Nieuwe Diaconessenhuis volgende maand in gebruik
Alles loopt er in een huiselijke sfeer letterlijk op rolletjes
NIEUWE LEIDSE COURANT 3 ZATERDAG 21 DECEMBER 1963
Alle foto's zijn gemaakt door
N. van der Horst.
(Van een onzer redacteuren)
LEIDEN Over enkele weken, op een zaterdag in januari is het zover.
Dan wordt het nieuwe Diaconessenhuis, vlak bij de Leidsc Hout gelegen,
mgebruik genomen. Met medewerking van de verkeerspolitie worden dan
de circa honderd patiënten, die op dat moment nog' in het oude Diacones
senhuis aan de Witte Singel liggen, met alles wat er bij hen hoort, over
gebracht naar het prachtige nieuwe ziekenhuis, waarvoor rukn vijf jaar
geleden de eerste paal werd geslagen en dat, inclusief de grond, ruim f 17,6
miljoen heeft gekost. D-day noemt economisch directeur mr. J. W. Filippo
deze dag Diaconessenhuis-dag en het zal dan ook niet in de laatste
plaats voor hem en de besturende zuster A. P. Anspach een dag van on
uitputtelijke vreugde worden. Van de eerste paal af zijn zij namelijk voort
durend intens bij de bouw betrokken geweest. Het wordt trouwens een
vreugdedag voor heel Leiden en omgeving. Velen hebben een steentje bij
gedragen in de kosten de verschillende acties brachten meer dan
f 600.000 op en velen ook weten, al of niet uit ervaring, hoezeer de oude
gebouw „uit de tijd" is geraakt. De capaciteit van het nieuwe Diaconessen
huis is trouwens bijna twee keer zo groot 317 bedden (inclusief wiegen
en kinderbedjes) tegen een totaal van 170 bedden thans en die capaciteit
kan te zijner tijd eventueel nog worden verdubbeld door uitbreiding der
vleugels.
Huiselijke sfeer
En dan repten we nog niet over
het sfeervolle karakter van het nieu
we ziekenhuis en de efficiënte en
doelmatige accommodatie Alles
gaat er letterlijk op rolletjes, zoals
we deze week tijdens een rondgang
door het nieuwe gebouw konden con
stateren, tot de emmers van het huis
houdelijke personeel toe. Alles is ge
spitst op efficiency. Een voorbeeld:
de keuken, die 6 tot 10 maaltijden
per minuut kan afleveren, heeft een
centraal distributiesysteem.
Per patiënt wordt daar een blad
klaargemaakt, dat na eincontróle door
een diëtiste naar de kamers en zaaltjes
wordt gebracht. Ingebouwde accumu
latoren zorgen er voor, dat iedere maal
tijd minstens een uur op constante
temperatuuur blijft zodat bijvoorbeeld
ook langzame eters de maaltijd toch
warm naar binnen krijgen.
Ook de afwas wordt machinaal
centraal verzorgd.
grote (personeels-) achterland van Lei
den en het feit. dat vele protestantse
ouders er de voorkeur er aan blijken
te geven, dat hun dochter naar het
Diaconessenhuis gaat, als zij verpleeg
ster. wil worden. Er zijn constant circa
honderd leerling-verpleegsters in oplei
ding.
Eenheidsprijs
Maar om weer op het nieuwe Diaco
nessenhuis terug te komen: naast een
nivellering van het klasse-verschil
wordt er gestreefd naar een gelijke
prijs voor de bijkomende kosten, zoals
die van laboratorium, apotheek, opera
tiekamer en verloskamer. Het wachten
is wat dit betreft nog slechts op de
goedkeuring van de minister van eco
nomische z&ken.
Veel werkzaamheden in het nieu
we ziekenhuis zullen centraal wor
den geregeld. Zo is er een eigen was
serij die reeds volledig in bedrijf
is onder leiding van wasmeester W.
van Leuveren. Er is een centraal
beddenstation met reinigingsgelegen-
Ook voor de kinderen wil het
nieuwe Diaconessenhuis zo hui
selijk en gezellig mogelijk zijn.
Er is een kleurrijke speelkamer
en bovendien worden in de dag
verblijven voor de kinderen (en
ook in die voor de oudere pa
tiënten) televisietoestellen ge
plaatst.
KaarslichtA
verlicht ^onkere dagen v,
GOUDA KAARSEN I?
Geen grote zeden
Ja, er is heel wat verandert, sinds
in 1897 het Diaconessenhuis op beschei
den wijze startte in een pand aan het
Plantsoen: enige jaren later werd het
nu oude huis aan de Witte Singel be
trokken.
Het nieuwe zesverdicpingeii hoge
gebouw, bevat 100 patiëntenkamers met
1 tot 6 bedden. Er is dus bewust ge
broken met het grote-zalenstysteem.
