Sennocol
Uw probleem is het onze
Federatie van diakonieën
gaat op in nieuwe raad
Kruis in kerk wordt voor
architect een obsessie
Bfonctiï lef fen
Tehuizen voor werkende
gehandicapte jongeren
Vip was noch Soekarno
noch Abdoel Rachman
Een woord voor vandaag
Kruisiging is schuld
van gehele mensheid
Borstbeeld van Talma
in Bergum onthuld
MAANDAG 11 NOVEMBER Mt
Met gemeente iets niet in orde?
(Van
redacteuren)
Zilang, of predikanten en architecten von
den elkaar op dit punt wonderwel in de
ATERDAG heeft de sectie kerk- ?e?S(,vda' m"r 1?" nt2r een
I beslotenheid moet worden gestreefd, om-
DOUW en ererdienst van de dat een mens van de wereld, die de be-
Prof. dr. G. van der Leeuwstich- ^ojff^eid van de kerk wü zoeken
ting in de door prof. M. F. Duintjer
gebouwde Thomaskerk in Zeist de
jaarlijkse studiedag gehouden, die
door een zeer groot aantal predi
kanten en architecten werd be
zocht. Doel van deze dag was een
discussie te wijden aan de Thomas-
kerk en later op de dag aan de
kapel van het Hervormd semi
narie, de laatste gebouwd onder
architectuur van K. L. Sijmonsz.
Tijdens de discussie tn de Thomas-
kerk kwam wel voorop te staan, dat
het eigenlijk aanbeveling verdient om
meer dan eenmaal per jaar samen te
komen en samen de vele problemen
die met kerkbouw en eredienst samen
hangen te bespreken. Daar kwam tij
dens de discussie het brandende vraag
stuk over het kruis in de kerk. Aan
vankelijk stonden de meningen van de
theologen tegenover die van de archi
tecten, doch op de duur vond men el
kaar. De gedachten gingen uit naar de
instelling van een commissie ter be
studering van dit moeilijke onderwerp.
Aanvankelijk was het de bedoeling, dat
prof. M. F. Duintjer zelf zijn ontwerp
zou komen toelichten, doch familie-om
standigheden hadden hem verhinderd
naar Zeist te komen. In zijn plaats gaf
de plaatselijke predikant, ds. J. Groene-
boer een toelichting op het ontwerp. De
Thomaskerk heeft twee kenmerken,
waarvan er een typisch Duintjer is, na
melijk twee glazen wanden, verdeeld in
zo'n 75 in houten lijsten gevatte ruitjes.
In Rijswijk heeft prof. Duintjer een
kerk gebouwd van ongeveer dezelfde ar-
ahitectuur, doch hier zyn de ruiten op een
speciale manier in beton gevat, wat tot
gevolg heeft dat de kerk van Zeist vrien
delijker en meer kerk is dan die van
Rijswijk, waar men met vele problemen
te kampen heeft gehad met de opstelling
van het meubilair.
Nog een treffend kenmerk van de kerk
i Zeist is, dat men er tevergeefs
tafel, door de gemeente schertsend het
strijkijzer en door de congressisten het
geheiligd combinatiemeubel genoemd,
van waarachter ook het Woord wordt be
diend.
Over plaats en betekenis van deze
Ufel ontspon zich een diepgaande ver in
de kerkgeschiedenis teruggaande discus
sie, met als twee meningen: afgrijslijk en
aanvaardbaar.
GLAZEN WANDEN
De zogenaamde openheid naar de we
reld, gesymboliseerd in de in vele na
oorlogse kerken aangebrachte glazen wan
den, bleken ook een dankbaar onder
werp van discussie. De architecten waren
in meerderheid van mening, dat een be
slotenheid een kerk meer zou sieren, om
dat men niet met de vele tekortkomin
gen tijdens de wekelijkse godsdienstoefe
ningen „open naar de wereld" moet
staan, doch dit op ander terrein moet
manifesteren. De bekende da.- Overbosch
hekelde fel deze zogenaamde openheid.
„Tijdens het verticale contact tussen God
en gemeente wil ik door de ramen geen
boom zien" zo zei hy. Het duurde niet
zodra hij de drempel van de kerkzaal
heeft overschreden weer met die wereld
geconfronteerd moet worden.
Gesproken werd ook nog over de
viering van het Heilig Avondmaal op
de zogenaamde Schotse of Friese
w\jze. Hierover werd de opmerking
gemaakt, dat bij de toepassing van
deze manier het Heilig Avondmaal
veel meer weg heeft van de spijziging
der 5000, dan het opgaan naar de Dis
des Heren.
KRUIS
het kruis in de kerk. V<
de architecten trokken hiertegen fel
leer, omdat, zo konden wij beluisteren,
dit in zeer vele kerken een architecto
nisch probleem is. Voor zeer vele archi
tecten wordt dit zo langzamerhand eer
obsessie, met veelal als gevolg een archi
tectonisch „geliefhebber met kruisen".
