PAUL GALLICO
fytterl&mr hscehtyum
Helpt VAANDRAGER de mode uit de weg?
ZONDAGSBLAD
IATERDAG 22 FEBRUARI 1964
r
Meester
In vele
kunstvormen
KUNSTENAAR DER ITALIAANSE RENAISSANCE
Beeldhouwer - archi
tect schilder - dichter
Michelangelo heeft op vele
wtyzen in ijjn lange en
vruchtbare leven de kunst
gediend. hjj is een voorbeeld
van de „Uomo Universale",
de universele mens der Re
naissance, geweest; naar
een zo alzijdig mogelijke ont
plooiing van zijn gaven heeft
hij gestreefd. Misschien is
daardoor veel van zijn werk
onvoltooid gebleven. Wat af
was, bleef toch altijd bene
den de norm van zijn kun
stenaarsdroom. Het onvol
tooide liet ruimte om het in
de geest aan te vullen. Zo
is er veel van hem bewaard
gebleven, dat in de aanloop
is blijven steken. Het geeft
overigens een verrassende
indruk van het scheppings
proces van deze kunstenaar.
Alles tezamen bewijst het werk,
dat er nog van Michelangelo be
staat, dat hij een buitengewoon in
ventief kunstenaar is geweest.
Aan schetsen en ontwerpen is er
nog meer bewaard gebleven, dan
hij in enige levens zou hebben
kunnen uitvoeren. Een groot deel
ervan heeft hij door anderen naar
zijn aanwijzingen moeten laten
maken. Daardoor voltrok zich
vooral bij hem de scheiding tus
sen ontwerper en uitvoerend am
bachtsman. die in die dagen reeds
optrad en die voor latere eeuwen
zo tekend zou worden.
Vier eeuwen
Het was deze week vier eeuwen
geleden, dat deze veelzijdige fi
guur na een ziekte van slechts
enkele dagen stierf. Er moge
daarom een korte schets worden
gegeven van het Italiaanse gees
tesleven en van de plaats, die de
ze figuur daarin heeft, ingenomen.
Men kan zeggen, dat de Ita
liaanse Hoogrenalssance valt tus
sen ongeveer 1400 en 1527. Het be
gin van deze periode is moeilijk
concreet aan te geven; er is een
geleidelijke overgang van de Mid
deleeuwen naar de Nieuwe Tijd.
Het einde valt samen met de af
schuwelijke verwoesting, die plun
derende horden van Karei V in
1527 in de Eeuwige stad aanricht
ten. Deze „Sacco di Roma"
maakte een eind aan de paradijs
droom. waarin de Italiaanse elite
meer dan een eeuw had geleefd,
kleine oorlogen tussen de vorsten
ten spijt. Zij brachten ook een
duidelijke breuk teweeg in het
werk van Michelangelo; er zouden
nadien onrust en gekweldheid uit
spreken, meer dan in de periode
ervoor. Er was ook een ruwe on
derbreking in een periode van
geestelijke bloei.
Italië was in die dagen ln geen
enkel opzicht een eenheid. Vijf
staten van formaat en talloze
kleinere, elk met een eigen vor
stenhuis, konden zelfs de schijn van
een Italiaanse natie niet meer op
houden. Er ontstond in de taal
iets van een „algemeen be
schaafd", door de ongewoon grote
invloed, die de Florentijnse
dichter Dante met zijn werken op
het geestesleven van zijn tijd had.
De herinnering aan de Antieken
hield weliswaar een zeker natio
naal besef levend, maar de on
derling rivaliserende staatjes sti
muleerden elk op eigen wijze het
eigen culturele leven. Zo werden
vooral Venetië, Genua, Florence
en Rome brandpunten van gees
telijke activiteit, die zich los be
gon te maken van de voorschrif
ten en de tradities van de Kerk
en zich weer richtte op wat de
Antieken hadden ontdekt en over
dacht.
Nieuwe wereld
Voor de beeldende kunstenaars
had dat ingrijpende gevolgen.
Schilders en beeldhouwers ontdek
ten een heel nieuwe wereld. Tot
toen waren zij ambachtslieden in
dienst van de Kerk geweest, ge
bonden aan strenge regels. Maar
in die dagen werd het ene voor
beeld na het andere van antieke
vooral Romeinse kunst ont
dekt. Dat leidde tot het besef
van andere schoonheidsnormen.
