Nieuwe JLeidse Courant
WONINGBOUW ALLE VOORRANG
Honderd miljoen extra
voor de landbouw
Geen speelruimte meer in rijksbegroting
Forse loonsverhogingen
voor 1964 gevraagd
Punten uit
Troonrede
Maleisië breekt met
Djakarta en Manilla
Paarden van calèche
op hol geslagen
LAATSTE NIEUWS
Commentaren
IER i
iXvsodcug 17 sop. "33
W^»HtIa*\l^^ftp»ouïber J963. 51ête jaargang
Noofdrarfactaur: Or. I. DIEMEt
Leiden Steenstraat 37
CHRISTELIJK-NATIONAAl DAGBLAD
Postbus 76 Telefoon 31441
Nevelig weer
TtfdelbUk mist of laaghangende be
wolking. vooral in de nacht en ochtend:
overdag ook enkele zonnige perioden,
met een kleine kans op een onweersbui,
zwakke tot matige zuidelijke tot zuid
westelijk wind. Iets minder warm over
dag.
(Voor vervolg zie pag. 9)
(Van onze parlementsredactie)
JN de ontwerp-rijksbegroting voor 1964, welke de minister van financiën, prof. dr.
H. J. Witteveen, hedenmiddag aan de Staten-Generaal heeft aangeboden, zit geen
speelruimte meer. Dit betekent, dat strikt de hand zal moeten worden gehouden
aan de grens, die voor de komende zittingsperiode van het kabinet aan de toeneming
van de uitgaven en de belastingverlaging tezamen is gesteld. Alleen dan kunnen de
overheidsfinanciën gezond blijven en kan een doeltreffend sociaal-economisch be
leid worden gevoerd, aldus minister Witteveen, wiens eerste begroting een nadelig
saldo vertoont van 1628 miljoen gulden, dat is 80 miljoen hoger dan de vermoede
lijke uitkomst van 1963. Deze stijging is voornamelijk gevolg van het feit, dat het
nieuwe kabinet extra gelden heeft uitgetrokken voor de landbouw.
De hoogste prioriteit geeft het kabinet aan de oplossing van de woning
nood. Een nota over deze materie zal op korte termijn ter discussie aan de
Staten-Generaal worden voorgelegd. Het woningbouwprogramma zal een
minimum van 90.000 woningen omvatten en voor de financiering van de
woningwetbouw is voor 1964 een bedrag van f 925 miljoen uitgetrokken.
Hoog op het lijstje van prioriteiten
prijkt vervolgens de belastingver
laging. Naar het oordeel van het kabi
net dient de invloed van de z.g. pro
gressiefactor, die zich vooral open
baart in een sluipende verzwaring van
de druk der loon- en inkomstenbelas
ting, dringend te worden uitgescha
keld. Wanneer men weet, dat voor de
mende jaren de jaarlijkse toenc-
ing van de belastingopbrengsten op
600 miljoen wordt getaxeerd en dat
jdaarvan 150 miljoen op rekening van
genoemde progressie kan worden ge
schreven, dan heeft men tegelijk een
Indruk van de stijging der lonen en in-
komsten. Toch zal het in 1964 nog niel
mogelijk zijn de progressiefactor te
elimineren. Het is integendeel uiter-
mate nuttig dat zij haar remmende
werking ten volle uitoefent, aldus prof.
""ittevecn.
Overschreden
Als reden daarvoor wordt opgegeven
noodzakelijk geachte stijging van
uitgaven voor onze landbouw, met
wat betreft de melkprijs en de cul-
lurtechnische werken, waarvoor onge-
100 miljoen extra beschikbaar zal
'orden gesteld. Als gevolg daarvan heeft
linister Witteveen zich niet kunnen hou-
zijn uitgangspunt, nl. het doen
.terblijven van de uitgave bij de struc-
irele groei van het nationale inkomen:
voor 1964 wordt het jaargemiddelde van
totaal toelaatbare stijging der uit
gaven overschreden. Het bleek niet mo
gelijk te zijn voor de hoge extra bedragen
de landbouw volledige compensatie
[te vinden binnen de bij het optreden van
ïwe kabinet grotendeels reeds
'oorbereide begroting 1964. De resterende
irschrijding zal nu in de komende
moeten worden ingehaald.
Voor defensieuitgaven is een bedrag
van 2340 miljoen gulden uitgetrokken in
afwachting van een nadere vaststelling
van het defensieplafond voor de komen-
Bijzondere aandacht voor
de problemen ontwikke
lingslanden.
Hoop op geleidelijkeont
plooiing handelsverkeer met
Indonesië.
