Nieuwe Leidse Graiant
k
ans
op Russische
miljoenenorder
Gijzelaars
in Bolivia
nu vrij
Nederland oase in
ijskoud Europa
Onderzoek mogelijkheden
akkoorden met Rusland
N
Voor bouw van ureumfabrieken
Staatsmijnen en Y.M.F.
voor ontwerp en bouw?
Westberlijners
krijgen toch
kerstpasjes
Zuiden onder
laag sneeuw
Geen nieuwe staking
van buschauffeurs
Rusk in toespraak tot NA VO-raad:
Directeur: F. DIEMER
Dingdag 17 december 1963, 44ste jaargang
Plaatselijk mist
Plaatselijk mist en voornamelijk in de
kustprovincies enkele bnlen. Overwe
gend zwakke wind. In het algemeen
lichte tot matige vorst.
Zie ook pag. 7)
Dr. E. DIEMER
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
mijn hert in teghenspoet"
Kantoren Leiden Steenstraat 37 Postbus 76 Telefoon 31441 Giro 58936
Abonnementsprijzen p.w. f 0,78, p.m. 3,35, p.kw. 10,05 Klechtendienst bezorging 18.00-1900
(Van een c
NAAR wij vernemen wordt het
voor de aangekondigde bouw
er verslaggevers)
waarschijnlijk geacht, dat de Sowjetunie
nieuwe kunstmestfabrieken een
beroep zal doen op ojn. Nederlandse bedrijven. Zowel de Staatsmijnen als
de Verenigde Machine Fabrieken (Werkspoor en Stork) menen een zeer
redelijke kans te hebben op het verkrijgen van orders, opdrachten, in de
orde van grootte van tientallen miljoenen guldens.
Al eerder hebben deze bedrijven
kunstmestfabrieken aan de Sowjetunie
geleverd; de laatste drie jaren zijn er
vier verkocht, waarvan er thans één
gedeeltelijk in bedrijf is: die bij Tula.
200 km ten zuiden van Moskou.
De andere drie fabrieken worden ge
bouwd bjj Ufa (in de buurt van Tula),
Tasjkent (in de republiek Usbekis) en
bij Lisichansk (in de Oeral). Twee hier
van zullen in de loop van volgend jaar
gereed zün, de laatste in 1965.
I Het betreft hier ureumf abrieken, die
|met een capaciteit van 180.000 ton per
Zwolsman huisbaas
van Sociale Zaken?
Naar wjj vernemen is de heer R.
Zwolsman bezig voor zbn concern als
eigendom tc verwerven de grote flat aan
de Zeestraat 13 in Den Haag, waarin hel
ministerie van sociale zaken gevestigd
Zo hij hierin slaagt, zal vrijwel de gehele
noordoostzüde van de Zeestraat in han
den van dit concern zün met uitzondering
jpan de Italiaanse ambassade. Panorama
Mesdag en hotel Ambassador.
"Wij blijven zelfstandig, verklaart de
directie van dit hotel. De flat waarin
sociale zaken zetelt, is thans eigendom
van de heer Sterkenburg. Voorts onder
handelt Zwolsman over het eigendom
van hotel Doelen te Amsterdam en de
hotels Rembrandt en Palace te Noord wijk
aan Zee.
Jkvr. Wttewaall
lid raadgevende
vergadering
Jkvr. mr, C. W. I. Wttewaall v. Stoet-
wegen. Tweede-Kamerlid van de CHU,
gaat haar partijgenoot dr. I. N. Th. Die
penhorst opvolgen als lid van de Raad-
gvende Vergadering van de Raad van
'Europa en het parlement der Westeuro-
pese Unie.
Dr. Diepenhorst, die onlangs tot staats-
i secretaris is benoemd, zal voorts als lid
j van de raadgevende interparlementaire
Beneluxraad (het Benelux-parlement)
worden opgevolgd door mr. C. A. Bos.
Deze was reeds plaatsvervangend lid,
I een mandaad dat nu overgaat op de heer
j J. T. Mellema.
