CON AMORE was een beter
orkest waard geweest
Ensemble gaf opvoering
van „De Opvolger"
8
Grote belangstelling voor decemberconcert
Jules Verne herleeft in
et een duivelse uitvinding
Tuintjesvereniging „Floralia
had prijsuitreikingsavond
NIEUWE LEIDSE COURANT
WOENSDAG 11 DECEMBER 1963
Geboeid, zit professor Rodh in de
onderzeeboot te kijken naar de
Gijjr. Filmkring K. en O. Leiden
n J
LEIDEN Gisteravond draaide de filmkring va.n K. en O. in de film
zaal der universiteit „Een duivelse uitvinding", een rolprent naar het
boek „Face au dra/peau" van Jules Verne. Van het primitieve gaat altijd
een grote bekoring uit. Jules Verne, die voor zijn tijd zeer vooruitstrevend
was, een stoutmoedig dromer, mag tegenwoordig, nu er zoveel ge-
?p5?e realiseerd is, van wat hij met zijn geestesoog voorzag, werkelijk primitief
Auto -worden genoemd. Zijn boeken werden steevast geïllustreerd door Benett
^'ou en ^mn houtsneden zijn van een minstens
grote betékenis
derjol® Vernes technische fantasieën zélf. Wat Verne droomde hebben deze
le as-fceide tekenaars eens en voor altijd in beelden vastgelegd. Zij waren bij die
tegra" uitbeelding nog meer gebonden aan de toen geldende werkelijkheid en hun
Het 'primitiviteit is daardoor nog meer in het oog springend dan die van Jules
Verne zelf.
Ie re- Tooh mag men zowel de iniventor Ver-
Mlf zÜn beide illustrators een
enwe-2ekere genialiteit niet ontzeggen en on
willekeurig komt men onder de indruk
van het elan waarmee zij in hun werk-
t Ho-zaamheid de dageraad van het techni-
tijdperk hebben begroet en bezon-
ïn*en"
Voor Primitiviteit behoeft genialiteit niet
h>{t s^u^en en dat geldt zeker niet ten
1 jeg"»anzien van de problematiek, die Verne
ie be-^^icbt als eerste aan de orde heeft
aeant.gesteld; zal de techniek voor de mens-
niet. heid een zegen of een vloek zijn? Nader
^'persoonlijk toegespitst op de weten-
uitvinder: zal hij de ethi-
'jche consequenties van zijn eigen vin-
Üngen kunnen verantwoorden? In ons
L luidige atoomtijdperk is deze problema-
ri- Sek helaas maar al te waar geworden
Demonie
te in dg vorm van fantastische romans
leeft Jules Verne zijn tijdgenoten en het
een moraal der techniek ge-
loden. Bij alle geestdrift voor de „on-
(ekende mogelijkheden" was hij diep
loordrongen van de demonie der mense-
(jke inventiviteit.
1. pl>:
De Tjechlsche cineast Karei Ze-
man is van Vernes primitiviteit en
genialiteit beide ten zeerste over
tuigd. Hy heeft dan ook via de pren-
pman, ten van Benett en Riou Vemes werk
zelf laten herleven. Het is een zeer
bijzondere belevenis om in zijn film
..Een duivelse uitvinding" plots zo'n
iberg on,le plaat tc zien gaan Ieven en be*
volkt worden met de figuren en de
technische vindingen, die Jules Ver
ne had gecreëerd. Het is een won-
Leidse Acjuariumvrienden
LEIDEN. De belangstelling, die de
Kien van de vereniging van aquarium-
ouders „De Leidse Aquariumvrienden"
Isteravond voor de maandelijkse bijeen-
omst toonden, was dermate groot, dat
Ie recreatiezaal van de HCW NM zo
bed als geheel was bezet. Deze beang-
(elling ging ditmaal uit naar de lezing,
faarin prof. dr. A. Stolk, hoogleraar
an de Vrije Univrrsiteit te Amsterdam
en en ander vertelde over zijn natuur-
Istorische studiereizen door Afrika.
De avond werd geopend door voor
ster M. van Dijk.