Bovendien blijkt uit de inrichting een
minder geaccentueerd klasse-verschil-
Zo zijn alle bedden, kastjes en kasten
Elk bed kan door het overhalen van
handel verrolbaar worden gemaakt, ter
wijl met een tweede greep de rugsteun
=-nu>n omhoog kan worden ge
bracht. Over elk bed heen bevindt zich
een ook venrolbaar bed tafeltje, waar-
én dé onc*er meer de plateaus met de
n bül- maahijden passen, terwijl het midden-
i die 9!u^ schuin omhoog kan worden gezet
g' nog om le lezen °f te schrijven..
gesta- Met één handgreep kan naast eilk
&ed een gordijnscherm worden uit
getrokken ihet gesjouw met zware
kamerschermen is er dus niet meer
p bij. Deze en andere snufjes zijn er
mede op gericht 'de verpleegsters
tijd- en energierovende routinehan-
delingen uit de handen te nemen zo-
dat ze meer gelegenheid krijgen voor
S haar eigenlijke taak (die trouwens
7 door de voortschrijdende medische
wetenschap veel omvattender is ge-
worden).
"j Verpleegsters
Een typisch verschijnsel in ons blijk
baar om verpleegsters schreeuwende
land is, dat het Diaconessenhuis in Lei-
i den og nooit met een tekort aan verplceg-
sfers beef' gehad, terwijl nu al vast
staat, dat dit ook in de toekomst niet
het geval zal zijn.
Als oorzaken hiervoor noemde zuster
Anspach ons twee factoren: het vrij
er- I
n dr. i
e bij-
Nazi-
de J
Zonneterras
is er een noodaggregaat voor het geval
de stroomvoorziening mocht worden ge
stagneerd.
Aparte ingangen
Om tenslotte nog lets over de entree
te vertellen: het gebouw heeft een cen
trale hal, waarop een stemmige wachtge-
legenheid uitkomt. Er is een aparte in
gang voor gewone bezoekers en mensen,
die naar de polikliniek moeten. Beide
categorieën moeten van de sierlijke be
tonnen brug (die ook door auto's worden
bereden) gebruik maken waarna hun we
gen zich schelden bij de eigenlijke en«
Voor mensen, die per ambulance-auto
worden aangevoerd, is er een gelijkvloer
se ingang, waar de opname zetelt; een
aantal liften staat hier gereed voor snel
verder transport.
Bewust is er naar gestreefd van dit
ziekenhuis een echt „huis" te maken,
dat niet wordt overheerst door de kille
techniek. Ook al ter wille van een zo
menselijk mogelijke aanpak, worden bij
de opname boekjes met adviezen en nut
tigen wenken uitgereikt.
25 specialisten
Aan het nieuwe Diaconessenhuis
wordt een staf van 25 specialisten
verbonden: buiten hen omvat het
personeel 338 personen. De samen
werking met het academisch zieken
huis zal groter worden dan voorheen
teneinde onnodige doublures bij de
aansahaf van kostbare apparatuur te
voorkomen. Voor superspeciailis-
tische behandeling zal dan een be
roep op het academisch ziekenhuis
worden gedaan. Zo zullen in het
Diaconessenhuis geen hartoperaties
worden verricht.
Tot medisch directeur is benoemd dok
ter P. A. Coumou te Zwartsluis, die op
1 januari in dienst treedt.
Verwacht wordt, dat het aantal klini
sche patiënten nu 5090 per jaar
snel zal stijgen tot plm. 9000. De wacht
lijsten zijn er dan ook naar! Ook wordt
een toeneming van het aantal polikl-
nische patiënten verwacht.
Leiden en omgeving kunnen trots zijn
op dit mooie nieuwe Diaconessenhuis, dat
dus over enkele weken in gebruik wordt
genomen. De officiële opening heeft In
het voorjaar plaats.
In het Diaconessenhuis zoekt men
tevergeefs naar grote zalen. De
grootste ziekenkamers, zoals deze,
bevatten maximaal zes bedden, die
met een enkele handbeweging ver
rolbaar kunnen worden gemaakt en
van een rugsteun kunnen worden
voorzien. Aan de voeteneinden ziet
men de verrijdbare bedtafeltjes,
waarop de plateaus met maaltijden
passen, terwijl het middenstuk ervan
schuin omhoog kan worden geklapt
bij wijze van schrijf- of leesplankje
(zie het achterste bed). Tussen de
bedden bevinden zich uittrekbare
gordijnen en de nachtverlichting is
onder de bedden gemonteerd. Naast
ieder be-d bevindt zich een stopcon
tact voor een koptelefoon met keu
zemogelijkheid uit twee kanalen. De
nachtkastjes staan op wieltjes en
voor iedere patiënt is er een smalle
muurkast. Alle honderd patiënten
kamers zijn volkomen uniform uitge
rust wat dit betreft geen klas
sensysteem dus. Evenals in het ver
dere gebouw hangt ook hier bij de
wasbak een automaat met papieren
handdoeken.