Een kruisteken moet geen insigne wor
den. Als de gemeente meent het kruis
teken nodig te hebben om uit te druk
ken. dat men van Christus is, is er
deze gemeente iets niet in orde, zo werd
gemeend.
Men heeft in de achter liggende jaren
een kerkelijk stempel op het gebouw
willen drukken. De vroeg christelijke
symbolen werden echter niet door de
westerse kerkmens begrepen, wat resul
teerde in een veelvuldig teruggrijpen
naar het aanbrengen van het kruis in de
kerk. Gevraagd werd ten slotte om dit
onderwerp binnen de Prof. dr. Van der
Leeuwstichting te bestuderen.
Waarschijnlijk in december zal van
wege de stichting een boekje worden uit
gegeven, waarin alle na de oorlog ge
bouwde protestants-christelijke kerken in
een korte beschrijving zullen worden op
genomen.
noestdronk in tobletvorm.95ct
BOEKENHOEK
500 wenken voor vertegenwoordigers,
door Eberhard PuntseY Uitgave G. J.
A. Ruys, Amsterdam. Een nuttig en
praktisch boek. door K. Katz uit het
Duits vertaald. Oorspronkelijk 500 Ver-
kaufsideen für Reisende und Vertreter.
Dén misschien, door Aya Zikken. Uit
gave N.V. De Arbeiderspers, Amster
dam. Thans verschenen in de serie Gro
te ABC. Omslag van Henri de Haas.
Onrust op het eiland, door Klaas van
der Geest. Uitgave N.V. De Arbeiders
pers. In AP-jeugdserie. Voor jongens en
meisjes van 10 jaar en ouder. Illustra
ties J. J. Hartogh.
Pipo en Felicio in Kaliefland, door
Wim Meuldijk. Uitgave N.V. De Arbei
derspers, Amsterdam. Verhaal voor de
jeugd naar de televisieserie. Illustraties
van de schrijver en foto's uit het te
levisiespel.
Achilles de ezel. door H. E. Bates/
Carol Barker. Uitgave Ploegsma, Am
sterdam. Fraai uitgegeven. Oorspronke
lijk Achilles the Donkey. Vertaling Gertie
Evenhuis.
De grote verwildering, door A. den
Doolaard. Uitgave Em. Querido N.V.,
Amsterdam. Dit verhaal over de eerste
stijging van de Mont Blanc is nu op
genomen in de serie Reuzensalaman-
Mensen tussen Nijl er. zon, door prof.
dr. Th. P. van Baaren. Uitgave W. de
Haan, Zeist. Phoenix-poeket, geïllus
treerd, over de godsdienst van het oude
Egypte.
Madame de Pomnadour, door Jacqut
Levron. Uitgave W de Haan. Zeist. Gr<
te Phoenix-poeket over het leven ve
deze merkwaardige vrouw. Geïllui.
treerd. Oorspronkelijk Secrète Madame
de Pompadour. Bewerking H J. Har-
ting.
wèg... verstopping
Ook goed voor bejaarden
en in hardnekkige gevallen
dragees herstellen uw
natuurlijke stofwisseling mooiki
Saldo voor nieuw hervormd diaconaal centrum
Laatste daad:
vakantiehuis
:n aan een vrij - 7 7
die 53 jaar heeft WfiaTldlCapteH
heeft gegeven. O
ratie van Diaconieën van her
vormde gemeenten heeft zich
zaterdag opgeheven. Daarmede is
een einde gekomen aan een vrij
willige vereniging
bestaan en leiding
Naast deze organisatie was in de
kerkorde van 1951 gevormd de Al
gemene Diaconale Raad. De synode
heeft op haar vorige zitting be
sloten ook dit orgaan op te heffen.
Zo kan er nu een fusie tot stand
komen en de Generale Diakonale
Raad kan gevormd worden.
I11 feite bestonden er dus tot nu toe
twee organen naast elkaar die op het
zelfde terrein werkzaam waren. Reeds
op een vorige vergadering (in november
1962) werd erkend dat er soms conflict
situaties ontstonden, maar toen werd
ook reeds met blijdschap geconstateerd
Jat er van beide zijden de bereidheid
as om samen te zoeken naar een
De besprekingen, geleid door ds. F.
Landsman, kwamen aanvankelijk
moeilijk op gang, maar onder zijn lei
ding vonden de beide organen elkaar.
Er moesten zaterdag twee vergaderin
gen worden gehouden. De statuten
schrijven voor dat de helft van het aan
tal leden-diaconieën vertegenwoordigd
zouden zijn. Voorzien was dat dat niet
gebeuren. Al was de toch wel grote
zaal in Utrecht geheel gevuld, minder
dan de helft van de 1200 diaconieën
hadden afgevaardigden gezonden.
