Kies tussen:
AANVAARDT HERVORMDE SYNODE
Koeien
Land
kinderen
levens
LOFVERS
HISTORIE, DIE TEVENS
BELIJDENIS IS
Waalse gemeenten geven geschiedenis uit
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 1« NOVEMBER 1M»
Waarheid
Vele filosofen hebben hun le
ven lang gezocht naar de
waartieid. Zij hebben in dik
ke, moeilijke boeken hun ge-
dachtenconstructies opge
bouwd. Zij hebben school ge
maakt en zijn vergeten. Zij
publiceerden waarheden, stel.
lingen, formules. Maar hun
inzichten moesten plaats ma
ken voor andere.
Ook de kerk heeft gezocht
naar de Waarheid. Concilies
en synodes zijn maanden,
soms jaren bijeen geweest
om onder woorden te brengen
wat zij geloofden. Belijde
nissen zijn opgesteld totdat
we nu het gevoel hebben dat
er te veel zijn.
n nu het gesprek tussen de
verschillende confessies en
kerken op gang komt, vraagt
men zich af wat men met
die belijdenissen moet doen.
Een nieuwe opstellen, zegt de
een. Reduceren tot een kern
waarheid, zegt de ander. Ze
allemaal bij elkaar voegen
en tot een geheel maken,
zegt een derde.
En midden in al deze oecu
menische discussies komt in
eens de stem van een Jood,
van Martin Buber, die zegt
van ons christenen dat wij
een dat-geloof" hebben. Wij
zeiden vroeger: een „leer-
geloof". Wij geloven dat
Christus is opgestaan, dat
Hij de Zoon van God is, dat
Hij geboren is uit de maagd
Maria, dat Hij zal weder
komen. En dan voegt hij er
aan toe dat de mens met
een dat-geloof, toch nog ach
ter de rug van God kan le-
Wij zouden ook kunnen zeg
gen dat wij geloven in waar
heden. En wij hebben als
kerk wel eens geleefd uit de
gedachte dat het mogelijk is
deze waarheden als een trap
te gebruiken om bij God te
komen. Iedere waarheid is
dan een trede die ons een
tikje hoger brengt. Maar we
hebben nimmer kunnen ont
dekken dat de som van al
le waarheden de Waarheid
Een Jood als Buber laat ons
zien waarom niet. Tegenover
het „dat-geloof, waarvan
hij de kerk beschuldigt
plaats hij het Joodse geloof.
zoals dat openbaar wdtdt in
het Oude Testament, Zelf
vertaalt hij consequent over
al waar in het Oude Tes
tament van geloof sprake is.
dit Hebreeuwse woord met
vertrouwen. Niemand, zegt
hij dan, kan God vertrouwen
en toch achter Zijn rug le
ven.
En waarheid kun je niet
trouwen. Alleen een persoon
kun je vertrouwen. Buber
heeft gelijk. De Waarheid
niet de som van alle wa<
heden. Waarheden zijn twee
dimensionaal. De Waarheid
is drie-dimensionaal. De
Waarheid is een persoon.
Christus kon zeggen ,,Ik ben
de Waarheid."
Toch zei Buber niets nie
Hij beschuldigt de kerk ten
onrechte. Het is waar, vaak
is eenzijdigheid de kerk
binnengedrongen die dacht
dat we met het onderschrij
ven van een belijdenis
kwamen. Maar dat is nooit
de gehele waarheid geweest.
Reeds de Heidelberger Cate
chismus gaf een definitie van
geloof waarin gezegd wordt
dat het niet alleen een ze
ker weten, (dus een dat-ge
loof om met Buber te spre
ken). is, maar ook een vast
vertrouwen. Dat zeker
ten is belangrijk, maar
dat vast vertrouwen gaat
het. Pas als onze overgave
aan de Waarheid. aan
Christus zelf. er is, krijgen
waarheden hun juiste plaats
in ons geloofsleven.
WIKA BULT TOT KAPITAALKRACHTIGE KERKEN:
Het probleem van de bij
bels-verantwoorde besteding
van het kerkelijk bezit is niet
typisch Nederlands. Ook in
de Rooms-Katholieke Kerk,
die ruim gezegend is met
aardse goederen, wordt veel
kritiek gehoord op de aan
wending hiervan. Zo ver
klaarde onlangs een Zuidsla-
visch bisschop dat de Rooms-
Katholieke Kerk „afstand
moet doen van haar „kapi
talistische" bezittingen, om
zodoende te helpen het mar
xisme te bestrijden. Zou Wi-
ka Bults voorstel de oplos
sing brengen?
