Nieuwe leMse Courant
Dramatische redding van 1000
stnica
DOOI
man
Caltex vindt
een gasveld
op Ameland
Drama onder kerkdienst:
vier doden bij overval
Biesheuvel overtuigd van
„redelijke oplossing"
Grieks passagiersschip (vroegere „Johan J gaat brandend in oceaan ten onder
Vandaag beslissing in
Brussel verwacht
Turken op Cyprus
slaags met Grieken
het
Velen sprongen
water in
Frans schip in
storm vergaan
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Maandag 23 december 1963,44ste jaargang
Matige tot strenge vorst
Droog: weer met weinig bewolking,
maar op enkele plaatsen tijdelijk mist.
Zwakke tot matige wind overwegend tus
sen oost en zuid, in de nacht en ochtend
matige tot strenge vorst. Morgen overdag
lichte tot matige vorst.
(Zie verder pagina 9)
Kantoren Leiden - Steensiraat 37 Postbus 76 Telefoon 31
58936 Abonnementsprijzen p.w. f 0,78, p.m. 3,35, p.kw. 10,05 Klachtendienst bezorging 18.00—19.00
De Griekse Lakenia. die van
daag op de Atlantische Oceaan
brandend is vergaan, was de
vroegere Nederlandse Johan
van Oldenbarnevelt, welk
schip o.m. als emigranten
schip dienst heeft gedaan.
Uit de gloriejaren van „de
Johan" deze foto.
Prof. De Quay commissaris
Noury en v. d. Lande
Aandeelhouders van de Koninklijke
idustrieele Mij. Noury en Van der
Einde hebben prof. dr. J. E. de Quay en
jr. O. Vogelenzang tot
jkozen.
VRAAG
PROEFRIT BIJ
EEN VAN DE
145 SIMCA DEALERS!
Na zondags kabinetsberaad in Den Haag:
(Van onze parlementsredactie)
Het feit, dat Nederland door Frankrijk verantwoordelijk werd gesteld
voor het niet op tijd slagen van de marathonzitting over het gemeenschap
pelijk landbouwbeleid in de EEG is voor de Nederlandse delegatie aanlei
ding geweest, zich naar Den Haag te spoeden om de kwestie aan de voltal
lige ministerraad voor te leggen.
Het zondagse kabinetsberaad was
ongebruikelijk maar hoogst noodza
kelijk, omdat naar algemene opvat
ting het Nederlandse standpunt de
uitslag van de Brusselse marathon
zal bepalen. Na afloop van de minis
terraad verklaarde minister-presi
dent Marijnen gisteravond „over
tuigd te zijn van een goede afloop'
Ook de minister van landbouw, vice-
premier Biesheuvel, zei er zeker van
te zijn dat vandaag in de Belgische
hoofdstad een „redelijke oplossing"
Nicosia „in staat van oorlog
voor de hangende vraagstukken zou
worden gevonden.
De bewindslieden wilden geen gede
tailleerde mededelingen doen over de
door de ministerraad genomen beslui
ten. omdat dit de Nederlandse onder
handelingspositie zou kunnen schaden.
Maar het werd in ieder geval duide
lijk, dat het kabinet het geheel eens
was geworden over de te volgen lijn.
Zaterdag deden echter hardnekkige ge
ruchten de ronde, dat er ernstige me
ningsverschillen zouden zijn ontstaan
tussen met name de ministers Bies
heuvel en Andriessen (econ. zaken)
In een vraaggesprek voor de televisie
zei mr. Biesheuvel hierover zaterdag
avond: „We zijn het niet altijd over
alle dingen eens, maar als we erover
gaan praten, komen we eruit".
Het voornaamste programmapunt
het kabinetsberaad van gisteren was
Nederlandse verzet tegen de hoge marga-
rineprijs, die zal voortvloeien uit het
promisvoorstel van de Europese
e. Volgens insiders zou in Neder
land de consumentenprijs voor marga-
als gevolg van de voorgestelde
Europese heffing op grondstoffen (ten
behoeve van de Italiaanse olljventelers)
margarine, met 4 cent per pakje
stijgen en de slaolie met 20 ct. per liter.