Nederlandse coaster
in mist gezonken
j j Do Nederlandse kustvaarder Baltic is
gisteren in het Kielerkanaal na een aan
varing met het 2.289 ton metende Duit-
i [se vrachtschip Emil Berger gezonken,
j De aanvaring geschiedde in dichte mist.
i De bemanning van de Baltic is gered.
De Delffczülse kustvaarder -werd aan
de grond gezet en steekt nog met het
(achterschip boven water uit. De Baltic
lis eigendom van reder G. Blaauw uit
Delfzijl Zijn zoon J. H. Blaauw voer
ials kapitein op het gezonken sohip. De
iBaltic is in 1948 gebouwd op een scheeps
werf dn Martenshoek (bij Groningen).
jaar de grootste ter wereld zijn. De fa
brieken. die per stuk enkele tientallen
miljoenen guldens kosten, worden ge
bouwd door de V.M.F volgens een ont
werp van de N.V. Stami Carbon, een
dochteronderneming van de Staatsmijnen.
Dit ontwerp wordt als het beste ter we
reld op het gebied van de ureum-proöuk-
tie (een kunstmest met een zeer hoog
stikstofgehalte) beschouwd.
Over het aantal fabrieken, dat de Sow
jetunie door Nederland zou willen laten
bouweh, is nog niets bekend. Maar wel
staat vast dat de Russische plannen voor
nieuwe kunstmestfabrieken ook de bouw
van ureum-fabrieken omvatten. Zoals
bekend heeft premier Chroesjtsjef
langs voor het centrale comité var
Russische communistische partij
klaard tot 1970 42 miljoen roebel te wil
len uitgeven voor de bouw van 200
we chemische fabrieken en de herbouw
van 500 bestaande fabrieken. Dit or
opbrengsten van de landbouw, die i
Sowjetunie te laag zijn (graanaankopen
in Amerika), te verhogen. In 1970 wil hij
de kunstmestproduktie zien opgevoerd
van 17 min. ton tot 70 a 80 miljoen ton
per jaar. Overigens waren deze plannen
voor de teohnici al een half jaar bekend,
aldus een woordvoerder van de Staats
mijnen. Wij zijn dan ook steeds diligent
gebleven.
Know-how"
Met haar ontwerp hebben de Staats
mijnen in brede kring bekendheid ge
kregen. Zesmaal werd het ontwerp dit
jaar verkocht voor de bouw van fabrieken
Roemenië, Hongarije, de V.S., Philip-
pijnen, Thailand en communistisch China.
De fabrieken voor Roemenië en Hon
garije (capaciteit: 100 000 ton) worden ge.
bouwd door Duitsland, die voor de V.S.,
Philippijnen en Thailand (elk 75.000 ton)
door Amerika en die voor China door
de Nederlandse V.M.F. De Staatsmijnen
fungeren hierbij dus als de architect, die
de „know-how" levert. Anderen vc
het project uit. Of in het geval de
Sowjetunie bij de bouw van haar ni<
fabrieken mocht besluiten tot gebruik
making van het Staatsmijnen-ontwei
ook de V.M.F. zullen worden ingeschakeld
dus nog niet zeker, maar ligt wel i
lijn der verwachtingen Temeer omdat dit
bedrijf al de nodige ervaring heeft met
de bouw en bovendien door de thans in
uitvoering zijnde opdrachten in de Sow
jetunie een goede naam heeft verworven.
In één
oogopslag
Ambt gezocht voor dr.
Scharf pag. 2.
Loonsverhoging wel goed,
maar uitkering ineens
pag. 2.
Verrassend congres over Het
Dorp: snel emancipatieproces
van minder-validen pag. 5
Satellieten voor contact tus
sen de legers pag. 5.
Feest in januari: 500 jaar
Staten-Generaal pag. 7.
Luns streeft Mies voorbij
pag. 7.
Onhygiënische toestanden in
broodfabriek pag. 7.
Vijftien jaar lang malversa
tie pag. 7.
Rapport over lonen van de
kompels pag. 4.
Opvolging van
Den Hollander
De raad
KLM zal donderdag beslissen wie dr
F. A. den Hollander als president-c
zal opvolgen.
