Nieuwe LeMse Courant
Koningi
in
en Prinses bij viering
500 jaar Staten
Generaal
State of the Union':
oorlog uitbannen
Onderwijzers geven lucht
aan hun ontevredenheid
Bezoek aan Den
duurde de hele dag
Gelukwens van
Johnson voor
Staten-Generaal
Haag
Demonstranten
willen actie
Elf dagen zonder slaap
Commentaren
Aannemers gaan elkaar
op lonen controleren
Donderdag 9 januari 1964, 44ste jaargang
HoofdredvcHur: Dr. E. DIEMFR
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
nijn heft in teghenipoet"
Kouder
Veel bewolking met enkele ver
spreide opklaringen en plaatselijk
enige neerslag. Zwakke tot matige
wind tussen noord en oost. Lager*
temperaturen.
(Zie ook pag. 7)
Abonnementsprijzen p.v
ƒ3,35, p.kw. 10.05
Klachtendienst bezorging 18.00-19.00
EERSTE SCHREDE
De Amerikaanse president Lyndon
B. Johnson heeft in boodschappen aan
de voorzitters van de beide Kamers
der Staten-Generaal zijn gelukwensen
aangeboden ter gelegenheid van het
500-jarig bestaan van het Nederlandse
parlement.
President Johnson zegt in zijn bood
schappen aan mr. J. A. Jonkman en mr,
F. J. F. M. van Thiel onder meer:
„In de geschiedenis van de democrati
sche instellingen zijn enige van de vroeg
ste en trotste hoofdstukken geschreven
door de Staten-Generaal. De grondbe
ginselen van onze eigen onafhankelijk
heidsverklaring komen bijna twee
eeuwen eerder gedeeltelijk zelfs in
dezelfde bewoordingen reeds voor in
de verklaring die de Staten-Generaal in
1581 aflegden. Iedereen die een vrije, re
presentatieve regering na aan het hart
ligt is u en uw voorganger veel schuldig".
OOK RUSSEN
De voorzitter van de Eerste Kamer
ontving bovendien een telegram met
gelukwensen van de beide „kamers" van
de Opperste Sowjet der Sowjetunie, de
Unieraad en de Raad der nationalitei
ten. Men spreekt de hoop uit „dat de
samenwerking tussen de Staten-Gene
raal en de Opperste Sowjet zal bijdragen
tot een verdere ontwikkeling van de
betrekkingen tussen de Sowjetunie en
Nederland, voor het welzijn van beide
volken en in het belang van de wereld-
Prinses Irene is gistermid
dag in aanwezigheid van de
Koningin en prinses Beatrix
beëdigd als vertaler voor de Spaanse taal door mr. J. J. Plugge, presi
dent van de rechtbank in Utrecht tijdens een buitengewone openbare
zitting in het paleis van justitie aldaar. De Prinses slaagde 9 december
j.l. voor het rijksexamen tolk-vertaler Spaans. De beëdiging nam
slechts enkele minuten in beslag. Het was de eerste keer dat een lid van
de Koninklijke familie voor de rechtbank stond, zei mr. Plugge na de
eedaflegging. ,J)it is de eerste schrede op weg naar een maatschappe
lijke werkkring en ik hoop dat deze u veel vreugde mag brengen,"
De Prinses zal de rest van de maand doorbrengen bij de ambassadeur
i Madrid en mevrouw Van Panhuys.
(Van onze parlementsredactie)
DE GEMEENSCHAPPELIJKE vergadering van beide Kamers in aan
wezigheid van koningin Juliana en prinses Beatrix vormde van
middag in de Ridderzaal het hoogtepunt van de stijlvolle herdenking 500
jaar Staten-Generaal. Ze was voor de vorstin tevens het besluit van een
drukke, maar gedenkwaardige dag, waarop zij de gelegenheid kreeg van
zeer nabij kennis te nemen van het parlementaire werk (men zie hier over
ook pag. 7). De bijeenkomst in de Ridderzaal geen „verenigde
vergadering", zoals op Prinsjesdag werd behalve door de Kamerleden
bijgewoond door een groot aantal prominente gasten uit binnen- en buiten
land. Na de herdenking, die door radio en televisie werd uitgezonden, ver
trokken Koningin en Kroonprinses en begaven de overige genodigden zich
naar de grafelijke zalen, om even later weer dn de Ridderzaal terug te
keren, waar de Kamervoorzitters mr. J. A. Jonkman en mr. F. J. F. M.
van Thiel recipieerden.
