voor en toch zongen we
het zo maar met elkaar, terwijl de boterhammen
nog op de bordjes lagen. We hadden nog nooit zo
spontaan gezongen over de opgestane Heer. Toen
het lied uit was gingen we wat vreemderig verder
met de maaltijd, toch ook wel wat gegeneerd
Toen zei mijn oudste: „Fijn, het wordt Pasen"
Ja God zij dank het wordt Pasen.
Dood waar is uw overwinning?
Mink van Rijsdijk.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
r Ouderkerk a d. IJl
geref. kerken
GEMEENTEN
Vlisslngen: J.
Rijs»
GEREF. KEKKEN
Reet.: Dc heer F. de Jonge. Da Cost*
kade 69II. Amsterdam-W., is door d<
class, van Amsterdam prep geëx. (ni*
De Jong).
GEREF. GEMEENTEN
Tweetal te Hardinxveld-Giessendanv
P, Blok te Dirksland en H. Ligtenberg t'
Oudemirdum (Gr.).
Beroepen te Amsterrlam-N.: H, Ligten
berg te Oudemirdum (Gr.); te Terwoldf
P. Blok te Dirksland: te Aardenburg: G
Schipaanboord te Apeldoorn.
