Democratie van India is
in Azië toonaangevend
Welke kunstschatten wil
Indonesië graag hebben?
Regulering van de groei
van cellen in studie
Bosbranden
hevig»
er
51
komt...
„Kloof arm-
rijk steeds
dieper
Aardappel naar Europa
Jjt oen &onte lij.
P 1 s
WOENSDAG 11 SEPTEMBER 1963
Kankercongres in Amsterdam
Een van de grootste problemen
bij het moderne kankeronderzoek
betreft de regulering van
groei van de lichaamscellen en
de afwijkingen die hierin kunnen
optreden. De tweede zittingsdag
van het internationaal kanker-
congres, dat ter gelegenheid
het 50-jarig bestaan van de ver
eniging „Het Nederlands Kanker
Instituut" in het Tropenmuseum
wordt gehouden was in het bij
zonder aan dit onderwerp gewijd.
ïi
paar)
ndjtj
Rond Cascavel en Guarapuava, on
geveer 350 kilometer ten Westen en
Noordwesten van de hoofdstad van
Parana, Curitiba, rijn de bosbran
den opnieuw in hevigheid toegeno
men. Duizenden soldaten, brand
weerlieden en vrijwilligers vechten
nu reeds een week onafgebroken te
gen de vlammen.
Uit een communiqué van de Brazi
liaanse militaire politie blijkt dat e
64 plaatsen in de staat Parana nii
brandhaarden zijn ontstaan. Er wordt
geen enkele grote stad bedreigd en
nieuwe slachtoffers rijn er niet geval
len, maar de verliezen rijn niet te
schatten.
Te Monte Alegere, hét grootste r
voir van dennen in Brazilië, rijn vier
honderd miljoen bomen ter waarde van
twee honderd miljoen dollar verkoold.
De cellulosefabrlek te Klabin, de be
langrijkst* in Latijns-Amerikawaar
8500 man personeel werkt, kon mede
dank rij de hulp van Amerikaanse tech
nici die vorige week aankwamen, be
houden blijven Een andere celluloeefa-
briek, te Lueher in het gebied van Gua-
rapuava, wordt reed® drie dagen door
het vuur bedreigd. In. deze omgeving
ie de grootste schade aangericht. Er
rijn daar 35 personen omgekomen, 60
gewond en 106 huizen vernield. Twaalf
Verkoolde lijken werden in een moeras
aangetroffen, dat door de hitte geheel
is drooggelegd. Het waren boeren die
vergeefs hadden getracht zich In
graven.
Lucihtverkenning van de getroffen ge
bieden is door de geweldige rookontwik
keling nog niet mogelijk.
Nazibeul ontkent
alle schuld
In Graz ln Oostenrijk wordt op het
ogenblik de 52-jarige Stefan Rojko ver
hoord over zeven van de 82 moorden
waarvan hij wordt beschuldigd in zijn
functie van onderdirecteur van een ge
stapogevangenis in een Duite concentra
tiekamp tijdens de Tweede Wereldoor
log. De verdachte heeft alle schuld ont
kend. Het proces, dat gisteren is be
gonnen zal naar verwacht wordt vier
weken duren.
Het eerste geval waarvan Rojko wordt
beschuldigd is het vermoorden van een
bekend Joods hoogleraar, wiens naam
niet bekend is gemaakt. De verdachte
ontkende de man te hebben gedood en
ook alle andere beschuldigingen lieten
hem onberoerd. Hij zou al deze men
sen hebben omgebracht door ze met de
kolf van een geweer zolang te mishan
delen tot de dood intrad.
Onder de gevangenen werd de ver
dachte destijd de „engel des doods"
genoemd.
Onder voorzitterschap van de
Leidse hoogleraar prof. dr. H. J.
Veldstra werd een vijftal inlei
dingen over de groeiregulering
gehouden.
Speciaal werd het gedrag besproken
van hormonen, stofwisselingsprodukten
en weefsels, specifieke stoffen in ver
band met de groei van de lichaams
cellen. Het geldt hier de ordelijke, ge
regelde gebeurtenissen, ingebed in het
patroon van de normale lichaamscellen.
