Uw probleem is het onze
Gereformeerden in Grand Rapids
bijeen voor oecumenische synode
Besprekingen
vanmorgen
onnen
beg
Opgave vakantieadres
Wereldraad wil Skoplje
twee kerken geven
Onthullingen
in zaak Ward?
Een woord voor vandaag
Lutheranen vormen orgaan
voor oecumenische studie
Wel een christelijke
maar niet ware kerk
WOENSDAG
7 AUGUSTUS 1963
ANDERZIJDS
BIJBELVERTALING
Dat de nieuwste vertaling van
de bijbel nog steeds niet kritiek
loos aanvaard wordt, blijkt uit
het artikel van de heer H. F. W.
Jeltes in het Algemeen Doopsge
zind weekblad waarin deze aan
merkingen heeft met name op de
vertaling van Johannes 20:17. De
heer Jeltes zegt hierover:
DE vrijheid is, ook b.nnen de per
ken van godsdienst, moraliteit
en wet blijvende. a:t:jd een ge
vaarlijk goed. Zij kan gebruikt en
benut, maar ook misbruikt wor
den. tot misverstanden en mis
standen. met hun schadelijke gevol
gen. leiden op ieder gebied, waar
zij heerst en gehuldigd wordt.
Aan deze ervaringswaarheid
wordt men wel eens herinnerd bij
bedachtzame lezing van sommige
plaatsen in de Nieuwe Vertaling
van het Nieuwe Testament. Ver
wondering behoeft dat niet te wek
ken; immers bij alle vernieuwin
gen. ook bij die. welke waarlijk
verscheidene verbeteringen inhou
den, zoals in dit geval, gaat wel
eens iets goeds, zelfs iets beters en
waardevols, verloren. Een bepaal
delijk géén winst, maar integen
deel verlies opleverende verande
ring achten wij die in Johannes 20,
vers 17: ..Raak Mij niet aan", wel
ke woorden vervangen zijn door
..Houd Mij niet vast". Hiervoor be
stond. naar ons inzien, geen enke
le reden; een tekstkritische verbe
tering kan zij stellig niet genoemd
worden. Jezus" afwijzing van Maria
is beslister, ogenblikkelijker. stren
ger. dan met „niet-vasthouden"
wordt uitgedrukt: in de Griekse en
Latijnse grondtekst werkwoor
den. naar hun primaire betekenis,
is dit ondubbelzinnig uitgesproken:
,.mè haptou" en ,,noli me tange
re": zij betekenen beide in de ..ge
biedende wijs", met ontkenning:
aanraken. Snel en gebiedend kwam
het „Raak Mij niet aan" tot Ma
ria. waardoor het tot een „vasthou
den" juist niét komen kon.
In de Franse zowel als in de En
gelse taal dagelijkse spreek- en
schrijftaal vindt men de bete
kenis van het Latijnse tangere
aanraken aanstonds in daarvan af
geleide woorden terug. In het En
gelse to touch aanraken: tangent
rakend, raaklijn; tangential
raakbaar; tangibility raakbaar-
heid.
In het Fraps vinden we de La
tijnse herkomst terug in: tangence
aanraking; point de tangence
raakpunt; tangent rakend; tan-
gente raaklijn; tangibilité
raakbaarheid, tastbaarheid, maar
bovendien in: toucher, tóter, taton
ner aanraken, betasten.
In de Franse en Anglikaanse bij
belteksten Joh. 20 17 i
Co-
niet
aan" treft men de ge
noemde werkwoorden wederom
aan: ,,Dot not touch" (Eng.), doch
in de New English Bible de met
die van onze Nieuwe Vert. overeen
komende woorden van Joh. 20
17: „Do not cling me". In de Fran
se bijbelteksten resp.: „Ne touche
point"; ..ne mange, ne goüte. ne
touche point". Voorts hebben
wij in onze taal nog 't uit het La
tijnse tangere stammende, zeer
overvloedig gebezigde woord con
tact voor aanraking tussen twee
personen of twee voorwerpen, en
het woord intact in de betekenis
van „onaangeroerd" (laten).
Overigens moge zonder voor
alsnog in deze overal taalkundig
verband met het Latijnse tangere te
durven poneren gewezen worden
od de rol, die de letter t in enige
Nederlandse werkwoorden speelt
door de klank van een plotseling
en kort geluid bij de hoorder te
suggereren: tikken, tippen, tinte
len, tinkelen, twinkelen, tokkelen,
tik-tak (van een klok), tamtam
(van de Indische trom); de toet
sen (van de piano, ook bij de be
schrijving van picturale waarden
veel gebezigd), het werkwoord
„toetsen" (iets door vergelijking
met iets anders onderzoeken, keu
ren. waarderen), tangenten, de
naam van stiften, die de snaren
van het clavichord (het 17de en 18de
eeuwse prototype van onze piano)
aanraakten („aansloegen") en tot
trilling brachten. De hiervóór
vermelde verlenging van het werk
woord met „elen" duidt de frequente
herhaling van het geluid of de be
weging aan (bij tintelen enz
Keren wij nog even terug tot ons
uitgangspunt. Met de nieuwe ver
taling „Houd Mij niet vast" werd
ten aanzien van de gedachte-inhoud
van dit bijbelwoord en de behande
ling, daarin ons voor ogen gesteld,
de eerste stap gezet op een ge
vaarlijke weg met talloze zijwegen
en tot verdwaling voerende voetpa
den. Wijd is thans de deur openge
zet voor een nagenoeg onbegrensd-
vrije interpretatie tengevolge van de
loslating van het dominerende
werkwoord in de grondtekst met zijn
strikte en strakke, primaire bete
kenis. Zijn vervanging door het veel
zwakkere, zelfs wat slappe, half-
gedogende „niet vasthouden"
vormt de troebele bron, waaruit
reeds verscheidene „overdrachte
lijke" uitleggingen en praktische
toepassingen in verband met geloof,
kerk. cultureel maatschappelijk le
ven en sfeer zijn voortgevloeid,
wanneer het Schriftwoord tot de
steun- en richtingbehoevende ge
meente. van welke geloofsgezind
heid ook, werd gebracht.