Prof. Stolk ontpopte zich als een
Elend verteller en een voortreffelijk
iteurfotograaf. Op zijn reizen door
ifrlka legde hij tal van interessante en
terzame bijzonderheden over land en
Dik op de gevoelige kleurenfilm vast.
Hij nam zijn gehoor als het ware mee
p enkele van zijn Afrikaanse reizen en
ertelde daarbij verlucht met enige
kies kleurendia's op populair weten-
Öiappelijke wijze tal van frappante we-
taswaarigheden over de in Afrika
►orkomende dieren, zeden en gewoon-
m van enkele negerstammen met als
speciaal voor de Leidse aquarium
tienden hoofdschotel een beschou-
■ing over de speciaal in Afrika voor-
Oir.ende vissen- en waterplantensoor-
Het behoeft nauwelijks nadere ver
leiding, dat de Leidse Aquariumvrien-
tn, mede gezien de deskundigheid van
6 hoogleraar-spreker, weer kunnen te-
igzlen op een bij uitstek interessante
l leerzame avond.
derbaarlyk filmwerkje geworden ge
heel passend by de wonderbaarlijke
geest van de geestdriftige Frans
man, die Jules Verne was. Een speel-,
teken-, poppen- en trucfilm in enen.
Karei Zeman heeft tot ultganspunt
gekozen Vernes roman „Face au
drapeau" (Uit liefde voor de vlag),
maar zich uiteraard niet kunnen
weerhouden ook prenten en vindin
gen uit andere boeken te verwerken.
De-geschiedenis uit „Face au dcrapeau"
is wel 'n zeer actueel gegeven: de tech
nische vindingen van een groot geleerde
zijn in handen gevallen van schavuiten,
die ze gebruiken tot schade voor de
mensheid. Zij rusten niet voor zij de
geleerde 7elf naar hun vulkaanfort in
de zee hebben gevoerd, waar deze zijn
uitvindingen moet perfectioneren. Het is
de geleerde zelf die ten slotte hun plan
nen doorkrijgt en zijn eigen bouwsels de
lucht laat invliegen.
Och, dat er tegenwoordig nog zulke
geleerden waren. Op dit beslissende uur
voor de mensheid zijn zij zo broodnodig.
Een voortreffelijk filmpje in 1958 ge
maakt, maar nu nog actueler dan Karei
Zeman zelf wellicht vermoedde, toen hy
het maakte. Van het begin tot het einde
wordt men geboeid èn bekoord beide.
LEIDEN Voor het gebruikelijke decemberconcert, dat de Chr. Ora-
toriurnivereniging „Con Amore" gisteravond in de Stadsgehoorzaal ver
zorgde, bestond weer grote belangstelling, en zeker niet ten onrechte. Af
gezien van het feit, dat „Con Amore" in het verleden al menigmaal uit
stekende uitvoeringen van Bachs Weihnachtsoratorium heeft gegeven,
eerst onder Simon C. Jansen, Iqter onder Jan Pasveer, de huidige dirigent,
bood het programma van gisteravond bovendien een aantrekkelijke keuze
uit werken, die op het Kerstfeest betrekking hebben en die toch niet zo
vaak tot een uitvoering komen.
Amore" horen op zyn best. zoals w
uit vele voorafgaande jaren ons herinne
ren. Simon C. Jansen, die de niet erg
dankbare taak van de continuo-party op
zich genomen had, wist met zyn orgelspel
vele moeiUjke ogenblikken te redden
Van het Weihnachtsoratorium had men
ditmaal slechts de vijfde cantate geno
men. die van de zondag na Nieuwjaar,
een gelukkige verandering nadat we de
eerste drie cantates al zo dikwyis te
horen kregen: en voorts beluisterden
Bachs Magnificat en Honeggers Cantate
de Noël, twee werken van grote beteke
nis die ,,Con Amore" nog niet eerder.
