TIEN VOGELS IN EE H5ND
Simone de Beauvoir EMT,
r Optimistisch
ZONDAGSBLAD
Unieke tentoonstelling in Delft
In het Prinsenhof te Delft is tot 16 september een wer-
kelijk unieke tentoonstelling te bezichtigen. Want onder heel tonen!
de titel „Met Trommen en Trompetten" verbergt zich een
expositie over militaire muziek, de eerste, die in ons land
gehouden wordt, en na Luzern en Londen de derde van
deze soort in Europa! Bovendien is het materiaal heus
niet van deze twee vorige tentoonstellingen geleend. Het
stamt uit Nederlands bezit en er zijn inzendingen uit Bel
gië aanwezig, nl. uit het Kon. Museum voor het Leger en
het Instrumentenmuseum van het Brusselse Conserva
torium: een expositie dus uit de oude Nederlanden!
beeld: Er zijn prachtig bewaard
gebleven jasjes, zoals dat van de
trompetter van de Huzaren van
Boreel: een heel klein model, als
of de drager een jongen van ong.
14 jaar geweest moet zijn.
En in een aparte zaal kan men
de gala-uniformen van alle mili
taire corpsen bewonderen, terwijl
elk corps in zijn ge-
Wat de titel „Met
ITommen en Trom
petten" in volle
omvang betekent,
wordt al bij de en
tree aangeduid.
Daar staan drie le
vensgrote poppen,
een marinier, een
kurassier en een
marketentster
voorzien van het
onafscheidelijke
vaatje jenever. Zij
dragen de uniform
uit de eerste helft
van de 19de eeuw
en de trommel
staat aan hun voe
ten!
Aan de overkant,
in een kleine nis,
is de moderne tijd
present Daar ziet
men hoe een trom
pet gebouwd wordt
en hoeveel zorg-
digde onderdelen
daarvoor nodig
zijn!
Symbolisch
Instrumenten
Maar de instrumenten nemen
het allergrootste deel van de ten
toonstelling in beslag. Wat men
hier al niet te zien krijgt! Een
zeldzaam duidelijk overzicht van
de ontwikkelingsgang in het hou
ten en koperen instrumentarium,
de wonderlijkste probeersels in
cluis. En ook is de z.g. „Turkse
muziek" niet vergeten, de schel
lenboom met paardestaarten en
halve maan. Deze stok of boom,
waaraan de Turkse halve maan,
sterren, kleine belletjes en de
zwarte of witte pluimen hangen,
zijn sinds de Turkenoorlogen in de
Europese legers overgenomen en
de Kon. Militaire Kapel beroemt
zich er op de oudste schellenboom
te bezitten, nl. uit 1829. Deze is
ook op de tentoonstelling aanwe
zig. Maar als men dan de la
tere versies van de schellenboom
bekijkt, dan merkt men, hoe lang
zamerhand de oorsprong verge
ten raakt: de halve maan wordt
weggelaten en men staat tegen
over een gedenatureerde schel
lenboom
Wij kijken verder. Daar ligt een
kristallen dwarsfluit, buitenge
woon mooi van vorm, daar han-
gen bassethoorns, waarvoor Mo- klantsoorten mt te volden
zart zulke lieflijke muziek ge- de toenemende perfectie
schreven heeft, een oude wald
hoorn, een signaalhoorn uit 1810,
een „halve maan", een instru
ment met een halve maansvorm,
dat vrijwel vergeten werd en nu
gebruik is gekomen. Maar
ZATERDAG 17 AUGUSTUS 1963
De Marinier, de Kurassier en de Marketentster staan op wacht bij
de tentoonstelling „Met Trommen en Trompetten" in het Delftse
Prinsenhof.
