Nieuwe JLeidse Courant WONINGBOUW ALLE VOORRANG Honderd miljoen extra voor de landbouw Geen speelruimte meer in rijksbegroting Forse loonsverhogingen voor 1964 gevraagd Punten uit Troonrede Maleisië breekt met Djakarta en Manilla Paarden van calèche op hol geslagen LAATSTE NIEUWS Commentaren IER i iXvsodcug 17 sop. "33 W^»HtIa*\l^^ftp»ouïber J963. 51ête jaargang Noofdrarfactaur: Or. I. DIEMEt Leiden Steenstraat 37 CHRISTELIJK-NATIONAAl DAGBLAD Postbus 76 Telefoon 31441 Nevelig weer TtfdelbUk mist of laaghangende be wolking. vooral in de nacht en ochtend: overdag ook enkele zonnige perioden, met een kleine kans op een onweersbui, zwakke tot matige zuidelijke tot zuid westelijk wind. Iets minder warm over dag. (Voor vervolg zie pag. 9) (Van onze parlementsredactie) JN de ontwerp-rijksbegroting voor 1964, welke de minister van financiën, prof. dr. H. J. Witteveen, hedenmiddag aan de Staten-Generaal heeft aangeboden, zit geen speelruimte meer. Dit betekent, dat strikt de hand zal moeten worden gehouden aan de grens, die voor de komende zittingsperiode van het kabinet aan de toeneming van de uitgaven en de belastingverlaging tezamen is gesteld. Alleen dan kunnen de overheidsfinanciën gezond blijven en kan een doeltreffend sociaal-economisch be leid worden gevoerd, aldus minister Witteveen, wiens eerste begroting een nadelig saldo vertoont van 1628 miljoen gulden, dat is 80 miljoen hoger dan de vermoede lijke uitkomst van 1963. Deze stijging is voornamelijk gevolg van het feit, dat het nieuwe kabinet extra gelden heeft uitgetrokken voor de landbouw. De hoogste prioriteit geeft het kabinet aan de oplossing van de woning nood. Een nota over deze materie zal op korte termijn ter discussie aan de Staten-Generaal worden voorgelegd. Het woningbouwprogramma zal een minimum van 90.000 woningen omvatten en voor de financiering van de woningwetbouw is voor 1964 een bedrag van f 925 miljoen uitgetrokken. Hoog op het lijstje van prioriteiten prijkt vervolgens de belastingver laging. Naar het oordeel van het kabi net dient de invloed van de z.g. pro gressiefactor, die zich vooral open baart in een sluipende verzwaring van de druk der loon- en inkomstenbelas ting, dringend te worden uitgescha keld. Wanneer men weet, dat voor de mende jaren de jaarlijkse toenc- ing van de belastingopbrengsten op 600 miljoen wordt getaxeerd en dat jdaarvan 150 miljoen op rekening van genoemde progressie kan worden ge schreven, dan heeft men tegelijk een Indruk van de stijging der lonen en in- komsten. Toch zal het in 1964 nog niel mogelijk zijn de progressiefactor te elimineren. Het is integendeel uiter- mate nuttig dat zij haar remmende werking ten volle uitoefent, aldus prof. ""ittevecn. Overschreden Als reden daarvoor wordt opgegeven noodzakelijk geachte stijging van uitgaven voor onze landbouw, met wat betreft de melkprijs en de cul- lurtechnische werken, waarvoor onge- 100 miljoen extra beschikbaar zal 'orden gesteld. Als gevolg daarvan heeft linister Witteveen zich niet kunnen hou- zijn uitgangspunt, nl. het doen .terblijven van de uitgave bij de struc- irele groei van het nationale inkomen: voor 1964 wordt het jaargemiddelde van totaal toelaatbare stijging der uit gaven overschreden. Het bleek niet mo gelijk te zijn voor de hoge extra bedragen de landbouw volledige compensatie [te vinden binnen de bij het optreden van ïwe kabinet grotendeels reeds 'oorbereide begroting 1964. De resterende irschrijding zal nu in de komende moeten worden ingehaald. Voor defensieuitgaven is een bedrag van 2340 miljoen gulden uitgetrokken in afwachting van een nadere vaststelling van het defensieplafond voor de komen- Bijzondere aandacht voor de problemen ontwikke lingslanden. Hoop op geleidelijkeont plooiing handelsverkeer met Indonesië. Instelling onderzoek naar vooruitzichten op middel lange termijn van onze volkshuishouding. Loonkostenstijging binnen aanvaardbare grenzen hou den. Bezorgdheid over verschijn selen, die inbreuk maken op een verantwoorde loon vorming. Na S.E.R.