Nieuwe Leuke Courant
Ramp in Italië: meer dan 2000 doden?
Aardverschuiving: water
overstroomt dorpen
Piave al lang een
rivier des doods
J
Mensen in slaap verrast
V.S.: vier miljoen ton
graan voor Sow jets
Vervoer Guba
moet worclen
voorkomen
Butler of Lord HaUsham
Strijd om de opvolging
van Macmillan
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Donderdag 10 oktober 1963. 44sle jaargang
Abonnementsprijzen
Iets zachter
Op de meeste plaatsen droog weer met
wolkenvelden, maar ook enkele opkla-
(Zie vérder pagina 9)
m. 2,80, p.kw. 8,25
Kiachtendienst bezorging 18—19
J7EN verschrikkelijke ramp heeft zich vannacht in de Noord-Italiaanse provincie
Belluno voltrokken. Een enorme aardverschuiving heeft veroorzaakt dat de in
houd van het stuwmeer achter de Vaiontdam (150.000.000 m3) zich over een
groot aantal dorpen heeft gestort. De nieuwe, 267 nieter hoge betonnen dam, die
bij de rivier de Piave ligt, is zelf niet bezweken, maar kon toch niet verhinderen dat
velen door het water het leven hebben verloren. Vanmorgen werd aanvankelijk he
kend gemaakt, dat men er op moet rekenen dat ongeveer 4000 van de 4500 bewoners
van het getroffen gebied 0111 het leven zijn gekomen. Later noemde men van offi
ciële zijde een getal van 1000 vermisten; vanmiddag echter vreesden functionarissen
voor een dodenaantal tussen 2000 en 3000. Er zijn al vele doden geborgen, terwijl
er ook gewonden zijn aangetroffen.
op om te proberen de bergen te be
reiken. maar dat lukte slechts weini
gen. De meeste inwoners verdron
ken of stierven onder het puin. Van
alle gebouwen staan er nog twintig
overeind. In de Piave drijven tien
tallen lijken. Wanhopige mannen en
vrouwen delven in de modder op de
plaats waar hun huis gestaan heeft,
op zoek naar gezinsleden. Opmerke
lijk is dat het aantal gewonden ge
ring is. Wie niet omkwam en er in
slaagde te vluchten, liep blijkbaar
ook geen letsel op".
Niet bezweken
Aan het eind van de morgen verstrekte
de Nationale elektriciteitsmaatschappij
een communiqué, dat als volgt luidt:
„Volgens de eerste inlichtingen is de
stuwdam niet bezweken, in tegenstelling
tot wat eerst werd gezegd. De ramp is
veroorzaakt door een aardverschuiving
van de berg Toe. tweehonderd meter van
de rand van de stukwam. De aardmassa
die zich in het stuwmeer stortte, heeft
het water over de rand geslagen".
Een derde van de bij de dam gelegen plaats Longarone (4000 in
woners) is vernield. Van de huizen staan nog slechts stukken muur
van maximaal zestig centimeter overeind. Het stuwmeer is dan ook ge
heel leeggestroomd en een zijdal van de Piave ingelopen, waar de dor
pen Longarone. Orte Fae, Codissago, Villanova, Malcorn, Rivalta en
Castellarazzo werden getroffen.
Aangezien de Piave sterk gezwol
len is. vreesde men de gehele dag
nog voor overstromingen in de Ve-
netiaanse laagvlakte, zodat men
moest besluiten tot evacuatie over
te gaan van de 25.000 inwoners van
San Dorta del Piave, op vierenveer
tig kilometer van Venetië.
Alle in de omgeving gestationeer
de politie- en brandweereenheden
werden direct nadat de ramp zich
had voltrokken, ingeschakeld voor
het reddingswerk en voor het her
stel van de verbindingen. Zowel
over de weg als per spoor kon men
echter niets beginnen, zodat men
aangewezen werd op kleine berg
paden om het getroffen gebied te
bereiken. Op verzoek van de autori
teiten namen daarom de in Vicenza
gelegerde Amerikaanse eenheden
met helikopters aan het opsporings-
en reddingswerk deel.