Instelling onderzoek naar
vooruitzichten op middel
lange termijn van onze
volkshuishouding.
Loonkostenstijging binnen
aanvaardbare grenzen hou
den.
Bezorgdheid over verschijn
selen, die inbreuk maken
op een verantwoorde loon
vorming.
Na S.E.R.-advies spoedig
verhoging van a.o.w. tot so
ciaal minimum.
Nieuwe regeling consump
tief geldkrediet.
Een beleidspatroon voor
ruimtelijke ordening.
Verruiming gemeentelijk be
lastinggebied.
Uitbreiding van instellingen
voor wetenschappelijk on
derwijs. (Zie pagina 7)
de kabinetsperiode. Dit is 126,4 miljoen
gulden meer dan voor 1963, waarbij ech
ter moet worden bedacht, dat dè begro
ting 1963 nog met 82,6 miljoen gulden
moet worden verhoogd wegens algemene
salarismaatregelen. Bij de vaststelling van
het cijfer voor 1964 is rekening gehou
den met het wegvallen van de militaire
taak in Nieuw-Guinea en het uitblijven
van de Amerikaanse militaire hulpver-
Minister Witteveen schat de jaarlijkse
stijging van de rijksmiddelen op 5 pro
cent. Over de periode 1964 tot en mei
1967 betekent dat viermaal 600 miljoen
of 2,4 miljard gulden.
Dit bedrag is beschikbaar voor verho
ging der uitgaven en/of verlaging var
de belastingen. Uitgaande van een struc
turele groei van het nationale inkomen
met 4 procent en er rekening mee hou
dend, dat de norm is bepaald voor de
jaren 1964 tot en met 1967, waarin de
basisbedragen der uitgaven van jaar tot
jaar oplopen, is een stijging van de rijks
uitgaven met 1700 miljoen gulden toelaat
baar. Over blijft dan 700 miljoen gulden.
Trekt men daar 600 miljoen gulden (150
miljoen per jaar) wegens de neutrali
sering van de progressiefactor af, dan
resteert een bedrag van 100 miljoen gul
den voor algemene belastingherziening.
(Zie ook pag. 6 en 7)
Vakbeweging bepaalt positie
D"
(Van onze soc.-econ. redactie)
,E verbondsraden van de drie
werknemersvakcentralen, het
C.N.V., de K.A.B. en het N.V.V. heb
ben zich gisteren alle in eigen kring
beraden op de grote loonpolitieke
moeilijkheden, die zich thans voor
doen. Uit de verklaringen, die na af
loop van de vergaderingen werden
afgelegd, blijkt de hele Nederlandse
werknemersvakbeweging zich achter
een door de overheid gereglemen
teerd loonbeleid te plaatsen.
Krachtig komt men op voor het
behoud van het verworven goed van
de collectieve arbeidsovereenkomst,
maar men blijkt eveneens voor de
nabije toekomst een forse loonsver
hoging op te eisen.
Bovendien zouden aan de afzon
derlijke ondernemingen en bedrijfs
sectoren meer mogelijkheden gela
ten dienen te worden om naar boven
toe af te wijken van een bedrijfs-
taksgewijze afgesloten c.a.o.
De Nederlandse vakbeweging is de ge
dachte toegedaan, dat de loonsverhogin
gen voor 1963 over het algemeen te laag
zijn geweest en dat voor 1964 niet
zelfde fout gemaakt moet worden. Men
acht daarbij het tijdstip gekomen
met een forse loonsverhoging tot eerlij
ker loonverhoudingen in het bedrijfs:
leven te komen, die het zogenaamde
..zwarte loon" zullen uitbannen
In de verklaring die het CNV heeft
Belashngen
opinkomen,
winsten
^5941*"
Winsten etc
v. bed rijven
87
Opbrengt
vannen
Inkomstenv.
Ned-Duif-s
.uistergelder
kijkenden
90
Domeinen
53
A
Cijfers in miljoenen guldens
Portret van Soekarno verscheurd
De regering van de nieuwe fede
ratie Maleisië heeft heden de betrek
kingen met Indonesië en de Philippij-
nen verbroken. Dit werd bekendge
maakt toen schreeuwende Maleise be
togers te Koeala Loempoer met stenen
gooiend de Indonesische ambassade
bestormden, een gebouw in brand sta
ken en ruiten en meubilair vernielden.
Dit geschiedde uit weerwraak voor de
betogingen van gisteren bij de ambas
sade van Malakka te Djakarta en het
consulaat van Malakka te Medan.