Welnu, deze entree geeft een
symbolisch beeld van wat in de
volgende zalen te wachten staat. rjts, die het Staatse leger reorga-
Men beleeft er de historie van de niseerde en de basis tot de ont-
militaire muziek, zowel van de wikkeling
met komen: oude signaalboeken. re-
het glementen betreffende het blazen
vervaardigingsprocédé gaat de van de signalen uit 1814, geschre-
perfectie van het instrument sa- ven door J. Rauscher, die... di-
men. Men moet maar eens al die recteur van de Amsterdamse
glinsterende blaasinstrumenten Schouwburg was. En ook hier
van de hedendaagse kapel bekij- treft men de heerlijkste curiosi-
ken. Ze staan daar opgesteld in teiten. Van F. Dunkier, wiens ver-
aller aandieht treitkên"de"zi'nkên de orkest-slagorde" en op de les- maarde Grenadiersmars er ligt,
en de serpenten, houten speeltui- «naar Ugt een eveneens heden, stamt ook een ..Souvenir du Loo
een met leer overtrokken en aan- daags muziekstuk, als ..Persifla- en uit de patriottentijd komt ene
geblazen door een houten, benen ges" van Gerard Boudijn. „Musique Militaire a deux clari-
o, koperen mondstuk^^rinkem SShsSsSFTO
zij het speurwerk tan Willem van et H van Slinge:
koraalmuziek vanuit l°„?V™,",.R;C„üSrJJS,, S£ 1™". par B. Ruloffs, 1787."
de stadstoren, voor „torenmuziek"
een cultuurhistorisch aspect
deze grijpen uiteraard nauw in' él-
kaar.
Laten wij bij het begin begin-
militadre kledij als van de instru- legde, gaf ook aan de militaire achtige
menten, die in de loop der tijden muziek de eerste reglementen.
bij de müitaire muziek gebruikt De militaire muzikanten werden -- -
werden en op het ogenblik in rjjk uitgedost en hun kleding gebleven. Mendelssohn
zwang zijn. En daarbij komt dan moest vooraf scherp afsteken van namen de serpent
de ontwikkeling van de muziek de rest. Dit was niet alleen een nog in nun or-
zelf. Zo heeft deze tentoonstelling bewijs, hoe rijk hun commandant KestTale oezettong
musicologisch alsook jn wiens dienst zij stonden en °P-
door wie zij betaald werden wel Ruifcniccia
was, maar dit *ad zijn nut in DUITeniSSig
de oorlogvoering: zij moesten de Iets heel aparts
signalen doorgeven en de officie- d ««ment en
ren moesten hen dus goed kun- W»
nen onderscheiden. En deze n(- de •chuiftromtane
ste Rocus van Yperen, die met stekende uniform is tot heden ten met een klankbe
de heer A. W. Ligtvoet en de dage een traditie gebleven. Na de ker in slangen-
heer F. J. H. Th. Smits deze ex- wederoprichting van leger en vorm. Maar er zijn
positie samenstelde, geeft als de- vioot m 18i3 kregen de tamboers, meer buitenissig-
fmitie: militaire muziek is mu- de hoornblazers, de pijpers, de heden- de merk-
ziek op blaas- en slaginstnimen- trompetters, kortom alle militaire waardiee sax-in-
ten in verschillende bezetting en muzikanten een uniform, dat al- stnunenten voor
in militair verband. De oorsprong tijd verschilde van wat hun le- zjen vanzeven
van de militaire muziek is te geronderdeel droeg. Zo droegen viankbekers de
vinden in de signaalinstrumenten. de trompetters bij het Regiment En£relse tienaal-
Het militaire signaal werd gebla- Huzaren nr. 6 van Willem Fran- wn waarvan de
zen op trompetten en pijpers of cojs Boreel (het eerste legeron- klankbiiis om de
werd geslagen op de trom. Dit derdeel. dat in 1813 zich aan de 0°e_
diende in de oorlog om de signa- 2ijde van Oranje schaarde) fel- d^ L te sfrmso-
len door te geven maar ook om rode dolmans, terwijl de overige foon gen0emd naar
de troepen mentaal te steunen, huzaren van dit regiment licht- de róaker de Fran-
Tromgeroffel immers windt op, blauwe dolmans droegen. En van se militaire kauel-
zoals medisch is vastgesteld: het ai deze kleurrijke uniformen was meester Sarrus
bloed stroomt sneller, de opwin- dat van de tamboer-maitre het jjoe men altijd
aan het experimen
teren gebleven
Steeds was men er
op uit de klank,
Van deze „militaire mode" het timbre te ver
geeft de expositie een kostelijk beteren, nieuwe
hele families gebouwd
werden, dienden behalve voor de bet speurwerk van Willem
militaire signalen ook voor het Noske en Overste Rocus van Ype-
blazen van koraalmuziek vanuit ren js heel wat te voorschijn ge- lanat- Par
Zo trekken
tie met schuiftrombones. De ser-
het" moderne"leeër Pent> zo genoemd naar de slang-
net moaerne leger „„Mige VQrm yan hgt instrument
ook behorend tot de familie
de zinken, is lang in gebruik
Wagner
i Engelse signaalhoorn, waar-
de klankbuis om de beker
is gewonden.