Hoe de ramp zich precies heeft toe
gedragen, is niet bekend geworden.
Sommigen zeggen dat de betonnen
dam voor drie kwart is ingestort, vol
gens anderen heeft de dam het op
verschillende plaatsen hegeven. Wat
de oorzaak betreft denkt men (waar
schijnlijk terecht) aan een aardver
schuiving, die in het meer is terecht
gekomen. Volgens waarnemers uit
hefschroefvliegtuigen is dit uit de
lucht te zien.
De commandant van een eskader heli
kopters. de Amerikaanse majoor Harvey
C. Nayse. heeft vertelaard dat de dam
zo te zien onbeschadigd is. Hij heeft met
zijn eskader genees- en verbandmidde
len naar de getroffen streek aangevoerd.
Ir. S. Caruso van de Adriatische elek
triciteitsmaatschappij. die de stuwdam
drie jaar geleden heeft gebouwd, waar
bij een meer van zeven kilometer bij
vierhonderd meter is aangelegd, sprak
van een aardimassa van vijftigduizend
kubieke meter, die in beweging is ge
komen.
Reeds tien dagen .geleden had men
maatregelen genomen om het stuw
meer leeg te laten lopen, daar een
massa aarde en stenen met een snel
heid van veertig centimeter per dag
ln de richting van het meer ging.
Men had verwacht dat de aardmassa
tussen 15 en 30 november het meei
reikt zou hebben. Onverwacht moe
vannacht omlaag zijn gestort ei
ramp hebben veroorzaakt. De water
stand van gisteravond gaf geen aanlei
ding tot ongerustheid. Deze bleef nog
twintig meter ondeT het toegestane ma-
ximumpeil van 267 meter.
De prefect van Belluno verklaarde
vanmorgen dat de buitenste huizen van
Longarone en een groot aantal wonin
gen van het gehucht Rctoplnerolo (hon
derd inwoners) zijn weggevaagd. De ge
wonden uit deze plaatsen waren te zeer
overstuur om een samenhangend relaas
te geven van het gebeurde.
Motorrijders, die de ramp hadden zien
gebeuren, beschreven de paniek die was
ontstaan. De muur van water stortte
zich dan ook met zo'n geweld in het
dal, dat het aan de andere kant tot
v«er honrt-rrt meter hoogte tegen
de bergen op sloeg voor hy in het dal
'v!o°ide De hoofdweg werd over een
lengte van drie kilometer inet modder
bedekt en van de lokale spoorlijn werd
deel van twee kilometer vernield,
inwoners van Longarone werden in
hun slaap verrast toen de ramp zich
met een daverende knal voltrok. Zij
vluchtten in paniek hun huizen uit. Ve
len probeerden de drie nabij gelegen
gehuchten te bereiken, maar konden
niet verder doordat een brug door de
vloedgolf was vernield. Tot vanmorgen
nog moesten de redders hun werk doen
terwijl zij uit de moddermassa kreten
van hulp hoorden. Tevens ontdekten zij
dat het water vaten met cyaankali heeft
meegesleurd zodat nog vergiftigingsge
vaar was ontstaan ook.
De gemeentesecretaris van Lon
garone, Mario Laveder, vertelde van
morgen, dat zijn gemeente van de
kaart is geveegd. „In plaats daarvan
ligt er nu een enorme massa mod
der". Hij zei verder: „Ik werd om
ongeveer kwart over elf wakker
van het sinistere gebulder van het
water. De mensen renden de straat
In één
oogopslag
Adenauer ereburger van
Berlijn; Erhard ontvouwt
zijn programma pag. 5
PSV verpletterde Esjberg
pag. 11
Waar groeit Zuid-Holland
naar toe? De visie der provin
ciale planologen pag. 7
Sneller alarm noodzakelijk
bij verkeersongelukken
pag. 9
Verlangens van de metaal
arbeidersbonden pag. 9
Kamp Seedorf: het zal best
gaan pag. 13
Werkgeversverbond verga-
gaderde vandaag pag. 15
(Vervolg op pag. 17)
De Piave* in Italië stond al
vóór de ramp van de Vaiontdam
in de geschiedenis en literatuur be
kend als een rivier des doods. De be
roemde rivier vindt door de schone
bergen van 'de noord-oostelijke
Italiaanse Alpen kronkelend een
weg naar de Adriatische Zee ten
noordoosten van Venetië.