De Antieken hadden meer naar
de natuur gewerkt, dacht men.
Zij hadden bovendien de wetten
en verhoudingen ontdekt, bij toe
passing waarvan het ideale kunst
werk zou ontstaan, zo dacht men
verder. Kunst zou moeten zijn de
juiste nabootsing der natuur, zo
stelde de theoreticus Vasarl vast.
Maar dat betekende in feite, dat
men ging zoeken naar ideale vor
men, die zo nergens In de natuur
voorkomen. Vasari zag dit ech
ter niet in.
Men wierp zich op een intensie
ve studie van de lichaamsvormen
van mens en dier. Maar in het
kunstwerk idealiseerde men eigen
lijk deze vormen en gaf ze een
eigen schoonheid mee. Men ver
liet als het ware het oude sche
ma en stelde er een nieuw voor
in de plaats. Vasari heeft het in
Michelangelo bewonderd, dat de
ze ln zijn ..nabootsing" der na
tuur het verst was gevorderd. Al
weer vergiste Vasari zich. Michel
angelo heeft zich in feite het verst
van al van het ideaalbeeld der
Antieken verwijderd, maar op ba
sis van hun gegevens een heel
nieuwe kunst geschapen een
kunst, waarin zich zijn reusach
tige persoonlijkheid het zuiverst
heeft gemanifesteerd.
Zoon van ambtenaar
Michelagniolo di Ludovico di
Leonardo di Buonarotti Simoni
aldus het doopboek heeft aan
het geestesleven van zijn dagen
op zeer typische wijze deelgehad.
Hij werd op 6 maart 1475 geboren
te Settignano bij Florence als zoon
van een kleine ambtenaar. De jon
ge Michelangelo viel al spoedig op
door bijzondere talenten en leef
de. nadat hij korte tijd bij een
schilder en een beeldhouwer in de
leer was geweest, als opgroeien
de Jongen enige jaren aan het hof
van de Medici's in Florence. Hij
had er een diepgaand contact
met de grootste geesten van zijn
tijd. Niet, dat hem dit voorrecht
nu van harte werd gegund. Want
zijn medeleerling Torrigiano heeft
hem toen al uit Jaloezie voor het
leven getekend, door zijn neus
grondig kapot te slaan. Het was
een ervaring, die hem levens
lang met verbittering vervulde en
daardoor zijn contact met zijn
medemensen heeft belemmerd.
Een van de vele kleine oorlogen
dier dagen maakte een eind aan
zijn verblijf in Florence en dreef
hem eerst naar Venetië, nadien
naar Rome. Ook daar kende men
al spoedig zijn talenten. Ook
al doordat de Medici's een tijd
lang de pauselijke troon bezet
ten, is hij jarenlang tussen Rome
en Florence heen en weer getrok
ken, totdat de Eeuwige Stad de
finitief beslag op hem legde.
Opdrachten
De opdrachten stroomden toe.
Het ene kunstwerk na het andere
verliet zijn atelier: de beroemde
Madonna met Kind, die thans in
de O.L. Vrouwekerk te Brugge
staat; het grote beeld van de jon
ge David voor Florence; een aan-
S ij pende Piëta (Maria met dode
zus op schoot) voor Rome. Mi
chelangelo moet een grote muur
schildering maken voor het Palaz
zo Vecchio te Florence. Deze
wordt nooit uitgevoerd, het ont
werp kennen we nog slechts ten
dele uit kopieën van tijdgenoten.
Paus Julius II geeft hem op
dracht voor de bouw van een
groot grafmonument. Het zal
een grootse combinatie van ar
chitectuur en beeldhouwkunst wor
den. In feite wordt het, na een lij
densweg van veertig jaar, met
veel touwtrekken met de paus en
zijn erfgenamen, een heel wat be
scheidener stuk werk, waarvan de
ontwerper uit d'pit maar een en
kel beeld zelf hakt. Het bevat ech
ter een van de mooiste scheppin
gen van de meester: de grote ge
hoornde Mozes. een zittende, als
in toorn opspringende reus. Het
geweld van deze figuur barst uit
het al te benauwde van zijn om-
Het is een bittere teleurstel
ling voor de hemelbestormende
kunstenaar geweest, dat van zijn
ontwerp zo weinig overbleef. Het
kan hem maar nauwelijks meer
een voldoening zijn geweest, dat
dezelfde paus Julius II hem tus
sen 1508 en 1512 gewoonweg
dwong tot het maken van de gro
te plafondschildering in de Six
tijnse kapel-
het gebouw veel heviger te
maken. Maar hij heeft de voltooi-
het actieve en het beschouwende ing van zijn conceptie niet meer
leven. Oorlogsgeweld onderbrak mogen beleven. Want pas in 1501.