De met zware knuppels, geweren en
traangas-bommen gewapende oproerpo
litie deed maar weinig om de wilde be
toging door krachtig optreden te beëin-
digen. Vele agenten grijnsden breeduit
terwijl zij de betogers trachtten weg te
krijgen.
De mars naar de ambassade
touw gezet door het actiecomité
Maleise volk, waarvan vele
staande leden lid zijn van de verenigde
nationale Maleise organisatie (Umno)
de partij van premier Toenkoe Abdoel
Rahman. De betogers waren meest jon
gemannen.
Daar aangekomen haalden zij een por
tret van Soekarno voor de dag, scheur
den het aan stukken en spuwden erop,
waarna zij de stukken in brand staken,
zij schreeuwden: „Leve Maleisië", „Soe
karno is de grootste leugenaar'', Wij
zullen Maleisië met ons bloed verdedi
gen.
Een houten consulaatsgebouw werd in
brand gestoken. De betoging was aan
gekondigd als een vreedzame demon
stratie.
In een officiële regeringsverklaring
van Maleisië wordt te kennen gegeven,
dat tot de verbreking der betrekkin
gen besloten is omdat Indonesië zonder
enige kennelijke reden de betrekkin
gen met Maleisië had verbroken.
Voorts werd verklaard dat de Phi-
lippijnen hadden gevraagd de status
van de Philippijnse ambassade te Koe
ala Loempoer terug te brengen tot die
van een consulaat. Dit was on
vaardbaar en Maleisië had eveneens
geen andere keuze dan terugroeping
van de ambassadeur.
Bij de Britse ambassade in Djakarta
is het'gisteravond wild toegegaan. Er
bleef geen ruit heel. De auto van de
ambassadeur werd omvergeworpen en
in brand gestoken. De Britse vlag werd
verscheurd. De Indonesische minister
van buitenlandse zaken, Soebandrio,
die dicht bij de ambassade woont,
verzocht de menigte op te houden.
Vliegveldpersoneel te Djakarta heeft
een boycot afgekondigd tegen alle Brit
se en Maleise vliegtuigen. De Boac, Qan-
tas en Malaysian Airways hebben hun
vluchten op Djakarta gestaakt. Het per
soneel van de Britse Shell en drie Britse
banken te Djakarta is naar huis gegaan
uit protest tegen de stichting van Ma.
leisië.
uitgegeven, wordt dit op de volgende
wijze onder woorden gebracht:
De 2.7 scheen op het moment
van vaststelling een aanvaardbaar
gegeven voor loonsverhogingen in 1963.
Nadien is echter met verheuging vast
gesteld, dat er een grotere ruimte voor
loonsverhoging aanwezig is. Eveneens
mag verwacht worden dat de elastici
teit van de Nederlandse economie ook
voor 1964 een behoorlijke ruimte voor
verbetering van lonen en andere ar
beidsvoorwaarden mogelijk zal maken.
De loon. en salaristrekkenden zul
len in de nabije toekomst in ruimere
mate dan thans het geval is, moeten
delen in de bestaande en nog te ver
wachten welvaartsontwikkeling, alles
op basis van het huidige loonpolitieke
systeem.
Ook al ter wegneming en ter voor
koming van zwarte lonen zijn sterke
verbeteringen nodig. Per onderneming
of bedrijfssector zullen afwijkingen
van de c.a.o. naar boven mogelijk moe
ten zijn en ook in de c.a.o. vastgelegd
dienen te worden.
Voordat de pracht van de
Gouden Koets en de schittering
uniformen door de Haagse
binnenstad trok. was er niet
van het Binnenhof een
half uur bezinning en gebed in
de Grote Kerk. Bij de opening
van het parlementaire jaar had
den plaatselijke kerken ook dit
maal een gebedsdienst georga
niseerd. Tal van ministers en
Kamerleden waren aanwezig.
Op de voorgrond vertegen
woordigers van de kerken.
Minister Witteveen
voor de televisie
In een vraaggesprek met de lieer E.
Peereboom zal de minister van finan
ciën, prof. dr. H. J. Witteveen van
20.20 tot 20.40 uur in het t.v.-program-
ma van morgenavond een toelichting
geven op de miljoenennota.
Buurt doet samen
In Emmen heeft men een goed denk
beeld gerealiseerd. Teneinde ..Mastbos
sen" op de daken van pas gebouwde
eengezinswonigen te voorkomen heeft
men in die wijk die uitsluitend uit deze
woningen bestaat een tv-mast met
hoogte van 17 meter op een pleintje
neergezet. De mast staat in beton
ankerd. Het ligt in de bedoeling op
dere open pleinen dergelijke masten te
plaatsen. Per mast kunnen 300 woningen
worden bediend. Radio- en tv-ontvangst
zijn bijzonder goed: de kosten per hu'
bedragen (eenmalig) f 125.-.