zich akkoord verklaard met de le
vering van vier miljoen ton graan
aan de Sowjetunie. zoals we in het
kort reeds meldden. De opbrengst
van de tarweverkoop (ongeveer 250
miljoen dollar) zal voor een tiende
gedeelte het nadelige saldo van de
Amerikaanse betalingsbalans in 1962
opheffen. Voorts betekent de trans
actie een vermindering met vijftien
procent van het tarweoverschot,
waarvan de opslag de regering han
den vol geld kost.
Deze beslissing heeft Kennedy gis
tel avond bekendgemaakt. „De graan-
verkoop kan ook politieke gevolgen
hebben, doch, zij is in de eerste plaats
in het belang van de V S." zo zei hij.
..We zijn echter geen nieuwe weg in
geslagen bij het handeldrijven met de
Sowjetunie. Het zou dwaasheid zijn de
Amerikaanse verkopen tegen te houden,
terwijl de bondgenoten van de V.S. graan
kunnen kopen om deze aan communisti
sche landen te leveren. Dit gebeurt reeds
sinds lange tijd op grote schaal." aldus
de president
De transactie met de Russen is de
Amerikanen ook büzonder welkom uit
psychologisch oogpunt. ,,Wy willen er
nog eens duidelijk mee aantonen dat de
kapitalistische economie gezonder is dan
de communistische." President Kennedy
sprak voorts de wens uit dat ook andere
landen van het Sowjet-blok landbouw-
produkten zullen kopen.
Het ministerie van handel zal export
vergunningen verstrekken op voorwaar
de dat de graanzendingen uitsluitend
voor de Sowjetunie en andere Oosteuro-
pese landen zijn bestemd. Het vervoer
zal door Amerikaanse schepen worden
verricht, zonodig aangevuld met söheeps-
ruimte van andere landen, De Sowjet
unie mag het graan niet aan „westelijke"
landen verkopen. De V.S. willen hier
mee voorkomen dat het graan wordt ver
voerd naar Cuba.
Tot nu toe is Amerika veel terughou
dender geweest in de handel met het
communistische blok dan zijn bondgeno-
Maar de V.S. voor slechts 125 miljoen
en daarbij was nog 95 miljoen voor Po
len. dat als bijzonder geval wordt be
schouwd.
Inmiddels hebben de Ver. Staten bij
Canada krachtig geprotesteerd tegen de
gang van zaken bij zijn verkoop van
tarwe aan communistisch China, de Sow
jetunie en Japan. Amerika heeft bezwaar
tegen de lage prijzen, die voor de tarwe
wordt ontvangen en het feit dat de V.S.
niet op dc hoogte zijn gehouden van de
bijzonderheden van de verkoop. De ver
kopen van Canadees tarwe tegen vast
staande lage prijzen zouden de „toekom
stige hogere prijzen" in gevaar hebben
gebracht. Volgens Amerikaanse rege
ringskringen kan de handelsverkoop van
tarwe door de V.S. door de door Canada
gevolgde politiek van voorverkopen na
delig worden beïnvloed en een poten
tieel verlies van Amerikaanse tarwever-
kopen tot een bedrag van zeker zestig
miljoen dollar betekenen.
Zelfs voor de ramp van gisteravond heb
ben duizenden aan de oevers van de
Piave een kwellende dood gevonden.