meer dan eens de werkzaamheden, drie Jaar voor zijn dood, was het
Tcoh heeft de kapel hem uiteinde- ontwerp van de koepel voltooid,
lijk het leven gered. Michelangelo, Anderen hebben naar zijn ideeën
republikeins van gezindheid, moest het werk voortgezet,
in 1530 onderduiken, toen de ver- Toch is de Sint Pleter niet ge
dreven Medici's na een beleg van worden, wat Michelangelo had ge-
een jaar Florence heroverden en wild. Want zijn opvolger Maderno
allen arresteerden, die deel had- heeft toch een van de armen van
den gehad aan het verzet tegen de kerk tot een langschip verlengd
hun heerschappij. Ook Michelange- en er de nog bestaande barokke
lo werd beschuldigd van verraad, gevel voorgebouwd. Toen een eeuw
Maar hij kreeg van de paus een later Bernini de grote zuilengale-
vrijgeleide, op voorwaarde dat hij rijen rondom het Sint-Pietersplein
het werk aan de grafkapel zou had gebouwd, waren de verhoudin-
voortzetten. gen inderdaad grondig verstoord.
Bij de vervulling van dergelijke Niettemin blijft het centrale deel
grote opdrachten was hij evenzeer van de kerk een bewijs voor de
architect als beeldhouwer. Er is belangrijke kwaliteiten van Michel-
ook steeds een nauwe samenhang angelo als architect,
geweest tussen architectuur en
plastiek. Niemand beter dan hij- SCnllOGr
Succes dal begon melDeSneeuwgans voorigezei
verraste weer met verhaal
dat getuigt van visie
Grafkapel
Met veel meer animo is Michel
angelo in 1521 begonnen aan de
bouw van de grafkapel voor de
Medici's in Florence. Ook daar
heeft hij de vlucht zijner gedach
ten moeten breidelen.
Maar wat er uiteindelijk tot
stand kwam, moet veel meer met
zijn opvattingen hebben gestrookt.
De kapel werd een monument ter
nagedachtenis van Lorenzo en
Giuliano di Medici maar de
critici, die vonden dat de centra
le figuren in niets op de beide vor
stelijke personen leken, kregen te
horen, dat „over duizend jaar
toch niemand meer zal weten hoe
ten. Michelangelo nam wraak,
door Biagio in zijn fresco af te
beelden als opperrechter in de
hel. Toen Biagio zich hierover bij
zelf kon de daaraan verbonden
problemen oplossen. Michelangelo Als schilder had hij toen zijn bek1aaédé~"éaf~rtVws~Vi*m
is trouwens herhaaldeliik belast naani al lang gevestigd, eerst door ?e Paus Beklaagde, gaf deze hem
geweest met het ontwerpen en uit- de reeds genoemde plafondschilde- Sing
of voltooien van grote ringen in de Sixtijnse kapel met
Het hoofd van Christus, detail
van het beeldhouwwerk Chris
tus na de opstanding.
PAUL GALLICO, de nu 66-
jarige Amerikaanse
auteur, is in ons land één
der meestgelezen Angelsak
sische schrijvers. Met zjjn
prachtige verhaal De
Sneeuwgans vestigde hij te
recht een wereldreputatie.
In 1941 verscheen deze na
vrante novelle. Gallico
plaatste zijn personen tegen
de achtergrond van de Brit
se aftocht bij Duinkerken in
1940 en de transparante fi
guren van het meisje en de
vereenzaamde, lichameljjk-
gebrekkige kunstschilder in
het eenzame, verlaten gebied
van Zuid-Engeland, de lief
de, die niet kan zijn en de
sneeuwgans, die als een vo
gel uit een wonderlijk mooi
sprookje bijna menselijk
werd, vormden gedrieën een
teder contrast met het oor
logsgeweld, dat in deze
meesterlijke novelle een rol
ging spelen.
