Nieuwe LeMse Courant
Maken forse loonsverhogingen ook
prijsmaatregelen noodzakelijk?
ÊijKegering overweegt stappen
t.a.v. prijzen en huren
Geen ingreep in pendel
naar West-Duitsland
Gerucht van
revaluatie
ontkend
Verf met voldoening
Denning zet in rapport
over Profumoschandaal
de puntjes op de i
Geweldloze staatsgreep
verdrijft Juan Bosch
Donderdag 26 september 1963, 44ste Jaargang
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Afnemende wind
Nu en dan opklaringen met enkel*
verspreid voorkomende buien. Geleide
lijk tot krachtig of matig afnemende
westelijke wind. Dezelfde temperaturen
als vandaag of iets lagere.
(zie voorts pagina 7)
bezorging 18 19
REGERING:
Proberen brand
alvast te blussen
VAKBONDEN:
Looneisen onver
kort handhaven
WERKGEVERS:
Nog geen omlijnd
standpunt
MIDDENSTAND:
Terug naar
minimumlonen
LANDBOUW:
Ook de prijzen
aanpassen
Wie
er waren
(Van onze soc.-econ. redactie)
Aan het oriënterende gesprek
over de toekomstige loonpolitiek,
dat gisteren op uitnodiging van
de minister van sociale zaken en
volksgezondheid, dr. G. M. J.
Veldkamp, in het gebouw van
diens departement werd gehou
den, werd behalve door de gast
heer bijgewoond door de minis
ters prof. dr. J. E. Andricssen
(econ. zaken), prof. dr.
Witteveen (financiën) en drs.
C. W. M. Bogaers (volkshuis
vesting).
Minister Veldkamp werd ter
zijde gestaan door drs. L. A. Ph.
van der Leij, hoofd van de staf
afdeling algemene sociaal-eco
nomische politiek van zijn de-.
partement en mr. A. B. Raven.
chef van de afdeling arbeids-
waarden van de onder de
directie van sociale voorzienin-
i arbeidsverhoudingen res
sorterende hoofdafdeling ar
beidsverhoudingen.
De drie vakcentrales werden
vertegenwoordigd door de lieren
J. A. Middelhuis (voorzitter van
de K.A.B.), drs. D. Roemers
(voorzitter van het N.V.V.) en
C. J. van Mastrigt (voorzitter
van het C.N.V.). De werkgevers
verbonden hadden afgevaardigd
de heren dr. ir. B. Bölger (voor
zitter van het Centraal Sociaal
Werkgevers Verbond), W.
Bruynzeel (Verbond van Neder
landse Werkgevers), A. C. van
Beek (Verbond van prot.-chris-
telijke werkgevers) en F. H. Ter-
windt (voorzitter van het Ned.
Katholiek Werkgeversverbond).
Voor de landbouworganisaties
was aanwezig ir. C. S. Knottne-
i (voorzitter van het Konink
lijk Nederlands Landbouw Co
mité) en voor de middenstands
bonden de heer P. G. van der
Weele (voorzitter van de Kon.
Ned. Middenstandsbond).
De vergadering werd ook bij
gewoond door de secretaris van
de Stichting van de Arbeid, dr.
P. S. Pels.
icssen
(Van onze sociaal-economische redactie)
VY/AT het Centiaal Planbureau en de Sociaal-economische raad straks
ook mogen concluderen, het is reeds thans zo goed als zeker dat het
systeem van een vrije loonpolitiek en het daarvoor primair verantwoor
delijke georganiseerd .overleg tussen werkgevers en werknemers slechts
kunnen worden gered, indien
in 1964 een voor de vakbeweging aanvaardbare ruimte wordt gescha
pen voor forse loonsverhogingen;
en deze loonsverhogingen gepaard gaan met een aantal maatregelen,
die de hieraan verbonden nadelige gevolgen zoveel mogelijk zullen be
perken.
Deze twee hoofdlijnen zijn duide
lijk naar voren gekomen in het ge
sprek, dat vier ministers gisteren
Doe mee aan de
3-Sterren
prijsvraag
3-Sterren nylons geven U èn
kwaliteit èu nu de kans op
„Zaak van bedrijfsleven", vindt minister
(Van onze parlementsredactie)
MINISTER Veldkamp acht zich
niet bevoegd om, ten gunste van
enkele bedrijfstakken, een eind te
maken aan de pendel van Neder
landse grensarbeiders naar Duits
land.