Na haar bezoek aan de Tweede Ka
mer begaf de Koningin zich tegen
drieën naar de Ridderzaal, waar bij
haar aankomst de kapel van de rijks
politie het Wilhelmus speelde. Ter be
groeting waren o.a. aanwezig de Eerste
Kamerleden van de voorbereidings
commissie en Senaatsvoorzitter Jonk
man. die de vorstin begeleidde naar
de wachtkamer, waar zich op dat ogen
blik reeds prinses Beatrix bevond, die
vergezeld was van haar particulier
secretaresse mej. M. C. C. Wijnen.
Het liberale Tweede-Kamerlid mejuf
frouw mr. Ten Broecke Hoekstra offreer
de ter plaatse een boeket bloemen aan
de vorstelijke gasten, aan wie vervolgens
de voornaamste buitenlandse genodigden
werden voorgesteld, t.w. de voorzitters
van de Belgische Senaat en Kamer van
Volksvertegenwoordigers en de griffier
van laatstgenoemde Kamer, resp. de heren
Begroting 500 miljoen lager
TAE Amerikaanse president Lyndon
U b. Johnson heeft gisteren in zijn
eerste jaarlijkse boodschap aan het
Amerikaanse congres, de „State of
Union", gezegd dat het uiteindelijke
doel van de VS een wereld zonder
oorlog is. Onder zijn bewind zal in
de V.S. een onvoorwaardelijke strijd
tegen armoede worden gevoerd.
Johnson wekte verbazing door aan
te kondigen dat hij voor het nieuwe j
fiscale jaar een begroting indient
die is gebaseerd op uitgaven van in
totaal 97,8 miljard dollar. Vergele
ken met de vorige begroting is dit
een vermindering van vijfhonderd
miljoen dollar. Algemeen werd ver
wacht dat de uitgaven voor het
nieuwe jaar op meer dan honderd
miljard zouden worden begroot.
President Johnson noemde een tien
tal punten om in 1964 dichter bij het
doel, een wereld zonder oorlog, te ge-
1. Het land moet de huidige marge
van militaire veiligheid en superio
riteit handhaven en dat wordt ook
in de verminderde defensiebegro
ting ndet uit het oog verloren.
2. Er zullen nieuwe stappen worden
gedaan, met inbegrip van nieuwe
voorstellen in Genève, om te ko
men tot de controle op en de uit
eindelijke afschaffing van wapens-
Zelfs als er geen akkoord is moe
ten wij niet meer wapens opslaan
dan wij nodig hebben. In deze
geest handelend verminderen wij
dit jaar onze produktie van verrijkt
een kwart, stellen wij
vier plutoniumreactors buiten wer
king en sluiten een groot aantal
n iet-essentiële militaire installaties.
Het is in dezelfde geest dat wij een
beroep doen op onze tegenstanders
hetzelfde te doen. Johnson had te
voren tegenover verslaggevers ver
klaard dat de nieuwe militaire be
groting 49.737 miljard dollar zal
bedragen. Oorspronkelijk was om
59.3 miljard gevraagd.
3. Er zal meer gebruik worden ge
maakt van voedsel als vredesin-
strument.
Voor vervolg zie pag. 9i
Struije, Van Acker en Pauwels. de
zitter en de griffier van de Luxemburgse
Kamer van Afgevaardigden, de heren
Bech en Méris en de voorzitter en secre
taris van de Raadgevende Interparlemen
taire Beneluxraad. de beren Fandel en
Bruynzeel.