ding, de prikkeling jieemt toe.^ Dit opvallendst.
Militaire mode
wist men vroeger heus ook al
men paste dit middel om ae
vechtlust te verhogen dan ook uit
muntend toe!
Marsmuziek
Zo werd de militaire muziek
ook op de mars gebruikt al
weer. men loopt beter de lange
afstanden op marsmuziek of
marsgeroffel en de tambours,
de pijpers, de trompetters en de
Eaukers gingen voorop, aan het
oofd van de colonnes. Prins Mau-
ven militai
re muziek voorbij, het is een kleu
rig en bont, vaak geestig schouw
spel. Maar wat zijn instrumenten
als zij niet tot klinken gebracht
worden! Daarom hebben de orga
nisatoren het plan in de binnen
tuin kleine concertjes op deze ou
de blaasinstrumenten te geven:
oude muziek op oude instrumen
ten in een oude omgeving.
DRA. H. E.
Infectieziekten
van de hond
Infectieziekten van de hond
door dr. James A. Baker. Uit
gave Broekman en De Merls
N.V., Amsterdam.
Dit boek, reeds in afleveringen
gepubliceerd in het tijdschrift
Hondenwereld, sinds ruim vijftien
jaar het orgaan van de Neder
landse kynologie, behandelt de
belangrijkste infectieziekten, die
zich bij honden kunnen voordoen.
Het zijn ziekten, die ook ons en
de kinderen bedreigen. Dr. James
A. Baker, die dit boek schreef,
is hoofd van het Virus Research
Institute. Hij beschikt over een
schat aan feitenmateriaal, dat hij
op populaire wijze heeft verwerkt.
een boek dat de moeite waard is
"jV/TEN kent het voorbehoud van Jakobus. „Zo de Here wil en
wij leven, zullen wij dit of dat doen" (Jak. 4 15). Ik hoorde
eens van een boer in de omstreken van Rotterdam, die van deze
zegswijze er een persoonlijke variant op na hield. „Zo de Here
wil en dat zal wel, ga ik morgen mestkruien." Men kan deze
man een gelovige optimist noemen. De jonge auteur Jaap
Koopmans, wiens tweede roman Tien vogels in de lucht
heet en een uitgave is van J. M. Meulenhoff te Amsterdam, is
van deze boer de geestelijke tegenvoeter. „Alles kan er nog ge
beuren, maar ik denk 't niet" leest men op bladzijde 70. Dit is
niet zo maar een uitspraak, maar onbedoeld de kortst denkbare
formulering van de grondstemming van het boek.
gewoon geen verschil was tus
sen gisteren en vandaag, zo
duidelijk bleef ik in de kamer..
Geef ons geen kans meer op
herinneringen, schep het ge
luid dat goed ls en laat ver
der alles achterwege, houd ons
in deze ontwijfelbare werkelijk
heden, laat ons weten dat het
nooit verandert. We zijn ach
tergelaten en onuitsprekelijk
ernstig, er is geen troost dan
zes volle minuten in duizend
lege uren" (bi. 44).