Vanmorgen is in Grand Rapids
de gereformeerde oecumenische
synode geopend tijdens een plech
tige dienst waarin de Amerikaan
se predikant ds. Clarence Booms-
ma alle aanwezigen hartelijk
welkom heette. Deze synode zal
zich onder meer in het bijzonder
bezig houden met twee rapporten,
die ongetwijfeld in de komende
maanden en jaren geciteerd (en
waarschijnlijk ook bestreden)
zullen worden. Het ene rapport is
van een strikt theologisch karak
ter en handelt over de eschatolo
gische inzichten van deze ge
reformeerde kerken. Het tweede
rapport behandelt het vraagstuk
van de afzonderlijke christelijke
organisaties.
(Van onze kerkredactie)
DE
echte
PIJNSTILLER
Fijn op vakantiel Maar neem voor
de zekerheid WITTE KRUIS mee.
In 3 vormen verkrijgbaar, (poeders,
tabletten of cachets). Salicyl-vrij,
en daardoor geen maagklachten.
WITTE KRUIS
regelmatig op de advertentiepagina plaat
sen, zo vroeg mogelijk op te geven.
Indien deze schriftelijke opgave niet
MINSTENS ÉÉN WEEK voordat u met
vakantie gaat in ons bezit is. kan de toe
zending ernstig worden vertraagd.
De Directie.
Arabisch aartsbisschop:
Arabieren hebben het
goed in Israël
George Hakim verklaard dat de arabie
ren in Israël het beter hebben dan hun
broeders in de Arabische landen Dit
geldt echter alleen voor de arbeiders
klasse. De Arabische intelligentia kan
zich niet voldoende ontplooien in Israël.
De aartsbisschop drong er bij de Is
raëlische regering op aan zich bij haar
contacten met de arabieren zich van het
arabische te bedienen. Voorts vroeg hij
de arabieren schadevergoeding te be
talen voor de eigendommen die m 1948
bij de Israëlisch-Arabische oorlog in be
slag zijn genomen.
Opmerkelijk was dat de aartsbisschop
in antwoord op vragen van een verslag
gever van het communistische blad Kol
Haam. zei dankbaar te zijn voor het
militaire bestuur in de arabische stre
ken van Israël, daar dit bestuur de vei
ligheid handhaaft. Bij verschillende
joodse partijen wordt de laatste jaren
actie gevoerd ook in de arabische dis
tricten in Israël het burgerlijk bestuur
van kracht te doen worden, omdat het
militaire bestuur een discriminatie van
de arabieren ziu inhouden.
Protest Griekse joden
over vrijlating joods
oorlogsmisdadiger
de
De Wereldraad van Kerken
heeft een beroep gedaan op de
kerken die lid zijn om tenminste
twee miljoen gulden bijeen te
brengen om voor de door de aard
beving verwoeste stad Skoplje
in Joegoslavië een groots bouw
plan mogelijk te maken. Dit geld
zal gebruikt worden om zo spoe
dig mogelijk geprefabriceerde
huizen, een school en twee kerken
aan nieuw-Skoplje te schenken.
Ongeveer 130.000 mannen, vrouwen en
kinderen zijn uit de verwoeste stad ge-
evacueerd en voorlopig ondergebracht
in zeven grote tentenkolonies. Er moet
eer de winter invalt echter beter onder
dak voor deze mensen zijn.
Het orgaan voor de interkerkelijke
hulpverlening van de Wereldraad stelt
een onderzoek in naar de mogelijkheid
van geprefabriceerde huizen in Zwitser
land. Duitsland. Zweden, Finland en
Oostenrijk. Gezocht wordt een eenvoudig
op te zetten huis dat naar Joegoslavië
getransporteerd kan worden. Er wordt
gedacht aan een honderdtal huizen voor
zien van een woonkamer, keuken en twee
slaapkamers.
Het plan voorzien ook in de bouw van
een school voor meer dan 200 kinderen
en in hulp aan de Orthodoxe Kerk en
de plaatselijke methodisten gemeente om
hun kerken te vervangen die door de
aardbeving geheel zijn verwoest.