Love, lei me not Hunger:
poëzie iegenover
cynisme
geweest door Terecht hebben wij Ov« »«-
an teeen we r - haal de opmerking horen maken:
r dit m
Sint Pieter
Zijn belangrijkste opdracht
echter wel zijn aandeel in de ni
we Sint-Pieterskerk te Rome ge-
te jongelingen later door de" "óipn toch hun
versiering van de altaarwand in A°op._ Ya_n de„ Y°l2end®
deze ruimte met een reusachtig
fresco van het Laatste Oordeel.
de loop van de volgende eeu- kens
wen veel overgeschilderd, dat al te die hem
stuitend werd geacht. den tegen belagers,
afgunst. Wel had hij tel-
beschermers,
mst verdedig-
,,Je moet het ieder jaar ten
ste één keer lezen en telkens is
het weer nieuw". Met De Sneeuw-
linteitp gans begon de oorlogscorrespon-
weinig "e- dent Paul Gallico Z1in .weg nnnr
P. cpïiriiuercrnpm Vóór Hip tiif
i r1*1 i'* "atldJhee<t d« kerkf- Overigens openbaarde Michel- SS25? schrijversroem. Vóór die tijd
i- lijke leiders dier dagen uitermate angelo in deze schilderingen, dat *je0enneia en vrienascnap. öiecnts ,;iri „0Kr.r.rtpianH h»
geschokt. De schilder had hier on- hü nio.i. ae
vriend
zijn geboorteland, de Ver-
op het oude onderwerp
mante in de vorm
Grieks kruis met gelijke
Bra- schilder Pietro Aretino verweet de
schilder zijn goddeloosheid en het
onbehoorlijke van zijn vele naak-
NA VIER JAAR VAN IDEALISME
Europa lokte
IHSE SoirE
hTÏ fedaaa f*1 Z°°der Het «s- Dd Pf^elijko k£im fp*d."hvMde p!aats?S? Sigaar vaak Ha? onwaTd"' «SS*
schade voor de samenhang van het ceremoniemeester Biagio di Ce- ontbrak bepaald niet XP .vafH. aan. onwaardi-
geheeL Michelangelo greep terug sena sprak van een „badhuis", de weest getrouwd ge-
Eenzaam Hij moet driftig en goedmoedig n
Eeo „„ecdoto .Is do voorgaap- «wo^^bo^n ver;
nen. Hij heeft het gezicht van «Jn moeder was Oostenrijkse
fy////////#////#////////##////M €en tijdperk mee bepaald maar Yan geboorte. En wellicht was dat
onderging oo'k de invloeden van de oorzaak van de aantrekkings
een periode, die vooral na 1527 kracht, die Europa op hem had.
steeds meer gekweldheid en on- Na zi)n wereldsucces met De
rust toonde Sneeuwgans vestigde Gallico zich
hpfd AAA,™ lag hem te hoog, zo heeft hij zelf
MOEST STRIJD volgende generaties wel de uiter- [i^n a^r" 1 a*n S wa^ hi jtussen
het*«Sm bfeereDeii ma" Di€t de twee wereldoorlogen in- werk-
Degrepen. zaam geweest als sportverslagge-
Niemand kon meer zijn werk Ver en toen was hij, naar zijn
voortzetten, verder ontwikkelen, eigen zeggen, „de sport volkomen
WAT eigenlijk al een hele we Ineke Sluiter graag terugzien. Er moesten nieuwe wegen wor- beu. Aues wat er over te vertel-
tiM Hrpie-Hft Is ten clnttp o-p. r c- HlInteressant is ook haar „Duif- den gezocht. Maniërisme en Barok jen zeker al tien keer
els Spel", de laatste choreografie, ontstonden. geschreven."
die Ineke Sluiter heeft gemaakt Hij is temidden van enkele Hij keerde de sport de rug toe
voor het Rotterdams Danscen- vrienden en artsen op 18 februari en werd auteur. Zijn financiële
trum: een wonderlijk dansspel- 1564 gestorven, na-een ziekte van omstandigheden lieten het hem
met wat „stekeligheden", hier en enkele dagen. Er was een krijgs- evenwel niet toe de journalis-
daar een appèl aan het geweten list nodig, om zijn begrafenis in tiek geheel en al de rug toe te
van de mens, maar toch ook mild Florence mogelijk te maken.
en begrijpend.