-advies spoedig verhoging van a.o.w. tot so ciaal minimum. Nieuwe regeling consump tief geldkrediet. Een beleidspatroon voor ruimtelijke ordening. Verruiming gemeentelijk be lastinggebied. Uitbreiding van instellingen voor wetenschappelijk on derwijs. (Zie pagina 7) de kabinetsperiode. Dit is 126,4 miljoen gulden meer dan voor 1963, waarbij ech ter moet worden bedacht, dat dè begro ting 1963 nog met 82,6 miljoen gulden moet worden verhoogd wegens algemene salarismaatregelen. Bij de vaststelling van het cijfer voor 1964 is rekening gehou den met het wegvallen van de militaire taak in Nieuw-Guinea en het uitblijven van de Amerikaanse militaire hulpver- Minister Witteveen schat de jaarlijkse stijging van de rijksmiddelen op 5 pro cent. Over de periode 1964 tot en mei 1967 betekent dat viermaal 600 miljoen of 2,4 miljard gulden. Dit bedrag is beschikbaar voor verho ging der uitgaven en/of verlaging var de belastingen. Uitgaande van een struc turele groei van het nationale inkomen met 4 procent en er rekening mee hou dend, dat de norm is bepaald voor de jaren 1964 tot en met 1967, waarin de basisbedragen der uitgaven van jaar tot jaar oplopen, is een stijging van de rijks uitgaven met 1700 miljoen gulden toelaat baar. Over blijft dan 700 miljoen gulden. Trekt men daar 600 miljoen gulden (150 miljoen per jaar) wegens de neutrali sering van de progressiefactor af, dan resteert een bedrag van 100 miljoen gul den voor algemene belastingherziening. (Zie ook pag. 6 en 7) Vakbeweging bepaalt positie D" (Van onze soc.-econ. redactie) ,E verbondsraden van de drie werknemersvakcentralen, het C.N.V., de K.A.B. en het N.V.V. heb ben zich gisteren alle in eigen kring beraden op de grote loonpolitieke moeilijkheden, die zich thans voor doen. Uit de verklaringen, die na af loop van de vergaderingen werden afgelegd, blijkt de hele Nederlandse werknemersvakbeweging zich achter een door de overheid gereglemen teerd loonbeleid te plaatsen. Krachtig komt men op voor het behoud van het verworven goed van de collectieve arbeidsovereenkomst, maar men blijkt eveneens voor de nabije toekomst een forse loonsver hoging op te eisen. Bovendien zouden aan de afzon derlijke ondernemingen en bedrijfs sectoren meer mogelijkheden gela ten dienen te worden om naar boven toe af te wijken van een bedrijfs- taksgewijze afgesloten c.a.o. De Nederlandse vakbeweging is de ge dachte toegedaan, dat de loonsverhogin gen voor 1963 over het algemeen te laag zijn geweest en dat voor 1964 niet zelfde fout gemaakt moet worden. Men acht daarbij het tijdstip gekomen met een forse loonsverhoging tot eerlij ker loonverhoudingen in het bedrijfs: leven te komen, die het zogenaamde ..zwarte loon" zullen uitbannen In de verklaring die het CNV heeft Belashngen opinkomen, winsten ^5941*" Winsten etc v. bed rijven 87 Opbrengt vannen Inkomstenv. Ned-Duif-s .uistergelder kijkenden 90 Domeinen 53 A Cijfers in miljoenen guldens Portret van Soekarno verscheurd De regering van de nieuwe fede ratie Maleisië heeft heden de betrek kingen met Indonesië en de Philippij- nen verbroken. Dit werd bekendge maakt toen schreeuwende Maleise be togers te Koeala Loempoer met stenen gooiend de Indonesische ambassade bestormden, een gebouw in brand sta ken en ruiten en meubilair vernielden. Dit geschiedde uit weerwraak voor de betogingen van gisteren bij de ambas sade van Malakka te Djakarta en het consulaat van Malakka te Medan. De met zware knuppels, geweren en traangas-bommen gewapende oproerpo litie deed maar weinig om de wilde be toging door krachtig optreden te beëin- digen. Vele agenten grijnsden breeduit terwijl zij de betogers trachtten weg te