Nehroe wil leiding
nog niet afstaan
NIET ONDER FRANS
JUK DOORGEGAAN
India gaat een
moeilijke tijd
tegemoet
véél vlees... héél goed!
Frankrijk reeds in 1287
op goede voet met China
Op buitenlands kapitaal
voortaan geen rente
De „Vijf zijn
één in hun
verzet
lekker en gezond
Vorderingen op
de conferentie
over Cyprus?
Naessens staakt
serumnroduktie
Herkomst van en
DINSDAG 28 JANUARI 1964
Mijn zoonvermoei jezelf niet langer
(Van een onzer redacteuren)
India, dat totnogtoe wat de
binnenlandse situatie betreft een
eiland van rust is geweest in het
woelige en bedreigde Zuidoost-
Azië, gaat een bijzonder moei
lijke tijd tegemoet. Het ziet er
haar uit, dat de nu al 74-jarige
premier Jawaharlal Nehroe niet
langer op vaderlijke, wijze het
land kan regeren. En al denkt
hij zelf nog niet aan aftreden
na de hartaanval die hem on
langs heeft getroffen, het is
duidelijk, dat er een opvolgings-
strijd zal ontbranden, die geen
gunstige invloed zal hebben op
de gang van zaken in India. De
leiding van de Congrespartij,
die in India aan het bewind is,
heeft kort geleden nog getracht,
de opvolgingskwestie nu reeds
te regelen. Maar Nehroe wil er
nog niet van horen. En zijn
dochter, mevrouw Gandhi, van
wie men beweert dat zij zelf
voor opvolging van haar vader
in aanmerking wil komen, wei
gert eenvoudig de toegang aan
bezoekers, die over de opvol
gingskwestie willen spreken.
Een andere reden voor het aanblij
ven van Nehroe als premier kan ge
legen zijn in het feit, dat hij de weg
naar het premierschap voor zijn
dochter Indira (mevrouw Gandhi)
wil bereiden. Zij heeft hem al vele
jaren terzijde gestaan. Als vertrouwe
linge van haar vader is zij een poli
tieke figuur van groot belang. Er is
niemand in India, die zoveel invloed
heeft gehad op beslissingen van Neh
roe, als zij. En zij is ook de enige,
die zo goed op de hoogte is van wat
er in India omgaat. Daar komt nog
bij, dat zij beschouwd wordt als ver
tegenwoordigster van de linkervleu
gel van de Congrespartij. Het is ech
ter de vraag, of de meerderheid van
de partij bereid is, zich achter haar
te scharen, ook al omdat men nu al
in New Delhi bevreesd is, dat een
dergelijke ontwikkeling zou kunnen
leiden tot de politieke come back van
de vroegere minister van defensie
Krisjna Menon.
De geruchten, dat Nehroe haar als
zijn opvolgster wenst, doen echter al
zo lang de ronde, dat met de juist
heid er van steeds meer rekening
wordt gehouden.
Een van deze bezoekers was Lal
Bahadoer Shastri, de 59-jarige vroe
gere minister van binnenlandse za
ken, die door de Congrespartij naar
voren was geschoven. Shastri was
een van de drie leidende figuren, die
vorig jaar uit Nehroe's kabinet wer
den „gepromoveerd" om de Congres
partij te reorganiseren en plaats te
maken voor jongere figuren. De an
dere politieke leiders waren minister
voedselvoorziening S. K. Patil,
er andere (en socialistisoher)
ideeën op na houdt dan Nehroe en
minister van financiën Morarji Desai,
die al 67 jaar oud is, vier jaar ouder
dan Patil. Desai heeft de steun van
de rechtervleugel van de partij, ter
wijl Patil grote aanhang, heeft in de
streek van Bombay en onder de con
servatieve zakenlieden.
Men beweert, dat Nehroe vorig
Jaar het aftreden van deze drie poli
tici heeft bewerkstelligd or ze
opvolgers voor het premierschap te
kunnen uitschakelen.
