Nieuwe Lekke Courant Geschil Panama-Ver. Staten thans telefonisch „opgelost Gevaarlijke moordenaar in arrest Loonoverleg bouw kwam in impasse Kanon wordt feestelijk teruggegeven Ook spoedbijeenkomst Veiligheidsraad 55 Bloedbad na vlagincident 20 doden, 300 gewonden Nieuw gesprek over lonen en prijzen? Ds. Van Zwoll (36) overleden Regent als Koningin buitenslands is? weerbericht CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD „Stantvastigh It gheblove mijn hert in teghenspoet Zaterdag 11 januari 1964,44ste jaargang Klachtendiens» bezorging 18.00—19.00 TERWIJL in de zone van het Panamakaal nog geweerschoten klonken is vannacht om half drie Nederlandse tijd de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties in New York bijeengekomen om het conflict tussen de Verenigde Staten en Panama te bezweren. Tot een beslissing behoefde de Veiligheidsraad niet te komen. Want intussen was reeds een Amerikaanse vredesmissie onder leiding van onderminister Thomas C. Mann naar Pa- nam gevolgen om de onderhandelingen te openen. Zo begon het: Amerikaanse scho lieren hesen in Balboa de Ameri kaanse vlaa. Panamese studenten wilden kort hierna de Panamese vlag ernaast hijsen. Daar kwam een vuistgevecht van en als na- sleeD een bloedbad en een discus sie in de Veiligheidsraad. Bovendien had de organisatie van Amerikaanse Staten, de O.A.S., zich bereid verklaard in het scherpe ge schil te bemiddelen een een commis sie naar Panama gezonden. DeA merikaanse afgevaardigden vertrokken gisteren met een speciaal straalvliegtuig naar Panama, nadat president Johnson via een geheime lijn president Roberto Chiard van Panama had opgebeld. De twee presidenten van de landen, die met elkaar in conflict waren ge komen, confereerden ruim een kwar tier via de telefoon. Voor hij de Pana mese president opbelde, had Johnson zich voledig over de gang van zaken in de kanaalzone laten inlichten gedurende anderhalf uur de toestand besproken met zijn voornaamste mili taire, diplomatieke en politieke advi- De Amerikaanse delegatie bestond uit Cyrus Vance, de nieuwe Amerikaanse onderminister van defensie ij Thomas Mann, de onderminister van buitenlandse zaken voor Zuidamerikaanse aangelegen- Gelijk met het vertrek van de delega tie deed het Witte Huis een beroep op de Amerikaanse bevolking in de kanaal- Situatie wordt bedenkelijk De drie werknemersvakcentralen hebben gisteren te Utrecht in een gezamenlijke vergadering de actuele loon- en p rij zensituatie besproken. De drie vakcentralen ontkennen niet, er zich een bedenkelijke situatie i het ontwikkelen is. die tot ern stige moeilijkheden zou kunnen lei- De vele fprse loonsverhogingen, die zich in verschillende bedrijfstakken voordoen zijn voor het College van Rijksbemiddelaars al aanleiding ge weest het bestuur van de Stichting de Arbeid op het gevaar van deze ontwikkeling te wijzen. De vakcentra len erkennen, dat wanneer de 10 pro cent loonsverhoging van het Stich tingsakkoord gemiddeld aanzienlijk worden overtroffen er voor de werkgelegenheid een gevaarlijke si tuatie kan ontstaan. Behalve naar de loonkant heeft men jok naar de prijzenkant gekeken. De vak centralen kunnen zich niet onttrekken de indruk, dat hier en daar de prij- In één oogopslag Architect Rietveld Delfts eredoctor pag. 2 Wat is er in Panama aan de hand? pag. 5 Met vakantie naar Amerika? pag. 5 Auschwitzproces pag. 5 BVD-methoden „bedenke lijk" pag. 7 Rengelink over „Zo is het" Winter in de gouden stad pag. 9 Honderdduizend houten hui zen pag. 9 zen erg gemakkelijk en erg royaal zijn en worden opgetrokken. Deze ruimere interpretatie van het prijzenakkoord van de Stichting, zou de eveneens aan de gang zijnde ruimere interpretatie van het loonakkoord meer