Ernest Hemingway schreef in zijn
roman ..Farewell to arms" die in 1929
werd uitgegeven, over de dood langs
iet dal van de Piave
wcreidoonog een aer
oostenrijneis was van
ras in de eerste
Dioecugsie slag
en itananen
pracntige Piave onversloor
i 1917
ïiden de Italianen te Carpèfto
OostennjKers op üe vlucht gejaagci.
jonge Hemingway, die toen ais ciia
ïeur van een ziekenwagen bij het 1
naanse leger diende, vertelt van ao
grote terugtocht.
.aangemoedigd door hun succes, probeer
den de oostenrijkers met inspanning
van nun wegeDoende kraenten w
nopig om de Piave over te steken,
een laatste poging om de oonog in
gedeelte van Europa te beëindigen,
werden echter teruggeslagen. Enige
maanden later probeerden zij het
Ditmaal gelukte het hun de Piave op
verschillende punten over te steken.
Echter alleen maar om door een gecom
bineerde geallieerde aanval te worden
verslagen.
Het was aan de Piave waar de geallieer
den het OostenrijksHongaarse rijl
ten val brachten en het getij van d<
oorlog in Italië deden keren.
riet was een overwinning maar tegen
een enorme prijs. In Italië alleen s
velden 600.000 mannen in de strijd langs
de Piave. de Italiaanse rivier des doods.
Cu ha vraagt hulp
Ned. Roode Kruis
De Cubaanse ambassadeur in Neder
land. Carlos Maristany Sanchez, heeft
vandaag verklaard, dat de toestand
Cuba door de schade die de orkaan
Flora heeft aangericht, „wanhopig"
Hij heeft zich tot het Nederlandschc
Roode Kruis gewend voor hulp in dc
vorm van voedsel en medicijnen.
Verwacht wordt, dat de helft van dc
mais-, rijst-, koffie-, cacao- en industrie-
katoenoogsten verloren gaat. Omvang
rijke schade werd aangericht in de sui-
keraanplantingen en onder het vee.
Deze archieffoto geeft een duide
lijk beeld van de enorme Vaiont
dam met daarachter het stuwmeer.
Paniek na brancl
in verpleeghuis
Bejaarden en baby's
geëvacueerd
In het gereformeerde verpleegtehuis
te Sneek, waarin zowel een bejaarden
tehuis als een verpleeginrichting is ge
huisvest, is gistermiddag grote conster
natie onstaan toen door ovreverhitting
van een kachel brand ontstond in dc
verpleegafdeling.
Er was een zeer sterke rookontwikke
ling en omdat de brand zich aanvanke
lijk ernstig liet aanzien, werd met in
schakeling van alle beschikbare am
bulancemateriaal uit Sneek en omge
ving begonnen met de evacuatie van dc
vijftien kraamvrouwen en een tiental
baby's, die werden overgebracht
het nabijgelegen rooms-katholieke
kenhuis St. Anthonius. De evacuatie
liep zeer vlot.
De brand bleek naderhand minder
ernstig dan eerst werd gedacht. Via
kele gaten, die in het dak werden ge
kapt slaagde de brandweer, die met
groot materiaal was uitgerukt, erin het
vuur spoedig te bedwingen. Het nablus-
singswerk duurde echter tot in de avond.
De brandschade was beperkt maar de
waterschade vrij groot. De brand, die
door de hevige rookontwikkeling nogal
spectaculair was. trok een grote publie
ke belangstelling.
In een fabriek voor chemicaliën in
Rotterdam zijn vier arbeiders getroffen
door mierenzuur. Dit gevaarlijke spul
was door 'n Duitse tankauto aangevoerd
en bij het lossen is vemoedelijk een
kraan gesprongen, zodat de vloeistof in
het rond spoot.
Damdoorbraken
in liet verleden
Watermassa's hebben bij over
stromingen in het verleden tal
rijke mensenlevens geëist, maar
er zijn slechts enkele gevallen,
waarbij watermassa's bij dam
doorbraken grote rampen heb
ben veroorzaakt.
De grootste uit de geschiede
nis van de Verenigde Staten
deed zich voor op 31 mei 1889
te Johnston, Pennsylvania. liet
aantal doden was 2200.
Onder de andere rampen, die
in de archieven zijn opgetekend.