„Het kan niet uitblijven: wil de kerk geloofwaardige woor
den spreken tot heil van de wereld en zichzelf, dan zal zij
moeten beginnen met de evangelische deugd van de mededeel
zaamheid en de gerechtigheid daadwerkelijk in toenemende
mate te betuigen". Wika O. Bult („net te oud om het Oec.
Jongerencongres te kunnen bijwonen") directeur Stichting gees
telijke en maatschappelijke opbouw in O. Friesland van de
Nederlandse Hervormde Kerk, is niet uitgeteld na deze volzin.
Integendeel, het blijkt een aanloop tot een gedegen betoog over
de zijns inziens vreemde situatie dat sommige kerkelijke ge
meenten met hun geld geen raad weten terwijl andere jaren
achtreen vakant zijn omdat de financiële middelen absoluut
ontoereikend zijn om een predikant te beroepen.
Deze situatie is geen ontdek- om een clubhuis of een kerk te
king van wika Bult. In vele bla- bouwen. Vaak is het dan zo dat
den verschijnen berichten over nog geen 50 km verderop er een
samenwerking tussen protestanten gemeente is die gemakkelijk zou
en rooms katholieken, het hou- kunnen helpen. Wika Bult maakt
den van bazars en verkopingen het in zijn eigen streek mee:
of
of
oplossing voor te lange ambtstermijn
(Van onze kerkredactie)
Er kon wel eens een volks
verhuizing voor de deur staan.
Als ten minste de generale sy
node van de Nederlandse Her
vormde Kerk deze komende
week serieus ingaat op een voor
stel om tot een betere regeling
van het beroepingswerk te ko
men. Een commissie die rap
port uitbrengt is tot de over
tuiging gekomen dat te veel
predikanten te lang een bepaal
de gemeente dienen. Er moet
meer doorstroming komen. Dat
zou voor de predikanten en de
gemeenten goed zijn. Een predi
kant zou een kleinere gemeen
te niet langer dan acht, een
middelgrote niet langer dan
tien en een grote gemeente niet
langer dan twaalf jaar mogen
dienen.
Er komt een voorstel bij de sy
node. waarin gepleit wordt voor
een zekere wijziging in het beroe
pingswerk. De gemeenten blijven
het recht behouden van beroepen.
Maar een predikant die te lang
een bepaalde gemeente dient
moet door een mutatiecommissie
geholpen worden om een nieuw
arbeidsterrein te vinden
Wordt dit aangenomen dan gaan
er interessante dingen gebeuren.
We hebben met behulp van de
trouwe domineesgids ..Van Al
phen" het eens uitgerekend. AJs
van de
de straks als het allemaal
doorgaat voorgeschreven acht
jaar. Sommige predikanten die
nen gemeenten al sedert 1931 en
een enkeling nog langer. In 1943
begon ds. C. M. de Jong zijn amb
telijke bezigheden in Schoorl. Hij
staat er nog steeds. In 1949 be
gon ds. W. M. Soesan in Eijer-
land op Texel. Hij heeft het ge
bracht tot voorzitter van de ring,
maar de laatste vijf jaar vol
gens ons kaartsysteem heeft
hij geen enkel beroep gehad. Hij
Voorstel
i uit
lang in Rotterdam. 51 procertt
lang in Den Haag, 38 procent
lang In Lelden en 22 procent te
lang in Dordrecht, om zo maar
een paar steden te noemen. In
Amsterdam staat 48 procent te
lang.
Zo maar enkele grepen uit het
jaarboek van de predikanten to
nen aan dat in de ring IJzendij-
ke van Zeeland slechts één pre
dikant al lang aan verhuizen toe
erker
het
blad Hervormd Nederland herin
nert zich, dat vroeger in het Gro
ningse Warffum de Hervormde ge
meente gediend werd door ds. Lof
vers. Er hebben in do loop der
eeuwen méér predikanten van die
naam op het Groninger Hogeland
gearbeid Over één hunner weet
men zelfs nu nog sterke verhalen
te vertellen. De kerkeraad kapittel
de hem, dat hjj te weinig liet zin
gen. Volgende zondag bij de mid
dagzang geeft de dominee op: „Ter
verlevendiging van de aandacht
zinge de gemeente nu psalm 119
en daarvan aale verzen..." Daalt
vervolgens van de kansel en gaat
thuis koffiedrinken; stuurt alleen
na verloop van tijd dienstbode om
te vragen of ze al haast klaar zgn.