Met het verkregen inzicht kan men zich
een duidelijker beeld vormen van het
geen oorzaak kan zijn van het onorde
lijke gebeuren tijdens de groei van
kankercellen.
Tijdens de middagzitting hield het
congres zich in het bijzonder bezig met
de functie en de structuur van tumor
cellen. Deze zitting stond onder leiding
van de Duitse hoogleraar prof. dr. H.
HamperL
Onderwerp van discussie waren in het
bijzonder de chromosomen, dat zijn de
structuurtjes waarin het erfe-
en de opbouw van de tumorcel zoals
deze uit bestudering door middel van
de electronenmicroscoop is waar te ne-
Ht kardinale vraagstuk betreft hier:
waar liggen de veranderingen welke de
tumorcel van de normale cel onder
scheidt. Hieruit kan men namelijk con
clusies trekken met betrekking tot het
ontstaan van kanker en kan men meer
inzicht verkrijgen waardoor eventueel
de preventie en de genezing kan wor
den bevorderd.
^^mmmiÊÊÊÊÊÊÊmm
Een vreemdeling kan 't amuseren
in UW stad eens fijn te souperen,
een floorshow te zien
of te dansen misschien
moet U daarvoor eerst emigreren?
Alexander Pola
Zuster van Pandit Nehroe even op Schiphol:
"broer is onmisbaar voor
ons land. Hij is de onbetwiste lei
der van het volk, dat hem bewon
dert en vereert. Hij heeft ons ge
leid in de strijd voor onze vrijheid.
al is hij nu 73, hij is kerngezond
en zal hopelijk nog jareri in func
tie blijven
Dit zei gisteren mevrouw Vijayalak-
shmi Pandit, een rijzige vrouw van
63 jaar, in de ontvangstkamer op
Schiphol. Ze lijkt sprekend op haar
broer: premier Nehroe van India.
Wij zijn een natie, die van nature
geen gevoelens van wrok en haat be
zit. Daarom voelen wij ons sinds
16 Jaar geleden onafhankelijk werden
ten zeerste verbonden met de Brit
ten. De triomf van onze vrijheid is,
dat wij thane hen, op wie wij deze
vrijheid moesten bevechten, als onze
grootste vrienden beschouwen".
Zij spreekt met het gemak van een
ervaren politicus en ze heeft dan ode
al veel routine achter de rug: van
1946 tot 1950 was ze leidster van de
Indiase delegatie bij de Ver. Naties,
daarna ambassadeur in Moskou,
Washington en Londen en daartussen
in was ze in 1953 president van de
Algemene Vergadering der Ver. Na
ties. Thans is ze gouverneur van de
vroegere staat Bombay, nu de staat
van Maharashtra genaamd. Daarnaast
vervult ze voortdurend politieke good-
Opnieuw leidster
V.N.-delegatie
will-missies en ook ls haar voor de
komende zitting van de Ver. Naties,
die op 17 september in New York
begint, weer de leiding van de In
diase delegatie toevertrouwd.
Twee reuzen
Terwijl naast haar de ambassadeur
van India, de heer Raghunath Sinha,
niet zonder eerbied toeluistert, schikt
mevrouw Pandit zorgvuldig een plooi
in haar blauwe sari en zegt pein
zend: „India en China zijn de twee
reuzen van Azië". Ieder land heeft
zijn eigen systeem. Vele andere lan
den in Azië kijken naar deze beide
reuzen en moeten kiezen tussen de
beide systemen. Beide landen ho
pen aan te tonen, dat hun systeem
het juiste is. Wij hopen te kunnen
bewijzen, dat ons systeem van demo
cratie het beste is".
„Waarom accepteert premier Nehroe
geen daadwerkelijke militaire hulp
uit het Westen?"