sterk autobiografische stra heeft thuis een ereplaats
inslag (dit te vermoeden ligt de 1 mei-viering roept bij
althans voor de hand); natuur- der en moeder bijna r
lijk is de hoofdpersoon een ik; ontroeringen op. Vlak
oorlog komt de
daar zingt,
meisje Anna Kristie en hij wor-
op elkaar
natuurlijk is het zwak
dat de schrijver, volgens het Harry bij de A.J.C. of
oude naturalistische recept, een aan verwante tak
„tranche de vie" geeft en niet weging. Hij gelooft
consequent genoeg is om ergens
domweg op te houden; natuur-
lijk is er weer kortsluiting in de den kameraden
intermenseljke verhoudingen; verliefd,
natuurlijk bestaat God niet; na
tuurlijk zoekt men het in alco
hol en vrouwelijk gezelschap;
natuurlijk wacht men op het ge
luk dat maar niet komen wil,
zelfs niet op feestjes en natuur
lijk moet dit alles opgeschreven
worden krachtens de algemene
documentatiedrang. die de he
dendaagse prozaliteratuur in
ons land vrijwel overheerst.
Een aangrijpend gebed tot de
afwezige God. Hier is meer aan
de hand dan erotiek. En daar
om kan het niets worden met
Anna Kristie, tenminste zo meen
ik het te begrijpen. Nu nog een
laatste citaat uit de vele die
zich aan mij onder het lezen
hebben opgedrongen, en dan
moeder bijna religieuze vertel ik verder niets meer over
het verhaal, om enkele slot-op-
ïenjarige merkingen te kunnen maken,
een daar- Eerst dus het citaat. Het staat
jeugdbe- op bladzijde 67.
de liede-
Bijna altijd
Men heeft bijna altijd te doen
met jongelui waarvan de jeugd
idealen en de jeugdliefde niet
zijn doorgegaan, die leven op
de rand van de bohème; jon
gens van twaalf ambachten en
dertien ongelukken, die in af- „iaai- ai5
wachling van het onnoembare. liefde later
ondenkbare, hun leven niet kun- zij njets
,,'s Avonds werd er voorge
dragen bij het kampvuur. We
verstonden de rode roep en
we zongen, terwijl we elkaar
bij de handen vasthielden, de
liederen die we niet meer wil
len horen. Aan het vuur, dat
we „het eeuwige vuur" noem
den, schroeiden we onze kam-
peerkaart, om ons later de
momenten van geluk te kun
nen herinneren, 's Morgens
om half acht deden we geza
menlijk gymnastiek, we adem
den de vroege boslucht
op.
al
een dag boordevol beloften.
Ik keek naar Anna Kristie en
s middags zong ik dat de
mens goed was" (bl. 41).
ordenen; die bedrogen wil
len zijn omdat ze het hardnek- u
verkeerde rlchttag karnpe]
Maar als Harry zijn eerste
ontmoet, heeft
een jeugdbe-
wëegster in sandalen en ribflu
weel die make-up vies vindt en
het heerlijkste dat er
is. z,e is getrouwd er
lijk opgemaakt. Haar
journalist met
behoor-
zoeken; die aan het ouderlijk
huis ontgroeid maar nergens an
ders ingegroeid zijn. Begaafde
jongens zijn het; ze bewe
zich handig in het verkeer,
weten alles van vrouwen en ze
kennen capita selecta van hel
boek der perversiteiten; ze voe
len zich verheven boven de bur-
Irtrtdmotot'illre'^Mtï- ^'Sbl.d«hrljk "Kt wSS
Bidden tot een lege hemel
is zinloos als vloeken. Waarom
ls ons de kans niet gelaten
godvrezende mensen te zijn
met plichten die vervuld moe
ten worden (met relaties die
aan de eeuwigheid voorafgaan
wie de blinde vertelt dat hij
lelijk is verdient de hel. Er is
geen God en daarmede niets
om aansprakelijk te stellen. Er
ls geen Schepper van de leegte
tus en mijn herinnering en
m'_ i verlangen, resultaten van
dat ontbreken zijn satire en
nostalgie, een dagboek in plaats
van een belevenis. Mijn
God zou de duidelijkheid moe
ten bezitten van een mens
(geen mededogend krachtveld)
een werkelijkheid tussen
herinnering en verlangen. Zijn
afwezigheid is mijn presentie:
een dialoog met mezelf."
De slot-opmerkingen ga ik
nummeren, want dit boek heeft
zo veel in mij losgewoeld dat het
onmogelijk is al die uiteenlopen
de reacties en reflecties ordelijk
gerangschikt in een paar honderd
woorden af te ronden.