Maar die komt terug met de bood
schap: „Ze zijn net op de helft:
ze hebb'n jass'n d'r al bie oet!"
Besluit van de historie: „Kerkeroad
heeft nooit meer aonmerksels
maokt...!"
ge lijst van predikanten. Sommi
ge van hen doen hun werk nog
met het zelfde enthousiasme als
in het eerste jaar. Sommige ge
meenten zouden hun predikant
met lede ogen zien vertrekken.
Maar een feit is en blijft het dat
er in heel wat huizen en heel wat
pastorieën een zucht van verlich
ting geslaakt zou worden als er
eens een nieuw begin mogelijk
Verschillen
De commissie die stond onder
leiding van de Wassenaarse pre
dikant ds. J. T. Wiersma (moet
volgend jaar weg zijn) heeft ook
nog geworsteld met een ander
probleem. De Hervormde Kerk
kent een vljfvondige classificatie
van gemeenten. De kleinste ge
meenten samen met de middel
grote tellen evenveel leden als de
grote gemeenten die onderge
bracht zijn In klasse II en I. De
leden van de kleine en middelgro
te gemeenten worden evenwel
pastoraal verzorgd door bijna dui
zend predikanten meer dan de le
den van de grote gemeenten (1401
tegen voor de grote steden 442
predikanten)
De commissie is van mening
dat een wijkgemeente niet groter
mag zijn dan 2500 lidmaten. Dat
wil zeggen dat er ruim 249 pre
dikantsplaatsen gesticht zullen
moeten worden. Op deze manier
zou het pastorale werk in de ste
den beter tot zijn recht komen.
Tevens zou het stichten van zo
veel predikantsplaatsen betekenen
als het allemaal ten minste fi
nancieel mogelijk is dat men
links en rechts zal gaan beroepen.
Er zal dan eindelijk eens wat
doorstroming komen.
Maar ook deze beroepingsgolf
zal vele pastorieën voorbijgaan.
Op het ogenblik dienen 551 pre
dikanten hun gemeenten al tus
sen de tien en de 19 jaar, 38 pre
dikanten staan al van twintig tot
29 jaar in een gemeente en acht
staan er al meer dan dertig jaar.
Mutatie
Deze predikanten worden op
het ogenblik evenmin geholpen
door de adviserende beroepings
commissie die reeds ingesteld is.
Deze commissie, die nog niet zo
lang bestaat, heeft toch kennelijk
reeds het vertrouwen van predi
kanten en gemeenten gewonnen.
Maar zij kan ook niet alles. Daar
om komt de studiecommissie met
een voorstel om naast deze be
roepingscommissie een mutatie
commissie in te stellen. Daarmee
(dat wordt in het rapport erkend)
In dat voorstel is de .predikant
dat is nu ook al zo de eerste
vier jaar niet beroepbaar. Na die
vier jaar is hij wel beroepbaar
(dan is hij, zou men kunnen zeg
gen op de vrije markt). Maar
vier jaar voor zijn toegestane
ambtstijd afloopt wordt zijn
naam opgenomen in het register
van de beroepingscommsisie. Die
zorgt dat hij steeds weer aanbe
volen wordt bij vakante gemeen
ten. Is hij na twee jaar nog niet
beroepen dan komt zijn naam in
het register van de mutatiecom
missie die door persoonlijke
bemiddeling, hetzij via ruiling
hetzij door gewone beroeping de
mutatie tot stand brengt. De mu
tatiecommissie zendt daartoe aan
alle betrokken predikanten en
gemeenten een opgave van de
predikanten en gemeenten uit de
zelfde tractementsgroepen die
eenzelfde jaar voor de noodzaak
van mutatie staat. Zolang mo
gelijk moet aan de predikanten
en kerkeraden hun vrijheid en
verantwoordelijkheid worden ge
laten. Wanneer na tien maanden
een beslissing nog niet genomen
is, vallen de bevoegdheden alle
toe aan de mutatiecommissie. De
ze wijst dan aan de predikanten
die nog geen nieuwe standplaats
vonden een standplaats aan. ook
aan de kerkeraden die nog geen
nieuwe predikant vonden wordt
een nieuwe herder en leraar toé-
gewezen.
Maar als de synode dit alle
maal te strak en streng vindt, is
er nog een tweede voorstel. Daar
in krijgt iedere predikant en iede
re gemeente als zij dat willen
dispensatie, zodat de bemoeienis
van de raad voor de mutatie zich
beperkt tot die gemeenten, wel
ker kerkeraad en predikant geen
verzoek tot verlenging van de mu
tatietermijn hebben ingediend.