De paarden van de calèche waarin
de prinsessen Beatrix, Irene en Mar
griet vanmiddag naar de Ridderzaal
California commentaar op het
Venezolaanse
vijfling
Sinds de geboorte van de beroemde
Dionnc-vijlling. in 1934 in Canada,
was nog niet weer een vijfling gebo
ren. Maar nu is het dan zover. Me
vrouw Elfren Prleto ln Venezuela
vond bet niet meer dan billijk om,
ook al is het wat laat, tegenover de
vijf Dionnc-meisjcs vijf gezonde
jongens te stellen.
„Leuk!" zeggen we allemaal. Maar
we denken toch ook wel: lioe houdt
zo'n eenvoudige Venezolaanse huis
vrouw al die magen in haar - tóch al
kinderrijke - gezin gevuld?
Enfin, in het zonnige Venezuela zal
men daarvoor wel een oplossing
vinden. En wèt, als er in Nederland
eens een vijfling werd geboren? Dón
UI kt ons de voeding beslist geen pro
bleem. Voor de eerste jaren zUn er
onze wereldvermaarde zuivelpro-
duktcn. En daarna? Ach, kies maar
uit onze rijk gevulde hoorn des over-
vloeds. Eèn tip kunnen wil de toe
komstige Hollandse vUfling-moeder
vast geven: als het gezonde knapen
zijn zullen ze, nèt als hun vriendjes,
dól zijn op California-soep!
(Tussen haakjes: waarom zou u
eigenlijk wachten tot die vijfling er
is? California soep is ook nü al het
proberen waard!)
zouden rijden, zijn vlak na het vertrek
van het paleis Lange Voorhout op hol
geslagen. Tegen een boom kwamen
ze even later tot stilstand. Een paard
viel en de berijder kwam er gedeelte
lijk onder terecht. Prinses Beatrix
struikelde toen zij uit de tot staan ge
komen koets stapte, maar bezeerde
zich blijkbaar niet ernstig.
Het koelbloedige gedrag van de
prinsessen, die onmiddellijk teruglie
pen naar het paleis, ontlokte het pu
bliek een hartelijk applaus- De prin
sessen stapten bij hun ouders in de
Gouden Koets-
Brief van N.Z.A.W.
aan Staten-Generaal
De Stichting Nederlands Zuidafri-
kaanse Werkgemeenschap. N.Z.A.W.,
heeft zich in een brief aan de leden
van de Eerste en Tweede Kamer voor
gesteld en hun verzocht er aan mee
te werken „dat Nederland niet aan
eventuele Uno-sencties tegen de repu
bliek van Zuid-Afrika zal deelnemen".
,dat de Nederlandse vertegenwoor
diging in de Uno zich van aanvallen
op het Zuidafrikaanse beleid zal ont
houden".
Het hoofdbestuur zegt in de brief,
dat de stichting grote weerklank onder
volk vindt, getuige de zeer vele
aanmeldingen als vriend en medewer
ker sedert de NZAW op 31 oktober
„uit nood werd geboren".
Het aanta.l mensen, werkzaam in de
Amerikaanse nijverheid, is in augustus
met 107.000 gestegen tot 57.6 miljoen. Dit
minder dan normaal doordat het aan-
mensen, werkzaam in de autonijver
heid imet 136.000 is gedaald tengevolge
van de overgang op de produktie van'
de modellen-1964.
f EZING en herlezing van de van
middag uitgesproken Troonrede
moet leiden tot de conclussie, dat
ook ditmaal de ideale vormgeving
niet is bereikt.
Nu blijft een Troonrede een merk
waardig staatsstuk. Men kan bij de
opstelling onderscheidene kanten uit.
Men kan haar doen dienen om een
belichting te geven van de algemene
situatie. Men kan haar ook maken
tot een meer concrete programme
ring van het te voeren regeringsbe
leid; met name de Troonrede onder
een nieuw kabinet zou zich hiertoe
kunnen lenen. Kortom, er zijn en
kele mogelijkheden.
Een zwak waaraan de Troonrede
van vandaag lijdt, is, dat zij tegelij
kertijd verschillende kanten uit wil
gaan- Voor wat betreft bepaalde de
partementen zoekt zij het in een
belichting van de situatie, voor wat
betreft andere departementen treedt
zij in een soms bovendien te ver
gaande aankondiging van plannen
op het wettelijke vlak.