Detze kleurloze foto geeft slechts
een vage indruk van de bijzon
der intieme waohtgelegenheid
voor de polikliniekeneen
wachbhal, die overigens nooit al
te vol zal worden, aangezien
een afspraaksysteem wordt inge
voerd.
heidihevd dekens worden automa
tisch geklopt in een hermetisch ge
sloten machine. Verder is er een cen
trale sterilisatie-afdeling, uitgerust
met de modernste apparatuur. Dan
wordt het transport centraal ver
zorgd, waardoor de zusters minder
behoeven te lopen. Door het gehele
gebouw loop een centrale zuurstof-,
vacuüm- en persluchtleiding.
Internaat
Tijdens een rondwandeling door het
nieuwe ziekenhuis waarin men door
de ligging van het gangenstelsel gemak
kelijk verdwaald noteerden we de
volgende gegevens, die echter de vol
ledigheid bepaald niet benaderen.
Het Rotterdamse architectenbureau
ir. B. J K. .Cramer en ir. J. E. Kruis
heer heeft bet nieuwe Diaconessenhuis
een H-vormig grondpatroon gegeven
225 personen ten onrechte wel eens
„zusterhuis" genoemd. In dit internaat
bevinden zich volledig gestoffeerde en
gemeubileerde één kamerflats voor ver
pleegsters en ander personeel. Eerste
verpleegsters en hoofdverpleegsters
hebben een grotere kamer terwijl er
nog acht flats zün voor diensthoofden. Dit
Internaat is reeds enige Hid in gebruik.
met personenzoekinstallatie. Op de
eigen telefooncentrale een der
grootste van Leiden zijn momen
teel 125 toestellen aangesloten. Dit
aantal wordt uitgebreid tot 200.
Toiletten, douches en badkamers zijn
met een noodroepfaciliteit uitgerust.
T.v. op kinderkamer
Noodroepinstallatie
Het gebouw wordt centraal verwarmd
maar zonder stofverzamelende radiato
ren. Inplaats daarvan zijn warmte-ele-
menten in de plafonds aangebracht. De
nachtverlichting is onder de bedden ge
monteerd. In de gangen bevinden zich
ingebouwde warme-kruikenautomaten.
Iedere afdeling heeft een eigen kleine
dienkeuken.
Er is in het gehele gebouwen een vol
ledige air-conditioning toegepast.
Elke afdeling beschikt ook over
een eigen behandelkamer. Voor dok
ters en andere ambulante mensen in
het gebouw is er een oproepsysteem
satiekamer voor de hoofdzuster Het ligt
in de bedoeling in de dagverblijven voor
patiënten en in de kindersneelkamers te
levisietoestellen te plaatsen
Kinder- en babyafdeling zijn trouwens
juweeltjes op zich met vele snufjes en
huiselüke facetjes. Zo is er bij de kin
derafdeling de kinderkamers kunnen
door ruiten in de wanden gemakkelijk
worden geobserveerd een speciale
speelkamer met hobbelpaarden, kleurige
stoeltjes en schommels. De kinderafde
ling telt 54 bedden.
Het nieuwe ziekenhuis telt vier grote
operatiekamers, elk met een aparte voor
bereidingskamer (voor de narcose e d.)
en een ontwaakkamer. Voorts is er onder
meer een gipskamer.
Kerkzaal
In het complex is ook een bijzon
der mooie kerkzaal opgenomen met
gaanderij en orgel. Er is hier een
aparte lichtinval toegepast, terwijl
de aohterwand stemmig en tegelijk
speels van allure is door afgescherm
de betongleuven. De zaal bevat 100
zitplaatsen, terwijl er bovendien
ruimte is voor een aantal bedden.
Uiteraard is de kerkzaal op huisradio
aangesloten.
Voorts is er een aula met de moge-
lijheid om van hieruit een uitvaart te
doen plaats hebben.
Het gebouw heeft een aparte buisver
binding met het gemeentelijk energiebe
drijf, waardoor stoom wordt aangeveerd.
De resultaten hiermee zijn tot nu toe bij
zonder bevredigend. Onder meer wordt
deze stoom benut voor de verwarming
maar daarnaast blijken er nog vele an
dere toepassingsmogelijkheden te zijn: zo
verkrijgt men na afkoeling mineraalvrij
water.
Om op alle eventualiteiten voorbereid
te zijn, bevat het ziekenhuis nog wel een
ketelhuis met ketels maar men hoopt
deze nooit te behoeven gebruiken. Ook
In het nieuwe Diaconessenhuis-
complex is een hypermoderne
eigen wasserij opgenomen, waar
wasmeester W. van Leuveren de
scepter zwaait, die hier in ge
sprek is met besturend zuster A.
P. Anspach en economisch direc
teur mr. J. W. Filippo.
De éénpersoonsflats in het inter
naat voor verpleegsters en ander
personeel zijn sfeervol gestof
feerd en gemeubileerd.