Pioniers
De commissie wil nog iets
nieuws. Zij zou graag een team
van een 25-tal jonge energieke pre
dikanten zien, die willen pionieren.
Deze predikanten zouden dan door
de kerk ingezet kunnen worden in
nieuwe wijken. Zo zou daar al
een pastorale werken aanwezig
kunnen zijn als de mensen erheen
verhuizen. Deze predikanten zou
den dan een vijftal jaren in
een dergelijke gemeente kunnen
worden ingezet om het eerste op
bouwwerk te verrichten.
Wat gaat de synode doen? Er
ls in de loop der jaren al heel
wat over beroepingswerk tc doen
geweest. Er gaat vrijwel geen
maand voorbij of in de kerkelijke
pers verschijnt wel een artikel
waarin gepleit wordt voor een
verandering. Het lijkt of hier
een opzet is die kans van slagen
heeft. Beroepingswerk blijft be
roepingswerk. Slechts in de ui
terste gevallen zal worden inge
grepen. Maar het recht om te be
roepen ls een reformatorisch
schibbolet. En men weet nooit
wat een synode doet als zij maar
denkt dat het wordt aangetast.
Sommige gemeenten mogen blij
zijn dat ze kunnen helpen. Be
hoeven ze zich het hoofd niet te
breken hoe het geld te beleggen!"
Wika Bult vertelt over de situ
atie in Friesland: de hervormde
kerk heeft daar aan landerijen,
huizen, boerderijen en effecten
een bezit dat getaxeerd kan wor
den op ongeveer 40 miljoen gul
den! Toch zijn er daar verschei
dene gemeenten die niet graag
zouden willen dat hun dominee
vertrok, omdat ingewijden wel
weten dat hij onderbetaald wordt
en een nieuwe predikant zo niet
kan worden beroepen. Dit geldt,
jammer genoeg, niet alleen voor
deze noordelijke provincie.
Boeken open
Wika Bult maakt zich hier af
en toe kwaad over. „Het wordt
tijd dat de kerkvoogdijen de boe
ken eens open gooien. Ze zul
len moeten kiezen tussen hun koel
en of Gods kinderen, tussen hun
landerijen of de levens van chris
tenen". Het klinkt (nog) niet ver
bitter, maar wika Bult wordt er
wel eens een beetje moedeloos
Wika Bult vindt dat het tijd
wordt dat de vele woorden die
hierover door velen al gesproken
zijn nu eens gaan leiden tot con
crete daden. Zelf heeft hij plan
nen genoeg („Laten ze er maar
eens mee beginnen, misschien ko
men er dan wel veel betere op
lossingen dan die ik suggereer,
maar in ieder geval wordt er dan
iets gedaan"). ..We kunnen rustig
afwachten tot de tijdgeest ons in
zo'n hoek gedrongen heeft dat we
niet meer anders kunnen dan el
kaar steunen. Maar dan is het
misschien al zo ver dat het van
hogerhand (synode) opgelegd
moet worden". Wika Bult is van
mening dat er nu nog de kans is
met de Heilige Geest de tijdgeest
voor te zijn.
Laat men nu eens classis voor
classis gaan bekijken wat er no
dig is. Gemeenschappelijk over
leg dus. Maar laten dan niet de
rijke gemeenten met een hautain
gevoel hun geld gaan uitdelen aan
de armere", is de mening van wi
ka Bult. Ze moeten goed besef
fen dat het een zegen is dat ze
mogen helpen. We moeten af van
de vreemde opvatting dat de
mensen die iets krijgen de kerk
daarvoor dankbaar moeten zijn.
We hebben niets aan goodwill
voor de kerk. Nee. we moeten
het omkeren. De foehoeftigen be
wijzen juist ons een grote dienst:
we moeten dankbaar zijn dat we
hen kunnen helpen.
Centrale kassen
Wika Bult is dan ook van me
ning (en die is gebaseerd op Ja
cobus 1:27) dat men het bezit
heeft voor de ander. Hij zou het
al een goed begin vinden wanneer
via centrale kassen alle gemeen
ten en lidmaten een gelijk per
centage van inkomen en bezit zou
den betalen. Het
twee kanten snijden: noodlijden
de gemeenten worden geholpen en
vele remmingen en weerstanden
in en tegen de kerk hebben een
mooie kans opgeruimd te worden.