Cnaar we menen) op het repertoire heeft
Bachs Magnificat is in vele opzichten
een heel by zonder werk. Het gaat hier
immers om de Latünse versie van de
lofzang van Maria uit Lucas I. vs. 46-56.
die zy aanheft tydens haar bezoek aan
Elizabeth in antwoord op de begroeting
„Gezegend zijt feij onder de
Deze zgn. „canticum" van Maria had
al heel vroeg een plaats gekregen i
christelijke liturgie: soms in de ochtend
dienst, zoals in de Byzantynse kerk,
in de avonddienst of vesper zoals i
Latynse, R.-K. kerk en bij de Anglicanen
(in het Engels uiteraard). Het Magnificat
werd in de Latynse ritus gepsalmodiëerd
;n der acht kerktonen. Later, in de
polyfone muziek van de Renaissance,
componeerde men het Magnificat ge-
woonlyk in alternerende koorstrofen, of
afwisselend gregoriaans en meerstemmige
koorzetting.
Bach nu schreef zyn Latynse Magnifi-
it, in 1723, het jaar van de Johannes-
Passion en van zyn vestiging te Leipzig,
el anders, en wel in cantate-vorm.
Hij schreef dan ook voor de Lutherse
dienst, waar Latynse teksten op feest
dagen werden gehandhaafd.
De grote zorg, die Bach aan dit Magni-
ficat heeft besteed, blijkt duidelijk uit
de prachtige verwerking der teksten, uit
de hoge kwaliteit der koren en der
3. Vooral het duet tussen tenor en
sopraan is een juweel.
Het was een uitstekend idee deze
avond met dit Magnificat te begin
nen. Een ongunstige factor op deze
avond, die zoveel scheen te beloven,
manifesteerde zich ail dadelijk bij de
niet heel fraaie inzet van de orkest
partij.' tiet Rotterdams Symfonie
orkest, ons top dusver otip'ekend, gaf
op ondubbelzinnige wijze ie kermen,
dat het niet kon worden vergeleken
met het andere Rotterdamse orkest
waarmee zijn naam onmiddellijk as
sociaties oproept. Dit orkest maaikt
een hoogst dilettantische indruk.
Blazers en lage strykers spannen in
dit opzicht de kroon. Ongelijke inzetten,
gebrek aan discipline, verwarring tydens
orkestrale begeleidingen, (we denken
aan de bas-aria „Erleucht' auch meine
finstere Sinnen" uit het Weihnachtsora
torium 5) waren meer regel dan uit
zondering. en zoiets is niet geschikt,
helaas, om de andere factoren, zoals de
koorzang of de solistische prestaties, op
hun juiste waarde te schatten.
Toch deed ieder klaarblykelyk zyn
best en er viel fraaie koorzang, vooral
de Weihnachts-cantate. te genieten.
De solisten, nl. Annette de la Bije. so
praan, Watty Krap, alt. Jan Waayer,
tenor, en Herman Schey, bas gaven me
rendeels zeer fraaie en gave vertolkin
gen, met name Watty Krap en Jan
Waayer.
Herman Schey, die door verkoudheid
werd gehinderd, wist zyn bekende hoge
reau stellig te handhaven, vooral ook
de Weihnachtscantate voor de zondag
Nieuwjaar. Het koraal, waarmee deze
cantate sluit, liet ons het koor van „Con
wel benieuwd ge
worden naar de uitvoering van Honeg
gers kerstcantate, een merkwaardig werk,
waarmee de Zwitserse componist in
zyn oeuvre afsloot. Men had voo.
werk een beroep gedaan op het uitste
kend getrainde knapenkoor van de koor
school der St. Bavo-kathedraal te Haar-
Dit werk, geschreven in een ge
matigd modernistische polyfone
schrijfwijze, is door Honegger ken
nelijk bedoeld om velen te bereiken.
De muziek spreekt dan ook gemakke-
lyk aan, de expressieve symboliek
zonder meer duidelijk, het contrast t
het De Profundis van het begin
het Gloria Patri van het slot, waar ni
temin ten slotte dezelfde lage orgeltoon
als afsluiting terugkeert, doch thans ge
heel van betekenis veranderd, is prach
tig uitgewerkt.
De tekstkeuze is merkwaardig ei
vens zeer gelukkig: oude Latijnse litur
gische teksten staan naast Franse Huge
noten-liederen en Duitse Lutheranen-
koralen. De Oecumenische strekking
biykt daaruit overduidelyk en zal door
velen worden gewaardeerd.