Als het quorum niet aanwezig zou zijn
moest een nieuwe vergadering worden
uitgeschreven, die daaraan niet gebon-
Voor alle zekerheid was
tweede vergadering 's mid
dags uitgeschreven. In die tweede ver
gadering werd met alleen de diaconie
m Lisse tegen de federatie opgeheven.
Gehandicapt
Nadat de vergadering 's morgens een
aantal namen genoemd had die ter
benoeming voorgedragen kunnen wor
den aan de hervormde synode voor
de nieuwe Generale Diaconale Raad
sprak ds. J. C. van Dongen. Deze heeft
Indertijd van de federatie een studie
opdracht gekregen van een half jaar
de omvang, vormen en gradaties
invaliditeit, een verkenning van
reeds aanwezige hulp en tevens van de
lacunes in de zorg voor lichamelijk
gehandicapten, alsmede een onderzoek
de urgentie van een diaconale en
Philadelphia propageert:
IN vrijwel alle provincies
in de grote steden
en ook
grote steden bestaat
dringend behoefte aan kleine
woonhuizen voor werkende geeste
lijk gehandicapte jongeren, die
thuis toch speciale verzorging no
dig hebben. De prot. chr. vereni
ging van ouders en vrienden van
het afwijkende kind „Philadelphia"
propageert het inrichten van der
gelijke tehuizen ten zeerste.
Aan dit onderwerp was zaterdag in
Hilversum de algemene najaarsver
gadering van de landelijke vereniging
gewijd. Het was een echte werkver
gadering, want men besprak na een
korte inleiding het rapport, dat een
daarvoor door en uit de vereniging be
noemde commissie over de mogelijk
heden fof stichting van dergelijke te
huizen had samengesteld.
vertelde het lid.
de heer J. A. Smits, is in 1960 met
haar werk begonnen. Bij een gehouden
enquête kwam aan het licht, dat in tal
van steden en streken behoefte bestaat
aan een prettig onderdak voor geeste
lijk gehandicapte jonge volwassenen,
die wel in staat zijn zelf te verdienen
door normale of aangepaste arbeid,
maar niet zelfstandig kunnen wonen.
TOEZICHT
Dergelijke tehuizen moeten niet ge
richt zijn op verpleging, maar op toe
zicht en verzorging en zij moeten zo
huiselijk mogelijk zijn. Daarom is het
minder gewenst ze al te groot te ma
ken Wel zou een tehuis voor bijv. 20
personen financieel wat voordeliger
draaien, maar wanneer men dan de lei
ding toevertrouwt aan een verpleegster
(\P Schiphol was gis-
teren alles weer
geregeld om een Vip-
passagier (een zeer be
langrijke persoon) te
ontvangen. Uit Genève
was geseind, dat Ab
doel Rachman, presi
dent van Maleisië, zou
aankomen. Dat Abdoel
Rachman in Genève
president van Maleisië
in plaats van premier
was genoemd, vond
men op Schiphol een
begrijpelijke vergissing.
Maar wel vroegen de
officiële „handenschud-
ders" van de K.L.M.
en de Swissair zich af
waarom niemand van
de Nederlandse rege
ring ter begroeting aan
wezig was. Een andere
vraag was hoe deze
premier, volgens de
opgave uit Genève, sa
men kon reizen met de
Indonesische minister
van luchtvaart Iskan-
der. Misschien, dat die
Iskander een andere
Gelijk hadden ze. Die
Abdoel Rachman was
trouwens ook een an
dere. Uit het Swissair
toestel stapten name
lijk drie nog vrij jonge,
vriendelijke Indonesi
sche studenten, die een
bezoek zouden brengen
aan de Philipsfabrie-
ken.
Maar de begroeting
was er niet minder
hartelijk om. Alleen
was het comité van
ontvangst op Schiphol
wel nieuwsgierig wat
ze in Genève geseind
zouden hebben, wan
neer ze de volledige
naam van Abdoel Rach
man hadden geweten
De president heette
namelijk Soekarno Ab
doel Rachman
dezen niet
individu
die heb-
dan enig
of echtpaar, zal het
doenlijk zijn aan de i
ele aandacht te besteden
ben zij misschien nog
ander mens nodig.
Ideaal lijkt het de commissie, twee
naast elkaar geleden middenstandswo
ningen te kopen of te huren en die voor
6 tot 8 personen in te richten. Ieder
moet een eigen zit-slaapkamer hebben,
er moet een gemeenschappelijke woon-
en eetkamer zijn en een apart verblijf
voor degenen die de leiding In handen
hebben.
ROTTERDAM VOORAAN
Er zijn reeds enkele van deze tehui
zen in bedrijf. Rotterdam gaat met drie
tehuizen verre vooraan, maar men heeft
teciele jonge volwassenen.
Afdelingen, die de stichting van zulke
tehuizen op zich willen nemen, vinden
voldoende financiële steun bij de ge
meentebesturen. Deze helpen bij het
fourneren van oprichtingskapitaal en
zorgen voor de betaling van de kost
prijs, welke de pupillen weer gedeelte
lijk uit hun verdiensten kunnen terug
betalen.
