Nieuwe Leidse Courant
CHAOS IN DAL VAN DE DOOD
Weldra aftreden
van Macmillan
Am. konvooi
door Russen
aangehouden
In Longarone slechts twee overlevenden
Catastrofe was niet
te voorspellen
IEMCO N V.
Benzine en
sigaretten
duurder
Brood cent
duurder
C.N.V. houdt rekening
met kritieke situatie
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Steenstraat 37
Telefoon 31441
58936 Abonnementsprijzen
Vrijdag 11 oktober 1963, 44ste jaargang
Weinig verandering
De Bilt verwacht tot zaterdagavond:
Overwegend droog weer met veel be
wolking en hier en daar mist. maar
plaatselijk ook enkele opklaringen. Over
wegend matige, maar in het noorden van
het land tijdelijk krachtige zuidwestelijke
wind. Weinig verandering in tempera
tuur. (Opgemaakt om 11.15 uur).
m. 2,80, p.kw. 8,25 Klachtendienst bezorging 18—19
CLECHTS TWEE INWONERS van het Italiaanse stadje Longarone, een
vrouw en haar dochtertje, hebben de vreselijke vloedgolf overleefd,
die ontstond toen een deel van een berg in het stuwmeer stortte. Huizen
van vier etages zijn door het onvoorstelbaar geweld van het water wegge
spoeld. Alleen de kerktoren in Longarone bleef staan. En van het lager
gelegen Prrago bleven alleen een deel van het kerkhof, de klok van een
kapel en een huis over. De rest van deze en andere plaatsen is puin en
modder, waartussen nu nog de vele doden liggen.
den meters omhoog geworpen toen al
twee gehuchten op de berghelling ver
zwelgend, waarnaar het in het weer
honderden meters lager gelegen dal stort
te. En op zijn weg bleef niets gespaard.
Mist boven (lal
Vandaag hangt er een mist boven dit
doodsdal, boven het verwoeste Longaro
ne, Pirago, Villanova. Rivalto en andere
dorpen. Amerikaanse helikopters speu-
voortdurend het gebied af. Het zoe-
naar de slachtoffers is moeilijk. Ook
de reddingsploegen die zich met grote in
spanning een weg door de modder ba
nen, worden in hup werk bemoeilijkt. De
kolonnes met levensmiddelen, medica
menten en dekens kunnen weinig uit
richten. Voor de artsen en verpleegsters
iet veel te doen. Het aan
tal gewonden is gering. „We doen eigen
lijk alleen maar aan liefdadigheid".
het ook in Longarone. Een
A.P., die de voormali
ge plaats bezocht, vertelde: „Van'daag
heb ijc een bezoek gebracht aan Longa
rone een stad die even voor midder
nacht opgehouden heeft te bestaan. Al
leen het stadhuis, dat op hoger gelegen
grond gebouwd is. staat er nog. De rest
is verdwenen.
Ik heb nog nooit van mijn leven zo
iets gezien-
In de modder lagen nog vele lijken.
Reddingsbrigades hadden geen tijd ze
Dit is slechts een beeld uit de wereld
van rampspoed, die zo onverwachts
over het vriendelijke en vredige dal
van de Piave is gekomen. Een ander
beeld vormen de honderden Italiaanse
en Amerikaanse militairen, die in het
getroffen gebied de omgekomenen
bergen.
De laatste voorlopige balans van het
aantal slachtoffers van de ramp bü het
stuwmeer van Vaiont in Noord-Italië is:
2200 doden en 80 gewonden. Maar het
dodencijfer stijgt met het uur. Honder
den zwaar verminkte lijken van mannen
vrouwen en kinderen verschijnen nog
steeds aan de oppervlakte van het water
van de Piave. terwijl andere lijken nog
onder het slijk liggen waarmee de om
geving van het stuwmeer is bedekt.
Het gevaar van nieuwe instortingen
dreigt evenwel. Technici zijn van plan
een opening te maken waardoor het res
terende water in het stuwmeer kan weg
lopen. Dit is nu voor minstens een derde
gevuld met gesteente.
