Geen enkele toenadering in
tweede ronde loonoverleg
[jord Home toch premier -
Butler: geen commentaar
Vluchtelingenactie
is NATIONAAL
Stichting van de Arbeid aan zijden draad
Uitkering-ineens voor
70.000 havenarbeiders
Erhard voelt niets voor gaullisme
Reeorduitvoer
MR J
R| I
iWJH si*
Wilde staking treft
3 havenbedrijven
weerbericht
Zaterdag 19 okotber 1963, 44ste jaargang
m. 2,80, p.kw. 8,25
Klachtendienst bezorging 18—19
(Va
speciale verslaggever Link van Bruggen)
1 De plannen ter definitieve oplossing van het Europese vluchtelingen-
probleem liggen al klaar. Het wachten is slechts op het ter beschikking
komen van de financiële middelen. Met andere woorden: op u! Vergeet
u de collectebus niet, die het Nederlands comité Vluchtelingenhulp 1963
de volgende week zal laten rammelen? En denkt u er aan maandagavond
lussen twintig over acht en tien voor negen naar de televisie te kijken,
(>f naar de radio te luisteren?
De plaats, die de vluchteling in het hart van de Nederlander ver-
bverd heeft, staat er borg voor dat ook ditmaal geen tevergeefs beroep
eal worden gedaan. Het medeleven en de offervaardigheid van ons volk
jijn altijd groot geweest. Niet alleen de Hongaarse vluchtelingenactie
fan 1956 vormt hier een bewijs van (opbrengst 10 miljoen gulden), maar
pok de in 1954 gevoerde ..uurloonactie" (4.25 miljoen) en de actie
LWereldvluchtelingenjaar" (1959), die besteding in vluohtelingenpro-
jecten tot ruim zeven miljoen gulden mogelijk maakte.
Het Nederlandse comité vluchtelingenhulp 1963, dat op zich genomen
heeft duizend, voornamelijk in Griekenland verblijvende vluchtelingen
alsnog een menswaardig bestaan te geven dit kan reeds met dirie mil- j
jjoen gulden is waarlijk nationaal. Niemand minder dan koningin
fluliana. die de ontheemden altijd op bijzondere wijze heeft bedacht, is j
èr beschermvrouwe van. In het ere-presidium hebben ministers, alle
commissarissen der Koningin en de burgemeesters van de grote steden
plaats genomen. Voorzitter van het algemeen bestuur is dr. AV. Drees.
terwijl de organisatie door een veelheid van verbanden, die zich altijd
voor hulp aan vluchtelingen beijveren, wordt gedragen.
i Behalve via de collectebus kan ook op andere wijze een bijdrage
vorden gegeven. Het gironummer, ten nam
Koningin bij
slangenkuil
Met een bezorgd gezicht volgt
koningin Juliana (rechts) de ver
richtingen van de laboranten in de
slangenkuil van het Thaise Rode
Kruisziekenhuis. Ook prinses Bea
trix kijkt aandachtig naar hel voe
deren van deze dieren en het af
nemen van hun gif. Op de slan
genkwekerij wordt entstof bereid
tegen slangenbeten. Het bezoek
van Koningin en Prinses aan het
Rode Kruisziekenhuis in Bangkok
was een onderdeel van het drukke
programma van hun staatsbezoek
aan Thailand
Veertiende lord uit Madame Tussaud..
(Van onze sociaal-economische redactie)
het
1 \E STICHTING VAN DE ARBEID hangt aan een zijden draadje
U is zeer te betwijfelen of dit draadje het zal houden. Dit sombere com
mentaar werd gistermiddag van werkgeverszijde gegeven, nadat de twee
de ronde van het loonoverleg in het bestuur van de Stichting van de Ar
beid zonder positieve resultaten was geëindigd. Nadat de werkgeversorga
nisaties vorige week zaterdag met een serie tegenvoorstellen op het eisen-
program van de vakbeweging hebben geantwoord, is er geen enkele con
cessie meer uit de bus gekomen, noch aan werkgevers-, noch aan werk
nemerskant.