„India is neutraal. De Chinese troepen
hopen zich langs onze grenzen op en
wij moeten klaar staan. Het verblijf
van buitenlandse troepen op je grond
is voor een land dat vroeger een kolo
nie was altijd een bijzonder delicaat
onderwerp. Het Westen is echter be
reid ons hulp te verlenen. Men weet
dat het gaat om de verdediging van
de democratie. Als de democratie in
India ten onder zou gaan, dan wordt
het uiterst moeilijk deze in andere
delen van Azië te vestigen. .Als de
Chinezen er met hun agressie in zou-
den slagen de ontwikkeling van India
te vertragen, dan zullen onze buren
zich afvragen of democratie hun wel
kan geven, wat zij nodig hebben."
Op het ogenblik zijn er geen gevech
ten. maar reeds heeft India terrein
verloren. „Wij zijn onvoorbereid aan
gevallen in deze grensoorlog. Onze
soldaten waren niet gewend aan de
grote hoogten in deze bergachtige
streek. Maar India staat ook in deze
zaak volledig achter rijn minis ter-pre
sident en is vastbesloten het land te
vrijwaren van elke indringer, wie dat
ook moge zijn."
Dok de vrouwen helpen in deze strijd
mede. Zij zijn in India volledig ge
ëmancipeerd, zegt de leidster aller
vrouwen uit India. „Er bestaat geen
preferentie meer. Do vrouw heeft vol
ledig gelijke rechten en ontvangt voor
gelijke arbeid gelijke honorering. In
sommige opzichten zijn wij zelfs ver
der dan hot Westen, want daar wordt
nog geen enkele delegatie voor de Al
gemene Vergadering In New York ge
leid door een vrouw".
Dat zij Pandit heet en dat haar broer
veelal met Pandit Nehroe wordt
aangeduid, is slechts toevaL Haar
meisjesnaam is uiteraard Nehroe,
maar haar mans achternaam was toe
vallig Pandit (hij stierf omstreeks
1940). Het „Pandit" voor de naam
van de premier is slechts een aan
spreektitel.
Mevrouw Vijayalakshmi Pandit was
sledhts een uur op Schiphol. Zij
kwam met de Nigerian Ariways uit
Ghana, waar ze juist een goodwill-
missie heeft beëindigd en vervolgde
de reis naar New York vla Londen
met Air India. Daar gaat ze weer als
Het bewuste, door Indonesië be
geerde Boeddhistische beeld Prajna-
paramita, waarde vele miljoenen,
uit de pre-Islamitische periode (13-
de eeuwdat een personificatie wil
zijn van het hoogste spirituele in
zicht.
Oude wens - emotionele betekenis
(Van een onzer redacteuren)
Indonesië wil van Nederland
culturele voorwerpen terug. Dit
bericht, dezer dagen in alle
kranten verschenen, kan menig
een zich verbaasd hebben doen
afvragen of soms van ons land
verwacht wordt dat al onze col
lecties uit Indonesië zoals die
zijn ondergebracht in het Rijks
museum voor Volkenkunde te
Leiden, in het Instituut voor de
Tropen te Amsterdam en in di
verse andere musea hier te lan
de ,,per kerende post" Djakarta-
waarts worden verzonden
Ter geruststelling kan alvast
worden gezegd dat daar géén
sprake van is.
Commentaar van
dr. P. H. Pott
Het bericht dat Indonesië van
Nederland authentieke kunst
schatten xou willen hebben be
hoeft nader commentaar. Want:
wdlke kunstvoorwerpen rijn dat
dan zoal? Kan Indonesië daar
rechten op laten gelden? Is er
kans op overdracht? zijn vragen
die men al onmiddellijk bij het
lexen van dit bericht kan gaan
stellen.
Deze vragen en andere «Ijn aan
de orde grit om en in een onder
houd dat wij met de directeur
van hot Rijksmuseum voor Vol
kenkunde in Leiden, dr. P. H.
Pott, mochten hebben.
land i
i volk in de ar»
Dat de heer Monnereau in het bezit
kon komen van het beeld wordt duide
lijk als men weet dat in die tijd Euro
peanen in Ned. Indië wel méér liefheb
berden in de archeologie en int dien
hoofde ook opgravingen verrichtten.