De kunstmatige breuk zal het einde
betekenen van de grootste dam in
Europa en de torts van de Italiaanse in
genieurs. Maar het schijnt, dat dit offer
noodzakelijk is om nieuwe rampen te
vermijden.
Geen verwijt
Zoals bij elke catastrofe wordt ook in
het dal van Piave emotioneel gegist naar
een mogelijke oorzaak. Immers, de aard
verschuiving was al enkele dagen waar-
i genomen en de technici van de genatio
naliseerde Italiaanse elektriciteitsmaat
schappij krijgen de scherpste verwijten
te horen.
Ten onrechte. Want de omvang van
deze aardverschuiving had onmogelijk
voorspeld kunnen worden. Toen de ramp
zich voltrok, is door de seismografische
stations van Pavia, Bazel en Chur een
lichte aardschok geregistreerd en het is
niet onmogelijk dat deze trilling de berg
massa. die in het stuwmeer stortte, los
gemaakt heeft.
In een officieel communique wordt dan
ook duidelijk gesteld, dat de moed en
de vakkenis van het technisch personeel
iedere veronderstelling van zorgeloos
heid uitsluit. Dat de dam in tact is ge
bleven, aldus deze mededeling bewijst
de kwaliteit en de deugdelijke eontruc-
„De enorme massa aarde", zo gaat het
communiqué verder, ..waarvan dc om
vang nog niet kan worden geschat, maar
die zeker tientallen miljoenen kubieke
meters bedraagt maakt duidelijk, dat de
ramp valt onder dc natuurlijke gebeur
tenissen van catastrofale aard, die ab
soluut onvoorspelbaar zijn."
De ramp kan populair worden verge
leken met een kei, die in een pan water
valt. waardoor het water hoog opspat.
Zo is het water uit het stuwmeer honder-
'Doe mee nan de"
3-Sterren
prijsvraag
3 Sterren nylons geven U én
kwaliteit cn nu de kans op
In één
oogopslag
Gollnitzer voor VU-studen-
ten: praten met communis
me pag. 2
Nederlander opent (namens
kerken) nieuwe dorp in
Perzië pag. 2
Rode kritiek op Cuba
pag. 5
Dr. Pauling krijgt voor de
tweede maal een Nobelprijs,
thans voor de vrede
Resolutie tegen proces in
Pretoria door V.N. aange
nomen pag. 5
Metaalbond in het strijdperk
tegen „muitende" leden
Bankier verduisterde 324
mille pag. 9
Een foto, die een eigen verhaal
vertelt over het geweld van de
ramp in het dal van de Piave. Een
brug is bijna verdwenen onder de
door de rivier meegevoerde stuk
ken hout van vernielde huizen.
Een klein meisje wordt wegge
haald van onder het puin van wat
eens haar huis was. Thans is het
alleen nog een ravagede over
blijfselen van wat het water ach-
weg te halen. Andere slachtoffers liggen
diep onder stenen en modder begraven.
De overlevenden uit Longarone zeiden
dat zij de plek niet herkenden.
Ik zag een man zitten op een grote
steen. Ik vroeg hem of hij uit deze streek
kwam. Hij zei: Mijn gezin is uitgeroeid,
vernietigd.
Hij sprak als in een verdoving.
Benevuta de Mas. een andere dorpe
ling, raakte verdwaald ih wat haar woon
plaats was. Zij zei: Het was erger dan 'n
bombardement of een aardbeving. Er is
niets over. Ik had hier vrienden wo
nen of daar ik weet het niet
Zij vertelde, dat zij en haar gezin wakker
schrokken doordat de grond onder hur.
huis trilde. Wij dachten onmiddel
lijk aan de dam en sprongen uit bed
Wij zagen flitsen als van de bliksem
Daarna begon het te waaien. En plotse
ling stonden wij in het water.
De flitsen waren vermoedelijk de
hoogspanningskabels die in het water
tuimelden.