Na een dag van rust heeft de
janning op Cyprus zich gisteren
eer ontladen in een hevige schiet-
frtij tussen Griekse en Turkse Cy~
'ioten. Het vuurgevecht begon gis-
rmorgen in het hoofdkwartier voor
it leger en werd onmiddellijk in
•le delen van Nicosia gevolgd door
haten uit machinegeweren en pis-
len. De Amerikaanse en Engelse
trtegenwoordigers hebben bij presi-
Int aartsbisschop Makarios aange-
Wigen op matiging door beide ge-
In één
oogopslag
Ook kosters trekken aan de
bel pag. 2
Veel medicamenten hebben
schadelijke bijwerking
pag. 2
Kerstbezoek aan Oost-Ber-
lijn pag. 5
Ben Bella prijst „Russisch
systeem" pag. 5
Buitenlandse hulp in gevaar
pag. 5
Pas ontdekte Nederlandse
muziek op galaconcert
pag. 9.
Sport pag. 6 en 7
meenschappen op het eiland. In Tur
kije is de kwestie zeer hoog opgeno
men.
De Turkse vice-president dr. Kutsjuk,
heeft zaterdag reeds een onderhoud ge
had met president Makarios waarna werd
besloten tot instelling van een commissie
om het incident van zaterdag te onder
zoeken. Het zou niet worden toegestaan
dat zich een verslechtering in de betrek
kingen tussen de Griekse en Turkse ge
meenschappen voltrok.
In Turkije zijn vele demonstraties ge
houden, vooral door studenten, om te
protesteren tegen de vechtpartijen en
de beweerde onderdrukking van de
Turkse minderheid op het eiland. De
Turkse regering volgt de zaak met gro
te aandacht.
Zaterdag kwam het reeds tot een
barsting die aan twee personen het leven
kostte. Dit incident was een rechtstreeks
gevolg van de politieke strijd die is opge
laaid na de voorstellen van Griekse zijde
tot wijziging van de grondwet. Onmid
dellijk na het gevecht hielden duizenden
Turkse Cyprioten (er wonen driemaal
zoveel Grieken als Turken op het eiland)
een protestdemonstratie in de hoofdstad
Na het vuurgevecht van gisteren wer
den hotels, cafe's en restaurants snel ge-
sloten. De straten leken wel uitgestorven
op gewapende soldaten en politiemannen
na. Verslaggevers die om inlichtingen
kwamen op het hoofdbureau van politie
werden weggestuurd door politiemannen
met de bajonet op het geweer, onder het
uitroepen van: „Ga weg, er is een oorlog
aan de gang, we hebben nu geen tijd
voor jullie".
Een man is tot nu toe gedood. Drie
Griekse gewonden zijn met kogelwonden
in het ziekenhuis opgenomen. Zieken
auto's die af en aan door de straten rij
den, hebben nog vele andere slachtoffers
opgepikt.
Oplossing
Mr. Biesheuvel meende gisteravond
echter, dat voor deze zaak een oplossing
kan worden verkregen. Het is evenwel
niet bekend welke tegenvoorstellen de
Nederlandse delegatie op dit punt zal
doen. Het is wel duidelijk geworden, dat
name minister Andriessen de eerst
ïtwoordelyke bewindsman voor het
prijsbeleid, weinig voelt voor een zo
drastische verhoging van de margarine-
prijs.
Het kabinet heeft gisteren ook ge
sproken over de voorstellen om de
budgettaire bevoegdheden van het Euro
pese parlement te versterken. Door het
wegvallen van de controle van de na
tionale parlementen op de besteding van
norme bedragen die straks in het
Europese landbouwfonds zullen worden
gestort, dreigt een bedenkelijke situatie
ontstaan die alleen kan worden op
gevangen als de E.E.G.-ministerraad er
akkoord gaat. dat het Europese par
lement die controle overneemt. Enkele
weken geleden is hierover door de
Tweede Kamer een motie aanvaard. De
Europese commissie heeft in haar voor
stel met de Nederlandse wens echter
geen rekening gehouden en de vraag is
of de Nederlandse delegatie in Brussel
het punt van de uitbreiding van de
controlerende bevoegdheden van het
Europese parlement alsnog aan de orde
kan stellen. Z(j heeft het recht van veto.