Het mag een geluk worden genoemd
dat een Europeaan het beeld ontdekte,
want aanhangers van de Islam, de re
ligie die beeldvijandig is, zouden het
zeker hebben beschadigd of vernield,
zoals dit helaas maar al te vaak is
gebeurd.
n?
Teruggeven?
Tegen het einde van de vorige eeuw
gingen de vorsten van Bali het er
naast gelegen eiland Lombok over
heersen en voerden niets meer of
minder dan een uitbuitingspolitiek ten
opzichte van de Lombokse bevolking.
Onder invloed van een ultimatum en
Lweene .v.mniaar npsiaar nr ai een gezonden troepenmacht van Ne-
Lw«^ e^mpiaar DeiTaat wii ai- derlandse zijde sloten de vorsten
thans deelde de .heer Indro Soegondo rÓmhnV een „anenstile
Waar het Indonesië dan wél in
hoofdzaak om gaat zullen we hieron
der eens nader bezien. Volgens het
onderhavige bericht zou het gaan „om-
authentieke voorwerpen waarvan geen
tweede exemplaar bestaat". Dit al-
Bali op Lombok een wapenstilstand,
die echter op grove wijze geschonden
werd. Dit had een strafexpeditie tot
het Indonesische ministerie
onderwijs en cultuur mee, wat
hij nog toevoegde dat zijn regering
reeds een dergelijk verzoek officieel
aan Nederland zou hebben gericht.
Naar aanleiding van dit bericht
heeft vervolgens het Nederlandse mi
nisterie van buitenlandse zaken mee-
Jiakarta. drs. Barkman, weliswaar oorlogsrecht Jpvamen de eigendommen
werden afgezet en hun eigendom
men in beslag werden genomen.
Men wil het wel eens doen voorko
men of de eigendommen door Neder
land genaast werden. Niets is minder
dan dat: volgens het bestaande
Het rijn dus vooral dèse objecten
waaraan in Indonesië gedacht wordt
als over teruggave wordt gesproken.
De vraag is echter wel of san dit ver
langen tegemoet dient te worden
f* fis jh h
in Djakarta, drs. Barkman, weliswaar
eens in zeer algemene zin eventuele
teruggave van enkele kunstschatten
ter sprake is gebracht, maar dat een
officieel verzoek dienaangaande
de Lombokse vorsten als
logsbuit aan de Nederlandse staat, die
deze eigendommen, hoofdzakelijk be
staande uit sieraden zoals armbanden.
r,r.
zijn dus de feiten. Acuut is de zaak _r. - v._i. t
derhalve op dit ogenblik helemaal niet £fi nWhtl^h^w, tÜ£i<£n S
r»at K^c+oor, z^h by plechtigheden tooiden zijn zo
Dèt
duidelijk. Zij zijn jTrïSs
werden ook al ter sprake gebracht museum ln Batavia,
vlak na de souvereiniteitsoverdracht.
Het was in de jaren onmiddellijk vol
gende op de Rondetafelconferentie dat
onder meer de bekende, inmiddels
overleden Mohammed Yamin, laatste
lijk vice-premier van Indonesië, hier
voor ijverde.
En het is met name Leiden, met
zijn Rijksmuseum voor Volkenkunde
dat onmiskenbaar de mooiste collectie
culturele voorwerpen van ons land be-
zit, met zijn Universiteitsbibliofiieek
oude documenten uit In- ho,dichter de voret
Tweede keus
We spraken met opzet van de mooi
ste collectie in ONS land, want en
dat mag wel eens gezegd worden
de belangrijkste collectie berust in
Djakarta zélf en wel in het vroegere
Museum van het Bataviaasch Genoot
schap, tegenwoordig het Lembaga Ke-
budajaan (Cultuurhistorisch Museum)
geheten. Onder het Nederlandse be
stuur bleven namelijk in beginsel alle
unica waarvan dus maar één exem
plaar bestond in Indonesië als zijn
de van historisch belang voor dat
land en mocht slechts datgene naar
Nederland worden overgebracht waar
van meerdere exemplaren bestonden.