In Hamburg is de 44-jarige mu
L. Parisius uit Amsterdam overleden die
week geleden ernstig werd gewond
een auto-ongeluk. Nog drie andere
Lei die ook in de auto zaten, werden
bij deze botsing gewond. Hun toestand
redelyk.
Dinsdagochtend is in Berlijn een
•ereenkomst getekend waarbij West
berlijners in de gelegenheid worden
gesteld met de Kerstdagen familie
leden in Oost-Berlijn te bezoeken, zo
heeft een woordvoerder van de Wcst-
berlijnse regering meegedeeld.
West-Berlijners zullen cle Oost
sector van de stad tijdens de Kerst
dagen kunnen bezoeken. Op de foto
de Schiller school in West-Berlijn,
waarvan het gymnastieklokaal als
passenbureau zal worden ingericht.
Nederlander
blijft in Catair
DE ARBEIDERS in de tinmijnen in
Catavi (Bolivia) hebben de Duitser,
de N e d e r 1 an d er, de vier Amerika
nen en 13 Bolivianen vrijgelaten, die zij
sinds 6 december als gijzelaars vast
gehouden hebben als vergeldingsmaat
regel voor de arrestatie van twee vak
bondsleiders. De Nederlandse en Duitse
gijzelaars zullen in Catavi blöven om
weer aan het werk te gaan.
De Nederlander Cornelis Bloot, een
mijn-ingenieur uit Katwijk, verklaarde
tegenover de pers: „Ik wil de mijn zo
gauw mogelijk weer in werking stellen".
De doktoren hebben verklaard, dat de
Amerikaanse gijzelaars in goede licha
melijke conditie verkeren, maar zeer
nerveus zijn. De Amerikaanse ambassa
de heeft medegedeeld dat zij per vlieg
tuig naar La Paz overgebracht worden.
De vrijlating volgde op een vergade
ring van de mijnwerkers die zich uit
spraken voor goedkeuring van de re-
geringsvoorwaarden voor de vrijlating
van de gijzelaars.
Nederland lag in de afgelopen da
gen in een oase van gematigde tem
peraturen temidden van de koude
golven, die Europa hebben over
stroomd. De temperatuur steeg bij
ons tot vier graden onder nul, nadat
het de voorgaande week aanzienlijk
kouder was geweest. In Londen hing
de traditionele mist en zelfs de
Skandinavische landen waren beter
af met temperaturen, die voor deze
tijd van het jaar mild mogen heten.
In Stockholm kon men zich gisteren
in Nice wanen. Beide steden noteer
den dezelfde temperatuur: plus twee
graden.
De rest van Europa verkeerde echter
in de ijzige greep van de winter. Door
verkeersongelukken kwamen alleen in
Frankrijk al 39 mensen om het leven.
In Noord-Italië met inbegrip van Milaan.
Venetië, Triëst en Genua viel sneeuw.
In het Joegoslavische Zagreb lag een
sneeuwlaag van 30 cm, die het wegver
keer nagenoeg verlamde. In verschil
lende delen van Zuid-Frankrijk kreeg
Bij Valthermond in Drente Is
een bus met arbeiders van de
AKU-fabriek uit Emmcn op het
gladde wegdek geslipt en door
de leuning van een brug gere
den. De bus bleef halverwege
hangen en kwam slechts gedeel
telijk in het water terecht. Van
de twintig inzittenden werd nie-
inand gewond. Allen konden via
de achterdeur de gevaarlijk
scheef hangende bus verlaten.
Nieuwe V.N.-leden
De Algemene Vergadering der Vere
nigde Naties heeft, nadat de Veilig
heidsraad dit unaniem had aanbevolen,
Zanzibar en Kenia als leden van de
Verenigde Naties aanvaard. Het aantal
leden van de wereldorganisatie bedraagt
thans 113.
De 32-jarige vrachtautochauffeur M.
J. W. Krousen uit Terwinselen is gisteren
op een bouwwerk in Eygelshoven door
de bak van een dragline geraakt en ter
plaatse overleden.
