Nieuwe Lekke Courant
Geschil Panama-Ver. Staten
thans telefonisch „opgelost
Gevaarlijke
moordenaar
in arrest
Loonoverleg bouw
kwam in impasse
Kanon wordt feestelijk teruggegeven
Ook spoedbijeenkomst Veiligheidsraad
55
Bloedbad na vlagincident
20 doden, 300 gewonden
Nieuw gesprek over
lonen en prijzen?
Ds. Van Zwoll
(36) overleden
Regent als Koningin
buitenslands is?
weerbericht
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
„Stantvastigh It gheblove
mijn hert in teghenspoet
Zaterdag 11 januari 1964,44ste jaargang
Klachtendiens» bezorging 18.00—19.00
TERWIJL in de zone van het Panamakaal nog geweerschoten klonken
is vannacht om half drie Nederlandse tijd de Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties in New York bijeengekomen om het conflict tussen de
Verenigde Staten en Panama te bezweren. Tot een beslissing behoefde de
Veiligheidsraad niet te komen. Want intussen was reeds een Amerikaanse
vredesmissie onder leiding van onderminister Thomas C. Mann naar Pa-
nam gevolgen om de onderhandelingen te openen.
Zo begon het: Amerikaanse scho
lieren hesen in Balboa de Ameri
kaanse vlaa. Panamese studenten
wilden kort hierna de Panamese
vlag ernaast hijsen. Daar kwam
een vuistgevecht van en als na-
sleeD een bloedbad en een discus
sie in de Veiligheidsraad.
Bovendien had de organisatie van
Amerikaanse Staten, de O.A.S., zich
bereid verklaard in het scherpe ge
schil te bemiddelen een een commis
sie naar Panama gezonden.
DeA merikaanse afgevaardigden
vertrokken gisteren met een speciaal
straalvliegtuig naar Panama, nadat
president Johnson via een geheime
lijn president Roberto Chiard van
Panama had opgebeld.
De twee presidenten van de landen,
die met elkaar in conflict waren ge
komen, confereerden ruim een kwar
tier via de telefoon. Voor hij de Pana
mese president opbelde, had Johnson
zich voledig over de gang van zaken
in de kanaalzone laten inlichten
gedurende anderhalf uur de toestand
besproken met zijn voornaamste mili
taire, diplomatieke en politieke advi-
De Amerikaanse delegatie bestond uit
Cyrus Vance, de nieuwe Amerikaanse
onderminister van defensie ij Thomas
Mann, de onderminister van buitenlandse
zaken voor Zuidamerikaanse aangelegen-
Gelijk met het vertrek van de delega
tie deed het Witte Huis een beroep op
de Amerikaanse bevolking in de kanaal-
Situatie wordt bedenkelijk
De drie werknemersvakcentralen
hebben gisteren te Utrecht in een
gezamenlijke vergadering de actuele
loon- en p rij zensituatie besproken.
De drie vakcentralen ontkennen niet,
er zich een bedenkelijke situatie
i het ontwikkelen is. die tot ern
stige moeilijkheden zou kunnen lei-
De vele fprse loonsverhogingen, die
zich in verschillende bedrijfstakken
voordoen zijn voor het College van
Rijksbemiddelaars al aanleiding ge
weest het bestuur van de Stichting
de Arbeid op het gevaar van deze
ontwikkeling te wijzen. De vakcentra
len erkennen, dat wanneer de 10 pro
cent loonsverhoging van het Stich
tingsakkoord gemiddeld aanzienlijk
worden overtroffen er voor de
werkgelegenheid een gevaarlijke si
tuatie kan ontstaan.
Behalve naar de loonkant heeft men
jok naar de prijzenkant gekeken. De vak
centralen kunnen zich niet onttrekken
de indruk, dat hier en daar de prij-
In één
oogopslag
Architect Rietveld Delfts
eredoctor pag. 2
Wat is er in Panama aan de
hand? pag. 5
Met vakantie naar Amerika?
pag. 5
Auschwitzproces pag. 5
BVD-methoden „bedenke
lijk" pag. 7
Rengelink over „Zo is het"
Winter in de gouden stad
pag. 9
Honderdduizend houten hui
zen pag. 9
zen erg gemakkelijk en erg royaal zijn
en worden opgetrokken. Deze ruimere
interpretatie van het prijzenakkoord van
de Stichting, zou de eveneens aan de gang
zijnde ruimere interpretatie van het
loonakkoord meer aanvaardbaar kunnen
maken.