krijgen. De mars naar de ambassade touw gezet door het actiecomité Maleise volk, waarvan vele staande leden lid zijn van de verenigde nationale Maleise organisatie (Umno) de partij van premier Toenkoe Abdoel Rahman. De betogers waren meest jon gemannen. Daar aangekomen haalden zij een por tret van Soekarno voor de dag, scheur den het aan stukken en spuwden erop, waarna zij de stukken in brand staken, zij schreeuwden: „Leve Maleisië", „Soe karno is de grootste leugenaar'', Wij zullen Maleisië met ons bloed verdedi gen. Een houten consulaatsgebouw werd in brand gestoken. De betoging was aan gekondigd als een vreedzame demon stratie. In een officiële regeringsverklaring van Maleisië wordt te kennen gegeven, dat tot de verbreking der betrekkin gen besloten is omdat Indonesië zonder enige kennelijke reden de betrekkin gen met Maleisië had verbroken. Voorts werd verklaard dat de Phi- lippijnen hadden gevraagd de status van de Philippijnse ambassade te Koe ala Loempoer terug te brengen tot die van een consulaat. Dit was on vaardbaar en Maleisië had eveneens geen andere keuze dan terugroeping van de ambassadeur. Bij de Britse ambassade in Djakarta is het'gisteravond wild toegegaan. Er bleef geen ruit heel. De auto van de ambassadeur werd omvergeworpen en in brand gestoken. De Britse vlag werd verscheurd. De Indonesische minister van buitenlandse zaken, Soebandrio, die dicht bij de ambassade woont, verzocht de menigte op te houden. Vliegveldpersoneel te Djakarta heeft een boycot afgekondigd tegen alle Brit se en Maleise vliegtuigen. De Boac, Qan- tas en Malaysian Airways hebben hun vluchten op Djakarta gestaakt. Het per soneel van de Britse Shell en drie Britse banken te Djakarta is naar huis gegaan uit protest tegen de stichting van Ma. leisië. uitgegeven, wordt dit op de volgende wijze onder woorden gebracht: De 2.7 scheen op het moment van vaststelling een aanvaardbaar gegeven voor loonsverhogingen in 1963. Nadien is echter met verheuging vast gesteld, dat er een grotere ruimte voor loonsverhoging aanwezig is. Eveneens mag verwacht worden dat de elastici teit van de Nederlandse economie ook voor 1964 een behoorlijke ruimte voor verbetering van lonen en andere ar beidsvoorwaarden mogelijk zal maken. De loon. en salaristrekkenden zul len in de nabije toekomst in ruimere mate dan thans het geval is, moeten delen in de bestaande en nog te ver wachten welvaartsontwikkeling, alles op basis van het huidige loonpolitieke systeem. Ook al ter wegneming en ter voor koming van zwarte lonen zijn sterke verbeteringen nodig. Per onderneming of bedrijfssector zullen afwijkingen van de c.a.o. naar boven mogelijk moe ten zijn en ook in de c.a.o. vastgelegd dienen te worden. Voordat de pracht van de Gouden Koets en de schittering uniformen door de Haagse binnenstad trok. was er niet van het Binnenhof een half uur bezinning en gebed in de Grote Kerk. Bij de opening van het parlementaire jaar had den plaatselijke kerken ook dit maal een gebedsdienst georga niseerd. Tal van ministers en Kamerleden waren aanwezig. Op de voorgrond vertegen woordigers van de kerken. Minister Witteveen voor de televisie In een vraaggesprek met de lieer E. Peereboom zal de minister van finan ciën, prof. dr. H. J. Witteveen van 20.20 tot 20.40 uur in het t.v.-program- ma van morgenavond een toelichting geven op de miljoenennota. Buurt doet samen In Emmen heeft men een goed denk beeld gerealiseerd. Teneinde ..Mastbos sen" op de daken van pas gebouwde eengezinswonigen te voorkomen heeft men in die wijk die uitsluitend uit deze woningen bestaat een tv-mast met hoogte van 17 meter op een pleintje neergezet. De mast staat in beton ankerd. Het ligt in de bedoeling op dere open pleinen dergelijke masten te plaatsen. Per mast kunnen 300 woningen worden bediend. Radio- en tv-ontvangst zijn bijzonder goed: de kosten per hu' bedragen (eenmalig) f 125.