Verzwakt
Men vraagt zich thans in New
Delhi af, waarom Nehroe blijft wei
geren, medewerking te verlenen bij
het zoeken naar een politicus, die
hem als premier zou kunnen opvol
gen. In de eerste plaats bestaat de
mogelijkheid, dat hij tot aan
dood wil aanblijven. Dan kan er
aftreden dus moeilijk worden gedacht
en zou de Congrespartij maar i
ten afwachten, hoe lang het lichaam
van de premier het verval van krach
ten nog kan overleven. Deskundigen
uit de omgeving van Nehroe hebben
al laten weten, dat de premier een
nieuwe hartaanval waarschijnlijk niet
zal overleven.
Al geruime tijd voordat de Indische
leider tijdens het partijcongres
Bhoebaneswar werd neergeveld
maakte hij dc indruk van een versle
ten man, die slecht ter been was,
moeilijk in en uit een auto kon stap
pen, vaak afwezig was, als hij zich
met anderen onderhield en dan nog
slechts met zwakke stem wist te
spreken. Zo arriveerde hij in Bhoe
baneswar, waar hij tenslotte in el
kaar zakte.
Aftvachten
Niet thuis
De leiders van de Congrespartij
hebben Nehroe verzocht, zich althans
van een deeLvaa zijn lasten als pre-
miel- te ontdoen, opdat het land niet
in een nieuwe periode van regeer-
loosheid terecht zal komen. Ook pre
sident Sarvepalli Radhakrisjnan heeft
zich er mee bemoeid, bezorgd als
hij is over de tijdelijke aard van de
regelingen, die de laatste tijd getrof
fen zijn met betrekkiagen tot .het be
sturen van het land. Het voorstel om
Shastri weer in het. kabinet op te ne
men als leider van de partij in het
parlement, zou deze politicus in een
positie plaatsen, van waaruit hjj zioh
zou kunnen opwerken als opvolger
van Nehroe. De premier is er echter
niet op ingegaan. Hetzelfde geldt voor
de suggestie, dat mevrouw Gandhi tot
minister van buitenlandse zaken zal
worden benoemd, een post, die nu
nog door de premier zelf wordt waar
genomen.
Nehroe's dochter, die in de afgelo
pen jaren vaak als vertegenwoordig
ster van India in het buitenland is
opgetreden, wilde totdusver geen
taak op zich nemen, waardoor zij van
de zijde van haar vader zou moeten
wijken.
Moeder India
Het is niet uitgesloten, dat Nehroe
al dan niet op verzoek van zijn
dochter of degenen, die haar als op
volgster willen zien de strijd wiJ
afwachten, die binnen de Congrespar
tij zal ontbranden over de opvolgings
kwestie. Wanneer men het niet eens
kan worden over Shastri, Desai of
Patil en ook de huidige leider van de
Congrespartij, Kamaraj, niet in aan
merking komt (omdat hij slechts ta-
mil, de taal van zijn geboortestreek
in het zuiden van India, Madras,
spreekt), stijgen de kansen van me
vrouw Gandhi en wordt de mogelijk
heid groter, dat Nehroe de leiding
van het land uit handen zal geven.
Zolang dat niet het geval is blijft de
dochter van de premier achter de
schermen het land regeren, zoals
zij dat al geruime tijd gedaan heeft.
Zoals gezegd is het evenwel de vraag,
of men hier in New Delhi genoegen
mee zal blijven nemen.
Officieel word nog het stilzwijgen
over deze kwestie bewaard. Maar een
van de belangrijkste bladen schreef
dezer dagen aan Nehroe's adres:
„Vele jaren hebben de miljoenen
India uw leiding aanvaard. Nu moet
u naar hen luisteren. Als Moeder In
dia kon spreken zou zij u hartstoch
telijk toeroepen: „Mijn rusteloze
zoon, vermoei jezelf niet langer!"
Laatste voorbereiding voor lekker eten
DE HOOFDSCHOTEL IS VLEES!