Bedrijven en politie naren paraat
(Van onze soc.-econ. redactie)
IET actiecomité van buschauf
feurs bij streekvervoersbedrij-
;n is niet voornemens op korte ter
mijn een nieuwe busstaking te orga
niseren. Deze conclusie kan worden
getrokken uit de vergadering, die
ongeveer duizend buschauffeurs uit
alle delen van het land in de afge
lopen nacht te Utrecht hebben ge
houden. Wel werd besloten een ver
eniging te stichten, die naast de er
kende vakbonden wil pleiten voot
de belangen van buschauffeurs in
dienst van particuliere vervoersbe-
Geen tweede busstaking dus. Ove
rigens is het zeer de vraag of een
nieuwe staking, indien daartoe van
nacht besloten zou zijn, dezelfde in
grijpende gevolgen zou hebben gehad
als bij de eerste actie, toen een groot
deel van het personenvervoer over d<
weg kwam stil te liggen. Dit werd ii
belangrijke mate mede bereikt door
dat vele chauffeurs, die niet voor eer
staking voelden, door hun stakende
collega's werden gedwongen het werk
neer te leggen.
Aan de hand van deze ervaring had
den de streekvervoersbedrijven thans in
gezamenlijk overleg tegenmaatregelen
genomen. In de vergaderzaal te Utrecht
waren vannacht waarnemers van deze
ondernemingen aanwezig, waaronder ook
leden van de spoorwegrecherche, daai
diverse streekvervoersbedrijven dochter
ondernemingen van de Ned. Spoorwegen
zün.
Indien de rebellerende chauffeurs
nacht tot een staking zouden hebben be
sloten. dan zouden de directies var
betrokken busbedrijven telefonisch
middellijk worden gewaarschuwd, die op
hun beurt de plaatselijke politiebureaus
(volgens een tevoren gemaakte afspraakl
op de hoogte zouden hebben gesteld. De
politie zou er dan voor gezorgd hebben,
dat de garages niet door posters konden
worden geblokkeerd, terwijl zij de sta
kers tevens zou hebben weggehouden
uit de buurt van de werkwilligen, op
dat die toch in de gelegenheid zouden
rit te rijden. Deze tegen-organisatie
behoefde vannacht gelukkig niet te
worden ingeschakeld.
Het initiatief voor de oprichting
;n belangenvereniging was genomen
door het zgn. actiecomité, dat, zoals be
kend, gevormd is door een vijftal chauf
feurs van de Westlandsche Stoomtram
weg Maatschappij te Loosduinen. De
voorzitter van het comité, de heer J.
Gordijn, zei dat het voor de streek-
eheuffeurs bereikte loonakoord niet te
danken is aan de vakbonden, maar
het optreden van het actiecomité.
(Voor vervolg zie pagina 4)
men nog een grotere portie sneeuw.
De Corsicanen werden verrast op ijzige
sneeuwstormen.
Het koudst was het gisteren wat
West-Europa betreft in La Brevine
in de Zwitserse Jura waar de thermo
meter 20 graden onder nul aanwees. De
plaats staat bekend als het Zwitserse
Siberië, omdat het er vaak kouder is
dan hoog in de omringende bergen.
Wat Nederland betreft is medegedeeld,
dat het ijs op de kanalen in het westen
en het zuiden van het land practisch
nog geen hinder oplevert. Op het IJs-
selmeer levert het ijs voor Lemmer en
Amsterdam hinder voor de vaart op.
Schepen met een vermogen kleiner dan
200 pk wordt hier de vaart ontraden.
In het zuidelijk deel van het IJsselmeer
en het Veluwemeer is de vaart moeilijk,
zo niet onmogelijk.
Spekglad
Op de wegen lagen de zaken duidelij
ker. Over het algemeen was het van
morgen overal spekglad. Weliswaar
werd er zand gestrooid, maar dit kwam
In vele gevallen te laat, zodat er nogal
eens glüpartUen voorkwamen. Hier en
daar was er ook sprake van ketting
botsingen, maar meestal bleken de ge
volgen van de gladheid mee te vallen.