1874 144 mensen verdrinken
bij een damdoorbraak in het dal
van Mill, Massachusetts.
1928 instorting van de dam
van de watervoorziening te St.
Francis 64 kilometer ten
noorden van Los Angeles; 25 do
den en meer dan 700 huizen ver-
1959 doorbraak van de
Malpasset - dam te Fréjus.
Frankrijk, op 2 december; 421
personen zijn hierbij verdronken
en 2500 dakloos geworden.
Chr. metaalbedrijfsbond:
Geen huurverhoging
zonder SER-advies
(Van onze soc. econ. redactie)
De Christelijke metaalbedrijfsbo-id
heeft in zijn orgaan Het Metaalbedrijf
kritisch stelling genomen tegenover de
aangekondigde maatregelen van de re
gering op sociaal-economische gebied.
De bond is van mening dat de rege
ring niet eerder tot maatregelen als
huurverhoging en optrekking van de
indirecte belastingen kan overgaan, dan
nadat hierover eerst aan de Sociaal Eco
nomische Raad, waarin ook de Neder
landse werknemers z(jn vertegenwoor
digd, om advies is gevraagd. De bond
grondt deze bewering op de wet op de
bedrijfsorganisatie, waarin staat dat de
regering verplicht is advies te vragen
aan de SER omtrent alle belangrijke
maatregelen, die zfj op sociaal en econo
misch gebied voornemens is te treffen.
Alleen indien het landsbelang zich te
gen een dergelijk advies verzet, mag de
regering buiten de SER om handelen.
Naar de mening van de CMB is het
thans echter juist in het belang van
het Nederlandse volk dat het bedrijfs
leven zich eerst over de maatregelen
uitspreekt. De regering heeft met het
parlement, maar ook met het bedrijfs
leven te maken. Zy kan bij haar sociaal-
economisch beleid niet zonder de mede
werking van de vakbeweging, aldus deze
verklaring van de zyde van de Christe
lijke metaalbedrljfsbond.
De 34-jarige bulldozermachinist W.
Vrijhof is gistermiddag op een terrein
naast de Basisweg in Amsterdam onder
zijn bulldozer terecht gekomen toen de
ze plotseling ging rijden. Later is hij
overleden.
Commentaren
JVIET VELE UREN behoeft de mens
heid om op de hoogte te komen
van rampen die, waar ook, hebben
plaatsgehad.
In het nachtelijk duister Is een be
paalde streek van Italië zwaar getrof
fen. Maar reeds in de prille ochtend
werden, aanvankelijk nog vaag, doch
steeds beklemmender, bijzonderhe
den openbaar van schokkende om-
De mens vermag veel, ook in de be
heersing van de natuur. Maar telkens
weer doen zich krachten gelden
in de beukende storm, in de trillende
aardkorst, in aanstormende water
massa's waartegenover dezelfde
mens machteloos staat en die hem
terugwerpen op de betrekkelijkheid
van zijn aardse bestaan.
Wat ons dan rest is de bezinning op
dat bestaan, is verder het mededogen
met de slachtoffers en hun nabestaan
den, en is vervolgens ook een schuch
ter pogen om de nood naar vermogen
te lenigen.
Wij hebben destijds in eigen land
moeten ervaren, welke krachten in
de natuur schuilen Wij hebben daar
op ook mogen ondervinden hoe de
mensheid tot in verre landen zich
opmaakte tot betoon van sympathie
en tot het aandragen van ondersteu
ning.
Want dat is toch wel iets wat onze
tijd kenmerkt het besef van grote
re saamhorigheid. We welen sneller
en beter dan ooit. En dat weten klopt
aan de verantwoordelijkheid, ook
Jegens elkaar, die van het menszijn
zulk een wezenlijk bestanddeel uit
maakt. Vandaag is het Italië dat ons
tot dat beleven van de medeverant
woordelijkheid een droeve kans
biedt.
TLTET is voor Nederland en zijn be-
1J- volking een belangrijke dag. De
twaalf miljoen wordt volgemaakt.
