Expositie NEDERLANDSE DOMINEE thans hoofd der Presbyteriaanse Kerk IN DE STAAT WEST-AUSTRALIË Voor en na Waterloo DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD Onlangs vond in ^West-Australi sche hoofdstad Perth een plecht- tigheid plaats, die zonder precedent is in de geschiede nis der protestante kerken in Australië. Wy bedoelen de bevestiging van ds. C. J. P. Mackaay als moderator van de (calvinistische) Presbyteriaanse Kerk voor de gehele staat West-Australië. Ds. Mackaay is dus thans, hoewel hij nog de Nederlandse nationaliteit bezit, een zeer voor aanstaand Australische burger Kort vóór hy tot het ambt van moderator werd geroe pen, was ds. Mackaay predikant van de Presbyteriaanse gemeente van de naby Perth gelegen plaats Subiaco. Vier jaar eerder was hij met zyn vrouw en zes kinderen van Nederland naar Australië gegaan om daar als predikant de Nederlandse gemeente van de Presbyteriaanse kerk in West-Australië te dienen. Men had die Nederlandse ge meente gesticht om te kunnen waken over het geestelijk welzyn der uit Nederland arriverende immigranten. Ds. Christiaan Johannes Pie- ter Mackaay studeerde in Utrecht en Amsterdam. Toen hij in Australië kwam, sprak hij vloeiend Nederlands en Duits, terwijl hij Engels, Frans, Latijn, Grieks en Hebreeuws uitstekend kon lezen. Hij bracht een schat van kennis en ervaring mee naar Australië, waarvoor de Australiërs waardering en bewondering hadden en heb ben. Spoedig sprak hij zijn Engels even goed als hij het kon lezen. De Presbyteriaanse Leiding ,,Het spijt me dat ik zo'n rij ke inhoud moet verpakken in zulke dorre woorden", zei de heer ds. K. G. Idema uit de Altreformierte Kirche in Ne- der-Saksen op de Gereformeer de Synode. Hij gebruikte de ze woorden toen de synode sprak over de doop van ge adopteerde kinderen. Hij legde zijn vinger bij een moeilijke zaak. die in een vergadering als een synode tel kens weer blijkt. Er zou ge sproken moeten worden over rijke zaken. Maar als ze een maal op papier staan en de afzonderlijke velletjes gebun deld zijn tot acta blijft van dat ..rijke" nauwelijks iets meer Er zijn altijd mensen geweest die zich op een synode niet thuis voelden Het is hen te dor. •te saai. te zakelijk. Ze zeggen het niet, maar ze denker, diep ia-hqa hart: te ongeestelijk. Er zijn ook mensen die een dergelijke synode heerlijk vin den. Zij kunnen urenlang dis cuteren over punten en kom ma's en het al of niet gebruik van het woord „uitsluitend". Ze hebben dan het gevoel dat ze leiding geven aan de kerk. Opmerkelijk is dat de gev. - ne leden in het geheel geen belangstelling blijken te hebben voor al dit (noodzakelijke) werk dat verzet wordt. In Groningen zijn er 's avonds nauwelijks vijf mensen om de openbare zitting bij te wonen. De moeilijkheid is dat in on ze tijd vele mensen zich niet meer kunnen voorstellen, waar om een synode zich in zulke uitvoerige stukken moet be zighouden met allerlei betrek kelijk of vrij onbelangrijke za ken, waar soms als de sy nodeleden moe worden mi nutenlang over gediscuteerd wordt. Op deze synode werd uren lang gesproken over de vraag naar afvaardiging op de sy node. Niet aan de orde kwam echter de vraag of een derge lijke synode nog wel past in onze moderne tijd Wordt hier eigenlijk niet ge werkt op een wijze die da teert uit de republiek van ze ven provinciën? Nu zeggen honderden ge meenteleden: „Laat ze maar praten..." en ze gaan hun eigen gang. Het gevolg is dat het gezag van de synode taant; dat er zich een schei ding openbaart tussen geeste lijke en zakelijke leiding van de kerk. En dat is levensge vaarlijk. Kerk