Muzikaal heeft Honegger deze midde-
n zeer knap verwerkt, zodat de cantate
:n aantrekkelyke. niet moeilyke, wel
effeotvolle indruk maakt die hem zeker
plaats op het repertoire zullen
zekeren. Men had aan dit opus hard
gewerkt, de koorzang, lang niet
voudig, klonk geïnspireerd, de Haarlem
se knaapjes deden bijzonder hun best in
hun belangrijke rol, Herman Schey als
solist kweet zich voortreffelijk van zi'
taak ondanks de verkoudheid.
Het orkest trachtte mee te komen c
at is ook al prijzenswaardig, zoals e<
in gymnasiasten welbekend Latij:
spreekwoord zo bondig vaststelt.
Het applaus aan het slot getuigde v£
grote dankbaarheid. Toch hopen we, d
Con Amore een volgende maal zich v<
betrouwbaarder orkest-apparaat z
voorzien, het welslagen van een concert
hangt daarvan ook in hoge mate af.
Dr. J. van der Veen
Voor grammofoonplaten
Eredoctoraat van
T.H. Delft voor
architect Rietveld
De senaat van de Technische Hoge
school te Delft heeft vandaag besloten
aan architect G. Th Rietveld het ere
doctoraat te verlenen in de technische
wetenschap. De plechtigheid zal plaats
hebben tydens de Dies Natalis van de
T. H. op 11 januari in de Westerkenk te
Delft.
Jubilarissen bij
Textielcentrale
LEIDEN De heren B Schouten
(chef afdeling verkoop) en R. van der
Zee (chef magazynen) vierden gisteren
hun zilveren jubileum bij de Leidse Tex
tiel Centrale H, A. Braakman, gevestigd
aan het Noordeinde. In restaurant De
Doelen werden zij gisterochtend gehul-
De heer J. A. Braakman releveerde
onder meer, dat de heer Schouten juist
ook tijdeps de oorlogsjaren een „admini
stratieve duizendpoot" was en de heer
L. P. Braakman bracht de tweede jubi
laris hulde voor diens enthousiasme en
accutaresse in het belang van de opbouw
der zaak. Beide jubilarissen ontvingen
een envelop met inhoud.
Namens het personeel sprak bedrijfs
leider H. van Mal, die de jubilarissen
elk een projectiescherm met tafel aan-
's Avonds werd het feest voortgezet
met een diner in restaurant Van der
Heijden.
LEIEDN De traditie getrouw heb
ben de leden van de tuintjesvereniging
„Floralia" in de afgelopen zomerma
den een spannende onderlinge tuin-
kweekwedstrijd gehouden. Naast de
fraaie wisselbeker voor de bezitter
de mooiste achtertuin, had het bestuur
ook nu weer een groot aantal prijzen
beschikbaar gesteld.
Tydens een byeenkomst in gebouw
„Staalwyk" heeft de voorzitter"
„Floralia", de heer J. H. Smit, gister
avond de wedstryduitslagen bekend ge
it en vervolgèns met een toepasse
Het toneel- en televisiegezel
schap ENSEMBLE speelde gis
teravond in Leiden het stuk „De
Opvolger". Hier Ko van Dijk.
lyk woord de prüzen aan de gelukkige
winnaars (essen) uitgereikt
Hij memoreerde hierby nog. dat voor
al de onderlinge-achtertuinen-wedstryd
ditmaal zo bijzonder spannend was ge
weest, hetgeen bleek uit het feit, dat
de heren A. Smit en H. Wagemans ge
lijk waren geëindigd. In overleg met
de jury had het bestuur daarom be
sloten beide winnaars beurtelings 6
maanden in het bezit van de wissel
beker te stellen.
De uitslagen luiden als volgt:
Achtertuinen: 1 ste prijzen: A. Smit
en H. Wagemans: D. van Bommel:
J. Pauw; H. Vogelenzang, en P. van
Houten: B van Meygaarden: 2de
prijzen: W. Mieremet. J. Hes J. Zirk-
zee; A. Wiggers, H. Pet; P. van Stra-
ter. 3de prijzen: W. Wesselink N. Ver
hoeven; H. M. Sonmans mevr. H. Duy-
zend en P. Philippo; 4de prijzen:
J. Veerman, J. van den Akker, R. Re
geer, J. Duyzend, C. de Bruin en L.