Populair gezegd: Nederland kon uit
het v.m. Ned.-Indië alleen cultuur-his
torische voorwerpen „tweede keus"
betrekken.
Van een vooruitziende blik der Ne
derlandse regering getuigde het feit
dat er een wetenschappelijke figuur vraagstuk,
meergenoemde expeditie diende te ver-
gezellen, een figuur, die erop moest
toezien dat geen kostbare historische
stukken verloren zouden gaan. Dit was
dr. J. L. A. Brandes, een oriëntalist,
die in de vorstelijke bibliotheek op
Lombok het later zo beroemd gewor
den historische document vond, ge-
3 trapantscha, een
rst van Madj&pa-
hit, het eens zo machtige rijk dat de
gehele Oostindische archipel beheer-
Een deel van de op palmblad ge
kraste tekst die de geschiedenis van
het machtige koninkrijk Madjapahit
op Oost-Java (13de en 14de eeuw)
beschrijft. Over dit cultuurhisto
rische document zou Indonesië
graag beschikken.
er kan geen enkele juridische aan
spraak op worden gemaakt.
Aangenomen dat onze regering de
goedheid zou hebben want dat is
het en niet anders een eventueel
verzoek in overweging te nemen, dan
nog stuit zij op een bijzonder moeilijk
vraagstuk. Brengt men zich even het
bericht van gisteren in herinnering dat
Harold Wilson die socialistische pre
mier van de nieuwe Britse regering
wil worden uit politieke overwegingen
thans reeds schermt met de belofte
dat Malakka als hij aan het bewind
komt alle door dit land begeerde his
torische documenten uit Engeland zal
ontvangen, dan wordt al iets van dat
vraagstuk duidelijk.
ste.
Madjapahit
Het behelsde een beschrijving van
het land Madjapahit, het koninkrijk
dat in de 13de en 14de eeuw op Oost-
Java gelegen heeft. Het document,
Want al zou Nederland een en
(wéér is overigen* het eind?)
donesië overdragen; al zouden er alle
garanties zijn dat de objecten goed zou
den worden bewaard (óók nog een
vraag), dan is het verder niet meer
een kwestie van interne. Néderland**,
politiek, maar heeft dat gevolgen op
internationaal niveau. Niet alleen voor
wat betreft „koloniale" landen als En-
dat uit gepolijste palmbladen bestaat geland en Frankrijk
waar «n lt aansprakeii van Griekenland
beroemde Elgin Marbles, bouw
niet een mesje lettertekens zijn
ingekrast, welke met roet leesbaar u,
werden gemaakt, beschrijft voorts de fragmenten
gewoonten in dat land, zijn vorsten, thans i
alsmede de bezoeken die deze vorsten
aan de toenmalige heiligdommen al
daar brachten, waar dan óók weer de
geschiedenis van wordt beschreven.
Samen met een ander oud geschrift
(de Pararaton: het boek der konin
gen) dat in Indonesië berust, vormen
deze twee bewaard gebleven konings-
Ook Italië...
Verder doorgeredeneerd dan zou
het hek van de dam zijn en kon, het
is slechts een willekeurig voorbeeld,
land als Italië aanspraken gaan
Om welke voorwerpen gaat het nu periode na 1100 kon worden gerecon-
ln het bijzonder? In de eerste plaats strueerd. Achtereenvolgens hebben dr.
om een op lontar (palmblad) geschre- Tr
ven tekst van historische betekenis, in
de vakliteratuur bekend als Nègara
KertAgama, afkomstig uit de kraton
der vorsten van Lombok en daar aan
getroffen na de Lombok-expeditie van
1894.