Minister Luns en staatssecretaris De
Gistermiddag om ongeveer twee
•en dieselelektrische locomotief ti
Nieuw Amsterdam en Emmen bij het
rangeren gedeeltelijk ontspoord. Gedu
rende enige tijd was het treinverkeer ge
heel onmogelijk. Passagiers werden
bussen naar de plaats van bestemming
gebracht.
Block (buitenlandse zaken) zijn gister
avond na afloop van de ministerraad on
middellijk weer naar Brussel vertrokken.
De ministers Biesheuvel, Andriessen en
Witteveen voegden zich vanmorgen bij
(Voor vervolg zie pag. 9)
"C'En zich snel verspreidende brand op het Griekse vakantieschip Lakonia
heeft een blijde kerstreis doen verkeren in een strijd om het leven voor
651 (voornamelijk Engelse) passagiers en meer dan 300 (hoofdzakelijk
Duitse en Griekse) bemanningsleden, die gedwongen werden het schip op
de Atlantische Oceaan bij Casablanca te verlaten. Sommigen wisten te ont
komen in de reddingsboten, anderen sprongen in hun wedloop tegen de
vlamen het water in.
Het Griekse schip (29.238 ton) is
het voormalige Nederlandse passa
giersschip Johan van Oldenbarnevelt
van de Stoomvaartmij. Nederland.
Gisteravond is de brand aan boord,
ontstaan. Het schip bevindt zich op
volle zee in de Atlantische Oceaan,
ongeveer 500 km ten noorden van
het Portugese eiland Madeira, 700
km ten westen van Marokko en 650
km ten zuidwesten van Lissabon.
Door toeschietende schepen waren
tot het eind van de morgen ongeveer
330 mensen gered. Talrijke opvaren
den waren in het water gesprongen
en zwommen rond het brandende
schip. Velen zijn in de sloepen.
Het Argentijnse passagiersschip Salta
had 220 opvarenden aan boord en het
Britse vrachtschip Montcalm honderd
twaalf. De reddingsoperaties worden niet
ernstig bemoeilijkt door de nogal woelige
zee. Het 23.754 ton metende Amerikaanse
schip Independence voer naar de plaats
van de ramp. Een Llberiaans schip, dc
Martita, seinde vanmorgen vroeg van de
Lakonia een radioboodschap ontvangen
te hebben waarin gezegd werd dat de
radiotelegrafist wegens het vuur zijn hut
moest verlaten en voor de laatste maal
om onmiddellijke hulp verzocht.
Het laatste dramatische bericht, dat de
marconist de ether inzond luidde: „S.O.S.
van de Lakonia. De laatste keer. Ik kan
niet langer in de radiohut blijven. We
verlaten het schip. Onmiddellijk hulp
s.v.p. Hulp s.v.p.
Dat was omstreeks half twee vannacht
Daarna werd niets meer van de Lakonia
vernomen Ondertussen voeren tal var
schepen naar de plaats van de ramp.
In nachtkleding
Enkele passagiers waren In nachtge
waad, toen het bevel werd gegeven het
schip te verlaten. De meesten van
hadden op de dekken gewandeld e
jongeren hadden gedanst en geflirt.
Er was ook een groep artisten
boord om de passagiers te vermaken.
R.k.-geestelijken en predikanten hadden
schikkingen getroffen om speciale kerst,
diensten te houden.
De 799 ton metende Noorse sleepboot
Herkules is vanochtend vroeg uit Gibral
tar uitgevaren om de Lakonia te hulp
■te snellen- Havenautoriteiten in Casa
blanca zeiden dat de Marokkaanse
rine was gealarmeerd en dat de Agadir,
een 325 ton metende patrouilleboot
de marine, onderweg was naar de La
konia. In Casablanca werden voorberei
dingen getroffen voor de ontvangst
de geredden. De windsterkte in het
bied was 18 tot 20 knopen en er stond
een tamelijk hoge zee. Er zouden zich
ontploffingen aan boord van de Lako
nia hebben voorgedaan en het
verspieidde zich snel naar alle delen van
het vaartuig.
Een Brits en een Amerikaans militair
vliegtuig zijn naar de Lakonia vertrok-
om aanwijzingen te geven bij de
reddingsoperaties. Het Amerikaanse
toestel is voorzien van vlotten, voedsel,
medicamenten en water.