„Het overleg zit muurvast." zo werd van de zijde der vakcentrales te
kennen gegeven. „Wij houden aan onze eisen vast en als de werkgevers
niet aanzienlijk verder over de brug komen, dan is het met de Stichting
van de Arbeid gedaan. Dan zal de vakbeweging geen centrale verantwoor
delijkheid voor de loonpolitiek meer kunnen dragen." Het bestuur van de
stichting komt volgende week zaterdag opnieuw bijeen.
De Britse minister van buiten-
ndse zaken, Lord Home is de op-
•lger geworden van premier Mac-
illan. Gisteren besteedde hij de
ïle middag en avond aan de samen-
elling van een nieuwe regering,
idat hij daartoe de opdracht had
(kregen van koningin Elisabeth,
ègen middernacht liet hij weten
ït overleg met zijn ambtgenoten
HAMMOND
ORGELS
PRIJZEN V.A. 3450.-
importeur
In
een
oogopslag
•Ook in Europa nog geen
vrije vakbeweging (pag. 2).
Wie is Lord Home (p
Geen vakvereniging
Gromiko is ontevreden
(pag. 5).
Derde reportage over de
vluchtelingen (pag. 7).
Duizenden CNV-ers vandaag
in Utrecht bijeen (pag. 9).
...en het ZONDAGSBLAD.
zaterdag te zullen voortzetten. Po
litieke kringen in Londen achten
zeer waarschijnlijk dat Lord
Home begin volgende week de sa
menstelling van zijn kabinet zal
kunnen bekeendmaken.
Kort nadat de vorstin de schrifte
lijke ontslagaanvrage van premier
Macmillan had ontvangen ging zij
hem tegen alle gewoonten in in
het ziekenhuis opzoeken. Dit feit was
eer verrassend waar de koningin
die begin volgend jaar een blijde ge
beurtenis verwacht, zich reeds meer
dan een maand geleden aan alle soci
ale verplichtingen heeft onttrokken.
Ook was men verrast door liet feit, dat
de persdienst van Buckingham Palace.
die toch een reputatie van uiterste dis
cretie heeft, het plan van de Koningin
met Macmillan over de „politieke
toestand" te praten niet geheim heeft ge
houden.
Het onderhoud aan het bed van Mac
millan duurde precies een half
aankomst op het paleis liet zij onmiddel
lijk lord Home ontbieden. Hieruit was
maar één conclusie te trekken: Macmil
lan had de vorstin geadviseerd lord
Home aan te wijzen als zijn opvolger,
(zoals bekend is advies van de aftredende
minister-president van doorslaggevende
betekenis).
Als bijzonderheid kan nog worden op
gemerkt. dat de minister van buiten
landse zaken bij de ontvangst van de
Koningin niet in het klassieke jacquet
was gekleed, doch men verwonderde zich
daar niet al te zeer over daar de zèer
aristocratische lord Home nu eenmaal be
kend om staat, dat hij zich weinig van
conventie op het gebied van de kleding
aantrekt.
Het staat nog te hezien of lord Home
van alle ministers uit het kabinet-Mac-
millan medewerking zal krijgen. De drie
sleutelfiguren bü deze kabinetsformatie
vice-premier en minister van binnen
landse zaken Richard Butler, de minis
ter van financiën Maudling en de minis
ter van wetenschappen lord Ilailsman
hebben zich tot nu toe van elk commen
taar onthouden.
Zoals gemeld, meende men aanvanke
lijk dat een van deze drie politici Mac
millan zou gaan opvolgen. Volkomen
verwacht trad gisternacht lord Home
de voorgrond.
Met de portefeuille van buitenlandse
zaken zal lord Home weinig moeite heb
ben. Een pasklare kandidaat voor die
post is de 47-jarige onderminister van dit
ministerie, Edward Heath, die ook de
onderhandelingen in Brussel heeft ge
voerd inzake het eventuele toetreden van
Engeland tot de EEG.
Lord Home zal ook nog moeten probe
ren een zetel in het Lagerhuis te verove
ren. Hij zal daartoe eerst afstand moeten
doen van zijn adelijke titel. Voortaan zal
hij dan heten sir Douglas Alexander
Home. Vervolgens zal hij zich in een
(voornamelijk conservatief) district kan
didaat moeten stellen voor het Lager
huis bij tussentijdse verkiezingen. Ook is
het mogelijk dat hij een beroep doet op
een van de Lagerhuisleden zijn zetel ter
beschikking te stellen. Het zal hem vrij
wel zeker niet mogelijk zijn om in het
Lagerhuis aanwezig te zijn als dit op
29 okt. weer bijeenkomt.