ïïï>°iï!t1dt SzS?"iikeS'<"?1,e,lwaar- 1»»» »P Mom Lto." dl,
uit de geschiedenis der Oost-Javaanse hel p.rljse Leuvre hangt. Immer.,
Brandes. prot dr. H. Kern, hekend
Sanskritist en prof. dr. N. J. Krom,
expert in de oude geschiedenis en de
archeologie van Z.-O. Azië. het nodi
ge wetenschappelijke werk
Négara Kertagama verricht,
derzoek dat met
Uit dit alles moge blijken
de er zou nog veel meer over te
zeggen zijn dat „teruggave"
De deelnemers aan de socialistische
internationale in Amsterdam zijn gister
middag begonnen met de discussies over
de verdeling van de welvaart in de we
reld. Halvard Lange, de vroegere Noorse
minister van buitenlandse zaken, leidde
dit onderwerp in met een beschouwing
over de groei van de wereldbevolking en
de kloof tussen de geïndustrialiseerde
landen en de ontwikkelingslanden. „De
kloof tussen arm en ryk", zo noemde
Lange het, „welke steeds maar groter
wordt".
Om aan deze situatie een einde te ma
ken bepleitte de Noorse afgevaardigde ln
eerste instantie een nauwgezet en uitge
breid onderzoek naar de in do wereld
aanwezige hulpbronnen. Voorts zal de
regeringshulp aan de ontwikkelingslan
den minstens gebracht moeten worden op
één procent van het nationale inkomen
per geïndustrialiseerd land. Financiële
hulp zal waar mogelijk op multilaterale
basis gegeven moeten worden, bij voor
keur via de Verenigde Naties, terwijl het
•ysteem van de „gebonden hulpverlening"
Overboord gezet zal moeten worden.
Spedale aandacht vroeg Lange voor de
opvoering van de agrarische produktie in
Azië, Afrika en Latijns Amerika. Naast
technische en financiële hulp hebben de
ongeveer honderd ontwikkelingslanden
volgens Lange echter ook een enorme
behoefte aan menselijke hulpbronnen. De
Noorse afgevaardigde sprak van een aan
tal van liefst een miljoen technici, onder
wijskrachten, enz. In het kader van de
wereldeconomie vroeg hij om speciale
handelsfaciliteiten voor de ontwikkelings
landen en stabilisering van de prijzen van
primaire behoefte-produkten.
De Amerikaanse socialist Samuel H.
Friedman deed een felle uitval naar de
regering van de Ver. Staten, die de
Cubaanse kwestie aan zichzelf te wijten
zou hebben. HU is van oordeel, dat de
situatie niet zo'n gevaarlijke ontwikke
ling zou hebben gekregen, als Amerika
van het begin of de revolutie van Caatro
•on hebben ree ten nd en aangemoedigd.
1313) Er gaat een verhaal, dat dan ook tot de conclusie dat de aard-
door velen is oververteld en ijverig appel ln Spanje in leder geval reed*
ls nageschreven, waarin wordt ver- in 1569 is ingevoerd. Mogelijk nog
teld dat, de aardappel door de En- eerder, maar daarover bestaat geen
gels© zeevaarder Sir Walter Raleigh zekerheid. In het jaar 1569 was Ra
in Europa is ingevoerd. Anderen be- leigh 17 jaar en het zou nog ruim
weren dat het zijn collega Sir Fran- 10 J»*r duren éér hij zijn verschil-
cis Drake is geweest en wéér an- ,ende ontdekkingsreizen zou onder-
deren trachten diens vlce-admiraal nemen en Noord-Amerika een ne-
William Hawkins hierin te betrek- derzetting zou stichten.
ken.
Alleen al het feit,
dat er zó veel ge
gadigden worden
aangewezen voor
één titel, schenkt
de zekerheid,
dat i
i het
ander iets moet
schorten. En een
nader onderzoek
leert ons, dat we
TOCH IS
HET ZO!
Nu, zowel door Saiaman, als door
Hunger, is afgere
kend met de legen
den over invoering
van de aardappel
door Engelse zeelui
en is de mening
verkondigd dat de
aardappel weliswaar
in het midden van
de 16de eeuw in
Europa vla Spanje
hier met even zovele legenden heb- werd ingevoerd.