Welk kind en in welke wieg het zijn
zal, is niet bekend. Het doet er ook
niet toe en het is wellicht goed dat
we het niet weten. Want het gaat niet
om die twaalfmiljoenste, maar het
gaat erom dat we straks met twaalf
miljoen en meer zullen zijn.
Toch wel even iets om bij stil te
staan, ook in een tijd van jacht en
gehaastheid. Het is iets om juist in
een periode van welvaart te mogen
beleven.
Een bevolking van twaalf miljoen be
tekent evenzovele mensen, met hun
eigenaardigheden, met hun karakters,
met hun monden die gevoed moeten
worden, met hun handen die aan de
arbeid moeten. Met hun zielen ook.
Daar zijn tijden geweest dat elke
uitbreiding van de bevolking aanlei
ding gaf tot nieuwe bezorgdheid over
de levens- en bestaansmogelijkheden.
Die bezorgdheid was er reeds, toen
de bevolking nog slechts een fractie
was van de huidige.
Opmerkelijk mag het heten, dat een
bezorgdheid in deze zin nauwelijks
meer wordt aangetroffen. De schep
ping blijkt schatten in zich te bergen
waarvan destijds geen vermoeden
was, doch die ontsloten worden naar
mate de wereldbevolking toeneemt.
Weest niet bezorgd voor de dag van
morgen, heeft Jezus ons voorgehou
den. Hij wist wat in de mens was.
Hij kende ook Schepper en schep
ping. We mogen het erop houden,
ook nu we binnen onze toch wel
beperkte landsgrenzen met twaalf
miljoen zijn en trouwens reeds
weer met meer.
Terwijl premier Macmillan van Enge
land vanwege zijn ziekte voor enige
tijd buiten het politieke spel staat,
wordt in kringen van de Conserva
tieve partij op hoog niveau beraad
slaagd over dc eventuele opvolger van
Macmillan als regeringsleider. Zowel
de huidige vice-premier Butler als
Lord Hailsham is bij veel partijleden
favoriet. In ieder geval staat vast dat
Butler zaterdag op het partijcongres in
Blackpool een belangrijke rede zal uit
spreken. Hij treedt officieel op als ver
vanger van de premier.
De plaatselijke leiders van de Conser-
NU 'N ARISTONA
KOPEN EN
GENIETEN VAN...
het jaarlijks evenement
GRAND GALA
DU DISQUE
(populair)
zaterdag 12 oktober 20.45 u.
vatieve partij hebben gisteren laten blij
ken de voorkeur te geven aan Richard
Butler. Deze werd namelijk door de Unie
van conservatieve en unionistische ver
enigingen uitgenodigd een rede te hou
den op een massabijeenkomst van partij
leden. De voorzitter van de Unie, Chel-
mer, deelde mee, dat Butler de uitnodi
ging heeft aanvaard. In de Unie zijn vrij
wel alle leden van de partij onderge
bracht. Tot nu toe werd aangenomen dat
de gewone partijleden Lord Hailsham als
opvolger van Macmillan wensten.
Het conservatieve parlementslid Sir
Gerald Nabarro heeft gisteren geëist dat
Macmillan vervangen wordt door Lord
Hailsham, die „geestdrift bezit en bran
dende vaderlandsliefde „Groot-Britan-
nië" kan in ieder geval niet worden ge
leid door een zieke zeventigjarige," zo
zei Nabarro.
Intussen heeft deze kandidaat-premier
zijn aanhankelijkheid aan Macmillan be
tuigd. Hij sprak de wens uit dat de pre
mier weer spoedig op zijn post zou kun
nen terugkeren. Lord Hailsham zei dat
hij dinsdag al wist dat Macmillan zijn
rede zaterdag niet zou kunnen uitspre
ken. „die misschien wel de moeilijkste
in zijn leven
Geslaagde operatie
van Macmillan
Dc Britse premier Harold Macmil
lan is vandaag geopereerd aan een
blaasvcrstopping. Volgens zegslieden
van het ziekenhuis is de operatie ge
slaagd.