aanvaardbaar kunnen maken. Weliswaar wijzen de werkgeversver bonden naar de werknemers, die in de bedrijfstakken te hoge loonsverhogingen zouden vragen, maar anderzijds is het ook bekend, dat bepaalde werkgevers, met name van een gloeilampenfabriek in het zuiden van het land wel erg royaal zijn met de loonsverhogingen en soms nog wel de wensen van de vakbeweging overtroeven. Anderzijds hebben de vakcentralen er een open oog voor. dat de werkgevers niet graag voor enkele procenten loons verhoging een staking in hun bedrijven riskeren, zodat ook de werknemers hier in het belang van onze nationale econo mie voldoende zelfdiscipline dienen op te brengen. Het overlegorgaan van de drie werk nemersvakcentralen is gisteren niet ge komen tot het trekken van conclusies en tot het nemen van besluiten. Men heeft zich beperkt tot het belichten van de verschillende aspecten van de moeilijk heden. Volgende week dinsdag komt het overlegorgaan opnieüw bijeen. Maandag zullen de drie vakcentralen zich nog in eigen kring nader bezinnen op de situa tie. De mogelijkheid lijkt niet uitgeslo ten, dat de vakcentralen aan het bestuur van de Stichting van de Arbeid zullen voorstellen een gesprek met de regering aan te vragen om zo tijdig aan eventuele prijs- en ioonmoeilijkheden het hoofd t/ kunnen bieden. IN OMGEVING GENT Na een geweldige klopjacht is gis teravond Sylvain d'Hoest, de voort vluchtige drievoudige Belgische moor denaar, gearresteerd. Hij werd aange troffen in de omgeving van Gent. D'Hoest ontsnapte deze week uit de gevangenis in Turnhout, nadat zijn moeder hem een vijl had bezorgd. zone om niet tot igeweld over te gaan maar begrip op te brengen voor de Pa namese bevolking. Aan de Amerikaanse militaire commandant, generaal Andrew O'Meare werd gevraagd alles in het werk te stellen de rust te handhaven. De spoedbUeenkomst van de Veilig heidsraad eindigde met het verzoek van voorzitter zoals de Braziliaanse afge vaardigde had voorgesteld aan beide lan den om de noodzakelijke maatregelen te treffen om een einde te maken aan de schietpartijen en het bloedvergieten. Dit hadden de twee landen in feite al ge- Verder dankte de voorzitter de Ame rikaanse en Panamese afgevaardigde voor de hoogstaande houding, die zij tij dens het debat hadden aangenomen. Vijandigheid De vertegenwoordiger van Panama Aquilina Boyd, was zijn betoog begon nen met de mededeling, dat bij de Ame rikaanse aanval 20 mensen om het leven waren gekomen en ruim 300 gewond. Hij sprak over de vijandigheid van de Amerikanen in de kanaalzone tegenover het Panamese volk, hun verachting van de Panamese tradities en hun rassen vooroordelen. De Amerikanen, vervolgde hij, hebben systematisch de overeenkomst tussen zijn land en de V.S. geschonden. Zo hadden Amerikaanse studenten alleen de Ame rikaanse vlag gehesen voor de scholen in de kanaalzone. De Panamese studenten hadden hierop gereageerd. Vervolgens hadden de Ame- Doordat een 150 meter lange tunnel onder de Berlünse muur door twee Oostbe'rlijnse arbei ders in een oud kolenpakhuis is ontdekt en kort daarna met dyamiet opgeblazen, zijn de vluchtplannen van vele Oost- Berlijners in duigen gevallen. De ontdekking volgde kort op de geslaagde vlucht via deze tunnel van arie meisjes naar het Westen. De foto laat zien waar de tunnel uitmondde in een oud huis in West-Berlijn. Boven de tunnelopening hangt het appa raat waarmee het zand bi] het graven van de tunnel werd rikaanse militairen gesohoten op vreed zame betogers. Komend tot de climax van zijn «rede zei Boyd: „De souvereinitelt over het Panama kanaal Is ons". „Het is een gebiedende els, dat Panama het kanaal nationali seert of dat het Panamakanaal onder in ternationaal toezocht komt". De toon van de Amerikaanse afgevaar digde Stevenson was geheel anders. Hij begon zijn leedwezen uit te spreken over de gebeurtenissen. Hij zei: „Ik spreek hier met een bezwaard hart. De incidenten zijn zorgwekkend. Mijn regering en de Amerikaanse bevolking zijn zeer ontdaan over het nodeloze ver lies van mensenlevens. (Zie vervolg pagina 11) Tal van meningsverschillen (Van onze soc.