Weliswaar wijzen de werkgeversver
bonden naar de werknemers, die in de
bedrijfstakken te hoge loonsverhogingen
zouden vragen, maar anderzijds is het
ook bekend, dat bepaalde werkgevers,
met name van een gloeilampenfabriek in
het zuiden van het land wel erg royaal
zijn met de loonsverhogingen en soms
nog wel de wensen van de vakbeweging
overtroeven.
Anderzijds hebben de vakcentralen er
een open oog voor. dat de werkgevers
niet graag voor enkele procenten loons
verhoging een staking in hun bedrijven
riskeren, zodat ook de werknemers hier
in het belang van onze nationale econo
mie voldoende zelfdiscipline dienen op
te brengen.
Het overlegorgaan van de drie werk
nemersvakcentralen is gisteren niet ge
komen tot het trekken van conclusies en
tot het nemen van besluiten. Men heeft
zich beperkt tot het belichten van de
verschillende aspecten van de moeilijk
heden. Volgende week dinsdag komt het
overlegorgaan opnieüw bijeen. Maandag
zullen de drie vakcentralen zich nog in
eigen kring nader bezinnen op de situa
tie. De mogelijkheid lijkt niet uitgeslo
ten, dat de vakcentralen aan het bestuur
van de Stichting van de Arbeid zullen
voorstellen een gesprek met de regering
aan te vragen om zo tijdig aan eventuele
prijs- en ioonmoeilijkheden het hoofd t/
kunnen bieden.
IN OMGEVING GENT
Na een geweldige klopjacht is gis
teravond Sylvain d'Hoest, de voort
vluchtige drievoudige Belgische moor
denaar, gearresteerd. Hij werd aange
troffen in de omgeving van Gent.
D'Hoest ontsnapte deze week uit de
gevangenis in Turnhout, nadat zijn
moeder hem een vijl had bezorgd.
zone om niet tot igeweld over te gaan
maar begrip op te brengen voor de Pa
namese bevolking. Aan de Amerikaanse
militaire commandant, generaal Andrew
O'Meare werd gevraagd alles in het
werk te stellen de rust te handhaven.
De spoedbUeenkomst van de Veilig
heidsraad eindigde met het verzoek van
voorzitter zoals de Braziliaanse afge
vaardigde had voorgesteld aan beide lan
den om de noodzakelijke maatregelen te
treffen om een einde te maken aan de
schietpartijen en het bloedvergieten. Dit
hadden de twee landen in feite al ge-
Verder dankte de voorzitter de Ame
rikaanse en Panamese afgevaardigde
voor de hoogstaande houding, die zij tij
dens het debat hadden aangenomen.
Vijandigheid
De vertegenwoordiger van Panama
Aquilina Boyd, was zijn betoog begon
nen met de mededeling, dat bij de Ame
rikaanse aanval 20 mensen om het leven
waren gekomen en ruim 300 gewond.
Hij sprak over de vijandigheid van de
Amerikanen in de kanaalzone tegenover
het Panamese volk, hun verachting van
de Panamese tradities en hun rassen
vooroordelen.
De Amerikanen, vervolgde hij, hebben
systematisch de overeenkomst tussen zijn
land en de V.S. geschonden. Zo hadden
Amerikaanse studenten alleen de Ame
rikaanse vlag gehesen voor de scholen
in de kanaalzone.
De Panamese studenten hadden hierop
gereageerd. Vervolgens hadden de Ame-
Doordat een 150 meter lange
tunnel onder de Berlünse muur
door twee Oostbe'rlijnse arbei
ders in een oud kolenpakhuis is
ontdekt en kort daarna met
dyamiet opgeblazen, zijn de
vluchtplannen van vele Oost-
Berlijners in duigen gevallen.
De ontdekking volgde kort op
de geslaagde vlucht via deze
tunnel van arie meisjes naar het
Westen. De foto laat zien waar
de tunnel uitmondde in een oud
huis in West-Berlijn. Boven de
tunnelopening hangt het appa
raat waarmee het zand bi] het
graven van de tunnel werd
rikaanse militairen gesohoten op vreed
zame betogers.
Komend tot de climax van zijn «rede
zei Boyd:
„De souvereinitelt over het Panama
kanaal Is ons". „Het is een gebiedende
els, dat Panama het kanaal nationali
seert of dat het Panamakanaal onder in
ternationaal toezocht komt".