Van groot belang is het, dat de le
vensbeschouwelijke richting een stem
pel drukt op de tehuizen, opdat men
's zondags samen ter kerke kan gaan
en een predikant catechisatie kan ko
men geven. De levensbeschouwelijke
richting bepaalt mede de sfeer in de
tehuizen, welke zich aanpast bij het
gezin waaruit de pupillen komen.
De commissie heeft in dit rapport al
leen richtlijnen willen geven voor huis
vesting van werkende jonge volwasse
nen. die voor zwaarder gestoorden zou
in een aanvullend rapport moeten wor
den toegelicht. Daarom gaat de com
missie voorlopig voort met haar arbeid.
Later op de dag keken de talrijke
aanwezigen naar de kleurenfilm, die ge
maakt is in de reeds bestaande tehui
zen in Nunspeet en Bennekom. Er was
verder een geanimeerde discussie.
Volksonderwijs vindt
meer waardering
„Het oordeel over de openbare school
heeft zich sterk in gunstige zin gewij
zigd. Dank zij de propaganda door
Volksonderwijs voor de openbare school
gevoerd, kan men thans tegenover haar
een respectvolle instelling constateren,"
Dit zei vandaag de heer J. J. Feringa,
oud-algemeen voorzitter van de vereni
ging Volksonderwijs tijdens een verga
dering van de vereniging in Krasnapols-
ky te Amsterdam in zijn rede over
..Perspectieven in de strijd voor de
openbare school".
Naar de mening van de voorzitter van
het Amerikaanse Joodse congres, dr. Joa
chim Prinz. zullen de maatregelen in de
Sowjetunie tegen de Joodse bevolkings
groep leiden tot geleidelijke verdwijning
van het Joodse geloof, de Joodse cultuur
en tradities in dat land. In een rede te
Cleveland, in de Amerikaanse staat Ohio,
beschuldigde hy de Russische autoriteiten
ervan, een officiële campagne „van ver
nedering, discriminatie en ontzegging" te
voeren tegen de drie miljoen Joden in de
Sowjetunie.
ook pastorale aanpak van dit terrein.
Ds. Van Dongen heeft een uitvoerig
rapport opgesteld. Het resultaat is te
vens een uitgave van Boekencentrum
getiteld: „De lichamelijk gehandicapte
mens, ontmoeting en dienst." Hij pleit
te nu voor de verplichte aangifte door
de huisarts van de geboorte van een
gehandicapt kind. Hij pleitte ook voor
diaconale en pastorale verantwoor
delijkheid van de kerk.
Centrum
Het bestuur wist wel wat te doen
met het fonds dat in de loop der jaren
is gegroeid. Het saldo moest een zin
volle bestemming krijgen. En wat was
beter dan een diaconaal centrum, waar
vooral gehandicapten kunnen worden
ontvangen voor vakantie! Vooral voor
de bejaarden en Invaliden die aan hals
gebonden zijn en daardoor elke moge
lijkheid van vakantie missen, is er In
ons land weinig accommodatie.
Een gebouw is ontworpen dat op h2t
terrein van Hydepark kan worden ge
sticht. Met overweldigende meerderheid
(Leeuwarden tegen) werd besloten om
het saldo van ongeveer honderdduizend
gulden in dit project te steken, om de
aanloopkosten te bestrijden. Een proef-
enquête heeft uitgewezen dat er inher*
vormde kring alleen reeds 600 invali
den zijn, die in dit nieuwe gebouw op
gevangen kunnen worden. De kosten
van dit centrum zullen ongeveer
1.150.000 bedragen.
Gevraagd werd of de diaconieën ge
middeld 1000 gulden willen bijdragen.
Als voldoende toezeggingen binnen zijn
(de giften kunnen over een drietal ja
ren worden uitgesmeerd) kan de be
slissing vallen om tot bouw over te
gaan. Reeds 200.000 gulden is toegezegd.
Voor de laatste maal sprak de voor
zitter de talloze afgevaardigden toe. Hij
memoreerde de geschiedenis van 53
Jaar die van armenzorg tot maatschap
pelijke begeleiding uitgegroeid is. Het
was geen herdenkingsrede, en ook geen
begrafenisrede, maar wel klonk dank
baarheid door voor het feit dat deze
organisatie door diakonale renaissance
een nieuw gelaat gekregen heeft Nu
heeft 'deze keriïgezonde belogen Be
weging zichzelf opgeheven, omdat de
door haar-wakkergeroepen kerk—haar
taak is gaan verstaan. De nieuwe raad
zag hij geplant in de echte voedings
bodem van de gemeente.
Het slotwoord werd gesproken door
do voorzitter van de hervormde synode,
ds. P. G. van den Hooff. Zijn woord
kOSRAM
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Soest (vac. dr. B. Maas-
singh) (toez.): K. van Liere, te Wol-
faartsdijk; te Oosthem (toez.): A. J. de
Bue, te Pesse; te Zonnemaire (toez.): P.