Koningin en Prinses drukten hier ook
de hand van de heer Willem Noske. eerste
concertmeester van het Residentie-Orkest,
wiens ensemble ..Sonata da Camera"
(verder bestaande uit de violist Piet Nij-
land, de cellist Carel van Leeuwen Boom
kamp en de klavecinist Hans Schouw
man) de bijeenkomst muzikaal heeft om
lijst met werken van de 17de en 18de
eeuwse Nederlandse componisten Peter
sen, Wittenberg en De Fesch.
In de Ridderzaal had zich inmiddels een
illuster gezelschap verzameld. Wij ont
waarden in de voor niet-Kamerleden ge
reserveerde gedeelten o.m. de leden van
het kabinet (ministers én staatssecreta
rissen), de Raad van State, de ministers
van staat, leden van de Hoge Raad, de
Algemene Rekenkamer, de secretarissen-
generaal van de verschillende ministeries,
de commissarissen van de Koningin, elk
vergezeld van een lid van Gedeputeerde
Staten, de hoogste militaire en politiële
autoriteiten, de voorzitter en secretaris
van de Sociaal economische raad. de bur
gemeesters van de drie grote steden en
van Utrecht, Groningen, Maastricht, Haar
lemmermeer. Overslag (Z.), Middelbeers
(mevrouw Smulders, de enige vrouwe
lijke burgemeester in ons land), allen ver
gezeld van een wethouder; voorts ver
tegenwoordigers van enkele waterschap
pen (o.a. het Hoogheemraadschap Delf
land), de leden van het Comité Nationale
Herdenking 18131963 en verder enkele
oud-leden van de Kamer, onder wie dr.
Tilanus.
Plattegrond
De verschillende groepen vormden
tezamen als het ware één grote platte
grond van het Nederlandse staatsbestel
anno 1964. Vermeld zij ook de aanwezig
heid van de chefs de mission van het
Corps Diplomatique.
Voor vervolg zie pagina 7
SCHAAL TE LANG, AANVANGSSALARIS TE LAAG
Drieëntwintig duizend verbolgen
onderwijzers hebben in de Utrechtse
Jaarbeurshallen op vaak zeer emo
tionele wijze uiting gegeven aan hun
ontevredenheid over de aanvangs
salarissen en de te lange schaal. Zij
hebben dat gedaan, reeds een uur
voor de vergadering begon, door
machtige spreekkoren en een tocht
door de Julianahallen met spandoe
ken die aan duidelijkheid niets te
wensen lieten. Aan 't eind van de be
wogen demonstratie werd de verga
dering een motie voorgelegd, die de
regering en de beide Kamers ver
zoekt nu met spoed in te gaan op de
verlangens van de ANOF: een be
langrijke inkorting van de salaris-
In één
oogopslag
Geref. Syno'de: niet direct
veelvuldiger avondmaals
viering pag. 2
Wat is er gaande in Berlijn?
pag. 5
Julius Raab overleden
pag. 5
Mansholts plan goedgekeurd
pag. 5
Consument meldt stroom
van prijsverhogingen
pag. 7
Schepen uit Suriname heel
jaar volgeboekt pag. 7
Snelle sc'naatstijden in Ha-
mar pag. 9.
Duizenden onderwijzers en on
derwijzeressen demonstreerden
gistermiddag in de Utrechtse
Julianahal. Ze droegen alle mo
gelijke soorten spandoeken en
dergelijke met zich mee; de op
schriften lieten aan duidelijk
heid weinig te wensen over.
Op het Surinameplein in Amsterdam
heeft zich gisteravond een ernstige bot
sing voorgedaan tussen een tram en
een personenwagen, waarbij de bestuur
der van de auto om het leven is geko
men. Het slachtoffer kon pas na twee
uur met behulp van snijbranders uit de
wrakstukken worden bevrijd.