wees hem al spoedig eni ge malen aan als haar vertegen woordiger op kerkelijke en oecumenische samenkomsten. Tevens verzocht men hem, col leges te geven voor theologi sche studenten in systematische theologie en exegese van het Oude en het Nieuwe Testament. Dit had tot gevolg, dat hij een leidende functie verwierf in de Christelijke Studenten-Bewe ging in West-Australië. „De mensen hier zijn bijzon der aardig voor ons geweest", vertelde ds Mackaay. „Zij trokken ons als het ware de kerk binnen. Zij gaven ons het gevoel, dat ze ons nodig had den. Zij hebben ons een plaats in hun midden gegeven. Wij hadden gedacht, jaren nodig te zullen hebben om geleidelijk met de Kerk te vergroeien, maar we vergisten ons, toen we zo dachten!" Veel reizen Als predikant van de Neder landse gemeente een func tie, die hij moest opgeven, toen hij moderator werd had ds Mackaay reeds veel streken in West-Australië bezocht om voor zijn verspreid wonende kudde te zorgen. Jaarlijks leg de hij ongeveer 25.000 km af! „Wat ik van die trips naar het platteland bovendien zo bijzon der prettig vond", zei ds. Mackaay, „was, dat ik iedere dag kangoeroe-vlees te eten kreeg: Zeer smakelijk, datwer- zeker ik U." Veel steun ondervindt ds. Mackaay van zijn vrouw Sien (voluit: Gezina) Mackaay-Lint- meyer. Niet slechts, omdat zij voortreffelijk zwarte koffie (do- minee's lievelingsdrank, vooral gecombineerd met het genot van een goede sigaar) kan ma ken, maar ook en vooral, om dat haar huis steeds openstaat voor iedere Nederlander, die behoefte heeft aan raad, een prettig gesprek of ....een bed. Daar haar man veel afwezig moest zijn, moest domineese bovendien nog het leeuwendeel van de zorg voor de zes kin deren op zich nemen: Hans, 19; Coos, 17; Simon, 16; Just, 15; Prisca, 12; en Theo, 10. Vele plichten Als immigranten-dominee wa ren ds. Mackaay's plichten ve le en velerlei. Hij moest letten op ongetrouwde immigranten. Hij moest veel op huisbezoek gaan. Hij nodigde velen uit om bij hem thuis te komen. Hij schreef tal van brieven aan ouders om dezen te vertellen, hoe hun kinderen het maakten. Tijdens zijn tochten ten platte- lande won hij niet alleen Ne derlandse harten, maar ook de waardering van tal van Austra liërs. Veel Nederlandse immi granten maakten iedere zondag een tocht van dertig kilometer De naar schatting 5000 jongeren zullen op het Oecu menisch Jongerencongres volgende maand te Utrecht, als ze de enorme expositie „Oecumene, een huis voor heel de wereld", in de Mar griethal zien, zich waar schijnlijk niet, of nauwelijks realiseren dat dit werkstuk (20 meter hoog, 100 meter lang) gemaakt is door een handjevol jongeren uit Duits land Pakistan en Nederland. Deze protestantse (her vormd, christelijk gerefor meerd, baptist, remonstrant, luthers) en rooms-katholieke jeugd is eenvoudig de oecu menische gedachte in prak tijk gaan brengen door drie weken lang op de knieën ln een schoolgebouw in Den Haag te gaan liggen verven en timmeren om te zorgen dat het (door de remon strantse predikant W. Knop pers en de r.k. „Pleinman" Piet Reckman ontworpen en opgezet) plan verwezenlijkt ging worden: Een beeld van verdeeldheid en eenheid in deze wereld te geven aan mensen die op de 28ste sep tember naar Utrecht komen om er een gemeenschappelij ke maaltijd (bestaande uit brood en vis als symbool van de wonderbare spijzi ging der vijfduizend) te hou den en te spreken over het vraagstuk der oecumene. Dit gigantische werkstuk zal meer zijn dan een sym bool van de werkelijkheid (misschien ook een waar schuwing aan al de congres gangers de werkelijkheid niet uit het oog te