Aan boord van de Lakonia bevonden
zich voornamelijk vakantiegangers die
een pleziertocht maakten. Het schip
vertrok donderdag uit Southampton
voor eem reis van elf dagen, waarbij het
Madeira. Tenerife, Las Palmas. Le Ha
en tenslotte weer Southampton zoi
aandoen.
Als de Johan van Oldebarnevelt voei
het schip destijds tussen Europa er
Australië. Het schip werd door de nieu-
eigenaar, de Ormos Shipping Com
pany Ltd of London, verbouwd vooi
plezierreizen.
Eén Nederlander
De agent van de Ormos Shipping
de N.V. De Vries en Co in Amster
dam meldde dat zich aan boord van
de Lakonia geen Nederlandse pa-s
sagiers bevinden. Wel is aan boord
een Nederlandse elektricien, u
naam Van Kalshoven is.
let een vertraging van een d;
gistermiddag de Indonesische hantfels-
e onder leiding van dr. Sartono uit
Nederland vertrokken. Zij reist via Hong
naar Djakarta. Het KLM-noestel zou
zaterdagmorgen reeds zijn opgestegen,
de mist stak een spaak in het wiel.
Een nachtelijke poging van de
Europese commissie van de EEG
om in één klap de politieke vraag
stukken van de „Marathonzitting"
op te lossen, mislukte. De vergade
ring eindigde zondagochtend half-
zes. Wat staat er op het briefje,
dat de Franse minister van land-
bottti' Edgar Pisani en de Neder
landse landbouwminister Barend
Willem Biesheuvel zo doet scha
teren? Na afloop van de vergade
ring had Pisani in antwoord op
vragen verklaard, dat Nederland
het moeilijkste was".
Maasdam twee
dagen te laat
in New York
Het passagiersschip Maasdam van de
Holland Amerika Lijn is gisteren, na een
stormachtige overtocht vanuit Brcmers-
haven in Duitsland, met een laag Ijs over
dekt te New York aangekomen.
Kapitein Van Roosendaal sprak van
een zeer zware storm en zei dat het
schip alleen niet door stormen gebeukt
was toen het omstreeks 10 uur dc haven
van New York naderde
„Sinds ons vertrek uit Bremerhaven
hebben wij niets anders dan slecht weer
gehad", zei hij. De Maasdam was twee
dagen te laat in New York. De eerste
dag ging verloren door mist in het En
gelse Kanaal en de tweede dag door het
slechte weer op de Atlantische Oceaan.
Het schip voer door 10 meter hoge gol
ven, sneeuw, ijs en hagel en windstoten
van 120 km/u de oceaan over.
Volgens de binnenhuis-ontwerpster
Frances Bass waren de passagiers eerder
nerveus dan bang. „Mijn koffer gleed
steeds maar weer onder mijn bed uit",
Ondanks de zorgelijke toestand
stonden ook de gezichten van deze
ministers nogal zonnig, toen zij
gistermiddag voor een speciale
kabinetszitting in het ministerie
van algemene zaken in Den Haag
bijeenkwamen. De aankomst van
(v.l.n.r.) de ministers Marijnen,
Veldkamp en Witteveen.
De 26-jarige mej. Tiny Heijkers uit
Ell is vanmorgen in Weert bij een ver
keersongeluk omgekomen. Zij reed op
haar fiets en werd op het kruispunt
IttervoorterwegRoermondse weg door
een personenauto aangereden.
De derde actie van de Katholieke
Arbeiders Beweging voor hulp aan
wikkelingsprojecten in Afrika, Azië
Latljns-Amerika heeft ruim twee
opgebracht. Vorige jaren bracht de actie
resp. op f 176.000 in 1961 en f 196.000 het
vorige jaar.
(Van een onzer redacteuren)
De race om de olie op Ameland,
waarover wij enkele weken geleden
uitvoerig in ons Zondagsblad hebben
geschreven, heeft als tussentijdse
winnaar gekregen: de Caltex olie
maatschappij. Vertegenwoordigers
van deze maatschappij (die als eer
ste met een boorinstallatie ver
scheen) meldden gistermiddag van
dit Waddeneiland, dat de boorput no.
1 hoge drukken ontmoet had, die
normaal wijzen op het voorkomen
van gas of olie.
Van morgen meldde men dat er
zekerheid over is dat er gas op
Ameland voorkomt.