De plaatsvervangend leider van de La
bour (oppositie) partij, George Brown,
heeft zich op bijzondere denigrerende
wijze over lord Home uitgelaten. Zijn
commentaar luidde: „Tenslotte zijn ze
naar madame Tussaud (het Londense
museum van wassen beelden) gegaan
en hebben daar de veertiende graaf
(van Home) tot leven gewekt". „Hij
heeft zitting gehad in het Lagerhuis.
Hij is er zelfs lang geweest, maar ik
kan me hem niet herinneren. Hij heeft
de rust nooit verstoord
In het gisteren in het gebouw van
de S.E.R. in Den Haag gevoerde over
leg, dat aanvankelijk in goede sfeer
verliep, bleek al spoedig dat de werk
geversdelegaties wachtten op conces
sies van de vakcentrales als antwoord
op hun vorige week ter tafel gebrachte
tegenvoorstellen. De werknemersdele
gaties echter verwachtten concessies
van werkgeverskant, omdat zij naar
hun oordeel de vorige week duidelijk
te kennen hadden gegeven, dat de
werkgeversvoorstellen in genendele
een basis vormden om tot overeen
stemming te geraken.
Op liet nippertje
Opnieuw verklaarden de vakcentrales,
dat hun eigen onderhandelingsmarge
uiterst gering is, zó gering, dat zij tot
geen enkele concessie bereid zouden zijn.
indien niet eerst de werkgevers met
voorstellen zouden komen, die „zeer
dicht" bij de eisen der vakbeweging lig
gen, Toen de ondernemersvertegenwoor-
digérs daarop lieten weten, dat ook liün
onderhandelingsmarge zeer gering is en
dat zij een verdere toenadering daarom
in eerste instantie van de werknemers
verwachtten, stond de Stichting van de
Arbeid op het punt van springen.
De vakcentrales lieten weten, dat zü
onder deze omstandigheden verder over
leg niet zinvol achtten, met andere woor
den, dat zij zich niet langer mede-ver
antwoordelijk zouden kunnen achten
voor de centrale loonpolitiek en de daar
uit voortvloeiende toetsing van c.a.o.'s.
Nadat de werkgeversdelegaties zich op
deze precaire situatie intern vrij lang
durig hadden beraden, verzochten zij de
vakbeweging gelegenheid te mogen ont
vangen voor een breder intern beraad,
teneinde in de kringen van hun leden te
peilen, welke uiterste concessies er zou
den kunnen worden gedaan.
De vakbeweging heeft dit verzoek in
gewilligd. „Wij willen elke kans, om de
Stichting van de Arbeid te behouden,
aangrijpen" zo werd van deze zijde na
afloop van het overleg op een perscon
ferentie verklaard. De .patiënt" leeft dus
nog wel, als is het op het nippertje.
Knelpunten
De Raad van bestuur in Arbeidsza
ken. waarin de tien centrale werkge-
versoganisaties in industrie, landbouw
en middenstand samenwerken, heeft
in de namiddag een verklaring uitge
geven, waarin wordt gezegd, dat de
belangrijkste verschillen van mening
zijn gebleven 1. de omvang en de
wijze van uitvoering van de onderne
mingsgewijze differentiatie; 2. de uit
kering-ineens over 1963 en 3. de vraag
of een huurverhoging al dan niet een
onderdeel dient te zijn van de in 1964
te nemen maatregelen.
Verklaard wordt, dat de werkgevers
zich niet tegen een „beperkte" onderne
mingsgewijze differentiatie zullen ver-
Wolvin losgebroken
Een wolvin van het Tilburgse dieren
park, die in een krat voor verzending
naar Japan gereed stond, is er in ge
slaagd het luikje van de kist omhoog tc
schuiven en de benen te nemen. Het dier
brak de stal, waarin de krat stond opge
slagen uit. en sprong over een muur om
in de bossen rond het dierenpark te ver
dwijnen. Tot nu toe is al het zoeken
vergeefs. De directie van het dierenpark
verwacht niet dat het dier gevaarlijk
zal worden, omdat wolven in de regel al
leen in groepsverband dan wel in hoog
ste nood mensen aanvallen.