Fijn, 't is weer etenstijd. En de hoofdschotel is
vleesVéél vlees voor veel smaak, voor veel kracht
Vlees voor de jus, vlees voor al dat goede, waar
door het méér waard is dan U ervoor betaalt!
de rij landen die het commu
nistische regime van Mao Tse
Toeng officieel erkennen met één
uitgebreid. Sinds Tsjang Kai-Sjek
in 1949 naar Formosa uitweek en
dus geen zeggenschap meer had
over het Chinese vasteland zijn
ook verscheidene westelijke landen
tot erkenning van communistisch
China overgegaan, onder andere
Groot-Britannië, Noorwegen, De
nemarken en Nederland, met veel
al als argument dat men een land
met 600 miljoen inwoners niet al
tijd kan blijven negeren.
Met het bezoek aan rood-China
een Franse economische missie onder
leiding van Guillaume-Georges Picot
in 1963 werd de basis gelegd voor een
vestiging van diplomatieke betrekkin
gen tussen beide landen. Ook de reit
van de vroegere premier Edgar Fau-
re heeft mede de onderhandelingen
tussen de twee regeringen op gang
gebracht.
Verleden
Reeds in 1287 onderhield Frankrijk be
trekkingen met China. Philips de Schone
ontving toen nl. een Chinese monnik, ge
boren in de buurt van Peking, die echter
de Perzische koning vertegenwoordigde
en niet de keizer van China.
Vervolgens waren het de Jezuïeten die
Frankrijk in China vertegenwoordigden.
Onder Lodewijk XIV bereikten de Frans-
Chinese betrekkingen hun hoogtepunt.
Dr. Mansholt optimistisch over E.E.G.:
Zwitserland bestrijdt inflatie
Indienstnemen
buitenlanders
wordt beperkt
Nehroe met zijn dochter Indira,
die gehuwd is met een zoon van
Mahfltma Gandhi. Deze foto
werd geruime tijd geleden ge
maakt.
J)E JUICHTONEN, die zijn aan
geheven nadat de E.E.G.-
ministers op 23 december te
Brussel tot een akkoord waren
gekomen, waren misplaatst, om
dat de grote politieke tegenstel
lingen in Europa zijn blijven be-
nisters van buitenlandse zaken en even
tueel de regeringsleiders over alle bran
dende vraagstukken in de gemeenschap,
met name over haar omvang en haar po
sitie ten opzichte van derde landen. Al
was het alleen maar om te laten uit
komen, vooral tegenover de Amerikanen,
dat Europa niet met het Frankrijk van
De Gaulle moet worden vereenzelvigd.
Uitermate gevaarlijk zou dr. Mansholt het
staan. Met betrekking tot'de wer- (Van onze parlementsredactie) .TÏÏÏÏS1? «ÏÏJÏÏI
kelijke vraagstukken zijn geen
beslissingen gevallen. Maar al
mag dan niet worden gesproken
van een wedergeboorte van d©
E.E.G., wel kan worden
dat de Brusselse besluiten reden
geven tot tevredenheid, omda
wij zijn behoed voor een impasse
die onaanvaardbaar zou zijn ge
weest.
Aldus betoogde gistermiddag dr. S.
L. Mansholt, vice-voorzitter
E.E.G.-commissie, op een bijeenkomst
de Europese Beweging te Den
Haag. In zijn nabeschouwing wilde hij
de indruk weghemen, dat wijf
landen onder het juk van Frankrijk
zijn doorgegaan en in de Belgische
hoofdstad stappen zijn gezet op
weg, die voert naar een autarkische
gemeenschap.
Dr. Mansholt. wie wel verweten is dat
hij de Fransen in de kaart zou hebben ge
speeld. stelde nadrukkelijk dat het stre
ven gericht moet blijven op een open ge
meenschap met een boven-nationale poli
tieke structuur en een werkelijk demo
cratische, parlementaire controle. Maar
aangezien juist daarover binnen de ge
meenschap ernstig verschil van mening
met Frankrijk bestaat, kan de vraag
worden gesteld of het wel zinvol is om
voort te gaan met de .economische inte
gratie. Temeer omdat deze integratie voor
De Gaulle voorwaarde is om zijn eigen
conceptie te kunnen verwezenlijken: een
Europa der vaderlanden. Een derde-
machts-Europa onder Franse hegemonie.