Naar zijn mening zou zo'n ingreep
van overheidswege in strijd zijn met
het wezen van het gewijzigde loonsys
teem, dat sedert 1963 primair een zaak
van het georganiseerde bedrijfsleven
zelf is. De bewindsman schrijft dit in
de toelichting op de begroting 1964
van sociale zaken en volksgezondheid.
In
een
oogopslag
Jemen een jaar na de re
volutie pag. 5
Onthullingen over misdaad
in de Ver. Staten pag. 5
Spionnen krijgen nieuws
over de radio pag. 5
Nieuwe kinderzegels met
kinderrijmpjes pag. 7
VPRO lanceert nieuw radio
plan pag. 7
Uit de begroting van Sociale
Zaken: sociaal-zwakkeren
gaan vóór; sterfte aan long
kanker en hart- en vaatziek
ten stijgt onrustbarend: wat
moet er met AOW-AWW ge
beuren? pag. 9
Helikopter als luchtbus. kan
dat in Europa? pag. 9
Koningin en Prins bij film
,,Lawrcence van Arabië" in
nieuwe Haagse bioscoop
pag. 15.
Weinig kans op revaluatie
pag. 15.
Hij geeft toe dat de pendel naar de
Bondsrepubliek inderdaad vrij omvang-
is, als gevolg van de hoge lonen
r. Eind 1962 lagen in Duitsland in
de burgerlijke en de utiliteitsbouw de
nominaal verdiende uurlonen gemiddeld
35 pet. boven die in Nederland. In de
industrie was het verschil
rond 30 pet., voor vrouwen rond
40 pet. Het aantal Nederlandse pende-
neemt nog steeds toe. Eind
maart van dit jaar warei
iannen en 3900 vrouwen in Duitsland
'erkzaam.
Over de werving van buitenlandse
arbeidskrachten voor Nederlandse be
drijven verstrekt minister Veldkamp
aantal cijfers. Tot dusver werden
talië 7089 en uit Spanje 6583 werk-
;rs aangetrokken, van wie hier op
riaart jl. nog 3727 Itali
4556 Spanjaarden werkten. In de loop
1962 werden netto 500 Italiaanse
2100 Spaanse arbeidskrachten
getrokken.
Nu overeenstemming is bereikt
wervingovereenkomsten met Grieken
land en Portugal kan ook de werving
van krachten in die landen ter hand
worden genomen. Werkvergunningen
werden verleend aan enkele honderden
arbeidskrachten uit Zuid-Slavië, Grie
kenland en Turkije.
Het aantal Belgische arbeidskrachten
dat hier komt werken,
steeds toe. Eind maart 1963 bedroeg
hun aantal 15.700.
Het tekort aan vrouwelijke beroeps
bevolking in ons land wordt door ver
schillende oorzaken (lagere huwelijks
leeftijd. arbeidsverbod 14-jarigen. li
gere opleiding) relatief groter. Wel
er een toenemende bereidheid
oudere, vaak gehuwde, vrouwen
een gedeeltelijke dagtaak buitenshuis
te vervullen. Dit heeft geleid tot
proef met de bemiddeling
die in ..gebroken werktijden" werk
zaam willen zijn.
Daggeld verhoogd
In verband met de krapte van de geld
markt is 26 september het tarief
daggeld met een half procent verhoogd
tot anderhalf procent. Op 23 september
werd het met een half procent verlaagd
hebben gevoerd met vertegenwoor
digers van de vakcentralen, de werk
geversorganisaties, de landbouwor
ganisaties en de middenstandsbon
den. De vraag, welke maatregelen
het optrekken van de lonen zullen
(moeten) begeleiden, is nog in neve
len gehuld. Principe-beslissingen
daarover kunnen in de boezem van
de regering eerst genomen worden,
nadat bekend is welke gevolgen het
Centraal Planbureau van loonstij
gingen tussen 8 en 12 procent ver
wacht. Het rapport daarover zal niet
vóór aanstaande maandag gereed
zijn.
De belangrijkste maatregelen, die
de regering overweegt, zouden ech
ter op de terreinen van prijzen en
/an huren liggen.