-. De paarden van de calèche waarin de prinsessen Beatrix, Irene en Mar griet vanmiddag naar de Ridderzaal California commentaar op het Venezolaanse vijfling Sinds de geboorte van de beroemde Dionnc-vijlling. in 1934 in Canada, was nog niet weer een vijfling gebo ren. Maar nu is het dan zover. Me vrouw Elfren Prleto ln Venezuela vond bet niet meer dan billijk om, ook al is het wat laat, tegenover de vijf Dionnc-meisjcs vijf gezonde jongens te stellen. „Leuk!" zeggen we allemaal. Maar we denken toch ook wel: lioe houdt zo'n eenvoudige Venezolaanse huis vrouw al die magen in haar - tóch al kinderrijke - gezin gevuld? Enfin, in het zonnige Venezuela zal men daarvoor wel een oplossing vinden. En wèt, als er in Nederland eens een vijfling werd geboren? Dón UI kt ons de voeding beslist geen pro bleem. Voor de eerste jaren zUn er onze wereldvermaarde zuivelpro- duktcn. En daarna? Ach, kies maar uit onze rijk gevulde hoorn des over- vloeds. Eèn tip kunnen wil de toe komstige Hollandse vUfling-moeder vast geven: als het gezonde knapen zijn zullen ze, nèt als hun vriendjes, dól zijn op California-soep! (Tussen haakjes: waarom zou u eigenlijk wachten tot die vijfling er is? California soep is ook nü al het proberen waard!) zouden rijden, zijn vlak na het vertrek van het paleis Lange Voorhout op hol geslagen. Tegen een boom kwamen ze even later tot stilstand. Een paard viel en de berijder kwam er gedeelte lijk onder terecht. Prinses Beatrix struikelde toen zij uit de tot staan ge komen koets stapte, maar bezeerde zich blijkbaar niet ernstig. Het koelbloedige gedrag van de prinsessen, die onmiddellijk teruglie pen naar het paleis, ontlokte het pu bliek een hartelijk applaus- De prin sessen stapten bij hun ouders in de Gouden Koets- Brief van N.Z.A.W. aan Staten-Generaal De Stichting Nederlands Zuidafri- kaanse Werkgemeenschap. N.Z.A.W., heeft zich in een brief aan de leden van de Eerste en Tweede Kamer voor gesteld en hun verzocht er aan mee te werken „dat Nederland niet aan eventuele Uno-sencties tegen de repu bliek van Zuid-Afrika zal deelnemen". ,dat de Nederlandse vertegenwoor diging in de Uno zich van aanvallen op het Zuidafrikaanse beleid zal ont houden". Het hoofdbestuur zegt in de brief, dat de stichting grote weerklank onder volk vindt, getuige de zeer vele aanmeldingen als vriend en medewer ker sedert de NZAW op 31 oktober „uit nood werd geboren". Het aanta.l mensen, werkzaam in de Amerikaanse nijverheid, is in augustus met 107.000 gestegen tot 57.6 miljoen. Dit minder dan normaal doordat het aan- mensen, werkzaam in de autonijver heid imet 136.000 is gedaald tengevolge van de overgang op de produktie van' de modellen-1964. f EZING en herlezing van de van middag uitgesproken Troonrede moet leiden tot de conclussie, dat ook ditmaal de ideale vormgeving niet is bereikt. Nu blijft een Troonrede een merk waardig staatsstuk. Men kan bij de opstelling onderscheidene kanten uit. Men kan haar doen dienen om een belichting te geven van de algemene situatie. Men kan haar ook maken tot een meer concrete programme ring van het te voeren regeringsbe leid; met name de Troonrede onder een nieuw kabinet zou zich hiertoe kunnen lenen. Kortom, er zijn en kele mogelijkheden. Een zwak waaraan de Troonrede van vandaag lijdt, is, dat zij tegelij kertijd verschillende kanten uit wil gaan- Voor wat betreft bepaalde de partementen zoekt zij het in een belichting van de situatie, voor wat betreft andere departementen treedt zij in een soms bovendien te ver gaande aankondiging van plannen op het wettelijke vlak. Dit is stellig jammer. Het jonge ka binet is zeker van de beste voorne mens bezield. Het wil met ijver aan de slag. Wellicht zijn de bewinds lieden reeds doende. Maar onze in druk is, dat men juist door die ijver te weinig tijd