De oudere critici moeten
bak vol scherp blijven letten op wat de
jongeren schrijven, omdat deze
bewegen termen, het schrijven kost hem
ppr 7 weinig moeite, eigenlijk is alles zich nog niet bij de feiten
wat hij doet een gevaarlijke gelegd hebben
leugen" (bl. 42). En Harry
fotograaf: hij zorgt
zich als zoekers
ware, het betere, die zich even
wel geen 'knollen voor citroenen
laten verkopen. Het opschrijven
van dit alles is een eerste po-
ging tot ordening en op deze wij- vcr,oren Qle
scheppen ze entge distantie vatlig «düjttijdiggefcoenterd.
de gedesillusioneerde
Harry en de koket geworden
Anna Kristie is pijnlijk. De rode
roep is verwaaid.
Hier zijn niet twee verschil
lende idealen verloren, die toe-
zichzelf (want behalve het Nëe.
centrische kent de
het
ander onverbrekelijk verbonden.
Dat de lie«e bij beiden onder
gronds is blijven smeulen en m
een andere, zij het overspelige
Vorm zou kunnen worden voort
gezet, verschaft geen van beiden
nieuwe hoop. Want tegelijk met
de herontdekking van de liefde
_.c-centrische, aan de projecti
aan de objectivering). Dp jonge
auteur wordt gedrukt, onderbe
taald, besproken in pers en ra
dio, hij wordt (als hij een beetje
geluk heeft) geprezen, ja be-
tot generatie een gezond radica-
de lisme doorgeven.
2. Als God alleen maar
projectie
ook ex-centrische mens, de
achtig vergrote schaduw die de
bergbeklimmer, met de zon in
de rug, op een wolk projecteert,
dan zou de gedachte aan God (iB
Hij er. is Hij er niet?) geen
rust verwekken.
3. Hoe komt het toch dat in
een land, waar via pers, radio
en t.v. en ook op velerlei ande
re manieren geregeld iets van
het evangelie wordt doorgege
ven, zoveel mensen niet werke
lijk worden bereikt? Heeft de
bijbelse boodschap aan kracht
ingeboet, is zij verdronken
stichtelijkheid,
omdat de geboorte
liefde zo volstrekt samenhing
met het prille idealisme
tijd denken dat zijn 1«
zin heeft, omdat hij .«n
manco versUg heeft uitge- mei nci piuie lut.ausillt. vau U1C
bracht en ertoe heeft^bijgedra- voort»ije jaren. Dat derde ele-
at de hedendaagse jonge -
(of althans één als verte
genwoordiger van een bepaalde
groep jonge mensen) in diens
situatie nu beter wordt gekend.
Gelukkig is er altijd nog de jon
ge levenskracht; 1
blijven
!en_ dat ^edendaagse^ jonge ment ïn de bond i:
Behoefte aan religie
heeft de Geest zich teruggetrok
ken, zijn de zonden van de kerk
sterker dan de Geest van God?
De hedendaagse literatuur
schreeuwt het uit: kerk en we-
niet meer. reld praten langs elkaar heen.
4. Koopmans is een knap au
teur omdat hij aan het levens
gevoel dat vele anderen met
En dit onderscheidt Jaap Koop- hem delen een persoonlijke uit-
pans van anderen. Uit zön boek ?ruk!™B ka2 Beven Enkele cl.
anderen. Uit zijn boek
nicotine, ^aicohcrt spreekt een duidelijke, diep^pen-
kan voortgaan met felijke, buna kreunende behoef-
- te aan religie. Er gaat door dit
verhaal een zucht als van Ha-
dewych:
Alle dinghe Syn mi te inge; Ic
ben soe wyt!