Prettig verloop
Het drie uren durende gesprek, dat
gistermiddag en -avond op uitnodiging
/an de minister van sociale zaken ei
/olksgezondheid, dr. G. M. J. Veld
kamp, in het gebouw van diens depar
tement plaats vond. had een prettig
xloop, zo werd na afloop door enkele
deelnemers verklaard. De bespreking
droeg een oriënterend karakter ter
"oorbereiding van het beraad,
maandagmiddag zal plaats vinden tus
sen de regering en het bestuur v:
Stichting van de Arbeid. Er kw
dan ook geen concrete plannen ter
tafel. Ook de nota van minister Veld
kamp, die gistermorgen ter sprake
kwam in een extra vergadering
de ministerraad, was geen onderwerp.
De ministers hulden zich in een correct
stilzwijgen over voornemens, die
mogelijk bij de regering leven. Ver
wacht wordt echter, dat de regering
maandag in haar gesprek met de
Stichting van de Arbeid wél met
omlijnde visie voor de dag zal komen.
Omringd door enkele tientallen jour
nalisten verklaarde minister Veld
kamp na afloop van het gesprek (om
zeven uur), dat de regering „nog
aan cijfers toe is" en dat het „nog te
vroeg voor een analyse" is. Met
druk zei de bewindsman, dat de loon
vorming primair een zaak van het ge
organiseerde bedrijfsleven is en dat de
regering daarin geen verandering wil
brengen. Wel is de regering bezorgd
over de gapingen, die in het georgani
seerd overleg zijn ontstaan en w
door niet alleen het gezag van de vak
beweging, maar ook dat van de over
heid dreigt te worden geschaad.
Voor vervolg zie pagina 15
In Nieuw-Buinen is gistermiddag de
achtjarige Johannes Brouwer door
personenauto overreden. De jongen
onderweg naar het ziekenhuis te Gronin
gen overleden.
Vertegenwoordigers van werk
gevers en werknemers en an
deren arriveerden gistermiddag
op het ministerie van sociale
zaken in Den Haag om met en
kele ministers de loonpolitieke
situatie te bespreken. Op de
foto staan v.l.n.r. dr. P. S. Pels
(Stichting van de Arbeid), J. A.
Middelhuis (KAB), C. J. van
Mastrigt (CNV), drs. D. Roe
mers (NVV).ir.C.S.Knottnerus
(landbouw), F. H. Terwindt
(Kath. werkgevers) en A. C.
van Beek (Prot. werkgevers).
Van de zijde van het ministerie
van financiën wordt verklaard dat
er geen sprake van is dat een reva
luatie van de gulden zou worden
overwogen.
Er deden namelijk geruchten de
ronde op de Amsterdamse beurs en
de wisselhandel verkocht voor mil
joenen aan dollars aan de Neder-
landsche Bank. Op de beurs waren
kopers terughoudend.
Ook in de pers werd aandacht be
steed aan de kansen op revaluatie
en gelijk wij elders in ons blad ver
melden, heeft de heer Sidney van
den Bergh de kansen op revaluatie
zeer klein genoemd.
Uit geldmarktkringen wordt vernomen,
dat het bedrag van de door de Neder-
landsohe Bank overgenomen dollars on
geveer 50 miljoen dollar is. of f 180 min
hetgeen aan het saldo der banken is ten
goede gekomen. Mede in verband met
de zware ultimo is dit een goede rugge-
Een produkt van de Sikkens Groep
Prinses Beatrix gewapend tegen
de regen met hoofddoekje en rub
berlaarzen, begaf zich gistermid
dag opgewekt naar de motorvlet.
voor een vaartocht door de kana
len van Wanneperveen. Dit was
een van de programmapunten van
haar bezoek aan Overijssel. Ze
genoot kennelijk, ondanks het
minder prettige weer, van de tocht
in de weliswaar overdekte
motorvlet.
De grootste schok, die het rapport
Denning over de Profumo affaire
voor de meeste Britten oplevert, is
de onthulling, dat zij elf jaar lang
ten onrechte in de overtuiging heb
ben geleefd, dat de minister-presi
dent verantwoordelijk is voor de vei
ligheidsdiensten.
Het rapport, dat weinig nieuws be
vat waaraan sensatie te beleven valt,
verwijst namelijk naar een officiële
richtlijn, die in 1952 werd verstrekt.
Daarin werden dagelijkse verantwoor
delijkheden voor het land in handen
gelegd van de minister van binnen
landse zaken.
De leiders van de Labourpartij zul
len mogelijk aanvoeren, dat de meeste
parlementsleden en vele ministers en
hoge ambtenaren hiervan voor de eer
ste maal horen, zo meent Reuter. De
maatregel werd genomen, nadat de
conservatieven in oktober 1951 de lei
ding van Labour hadden overgeno
men.