Loos: 5de prijs: mevr. J. v.d. Heyden.
troostprijzen: mevr. H. Smit en G. P.
Voortuinen: 1ste prijzen niet toege
kend wegens niet behalen van min. 75
pnt: 2de prijzen: A. Smit, D. van
Bommel, 3de prijs: P. Philippo, 4de
prijs: mevr. J v.d. Heyden, 5de
prijs: J. de Jong, troostpryzen: mevr.
H. Smit, 51 ptn; J. Veerman, 45 ptn.
Plantenkweekwedstrijd: (voor da
mes): 1ste pryzen: mevr. J. v.d.
Heyden en mevr. H. van Bommel 2de
prijzen: H. Smit-Bootsgezel, mevr. J.
S. Regeer, mevr. J. Smit-Zaalberg en
H. Wesselink. 3de prijzen:
J. de Jong-de Ruyter, mevr. H.
Verhoeven-de Tombe en mevr. G.
Meyer-Keyzer, troostprijs: mevr. H.
Blöte.
Kweekwedstrijd voor kinderen: 1ste
prijs niet toegekend: 2de prijzen: Simon
Meygaarden en Huibje Verhoeven,
3de prijzen: Ria Verhoeven, Gonneke
van Strater, troostprijs: Els Meyer.
Leidse winkeldievegge
stond terecht
DEN HAAG De officier van justitie
by de Haagse politierechter had reden
kwaad te zijn op een hardleerse 32-jarige
huisvrouw uit Leiden. Reeds eerder is
zy veroordeeld wegens winkeldiefstallen
en van de laatste veroordeling loopt nog
de proeftijd. Niettemin stond ze nu weer
terecht wegens diefstal van een kip uit
een winkel te Leiden.
„Wat moeten we nu met u beginnen?"
verzuchtte de officier.
„Ik begrijp niet hoe ik ertoe ben ge
komen," luidde de enige „verklaring"
van verdachte.
De officier eiste 100 boete of 20 dagen
hechtenis. De politierechter legde 50
boete of 10 dagen hechtenis op en boven,
iiien een voorwaardelijke gevangenis,
straf van 14 dagen.
Pauskeuze, probleem voor iedereen
LEIDEN Wie gisteravond naar de Schouwburg is gegaan alleen uit
nieuwsgierigheid, in de hoop, dat het kleed der geheimzinnigheid, waar
achter elk conclaaf schuil gaat, géheel of gedeeltelijk zou worden wegge-
genomen, is niet helemaal aan zijn trekken gekomen. Niet doordat hem
zoveel niet, maar doordat hem zoveel wel werd geopenbaard, waar hij
niet zo maar als toeschouwer naar kon blijven kijken. Hij werd er zelf
bijgehaald.
Ieder heeft zyn houding moeten be
palen en voor zich zelf op misschien
wel velen vragen een antwoord moeten
geven.
Reinhart Raffelt heeft een zeer
tueel stuk geschreven rond de pauskeu-
Het conclaaf is reeds veertien dagen
bijeen doch zonder resultaat. Er
drie stromingen, groeperingen, partyen
ten wiL De conservatieven, onder
leiding van de kardinaal van Toledo, de
progressieven onder leiding van de kaï
dinaal van Milaan, en een soort centrum
party.
Voor de oude kardinaal van Toledo
sterft, doet hy ten overstaan var
college van kardinalen een bekentenis
Hy is met de beste bedoelingen slechts
een vechter, een stryder voor de lee;
geweest, maar de liefde had hij niet
Hy wyst dan de kardinaal van Bo
De meningen botsen fel en heftig. Fa-
natiek bestrydt men elkaar, zeer werelds,
zeer menselijk. Men kent het wel, want
bij onze roomse mede christenen 'is het
niet anders dan by ons. De progressievee
gesteund door de kardinalen uit de mis
sie-gebieden stellen zich tegenover hen,
die de oude waarheden geen nieuwe
men durven geven. En onderling L
dan ook nogal schakering. En toen.
men weet elkaar te vinden, niet op d?
weg van het compromis, maar ii
persoon van de kardinaal van Bologna.