Deze plannen zijn het resultaat van
een onderzoek dat namens de Wereld
raad van Kerken ter plaatse is ingesteld
en van overleg met de regeringsautori
teiten van Joegoslavië. Ook is uitvoerig
overleg gepleegd met de leiders van de
Orthodoxe kerk en de methodistenge
meente.
bekeerde joodse verrader Josif Rekanat:.
die in 1947 door een Grieks gerechtshof j
ter dood werd veroordeeld wegens het I
aan de nazi's verraden van joodse on
derduikers. Hij werd hiertoe vero
deeld tot de doodstraf welk vonnis
ter werd omgezet in levenslange gev
genisstraf.
Rekanati werd vrijgelaten in het kader
van een amnestiebepaling waarvan nog
twee oorlogsmisdadigers alsmede veer
tien communisten profiteerden. Een de
putatie van de Centrale Raad van jood
se Gemeenschappen in Griekenland
heeft krachtig geprotesteerd bij de mi
nister van justitie. Althanassios Sakel-
Een andere joodse verrader Hasson
werd met instemming van de joodse ge
meenschap in 1952 in de gevangenis van
Korfoe terechtgesteld. De Griekse minis
ter van justitie heeft medegedeeld, dat
de beslissing Josif Rekanati vrij te laten
onherroepelijk is. Wel zal worden onder
zocht of het mogelijk is hem te verbieden
de steden Athene en Saloniki te betre
den, waar de meeste Griekse joden wo-
De laatste vriendin van Stephen Ward
or- heeft verklaard dat z(j bereid Is een
la- satloneel getuigenis af te leggen in
Het orgaan voor oecumenische hulp
erlening in Engeland heeft reeds toe
gezegd verantwoordelijk te willen
de Amerikaanse situatie. Uitspraken
synodes van de Gereformeerde Kerken
en de Christian Reformed Church
den geciteerd en met elkaar geconfron
teerd. Bovendien wordt een uitvoerig
historisch overzicht gegeven van de ge
schiedenis van christelijke organisaties
zoals het C.N.V. en de C B T B. en de
sociale wetgeving in Nederland.
De belangrijkste uitspraak van deze
synode zal. mits deze zin wordt aange
nomen. waarschijnlijk wel luiden: „Het
is deze synode niet mogelijk te verkla
ren. dat christenen zich altijd op maat-
schaopelijk en politiek terrein op afzon
derlijke grondslag moeten organiseren.
Noch kan de synode uitspreken dat het
altijd verkeerd is zich te verbinden aan
niet-christelijke maatschappelijke en po
litieke organisaties.
Samenleving
De volgende conclusie luidt: „Chris
tenen moeten hun verantwoordelijkheid
op politiek en maatschappelijk terrein
overdenken, en ook de wijze waarop de
verantwoordelijkheid uitgevoerd kan
worden."
Na er nog op gewezen te hebben dat
christenen recht en gerechtigheid moe
ten bevorderen op maatschappelijk ge
bied wordt voorts nog verklaard: „Chris
tenen moeten aangemoedigd worden
zich te organiseren om recht en gerech
tigheid te bevorderen,
dit mogelijk is."
Ten gunste van de christelijke
ganisaties wordt in dit laatste verband
nog gezegd: „Afzonderlijke christe
lijke organisaties bieden de gelovi
gen een gelegenheid aan, waardoor
zij hun opvattingen van de samenle
ving kunnen verkondigen en tonen.
Het is ook in en door zulke organisa
ties dat christenen op meer effectie
ve wijze een beroep kunnen doen op
de bijbelse normen voor hun opvat
ting van de samenleving."
Eschatologie
Het rapport over eschatologie is met
grote moeilijkheden samengesteld. Een
bedrag van 120.000 gulden. De j aantal van de commissieleden heeft in
Duitse kerk heeft beloofd in Duitse mar- het geheel niets van zich laten horen,
geven wat de andere jterken in Door de grote onderlinge afstanden
de commissieleden
de wereld in dollars geven. Terwijl
Nederland nog gedacht wordt over de
mogelijkheid van een speciale collecte,
hebben oecumenische hulporganen in
Denemarken. Nieuw-Zeeland. Australië.
Zweden en Zwitserland vaste bedragen
toegezegd.
Broeders van Taizé
vestigen zich niet
in Utrecht
De broeders van de protestantse kloos
tergemeenschap van Taizé zullen zich niet
in Utrecht vestigen. Definitief is dit be
sluit niet. De mogelijkheid van een tijde
lijke vestiging in de verre toekomst blijft
bestaan. Dit is meegedeeld op het grote
kapittel van de kloostergemeenschap dat j tesainiêttemin"bestaan
gisteren gtyloten werd, actief in rijn eigen distinct!
De broeders van Taize bezitten reeds
'erscheidene vestigingen in Duitsland.
Zwitserland. Engeland, de Verenigde Sta-
n en Afrika. Het gaat hier om tijdelijke
stigingen waarmee men beoogt het
oecumenisch gesprek op gang te brengen.
Wanneer de broeders hun doel bereikt
hebben, vertrekken zij weer naar een an-
plaats. De broeders hebben wel een
vestiging in Utrecht overwogen, maar
hebben er om niet bekendgemaakte
redenen voorlopig van afgezien.