zetten, waarbij er van wordt uitgegaan
dat de c.a.o.-partijen in de bedrijfstakken
hebben te beslissen onder voorbehoud
goedkeuring door de toetsende orga-
óf en op wélke wijze én in welke
mate van deze mogelijkheid gebruik zal
worden gemaakt. Bovendien zal met de
loonkostenstijging die voortvloeit uit de
waarschijnlijk te achten differentiatie,
rekening moeten worden gehouden, ter
wijl voorts vast moet staan, dat door het
openen van deze mogelijkheid de ar-
beidsvrede niet in gevaar wordt ge
bracht.
Onaanvaardbaar
Van vakbewegingszijde werd ver
klaard dal het kennelijk de bedoeling
van de werkgevers is om de ruimte voor
ondernemingsgewijze afwijkingen naar
boven van de c.a.o. in het uiteindelijke
loonakkoord. Op dit moment betekent
dit, dat zij een differentiatie willen toe
staan binnen de 8 procent loonsver
hoging die is voorgesteld, terwijl in dit
loonvoorstel ook reeds een huurcompen-
«atie is verdisconteerd. De vakcentrales
achten dit volkomen onaanvaardbaar
Evenals een eventuele huurcompensatie
willen zij de ondernemingsgewijze uit
wijkmogelijkheid naar boven los zier
van het te bereiken loonakkoord
Arbeider gaat 15
mille verdienen
in het jaar 2000
lil de komende 37 jaar zal het
reële inkomen per hoofd van de
bevolking 2,3 tot 3 maal zo groot
zijn als in 1963. Hoeveel dat is om
te besteden gaat onze voorstelling
te boven: een arbeider die nu f 6000
per jaar verdient zal dan meer
dan f 15.000 hebben te verteren.
De fraaie toekomstfantasie van
prof. dr. P. de Wolff directeur van
het Centraal Planbureau op de
conferentie „Nederland in het jaar
2000" van het Nederlandse ge-
sprckcentrum. In het jaar 2000 zal
de bevolking van ons land 20
miljoen zielen tellen. Daarvan ging
ook prof .ir. Jacs. P. Thijsse. de
docent comprehensive planning
van het Instituut voor Sociale
Studie in Den Haag uit. In Ne
derland zullen dan vele steden bui
ten de Randstad Holland zy'n, die
750.000 tot een miljoen inwoners
tellen.
Prof. Thijsse stelde, dat om de
te verwachten bevolkingstoename
op te vangen nu reeds begonnen
moet worden per jaar 125.000 wo
ningen te bouwen. Volgens prof.
Thjjsse ligt in ons land geen enkel
vliegveld op de juiste plaats. Het
grote vliegveld in 2000 had hij ge
projecteerd op de nog in te pol
deren Waddenzee.
Prof De Wolff was er van uit
gegaan, dat er zich geen grote
conflicten of enorme depressies in
de komende 37 jaar voordoen. De
produktiviteit zal per jaar met 2,7
tot 3,25 procent toenemen en de
arbeidstijd zal zijn teruggebracht
tot 35 uur per week. Prof. De
Wolff zag ook voor de overheid
grote taken en kon ook voor de
komende 37 jaar geen ruimte vin
den om de belasting te verlagen.
Ook niet als de post defensie
omdat het begrip oorlog dan is
verouderd zal zijn verdwenen.
regering kan niet
bemiddelen
Niet minder dah 40.000 haven-ar
beiders hebben nu al de toezegging
gekregen, dat hun werkgevers be
reid zijn de door de vakbeweging
gevraagde uitkering-ineens over 1963
te betalen. Dit heeft de voorzitter
van het Chr. Nationaal Vakverbond,
de heer C. J. van Mastrigt, ons gis
teravond verklaard in een toelich
ting op de gespannen situatie, zoals
die is ontstaan na het mislukken van
het gisteren in de Stichting van de
Arbeid gevoerde loonoverleg.