De man die de liefde van God wil pre
diken voor de hele wereld, en die we
reld wil oproepen tot wederliefde en tol
de lach omdat de mensen toch God:
kinderen zyn.
Dc kardinaal van Bologna aarzelt, hij
is bang, hy durft niet, omdat Seott.
clavist van de kardinaal van Edinburgh,
hem zegt. dat elke paus zich moet reali
seren dat hy de laatste paus kan zyn en
de strijd met de anti-christ zal moetei
Hy gaat echter door de knieën. Niet
door de mensen, maar door God. Hil
aanvaardt.
Is de schryver geïnspireerd door de
gebeurtenissen rond de pauskeuze
Johannes XXIII? Waarschynlijk wel. F.n
we kunnen nu zeggen, dat dc richting
door deze paus aangegeven, ook in het
concilie is voortgezet. Daar mogen we
over zyn. Ja, maar het geeft niet
en rooms of protestant is, want in
ie zowel als in de andere kerk, heb-
we dezelfde stromingen en richtin
gen. Onze ogen daarvoor sluiten is zelf
bedrog. Daarom kan dit stuk „De Op.
volger", ook voor protestanten zeer hpil-
zlln. want het zingen van: Houdt
Christus Zyne Kerk in stand, zo mae
de hel vrij worden", is altyd nog gemak-
kelyker dan het gelovig, belijdend te
beleven, want we willen allemaal gelijk
hebben.
„Ensemble" heeft er voor de leden
an K. en O. een prachtige voorstelling
an gegeven. Ko van Dijk, als de hertog
an Bologna, was aangrijpend door zijn
ingetogen zuiver spel, zowel in de solo
gedeelten als in de scènes met de ande
ren en dan vooral met Ton van Duin
hoven en Huib Rooymans, als Scott en
Bianchi de conclavist van de kardinaal
van Bologna.
Allen hebben uitstekend gespeeld, men
bleef in de meeste gevallen niet steken
in de typering, maar we zagen levende
mensen, met hun goed en kwaad, mis
schien geen belangrijke mensen maar
in ieder geval belangwekkend.
Van Max Croiset zagen we een stoere
kardinaal van Palermo, hard, maar eer
lijk, en van Ton van Duinhoven ook nog
een prima gespeelde rol van de Chinese
kardinaal.
Het was een voorstelling die we niet
snel zullen vergeten, omdat we werden
geconfronteerd met vraagstukken waar
de hele kerk, hoe ze heten mag, voor
wordt gesteld, en die wellicht slechts in
oecumenisch verband kunnen worden
opgelost.
A. C. Bouwman
Voor grammofoonplaten
Herdenking 150
O
jaar 4 R.I.
LEIDEN Reeds kort na 1813 het
lar waarin Nederland zUn zelfstandig
heid herkreeg werd het Vierde Regi-
Infanterie opgericht. Om precies
te zyn op 11 januari 1814. Op de hon-
derdvUftigs'.e verjaardag van dit na de
Tweede Wereldoorlog opgeheven regi
ment komen honderden oud-militairen,
die in dit regiment hebben gediend, in
de Leidse Morspoortkazerne byeen om
daar nog eens „sterke verhalen" uit hun
diensttyd op te halen.
Al naar gelang hun jaarlichting zullen
zij in de middaguren een mars door de
stad maken, met aansluitend défilé voor
burgerlijke en militaire autoriteiten.
Na afloop van dit défilé zal men zich
goed kunnen doen aan het soldaten-
enu-by-uitstek: een snertmaaltyd. In de
avonduren volgt op het plein van de
Doelenkazerne het optreden van de Kon.
Militaire Kapel. De herdenking krijgt een
feesteiyk slot. waarvoor ^mpre Avanti's
„Jong en Jolig" zorgt.
Oud-gedienden er zijn er in ons
land nog circa tienduizend die deze
dag nog eens gaarne in „hun" regiment
terugkeren, kunnen dit opgeven by het
secretariaat van de Reüniecommissie
,,'t Oude Vierde". Thorbeckestraat 44,