-econ. redactie) De onderhandelingen in 't bouw bedrijf over een nieuwe c.a.o., die op 1 maart van kracht moet worden, zijn in zo'n moeilijk stadium geko men, dat de kans dat alles fout loopt, reëel aanwezig is. Mocht na 1 maart een chaotische toestand op loonge- bied in het bouwbedrijf ontstaan, dan menen de werknemersorganisa ties hiervoor geen verantwoordelijk heid te kunnen aanvaarden, „omdat de aannemersorganisaties tegenover het redelijke standpunt van de werknemers een bijzonder eigen zinnige houding aannemen". De aannemers van hun kant menen echter met de eigen voorstellen de belangen van het bouwbedrijf het best te dienen. De meningsverschillen gaan dit maal niet in de eerste plaats over het percentage van de loonsverhoging, maar over de wijze waarop de loons verhoging moet worden gerealiseerd. Beide partijen hebben er aanvankelijk ernstig naar gestreefd nog voor 1 januari j.l. met een ontwerp-c.a o. gereed te komen. In dat geval zou namelijk de meeste kans bestaan hebben dat de bouw vakionen inderdaad gesaneerd zouden zijn en de zwarte lonen dus voor een be langrijk deel waren uitgebannen. Thans is per 1 januari 5 procent loons verhoging voor de c.a.o.-lonen toegestaan. Wordt deze 5 procent met de bestaande zwarte lonen (met name in het westen van het land) verrekend, dan hebben deze werknemers gisteren dus geen en kele cent extra in het loonzakje gekre- Of deze operatie inderdaad is gelukt moet nog afgewacht worden. Ondanks de goede voornemens van 50 Rotterdamse in Amsterdam, waar vorige week al een staking bij de bouw van een bankge bouw uitbrak, zetten de hoofdbesturen van de landelijke werknemersbonden achter het slagen van de operatie nog een groot vraagteken. Zou per 1 januari een loonsverhoging van bijv. 16 procent van kracht gewor den zijn, dan zou het naar de mening van de bonden veel eenvoudiger geweest zijn 5 procent van deze loonsverhoging te bestemmen voor de sanering van de zwarte lonen. Aan alle werknemers had dan toch ccn behoorlijke loonsverhoging uitbetaald kunnen worden. De werkne mersorganisaties een mogelijkheid om tot een sanering te komen door een zeer forse optrekking van de lonen over de hele linie per 1 Op dit punt verschillen de echter van mening. De werknemers vra gen voor de best geschoolde man in de hoogste gemeenteklasse een loon van f 2,47 per uur en een gegarandeerde oververdienstebeloning van 10 procent. Wanneer hieraan dan nog de huurbüsla- gen worden toegevoegd zou de beste werker in de bouw kunnen komen een loon van f 2.91 per uur. In dat geval zou er. zo menen de werknemersorgani saties. inderdaad iets te sj (Voor vervolg zie pagina 7) Prinses Irene drid aangekomen voor een korte vakantie in Spanje. We zien haar hier bij haar aankomst op het vliegveld van Madrid. Ds. S. van Zwoll, chr.