Er behoeft dan ook niet te worden ge
vreesd voor een „opblazen'' van de E E G.
door de Franse president. Angst voor het
Franse streven mag er ons echter ook niet
toe brengen om de gemeenschap maar op
te geven of te laten stagneren. De vijf
„een" in hun verzet tegen De Gaul-
conceptie en er is dan ook geen en
kele reden voor de veronderstelling dat
de ontwikkeling gaat in de door Frank
rijk gewenste richting.
delen, schuldbewijzen en andere soor
ten effecten.
Het Franse persbureau AFP meldt
nog dat de beperking op het indienst
nemen van buitenlandse arbeids
krachten zal worden voortgezet.
Daarvoor zal echter slechts egn be
sluit van de Bondsraad nodig zijn
en geen bekrachtiging door het parle-
De Zwitserse regering heeft giste
ren haar nieuwe wetsontwerp tot be
perking van de inflatie en bescher
ming van de Frank bekendgemaakt.
Het ontwerp houdt de volgende voor
zieningen in:
1. Er zal geen rente betaald wor
den op buitenlandse gelden, die na
1 januari 1964 in Zwitserland zijn ge
deponeerd;
2. De regering kan een financiële
of bankinstelling beletten buitenlands
geld te beleggen in Zwitserse aande
len of hypotheken;
3. De regering kan grenzen vast
stellen voor eventuele verhogingen
van de rente op kredieten, die in de
jaren 1960 tot en met 1962 werden
toegestaan;
4. De regering kan grenzen vast
stellen voor alle hypothecaire kredie
ten te verstrekken door banken, ver
zekeringsmaatschappijen en andere
financiële instellingen voor de aan
koop, het bouwen of de voorbereiding
voor bouwwerken in Zwitserland:
8. De regering kan bekendmaking
felasten van nieuwe emissie van aan-
lft een &on£e Kij,
I Twaalf Amerikaanse spe
cialisten in Salt Lake
city, V.S., hebben ver
geefse pogingen gedaan
om het leven te redden
van een oppasser van de
plaatselijke dierentuin, die
door een zeer giftige
Afrikaanse pofadder is
gebeten. De oppasser
kreeg zaterdag bij het
schoonmaken van het
reptielenhuis een duize
ling. Toen hij een snelle
beweging maakte om op
de been te blijven, beet
de slang hem in de arm.
I De Californische arts dr.
Russel Lee heeft onlangs
op een medische confe
rentie op de universiteit
van Californië gezegd, dat
in het huwelijk
meer „lijden" dan vrou
wen. Dr. Lee is van me
ning dat de mannen een
grote mate van vrijheid
behoeven en hij raadt de
vrouwen aan er voor te
zorgen dat de mannen die
krijgen. Lee, die een kli
niek te Palo Alto heeft
gesticht en zelf 46 jaar
getrouwd is, is vader van
vijf kinderen en groot
vader van 20 kinderen.
„U bent van beroep anti
rookpropagandist, maar
daar verdient u geen cent
mee. Als u zo doorgaat
gaat u dood van de hon
ger", aldus waarschuwde
gisteren de Amsterdamse
kantonrechter een 31-
jarige rook-magiër, die
betrapt is toen hij
een biljet met anti
rookleuzen plakte op een
leegstaande tabakzaak in
Amsterdam. De officier
eiste een boete van 25
gulden wegens illegaal
plakken. Toen verdachte
vertelde over zijn nega
tieve beroepsinkomsten,
streek de kantonrechter
met zijn hand over zijn
hart en veroordeelde de
man tot een boete van
vijf gulden.
I De Amsterdamse politie
heeft gisteren met succes
gezocht naar een flesje
met 60 vermageringspil
len, die een vrouw op
straat had verloren. Om
dat de pillen bij over
dosering een gevaar voor
de gezondheid van vc'
wassenen en vooral vo
kinderen konden oplev
ren, werd de politie inge
schakeld. Een politiewa
gen met megafoon reed
dezelfde route langs die de
vrouw had afgelegd. On
der het rijden werden de
mensen in de buurt ge
waarschuwd. Het resul
taat bleef niet uit, want
de vader van een 9-jarig
In het verdrag van Rome zijn neergelegd.