De suggestie dat hij het via de
classis tot een synodale uitspraak
wilde laten komen wees Wika
Bult beslist van de hand. De weg
die hij ziet is die van de geleide
lijkheid.
Er zullen wel zeer veel weer
standen overwonnen moeten wor
den, maar dat is altijd beter dan
dat het opgelegd wordt. Want wat
moeten we dan met die gemeen
ten die weigeren? Ze kunnen moei
lijk daarom de kerk uitgezet wor
den, vindt Wika Bult. Het is al
erg genoeg dat men tot nu toe
het evangelie zo weinig laat le
ven. Een bewijs hiervan zag hij
ook in het derde deel van de we
reldbevolking die hongert. Een
feit waaraan het andere tweeder
de deel niets of althans, volgens
wika Bult veel te weinig doet.
Klein beginnen
Laten we nu In ons eigen land
beginnen alle eigen gemeenten
„het klinkt wel eng, maar we
moeten klein beginnen") van ker
kelijke helpers te voorzien. Daar
na kannen de kerken en de tehui
zen aan bod komen. Is er dan nog
geld genoeg dan kunnen er gemak
kelijk halzen voor de jonge ge
meenteleden die willen huwen
maar waar geen woning voor is,
In navolging van de protestanten die er reeds een kapel
stichtten, zijn r..k. zusters van de Karmeliter Orde met zaag,
hamer en beitel thans behulpzaam bij de bouw van het ver
zoeningsklooster, dat wordt geplaatst op het terrein van het
voormalige concentratiekamp Dachau. De foto toont enige
zusters aan het werk.
neergezet worden. Wat hebben we
aan een uitspraak van de Oecume
nische Raad van Kerken waarin
wordt opgeroepen tot bezinning
over het woningprobleem als de
kerk er niets aan doet, zo vraagt
wika Bult zich af.
Nee, geen synodaal besluit dus
(„rapporten en uitspraken ge
noeg"). Het is niet nodig zelfs.
Wika Bult heeft in zijn omgeving
al diverse diaconieën en kerk
voogdijen gezien die op (zijn) goe
de weg zijn.
Het is niet de weg van wika
Bult alleen. Hij baseert zijn woor
den op het evangelie als hij zegt:
„Het kerkelijk bezit is alléén dan
een zegen, wanneer het wordt om
gezet in geestelijke winst en do
beheerders ervan zich goede on
dernemers betonen die, de kerk
van oudsher eigen, ver over de
grenzen van de eigen gemeente
kunnen kijken".
Jezus van Nazareth, door
prof. dr. G. Bornkamm. Uitga
ve W. de Haan, Zeist.
Prof. Günther Bornkamm
meent, dat het nodig is met we
tenschappelijke zakelijkheid na
te gaan, wat er op dit ogenblik
van het historische leven van Je
zus vaststaat. Zijn biografie be
rust op de drie synoptische evan
geliën Mattheus, Marcus en
Lucas talrijke bronnen uit de
eerste eeuwen onzer jaartelling en
een brede keus uit nieuw histo
risch materiaal. De schrijver
heeft het zich allesbehalve ge
makkelijk gemaakt. Hij meent
dat er geen spreuk van en geen
verhaal over Jezus is die niet te
vens de belijdenis zijn van de in
Hem gelovende gemeente of die
ten minste door deze belijdenis
zijn omgeven, en dat dit voor de
opsporing van de zuivere histori
sche feiten weinig vooruitzichten
biedt. Anderzijds is hij er zich
van bewust dat, als men de over
levering kritisch wil verminderen
tot iets waaraan geen twijfel
meer kan bestaan, volgens welke
historische maatstaf dan ook,
men niet meer overhoudt dan een
torso dat met de geschiedenis
waarvan de evangeliën getuigen,
nauwelijks meer van doen heeft.
Jezus is voor de oorspronkelijke
christelijke overlevering niet in
de eerste plaats een historische
gestalte, maar de verhoogde
Heer Die boven de tijd uit aan
wezig wil zijn met Zijn wil,
macht en woord.
De schrijver komt tot de con
clusie dat de oorspronkelijke Je-
zus-traditie zeer veel historische
elementen kent. Zijn gehele weer
gave van de boodschap en de ge
schiedenis van Jezus is doortrok
ken van het inzicht dat het mes-
siaanse van Jezus' wezen in Zijn
woord en daad en in de direct
heid van Zijn historische ver-
verschijning besloten ligt.