1?LF DAGEN na het begin van een poging om wereldkampioen slapeloosheid
te worden, is een 17-jarige jongeman eindelijk in slaap gevallen.
Randy Garndners doel ivas oorspronkelijk alleen verbetering van het record
van 260 uur, dat in 1959 door een man in Honoloeloe gevestigd was. Hij hield
het inderdaad nog vier xiur langer uit.
Hij hield zich staande door herhaalde warme en koude douchebaden
dag en nacht. Hij nam geen stimulerende middelen. Twee jonge vrienden, die
zelf slechts twee uur per dag sliepen, beproefden twintigmaal zijn zintuigen
en geestelijke paraatheid. Hij liep veel om de tijd te doden en hij at en dronk
herhaaldelijk. Hij luisterde veel naar luide muziek en liet de lampen branden.
De grote verrassing was. dat de slaap ten slotte niet diep was. Nu willen
de wetenschapsmensen in San Diego Californië) wel eens zien hoe lang hij
slaapt.
(Van onze onderwijsredactie)
schaal en een redelijke verhoging
van de bedragen in het begin van die
schaal.
Naar het oordeel van de duizenden
jongeren was deze motie evenwel niet
fel genoeg. Toen de voorzitter van de
ANOF de oprukkende demonstranten
niet duidelijk kon maken dat in de
voorgelegde tekst alle wensen waren
vervat, ried hij ten slotte aan zelf een
motie te ontwerpen.
Vier sprekers hebben, elk op hun wijze,
betogend en soms wat opportunistisch de
steun van de onderwijsmensen gevraagd
voor een actie die breekt met de rust
van afwachten. Er werd op duidelijke
wijze gezinspeeld op staking en lang-
zaam-aan-acties, hetgeen blijkens het oor
verdovende gejoel en gefluit in de Ju
lianahal middelen zijn die voor toepas
sing in aanmerking komen.
Reeds voor vier uur, het tijdstip waar
op de brede deuren van de Jaarbeurshal
zouden worden geopend, stroomden de
onderwijzers en kleuterleidsters met dui
zenden naar binnen. Een onafzienbaar
aantal spandoeken deed toen al vermoe
den dat met name minister Bot niet in
het onzekere zou behoeven te verkeren
omtrent de wensen van de onderwijzers.
„Rookverbod overbodig, voor roken is
geld nodig", „Ons geduld is op, ons geld
ook", „Wij wensen een ander Bot", „Bot
gekozen, bot gevangen". En, vlak bij het
podium, het breedste exemplaar: „De
jongeren verhongeren", werden geheven
onder het zingen van het strijdlied „Geen
woorden, maar daden".
Ruim een uur nadat de eerste duizen
den de Julianahal waren binnengegaan,
heeft de voorzitter van de Algemene Ne
derlandse onderwijzersfederatie, de heer
D. H. Dutmer, het doel van dit demon
stratief salariscongres uiteengezet.
„Weloverwogen"
„Dit is", zo zei hij, „geen bevlieging
meer te noemen, maar een weloverwogen
daad. Deze daad is ons niet gemakkelijk
gevallen, maar wij zijn er trots op, dat
als er harde woorden moeten vallen, men
dan ook weet dat het ernst is, dat de
uiterste grens is bereikt, dat de Neder
landse onderwijzer pleit voor gerecht
vaardigde verlangens en vandaag", zo zei
de heer Dutmer, „is die uiterste grens
bereikt. Wij staan hier vandaag op een
barricade, een ongewone plaats voor een
onderwijzer, maar nu we er staan, wil
len we de regering graag duidelijk ma
ken waarom we daar staan. We zijn men
sen van de democratie, die de democra
tische instellingen op hoge prijs stellen,
mits deze instellingen niet worden uitge
hold en tot een aanfluiting gemaakt".