P. Saraber, te Abcoude; te Giessendam-
Nederhardinxveld: H. Vos, te Rijssen;
te Eindhven (vac. J. Hadders): H. P
Schouten te Oldemarkt.
Bedankt voor Apeldoorn: H. Jansen
Klomp, kand. te Haarlem; voor 's-Gra-
venhage (byz. kerkewerk): dr. W. Aal-
ders, aldaar.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Rotterdam-Z. (Katen-
drecht) (vac. A. L. Bos): dr. A. Wind, te
Almelo; te .Maassluis (vac. C. Mak), te
Leiderdorp (vac. J. Banga) en te O.- en
W.-Souburg (vac. P. A. Bohlmeijer): J.
van Drie, te 's-Gravenmoer.
Aangenomen naar Wormerveer: H.
Dykstra. te Rotterdam-Z. (Ka tend recht).
GEREF. KERKEN (VrUgemaakt)
Beroepen te Glanerbrug-Oldenzaal en
Marknesse: G. Mul, te Rozenburg.
UNIE VAN BAPTISTEN GEMEENTEN
Benoemd tot hulpprediker te Delfzijl:
Th. Pothof, kand. te Utrecht.
beleefd als iets naast de kerk,
een orgaan op het grondvlak v
kerk.
Hij sloot aan bij het woord
spreuken. Het einde ener zaak is beter
dan het begin, maar ook bij het psalm
woord: De Here zal het voor mij vol
einden. Dit einde is beter omdat de
lankmoedige beter is dan de hoogmoe
dige. want die verlangt naar het einde,
de echte voleinding. De lankmoedige
gaat mee door de geschiedenis. Ik
ligt
het besluit vol
De nieuwe Generale Diaconale
Raad zal 21 leden tellen. Elf worden
benoemd door de tien kerk-provincies
en de Waalse gemeenten, een wordt
afgevaardigd vanuit de generale sy
node, een zal voorzitter zijn en acht
namen kunnen ter benoeming vanuit
de federatie voorgedragen worden
aan de generale synode. De nieuwe
raad start met 500.000 gulden in kas.
Paus Paulus prijst
dr. Karl Rahner
De Oostenrykse jezuïet en theoloog dr.
Karl Rahner, die dit jaar korte tijd door
de Vaticaanse congregatie van het heilig
officie aan censuur vooraf van zijn pu-
blikaties onderworpen is geweest, is
vrydag door paus Paulus op een audiën
tie geprezen om zyn werk als deskun
dige van het concilie en als schryver.
De paus zei verscheidene boeken van
Rahner te hebben gelezen en bewon
derd en spoorde de theoloog aan zyn
werk voort te zetten.
Na protest van het Oostenrykse epis
copaat en van Duitse bisschoppen had
het heilig officie dat waakt over de
zuiverheid van de leer in de R.K. Kerk
de aan Rahner opgelegde censuur
eer opgeheven.
Dr. Rahner, van wiens geschriften er
ook verscheidene in Nederiand zyn uit
gegeven. werd door de paus in byzon-
dere audiëntie ontvangen als uitgever
van de „Lexikon für Theologie und
Kirche" in gezelschap van andere bij
deze uitgave betrokkenen. De paus be
toonde zich zeer dankbaar voor het
exemplaar dat hem werd aangeboden.
In het loflied van Hanna, gezongen toen zij Samuel naar d
tempel had gebracht, komt ook deze zin voor: „Want niet doo.
kracht is een man sterk." Het is een zin die we vaak vergetei
niet alleen de mannen, maar ook de vrouwen, want ook zij
niet door kracht sterk.
Dat woord „kracht" duidt niet alleen op lichamelijke kracJi
Het is alles waarin wij onze kracht zoeken, of het nu ona
intellectuele gaven, onze spieren, onze wapens of onze talentm
zijn. Er ligt een geweldig verschil tussen krachten sterktA
Kracht w wat er uit mij komt. Sterkte is wat ik kan wetI
staan. Soms lijken deze woorden even dezelfde betekenis I
hebben, maar dan ineens is er weer een wereld van verschn
Niemand zal van iemand die zichzelf overwint zeggen: „Wl
een krachtige kerel", maar Spreuken zegt dat hij sterker is dJ
wie een stad inneemt. Sterkte heeft diepgang. Daarom kurend
zwakken, kunnen mensen zonder kracht, toch sterk zijn. Sten'
te is het vermogen om aanvallen te verduren in het levei.
Sterkte is de kracht die de Heer ons wil geven. Met de kraci
die wij ingeboren in ons hebben komen we niet klaar. Mat
zelfs de zwaksten onder ons wil de Here sterk maken. Ds
leerde Hanna.