Jezus' geschiedenis eindigt niet
met Zijn sterven; zij begint op
nieuw in Zijn opstanding. Over de
opstanding zegt de hoogleraar
dat zij, evenals Jezus' eeuwige
heerschappij, buiten de weten
schap der geschiedenis valt. Het
laatste voor haar achterhaalbare
gegeven is het opstandingsgeloof
der discipelen.
evangelie, geen enkele brief in
het nieuwe Testament, geen ge
loof. geen Kerk, geen godsdienst
oefening. geen gebed in de chris
tenheid kunnert bestaan zonder
de boodschap van Christus' op
standing.
(Van onze kerkredactie)
Terwijl het Frans op onze
jeugd geen enkele culturele in
vloed meer schijnt uit te oefe
nen en we door het Engels
overstroomd worden, zodat zelfs
Franse literaire werken door
Nederlandse jongeren in het
Engels gelezen worden, is er
nog steeds een getuigenis van
de vroegere Franse invloed die
we hebben ondergaan. Nog al
tijd leiden de Waalse gemeen
ten in ons land een, zij het niet
bloeiend, heldhaftig bestaan.
Natuurlijk danken we deze ge
meenten niet in de eerste plaats
aan de culturele overheersing die
wij van Frankrijk uit ondergaan
hebben, al zijn er altijd mensen
geweest die daar ter kerke gingen
vanwege het statussymbool. Deze
gemeenten hebben een dappere,
maar vaak onbekende geschiede
nis, die dezer dagen weer eens uit
de doeken is gedaan. De Waalse
gemeenten, die een classis vor
men in het kader van de Neder
landse Hervormde Kerk en in be
paalde opzichten de rechten bezit
ten van een provinciale synode
hebben een eigen „boek" uitgege
ven. Reeds in 1958 werd besloten
om tot de uitgave van een over
zicht van wat er leeft en werkt in
de Waalse gemeenten over te
gaan en eindelijk is de uitgave
klaar gekomen.
Het boekje bevat twee voorwoor
den, een van Pierre Bourguet pre
sident van „Eglise Réformée de
France" en een van de praeses
van de hervormde synode, ds. P.
G. van den Hooff.
Deze schrijft: „De Waalse ge
meenten hebben in de eeuw van
het ontstaan van de Gereformeer
de Kerk in de Nederlanden een
belangrijke invloed gehad op het
belijden en de ordening van het
kerkelijk leven; het is ook aan
hen te danken, dat naast de Hei-
delbergsche Catechismus die van
Genève in onze kerk de hem toe
komende plaats heeft."
Na een algemene inleiding, waar
in de geschiedenis wordt opge
haald en een lijst van gemeenten
die inmiddels weer opgeheven
werden, wordt in kort bestek de
verhouding geschetst van de Waal
se gemeenten tot het Huis van
Oranje. Een hoofdstukje is gewijd
aan het Hugenotenkruis en een
aan het „Wilhelmus". Van alle
Waalse gemeenten wordt dan een
kort overzicht gegeven.
Les Eglises Wallonnes des Pays-
Bas, Edition de l'Echo des Egli
ses Wallonnes, Amsterdam, 1963.
De kunst
van het opvoeden
De kunst van het opvoeden,
door drs. H. van Praag (Grot*
Phoenix pocket no. 29). Uitga
ve W. de Haan, Zeist.
Wie kan altijd ernstig blijven,
als hij dagelijks met kinderen
omgaat? En wie zou dan willen
volhouden dat opvoeden een ver
velend vak is? Is opvoedkunde
niet veeleer een kunst om alles
ernstig te nemen en niets ern
stig te vinden? Waren alle grote
pedagogen niet rijkelijk met de
milde gave der humor bedeeld?
Deze en nog andere vragen stelt
drs. Van Praag aan de orde in
zijn ,.De kunst van de opvoed
kunde". En de antwoorden lie
gen er niet om. Ze zijn in velt
gevallen beantwoord door wereld
vermaarde pedagogen die gees
tig kunnen schrijven. Niettemin
zijn er ook ernstige deugden en
drs. Van Praag is er de man
niet naar om ze onbesproken te
laten. Daarom is dit rijk geïllus
treerde boekje bestemd voor en
waard om gelezen te worden door
een groot publiek: studenten in
de pedagogiek, cursisten, ouders,
jeugdleiders enz. Tussen haakjes.
..De kunst van het opvoeden" is
een vervolg op ..Pedagogiek in
theorie en praktijk". Drs. Van
Praag legde dit keer meer de
nadruk op de praktijk van dt
opvoeding.