Toonden
schillende continenten verspreid kon
de commissie In het geheel niet bijeen
komen. Het rapport moest geheel via
correspondentie worden opgesteld.
Het is verdeeld over zes hoofdstuk
ken. namelijk: de tussentoestand. de
komst van Christus, voorlopers van de
komst, de opstanding, het laatste oor
deel. en de eeuwige staat. In het eerste
hoofdstuk wordt met duidelijke woorden
het boek van de (vrijgemaakte) gere
formeerde predikant ds. B. Telder (zon
der dat hij met name genoemd wordt)
afgewezen. Het rapport schrijft: „De
ontbonden toestand wordt door de
Schrift voorgesteld als een toestand
van volledig bewustzijn. De mens
is geest. en. hoewel 's mensen geest
gescheiden is van de natuurlijke
normale verhoudingen. hij blijft
hij blijft ook
ctieve identi
teit als de geest van de persoon. Er
geen grond te vinden in de Schrift
>r de gedachte aan een zieleslaap of
i semi-bewustzijn in de tussentoe-
Onder het hoofdVoorlopers van de
advent, een uitdrukking die veel beter
vertaald had kunnen worden met „te
kenen der tijden" wordt vooral gespro
ken over de verkondiging
gelie door de gehele wereld
kering van Israel.
Beroepingswerk
NED HERV. KERK
GEREF. KERKEN
Dlemen: J. H.
ren; naar Schieri
niköog: H. J. Zeldenrust, kand.
Utrecht, die bedankte voor Bozum. Halle
(Gld.), Schoondijke. Wilni»
liefde van de 50-jarige Ward.
,,Ik heb gisteravond de laatste brief
van Stephen ontvangen." zo verklaarde
zij tegenover verslaggevers. „Ik kan er
nu nog niets over zeggen. Maar ik ben
van plan Lord Denning deze week te
bezoeken. Ik heb een nieuw getuigenis
dat sensationeel zal zijn."
Denning, een rechter, leidt een gede
tailleerd onderzoek naar de vciligheids-
aspekten van de affaire Ward. Het on
derzoek werd gelast door premier Mac-
millan na onthullingen dat de bescher
melinge van Ward. Christine Keeler, in
dezelfde periode haar gunsten had ver
deeld tussen een Russische diplomaat
en de ex-minister van oorlog John Prg-
fumo. Profumo bedankte op 5 juni voor
zijn zetel in het parlement.
In welke de inhoud van de brieven
van Ward zal worden gepubliceerd was
nog niet duidelijk. Het openbaar mi-
rie zou echter intussen een bestu-
ig beginnen van een omvangrijk dos-
dat door Scotland Yard is samen
gesteld van de zaak van Aloysius
„Lucky" Cordon.
Gordon, een 31-jarige Jamaicaanse
jazz-zanger, werd op beschuldigingen
van mishandeling van mejuffrouw Kee
ler op 7 juni tot drie jaar veroordeeld.
In hoger beroep werd hij eenter vrijge
sproken. Dit geoeurde. nadat net hoi een
onsamenhangende bandopname in zijn be
zit had gekregen die door mejuffrouw
Keeler was gemaakt onder invloed van
sterke drank en verdovende middelen
kort na de veroordeling van Cordon.
Nu de barid opnieuw zal worden onder
zocht en er nieuwe brieven van Ward
zijn ontvangen, zijn er sterke aanwijzin
gen
dat er opzienbarende
,\i* ontwikkelingen op handen zijn. Maan- jpv
w .-uuiisiana n^ntana i; r-r i>»n flnUtpreamnazne aan
Gelijke rechten voor
liberale joden in
Israël?
De leiders van het liberale jodendo'm
uit Amerika wensen van Israël de erken
ning dat hun opvattingen omtrent de
religieuze beleving van het jodendom
even legitieme vorm is als die van
orthodoxie. In Israël wordt het liberale
jodendom, dat vooral in Amerika grote
aanhang heeft, niet erkend. De enige
vorm van jodendom die in Israël wordt
geaccepteerd is het traditionele joden
dom. Tot zelfs de rabbijnen van het
liberale jodendom worden in Israël geen
rabbijnen geacht.
Onlangs heeft de Israëlische minister
van godsdienstzaken op een bericht uit
Amerika, dat enige liberale rabbijnen
naar Israël zouden komen om het libe
rale jodendom meer ingang te doen vin
den gereageerd met op te merken: „dat
Israël hel liberale jodendom dezelfde
rechten zal geven als andere religieuze
minderheden die naar Israël komen orr
zending en missie te bedrijven". Het li
berale jodendom heeft in Israël nauwe
lijks aanhang. Het kent slechts kleme
besloten groepjes in Jeruzalem.
Aviv en in Kfar Sjemarjahoe.