Aarzelen
De voorzitter herinnerde er aan dat mi
nister Toxopeus meer dan vier jaar ge
leden heeft gesproken over een waar
overleg. Is waarlijk overleg, zo vroeg hij
zich af, zo moeilijk dat men er na een zo
lange tijd nog niet is? Het veronderstelt
toch alleen maar de bereidheid tot het
overwegen en het waarderen van eikaars
argumenten en als deze argumenten juist
zijn er de consequenties van te aanvaar
den. Bij herhaling l6opt echter de rege
ring om de hete brij heen en intussen
hoopt zij, dat deze zo koud wordt dat ze
niet meer eetbaar is.
„Wij treden", zo zei de heer Dutmer.
„vandaag, 8 januari, in de openbaarheid,
omdat we waarlijk overleg willen en
geen slap afgietsel. Hij besloot met het
uitspreken van de vurige wens dat de
principes van het loon- en prijsbeleid
zullen worden gehandhaafd, waarbij en
de werkgever en de werknemer zich aan
de gemaakte afspraak zullen houden.
Zeer fel
Onder aanvuring van de duizenden
heeft de jonge onderwijzer H. H. M. van
Gend uit Musselkanaal de regering be
ticht van „oneerlijk spel". „Steeds meer",
zo zei hij, „heeft men in het georgani
seerd overleg de vergelijking met de
technische ambtenaar gehanteerd, maar
toen later bleek dat die technische amb
tenaren veel meer verdienen dan onder
wijzers, toen zei minister Bot in de
Tweede Kamer, dat men het in groter
verband moest zien."
Voor vervolg zie pagina 7
President Soekarno van Indonesië zal
van 11 tot 15 januari een officieel be
zoek aan Cambodja brengen, vergezeld
van vice-Dremier Soebandrio en vijf an-
pOED ONDERWIJS is een volks-
belang. Het moet gegeven wor
den door mannen en vrouwen wier
beroep in aanzien staat. De waar
dering voor hetgeen zij jegens de
jeugd van Nederland doen, moet ook
uitkomen in de stoffelijke beloning.
Ook een onderwijzer, een onderwij
zeres. kan niet bestaan van de liefd*
voor het vak alleen.
Aan de stoffelijke beloning mankeert
nog en dat lieeft dan aanleiding ge
geven tot de demonstratie van giste
ren. Wij behoren tot degenen die
menen dat demonstraties uitzonde
ring behoren te blijven. We leven in
een democratisch bestel, met geëigen
de middelen om van zijn gevoelens
te doen blijken. Daar behoeft de
demonstratie gemeenlijk niet toe te
worden gerekend.
Echter kunnen zich gevallen voor
doen waarin men zich tot demonstra
tief optreden genoopt kan achten.
Naar het oordeel van de onderwij
zers was dit thans het geval en
velen kunnen met hen meevoelen.
Hun salariëring laat op wezenlijke
punten te wensen over, zonder dal
daarvoor bij de regering het juist*
inzicht aanwezig lijkt. De aanvangs-
beloning is laag, de dan aanvangende
schaal bovendien lang.
Het komt het aanzien van de onder
wijzende stand niet ten goede wan
neer op de inwilliging van redelijk*
verlangens zo lang moet worden ge
wacht.
TT)E VRIJE wereld mag dankbaar
zijn dat de wrede moord op pre
sident Kennedy niet heeft geleid tol
een vacuum in het opperste gezag
binnen de Verenigde Staten.
Reeds heeft zijn opvolger, die immers
onder het bewind van de president in
de schaduw was gebleven, zich doen
kennen als een staatsman die ver
trouwen te wekken vermag. Hij heefl
de kring van toegewijde adviseur^
die Kennedy had aangetrokken, be
houden en hoezeer men van hem een
bewind van eigen stempel mag ver
wachten, zet hij toch op de wezen
lijke punten het beleid van zijn voor
ganger voort
Uit de grote rede die hij thans heefl
gehouden bij het begin van het Ame
rikaanse parlementaire jaar, blijkt
wel, dat zijn doel zal zijn gericht op
de bestendiging en versterking van
de vrede. De wereld beleeft dagen
van ontspanning. Er is toenadering
waar eens verwijdering was. In be
tuigingen van eerbied voor de vrede
evenaren Johnson en Chroesjtsjcf
elkaar. Wie zich voor het toeziend
oog van de wereld aldus uiten, kun
nen met daden niet achterblijven.