Een andere vrouw zei stom verbaasd
te zijn toen een vriend uit een huis 200
meter verder, haar huis binnenspoelde
Mevrouw de Mas wees naar een stuk
kale grond. U kunt het niet weten
maar hier stond een huis van vier ver
diepingen waarin een dozijn gezinnen
woonden tot gisteravond. Ik'zou het ook.
niet weten maar ik vond 'n stuk van de
drukpers hier op de grond. In het be
nedenhuis was een drukkerij, die was
Voor VOL-AUTOMATISCHE
WASMACHINES
Er heerst zelfs geen rouw in Lon
garone, want er niemand meer.
Alleen puin, modder, ravage. Als
een uitgestrekte vinger naar de
hemel staat slechts de witte kerk
toren overeind.
Premier Macmillan van Engeland
heeft zelf een einde gemaakt aan
speculaties die gedurende de laatste
weken over zijn aanblijven als rege
ringsleider de ronde deden. Nog voor
hij (gistermorgen) moest worden ge
opereerd, heeft hij een brief geschre
ven aan het congres van de Conserva
tieve partij, waarin hij meedeelt, te
zullen aftreden voor dc algemene
kiezingen, die waarschijnlijk begin
volgend jaar worden gehouden.
Macmillan zegt dat hij aanzienlijke
tijd nodig zal hebben %-oor herstel. ..Ik
zal niet in staat zijn alles op mij te ne
men wat met een langdurige verkiezings
campagne samenhangt. Ook kan ik e:
niet op hopen, de taak van eerste ministei
voor een langere periode nog te vervul
len. Hiervan heb ik koningin Elizabeth
op de hoogte gesteld."
Met ontroerde stem las lord Home de
brief op het congres voor. terwijl hü
door de leden van het kabinet, die een
plaats op het podium hadden gevonden,
staande werd aangehoord. Velen van de
ruim vierduizend afgevaardigden rea
geerden met applaus toen lord Home was
uitgesproken. Dit gold zowel hun zieke
leider als de staatsman die ten slotte be-
(Van c
redactie)
De fiscale maatregelen van de
regering in het kader van de beste
dingsbeperking zullen een prijs
verhoging betreffen voor sigaretten
en benzine.
Voor sigaretten moet erop gerekend
worden dat de prijs meer dan tien pro
cent omhoog gaat. Een pakje dat voor
heen f 1 kostte, komt nu dus tenminste
te liggen op een prijs van f 1.10. Bij de
benzine zal de verhoging waarschijnlijk
nog geen tien procent bedragen en de
vijf cent per liter niet te boven gaan. De
precieze verhogingen zjjn echter op dit
moment nog niet vastgesteld.
De ministerraad bepaalde reeds eerder
de keuze van de artikelen, maar ver
moedelijk zou het kabinet vandaag over
gaan tot vaststelling van de omvang van
de prijsverhoging.
Eveneens heeft de regering reeds be
sloten om op dit moment geen andere
fiscale maatregelen te treffen. Wel dient
nog bedacht te worden dat behalve de
prijsstijgingen voor sigaretten en ben
zine ook verschillende landbouwproduk-
ten in prijs omhoog zullen gaan. De
broodprijs die thans weer met een cent
is opgetrokken, is hiervan een duidelijk
voorbeeld.
In haar beraad over belastingverho
gende maatregelen heeft de regering
sterk de overweging laten gelden dat het
sigaretten roken niet in het belang is
van de volksgezondheid en dat de ben
zine aangemerkt kan worden als een
lue artikel. Zij realiseert zich hierbij dat
deze laatste opmerking niet geldt voor
het beroepsgoederenvervoer.
Ook in de kring van de werknemers-
vakbeweging bleek men hedenmorgen
tamelijk gelukkig met de keuze van de
artikelen van de regering.
sloten had een eind te maken aan de
onzekerheid waarin het congres ver
keerde.
Voor vervolg zie pagina 13
Na overleg tussen de Nederlandse
bakkerij Stichting en het ministerie
van economische zaken heeft de minis
ter van economische zaken zich ermee
akkoord verklaard dat m.i.v. 14 okto
ber 1963 de prijs van brood met een
cent per 80ft gram wordt verhoogd.