Prof. dr. Nelson Gluck, de president
van het grootste liberale rabbijnense
minarium ter wereld, de Hebrew Union
College of Cincinnati, heeft in Tel Aviv
tijdens zijn rede bij de opening vai
academische jaar van de faculteit voor
biibels en archeologisch onderzoek ern
stige kritiek geuit op de achteruitstelling
in Israël van het liberale jodendom. Hij
drong aan op „volledige" vryheid van
godsdienstuiting in al haar vormen. Hij
ontkende met nadruk dat de liberalen
hun opvattingen omtrent het jodendom
in Israël zouden willen propageren,
maar kritiek uitte hij op de leiding en
controle die van hogerhand in Israël be
staat op de volledige vrijheid van ge
loof.
Prof. Gluck zeide niet te geloven, dat
die controle strookt met alles wat de
joodse religie, het joodse volk en Israël
inhouden.
In Grand Rapids is overleden op 77-
jarige leeftijd de theoloog prof. dr. Henry
Meeter, die van 1927 tot zijn emeritaat in
195fl verbonden is geweest aan het Calvin
College. Jarenlang doceerde hij exegese.
het
Israël
In dit hoofdstuk wordt duidelijk uit
gesproken dat als de wegwerping t»an
Israel de collectieve verwerping van
Israel als volk is, er ook sprake moet
zijn van een collectief herstel. Maar
dan wordt voorzichtigheidshalve weer
gezegd: „Dit collectieve herstel vergt
niet de toekomstige bekering van alle
joden, evenmin als de verwerping be
tekende de afvalligheid en de ver
werping van iedere Israëliet. Maar
er is wel zeker bedoeld een wijd ver
breide aanvaarding van Jezus als de
Het opmerkelijke van dit rapport is
dat er twee aanhangsels bij gevoegd
zijn. waarvan het ene gaat over het
probleem Israel en het andere over
pre-millenialisme. Het eerste aanhang
sel geeft de indruk enigszins af te wij
ken van de positie die op dit punt wordt
ingenomen door het officiële rapport
zelf. want daar wordt uitgesproken:"
„De unieke positie van Israël als het af
gescheiden. uitverkoren volk van God.
is in de nieuwe dispensatie op de kerk
overgegaan. Dit houdt dus in. dat de
feographische en politieke aspecten
sraels bestaan van belang waren i:
geschiedenis van de openbaring, doch
deze bijzondere betekenis sedert pink
steren verloren hebben." Even eerder
wordt in dat aanhangsel gezegd dat Ro
meinen 9—11 ..geen persnectief openen
voor een uiteindelijke volledige beke
ring van de Israëlieten; Paulus spreekt
hier helemaal niet over de toekomstige
terugkeer naar Palestina."
Vooral deze beide aanhangsels zet
ten zich af tegen het Amerikaanse
prechiliasme. Het opmerkelijke is
dat men kennelijk niet op de hoog
te is van de Nederlandse inzichten
op dit punt. In de Nederlandse ver
taling van het rapport wordt name
lijk het Engelse woord rapture, dat
vertaald behoort te worden met „Op
name" constant vertaald met het
on-Nederlandse woord „verrukking".
Eigen blatl
In de voorbesprekingen is ook gehan
deld over de vraag of het nodig is dat
de Gereformeerde Oecumenische Synode
een eigen tijdschrift zal uitgeven. Een
commissie spreekt uit dat dit absoluut
nodig is, maar meent dat de tijd daar
voor nog niet rijp is. Aangeraden wordt
om in dit verband samen te werken
met de uitgave van het Internationaal
Reformatorisch Verbond, het Reforma
torisch Bulletin dat twee maal per jaar
verschijnt.
Voorts Is een rapport gewijd
vragen naar de grenzen van de kerk.
waarin enerzijds de volkskcrkgedachte
wordt afgewezen, maar tegelijkertijd
ook gewaarschuwd wordt tegen pogin
gen om een gemeente van enkel be
keerlingen en heiligen op te richten.
Op het vraagstuk wordt eigenlijk geen
Christus met Zijn apostelen door Woord
en Geest de kerk vergadert en onder
houdt en anderzijds, dat God daarbij
Wat Ik doe weet gij nu niet, maar gij zult het later verstaanM
(Johannes 13:7). Het loopt tegen Pasen. De Here en Zijn dis
cipelen zijn aan de maaltijd en dan ineens gebeurt dat won
derlijke, dat onbegrijpelijke. Jezus omgordt zich met een lin
nen doek en begint de voeten der discipelen te wassen. Hoe
is het mogelijk de Here doet het werk van een dienst
knecht. Petrus protesteert. Nee, Here, dat nooit bij mij. En
dan hoort hij: Wat Ik doe weet gij nu niet, maar gij zult het
later verstaan.
Petrus begrijpt er niets van, helemaal niets. Het hoeft ook
niet later, Petrus, later zult gij alles begrijpen. Tast nu
nog maar wat in het donker rond.
Zo gaat het ook in menig mensenleven. De Here laat de mens
dikwijls in het onzekere. Waarom doet Hij zo met mij? Ja,
waarom! Later zult gij alles verstaan. Laat het maar toe. Ga
maar rustig verder en protesteer niet. Wat lk doe weet gij
nu niet, maar het komt best in orde.