Er is trouwens ook in de wereld van
vandaag nog zoveel te doen ten
dienste van de mens,, menselijkheid
en menswaardigheid. Ieder politicus
heeft daaraan voorshands de handen
Vier predikanten:
Handel niet te
haastig inzake
tv.-uitzending
(Van onze kerkredactie)
Vier Amsterdamse gereformeerde
predikanten hebben zich tot de gere
formeerde synode gericht met het
verzoek niet overhaast een besluit te
nemen naar aanleiding van de Vara-
televisieuitzending van zaterdag j.l.
Het telegram werd ondertekend door
de predikanten G. van Halsema, H-
M. Kuitert, S. J. Ridderbos en T,
Struys-
Zij wisten kennelijk niet dat de sy
node eergisteren reeds een besluit ge
nomen had. Ze verzochten de synode
„eventuele stappen in de richting van
een getuigenis over de bekende televi
sieuitzending van de Vare niet te on
dernemen dan na behoorlijke menings-
peiling in de kerken".
Deze predikanten schreven ook een
ingezonden stuk in Trouw.
Ook wering van
koppelbazen
(Van een onzer verslaggevers)
Na twee middagen vergaderen heb
ben de Rotterdamse aannemers, ver
enigd in de Samenwerkende Patroons
verenigingen voor de Bouwnijverheid,
woensdagmiddag enkele zeer belang
rijke besluiten genomen, waarvan de
voornaamste wel is de instelling van
onderlinge Iooncontroledienst
rvoor men een accountant wil
aanstellen.
Voorts heeft men besloten geen
bouwvakarbeiders van collega's meer
dienst te nemen, die niet in het
bezit zijn van een geldig ontslagbe-
wijs. De besturen van de aannemers-
bonden die zijn aangesloten bij de raad
van bestuur bouwbedrijf, hebben zicb
achter de besluiten van de Rotterdam-
annemers gesteld. Tevens hebben
deze besturen de hoop uitgesproken
dat de in Rotterdam genomen besluiten
landelijk zullen worden nagevolgd.
Vanmiddag zijn de Haagse aanne-
ers bijeengekomen om ook over deze
zogenaamde solidariteitsverklaring te
spreken. Verwacht wordt, dat in Den
Haag dezelfde besluiten zullen worden
genomen als in Rotterdam.
Bij de Samenwerkende Patroonsvereni
gingen voor de Bouwnijverheid zijn vijf
tig grote aannemingsbedrijven in en om
Rotterdam aangesloten. Deze aangesloteD
bedrijven hebben 75 proeent van de in
en om de Maasstad werkende arbeiders
Een belangrijk besluit was ook om
alle koppelbazen die thans nog werk
zaam zijn voor diverse bedrijven te laten
vertrekken. De aannemers hebben ge
steld. dat de laatste koppelbaas op uiter
lijk 15 februari moet zijn verdwenen.
Geklaagd werd voorts over het nog
steeds ontbreken van de risicoclausule,
waardoor de loons- en prijsstijgingen niet
mogen worden doorberekend, terwijl dc
toeleveringsbedrijven deze verhogingen
wel aan de aannemers doorberekenen.
De S.P.V. wil de onderaannemers ver
zoeken zich ook bij de door de aanne
mers genomen besluiten aan te passen
Onderling wil men controle uitoefenen
op de naleving van de genomen beslui
ten. Mocht een van de bij de S.P.V. aan
gesloten leden zijn boekje te buiten
gaan, dan wordt hij gemeld bij het se
cretariaat, dat een daartoe ingestelde
commissie een onderzoek kan laten in
stellen.