Iljkheld niet ontkennen, dat deze En- dit toch geenszins uitsluit dat een on-
gelse zeelui wel eens wat aardappe- dere verbreidingsweg (eerst
derzoek dat met een de afgelopen ja- f6
ren (van I960 tot 1963) verschenen en niet zo n eenvoudige Zaak IS als
deknJbe^.tan^® uitgave van het lijkt. Zelfs al zou er op zich-
I gerond" kl^ wordS" bèlchöSwS* De zeK wetenschappelijk be-
authentieke bron wordt sindsdien in de zwaar tegen overdracht van het
&MCegtedVab,waearïksuniver,!i,elt ,e historische document over Mad-
_Ji japahit zijn, omdat het uit en ter
omSi na is bestudeerd en er goede fo-
deze voor de Indonesiërs gróte emo- tokopieën genoeg over VOOrhan-
den rijn; ja, zelfs al wüde men
Madjapahit, waarvan alle delen van bewuste beeld uit Singasari
het huidige Indonesië afhankelijk
ren. Men wil er mee aantonen (terecht
of ten onrechte, dat laten
dat een miljoenenwaarde verte-
bThet genwoordigt cadeau doen, dan
midden) de historische grond, die op nog zijn die moeilijkheden be-
zou RKd„. vS,.iSd paald niet uit de weg geruimd,
velen misschien ook weer onthullend
is het feit, dat van Madjapahit ook
delen van de archipel zoals Broenei
en Malakka afhankelijk waren!
Om dezelfde reden begeert men het
bezit van een beeld uit de 13-de eeuw,
de Prajnaparamita, afkomstig uit Sin
gasari, Oost-Java. het koninkrijk dat
aan Madjapahit voorafging. Het dateert
van voor de komst der Islam en wi
de verpersoonlijking zijn van het hoog
ste spirituele inricht Deze fraaie sculp
tuur wordt geacht te zijn het portret
beeld van Ken Dedes, de eerste vorstin
wt de dynastie van Singasari. Juist
dat maakt er voor Indonesië de grote
waarde
uit.
Het beeld is door een assistent
sident van Malang, een zekere Mon
nereau in 1827 geschonken aan koning
Willem I, nadat deze uiting had gege
ven aan rijn verlangen dat meer ken-
me sou worden verzameld over de ge-
r huis hebben genomen. Ierland
Nu iedere huisvader getrouw
deel der boodschappen
het dere landen i
Engeland) van Enge-
erschillende an-
Europa liep. Met de-
huishouden thuis brengt, zou het opvatting kunen
hoogst onvriendelijk zijn te ontken- vredc hebben, mits se niet ae «ugges-
nen dat rondborstige Engelse zeelui Inhoudt dat West-Europa door En-
al van deze hulpvaardigheid blijk *elMad d« aardappelen heeft leren
gaven, nog vóór er ln de eerste eeu- hennen. Want dat ia niet zo. Door
dienstbodennood spra- Carolus Clusius (Charles de l'Eclu
ke zou zijn. Maar, welke Engels
man bet ook geweest moge zijn,
hij heeft Europa zeker niet als éér
ste met de aardappel in kontakt ge
bracht. En daar gaat het om, alle
hulpvaardigheid ten spijt.
Om nu tot aan de kern van ons
verhaal te komen, alt oude rekenin
gen la gebleken, dat een Spaans zie
kenhuis in Sevllla in 1573 al aard
appelen kocht. Het is uiteraard
hoogst waarschijnlijk dat een derge
lijke instelling beslag zou hebben ge
legd op de allereerste aardappelen
die vanuit Zuid-Amerika ln Spanje
geïmporteerd werden. Saiaman, die
deze kwestie heeft onderzocht, komt
se) ging de aardappel van Wenen
naar Duitsland en Frankrijk en ook
naar Nederland. En toen Clnsius in
1593 professor ln de botanie te Lel
den was geworden, had zijn vriend
Johan van Hog-helande in dezelfde
stad reeds aardappelen geteeld.
Daar zijn geen Engelse zeelui aan
te pos gekomen.