De boorput nummer 1 is gelegen op
anderhalve kilometer ten Noordwesten
van Nes dicht bij zee. Volgens deskun
digen wijst het voorkomen van hoge
drukken zoals gisteren het geval was,
mogelijk op een rijke bel. De Caltex-
mensen begonnen ijlings tegendrukma-
teriaal naar de boorput te voeren. Twee
duizend zakken zand werden naar de
vindplaats gebracht. Er werd van een
druk van duidend atmosfeer gseproken
die in de boorput zou zijn waargenomen.
Het zou voorbarig zijn om nu reeds
gissingen te doen over de grootte van
de aangeboorde bol, want er zullen nog
meer boringen moeten volgen, om zeker
heid te hébben.
Zoals men weet beconcurreren diverse
maatschappijen elkaar fel bij het zoeken
naar gas en olie op Ameland. De vondst
van de Caltex zou wel eens bijzonder
belangrijk kunnen zijn. Voor het aan
vragen van een concessie om te kunnen
gaan exploiteren, moet namelijk eerst dc
aanwezigheid van een grote 'hoeveelheid
gas of olie worden aangetoond.
Auto bij Brakel
tegen een boom
Drie personen zijn zaterdag om het
leven gekomen bij een verkeersongeluk
op de Van Heemstraweg bij het dorp
Brakel in de Bommelerwaard. Een per-
menauto raakte in slip op een door
an de bomen gevallen rijp glad ge-
orden weg en botste tegen een boom.
Van de zes inzittenden kwamen om
het leven: de 37-jarige bestuurster me
vrouw J. Vos-Duyster uit Veen (N.B.t,
haar schoonzuster, mevrouw R. Vos-
van der Giessen uit Poederoyen (ge
meente Brakel) en haar elfjarige doch
tertje R. Vos.
De andere drie passagiers zijn met
verwondingen overgebracht naar het
ziekengasthuis te Zaltbommel. Hun toe-
itand is niet levensgevaarlijk.
Ticaal f man verdronken
Twaalf opvarenden van de Franse
'rachtboot Douala (2333 t.) zijn om
gekomen doordat hun schip zaterdag
in een hevige sneeuwstorm voor de
kust van Newfoundland verging.
De overige zeventien opvarenden kon
den zondag worden gered, voor het
merendeel door de Canadese ijsbreker
Sir Humphrey Gilbert, die hen naar de
vijftig mijl verder gelegen haven van
Port aux Basques op Newfoundland
bracht. De geredden werden in een zie
kenhuis opgenomen.
Zij hadden de nacht temidden van
huizehoge golven in een tempera
tuur van min 17 graden Celsius
doorgebracht, met alle macht in de
weer om hun reddingboot voor om
slaan te behoeden.
Zeven zeelieden waren aan boord van
de Douala achtergebleven. Zij verdwe
nen met het schip in de golven. De ove
rige vijf zijn later overleden.
In het gebied rond New Foundland
zijn nog meer schepen gezonken De
Canadese kustvaarder Mary Pauline
zonk tussen het eiland en Nova Scotia.
Zes bemanningsleden verdronken.
Inbrekers hebben gisteren in Ottawa in (Canada) geprobeerd een pasto
rie binnen te dringen tcrwgl in het r.-k. kerkje naast het woonhuis een
kerkdienst aan dc gang was. Even later werd de vredige stilte verscheurd
door revolverschoten toen de inbrekers zich ontdekt zagen. Vier doden
en een gewonde waren het verschrikkelijke resultaat.
De pastoor die voor in de kerk stond, zag wat de inbrekers (twee jonge
mannen) van plan waren. Hij holde de kerk door en verzocht enkele aan
wezigen hem te komen helpen. Toen zij bij de kerkdeur kwamen, klonken de
eersteschoten en een van de kerkgangers zakte dodelijk getroffen ineen
De bandieten hadden voordien al twee vrouwen die in de pastorie woonden
door revolverschoten om het leven gebracht. Een derde vrouw werd zwaar
gewond.
Een van de jonge rovers sloeg daarna de hand aan zichzelf. Hij joeg zich
een kogel door het hoofd. De pastorie werd door kerkgangers omsingeld en na
aankomst van de politie kon de laatste moordenaar op zolder worden ge
arresteerd. Hij h'ad twee revolvers en maskers in zijn zakken.