Aanleiding hiertoe zijn de verder ge
stegen prijzen van bloem en meel.
Bakkers die reeds voor 14 oktober
hogere broodprijzen berekenden dan in
overeenstemming was met de afspraken
met de Nederlandse Bakkerij Stichting,
dienen de prijsverhoging achterwege te
laten, resp. hun prijzen te verlagen. In
dien bij onderzoek zou blijken dat voor
brood hogere prijzen worden berekend
dan met het voorgaande in overeenstem
ming is, zal een prijsmaatregel niet kun
nen uitblijven.
Een konvooi van het Amerikaanse
leger, dat reeds 16 uur lang door de
Russen in Oost-Duitsland vastgehouden
is, is vanmorgen vroeg bij de binnen
komst van Berlijn opnieuw aangehouden.
De 18 voertuigen met 61 man werden
opgewacht door een bus vol Russische
soldaten met machinepistolen, die eisten,
dat de Amerikanen zouden uitstappen
om geteld te worden, hetgeen werd ge-
Om dezelfde reden was het konvooö
al vastgehouden te Marienborn.
Volgens de autoriteiten betreft het
hier een weloverwogen Russische actie,
wellicht als vergeldingsactie voor het
recente Amerikaanse machtsvertoon in
de Berlijnse enclave Steinstücken.
Terwijl het Amerikaanse konvooi bij
de controlepost Babelsberg wachtte, ver
trok een ander Amerikaans konvooi van
22 voertuigen met tenminste 100 man
kort voor 6 uur w.e.t. uit West-Berlijn
voor de reis over de autoweg naar West-
Duitsland.
Het kon de post Babelsberg zonder
moeite passeren.
De soldaten van beide konvooien zijn
volledig bewapend. De konvooien maken
deel uit van een uitwisseling van pa
rate eenheden tussen West-Berlijn en
West-Duitsland die reeds enige dagen
aan de gang is.
Later werd door het Amerikaanse le
ger meegedeeld, dat het nieuwe konvooi
op weg naar West-Duitsland om 9 uur
w.e.t vrijgegeven werd maar dat het
niet vertrekt, wellicht omdat het zich
gereed houdt voor mogelijke hulp in
afwachting van het vrijgeven van de
eenheid die op weg is naar Berlijn.
Duitse vrachtwagenchauffeurs vertel
den dat zij tientallen Oostduitse solda
ten. gewapend met automatische pistolen
gezien hadden, die naar de controlepost
gingen.
De rij wachtende auto's en vracht
auto's in Babelsberg, die naar West-Ber
lijn willen, was inmiddels aangegroeid
tot bijna zeven kilometer. Het Ameri
kaanse leger weigert commentaar.
Vanmiddag werd alle verkeer op de
Berlijnse autoweg stopgezet, doch later
was enig burgerlijk verkeer in beide
richtingen toegestaan.
geef mij maar
vruchtenyoghurt
Geen staking, maar ook geen medewerking
(Van onze soc.-econ. redactie)
Het Christelijk Nationaal Vakver
bond is van mening, dat de vakbe
weging niet het wapen van een al
gemene staking mag gebruiken, in
dien het loonoverleg in de Stichting
van de Arbeid, dat morgen begint,
zou mislukken. Het CNV zou liever
een ander „zwaar wapen" hanteren,
nl. opzegging door de vakbeweging
van alle medewerking aan een cen
traal uitgestippelde loonvorming en
het daarop volgende toctsingsbclcid.
In de gisteren te Utrecht gehouden
studieconferentie van het C.N.V. heeft
verbondssecretaris dr. W Albeda aan
dit standpunt uiting gegeven. Hij ver
klaarde. dat een algemene staking niet
alleen tegen de werkgevers gericht zou
zijn. maar ook tegen de overheid' en
dit zou neerkomen op een complete re
volutie.