Iraakse bewind verzwakt, ondanks mislukken van
staatsgreep - Ook veranderingen in Syrië - Egypti
sche troepen in Algerije
DE gebeurtenissen in Irak en
in mindere mate ook die in
Syrië hebben weer eens de aan
dacht gevestigd op de labiele si
tuatie in het Middenoosten. De
revolte in Irak, die voorlopig in
de klem kon worden gesmoord,
werd niet door Nassergezlnde
Iraakse leiders ondernomen.
Het tegendeel was het geval.
Toch was de revolutie koren op
de molen van Nasser.
Als zij zou zijn geslaagd, zou
hij de nieuwe leiders van Irak
er van beschuldigd kunnen heb
ben. dat zij niets voor de Ara
bische eenheid voelen. Hij zou
een nieuw wapen in handen heb
ben gekregen om te proberen,
de positie van zijn in Irak aan
het bewind zijnde rivalen van
binnenuit te ondermijnen. De
opstand is op een mislukking
uitgelopen. Maar dit betekent
niet, dat Nasser geen profijt
kan trekken van de huidige si
tuatie in Irak. Want de onenig
heid in de gelederen van de aan
de regering z:.nde Baathpartij
verzwakt de positie van het be
wind in Irak in belangrijke ma
te.
Mislukt
De huidige Iraakse regering
onder leiding van president
(veldmaarschalk) Abdel Salam
Mohammed Aref kreeg de
macht in handen na een staats
greep. die in het begin van fe
bruari jl. het leven kostte aan
de toenmalige premier, generaal
Abdel Karim Kassem. Men zat
zich herinneren, dat Kassem
zelf in 1958 aan het bewind was
gekomen, na een staatsgreep te
gen de regering van premier
Noeri es Said, waarbij behalve
de premier ook de jonge koning
Feisal werd vermoord. Er wer
den verschillende malen staats
grepen ondernomen tegen het
bewind van president Aref,
waarin de Baathpartij een be
langrijke rol speelt
Totnutoe wisten Aref en diers
medewerkers a| dese pogingen
om vla een revolutie de maebt
ln handen te krijgen, in het be
ginstadium de kop in te druk
ken. Deze week is dit opnieuw
gelukt. En nu wachten we maar
weer op een volgende poging,
want Aref en de zijnen hebben
nu met vier groeperingen te
maken, die hun naar het poli
tieke leven staan.
Verzet
De meningsverschillen tussen
wat men noemt de gematigden
en de extremisten in de Iraak
se Baathpartij begonnen scher-
het bezoek, dat president Aref
in augustus jl. aan Nasser
heeft gebracht. De besprekin
gen. die Aref in Cairo heeft ge
voerd. zijn zoals men weet op
een mislukking uitgelopen, om
dat Nasser niets voelde voor het
collectieve leiderschap, dat de
Baathleiders vand Irak en Sy-
federatie tussen deze beide lan
den en Egypte. Dit leidde er
toe, dat de Iraakse regering
na de terugkeer van Aref toe
nadering zocht tot de gematig
de Baathleiders van het midden
en van rechts. Zo maakte men
een begin met het verlenen van
amnestie aan vroegere aanhan
gers van Kassem.
Dit bracht echter de radica
le vleugel van de Baathpartij
onder leiding van All Salah el
Saadi in het geweer. Deze ver
klaarde voorstander te zijn van
krachtige maatregelen tegen al
le reactionaire, communistische
en defaitistische elementen.
Dreigement
Het felle verzet (achter de
schermen) van El Saadi leidde
er toe, dat president Aref dreig
de als staatshoofd te zullen af
treden, omdat hij er niets voor
voelde, de banden met Cairo
geheel te verbreken. Dit laatste
was begrijpelijk, omdat het een
publiek geheim is, dat de Baath
leiders in Irak en ook in Syrië
zich alleen maar tegenover Nas
ser en diens aanhang kunnen
handhaven, als zij de deur naar
samenwerking met het Egypte
van Nasser open houden. Het
dreigement van Aref verzwakte
tijdelijk de positie van El Saa
di. die langzamerhand als de
„sterke man" van Irak was
gaan fungeren. Deze tegenslag
voor El Saadi leidde er vervol
gens toe, dat geruchten de ron
de gingen doen over revolutio
naire plannen van de radicalen
onder leiding van El Saadi, om
de gematigden uit te schakelen,
die nog een zekere band met
Cairo wilden handhaven. Dit
had weer tot gevolg, dat er
een onoverzichtelijke en gespan
nen toestand ontstond in de
boezem van de Iraakse rege
ring.