Als we Tineke Sluiter vergelij-
OPGEVEN
eigenlijk al een hele
tijd dreigde is ten slotte ge
schied: het Rotterdams Dans
centrum, de kleine, zo sympa
thieke troupe van Ineke Sluiter,
die zich geheel toelegde op de
moderne danskunst, houdt op te
bestaan, juist nu het technische
peil in vergelijking met dat
van verleden jaar zo'n sprong
voorwaarts heeft gemaakt. Rot
terdam beschikt blijkbaar niet
over het klimaat waarin een
balletgezelschap of danskunst-
groep, ook zelfs maar een héél
kleine, kan blijven leven.
Maar we kunnen met vreugde
constateren, dat Ineke Sluiter er
niet helemaal het hoofd bij heeft
laten hangen: zij verzekerde ons,
dat als zij ook maar enigszins de
kans krijgt, zij opnieuw wil be
ginnen. Artistiek gezien achten wij
haar best daartoe in staat. Het
peil van het Rotterdams Danscen
trum is altijd hoog geweest en Ine
ke Sluiter is niet geneigd tot ook
maar enige artistieke concessie.
Zij gevoelt zich hoedster van
een ideaal, maar zij staat met
haar beide dansbenen stevig op
de Staten gewerkt onder leiding
van Martha Graham, maar hier
onderhoudt zij ook streng haar
haar academische ballettralning.
die indertijd voor haar de basis
is geweest, waarop zij is begon-
n*Het Rotterdams Danscentrum
is in het najaar van 1960 opge
richt met twaalf danseressen en
drie dansers. Het heeft in vier
seizoenen of. zo u wilt, drie en
een half seizoen! 32 voorstel
lingen gegeven. Het heeft twintig
nieuwe choreografieën gemaakt,
ken met de Amsterdammer Koert
Stuyf met The Contemporary Dan
ce Company, de andere Nederland
se groep, die zich bezig houdt met
de Martha Graham-stijl Koert
Stuyf heeft zich méér gebonden
aan Martha Graham, heeft daar
door wellicht een beperkter gam
ma dan valt op, hoe Ineke
Sluiter in haar choreografieën
klaar, duidelijk en vooral char
mant en mild Is, open is voor
haar publiek.
Koert Stuyf maakt enerzijds een
virtuozer. anderzijds ook een
moeizamer indruk. Alsof hij meer
moeite heeft, om te zeggen, wat
hij te vertellen heeft. Of heeft
Ineke Sluiter wellicht meer te zeg-
gen dan Koert Stuyf?
Ineke Sluiter is vol moed. Laten
we hopen, dat er opde een of
andere manier nog een mogelijk
heid bestaat. Rotterdam is echt
wel een stad. die recht heeft op
een klein gezelschap met een ar
tistiek hoog peil.
PAUL GALLICO
keren. Bij het uitbreken
Tweede Wereldoorlog trok hij als
oorlogscorrespondent voor het
tijdschrift Cosmopolitan naar
Europa. Gelukkig, want zo kon
hij de inspiratie voor De Sneeuw
gans opdoen.
In Engeland ook vergeleek Gal
lico the American Way of Life
met die van het oude Europa en
die vergelijking viel voor hem
ten gunste van ons werelddeel uit.
„Ik houd niet van de twintigste
eeuw. Ik prefereer de negentien
de", zei hij eens en die levens
houding is ook in de latere wer
ken van deze Amerikaanse Euro
peaan terug te vinden. Om zijn al
tijd met milde ironie en met war
me menselijkheid getekende ro
manfiguren, weeft Gallico steeds
een web van ragfijne, bijna
sprookjesachtige poëzie.
Liechtenstein
Toen het financiële succes geko
men was, kon Gallico nog meer
de arcadische rust vinden, die hij
zocht. Bovenop een berg in het
dwergstaatje Liechtenstein kocht
hij een huis en daar ontstond
zijn verhaal over de koe Ludmil-
la, dat hij in 1955 aan zijn lijst
van wereldsuccessen kon toevoe-
Tevoren hadden boeken als The
Small Miracle, The foolish Im
mortals (door Nel Oosthout onder
de titel De onsterfelijke dwazen op
vele plaatsen in Nederland indruk
wekkend voorgedragen) en het
prachtige Love of Seven Dolls zijn
naam als groot verteller nog eens
bevestigd.