verliezen). In ieder geval een appèl aan Gods woord: „En God schiep de mens naar Zijn beeld". heen en terug om hem in Perth te horen preken. In de „provincie" organiseer de ds Mackaay bijbelstudie groepen. Toen er ook Austra liërs bleken te zijn, die daar belangstelling voor hadden, be legde hij voor hen van die stu diesamenkomsten in het Engels. Ds Mackaay vindt het name lijk nuttig en dus zijn plicht om de assimilatie der Nederlanders zoveel doenlijk te bevorderen. Hij heeft daarom ook wel eens Australiërs uitgenodigd qm tij dens zijn diensten te spréken en .Hjj, heeft jeugdclubs van ge- hiengde nationaliteit georgani- „De Nederlanders", zegt hij, „doen goed werk in Australië. Twee zijn er leden van de Synode in de staat West-Australië. En een Nederlander is scriba van de classis!" Actief in verzet Ds. Mackaay heeft in de oorlogs jaren actief meegedaan in de ver zetsbeweging en heeft vooral veel Joodse kinderen het leven kunnen redden. Vóór hij naar Australië ging, was hij predikant in Rotter dam. Daarvóór vervulde hij de functie van secretaris van de bin nenlandse zending in Amersfoort. Herhaaldelijk maakte hij reizen naar Genève om daar in het hoofdkwartier van de Wereldraad der Kerken besprekingen te voeren. Zodra hij vijf jaar in Austra lië zal hebben gewoond vijf jaar is de bij de wet voorge schreven termijn zal bij een aanvraag indienen om voor zich en zijn gezin de Australi sche nationaliteit te verwer ven. Dat zijn verzoek gaarne zal worden ingewilligd, staat nu al vast. Ds. Mackaay is staand Australisch burger, hoewel hij de Australische na tionaliteit nog niet heeft ver stuur ons meer van die Ne derlanders als ds. Mackaay", zei een Australiër in Perth, „we zullen u er dankbaar voor zijn Voor en Na Waterloo, Van Jachthoorn tot Kampvuur. Uit gave Elsevier, Amsterdam/ Brussel. Als... Als er eens geen slag bij Waterloo was geweest, als maar schalk Grouchy, trouwe paladijn van Napoleon, eens dp tijd op het slagveld was verschenen om de troepen van' Blücher te weèr- staan, dan zou Carel Briels an derhalve eeuw later zeker geen nationale manifestatie hebben ge maakt die deze week in de oude keizerstad Nijmegen een hoogte punt vormt ter herdenking van honderdvijftig jaar koningschap in ons land. In de reeks Elsevierpockets over Geschiedenis en Politiek is een boekje verschenen, dat deze herdenkingsfeesten in ons land wil begeleiden. Bijzonder smaakvol verzorgd, met talrijke foto's en prenten die voor de lezer een levendig beeld oproepen van deze voor Nederland belangrijke perio de. Napoleon is de centrale figuur in dit boekje, bepalend als hij is ge weest voor de ontwikkeling van het Europa zoals wij dat kennen. Vooral aan de Slag bij Waterloo wordt grote aandacht besteed. Een heel hoofdstuk is gewijd aan een beschrijving van de unifor men van die tijd, van bewape ning, van ruiters en cavalerie, van huzaren, artillerie en infan terie, een beeld dat de duizenden Nederlanders die deze week naar Nijmegen zullen trekken, onge twijfeld in het Goffertstadion in het klein uitgebeeld zullen zien. Tot de schrijver» van de ver schillende hoofdstukken behoren generaal mr. H. J. Kruis, mevr. J. Alingh Brugmans, G. T. Cam pagne, D. A. Anema, dr Jan Brinkhof en de journalisten Johan Luger (Pasquino), Link van Brug gen. H. J. Waalwijk, Stef Kleyn, en K. L. Koopmans. Verder zijn verhalen gewijd aan het Nederlandse paard, om dat paarden in die tijd van Wa terloo een zo belangrijke rol speelden, aan de krant in de sa menleving''van. -1818 enijast but not least aan Carel Briels, de man die de initiatiefnemer was van de manifestatie die we deze week in Nymegen hebben beleefd. Een bijzonder leuk boekje! Vietnam Ook in Zuid-Vietnam wordt h* t hoog tijd, dat er iets gedaan wordt aan het godsdienstige pro bleem, dat de bevolking van het door een guerillastrijd ge teisterde land verrleel.