Leven uit het geloof is niet anders dan Jezus in het eigen
leven Zijn gang laten gaan, zonder te vragen naar het waarom
en zonder te protesteren. Dat is in het geloof de moed hebben
de donkerste weg te lopen die men kan lopen, wetende dat
het goed is. Niet alles willen begrijpen, maar het leven leggen
in Zijn hand. Want, wat Hij doet weten wij nu niet, maar later
zullen wij het verstaan.
De Lutherse Wereldfederatie
heeft op zijn assemblee in Hel
sinki besloten tot oprichting van
een Stichting voor Oecumenische
studie. De stichting zal gevestigd
worden in Straatsburg, waar door
de aanwezigheid van protestantse
en rooms-katholieke theologische
faculteiten het oecumenisch ge
sprek op hoog niveau vergemak
kelijkt kan worden. Met de op-
de dienst van mensen inschakelt.
Er had op deze synode ook een
port ingediend moeten worden over
..rasproblemen." Er was een comn
sie benoemd, maar deze is niet
staat geweest bij elkaar te komen. De
voorzitter van de commissie die niet
gefunctioneerd heeft, stelt daarom
voor dat de synode die vandaag
zitting bijeengekomen is opnieuw een
commissie zal instellen. Voorgesteld
wordt dat deze commissie zal bestaan
uit een aantal leden van kerken
Zuid-Afrika en een zelfde aantal leden
uit één ander land en dat er voor
zieningen gemaakt zullen worden op
financieel gebied opdat de leden gok
werkelijk bij elkaar zullen komen.
R.k. waarnemer over Lutherse Kerk
De Rooms-Katholieke Kerk er
kent de Lutherse als een echte
christelijke kerk" ofschoon niet
op hetzelfde niveau als de R.K.
Kerk, heeft de jezuïetenpater Jo
hannes Witte in Helsinki ver-'
klaard. Deze rooms-katholieke
theoloog van de pauselijke Grego
riaanse universiteit te Rome, zei
dit in antwoord op een vraag op
een persconferentie, die tijdens
de algemene vergadering, die nu
in haar tweede week is en tot 11
augustus duurt, werd gehouden.
Het Vaticaan heeft op uitnodiging
twee officiële waarnemers naar
de grote Lutherse conferentie ge
zonden, die op de zittingen aan
wezig zijn.
hier worden afgeleid, dat de R.K. kerk
de Lutherse erkent als een echte
christelijke kerk?" „Dat is een zeer
interessante vraag, doch moeilijk te be
antwoorden", zeide hij.
De andere r.k. vertegenwoordiger op
de conferentie was de eerwaarde pa
ter dr. Peter Blaeser, van het Johann
Adan Moehler Instituut en lector aan
de Theologische academie te Paderborn
in Duitsland. Volgens functionarissen
de R.K. Kerk vertegenwoordigers heeft
gezondén naar een assemblee van een
protestantse wereldorganisatie.
„Rooms-kathoiieken kunnen de Luther
se Kerk niet erkennen als de ware
kerk, omdat Jezus Christus ccn kerk
heeft gesticht cn deze kerk door Je
zus Christus zelf is gewaarborgd tot
het einde der tijden", zeide pater Wit
te. „Rooms-kathoiieken erkennen de
verschillende elementen van dc kerk
buiten de R.K. Kerk", vervolgde hij on
der aanhaling van een Vaticaanse ver
klaring van 1960 betreffende dc kerke
lijke politiek.
Maar hij verklaarde met nadruk, dat
er een scheidingslijn loopt tussen de
kerk van Jezus Christus en „hen, die
erbuiten staan", ofschoon hij opmerk
te. dat wijlen Paus Johannes niet-ka-
tholieke kerken „kerken" had genoemd.
Superkerk
..Er is altijd een oecumenische bewe
ging geweest, maar deze is in deze
nieuwe periode van de geschiedenis
„zeer sterk" vervolgde pater Witte. Ge
durende de laatste 30 jaar is in toe
nemende mate studie gemaakt van pro
blemen. die betrekking hebben op het
Rooms-katholicisme en het protestantis-
Zowel protestanten als rooms-ka
thoiieken geloven in de boodschap dei-
verlossing". zeide Pater Witte en hij
verklaarde, dat „de natuur van de kerk
het moeilijkste probleem voor beide
partijen" :s. Witte zeide ook dat „in
dien er slechts één lutherse kerk was.
dit een gunstige omstandigheid voor de
hereniging van de gehele christenheid
zou kunnen zijn".
Hij verklaarde dat zulks een zaak
was. waarover de lutheranen zelf moes
ten beslissen en dat hij de indruk had,
dat er een sterke stemming tegen een
lutherse „superkerk" bestaat.
richting van deze stichting, die
enigszins te vergelijken is met
het Secretariaat voor de Christe
lijke Eenheid van het Vaticaanse
concilie en de Commissie voor
Geloof en Kerkorde van de
Wereldraad van Kerken, heeft
de Lutherse Wereldfederatie zich
uitdrukkelijk uitgesproken voor
de dialoog met de andere chris
telijke kerken.
De stichting zal vooral de theologische
kwesties onderzoeken, die de Lutherse
Kerken van de R.K. Kerk scheiden. De
conferentie besloot voorts, dat de stichting
over minstens vier theologen zal beschik
ken met assistenten en verdere hulp
krachten. De Lutherse Kerken van Duits
land. Zweden en de Verenigde Staten
hebben de gelden gefourneerd voor een
stichtingskapitaal van 500.000 gulden.