Nieuwe uitspraak voor het concilie
En niet alleen
van de Joden
Onder de ruim 2000 bisschoppen
die deelnemen aan het Vaticaan
se concilie te Rome, is tegen het
weekeinde een document ver
spreid over de verbetering van
de betrekkingen tussen de rooms-
katholieken en de Joden. Dit do
cument, getiteld „De houding van
de katholieken tegenover de niet-
christenen en speciaal tegenover
de Joden", zal het vierde hoofd
stuk vormen van een ontwerp-
verklaring over de oecumene.
Volgens de persdienst van het concilie
zyn afschriften van het dokument uitge
reikt aan de 2.200 concilievaders, patriar
chen, kardinalen, aartbisschoppen, bis
schoppen en andere prelaten, tijdens hun
Zitting in de Sint Pieter-basiliek. Het zal
een nieuw hoofdstuk vormen in een con.
cilie-schema over de eenheid der criste-
nen. Er is nog geen tyd bepaald voor de
debatten over het schema.
In een communiqué, dat werd uitge
geven door het concilie-secretariaat ter
cilie-chema over de eenheid der christe
nen staat: „De verantwoordelijkheid voor
de dood van Christus berust bij de gehele
zondige mensheid. Het was om voor de
zonde van ieder mens te boeten, dat de
Sociaal-voelend a.r.-minister
In Bergum Is zaterdagmiddag
een borstbeeld onthuld ter nage
dachtenis van wijlen (de anti-revo
lutionaire) minister A. S. Talma
die van 1908 tot 1913 minister was
van landbouw, nijverheid en han
del in het ministerie-Van Heems-
kerek. Talma had tijdens zijn be
wind een groot aandeel in de
sociale wetgeving in Nederland.
Mevrouw W. de Groot-Talma uit
Pernis, een dochter van de in 1916
overleden minister, verrichtte de
onthulling door het wegtrekken
van een doek dat over het bronzen
borstbeeld was gehangen. Direct
daarop zongen de genodigden be
geleid door het plaatselijk muziek
korps Halleluja, Psalm 84 vers 2:
„Zelfs vindt de mus zijn huis. 0
Heer".
Tevoren waren de genodigden bij
eengekomen in het gereformeerd ver
enigingsgebouw „De Stryp" in Ber
gum. De heer H. Algra, voorzitter
van het moderamen van de a.r.-kies-
verenigingen in Friesland, heette on
der anderen welkom mr. K. Groen,
ken en volksgezondheid die minister
Veldkamp verving. Voorts waren er
afgevaardigden van de a.r.-fracties
in de Eerste en Tweede Kamer, het
provinciaal bestuur in Friesland,
C.N.V., B. en W. van Tietjerkstera-
deel, vertegenwoordigers van enkele
omliggende gemeenten en familiele
den van wijlen mini ?r Talma.
In zyn welkomstwoord zei de heer Al
gra onder meer, dat het oorspronkelijk
de bedoeling was geweest om een ge
denkteken op te richten in Utrecht.
Banden van de overledene met de ge
meente Tietjerksteradeel, niet alleen
door afstamming maar ook doordat dit
district hem in 1901 ;n de Tweede Ka
mer koos, hadden de a.r.-kringen doen
besluiten om de keus op Bergum tè la
ten vallen.
Mr. Groen zei ln zijn toespraak dat
de huidige gang van zaken bij het mi
nisterie van sociale zaken nog steeds
voortbouwt op de fundamenten door ds.
Talma gelegd.
Na deze toespraak droeg de 'heer Al
gra het monument over aan de ge
meente. De burgemeester, mr. W. M.
Oppedijk van Veen, zei dat de gemeen
te het borstbeeld met vreugde onder zijn
hoede zal nemen.
Het gedenkteken -.taat terzijde van het
Bergumer gemeentehuis aan de rijks
weg van Leeuwarden naar Drachten.
Het is een bronzen borstbeeld op een
sokkel en is 2.25 meter hoog. De
beeldhouwer L. H. Sondaar uit Loenen
het departement van sociale za- aan de Vecht heeft het vervaardigd.
Zoon van God Zichzelf aan 1
heeft geofferd.
De rol die de Joodse leiders uit de d
gen van Christus hebben gespeeld om
kruisiging tot stand te brengen, sluit d
schuld van de hele mensheid niet ni
De persooniyke schuld van deze lelde*
kan echter niet aan het hele Joodse
noch uit Zyn tyd (van Christus) 1
uit deze tyd, worden toegeschreven".
Het document is in de afgelopen tv
jaar voorbereid door kardinaal Bea,
de leiding heeft van het conciliesecretf
riaat voor de eenheid der christenen. I
een Duitse jezuïet, is bijbelexegeet 3
zyn vak. In het communiqué van l.
secretariaat wordt nog gezegd, dat
aandacht van het concilie voor de jodef
niet als ras of volk, maar als het uitve
koren volk van het Oude Testamea
voortvloeit uit de steeds groter worden®
waardering voor het geheiligde erfgoJ
van de kerk.