Verbannen
Niets wees er vóór dinsdag jl
echter op, dat de meningsver
schillen tussen de verschillende
baathistische groeperingen tot
een gewapend conflict zouden
leiden. Normaal zouden deze
geschillen tot oplossing moeten
zijn gebracht op de regionale
partijconferentie, die dinsdag
avond in Bagdad werd gehou
den. Op die bijeenkomst bleek
echter, dat El Saadi en diens
aanhangers in de partijleiding
er niet aan dachten, zich aan
de mening van de anderen te
onderwerpen. Meermalen heeft
El Saadi verklaard, dat hij lie
ver de Arabische eenwording 100
jaar zag vertraagd, dan dat hij
zou toestemmen in ontbinding
van de Baathpartij.
El Saadi werd „verbannen",
landde in Madrid, maar mocht
naar Bagdad terugkeren, nadat
verschillende van zijn tegen
standers binnen de Baathpartij
op hun beurt weer uit het land
waren gezet. Op het ogenblik
dat we dit schrijven is niet be
kend. hoe de verhoudingen pre
cies liggen in de Iraakse hoofd
stad. Dat de verwarring in de
Lt.-gen. Amer inspecteert een
deel van de Egyptische troepen
in Algerije.
Baathpartij groot is, staat echter
wel vast. En dat verzwakt de
positie van het regiem in Bag
dad.
Syrië
In Syrië had de onenigheid
tussen de Baathleiders een an
der karakter. Van premier Sa
lah el Bitar is bekend, dat hij
zich niet aan handen en voeten
aan Nasser wil binden, maar
dat hij er aan de andere kant
toch ook weinig voor voelt, te
streven naar een samengaan
van Syrië met Irak. Hij wilde
de deur voor overleg met Egyp
te openhouden en vreesde, dat
al te nauwe relaties tussen Sy
rië en Irak dit ten slotte onmo
gelijk zouden maken, met alle
gevolgen van dien voor de poli
tieke situatie in beide landen.
In Syrië zijn de veranderingen
in de Baathpartij en in de re
gering niet met geweld gepaard
gegaan. Bitar heeft ontslag ge
nomen als premier en generaal
Amine el Hafez heeft (als ster
ke man) zijn plaats ingenomen.
Dit behoeft niet te betekenen,
dat de deur voor Nasser's neus
wordt dichtgesmeten.
Wel houdt het in, dat van nu
af aan sterker gestreefd zal
worden naar zo nauw mogelij
ke banden tussen Syrië en Irak.
Hetgeen reeds gebleken is uit
het feit, dat de Syrische Baath
leiders woensdag naar Bagdad
vertrokken voor het opstellen
van plannen voor de nabije toe-
Algerije
Intussen speelt Nasser's
Egypte ook een rol in de broe
derstrijd tussen Algerijnen en
Marokkanen. Deze week ontvin
gen we een fotp, waarop lt. ge
neraal Amer, de stafchef van
de Egyptische strijdkrachten, in
een kamp bij Colomb-Bechar aan
de Algerijns-Marokkaanse grens
Egyptische troepen inspecteert
Als we de berichten mogen ge
loven. die over deze eenheden
de ronde doen. dan bevinden zij
zich in Algerije op grond van
een akkoord, dat buiten mede
weten van premier Ben Bella
werd gesloten door de stafchef
van het Algerijnse leger, Bouh-
medienne. We hebben enkele
weken geleden al geschreven,
dat het zenden van Egyptische
troepen naar Algerije een van
de grootste fouten zou zijn, die
Nasser met betrekking tot de
situatie in Noord-Afrika zou kun
nen maken. Als bedoelde be
richten waarheid bevatten, zou
deze fout wel eens spoedig
aan de dag kunnen treden. Het
kan niet anders of de relatie
tussen Ben Bella en Bouhme-
dienne. twee ambitieuze figuren
moet hieronder te lijden heb-
De Berbers
In dit verband ls het interes
sant de verzoening tussen Ben
Bella en de Berbers In deze be
schouwing te betrekken. Ben
Bella heeft opvallend grote con
cessies aan de leiders van de
opstand in Kabylië gedaan. Mo
gelijk maakt dit gebaar van
Ben Bella deel nit van een
machtsstrijd, die aan de top
aan de gang ls en wil hij zich
verzekeren van de steun van de
Berbers om zich tegenover
Bouhmedienne staande te kun
nen houden.