-l houdt. Algemeen wordt aangenomen, dat president lliem niet meer geheel vrij is in zijn doen en laten en dat hem de wet wordt voorgeschreven d«o:- zijn schoon zuster, madame Nhu. Hoe dan ook, de Amerikanen bevinden zich in Saigon in een hachelijke positie. Zij kunnen president Diem en diens familie onder druk zetten, maar als het er op aan komt moeten zij toch maar een afwachtende houding aanne men. Zij kunnen moeilijk de Vietnamezen in de steek laten, die langs de grens met Noord- Vietnam en Laos in een strijd op leven en dood gewikkeld zijn met communistische guerilla's. In die strijd staan niet alleen de belangen van Vietnam, maar van geheel Zuidoost-Azië op het spel. Vandaar dat het zo be langrijk Is, dat er zo spoedig mogelijk een redelijke oplossing 1 voor het godsdienstige probleem I wordt gevonden. Deelnemers uit Duitsland, Pakistan en Nederland op Oecumenisch jeugdcongres in werkkamp gerealiseerd De werkzaamheden voor het komende congres zijn goed ver deeld. De organiserende instel lingen (De Oecumenische Jeugdraad in Nederland en de Katholieke Jeugdraad voor Ne derland) wisten wat ze deden door de heer Reckman (die on middellijk „zijn" hele in 1953 opgerichte r.k. „Plein-groep" meebracht) de leiding te geven van de tentoonstelling. Het is een uit vijf delen bestaande (het middendeel als podium waar het congres zich op zal concentreren) voorstelling die loopt van de originele verwant schap van de mens (geconcen treerd op de hedendaagse tijd) via de kluistering van het men selijk bestaan en de verlossing naar de vervulling („uitéraard ietwat apocalyptisch"). Het ge heel ,-,veriucht" met ioto's en tekst.. Ondanks het vele en harde werken dat ze gedaan hebben (met nog twee excursies naar Amsterdam en de Deltawerken) zullen de werkkampdeelnemers iets meer mee naar huis ne men dan vuile handen en pijn lijke knieën. Agape-viering Vele avonden brachten zij door, discussiërend of zo maar zittend en lezend, bij de „Plein- groep" (geen corpus of Maria beeld, wel enkele zeer bewogen agape-vieringen), waar zij in contact kwamen met jongeren die op een andere manier had den leren denken maar merk waardig genoeg over vele din gen gelijk dachten. Misschien zien we ze terug (de Nederlandse deelnemers van dtt" p'ecumeniscl\e werk kamp in ieder geval) in de Mar griethal. De Duitsers willen graag, maar waarschijnlijk is het hun niet mogelijk te komen. We kunnen hun arbeid zien, en hét zal ons duidelijk worden wat hen bezielde ken naar Nederland te komeP'J zonder enige vergoeding (rei^ch kosten voor eigen rekening)^ar het in praktijk 'brengen van heim: oecumenische kernwoord „gekoi meenschappelijk dienstbetoon'tne ker do< Nieuwe boekets voor u besproken De Trooster is gekomen, doC?il« G. A. Brocks, A. H. van GenCr J. Klein-Haneveld, P. J. Mie*!! tes, J. Kits, A. Ramaker. Ultgi* ve J. N. Voorhoeve, Den Haa^gj Dit boek is geheel gericht op practijk van het christelijk g(dei loofsleven. De schrijvers willeivet brengen tot beleving van wat dia) Schrift ons leert over de Heiligflal Géést en 2ijri troostend en verpei nieuwend' werk. Op vele vrageiMe betreffende zijn werkingen en galen ven wordt met de bijbel in d al hand een bezonnen en veelal vei de helderend antwoord gegevei u Specifieke lezingen van Pinkster all groepen vindt men in dit boe zie niet, maar wel wat het leven dooAn de