Telkens weer gebruikte Gallico
het thema van de reine, soms
geestelijk of lichamelijk onvolko
men mens, die de strijd wint met
de als tegenspeler fungerende,
door het leven geslagen cynicus,
de verpersoonlijking van de bruut
die op het allerlaatste ogenblik de
weerloze bloem aan zijn voeten,
toch niet kan vertrappen.
Circusmensen
Dat thema laat Gallico niet los.
Ook niet in zijn jongste werk
Love, let me not Hunger, dat on
langs bij de Londense uitgeverij
Heinemann verscheen. Dit boek
belooft nieuwe successen voor de
ze auteur, want het bevat weer
alle ingrediënten, die zijn werk
zo aantrekkelijk maken. Hij ver
telt in de eerste plaats een goed
verhaal. Hij bewijst zijn eigen
stelling, dat een roman niet per se
op de rand van pornografie be
hoeft te zweven (of daar ver over
heen moet gaan) om te appelle
ren aan de goede smaak van de
lezers. Zijn levenshouding maakt
hem trouwens al tot een vijand
van hedendaagse psychische neu
roses en de eindeloze analyses
daarvan. Daarom blijven zijn per
sonen gewone mensen, ondanks de
bizarre accessoires, waarmee
Gallico hun toerust.
Ook nu weer heeft Gallico zijn
verhaal in een weinig alledaagse
omgeving gesitueerd: een Engels
circus, dat een tournee door Span
je gaat maken om de door de
televisie steeds slechter geworden
recettes te ontvluchten. En er ia
opnieuw de grote tegenstelling tus
sen de figuren, die, hoewel maat.
schappelijk in weinig aanzien, uit.
sluitend met edele motieven zijn
bezield en de representanten van
de harde cynische wereld, di«
moet worden overwonnen. De po-
«tische weerlozen zijn dan Rose,
het meisje van de straat, dat in
staat blijkt zichzelf in het belang
van de ander volkomen weg te dj*
feren en mr. Albert, de oude man,
die de dieren mag verzorgen en
verderop in het boek is dat tot
op zekere hoogte ook de groteske
Markiezin van Pozoblanco, een
heerszuchtige vrouw, maar even
kwetsbaar en eenzaam als mr.
Albert en Rose. Zij zijn de tegen
hangers van de sluwe circus-eige
naar Sam Marvel, van de tragi
sche clown Jackdaw Williams, die
Rose gastvrijheid in zijn wagon
geeft en haar dan toch aan de veel
jongere Toby Walters verliest, om
dat zij beiden de liefde hebben le
ren kennen.
Drama
öiuiter, eeu uuui land sléchts één enkel opleidings- In de verfilming van een ro- paan vaandrager mngave mjgn diepte moet geven, de den
nlan van Charles Dickens zegt
ro- tiaan Vaandrager (uitgave Nijgh diepte moet .geven, de derde.
i één door Erica Thomp-
Veertigduizend
rikaanse moderne dansstijl vol-
opstellen met
strandbewoner tegen de erger dan
Maar de keerzijde van deze
20 glinsterende medaille is, dat
de leden van de groep veertig
duizend gulden hebben neer-
gelegd, dol Ineke Sluiter en
haar echtgenoot achtduizend ineke sluiter
gulden hebben betaald en dat houdt.
daartegenover als inkomsten bonden
gens Martha Graham kunnen le-
ren: The Contemporary Dance jeugdige gentleman uit de stad
Company van Koert Stuyf in Am- „We are rude, but..."