De toon van de Amerikaanse afgevaar
digde Stevenson was geheel anders. Hij
begon zijn leedwezen uit te spreken
over de gebeurtenissen.
Hij zei:
„Ik spreek hier met een bezwaard hart.
De incidenten zijn zorgwekkend. Mijn
regering en de Amerikaanse bevolking
zijn zeer ontdaan over het nodeloze ver
lies van mensenlevens.
(Zie vervolg pagina 11)
Tal van meningsverschillen
(Van onze soc.-econ. redactie)
De onderhandelingen in 't bouw
bedrijf over een nieuwe c.a.o., die op
1 maart van kracht moet worden,
zijn in zo'n moeilijk stadium geko
men, dat de kans dat alles fout loopt,
reëel aanwezig is. Mocht na 1 maart
een chaotische toestand op loonge-
bied in het bouwbedrijf ontstaan,
dan menen de werknemersorganisa
ties hiervoor geen verantwoordelijk
heid te kunnen aanvaarden, „omdat
de aannemersorganisaties tegenover
het redelijke standpunt van de
werknemers een bijzonder eigen
zinnige houding aannemen". De
aannemers van hun kant menen
echter met de eigen voorstellen de
belangen van het bouwbedrijf het
best te dienen.
De meningsverschillen gaan dit
maal niet in de eerste plaats over het
percentage van de loonsverhoging,
maar over de wijze waarop de loons
verhoging moet worden gerealiseerd.
Beide partijen hebben er aanvankelijk
ernstig naar gestreefd nog voor 1 januari
j.l. met een ontwerp-c.a o. gereed te
komen. In dat geval zou namelijk de
meeste kans bestaan hebben dat de bouw
vakionen inderdaad gesaneerd zouden
zijn en de zwarte lonen dus voor een be
langrijk deel waren uitgebannen.
Thans is per 1 januari 5 procent loons
verhoging voor de c.a.o.-lonen toegestaan.
Wordt deze 5 procent met de bestaande
zwarte lonen (met name in het westen
van het land) verrekend, dan hebben
deze werknemers gisteren dus geen en
kele cent extra in het loonzakje gekre-
Of deze operatie inderdaad is gelukt
moet nog afgewacht worden. Ondanks de
goede voornemens van 50 Rotterdamse
in Amsterdam, waar vorige week al een
staking bij de bouw van een bankge
bouw uitbrak, zetten de hoofdbesturen
van de landelijke werknemersbonden
achter het slagen van de operatie nog
een groot vraagteken.
Zou per 1 januari een loonsverhoging
van bijv. 16 procent van kracht gewor
den zijn, dan zou het naar de mening
van de bonden veel eenvoudiger geweest
zijn 5 procent van deze loonsverhoging
te bestemmen voor de sanering van de
zwarte lonen. Aan alle werknemers had
dan toch ccn behoorlijke loonsverhoging
uitbetaald kunnen worden. De werkne
mersorganisaties
een mogelijkheid om tot een sanering te
komen door een zeer forse optrekking
van de lonen over de hele linie per 1
Op dit punt verschillen de
echter van mening. De werknemers vra
gen voor de best geschoolde man in de
hoogste gemeenteklasse een loon van
f 2,47 per uur en een gegarandeerde
oververdienstebeloning van 10 procent.
Wanneer hieraan dan nog de huurbüsla-
gen worden toegevoegd zou de beste
werker in de bouw kunnen komen
een loon van f 2.91 per uur. In dat geval
zou er. zo menen de werknemersorgani
saties. inderdaad iets te sj
(Voor vervolg zie pagina 7)
Prinses Irene
drid aangekomen voor een korte
vakantie in Spanje. We zien haar
hier bij haar aankomst op het
vliegveld van Madrid.
Ds. S. van Zwoll, chr.-geref. predi
kant te Eindhoven, is vanmorgen op
36-jarige leeftijd in het ziekenhuis De
Lichtenberg te Amersfoort overleden.
Hij werd zondag ernstig gewond door
dat zijn auto op de Leusderweg bij
Amersfoort slipte en tegen een boom
kwam.
Ds. Van Zwoll werd in 1953 predikant
in Kampen en vertrok in 1961 naar Eind
hoven waar hy onder meer zeer geijverd
heeft voor nauwer contact met de (Vrij-
gem.) Geref. Kerk, aldaar.
Ds. Van Zwoll was met name actief in
de evangelisatie.