Er wordt bij Anna Kristie, me
vrouw Van der Zee, een plaatje
gedraaid.
na een plotselinge stilte
de magische muziek. Alsof er
Geen recht gedaan
Met deze uitspraken heb ik
het genre getypeerd, maar aan
de auteur Jaap Koopmans nog
geen recht gedaan. Want hij
VROUW MET
MANNELIJKE KWALITEITEN
dc Franse schrijfster Simone
de Beauvoir een der belang-
wekkends.e vrouwenfiguren S^aom'bif'hefTro.^S
van deze tijd, niet alleen als bekend gemaakt,
romanschrijfster, maar even
zeer als essayiste en memo-
rialiste. De omstandigheid
existentialisme
plannen, haar romanontwerpen en tengang moet het min
de ondergane invloeden bv. van dere, de ellende der mil-
Faulkner en Kafka. In de laatste joenen dwangarbeiders,
jaren het boek eindigt met de wijken
Bevrijding is er druk verkeer
Essayistisch werk
Als essayiste heeft Simone haar
Mandarins enige néas 1944en Pour" une morale
tnd geleden een Nederlandse de 1'ambiguité (1947) bouwen
v filosofie nn cerirht on de da
d«t van hu grote roman PyihU'
langdurige
een gerede aanleiding om ook gebaseerd op de
in dit blad aandacht aan haar m«l zich »f»">d«n.
het belang
links-staande"literatoren als schappelijk bestel, dat
Camus en Queneau. Voor de ge- van Rusland uit de we-
schiedschrijver der Franse lette- reld zal veroveren.
j -c dot ren dit «edeelte d?r .20e, eeuw Natuurlijk heeft men
de grondgedachte is, flat js hier interessant materiaal voor- etiketten geplakt op de
geen eigensoortig vrouwelijk handen. We leren Simone kennen diverse figuren. Robert
,c op als een eerlijke vrouw, trouw in heeft trekken van Sar-
na, haar vriendschappen, volkomen a- tre; bij Anne, doktores,
verminkt door religieus en onpoëtisch, in wie zyn Vrouw sinds bijna
brutale slaver- mannelijke en vrouwelijke eigen- twintig jaar, denkt men
schappen zonder botsingen samen- aan de schrijfster zelf;
met Henri zou Camus
i bestaat. „De vrouw i
qju gcwucu ecu - filosofie opT'gericht op de" daad. "ij. Men komt niet alsvrouwter schappen zonder botsingen
vertalmg is verschenen biedt en een bijna mannelijke moraal wereld, men wordt het. De felle gaan. jn het voorwoord
requisitoren tegen de J Si
moei zien SÜH8B van ecu uu- heerschappij ontzien ook het hu- heid van
bereikbare onsterfelijkheid, zijn welijk niet, düt ze immoreel acht trachten en veel in het duister Anne, een wezentje
steunpunt in zichzelf vinden en de omdat het in rechten en plichten heeft gelaten omdat anderen er in dreven door primaire i
Romanwerk
Geboren (1908) te Parijs in een
katholiek burgerlijk milieu, heeft
ze haar universitaire studie in »cltcn.clt
1929 afgesloten met de doctorale q,,,} wei
graad en tot 1943 gewerkt aan ly-
cea te Marseille, Rouen en Pa
rijs. Het beslissende feit in haar
jeugd is de amoureuze vriend
schap met Jean-Paul Sartre,
wiens meerderheid in verstande
lijk opzicht ze altijd heeft erkend.
Aan het existentialistisch firma- tuur dan zij
verantwoordelijkheid aanvaar
den voor een wereld die zijn werk
is en waaraan hij niet de rug
mag toekeren. In plaats van imet
Dofstojefski te denken:
niet bestaat, is alles geoorloofd",
verzekert zij dat de absentie
omzet wat op spontane, vrije lief- betrokken
de r
dus niet stincten, is verwant
zijn gegrond. Het ouder- vrjj stond. Van dit beginsel uit- Xarrièré uit L'Invitée
vrijbrief
te geven voor losbandigheid, aan
de mens plichten oplegt waaraan
hij zich niet mag onttrekken en
die hij ook èón kan. Haar hu
manistisch optimisme onder
scheidt haar van Sartre, die die
per schouwt in de menselijke na-
lijk gezag wordt door haar ontta'
ïau U11CI keld, het moederschap van zijn gen
Als God glans beroofd. Uit het gehele, met
hartstocht geschreven boek
spreekt een onbeheerste wrevel en
een verbittering tegen het leven,
die haar grote scherpzinnigheid jn
hun dienst hebben genomen.