Het zou echter nog tijden duren,
eer men hier te lande de aardap
pelen, die als varkensvoer werden
aangemerkt, op grote schaal zou con-
(Nadruk verboden)
„Wat mij betreft, ik kan
een kilo aardappelen in
vijf minnten ti|d schil
len", aldus sprak de
Zweedse minister zon
der portefeuille, me
vrouw Lindstroem, naar
aanleiding van een on
derzoek naar de tijd die
de huisvrouwen dage
lijks aan deze bezigheid
besteden. In de jaren
twintig bedoeg het
aadappelverbruik per
hoofd per Jaar nog 147
kilo, wat terugliep tof
99 kilo in de jaren vijf
tig en 86 kilo in 1961.
De andere Zweedse
huisvrouwen wilden de
ministeriële schilpres-
taties ndet in twijfel
te bereiken was met het
gebruik van een heel
goed aadappetschilmesje
hele grote aardappelen
en heel behendige vin
gers
Men is van plan een
tunnel te boren onder de
Alpen, van Piemont
naar de Franse Rivièra,
met een Vngte van ruim
12 kilometer. De aan
vang van de werkzaam
heden is bepaald op 1
april 1964. Men hoopt er
in 1969 mee klaar te
zijn. De kosten zijn be
groot op 192 miljoen
francs en zullen door de
Italiaanse en Franse
maatschappijen worden
gedragen.
tienjarig meisje maan
dagavond met een mes
twee gemaskerde man
nen op de vlucht ge
jaagd, die de ouderlijke
woning binnendrongen
toen zij alleen thuis
was. Het meisje schrok
later hevig toen een van
de twee machinegeweren
die de bandieten bij
rich hadden, werd ge
vonden en echt bleek te Het Oostenrijkse volk
mag zelf de spelers aan-
Poolse grens op voor Po
len kwetsende wijze
staan aangegeven. De
Poolse delegatie hij de
V.N. zou de kwestie heb
ben opgenomen met het
secretariaat, nadat een
Poolse perskamer enke
le Westduitse landkaar
ten en geschriften
gevonden.
namelijk gedacht, dat
het plastic speelgoed
wapens waren.
Het secretariaat van de
V.N. in New York heeft
toegezegd, erop te zul
len toezien dat er in de
V.N.-gebouwen geen
landkaarten rondslii
TVn(
inge-
ntf«-
wijzen voor de voetbal
wedstrijd tegen Ierland
op 25 september. Het
publiek heeft de keuze
uit 22 personen. De Oos
tenrijkse bladen hebben
deze stunt van de voet-
balooach Karl Decker
met enthousiasme out-
Geen gehuwden in
dienst in V.S.
In de Verenigde Staten zullen geen
gehuwde mannen dienstplicht behoeven
te vervullen zolang er nog genoeg jonge
vrijgezellen zyn om de sterkte van de
Amerikaanse strijdkrachten op peil te
houden. President Kennedy heeft giste
ren een order dienaangaande onderte
kend. Gehuwde mannen van 19 tot 25
jaar mllen pas worden opgeroepen ais
alle ongetrouwden van die leeftijdsgroep
aan de beurt zijn geweest.
Helikopter van prins
Philip maakt
noodlanding
De echtgenoot van de Britse vorstin,
Eins Philip, heeft gistermiddag met zijn
likopter een noodlanding moeten ma
ken in de buurt van Brixham in Enge
land. Deze handelwijze was noodzakelijk
vanwege het feit, dat de oliedruk in het
toestel plotseling was weggevallen. De
prins was op weg naar Schotland na
eerst een vergadering van de stafchefs
van de Gemenebestlanden in het konink
lijk instituut van de marine in Dart
mouth te hebben bijgewoond. Een woord
voerder van het instituut verklaarde la
ter echter dat het meer een landing uit
voorzorg dan een noodlanding was. Een
helicopter heeft prins Philip op-
i de plaats van be-
Britse economie
in expansie
In haar overzicht van het tweede
kwartaal van dit jaar schrijft de Bank
van Engeland dat de stemming voor
het pond sterling sedert maart vast is
geweest. De Britse economie bevindt
zich in een fase van expansie en de
werkloosheid ls in de bstreffendp v-