Langs de weg Den HelderAlkmaar
raakten echter vier auto's in het Noord
hollands kanaal. Hierin zaten slagers,
die naar Alkmaar waren geweest voor
de vleesmarkt. Twee van hen konden
uit hun wagen springen voor deze in
het water gleed, de andere twee kwa
men er ook goed af. zü het dat zij een
nat pak opliepen. Hoe glad het ook was,
het openbaar vervoer kon de drukte
vrü goed aan, zodat er slechts hier en
daar van stagnaties sprake was.
Treinen vertraagd
door storingen in
stroomtoevoer
Een storing ln de nieuwe IJsselcen-
trale te Hengelo heeft vanmorgen tussen
half vier en zeven uur moeilijkheden
veroorzaakt voor de Spoorwegen door
dat de stroomtoevoer stagneerde. Op
het station Enschede viel de verlichting
uit en konden de seinen en wissels niet
meer automatisch worden bediend. De
vroege treinen liepen hierdoor vertra
ging op.
Een storing in de stroomlevering van
de Provinciale Gelderse Elektriciteits
maatschappij in Nijmegen was ei
oorzaak van. dat zich op het baanvak
ArnhemWinterswijk vanmorgen var
vijf uur tot half acht vertragingen voor
deden. Wissels, seinen en overwegbevei
ligingen moesten met de hand worden
bediend en op de stations viel de verlich
ting uit. Een forensentrein van Arnhem
naar Doetinchem vice versa moest
den opgeheven. De eerste twee treinen
tussen Arnhem en Winterswijk liepen
een vertraging op van een half uur.
Vlaardingse treiler
naar Ierland
opgebracht
Een korvet van de Ierse marine heeft
de 291 ton grote treiler Voorloper, die
Vlaardingën als thuishaven heeft, na-
b" Dungarvan, in het graafschap Wa
terford, aangehouden. De treiler zou
in de Ierse territoriale wateren hebben
gevist.
De Voorloper is opgebracht
Cobh, waar een speciale rechtbank
vandaag deze zaak zou behandelen.
De 55-jarige timmerman P. J. de
Waal uit Sint Jansteen is gisteravond na
een verkeersongeluk overleden in het
ziekenhuis. Hij werd toen hij per fiets
de rijksweg Hulst-Perkpolderhaven wil
de oversteken, door een auto gegrepen,
naar de andere weghelft geslingerd en
door een andere auto dertig meter mee
gesleurd.
Commentaren
TNE aftredende voorzitter van de
A.R. jongeren heeft de suggestie
gedaan, de naam van de A.R. partij
te veranderen in Evangelische Volks
partij.
De naam is het bezit van de partij.
Zij zal zelf moeten weten, onder
welke naam zij zich aandient. Als
onafhankelijk christelijk dagblad
zouden wij niettemin de gedane sug
gestie in ernstige overweging willen
Zeker is het begrijpelijk, dat men
aan een naam hecht. Dit geldt temeer
wanneer het een naam is met inhoud
en met een geschiedenis. Bij de naam
van de A.R. partij is zulks stellig
het geval.
Daar staat tegenover, dat tegen deze
naam allengs meer bezwaren zijn aan
te voeren. Hij spreekt ongenoeg
zaam voor zichzelf en vraagt vrijwel
steeds om toelichting. Hü is voor
velen eer een belemmering dan een
introductie.
Dit laatste is in het bijzonder voor
een politieke partii een nadeel. Zulk
een partij moet ook in de naamge
ving voor zichzelf spreken: Zij moet
Men Iegge de suggestie niet opzij.
Dat zij van jongeren afkomstig is,
achten wij al evenmin toevallig.
J^INNEN de r.k. vakbeweging is de
wenselijkheid geoimerd van een
SDeciale wetenschappelijke leerstoel
voor de vakbeweging. De afstand
tussen universiteit en vakbeweging
znu aldus overbrugd kunnen worden.
Elk gezond streven naar toenadering
tussen universiteit en vakbeweging
behoort ook naar onze overtuiging
te worden gesteund. De vakbeweging
heeft recht ou erkennine. en dit laat
ste in velerlei opzicht. En de weten-
schan zal hier zo goed als elders die
nend bezig hebben te zijn.