-geref. predi kant te Eindhoven, is vanmorgen op 36-jarige leeftijd in het ziekenhuis De Lichtenberg te Amersfoort overleden. Hij werd zondag ernstig gewond door dat zijn auto op de Leusderweg bij Amersfoort slipte en tegen een boom kwam. Ds. Van Zwoll werd in 1953 predikant in Kampen en vertrok in 1961 naar Eind hoven waar hy onder meer zeer geijverd heeft voor nauwer contact met de (Vrij- gem.) Geref. Kerk, aldaar. Ds. Van Zwoll was met name actief in de evangelisatie. Heimwee naar Piraeus. De 25-jarige Griekse matroos Demi tros thans~allé"en nog Nausius uit Piraeus, die met zijn schip, dat in Harlingen pootaardappelen geladen had naar Alexandrië (Egypte) moest vertrekken sloop donderdagavond kort voor het vertrek van boord, verborg zich tot het schip vertrokken was en meldde zich daarna bij de politie met het verzoek naar Griekenland te mogen worden teruggezonden. Hij werd name lijk door heimwee verteerd. De Harlinger politie liet hem de nacht in een cel doorbrengen en zou zich met de vreemdelingenpolitie in verbinding Gistermorgen bleek echter, dat de „Bal tic", het schip van de matroos vanwege het mistige weer naar Harlingen was te ruggekeerd en weer aan de kade lag. De ongelukkige Griek had dus pech gehad en werd linea recta aan boord ge bracht door de Harlinger politie. Naar schatting voor f500.000 aan vlas is er verloren gegaan dooi- branden, die woedden in het vlaspakhuis van de Kon. machinale garenspinnerij te Gouda. De Ned. majoor J. C. Kapteyn (40) is om het leven gekomen toen hij in Kamp Seedorf in Duitsland met zijn auto in botsing kwam met een tegenligger. Commentaren DEN HALVE EEUW geleden kwam in ons land de eerste collectieve arbeidsovereenkomst tot stand en wel in het grafisch bedrijf. Dat was in die roerige dagen van januari 1914 een opzienbarend en ingrijpend gebeuren, omdat het in die tijd usance was, dat loongeschillen e.d. met inzet van het stakingswapen werden uitgevochten. De moedige mannen die hun hand tekening onder de eerste cn.o. heb ben gezet, waren gegrepen door de gedachte dat het mogelijk moest zijn geschillen uit de weg te ruimen door middel van goedwillend over leg inplaats van door aanhoudende machtsstrijd, waarbij doorgaans geen overwinnaars maar slechts verliezers zijn. Zij hebben het goed gezien. Nog slechts korte tijd geleden waren wij er allen getuige van hoe over een schier onoverbrugbare kloof door middel van overleg in betrekkelijk korte tijd een brug geslagen werd. Het instituut van de c.a.o. heeft daarvoor in de afgelopen vijftig ja ren mede het bouwmateriaal aan gedragen. DE voorbije week is voor velen onzer wel vol geweest van dis cussies rondom de televisieuitzen ding van vorige week. Zelf hebben we het niet gezocht in brede be schouwingen. Het zou ook te veel eer voor de uitzenders kunnen wor den. Maar gezwegen mocht er evenmin. De discussie was op zichzelf een goed ding. Te gemakkelijk komt er in deze tijd op de geeste lijke dingen een taboe te rusten; dan worden ze gevoegd bij die za ken waar niet over wordt gepraat maar waarbij men ieder het zijne Jammer is dat er ook onder de protesten zijn gebleken van weinig geestelijk en karakter. Ze waren van een strekking dat de christe lijke levensovertuiging erdoor werd gecompromitteerd. Het resultaat moest dan averechts zijn. We ach ten dat een ernstige zaak, die tot enige zelfinkeer moet leiden. Er zijn ook kansen gemist. Wat de uitzending zelf betreft, ook na een week blijft ze ons in de herinnering verdrieten. Men is grappig geweest ten koste van de bijbel, die de gelovige nog altijd wenst te zien als de bijzondere open baring van God, en dus ten koste van Hem die ons dit boek ge schonken heeft. Wat ontbrak was om met ds. Buskcs te spreken de profetische gezindheid; het werd tot profanie. Ons is opgevallen het machteloze in veler protest. De mens blijft een vreemd geval; er is geen re den tot een hoge dunk. Het kan wel aanbeveling verdienen, wat af te zien van zichzelf. /"ANZE spoorwegen bieden het beeld van een solied geleid be drijf. Het is nog eens gebleken uit het inzicht dat de directie deze week, ook via de pers, aan ons volk heeft willen bieden. De mens van vandaag kan er niei aan ontkomen, zich veelvuldig te moeten verplaatsen. De trein laat hem daarbij, ook onder