heeft vrijgemaakt voor gemeenschappelijk beraad over zo wel karakter als inhoud van dit staatsstuk, dat Troonrede heet. Jammer, omdat de Troonrede als zodanig zulke voortreffelijke kansen biedt in de benadering van de natie- Het volk is wachtende; het wil wor den toegesproken en aangesproken. Een Troonrede in volmaakte vorm geving zal het nooit te horen krijgen; maar wat wordt gedaan om die vormgeving zo dicht mogelijk nabij te komen Wat mag worden vastgesteld is, dat de Troonrede van vandaag 't sterkst is daar waar zij de situatie belicht. Dit treft al terstond in het begin, waar Nederland wordt geschetst als liggend in Europa en in de wereld. Wij zijn, wat dat aangaat, ook als volk in een ontwikkeling begrepen. Het Europa, zoals dit aan onze rege ring voor ogen staat, behoort te vol doen aan deze drie voorwaarden dat het zij open, democratisch en niet verdelend maar verenigend. De basis dient tegelijk hecht en breed te zijn, hetgeen overigens wel de vraag op roept, in hoeverre juist deze beide begrippen zich nog laten harmo niëren. Indien en niemand zal het betwis ten dan Nederland zich al minder denken laat buiten verband van Europa en wereld, mogen wij straks te meer belangstellend zijn, in welke mate de regering hier gaat voeren een eigen en actieve politiek. Wij denken daarbij ook aan de steun voor de ontwikkelingslanden. Meer eigenlands bezien doemen in tussen ook enkele grote problemen op, en ze kuunen in de tekening vau de situatie niet achterwege blijven. Dat betreft het sociaal-economische, de landbouw en vooral ook de wo ningvoorziening. Wat het sociaal-economische betrelt, zijn de problemen wel bijzonder ac tueel geworden. De regering spreekt haar vertrouwen uit in het georgani seerde bedrijfsleven, een vertrou wen dat we gaarne onderschrijven. Maar dan zal de regering aan het georganiseerde bedrijfsleven behalve vertrouwen ook steun moeten bieden. Op dit punt nu maar het kon wel licht ook niet anders is de Troon rede nog weinig concreet. Wel wordt een krachtig prijsbeleid in het uit zicht gesteld. In het huidige maatschappelijke be stel, waarin veel móét doch niet alles tegelijk kan, hebben we geleerd te denken in prioriteiten. Welnu, naar het oordeel van dc regering komt de hoogste prioriteit toe aan de opheffing van de woningnood. Naar verwachting wordt de oplos sing van dit nijpende vraagstuk ge zocht in wat genoemd wordt een samenstel van maatregelen. Met spanning mag worden uitgezien naar de nota die dc Troonrede ons ten deze aankondigt. En dan de landbouw. Ook deze heeft wel te klagen, maar niet over de aandacht die hem zowel in deze Troonrede als dus in het regerings beleid toevalt. Hier en daar is al gerept van een boerenkabinet-Ma- rijnen-Biesheuvel. Echter heeft dc regering toch ook wel oog voor dc gevaren die er voor de volksgezond heid kunnen liggen in industriali satie en verstedelijking. Internationale politiek, sociaal-eco nomisch beleid, bestrijding van de woningnood, landbouwproblematiek het zijn de gebieden die in de Troonrede bijzondere aandacht krij gen. Daarnaast zijn er plotseling wat tamelijk willekeurige uitschieters, waarin een enkele die juist daarom wat potsierlijk aandoet, zoals de aan gekondigde woonwagenwet op zichzelf overigens natuurlijk wel van belang. Aan de enige vrouwelijke minister hebben haar mannelijke ambtgenoten kennelijk de nodige courtoisie willen bewijzen. Maar die uitschieters maken de ge dachten aan enige willekeur wel on vermijdelijk. Waarom zijn sommige voornemens genoemd, andere die evenzeer zullen bestaan daarentegen verzwegen? Zodat we ook wat dat aangaat moe ten besluiten, dat ook nu niet de ideale vormgeving bereikt is van de Troonrede, waarvan we overigens uiteraard als steeds dc lezing zelve gaarne aanbevelen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1963 | | pagina 1