Of dat moet geschieden door de in
stelling van een leerstoel voor de
vakbeweging is overigens een twee
de. Een leerstoel moet ergens wor
den neergezet zodra er een eigen
veld van wetenschap is met moge
lijkheid van ontwikkeling van eigen
wetenschappelijke begrippen. Of dc
vakbeweging een wetenschappelijk
begrip is of wetenschappelijke be
grippen in zich bergt die elders niet
of niet in die mate worden aange
troffen, betwijfelen wij voorlonig.
Aan de andere kant echter blijven
wij overtuigd, dat de vakbeweging
van tal van wetenschappelijke leer
stoelen dus niet van een sneciale
voor de vakbeweging veel baat
kan hebben. Voor zover het niet
reeds wordt ingezien, ligt h«cr voor
de wetenschap zeker een taak.
Bejaarden aan ministerraad
A.O/W. moet
70 pet. zijn van
minimumloon
(Van onze sociaal-economische
redactie)
De Nederlandse Federatie voor Be
jaardenzorg is van mening dat hei
sociaal verantwoord minimum van de
uitkering krachtens de Algemene
Ouderdoms Wet voor een echtpaar ge
steld moet worden op tenminste 70
procent van het in het bedrijfsleven
overeen te komen minimumloon van
een ongeschoolde arbeider. Dc N.F.B.
heeft dit standpunt vandaag kenbaar
gemaakt in een brief aan dc raad van
ministers.
De federatie (overkoepelende organi
satie van alle landelüke verenigingen,
instellingen e.d., die zich met het be-
jaardenwerk bezig houden) geeft in dit
schrijven uiting aan haar toenemende
bezorgdheid omtrent de ontoereikend
heid van de huidige A.O.W.-uitkeringen.
Ook geeft zij uiting aan haar bezwa
ren tegen speciale tarieven voor ver
voer, gas. elektra e.d., omdat deze de
bejaarden tot een aparte groep in de
samenleving zouden kunnen maken.
Op 60-jarige leeftijd is vanmorgen
te Amsterdam overleden de heer P. dc
Vries, in leven secretaris van het Neder
lands Verbond van Vakverenigingen.
minister Rusk een onderhoud gehad
met generaal De Gaulle, die hij een
boodschap van president Johnson
overhandigde. De Franse president
had Rusk er van verzekerd, dat
Frankrijk in de nabije toekomst niet
van plan is, communistisch China di
plomatiek te erkennen. In zijn toe
spraak tot de NAVO-raad zei Rusk
over dit onderwerp, dat het westen
niet mag nalaten, alle mogelijkheden
te onderzoeken, die tot nieuwe ak
koorden met de Sowjetunie kunnen
Hij wees er echter ook op, dat men
zich niet aan illusies moet overgeven en
zich moet hoeden voor argeloosheid. De
Westen moet zich
hoeden voor
argeloosheid
Sowjetunie streeft nog steeds de com
munistische heerschappij over de wereld
na en grote problemen als Berlyn, Laos,
Vietnam en Cuba zyn nog niet opgelost.
De Belgische minister Spaak deed een
felle aanval op zün Franse collega Couve
de Murville, die gezegd had dat de basis-
politiek van de Rossen niet veranderd
is. Het westen moei naar zün mening
zien met de Sowjetunie tot overeenstem
ming te komrn. nu dit land moeilijkhe
den heeft met de Chinezen.
Hij betreurde het. dat de NAVO niet
genoeg doet om dit te bereiken. Ook
Butler, de Britse minister van buiten
landse zaken, liet zich optimistische uit
dan zijn Franse collega. Nederland ver
klaarde b ijmonde van minister Luns dat
het verdere contacten met de Sowjetunie
nuttig acht.
Butler drong er bü zijn bontgenoten
op aan. te verhinderen dat wapens aan
Indonesië geleverd worden, die tegen Ma
leisië gebruikt kunnen worden. Minister
Luns wees er op. dat Nederland goede
verhoudingen met Indonesië op prijs stelt
en er niets voor voelt deze onnodig op
nieuw in gevaar te brengen. Overigens
juichte hij de vorming van de federatie
Maleisië toe.