De besluiten die daarbij vallen moeten
aan onze doelstellingen worden getoetst.
Engeland moet op het programma blijven
staan, maar het is niet realistisch om te
veronderstellen dat de Britse aansluiting
binnenkort een feit wordt. Eerst moeten
in Engeland de verkiezingen achter de
rug zijn.
Wanneer de vraag wordt gesteld of de
Brusselse besluiten een versterking van
de gemeenschap betekenen, dan kan
daarop bevestigend worden geantwoord.
Én door het mandaat voor de G.A.T.T.-
onderhandelingen die in mei in Genève
beginnen èn door het gemeenschappelijk
beleid in een aantal belangrijke sectoren.
Wat een tweede doelstelling open
heid naar buiten betreft: er bestaat
geen zekerheid over of een aanmerkelijke
tariefsverlaging zal slagen. Dat hangt van
de onderhandelingen af, waar van alles
uit kan komen: een zeer liberale politiek,
maar een zeer restrictief beleid. Het man
daat geeft de commissie in elk geval de
mogelijkheid om te onderhandelen in
volle verantwoordelijkheid voor de han
del met derde landen.
Een ontkennend antwoord moet
worden gegeven op de belangrijke
vraag of door de Brusselse besluiten
ook de democratische controle is ge
diend. Er is besloten uitvoering te ge-
ïan het financiële reglement,
de budgettaire controle op de
faits et gestes van de ministerraad en
de commissie ontbreekt. Het is
te betreuren, dat deze zaak noch
door de commissie noch door een van
regeringen tijdig en krachtig is
verdedigd. Het vraagstuk zal de vol
gende maand in de E.E.G.-minister
raad aan de orde komen, maar er valt
niet te zeggen hoe of dit zal aflopen.
Politieke unie
vice-voorzitter van de E.E.G.-co:
ie sprak zich tenslotte uit voor e
regelmatig politiek overleg tussen de r
ningsverschillen binnen de gemeenschap
bestaan. Vooral als de gemeenschap over
twee jaar in de fase van meerderheidsbe
sluiten komt. zou zo'n politiek orgaan
gaan fungeren als beroepsinstantie tegen
de meerderheidsbeslissingen.
Erliard en Moro
eens over
eenheid Europa
Bondskanselier Ludwig Erhard en
de Italiaanse premier Aldo Moro heb
ben gisteren in Rome een gesprek
van drie en een half uur gehad,
voornamelijk over de Europese een
heid. De twee staatslieden waren het
erover eens, dat al het nogelijke
moet worden gedaan om het stre
ven naar Europese eenheid levend te'
houden.
Naar vernomen wordt heeft Erhard
de Italiaanse premier de verzekering
gegeven, dat zijn land nooit zal mee
doen aan pogingen tot overheersing van
Europa.
De Duitse minister van buitenlandse
zaken. Schroder, neemt ook een deel
aan de besprekingen, die vandaag zul
len worden voortgezet.
Kanselier Erhard en zijn minister van
buitenlandse zaken. Schroder, brengen
aan Italië een officieel bezoek van twee
dagen.
Keizer k'Ang-Hi schonk zijn vertrouwen
aan de Franse vertegenwoordigers.
In de achttiende eeuw verbood keizer
k'Ieng-Long de Chinezen tot het christen
dom over te gaan doch liet de Frans#
vertegenwoordigers in zijn land onge
moeid. In 1773 verlieten de Jezuïeten
China en met hen verdwenen de Fransen
van het toneel.
In 1842 opende het Engels-Chlnese ver
drag China voor het Westen. In 1844 ver
kreeg Frankrijk dezelfde voorrechten als
Engeland: opening van bepaalde havens
voor zijn handel en het exterritoriale
recht voor z(jn onderdanen.