Geest en het genieten van zij bel werking kan bevorderen. Dhei schrijvers zijn van mening dat dra meer aandacht waard is dan «u veelal aan wordt gege%'en. Winir zij die het boek lezen stellig m(bel hen eens zullen zijn. ad: i De Eeuw van de Rede, doisir Harold Nicolson. Uitgave jti W. Sijthoff, Leiden, Het is een waar genoegen, mi Ve Harold Nicolson als gids door <i eeuw van de rede te dwalen. Ti meer. omdat het geen al te ze« vermoeiende speurtocht is. Nico son schiep namelijk een portre galerij. Ieder portret voorza hij van een raak onderschrif Een onderschrift, dat niet beooi een historisch verslag te zijl maar de veranderende geestesgi steldheden weergeeft van grott der aarde, denkers, hovelingei salons enz. uit de eeuw van d rede, die niet iedereen gelijk ste met de achttiende eeuw. M« doet dan met Nicolson zijn be: om redelijkheid te vinden. Het ri sultaat is niet erg verheffen! Vindt men toch redelijkheid, d« is die harteloos, koud en voor! niet bedoeld voor eigen erf. E gens zegt Nicolson: Was er oo zoveel onredelijkheid als in d eeuw van de rede? Voor hen, d' in deze vakantietijd nog eens i het verleden willen vertoeven, I dit een boek, dat we kunnen aai bevelen. Na de mars begint het pas Wijziging in Noorwegen Maleisië-malaise Merzagora op reis Tijd dringt in Zuid-Vietnam DE mars naar Washington .was het meest spectacu laire gebeuren van de afgelo pen week. Alle sombere voor spellingen ten spijt werd het een waardige demonstratie voor de rechten van de nc- gerbevoiking. Zo waardig zelfs, dat men ln de Sowjetunie ter elfder ure besloot, het geplan de t.v.-programma toch maar niet uit te zenden. Ongetwij feld zal deze vreedzame pro testactie grote gevolgen heb ben voor Je verhoudingen in de Verenigde Staten. De te genstanders van rassen-integra tie zullen wellicht geneigd zijn. het vreedzame karakter van de betoging van woensdag; jl. uit te leggen als een teken van zwak heid aan de kant van de ne gers. Hierin zullen zij zich dan deerlijk verg'sscn. Als er nu geen tot de verbeelding spre kende maatregelen worden ge nomen, zullen toekomstige beto gingen een minder vreedzaam karakter dragen. De raderen van de Amerikaanse wetgeving draaien langzaam. Daar hebben de negers begrip voor. Het be langrijkste voor hen zal echter zijn, te weten dat zich belang rijke veranderingen aan het vol trekken zijn. Noorwegen Veranderingen hebben zich ook in Noorwegsn voorgedaan, waar een eind werd gemaakt aan een socialistisch bewind van ongeveer 28 jaar. Jonn Lyng van de Conservatieve partij is nu premier geworden van een kabinet, waarin een veelheid van partijen is vertegenwoor digd. Gemakkelijk zal hij het niet krijgen, omdat hij het te veel mensen naar de zin moet maken en niet over een beslis sende „werkmeerde.-beid" in het parlement beschikt. De socialis ten nemen het feit. da: zij tot aftreden gedwongen werden, dan ook niet al te tragisch op. Ma|eisi? groep waarnemers onder auspi ciën van de Ver. Naties zal vaststellen, of de bevolking van Noord-Borneo en Serawak er iets voor voelt, deel te gaan uit maken van de Maleisische fe deratie. Ook Indonesië mocht een aantal waarnemers sturen, maar het wees zo'n grote dele gatie aan (30 man), dat er moeilijkheden met Engeland ont stonden. De Britten, die visa moesten verstrekken (omdat de gebieden in Noord-Borneo nog steeds onder Brits beheer staan) weigerden zo'n groot aantal toe te laten. Oe Thant be middelde en Indonesië nam ten slotte genoegen met een groep van acht Indonesiërs, waarvan vier waarnemers zouden zijn en de andere vier een adminiitra- tieve functie zouden hebben. kunnen