Het C.N.V. meent dan ook. dat de
vakbeweging op centraal niveau het wa
pen van de staking mist Dit betekent
weliswaar een verzwakking van de po
sitie van de centrale werknemersvak
centrales, maar daar staat tegenover dat
zij een ander zwaar wapen wél kunnen
hanteren en daartoe bereid moeten zijn.
nl. het zich onttrekken aan de centrale
verantwoordelij'kheid voor de loonvor-
Loonstop
Dit zou ook kunnen gebeuren, indien
de regering er onder bepaalde omstan
digheden toe zou besluiten een loonstop
af te kondigen. Het C.N.V. verwacht
echter niet, dat het tot een dergelijke
regeringsmaatregel zal komen. Ook van
arbitrage op centraal niveau heeft het
C.N.V. geen verwachtingen, omdat die
praktisch nauwelijks te verwezenlijken
De verbondsvoorzitter, de heer C. J.
van Mastrigt, verklaarde dat de vakbe
weging ernstig rekening moet houden
met het ontstaan van een kritieke sltua
tie „aan het einde van deze week". Ver
wijzende naar uitlatingen van werkge
verszijde in de afgelopen dagen meende
de heer Van Mastrigt „nog geen gunstig
t te zien'*.
klim
Naar wij vernemen zijn de latente
spanningen in diverse bedrijfstakken de
laatste dagen weer aanmerkelijk toege
nomen vooral in de metaalindustrie. Dit
blijkt de bestuurders van de vakbonden
om. uit de vergaderingen, die met
plaatselijke afdelingen worden gehouden.
De tweede voorzitter van de Chr. Me-
taalbedrijfsbond. de heer J Lanser, deel
de ons mee, dat in tal van bedrijven de
situatie momenteel „zeer licht ontvlam-
De CMB heeft al het mogelijke ge
daan om de zaak in de hand te houden,
maar de bestuurders zijn er zeker van,
dat dit onmogelijk wordt indien er niet
op korte termijn „iets positiefs" gebeurt.
..Ik vind het verbijsterend te moeten
horen en lezen, dat bepaalde bestuur
ders van werkgeversorganisaties menen
of althans de indruk pogen te wekken,
dat er „niets" aan de hand
„het nog wel meevalt", aldus de heer
Lanser. die verklaarde, dat de „werk
gevers zich vooral niet moeten ver
gissen". De vakbonden in de metaalin
dustrie zullen zeer sterk vasthouden aan
de verlangde uitkering ineens en aan de
gevraagde minimum-beloning, omdat in
de vergaderingen blijkt, dat er in vele
gezinnen nog steeds een grote nood
heerst. „Ons als vakbondsbestuurders
wordt herhaaldelijk verweten, dat we
een en ander niet serieus nemen en dit
kunnen we beslist niet v=e! langer in de
hand houden", aldus de C.M.B.-bestuur
der.
Ook
ineens over 1963. Ten aanzien van dit
punt hebben werkgevers echter laten
weten, „dat de vakbonden, wat zij ook
zullen doen, niet op een dergelijke uit
kering moeten rekenen".
Commentaren
TAE socialistische fractieleider
prof. Vondeling noemde het
vorige week in de Tweede Kamer
een symptoom van „onevenwichtig
beleid", dat de regering wel
de overheidsinvesteringen beperkt,
maar de prikkel voor de particu
liere investeringen laat voortbe-
De heer Vondeling begreep niet,
waarom het kabinet de investe
ringsaftrek en vervroegde afschrij
ving ongemoeid heeft gelaten. Hij
stond in deze mening niet alleen.
Minister-president Marijnen heeft
echter terecht geantwoord, dat het
schorsen van genoemde fiscale fa
ciliteiten onder de huidige omstan
digheden niet verantwoord zou zijn.
Immers, als de regering de span
ning op de arbeidsmarkt met struc
turele middelen wil bestrijden, is
het zaak de totstandkoming van
voldoende particuliere diepte-inves
teringen die, omdat ze het ac
cent van de factor arbeid naar dc
factor kapitaal verplaatsen, verrui
mend op de arbeidsmarkt werken
welbewust te bevorderen, mede
door een selectief vergunningenbe
leid voor de industriële bouw.