Met dit voorbeeld maakte de C.N.V.-
voorzitter duidelijk, waar in feite de
schoen wringt bij de loonbesprekingen
tussen de werkgevers- en werknemers
organisaties. Die schoen wringt niet pri
mair bij de uitkering-ineens, maar wel
t.a.v. de verschillende zienswijzen, die
vakbeweging en ondernemers hebben
waar het gaat om het voeren van eer
reëel, zoveel mogelijk op de werkelijk
heid gebaseerde loonbeleid.
opnieuw met het eisenprogram
vakbeweging in aanraking komen, aldus
de heer Van Mastrigt, die niet geloofde,
dat de regering zou kunnen bemiddelen
(Voor vervolg zie pag. 9)
De heer Van Mastrigt zei vurig
hopen, dat de werkgeversorganisaties in
de komende week voldoende begrip
de positie van de vakbeweging en
de werkelijke situatie zullen opbrengen,
dat het voortbestaan van de Stichting
van de Arbeid niet langer bedreigd
Zal dat niet gebeuren, dan blijft de
vakcentrales weinig anders over
tegen hun bonden te zeggen: ga
Voortzetting van politiek-Adenauer
De nieuwe Westduitse bondskanse
lier, prof. Ludwig Erhard, heeft gis
teren in zijn eerste regeringsverkla
ring duidelijk laten uitkomen dat de
door dr. Adenauer gevoerde politiek in
grote lijnen zal worden voortgezet. Wel
zal Erhard zowel met betrekking tot
de binnenlandse als tot de buitenland
se politiek zijn eigen denkbeelden ver
wezenlijken.
Wat betreft de Europese politiek zal
hij, ondanks de voorgestelde nauwe
samenwerking met Frankrijk, echter
veel minder rekening houden met
gaullistische opvattingen.
Erhard, die sprak over de „hechte band"
met de Ver. Staten, zei o.m. dat zijn rege
ring zich volledig zal inspannen voor de
politieke vorming van Europa.
Erhard vroeg zich af of verdere over
dracht van soevereine rechten aan Euro
pese instellingen niet samen behoort te
gaan met het in het leven roepen van
sen Europese politiek organisatie met de
verantwoordelijkheden van een demo
cratisch parlementair stelsel. Volgens hem
zou ook het Frans—Duitse vriendschaps
verdrag moeten dienen om de politieke
vorming van Europa te „reactiveren".
Erhards principes over de kwestie-
Berlijn?
vrjje toegang tot de stad;
in geen geval zal de verdeling var
het land mogen worden gesanctioneerd
of bevestigd, terwijl evenmin sprake zal
mogen zijn van erkenning of hoger inter
nationaal aanzien van het Oostduitse
(Voor vervolg zie pag. 9j
Commentaren
wordt de komende week een
belangrijke. In de eerste plaats is
de komende maandag de verjaardag,
de 83ste van deze universiteit. De
rector magnificus houdt dan zijn we
tenschappelijke rede, waarnaar, als
steeds, met belangstelling mag wor
den uitgezien.
Bovendien wordt aan dc morgen van
de dag een dienst gehouden, uitgaan
de van onderscheidene kerken in de
hoofdstad, om zowel het fundament
als de breedte van de basis der uni
versiteit te doen uitkomen.
Maar heel de week wordt belang
rijk. Het wordt een werkweek, die
de strekking zal hebben, dat de Vrije
Universiteit onder de aandacht van
heel velen zal worden gebracht, met
de bedoeling dat zij haar in ruimer
mate nog dan tot dusver gaan steu-
Dit laatste is nodig. Weliswaar geniet
ook deze bijzondere universiteit sub
sidie van rijkswege, maar in de
eerste plaats dekt deze subsidie niet
alle normale kosten, en bovendien
zijn er voor deze universiteit, bijzon
der als zij is, nog zo heel veel bij
zondere dingen te doen.
Een universiteit als deze is een rijk
bezit. Zij is uitgegroeid tot een om
vang als destijds, de geloofskracht
ten spijt, nauwelijks kon zijn ver
moed. Zij heeft niet geschroomd in
het op zich nemen van zware taken
op wetenschappelijk gebied. Wij mo
gen voor dit alles dankbaar zijn.
Maar het moet worden betaald. En
dat is dan een bijdrage aan de chris
telijke wetenschap, kleiner of groter,
waartoe wij allen in staat zijn en die
van ons mag worden verwacht.