De regering-Guizot dwong hierbij nog
een ander belangrijk privilege ef: het
recht op rooms-katholieke miss ie-arbeid.
In 1849 verkregen de Fransen hun eerste
Sjanghai.
Oorlog
De verovering van Tonkin, in 1883 door
de Fransen, leidde tot een oorlog tussen
Frankrijk en China, die na de blokkade
van Formosa door de Franse vloot uitliep
op he' Verdrag van Tientsin van 1885
In de negentiende eeuw ontstond 'op
nieuw een oorlogsperiode: de boksers
opstand, waarbij een Frans contingent
deel uitmaakte van het internationale
legerkorps, dat tussenbeide kwam onder
leiding van de Duitse generaal Walder-
De twintigste eeuw was vreedzamer.
Vanaf de opstand In 1911 bloeide de
Franse activiteit op het gebied van han
del, bankwezen en diplomatie op.
Na de Tweede Wereldoorlog, in 194®,
ontstond tenslotte het geschil over de ex
territoriale rechten van Franse onderda
nen. Frankrijk gaf het recht overeenkom,
stug het verdrag van Tsjoeng-King op,
evenals zijn vroegere concessies in China
die door de regering-Vichy in 1943 reed#
opgeheven.
McNamara: Raket
doeltreffender dan
bommenwerper
De Amerikaanse minister van defen
sie, Robert McNamara. heeft gisteren
in een verklaring tegenover de com
missie voor de strijdkrachten van het
Huis van Afgevaardigden gezegd dat
de ballistische raketten waarmee de
Amerikaanse strijdkrachten zijn uitge
rust zekerder zijn wat precisie betreft
dan de bommenwerpers.
De republikeinse senator Goldwater
had onlangs tijdens zijn campagne voor
de kandidatuur voor het presidentschap
twijfel geuit over de kwaliteit van de
Amerikaanse raketten.
McNamara zei voorts dat de vooruit
zichten voor de vrede iets bemoedigen
der schijnen dan sedert jaren het geval
In de afgelopen twaalf maanden
i alle Russische gevechtseenheden
uit Cuba teruggetrokken. Er zijn nog
erscheidene duizenden technici op het
land, onder meer voor opleiding van
Cubanen.
Hij waarschuwde tegen verslapping
in de krachtsinspanning in de strijd
tegen het communisme daar hij niet
geloofde in een /verandering van het
uiteindelijke doel van de Russische
leiding: de heerschappij van het com-
uit te breiden.
Gisteravond is te Londen van
Griekse zijde vernomen dat Grie
kenland in beginsel zijn goed
keuring heeft gehecht aan het
Britse voorstel om orde en rust
op Cyprus door Navo-troepen t«
doen bewaren.
Het werd in Grieks-Cyprische kringen
mogelijk geacht dat de Griekse autori
teiten nog wel bepaalde punten van be
spreking hadden opgeworpen.
Volgens niet-officiele berichten zou ook
de Turkse regering in beginsel met het
Britse voorstel hebben ingestemd. Een
Turkse woordvoerder wilde geen com-
rntaar op deze berichten geven.
„Kandidaten" voor
het Amerikaanse
presidentschap
De gouverneur van de Amerikaanse
staat Alabama. George Wallace, heeft be
kendgemaakt, dat hij zich bij de voor
verkiezingen om de democratische kan
didatuur voor het presidentschap kandi
daat zal stellen. De gouverneur die eer
voorstander van rassenscheiding is. maakt
zich geen illusies omtrent zijn populari
teit in de rest van het land. Met
procent van de stemmen zal hij,
zijn zeggen, al tevreden zijn.
Intussen wil ook de leider van dc Ame
rikaanse nationaal-socialistische partij
George Lincoln Rockwell, zich kandidaat
stellen bij de komende presidentsver
kiezingen.
De Franse bioloog Gaston Naessens.
•iens serum tegen kanker en leukemie
a een op last der Franse regering ge
houden onderzoek waardeloos werd ver
klaard, heeft meegedeeld de verdere pro-
duktie van het serum te zullen staken,
meisje kwam de politie Er is echter voldoende voorraad om de
vertellen dat zijn doch- behandeling van acht patiënten, die het
tertje op een flesje had [serum reeds toegediend hebben gekre-
getrapt, dat aan de be- 8en- te voltooien, aldus Naessen*
schrijving beantwoordde.