i Zij wachten rusi.'g af totdat de heer Lyng tot de conclusie is gekomen, dat zijn kabinet tot werkloosheid gedoemd is, wil het niet tot aftreden gedwongen worden. En zoals de zaken er thans uitzien, lijkt het erop, dat de socialisten er uiteindelijk ua ren bij zullen spinnen. Uitgesteld Dit laatste tracht Soekari.c ook te bereiken met de stappen die hij de laatste weken heeft genomen met oetrekking tot de te vormen Maleisische federatie (bestaande uit Maiakka. Singa pore. Noord-Borneo en Sera- wak). Alle partijen stemden in met het voorstel van VN-secre- taris-generaal Oe Thant, dat een Mocht de conclusie van de VN-commissie straks ln zijn na deel uitvallen, dan kan Soekar- no altijd nog zeggen, dat hij er geen genoegen mee neemt, om dat zijn waarnemers geen gele genheid hebben gekregen, aan het onderzoek deel te nemen. De oprichters van de Maleisi sche federatie hebben nu laten weten, dat de nieuwe staten bond uiterlijk op 16 septem ber een feit zal worden i.p.v. heden, 31 augustus. Ondergronds Het is echter de vraag, of dit plan inderdaad doorgang kan vinden. De politiek van Soekar- no is er op gericht, de datum van de totstandkoming van de Maleisische federatie zoveel mo gelijk uit te stellen. Hij hoopt, dat secretaris-generaal Oe Thant alsnog maatregeien zal nemen om te bewerkste'ligen. dat Ir- donesische waarnemers bij het onderzoek in Noord-Borneo wor den ingeschakeld. Intussen gaat het ondergrondse werk om de inheemse bevolking van de B it- se gebieden op Borneo op te zetten tegen de leuters, die voor de Maleisische fede atie zijn, Kennedy ontving vertegen woordigers van de organisaties, die de mars hadden voorbereid, in het Witte Huis. De moeilijkheden waren toen nog niet van de baan. Soe- karno wenste, dat de acht In donesiërs met een militair vlieg tuig rechtstreeks naar Brits Noord-Borneo zouden worden ge bracht. Engeland nam daarme de (om begrijpelijke redem-n) geen genoegen mee. liet weten dat de groep naar Singapore kon reizen en vandaar met een Brits vliegtuig naar Noord-Borneo zou worden gebracht. Hetgeen als een normale gang van zaken mag worden beschouwd. Soekar- no wilde echter tot elke prijs enig machtsvertoon demonstre ren. En so komt het, dat er geen Indonesische waarnemers aan het werk onder auspiciën van de VN deelnemen. door. De VN-waarnemers heb ben op enkele .plaatsen al ken nis gemaakt met deze opge zweepte mensen, die bij duizen den met stenen gooiden en met stokken zwaaiden. Al met al ziet dc situatie er voor de Maleisische tederatie- plannen niet al te rooskleurig uit. Of de VN-waarnemers nu tot een voor Malakka en de an dere belanghebbende gebieden gunstige uitspraak komen of niet: Soekarno zal niet rusten, voordat ook het huidige Brlts- Noord-Bomeo in zijn invloeds sfeer terecht Is gekomen. Merzagora Opvallend was deze week het bezoek, dat de voorzitter van de Italiaanse Senaat, Merzagora, aan Tito en Chroesjtsjef bracht, toen die op het eiland Brioni confereerden. Het kan niets an ders of dit uitstapje van de m Italië zeer geziene Merzagora houdt verband met de moeilij ke politieke omstandigheden ;n Italië. De opening naar links, die een krachtiger regeringsbeleid mogelijk had moeten maken, is voorshands op eet mislukking uitgelopen. De Nenni-socialisien aarzelden hun medewerking aan een kabinet te verlenen, dot voornamelijk uit christen-demo craten bestaat en ook deze last sten zijn niet onverdeeld enthou siast. Het is niet onmogelijk, dat de geste van Merzagora bedoeld het gesprek over de zgn. B 'lm 'eer op

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1963 | | pagina 14