gaande, heeft ze alle mededelin- is de geheimzinnige
intieme aard vermeden, duiding S.R.L. misschien
een heenwijzing naar de partij
Pnlitiolr #»n li^fAe R.D.R., die Sartre stichtte en die
rOlirieK en lierae zo spoedig uiteenviel? Voor L'Es-
iej..r de twee onderwerpen ^1Sod7r^.WiSrteUJi1---
maandblad van deze groep,
taatflitsen: Een veelbelever, al
tijd onderweg (bl. 16) "tGaf iniet,
zei ze. 't Gaf wel (bl 22), Het
lukt me altijd wel
krankzinnigste dingen spijt te
hebben (bl. 55).
De eeuwige verwondering
op mijn gezicht moet plaats
maken voor vastbeslotenheid,
het trage, louche, hardgekookte,
dat is hier ideaal (bl. 63). Radio-
muziek maar als. dikwijls
komt er na vijf minuten een man
om het allemaal uit te leggen
(bl. 65).
Een wachten op Godotstem-
ming waar ik soms ver
schrikkelijk de zenuwen var
krijg (bl. 69). Altijd nèt niet ge
lijk hebben (bl. 73). Feestjes als
deze, verwachtingsvol er naar
toe en de hele avond geleuter
(bL 76). En als we ons veertig
keer belazerd voelen, dan gaan
we de 41e keer nog net
prikkeld en nieuwsgierig
binnen (bl. 124).
5. Wat onze jonge auteurs goed
kunnen is dromen in hun ver
halen weven, zonder uitleg,
geïntegreerd en niet, zoals een
mensenleeftijd geleden bij Arie
Prins In De Heilige Tocht) ter-
wille van het visionair-kleurige,
of zoals bij Frederik van Eeden
terwille van het psychologisch-
interessante.
6. Over een boek dat niet af
is, kan men geen laffe kritiek
schrijven. Misschien is de open
heid hier juist de verdienste.
„Tien vogels in de ludht",
ja, maar een boek, dat de moei
te waard is, in de hand.
C. RIJNSDORP.
SIMONE DE BEAUVOIR
Gedenkschriften
Twee delen Mémoires
de eerste na-oorlogsja-
rèn en geeft een beeld van de
moeilijkheden waar een links-
progressieve groep komt voor te
Wat het tweede thema betreft,
de liefde komt hier voor in ver
scheidene vormen, die dit gemeen
hebben dat ze hoogstens kort
stondig geluk brengen en eindigen
ment is ze de maan geworden
van deze zon. Wat hen sai
bond was. om te beginnen,
strijdbaar anti-conformisme
een afkeer van het milieu
hun afkomst.
ten staketsels
omhoog rezen.
om volkomen vrij te zijn dat Si
mone in '43 het onderwijs vaar
ten tan de vroegste expert,
menten van Sax: een saxofoon
met zeven klankbekers.
vooroordelen £aar
ook wel heid TS-
namelijk m
het schone
slumps vai
Haar .chrljfsterscarrière zette
in rnet de roman L'Invitee (1943)
waarin vooral twee vrouwenpor
tretten scherp getekend zijn: Ha-
vière, de indringster, bij wie het
instinct ongeremd heerst, en
Frangoise, trots en jaloers, die
zich bedreigd gevoelt in
heerschappij en toeslaat.
Sang des autres (1944- heeft als de Chinese revolutie
centrale figuur de leider -"»•>
L'Amérlque au jour le jour
(1948) is een buitengewoon inte
ressant verslag van een verblijf
van vier maanden ta de Verenig- JR
de Staten. De Amerikanen hebben haar persoonlijkheid. Ze geeft het wordt
La Foice de l'Age. Hier
heeft ze misschien, vooral in het de
eerste deel, de uitdrukkingsvorm toe. als de waarheid omtrent de
de conservatieven >ou
vaUen.^ spitsen^ zich indiViduele vrijheid laat telkens
«.v. mn a beslissingen toe die het
blijvende, trouwe liefde. De t H
A1 .„J41IJ tnllronc lUCl OUOl
me.... Laat ons hen allen tegelijk
begraven."