Heimwee naar
Piraeus.
De 25-jarige Griekse matroos Demi tros
thans~allé"en nog Nausius uit Piraeus, die met zijn schip,
dat in Harlingen pootaardappelen geladen
had naar Alexandrië (Egypte) moest
vertrekken sloop donderdagavond kort
voor het vertrek van boord, verborg
zich tot het schip vertrokken was en
meldde zich daarna bij de politie met
het verzoek naar Griekenland te mogen
worden teruggezonden. Hij werd name
lijk door heimwee verteerd.
De Harlinger politie liet hem de nacht
in een cel doorbrengen en zou zich met
de vreemdelingenpolitie in verbinding
Gistermorgen bleek echter, dat de „Bal
tic", het schip van de matroos vanwege
het mistige weer naar Harlingen was te
ruggekeerd en weer aan de kade lag.
De ongelukkige Griek had dus pech
gehad en werd linea recta aan boord ge
bracht door de Harlinger politie.
Naar schatting voor f500.000 aan vlas
is er verloren gegaan dooi- branden, die
woedden in het vlaspakhuis van de Kon.
machinale garenspinnerij te Gouda.
De Ned. majoor J. C. Kapteyn (40)
is om het leven gekomen toen hij in
Kamp Seedorf in Duitsland met zijn auto
in botsing kwam met een tegenligger.
Commentaren
DEN HALVE EEUW geleden kwam
in ons land de eerste collectieve
arbeidsovereenkomst tot stand en
wel in het grafisch bedrijf. Dat was
in die roerige dagen van januari
1914 een opzienbarend en ingrijpend
gebeuren, omdat het in die tijd
usance was, dat loongeschillen e.d.
met inzet van het stakingswapen
werden uitgevochten.
De moedige mannen die hun hand
tekening onder de eerste cn.o. heb
ben gezet, waren gegrepen door de
gedachte dat het mogelijk moest zijn
geschillen uit de weg te ruimen
door middel van goedwillend over
leg inplaats van door aanhoudende
machtsstrijd, waarbij doorgaans
geen overwinnaars maar slechts
verliezers zijn.
Zij hebben het goed gezien. Nog
slechts korte tijd geleden waren wij
er allen getuige van hoe over een
schier onoverbrugbare kloof door
middel van overleg in betrekkelijk
korte tijd een brug geslagen werd.
Het instituut van de c.a.o. heeft
daarvoor in de afgelopen vijftig ja
ren mede het bouwmateriaal aan
gedragen.
DE voorbije week is voor velen
onzer wel vol geweest van dis
cussies rondom de televisieuitzen
ding van vorige week. Zelf hebben
we het niet gezocht in brede be
schouwingen. Het zou ook te veel
eer voor de uitzenders kunnen wor
den. Maar gezwegen mocht er
evenmin.
De discussie was op zichzelf
een goed ding. Te gemakkelijk
komt er in deze tijd op de geeste
lijke dingen een taboe te rusten;
dan worden ze gevoegd bij die za
ken waar niet over wordt gepraat
maar waarbij men ieder het zijne
Jammer is dat er ook onder de
protesten zijn gebleken van weinig
geestelijk en karakter. Ze waren
van een strekking dat de christe
lijke levensovertuiging erdoor werd
gecompromitteerd. Het resultaat
moest dan averechts zijn. We ach
ten dat een ernstige zaak, die tot
enige zelfinkeer moet leiden. Er
zijn ook kansen gemist.
Wat de uitzending zelf betreft, ook
na een week blijft ze ons in de
herinnering verdrieten. Men is
grappig geweest ten koste van de
bijbel, die de gelovige nog altijd
wenst te zien als de bijzondere open
baring van God, en dus ten koste
van Hem die ons dit boek ge
schonken heeft. Wat ontbrak was
om met ds. Buskcs te spreken
de profetische gezindheid; het werd
tot profanie.
Ons is opgevallen het machteloze
in veler protest. De mens blijft
een vreemd geval; er is geen re
den tot een hoge dunk. Het kan
wel aanbeveling verdienen, wat af
te zien van zichzelf.
/"ANZE spoorwegen bieden het
beeld van een solied geleid be
drijf. Het is nog eens gebleken uit
het inzicht dat de directie deze
week, ook via de pers, aan ons
volk heeft willen bieden.