De Israëlische minister voor godsdienjf
zaken, Zerah, heeft gisteren zyn insteifr
ming betuigd met de inhoud van het d£
cument over de verhouding tussen
R.K. Kerk en het Jodendom. Minist»
Zerah juichte het initiatief van het coi
ciliesecretariaat voor de eenheid da
christenen toe, want „het zal de weg naJ
wederzijdse waardering vrijmaken" q
kan er toe by dragen „ons van de ge»l
van het antisemitisme te bevrijden." I
Ook dr. Nahum Goldman, president vat
het Joodse Wereldcongres, heeft uitiij
gegeven aan zijn dankbaarheid. In ea,
verklaring zei hij: „Het Joodse volk
geroerd en dankbaar over de vooruit
zichten dat het concilie een verklarüï
zal goedkeuren waarin op de R.K. Keïf
een beroep gedaan wordt die passages
het godsdienstonderricht te schrappa
welke aanleiding geven tot minachting
haat of vervolging der Joden. Een derg?
lijke verklaring zou van historisch belarf
zyn. „Het zal de harten van alle Jodtf
deugd doen dat er nieuwe hoop bestal
voor een tijdsgewricht van begrip vafo
dringen»
1 d« wef
Aantal buitenlandse
studerenden in
Nederland stijgt
In het verslag over 1962 van de stick
ting Foreign Student Service (dienst bui
tenlandse studerenden in Nederland,
wordt het verheugend genoemd, dat voer
het eerst sedert 1956 een einde is gr
komen aan de voortdurende daling val
het aantal buitenlandse studenten in N«
derland, en dat er zelfs ten opzichte vaj
1961 een toename van byna honden
studenten valt te constateren. Op 1
nuarl 1963 waren in totaal 2559 buiti
landse studenten by de Foreign Studu
Service ingeschreven tegen 2465 op 1 ji
nuari 1962.
Het aantal studenten uit de ontwikki
lingslanden onderging slechts een g(
ringe verhoging. Er waren 371 studeren
den uit Indonesië en 268 uit de Ne{
Antillen. Deze cijfers hebben niet allee!
betrekking op universitaire studente?
doch ook op studenten boven het nivea»
van middelbaar onderwys, t
Reeds eerder heeft de stichting aaii
bevolen een voorbereidingsinstituut
het leven te roepen dat behulpzaam kal
zijn by een snellere aanpassing van a
studenten en om hun voldoende kenni
van de Nederlandse taal bij te brengc
De hoop is, volgens de stichting, gewt
tigd dat op niet al te lange termyn m
een dergelijk instituut een aanvang k:
worden gemaakt. Het blyft daarnaa
naar de mening van de Foreign Stud»
Service, geboden in het buitenland
bekendheid te geven aan de cursi_„
in het byzonder voor de buitenland*
bedoeld, die meestal specialisatie
ogen. Deze cursussen worden in het
gels en ook wel in het Frans gegeven. I
I
Vraag: In uw rubriek van 30 sep
tember las ik over het onrijp afvallen
van pruimen. Misschien is dit inder
daad een kwestie van snoeien, maar er
kunnen ook andere (mij onbekende)
redenen zijn, die verband houden met
de opstijging van de levenssappen in
de pruimeboom. Ik herinner me dat
wij thuis zo'n vijftig jaar geleden een
flinke pruimeboom hadden staan die
rijkelijk bloeide maar de vruchten vie
len lang en breed vóór het rijp wor
den op de grond. Mijn vader heeft
gesnoeid, maar het hielp niet totdat
hij een zeer oud hem aangeraden mid
del toepaste en een spijker dreef door
de stam, zo ongeveer een centimeter
of vijf boven de grond. Het gevolg
was dat de stam van ondier enigszins
gesplitst werd en het volgend jaar vie
len de vruchten niet meer af. Mijn
vader gebruikte geen draadnagel
Ms dus
door u bedoelde gevaarlijke experiment
al lang verdwenen. Met het afsteken tweede: Er
.•ortels en bemesting en snoei kan vonnis
wel een kort geding mogelijk). Ten
is nog geen ontruimings
geen toezegging
hetzelfde bereiken zonder gevaar kant. In dat geval behoeft u geen ge-
van loodglans
treden bij het spijkeren. Het betreft
hier geen verdeling maar stremming
sappen. Dit paardemiddel zal al- moet u dulden, waarbij
leen helpen levenals wortels afsteken), op evenredige
-1- j_ZOgenaamde zeifbe- huur
verbouwing
hebben toe
gestemd. Alleen dringende reparaties
- recht heeft
i
Brieven, die niet ityn voorxW
van naam en adres, kannen niet k
behandeling worden genomen. Ge
helmhouding Is verzekerd. Vrageg
die niet onderling met elkaar kj
verband staan, moeten ln afzonder
als de pruim
stuiver ij. d.\
meel bevruchting mogelijk is. zoals bij
Reine Victoria. Bij rassen, die vreemd
stuifmeel nodig hebben, zal dit niet hel
pen, wel bijvoorbeeld bij luie dragers,
idering
de
deze langer duren dan
dat met eigen stuif- veertig dagen. De eigenaar kan
1- 1- «--« sieChts tot vertrek dwingen door e
proces, wanneer hij drie jaar eigenaar want
is of wanneer hij u een even goede
woning ter beschikking stelt. Deze wo
ning is echter nog niet beschikbaar.