de kunstenaar
tussen de
vijfduizend het Rotterdamsch Conservator!-
bet Rotterdams zijn woordenschat te klein
ora precies te zeggen wat hij 'en
bedoelt. Hij zinspeelt erop, dat ë^ook^nog15
de dansacademie van de ruwheid van hem en de zij- Looy schreef
Het einde
Danscentrum betekent niet dat
houdt. Zij is als leerkracht
naschrift, zijn lijke geheim
zijn grof. Ruw- uitmaakt,
heid kan een keerzijde hebben,
We lijn sroöjeid niet. Ruwheid is vorm. Onmacht
voltooit Srofheid een wezenstrek. v/uniutiii
Niets van dit alles bij onze
vaandrager der choqueurs. Dat
zijn Katendrechts jongetje straat-
Jeugdherinneringen en -verha- t daaraan toe,
Zelfvertedering
vol idealen, op een degelijke k|a,d'e z^i
financiële basis is geen bedrijf
mogelijk.
ging de
Het laatste s
troupe dan ook
danseressen en Dick Swanborn
als gast. Er zijn geen trainingsmo-
iijkheden meer, er is geen waar-
borg meer voor goed artistiek ge- franse radio
halte, er is geen enkele mogelijk
heid meer, een danser een con
tract te bieden. Integendeel: deel
nemen aan het Rotterdams Dans
centrum kostte handen vol geld!
Er zijn vele zaken, die Ineke eeest
Sluiter wel eens diep hebben ge
griefd. Zo kreeg zij de zeer ver
erende opdracht van het ministe
rie van onderwijs, kunsten en we
tenschappen voor het maken van
een choreografie. Toen het resul-
van
gevoerd,
woordiger
deze voorstelling bijwoonde.
anderen. Zo z>jn, zoals men het nog tot diep
idee voor het be- in de negentiende eeuw nocm-
„brave lieden". Vandaag
men zeggen: sociaal voe-
Téts te maken lend, medemenselijk en van een
innerlijke beschaving. De ruw
heid behoort bij hun sociale
kende verhaal „De Kleine Prins'
van De Saint Exupery, waarvoo
Scapino belangstelling heeft. Zij
heeft planhen om iets te n
tezamen met Joop Nuyten.
Van haar repertoire bevalt ons
het beste een kleine zeer fijnzin
nige solo Mavena op een composi
tie, die Ivo Malec maakte voor
de Franse radio en televisie en
op het gedicht van Radovan Iv- romantiek,
sic, dat tijdens de dans wordt ge
sproken. Men zou Mavena kun
nen beschouwen als een soort mi-
oratorium. Naar opzet er.
het eigenlijk middeleeuws
karakter. Toch is haar ge
danste Mavena niet geheel dezelf
de als de Mavena van Ivsic. Want
Ivsic spreekt in zijn gedicht over
wilgen en varens.
Dc Mavena van Ineke Sluiter is
literaire maar de auteur meent dit ook
de jaren twintig zelf te moeten doen. Dit maakt
ook nog wel vroeger. Van de. uidruk van onmacht,
y schreef zijn .Taapje, Henri *"ant als men die opzichtige
keerzijde heeft. Het Borel zijn Jongetje, G. Schrijver woorden zou vervangen door ge-
zijn Jobje, A. M. de Jong zijn ku'ste <het boek wordt als „on-
Merijntje, Brusse zijn Boefje en aangePrezen), zou men
een ten onrechte vergeten na- duij? .Jj zien wat nu enige oplet-
bloeier van dit genre was Het Lendbf.jd yereist, namelijk de
kind Hans van Koos van Doorne. T-
De lezer zal de lijst willen aan
vullen met Ciske de Rat van Piet
Bakker. Natuurlijk kunnen deze
boeken niet over één kam worden
kring, maar is geen uitdruk- geschoren.
De avonturen
Erika Werner, arts
de meeste
ien soort (zelf)
En de jongetjes
waren ongeslepen diamantjes, on-
bevang .n, maar scherpe waarne
mers, intelligent, kunstzinnig. Hun
nog onvolgroeide capaciteiten
schenen door de vaak ruwe vorm
naar buiten als een lampje in een „aail
beeldje. Ongetwijfeld had het gen- ^ikt schot
rp etc irrHprpn^c mil" SCD°!
benulligheid van de stijl. Is dit
modern proza? „Hij (de hond)
werd als .bij toverslag een ander
dier en week geen moment van
mijn moeders zijde" (bl. 16).