minder gun stige omstandigheden, niet spoedig Natuurlijk ware het onbillijk, hier zonder meer vergelijkingen te ma ken met andere grote lichamen die met problemen tobben. Ons vliegvervoer ondervindt belemme ringen van internationale aard. De spoorwegen daarentegen hebben we nog geheel in eigen hand. Boven dien kunnen de tarieven vrijmoedig aan de eisen worden aangepast. Het zij zo, maar onze erkentelijk heid behoeft er niet minder om te zijn. De spoorwegen is het beschei den jubileum dat ze in de loop van dit jaar gaan vieren gegund. De commissie van rapporteurs van de Eerste Kamer over de begro ting van het departement van alge mene zaken heeft de regering ge vraagd of het geen aanbeveling ver diend bij afwezigheid van de Konin gin buitenslands het Koninklijk ge zag te doen waarnemen door een regent. Verscheidene leden merkten in voorlopig verslag over de begroting dat het geenszins is uitgesloten dat dè draagster van de kroon in de toekomst evenals het afgelopen jaar buitenlandse gaat maken. Het v/as hen opge- FEN OUD KANON, dat -Lj meer dan 150 jaar op de Zeedijk heeft gestaan bij het plaatsje Blankenham is in de oudejaarsnacht door onbe kenden naar Luttclgeest ln dc Noordoostpolder getranspor teerd, waar het nu nog op zijn houten wielen en affuit in het centrum van het dorp Burgemeester G. Groenen- daal van de gemeente Kuinre- Blankenham heeft de burge meester van de Noordoostpol der om teruggave verzocht, maar zijn collega-ambtgenoot F. M. van Panthaleon baron van Eek maakte bezwaar tegen de transportkosten voor het anderhalf ton we gende gevaarte. Door bemiddeling van de polderpolitie is inmiddels een compromis gevonden. Daarbij is tevens bepaald, dat de te ruggave een officieel en zelfs een historisch tintje zal krij gen. Vanmiddag zou Hendrik de Cramer, graaf van Kuinre, heer van Emmeloord, Ens en Schokland uit zijn eeuwen lange slaap worden gewekt en met assistentie van vijf zeerovers (hijzelf was een berucht zeerover-hoofdman) het geschut in ontvangst ne men. Ook burgemeester Groenendaal zou meekomen en het muziekkorps van Blan kenham. Voorts de 76-jarige Hendrik van der Linde, de oud-kanonnier, die in uren van dreigende dijkbreuk wan neer dc Zuiderzee spookte, waarschuwingsschoten af vuurde. nonrovers waarderen en zal hij de mannen, die zijn ge schut hebben meegenomen tot ridder slaan. Na afloop van de plechtig heid, waaraan ook het mu ziekkorps van Luttelgeesi medewerking zou verlenen, zou een verbroederingsfeest ttpsen de dorpen worden ge vierd in het plaatselijke café restaurant van Luttelgeest. vallen dat de Koningin tijdens het laatste statiebezoek aan Aziatische landen aan- aaent is blijven schennen aan de be hartiging van staatszaken. Dit is gedu rende een reis, die door andere rede nen al vermoeiend is, een belasting te meer aldus deze leden. Onder zulke omstandigheden zal het veeiai onmogelijk zijn zells met behulp van de moderne communicatiemiddelen, met het staatshoofd een zodanig contact te verkrijgen en te onderhouden als met de ernst van de situatie In overeenstem- Deze leden merken op, dat in Enge- 'and bij een afwezigheid van de Konin gin van meer dan enige dagen, steeds in het land zelf een Kroonraad met hei waarnemen van het Koninklijk gezag ii belast. Deze leden van de Eerste Kamer zou den het op prys stellen ais de regering x willen verklaren deze suggestie overweging te nemen. Noordoostelijke wind De Bilt verwacht tot hedenavond: Aanvankelijk overdrijvende wolken velden en plaatselijk wat lichte sneeuw, later opklaringen. Overwegend matige wind tussen oost i noordoost. Lichte, in de ochtend olaatselijk matige vorst. (Zie ook pag. 7)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1964 | | pagina 1