Naarmate de conferentie vordert, ne
men de discussies in levendigheid toe. De
vraag welke weg de Lutherse Kerken
moeten volgen, is binnen de gespreks
groepen al veelvuldig aan de orde geko
men en eist nu de volledige aandacht van
de conferentie.
Debat
Naar buiten toe werd de aanleiding tot
het plotseling haast hartstochtelijke debat
gevormd door het rapport van de West-
duitse bisschop Lilje over het hoofdthema
van de bijeenkomst: De rechtvaardigings-
Onverwacht weigerde de conferentie,
het rapport in behandeling te nemen, om
dat er volgens enkele afgevaardigden be
langrijke punten in ontbraken. Er zal nu
een nieuw rapport worden samengesteld,
terwijl naast dit zuiver theologische do
cument een boodschap zal worden
steld in voor alle men
Terwijl de Lutherse Kerk tot dusver in
Helsinki de indruk maakte van een mo-
nolitisch blok. is nu ook hier de verschei
denheid in eenheid sterk naar voren
gekomen. In niet geringe mate hebben
daartoe de jonge kerken van Azië en
Afrika bijgedragen, die in Helsiniki voor
de eerste maai sterk vertegenwoordigd
De belangstelling van de Finnen voor
de conferentie is zeer groot. Iedere avond
is de jaarbeurshal in de Finse hoofdstad,
waar deelnemers aan de conferentie over
brandende kwesties van het christendom
komen spreken, tot de laatste plaats
Ondanks grote tegenwerking:
Veel christenen in
communistisch China
Uit verhalen van vluchtelingen uit com
munistisch China blijkt zo af en toe
de stand van zaken op kerkelijk gebied
in dit land. In Hongkong verklaarden
enkele gevluchten in een interview dat
hoewel de communistische regering hoe
langer hoe meer kerken gaat sluiten het
getal van gelovigen, dat voor bijbelstu
die, gebed en godsdienstoefening bij el
kaar komt. stijgt. Deze verhalen worden
van verschillende kanten bevestigd zo
dat mag worden aangenomen dat er in
communistisch China verscheidene groe
pen christenen wonen.
Kardinaal Alfrink, aartsbisschop van
Utrecht, heeft uit Rome bericht ontvan
gen dat dc tweede conciliezitting op 4
december, een woensdag, gesloten zal
worden. Zoals bekend begint deze tweede
zittingsperiode op zondag 29 september.
Vraag
welke na iemands dood dan worden het bessensap weg"
uitgekeerd. Waarom zou men echter, niet gezond om
wanneer men financieel daartoe in staat bruiken.
is. niet bij het leve" verschillende in- Vraag: Ik heb
stellingen, welke een menslievend doe? van Koning Willem
beogen, met een belangrijke gift be- uit
denken.
Mijn vraag is nu echter: Is hiervoor
ook schenkingsrecht verschuldigd aan
de fiscus? Zo ja, hoeveel bedraagt dat?
Bovendien kan men de typische smaak
gkrijgen. Het beste is
doen, want het is
veel van te ge-
Vraag: Enige tijd geleden vernam
ik (naar ik meen via uw rubriek) dat
de laatste huurverhoging niet van toe
passing is. wanneer de W.C. in de wo
ning slechts toegang heeft in de keu
gulden uit 1832 ken. Daar dit het geval is, sprak ik
J met de huisheer over omdat ik
een halve gulden
Koningin Wilhelmina. Wat weer op het vroegere huurpeil wilde ko-
de waarde van deze munten?
En
ximumbedrag vrijgesteld?
Antwoord: Schenkings- of
recht is verschuldigd door de verkrij
ger. Voor beide geldt een vrijstelling
instellingen van algemeen nut.
Antwoord: De waarde van deze mun
ten hangt geheel af van de staat, waar
in ze verkeren. Een gulden van 1832,
welke wel is afgesleten maar nog goed
leesbaar, kan u om de gedachten te
bepalen stellen op rond 5. Betere
exemplaren zijn aanzienlijk meer
waard, slechtere zijn nagenoeg waarde-
de te veel betaalde huur wil
terugkrijgen. Mijn huisheer wees dit
onmiddellijk van de hand. Mocht ik
het hoger op willen zoeken, dan zou er
toch geen terugbetaling van een deel
van de reeds betaalde huur geschieden.