..Kijk eens hoe vervaarlijk zijn
ogen blinken!" (bl. 19). „Als wij
een hond nemen, nemen we hem
van jongsaf aan; dan willen we
de volledige verzorging op ons
nemen" (bl. 21). „Er had zich
een kring van nieuwsgierigen om
ons heen gevormd... Een politie
agent gebood allen achteruit te
gaan en maakte :t een goedge-
einde aan het le-
In de vlakte van La Mancha
voltrekt zich het drama. Na een
verwoestende, met een orkaan ge
paard gaande, donderbui wordt
de circustent verwoest en de
groep mensen strandt. Slechts Mr.
Alberts clowneske optreden, dat
ongewild komisch, maar in wezen
alleen maar diep-tragisch was (zo
als immers alle werkelijk grote
clowns), maar dat de rijke Mar
kiezin op die onheilsmiddag vóór
de bui zo kostelijk amuseerde,
redt het circus en de achtergeble
ven circusmensen. Dat kost de
vrijheid van de dwerg Janos, die
als persoonlijke nar naar het bui
ten van de Markiezin wordt „ver
kocht" in ruil voor voedsel voor
de dieren en ook van de oude Mr.
Albert, die als de hemel weer
is opgeklaard zijn geliefde die
ren bij het circus verlaat om
eveneens tot de inventaris van de
(intussen overleden) Markiezin te
gaan behoren,
Toby Walters heeft de wil van
zijn familie getrotseerd Zij, de
trotse vertegenwoordigers van
een oude circusdynastie, hebben
niet willen tolereren, dat hun
jongste zoon zou vallen voor de
charmes van de buitenstaander
Rose. Maar Toby, in de moeilijk
heden van die bittere weken van
knaap tot man gerijpt, weerstaat
de wi^ van zijn ouders. Hij kiest
Dit zijn slechts enkele aspecten
van het boeiende verhaal, dat
Gallico in Love, let me not Hun
ger heeft neergeschreven. En dit
verhaal doet ons nieuwsgierig uit
zien naar het nieuwe werk van
Paul Gallico The Hand of Mary
Constable, dat in april (eveneens
bij Heinemann in Londen) zal ver
schijnen.
Erika
die opdracht werd op- wellicht nóg verdroomder en ook
Dreiging
vervuld van geheim dan de
Ivsic. Van wie of wat
is de Mavena van Ineke Sluiter?
arts, door el>^va£ mc,ee"ik met mi) Maas
o. SSSWS.M.J!
Boekerij N.V., Baarn.
Melodramatisch verhaal
Ineke Sluiter vertelde
dat haar van de zijde
gemeentebestuur
Rotterdamse
precieuse Cóte Vermeille
:elfs, Middellandse Zee? Of van
•lietende Rhóne!"
In geen geval echter van de door dat het
werd medegedeeld, dat, indien zij Moessons opgezweepte Indische getuige
zij
meentezijde zou kunnen rekenen Noordzee,
op de grootst mogelijke tegen- Alleen al
of de nuchter-koude schiedenis
jonge vrouwelijke arts. die dc £te~hun"'"dterb.rë"'J toiletje"! 'r0' hiJ "ietsu
ivgevoel Dit ware die grofheid op het ogen-
Men 9een mode, dan was hij
nergens. Hij zal dus nog wel in
grofheid toenemen en mis-
echte schrijver zijn, die weet schien helpt hij op die wijze de
te.ïff.tïL™ogt'mwa! vit de weg te ruimen, door
mededelen m wïniïf toShjdfe ,"'5
feiten moet monteren tot een epi- 20 duidelijk te demonstre-
onwaarschijnlijk. sode en dan, het moeilijkste van dat "et zelfs de uitgevers te
dupe dreigt te worden van haar „Bf p,.,, JUSj van
in Finland? Van de genegenheid voor een eerzuchtige gebeurt gelukkig niet meer
Pacific, het zwoele Tahiti? Van de chirurg die, eenmaal door zijn [aat de feiten spreken. Maar'
rvstsp vor^oiiio aan de geldingsdrang op drift geraakt, dit te kunnen doen, moet
desnel- geen scrupules meer kent. Het Mgr - -•
recht heeft zijn loop, maar voor-
rollende dige verwikkelingen. De hele i
Slechts de levendige verteltrant alles, hoe hij die schijnbaar al- bar wordt.
i de Mavena zouden houdt de aandacht gevangen.
feitelijke r®->ortage
C. RIJNSDORP