De mens van vandaag kan er
niei aan ontkomen, zich veelvuldig
te moeten verplaatsen. De trein laat
hem daarbij, ook onder minder gun
stige omstandigheden, niet spoedig
Natuurlijk ware het onbillijk, hier
zonder meer vergelijkingen te ma
ken met andere grote lichamen
die met problemen tobben. Ons
vliegvervoer ondervindt belemme
ringen van internationale aard. De
spoorwegen daarentegen hebben we
nog geheel in eigen hand. Boven
dien kunnen de tarieven vrijmoedig
aan de eisen worden aangepast.
Het zij zo, maar onze erkentelijk
heid behoeft er niet minder om te
zijn. De spoorwegen is het beschei
den jubileum dat ze in de loop van
dit jaar gaan vieren gegund.
De commissie van rapporteurs
van de Eerste Kamer over de begro
ting van het departement van alge
mene zaken heeft de regering ge
vraagd of het geen aanbeveling ver
diend bij afwezigheid van de Konin
gin buitenslands het Koninklijk ge
zag te doen waarnemen door een
regent.
Verscheidene leden merkten in
voorlopig verslag over de begroting
dat het geenszins is uitgesloten dat dè
draagster van de kroon in de toekomst
evenals het afgelopen jaar buitenlandse
gaat maken. Het v/as hen opge-
FEN OUD KANON, dat
-Lj meer dan 150 jaar op de
Zeedijk heeft gestaan bij het
plaatsje Blankenham is in de
oudejaarsnacht door onbe
kenden naar Luttclgeest ln dc
Noordoostpolder getranspor
teerd, waar het nu nog op
zijn houten wielen en affuit
in het centrum van het dorp
Burgemeester G. Groenen-
daal van de gemeente Kuinre-
Blankenham heeft de burge
meester van de Noordoostpol
der om teruggave verzocht,
maar zijn collega-ambtgenoot
F. M. van Panthaleon baron
van Eek maakte bezwaar
tegen de transportkosten
voor het anderhalf ton we
gende gevaarte.
Door bemiddeling van de
polderpolitie is inmiddels een
compromis gevonden. Daarbij
is tevens bepaald, dat de te
ruggave een officieel en zelfs
een historisch tintje zal krij
gen.
Vanmiddag zou Hendrik de
Cramer, graaf van Kuinre,
heer van Emmeloord, Ens en
Schokland uit zijn eeuwen
lange slaap worden gewekt
en met assistentie van vijf
zeerovers (hijzelf was een
berucht zeerover-hoofdman)
het geschut in ontvangst ne
men. Ook burgemeester
Groenendaal zou meekomen
en het muziekkorps van Blan
kenham. Voorts de 76-jarige
Hendrik van der Linde, de
oud-kanonnier, die in uren
van dreigende dijkbreuk wan
neer dc Zuiderzee spookte,
waarschuwingsschoten af
vuurde.
nonrovers waarderen en zal
hij de mannen, die zijn ge
schut hebben meegenomen
tot ridder slaan.
Na afloop van de plechtig
heid, waaraan ook het mu
ziekkorps van Luttelgeesi
medewerking zou verlenen,
zou een verbroederingsfeest
ttpsen de dorpen worden ge
vierd in het plaatselijke café
restaurant van Luttelgeest.
vallen dat de Koningin tijdens het laatste
statiebezoek aan Aziatische landen aan-
aaent is blijven schennen aan de be
hartiging van staatszaken. Dit is gedu
rende een reis, die door andere rede
nen al vermoeiend is, een belasting te
meer aldus deze leden.
Onder zulke omstandigheden zal het
veeiai onmogelijk zijn zells met behulp
van de moderne communicatiemiddelen,
met het staatshoofd een zodanig contact
te verkrijgen en te onderhouden als met
de ernst van de situatie In overeenstem-
Deze leden merken op, dat in Enge-
'and bij een afwezigheid van de Konin
gin van meer dan enige dagen, steeds
in het land zelf een Kroonraad met hei
waarnemen van het Koninklijk gezag ii
belast.
Deze leden van de Eerste Kamer zou
den het op prys stellen ais de regering
x willen verklaren deze suggestie
overweging te nemen.
Noordoostelijke wind
De Bilt verwacht tot hedenavond:
Aanvankelijk overdrijvende wolken
velden en plaatselijk wat lichte sneeuw,
later opklaringen.
Overwegend matige wind tussen oost
i noordoost. Lichte, in de ochtend
olaatselijk matige vorst.
(Zie ook pag. 7)