In kringen ,die In nauw contact met
de regering staan, wees men er op, dat
In de praktijk de premier als hoofd
van de regering uiteindelijk toch ver
antwoordelijk is voor alle ministeries,
dus ook voor dat van binnenlandse za
ken en veiligheidsdiensten. Premier Mac-
millan wist van het bestaan van het elf
jaar oude voorschrift (dat blijkbaar
door Churchill werd gegeven) af. Het
werd echter nooit gepubliceerd. In het
Lagerhuis werden alle vragen over de
veiligheid van het land steeds tot de
premier gericht en niet tot de minister
van binnenlandse zaken. Macmillan zal
vanavond in de BBC-uitzending „Ten
o'clock" antwoorden op naar aanleiding
van het rapport te stellen vragen. De
leider van de Labourpartij. Harold Wil
son, zal er in een uitzending van
commerciële televisie het zijne van
gen- Dit laatste zal het voorspel zijn
de storm, die in het Lagerhuis wordt
verwacht. Lord Denning, rechter van het
Britse hooggerechtshof stelde in opdracht
van de Britse regering voornamelijk eer
onderzoek in naar de veiligheidsaspec
ten van de Profumo-affaire
Hij js tot de conclusie gekomen, dat
de veiligheid niet. in gevaar is geweest
of zou kunnen komen. Wel zegt hij on
omwonden, dat Macmillan en diens col
lega's de verantwoordelijkheid dragen
voor het niet ontdekken, dat Profumo.
die toen nog minister van oorlog
onwaarheid sprak. De geruchten,
ook andere ministers in sexuele schan
dalen waren verwikkeld, wijst lord Den
ning als ongefundeerd en onwaar van
de hand. In zijn rapport heeft hij vele
m onvermeld gelaten. Hij zegt hier-
dat „het belang van rechtvaardig
heid ten opzichte van de enkeling alle
andere factoren te boven gaat".
Denning beschrijft de vijf sleutelfigu-
;n van het drama, wier wegen elkaar
kruisen aan een zwembad in Cliveden,
het statige landhuis in Buckinghamshire
lord Astor. wiens Amerikaanse
voorouders een groot stuk van Manhat
tan bezaten.
Sleutelfiguren
No. 1 is Stephen Ward, die enkele
maanden geleden overleed, nadat
teveel slaapmiddelen had ingenomen.
2 is Ivanliof. een Russische spion,
die officieel assistent van de marine
attaché in Londen was. No. 3 is Christl-
Keelcr met haar fysieke aantrekke
lijkheden. No. 4 is Profumo, de vroegere
minister van oorlog en no. 5 is lord
Astor, herenboer en filantroop, die na
betrekkingen met Ward onderhield.
Voor vervolg zie pagina 15
VERFHANDEL
OEGSTGEES1
KEMPEN AERSTR. 71
TELEFOON 50105
FLEXA-Dealer
Fa. H. Schutte Cr Zn
LAGE RIJNDIJK 57—59
LEIDEN TELEFOON M1.V
FLEXA verkrijgbaar bij
Nieuwe Rijn 4f
Commentaren
TN HET oriënterende gesprek, dat
de ministers Veldkamp, Andries-
sen. Witteveen en Bogaers gisteren
met vertegenwoordigers van de vak
bonden, de werkgeversorganisaties,
de landbouw en de middenstand heb
ben gevoerd, zijn twee gegevens
duidelijk naar voren gekomen. In de
eerste plaats heeft de vakbeweging
haar looneisen, die onlangs In af
zonderlijke verklaringen van de drie
vakcentrales onomwonden werden
aangeduid, onverkort gehandhaafd
en in de tweede plaats, dat de drie
andere bij het loonoverleg betrok
ken sectoren van het bedrijfsleven,
in casu de werkgeversbonden in in
dustrie. landbouw en middenstand,
zich daartegen niet zonder meer ver
zetten. maar er allen op wijzen dat
de gewenste forse loonstijgingen on
vermijdelijk moeten doorwerken in
de prijzen.