Met huln van het meKie Dc nahonale raad van de Christen-
vnnH H* nniitu democratische partij van Italië heeft de
vond de politie tenslotte 49.jarjCP Mariano Rumor tot partijsecrc-
het flesje, waarvan de in- tans gekozen. Hij volgt Moro op. die
houd vernietigd werd. premier is geworden.
1430) Zoals we reeds hebben ver
teld, publiceerde de Engelsman Ro
bert Record in 1540 een. werkje waar
in de wiskundige symbolen cn
werden gebruikt. Dat was rijkelijk
vroeg, maar toch niet vroeg genoeg
om Record hiervoor de uitvinders
rechten toe te kennen.
Uiteraard zat men reeds vroeg
met het probleem, op welke wijze
het begrip optelling en aftrekking
moest worden aangegeven. Voor de
Egyptenaren, die een ideografisch
schrift gebruikten,
leverde dit niet zo
erg veel moeilijkhe
den op, omdat
gew
bolei
al
ge-
TOCH IS
HET ZO!
waarts wandelende
benen, gebruikten
zij daarom als symbool
lingen cn dezelfde benen, maar nu
achterwaarts marcherend, dienden
om dc aftrekking aan tc duiden.
Wat de Grieken en Arabieren in
dit opzicht verzonnen hebben, zult u
wel willen geloven; voldoende zij.
dat dc bekende Duitse wiskundige
Dam Ricse in een wërkje dat Mn
1536 verscheen, dc ons bekende sym
bolen voor optelling cn aftrekking
gebruikte. Zijn wiskundeboek was
voor een groot deel gebaseerd op een
vroeger werk van Pacioli en daarom
zal niemand het ons kwalijk nemen,
wanneer we eens in de Italiaanse
richting zoeken om naar de oor
sprong van beide tekens te speuren.
We denken dan speciaal aan de han
del en de notities, die daarbij gebrui
kelijk waren.
In dit verband is er op gewezen,
dat de goederen die in Italiaanse
pakhuizen moesten worden opgesla
gen wel
wat
of i
aard moest dat op de goederen
worden aangegeven. Stel dat een
bepaalde zak 5 pond minder woog
dan de overeengekomen 4 centenaars,
dan werd dit als volgt aangegeven:
4c5p (of hoe de afkortingen voor
deze gewichten dan ook geluid mo
gen hebben). Was de zak daarente
gen 5 pond zwaarder, dan werd door
de horizontale lijn een verticale
streep geplaatst, zodat de notitie er
als volgt uitzag: 4c 3p. Uit deze sym
bolen, die in de handel algemeen ge
bruikelijk waren,
veronderstelt men
dat de door Riese
gebruikte symbo
len voor optelling
en aftrekking x(jn
afgeleid.
Op losse gronden
is deze veronder
stelling niet ge
bouwd, want in ge
schriften op het eind van dc 16de
eeuw is de verticale lijn van het plus
teken aanzienlijk korter dan de hori
zontale lijn, juist zoals we uit de
ontstaanswijze zouden verwachten.
Bovendien heeft Johannes Widman
in 1489 dus lang vóór Riese de
ze tekens ook reeds gebruikt, min
der als wiskundige, dan als handels
symbolen in de betekenis van sur
plus en tekort.
Een andere veronderstelling is, dat
het minteken zou zijn ontstaan uit
het liggend streepje, waarmee in
oude manuscripten het uitvallen van
letters of een omissie werd aangege
ven, terwijl het plusteken zou zijn
afgeleid van de Latijnse afkorting.
Er zijn nog meer mogelijkheden op
dit gebied geopperd, maar aange
zien we dc belangrijkste hebben ver
meld. kunnen we ons nu eens wagen
aan de vraag, waar de swastika van
daan komt.
(Nadruk verboden). H. Petition.