Maar de levenswil wint het.
„Nu mijn hart voortgaat met
kloppen, moet het ook kloppen
iets of voor iemand. Nu ik
ben, hoor ik op
dat ik geroepen word. Wie
r.u eigen zielsgesteldheid ontleedt;
het is alles knap gedaan en
uiterst Interessant voor wie be
lang stelt in het Franse politieke
en culturele leven der na-oorlog-
se jaren. Uit een andere hoek be-
ziei., kan men van deze roman
ook zeggen, dat hij in de onrus
tige jacht naar geluk een armoe
de onthult die zich soms kortston
dig rijk waant.
gevonden die het best past bij Russische arbeidskampen bekend oude opzij schuiven. Paule, de weet? Misschien ben ik eenmaal nivea" der vertaling.
redacteur van L'Espoir. deze
omoderne vorm van slavernij wil
Naast haar staat haar vriendin signaleren. Robert Dubreuilh, lei-
de achterzijde H
decor gezocht: de Elisabeth, „Zaza", die de innerlij-
Chicago, het^ neger- ke kracht mist om zich te ont- weging
worstelen aan de machten van
milieu, die haar geluk
de niet- wulolVJ
'geïntegreerden* in het moderne ouders
leven. Dat verwijt zal wel ge
grond zijn, maar had ze niet het
recht naar voren te schuiven wat De bittere
anderen in het duister lieten?
de weg staan, en te gronde
gaat aan een verwurgde liefde.
Le Deuxième Het strijdpunt ligt in de vraag:
Henri Pe^rron^de bojjfd- maitresse van Henri, belandt.
door hem verlaten, in een kliniek
voor psychisch-gestoorden; Nadi-
ne gaat zonder schroom van de
vage be- een naar de ander en trouwt ten
gesloten iaatste Henri. Het huwelijk tus-
A1c Robert
de S.R.L., i
gelukkig!"
Knap werk
Wie het gehele boek in één
Anne is geworden woord wil samenvatten, kan het
kameraadschap- brengen onder de noemer: gero-
pelijke genegenheid, die iedere mantiseerde i
Sexe i
Een ander reisverhaal La Lon- hun verklaring i
het gezinsleven vinden Kan een links gericht intellectu- wordt
deskundigen verzekeren,
verzetsgroep, die ontdekt dat alle oppervlakkig,
beslissingen die hij neemt, het le- t"~'
ven der anderen op het spel zet-
Het bekendste essay
Simone's jeugd.
In het tweede deel komen we
haast op alle bladzijden Sartre te-
uiterst gen met wie de schrijfster be
vriend raakte tijdens de doctoraal-
i Simo- studie. Maar ze spreekt ook uit-
schriften. Simone schrijft uit haar
haar ervaring en zo schrijft ze goed en
gloed boeiend. Puntige dialogen; scher-
Jan Hardenberg, waardoor
de Hollandse tekst zich l?at lezen
als het oorspronkelijke werk.
V. D. PANNE
Simone de Beauvoir. De Man
darijnen. Uitgave C. de Boer,
Hilversum.
I-s i c Verme,denswaard dat
i tweede bezoek pe typering der figuren' het de schrijfster in de laatste afle-
vervreemding: de minst nog Robert-Sartre, die als vering van Les Temps Modernes
de publlkatle is begonnen van wat
officieel het derde deel der ge
denkschriften zal worden onder
heid dienen èn de Revolutie bemerkt
trouw blijven? De emotionele Hen- vlam is gedoofd, tenminste bij een oppergod boven het
ri kiest voor de waarheid, de Lewis. De sterke Anne maakt dan woel uitrijst en daardoor vaag
rustig-bezonken Robert voor de een diepe depressie door. Zelf- blijft analyses van liefdesge-
Revolutie. geconcentreerd in het moordplannen rijzen in haar op. luk en liefdessmart, in het bijzon-
Le Deuxième Sexe. (1959), voerig over haar eigen literaire Sowjet-systeem. In zijn gedach- „Hoeveel doden draag ik niet in der van Anne, de psychiater, die de titel La Force des choses.