Dit is stellig jammer. Het jonge ka
binet is zeker van de beste voorne
mens bezield. Het wil met ijver aan
de slag. Wellicht zijn de bewinds
lieden reeds doende. Maar onze in
druk is, dat men juist door die ijver
te weinig tijd heeft vrijgemaakt voor
gemeenschappelijk beraad over zo
wel karakter als inhoud van dit
staatsstuk, dat Troonrede heet.
Jammer, omdat de Troonrede als
zodanig zulke voortreffelijke kansen
biedt in de benadering van de natie-
Het volk is wachtende; het wil wor
den toegesproken en aangesproken.
Een Troonrede in volmaakte vorm
geving zal het nooit te horen krijgen;
maar wat wordt gedaan om die
vormgeving zo dicht mogelijk nabij
te komen
Wat mag worden vastgesteld is, dat
de Troonrede van vandaag 't sterkst
is daar waar zij de situatie belicht.
Dit treft al terstond in het begin,
waar Nederland wordt geschetst als
liggend in Europa en in de wereld.
Wij zijn, wat dat aangaat, ook als
volk in een ontwikkeling begrepen.
Het Europa, zoals dit aan onze rege
ring voor ogen staat, behoort te vol
doen aan deze drie voorwaarden dat
het zij open, democratisch en niet
verdelend maar verenigend. De basis
dient tegelijk hecht en breed te zijn,
hetgeen overigens wel de vraag op
roept, in hoeverre juist deze beide
begrippen zich nog laten harmo
niëren.
Indien en niemand zal het betwis
ten dan Nederland zich al minder
denken laat buiten verband van
Europa en wereld, mogen wij straks
te meer belangstellend zijn, in welke
mate de regering hier gaat voeren
een eigen en actieve politiek. Wij
denken daarbij ook aan de steun
voor de ontwikkelingslanden.
Meer eigenlands bezien doemen in
tussen ook enkele grote problemen
op, en ze kuunen in de tekening vau
de situatie niet achterwege blijven.
Dat betreft het sociaal-economische,
de landbouw en vooral ook de wo
ningvoorziening.
Wat het sociaal-economische betrelt,
zijn de problemen wel bijzonder ac
tueel geworden. De regering spreekt
haar vertrouwen uit in het georgani
seerde bedrijfsleven, een vertrou
wen dat we gaarne onderschrijven.
Maar dan zal de regering aan het
georganiseerde bedrijfsleven behalve
vertrouwen ook steun moeten bieden.
Op dit punt nu maar het kon wel
licht ook niet anders is de Troon
rede nog weinig concreet. Wel wordt
een krachtig prijsbeleid in het uit
zicht gesteld.
In het huidige maatschappelijke be
stel, waarin veel móét doch niet
alles tegelijk kan, hebben we geleerd
te denken in prioriteiten. Welnu,
naar het oordeel van dc regering
komt de hoogste prioriteit toe aan
de opheffing van de woningnood.
Naar verwachting wordt de oplos
sing van dit nijpende vraagstuk ge
zocht in wat genoemd wordt een
samenstel van maatregelen. Met
spanning mag worden uitgezien naar
de nota die dc Troonrede ons ten
deze aankondigt.
En dan de landbouw. Ook deze heeft
wel te klagen, maar niet over de
aandacht die hem zowel in deze
Troonrede als dus in het regerings
beleid toevalt. Hier en daar is al
gerept van een boerenkabinet-Ma-
rijnen-Biesheuvel. Echter heeft dc
regering toch ook wel oog voor dc
gevaren die er voor de volksgezond
heid kunnen liggen in industriali
satie en verstedelijking.
Internationale politiek, sociaal-eco
nomisch beleid, bestrijding van de
woningnood, landbouwproblematiek
het zijn de gebieden die in de
Troonrede bijzondere aandacht krij
gen. Daarnaast zijn er plotseling wat
tamelijk willekeurige uitschieters,
waarin een enkele die juist daarom
wat potsierlijk aandoet, zoals de aan
gekondigde woonwagenwet op
zichzelf overigens natuurlijk wel van
belang. Aan de enige vrouwelijke
minister hebben haar mannelijke
ambtgenoten kennelijk de nodige
courtoisie willen bewijzen.
Maar die uitschieters maken de ge
dachten aan enige willekeur wel on
vermijdelijk. Waarom zijn sommige
voornemens genoemd, andere die
evenzeer zullen bestaan daarentegen
verzwegen?
Zodat we ook wat dat aangaat moe
ten besluiten, dat ook nu niet de
ideale vormgeving bereikt is van de
Troonrede, waarvan we overigens
uiteraard als steeds dc lezing zelve
gaarne aanbevelen.