Met redelijkheid aan beide zijden is er
er misschien een oplossing te vinden.
Vraag: Mijn tuin wordt begrensd
- hoge ligusterhaag
tegels te worden Ingesloten.
zodra de wintervorst voorbij is en
de haag dan tevens veel smaller o|^
die zelfbestuiver zijn. Hierdoor kan men
de vruchtbaarheid wat vervroegen.
Vraag: Het door mij bewoonde huur
huis is verkocht en de eigenaar heeft
mij drie jaar geleden de huur opge
zegd zonder datum te noemen. Onmid
dellijk heb ik een huis aangevraagd
en er is er my een toegewezen. De tegen
woordige bewoner van dat huis heeft
woning in aanbouw en de voltooi-
zijde die iets dunner is dan de andere
zijden. Slaat men een dergelijke spij
ker door het stammetje dan zal dit
spiyten, want de spijker moet door en
door de stam doorboren. Door de ont
stane spleet worden de uit de grond
opgenomen levenssappen verdeeld en
men beweerde altijd dat door een 30
jaar geleden ontstane verdeling en ver
sobering de vruchten voldragen wor
den. De boom stond in zwarte grond
waaronder geen veenbodem was te
Reeuwijk aan de plas *s-Gravenbroek.
Misschien staat hij er nog. Men noem
de die grond ..damsel".
Antwoord: Daar de wetenschap ln al
e^aren al heelwat meer gevonden
platte ing is vertraagd, zodat hij
kele maanden in kan. De "eigenaar
de woning, waarin ik thans woon. heeft
vergunning om zijn huis te gaan ver
bouwen zodat er gebroken en ver
nieuwd moet worden, en hij wil daar- staat'
aan beginnen. Moet ik daarmee ge
noegen nemen?
Antwoord: Er zijn verschillende mo
gelijkheden. Ten eerste dat er een ont-
ruimingsvonnis tegen u is. dat u tol
onmiddellijk vertrek noopt, of u heeft voor het onzekere
reeds toegestemd in de ontruiming
een bepaalde datum. In dat geval is We weten niet
u natuurlijk aan de genade of de onge- gen zal «»n ia
nade van de verhuurder overgeleverd - -
en u moet veel voor lief nemen om er
1 led wat meer gevonden niet uitgezet te worden (ook al is er
de vruchtbaarheid, is het blijkens een onlangs gepubliceerd von-
dan twee meter breed. Ik wil deze
de tuinzijde tot op de stam afsnoeien.
Wanneer kan ik dit beter doen, nu of
in het volgend voorjaar?
Als ik dit nu doe, moet lk maan
denlang tegen de kale stammen aan
kijken, maar dat heb ik er voor over
als ik den zeker weet dat de haag
het volgend voorjaar weer heel vlug
wil uitlopen. De af te snoeien kant
het westen. Als de heg toch
de ontruiming op terugsnoeien op het volgend voorjaar
t„ 1. 1-» wjntgj. 0ns bren-
heeft wel bewezen
dat de liguster gevoelig is voor strenge
vorst. Gaat
is er kans dat bij een strenge wint»
de haag dood gaat. Snoei de haag
n brede haag neemt veel 1
Snoei vlug terug, dan zal cf
haag uit de grond weer spoedig uif
lopen en dan heeft u datzelfde jat*
al weer een aardig haagje.
Vraag: Een landbouwer-veeboer iC
genoodzaakt zijn bedrijf aan de gemeei*
te te verkopen, waarbij hij behalve di
koopsom een bedrag als winstderving
zal ontvangen. Dit laatste bedrag is drii
maal zo hoog als de koopsom. Hier
van zal een groot gedeelte als belas
tlnj.' betaald moeten worden. Is het mo
gelijk het bedrijf tegen taxatiewaard?
aan de gemeente te verkopen en voo?
net overige een pensioenregeling aafl
te gaan? Wat zijn dan de fiscale gt
volgen. I
Antwoord: Inderdaad zal van het bft
drag ter vergoeding van de winstder
ving belasting betaald moeten wordeE*
naar het bijzonder tarief van ten mirf
ste 20 pet. en ten hoogste 40 pet I*
net inkomen laag dan wordt het 20 pel
of n het zeer hoog 40 pet. met all»
mogelijke variaties daartussen. De b«v
lastingwet maakt het onmogelijk daar.
aan op eenvoudige wijze te ontkomeif
anders zou niemand meer iets betalen*1
Een pensioen- of lijfrenteregeling help#-
niet in dit opzicht.