Verder hoefde ik er niet op te reke-
nog iets aan de woning
Brieven, die niet z(jn voorzien
van naam en adres, kunnen niet In
behandeling worden genomen Ge
heimhouding is verzekerd Vragen,
die niet onderling met elkaar In
verband staan, moeten in afzonder-
Hjke brieven worden gesteld Per
brief dient een gulden aan post
zegels te worden Ingesloten.
vuui uiaicimigcii van aigcuiccu uui, m- - 7. "«-"o mei uvei. is nel aangc-
dien de verkrijging de 5.000 niet te l?0f- want afgesleten exemplaren zijn geven motief algemeen geldend, zodat j
«----• -niet zeldzaam, stempelnieuwe of j6 van de huur
slissen dan dc deskundige commissie,
is de vraag. U ziet dus dat U zich tot
de commissie zal moeten wenden. Het
vervallen verklaren van de huurverho
ging geschiedt niet met terugwerkende
kracht Een eigenaar die de woning
verwaarloost, kan eveneens getroffen
goede wel. Een halve gulden
boven gaat en indien
de verkrijging een opdracht is verboi
den, die daaraan het karakter van a.-
gemeen belang ontneemt. Anders geldt deZ(: geheel of bijna gaaf is. Die
een tariel van 10 pet. voor deze In- v" jU"1™ -
stellingen, voor schenkingen dus even
goed als voor verkrijgingen uit nalaten
schappen. Bij schenking kan de schen
ker evenwel een aftrek voor inkomsten
belasting vragen onder het hoofdstuk drijf,
ik daarop een beroep kan doen? Kan
1929 de verhuurder weigeren, reeds teveel
f_ heeft alleen verzamelwaarde, indien betaalde huur terug te geven' Kan hii 5en' Maar
deze geheel of bijna gaaf is. Die waar- zich onttrpkkpn aan ppp, oodo,. die ln een
vervallenverklari.,6
de huurverhoging. Bovendien kan
noodgevallen de bouwpolitie ingrij-
alle woorden,
de kan u dan houden op een gulden.
Deze prijzen zijn slechts gemiddelden,
want het hangt er altijd van af, wat
de bepaalde verzamelaar geven wil.
Vraag: Ik werk ln
warenhuis waarin sla
zich onttrekken aan eèn°red"elijk"öndèr- een ontstemmmg worden geuit,
w°Uh? T0t welke insta"Be moet ik mij Vraag- ^"heb^e
vLmjH vr^rc- AJte denlang is er een fluistercampagne aan prof, Meeter was in Nederland bekend uw
p ,o Frisland) Ve *an* «eweest tegen hooggeplaatste door zijn bezoek als afgevaardigde van de dat
t 'a,iu rtprsonpii m Knaptand Men arnlt mze-r*hu.,.Vi -.-.o x» to
Vraag: Wat kan ik doen om
zuurd bessensap weer bruikbaar te
Antwoord: Hoogstwaarschijnlijk
bessensap gegist. Dit is een proces.
wenden
Antwoord:
huurwetgeving weer het "een en'ander
tuindersbe- veranderd, waardoor dit punt niet meer
- - sla en to- wordt genoemd. Alleen moet de huur-
maten gekweekt worden. Nu werd het adviescommissie goed letten op het prl- aan aan net
Heeer d...n met a. er bij 25 tot vaat. Ze zal dus wel met het doof u rubb^ wat™CTs"«en 11
Toen lk daar genoemde punt emstig rekening hou- "..72: l-Ü.Jf
armslag. Inder-
dezer dagen met de
T" 30 graden Celsius wi
a" werkte met ontbloot bovenlijf, werd den. maar "heeft
de vraag gesteld of men al of niet daad heb ik mer
is bruin wordt onder glas. Nu dacht ik van thans wel
,-ubber drinkwa-
terzak, waarvan het water naar smaakt
jongste Wat is hiertegen te doen?
Antwoord: Als het een nieuwe wa
terzak is. zal de smaak op den duur
wel minder worden. Is het een oude
waterzak, dan kan het zijn. dat de
dan zal u
zak moeten kopen.
Vraag: Ik wil
op te merken, dat derwag°en opbergen." Moe^h^t"invetten
irverhOBina wordt van hat nhnnnJ „„u.-n.. I" venen
CHRIST. GEREF. KERKEN
personen in Engeland. Men ^eplt alge- Christian Reformed Church
meen toe dat sommigen die Ward
i den hebben kunnen helpen, liever
j 'niem zijn gebleven dan voor hem
[rechtzaal te pleiten.
»u- raje synode
,no* ken. Hij heeft e<
de ceerd. waarvan
|werd vertaald.
i optreedt
doen valt. U kan
de Gereformeerde Ker-1 het met suiker
aartegen niets
eens proberen of
drinkbaar is te
I maken. Meestal echter gaat de gisting
i weer door als men suiker toevoegt en
Idan gaat de gehele massa schuimen.
niet. omdat
huurverhoging wordt
het chroom geschieden
.r7^VpSntran??i Hnit «m »1Sj het uitsluitend poeder of
ir»a pn jj>»•- ♦««»»- 1 J 1 Antwoord: Het beste i
•erkleuring veroorzaken, niet door ge- toegang heeft door de keuken, althans «ei oesie is óp w,wn pCn
«las heendringen. Gaarne zou ik voorzover uit de briefwisseling valt op goede onderhoudsbeurt te «L 8 ®en
te, maken. In elk geval moet de huur- woonlijk en dan af te
eerste instantie be- doek of stuk plastic
hierover inlichtingen ontvangen.
Antwoord: U heeft gelijk, want de adviescommissie
ultraviolette stralen kunnen niet door slissen
het glas dringen.
i als ge-
-- cn vcivuigens re
gelmatig te controleren en schoon te