Buitendien wordt de Vrije Universi
teit steeds belangrijker als staande
midden in de wereld. Van over de
grenzen valt deze universiteit al
meer aandacht toe. Er zijn hier mo
gelijkheden van enorme omvang, die
behoren te worden aangegrepen als
evenzovele kansen. Wie van dit al
les nader kennis wil nemen, zou zich
kunnen verdiepen in een alleraardig
ste pocketuitgave, getiteld „Kijk op
VU" (uitgave N.V. De Graafschap,
Aalten), waarin de Vrije Universiteit
en wat zij doet ons wel zeer nabij
worden gebracht. Wij vertrouwen,
dat de werkweek de goede resultaten
zal opleveren waarop wordt gehoopt.
Reis van Beatrix
werd duurder
De reis die prinses Beatrix gemaakt
heeft naar verscheidene Aziatische lan
den. is duurder uitgekomen dan het
departement van buitenlandse zaken
had begroot. Voor de reis was toege
staan een bedrag van f 150.000. Minister
Luns vraagt in een wetsontwerp tot
wijziging van de begroting van zijn
departement dat hij bij de Tweede
Kamer heeft ingediend een ver
hoging van dit bedrag met f125.000.
In September is de Nederlandse uit
voer scherp gestegen tot een record van
f 1616 (vorige maand 1366, vorig jaar
1478) miljoen tegen f 1644 (v.m. 1790,
v. j. 1415 min., zódat de invoer voor
98 <7c door uitvoer gedekt was. In de
eerste 9 maanden van 1963 zowel de in-
als de uitvóer 9 gestegen.
OP DRAKACI
DE ENIGE KUNSTSTOFMATRAS
GOEDGEKEURD DOOR DE NED.
fl® VER. VAN HUISVROUWEN
deaharde" matras
met alle comfort
van een „zachte"
Kraanmachinisten van drie Rotter
damse havenbedrijven, Quick Dispatch
N.V. Sevedore Comp., Thomsen's Ha
venbedrijf N.V. en Nederlands Trans
port Bureau N.V. hebben in de loop
van vrijdagmiddag het werk neerge
legd. Hun voorbeeld werd spoedig ge
volgd door een aantal havenarbeiders.
B Thomsen,'s Havenbedrijf en Neder
lands Transport Bureau zijn de avond
ploegen normaal aan het werk gegaan.
Enige autobussen met pendelaars voor de
nachtploeg van Quick Dispatch N.V. ztjn
des avonds niet opgekomen, de andere
leden n deze nachtploeg gingen aan
de arbeid.
Van de zijde der Scheepvaartvereniging
Zuid zag men deze havenstakingen als
lokale acties, die in het geheel van de
Rotterdamse haven van betrekkelijk ge
ringe betekenis zijn. Men veronderstelde
dan ook dat de moeilijkheden van korte
duur zouden zijn en zag het optreden
van de stakers uit de dagploeg vrijdag
middag als een „tactiek van speldeprik-
ken", die ook in Amsterdam is toegepast.
Over h algemeen heeft de Rotter
damse haven een reputat'e van goede
arbeidsverhoudingen. Ernstige onrust is
tc Ratterdam zelden voorgekomen. In de
laatste jaren zyn er slechts in 1955 moei
lijkheden van vrij grote omvang geweest.
Die hebben toen twee dagen geduurd.
Het circa 450 man tellende personeel
van de lettergie'erij „Amsterdam" v/h
Tetterode, dat woensdagmiddag het
bedrijf heeft verlaten is van plan niet
eerder dan volgende week woensdag
morgen om half acht weer aan liet
werk te gaan. Dat -'il zeggen als de
directies de gestelde eisen inwilligt.
Deze eisen zijn, zoals bekend, een uit
kering ineens over 1963 en een ver
hoging van de lonen met acht procent
met ingang van 1 oktober 1963.
De directie heeft als tegenmaatrege
len het personeel voor twee dagen ge
schorst, een schorsing, die door de
stakers is aanvaard.
Vrij zacht
Droog weer met zonnige perloden,
maar in de ochtend hier en daar mist.
Zwakke tot matige, later matige tot vr|)
krachtige wind uit zuidelijke richtingen.
Vrfj zaclit weer.
(Voor vervolg zie pagina 7)