Deze situatie schept een aantal
moeilijke dilemma's, met name voor
de regering. Enerzijds bestaat er het
verlangen de looneisen „in toom" te
houden, anderzijds ligt er de ver
wachting dat een nóg grotere chaos
aan het loonfront het gevolg kan
zijn, indien met de wensen van de
vakbeweging niet zeer ernstig reke
ning wordt gehouden. Enerzijds is
het aantrekkelijk om de prijzen op
een laag niveau te houden (laag al
thans ten opzichte van enkele lan
den om ons heen), teneinde onze
concurrentiepositie zo krachtig mo
gelijk te funderen, anderzijds be
staat er de overweging dat een niet
al te grote verhoging van het prijs
peil ontspannend op de arbeidsmarkt
en stimulerend op de produktiviteit
zou kunnen werken.
Zo zijn er veel meer dilemma's te
noemen. Onze regering, die in korte
tijd van haar bestaan al vele malen
daadkrachtig en besluitvaardig is
genoemd, heeft een periode van wik
ken en wegen voor de boeg. Het ver
trouwen lijkt ons gewettigd, dat zij,
gezien de grote en ingrijpende din
gen die er op het spel staan, zulks
niet lichtvaardig zal doen.
TVIEMAND zal verwachten, dat het
met grote spanning tegemoet ge
ziene rapport van lord Denning voor
kennisgeving zal worden aangeno
men. Er blijven, nadat men van de
inhoud heeft kennis genomen, heel
wat vragen bestaan. In het Britse
Lagerhuis zal, naar het zich Iaat
aanzien, veel aandacht worden be
steed aan de kwestie van de verant
woordelijkheden. Voor de conserva
tieve regering is in ieder geval ver
heugend de conclusie van lord Den
ning, dat de veiligheid van het land
door de geruchtmakende Profumo-
Keeler-affaire niet in gevaar is ge
weest. Macmillan is te goeder trouw
geweest. Hij is in zijn vertrouwen
ernstig teleurgesteld en de vraag is
nu, of er, afgezien van alles, in za
ken als deze ..waterdichte" maatre
gelen genomen kunnen worden om
herhalingen te voorkomen. Wanneer
men ook op het hoogste overheids
niveau. niet ervan mag uitgaan, dat
degenen, die regeringsverantwoorde
lijkheid dragen, fatsoenlijke mensen
zijn, houdt alles op.
Dit neemt niet weg (en het rapport
zegt dit duidelijk), dat Macmillan
nalatig is geweest in te grijpen, toen
hem duidelijk moest zijn geworden,
dat er iets mis was. Ook toen bleef
hij blijkbaar te goed van vertrou-
Het is een harde les, die Macmillan
en de zijnen hebben moeten leren.
Het had al is het voor de huidige
Britse regering een schrale troost
ook een Labourbewind kunnen over-
0P DRAKACI
OE ENIGE KUNSTSTOFMATRAS
GOEDGEKEURD DOOR DE NED.
VER. VAN HUISVROUWEN
DE „HARDE" MATRAS
MET ALLE COMFORT
VAN EEN „ZACHTE-
Dom, republiek onder junta
President Juan Bosch van de Do
minicaanse Republiek is gisteren na
een staatsgreep, waarbij geen bloed
werd vergoten gevangen gezet. Een
militaire junta heeft inmiddels het
bewind in het land in handen geno-
Het bewind heeft een manifest uitge
geven, waarin de regering-Bosch wordt
beschuldigd van „minachting van de
grondwet en de persoonlijke rechten"
De oude grondwet van 1962 is weer in
werking gesteld, het parlement is ont
bonden en de junta heeft beloofd aan
het bewind te blijven tot een nieuwe
regering zal zijn gevormd. Voorts is het
communisme verboden.
De leiders van de ze* oppositie-partij
en tegen het bewind van Bosch hebben
er op verzoek van de junta mee Inge
stemd een nieuwe regering te vormen.
die „het vertrouwen van het volk zal
hebben en het land lot verwerkelijking
van een ware democratische revolutie
zal kunnen lelden".
Het militaire bewind heeft beloofd alle
noodzakelijk was vanwege de negatieve
houding van Bosch op herhaalde verzoe
ken het communisme te beteugelen. De
regering schiep internationale conflicten
met onoverzienbare gevolgen, zo besluit
het manifest, waarmede kennelijk de
kwestie met Haiti mee bedoeld wordt.
De Verenigde Staten hebben inmiddels
de diplomatieke betrekkingen verbroken
en de economische en militaire hulp aan
de Dominicaanse Republiek opgeschort
Ook Venezuela heeft de diplomatieke
betrekkingen met de republiek verbro
ken. Algemeen wordt aangenomen, dat
dat land binnenkort de Amerikaanse
landen bijeen zal roepen om de kwestie
te bespreken.