Dat komt ook de economische groei
ten goede, die door het gebrek
aan arbeidskrachten wordt geremd.
In dit beleid nu kan de investe
ringsaftrek niet worden gemist.
Het ongedaan maken van deze sti
mulans zou een zuinigheid zijn die
de wijsheid bedriegt. Pas in een
situatie van overbesteding kan een
geheel of gedeeltelijk ongedaan ma
ken van de investeringsfaciliteiten
aan de orde komen.
De particuliere bestedingen zullen
trouwens toch nog behoorlijk onder
druk komen te staan. Ze ondergaan
straks immers de remmende in
vloed van de aangekondigde kre
dietbeperking.
Eenzelfde effect is te verwachten
van de komende loonsverhogingen
en de daaruit voortvloeiende prijs
verhogingen. De loonstijging zal dc
winsten en liquiditeiten van de be
drijven niet onberoerd laten en zo
doende ook de investeringsruimte
beperken. Ze zal voorts de export
mogelijkheden beperken, wat even
eens de investeringen zal doen in
krimpen.
Bovendien zal de temporisering van
de overheidsinvesteringen ook be
trekking hebben op die particuliere
investeringen die de overheid sub
sidieert. En hoevele zijn er dat
niet?
TAE Nederlandse middenstand heeft
in dc maanden januari tot en
met augustus behoorlijke omzetten
kunnen behalen; alleen de schoen-
reparatiebedrijven vormen een lelij
ke uitzondering op deze uitspraak.
Duidelijk blijkt dit alles uit de zo
juist door het Economisch Instituut
voor het Midden- en Kleinbedrijf
gepubliceerde cijfers.
Als wij de schoenreparatiebedrijven,
die een omzetdaling van 7 boek
ten in vergelijking met dezelfde pe
riode van 1962. buiten beschouwing
laten, dan is de kleinste stijging 4
en de grootste 16 Het zwaarte
punt ligt bii de omzetstijgingen van
6 tot 10
Slechts in enkele gevallen hadden
wat prijsverhogingen invloed op de
omzetstijging, nl. bii de groente- en
fruitwinkels, de melkwinkels en de
bakkerswinkels. Maar de toegeno
men koonkracht van de bevolking
bleef toch wel dc voornaamste rol
spelen en dat geldt zeker bij dc
overige winkels.
En in deze cijfers zijn dan nog wel
de tegenslagen van de koude cn
slechte maanden januari en februari
beerepen die de schoenreDaratiebe-
drijven zo'n tegenslag hebben be
zorgd. Wie niet beslist de straat op
moest deed liet toen niet. Omge
keerd hebben dc slijters en de dro
gisten juist van die harde tijd ge-
Drofiteerd.
Hoe de omzetstijginp- in de eerste
acht maanden van dit jaar in ver
gelijking met die van het vorig jaar
precies is geweest laten wij nu zien:
schoenrepar. bedr.
kaDoersbed rijven
kruiden, bedien, zaken
slaeersbedrijven
tabakswinkels
kruid zclfbed. zaken
groente- en fruitw
kantoorboekhandel
meubelzaken
boekhandel
banketbakkersza ken
winkels in huish. art.
parfumeriezaken
melk- en zuivelwinkels
bakkerswinkels
textielzaken
sliiterijen
goud- en zilverwinkels
Wii moeten
7%
4%
12%
14%
16%
denken, dat
het bier om eemiddelden voor een
groep gaat. Niet elke winkel zag
zijn omzet met dit percentage op
lopen; soms was het meer, maar
soms was het minder.
En bovendien, al hebben de midden
standers flink wat meer verkocht,
dan wil dal nog niet zeggen dat ze
ook flink wat meer winst gemaakt
hebben.
Produktie staatsmijn
Emma voor deel
stopgezet
De hoofddirectie van de staatsmijnen
tot de conclusie gekomen dat in de
huidige omstandigheden de voortzetting
van de kolenwinning in de zogenaamde
stijle vleugel van de staatsmijn Emma
niet rendabel is en derhalve voorlopig
stopgezet dient te worden.
