VAREN
met liefste dochter
van de H.A.L.
En sherry
drinken
in warm
Santander
L
^^erda da
ZATERDAG 3 AUGUSTUS 1963
die U aan boord verwennen
tig zijn. Ze mag
staan, dat haar passagiers toe
geven aan die last, die zee
ziekte heet. Zij moet haar aan
moedigen het bed te verlaten
en daarvoor is soms veel over
redingskracht nodig. Meisjes,
die niet zelfstandig zijn, die
niet kunnen optreden, zijn niet
geschikt voor het beroep. „Zo
af en toe komt zich wel eens
een meisje aanmelden, van
wie ik denk: Kind. moet ik
Opleiding
Voordat Cora L. Schreiner
bij de HAL solliciteerde 'had
zij een degelijke opleiding ach
ter de- rug. ,,Een stewardess
op onze schepen moet goed
Engels kunnen spreken. Daar
om heb ik een jaar in Enge
land gewerkt, in een hotel. Ik
ben serveerster geweest in
verscheidene restaurants en
het laatst in hotel Ter Duin in
Noordwijk."
Cora L. Schreiner ging naar
zee om de wereld te zien. Ze
zwierf met vele schepen van
de „Lijn" in alle jaargetijden
over de zeven zeeën. Met de
oude Volendam bracht zij 1500
emigranten naar Australië en
terugkomend KNIL-gezinnen
en Ambonnezen naar Rotter
dam. Voor haar is het varen,
altijd maar varen. Zomer en
winter, weer of geen weer. Het
stewardessen aan boord water laat haar praktisch niet
a/b s.s. Statendam, juli '63.
TJA, nu is de cruise dan ein-
delijk begonnen. De kust
lijn is vervaagd tot een
ragfijne nauwelijks zichtbare
streep. Het contact met het
land kan alleen nog worden
onderhouden door middel van
een fles. Steward, asjeblieft,
geef me een fles voor een
laatste groet aan de vaste
wal: Vaart allen wel, ik keer
niet weer. Ik leun tegen de
railing en laat de wind speels
mijn haar beroeren. Mijn ge
zicht vangt de zwakke stralen
van de late middagzon. Ik
voel de spanning van de laat
ste uren voor het vertrek
langzaam uit mijn lichaam
wegebben en me een gevan
gene worden van een rust die
onwezenlijk aandoet. En het
verlangen stilt, dat fel verlangen van jaren naar het heftig
begeerde eens dagen achtereen te mogen zijn op dat stukje
grond dat schip heet, omgeven door water zo ver het oog
reikt en omspannen door hooggewelfde luchten. Maar tege
lijk begint een nieuw verlangen aan het roerig hart te
knagen, in pijn niet minder zwaar. Verlangen naar het
onbekende, naar het land dat achter elke einder ligt en
waarheen de kleine mens altijd maar wil reizen.
Ja, ik beleef het en onderga het de cruise is eindelijk
begonnen!
De cruise met het s.s. Staten- in Midden-Afrika en de hele we-
dam. reld een tiental malen heeft be-
Met mensen, van wie het meren- reisd, waarom bent u hier? Omdat
deel elkander' nooit eerder heeft ik een dek onder mijn voeten wil
ontmoet en in de toekomst ook voelen. En u, meneer, dieOm-
wel nooit meer zal ontmoeten, dat ik de waarheid heb ontdekt
Mensen van alle rang en stand, van Slauerhoffs woord: Nooit
en van elke leeftijd. Echtparen sliep ik beter, dieper dan aan
met en echtparen zonder kinde- boord. En u, mevrouwIk ver
ren. En ongehuwden van beider- lang naar vreemde landen. En
lei kunne. Een beroemd archi- uIk word getrokken door de
tect wiens naam ook glans heeft zee. EnOmdat nergens ter
in het buitenland, een knap chi- wereld de lucht zo zuiver is als
rurg, een gepensioneerde kolonel op die onmetelijke plas.
van de Royal Air Force, een mo- l"1*1
dieus geklede inkoopster van een
groot modemagazijn, een directri
ce van een voorlichtingscentrum
met drie van haar leraressen, een
man ,uit\de reclamewereld en een
vakvèrenigTngsman, gegoede mid
denstanders en captains of in
dustry, mannen en vrouwen die
op hoge posten hun dagen slijten
op muffe kantoren en mannen en
vrouwen die dag in dag uit in
auto's over de wegen razen, een
voudige huismoeders wier gelaat de
is getekend door dagelijkse zorgen
het leven
doen en laten wat ge wilt. Nie
mand die zich aan u stoort, nie
mand die zich aan u ergert.
Cruisen
Cruisen met het s.s. Statendam.
Dat is met verstand genieten
van alles wat er te genieten valt
als nippend aan een kostbaar
glas vol fonkelende wijn. Dat is
radicaal de dag plukken. Zich la
ten verwennen door personeel, dat
van verwennen een verheven
kunst heeft gemaakt.
Dat is 's morgens een bloedrode
zon achter de horizont zien oprij
zen en 's avonds achter de hori
zont zien verdwijnen, stukje voor
stukje, als een gouden munt die
door een onzichtbare hand lang
zaam in de spaarpot wordt ge
stopt, die wereld heet.
stad, waarin zo op het oog
alleen maar blijde en vriendelijke
mensen wonen. Ge zit, als de
schemering begint te vallen, op
een van de brede boulevards en
ge drinkt de drank, die het land
bekendheid gaf: sherry, en wel
zo droog als ge niet wist dat sher
ry droog kon zijn. En ge kijkt met
genoegen en bewondering naar
mooie, kleine Spaanse kindertjes,
voor wie het klokje van gehoor
zaamheid veel later dan om zeven
uur gaat tikken. Ge wandelt langs
winkels met etalages vol van din
gen. die ge graag zoudt willen ko
pen, en als de nacht is gekomen
wandelt ge terug naar het schip.
meerd.
En de volgende dag doet ge,
per touringcar, aan sightseeing in
warm Santander. Ge hebt het ge
luk een Spaans meisje tot gezel-
iin te krijgen, dat u wel niet ver
staat, maar zoveel begrip toont
voor de warmteproblemen, waar
voor een man uit het hoge Noor
den in Santander wordt gesteld,
dat zij hem vriendelijk lachend
met een fraaie waaier de koelte
toewuift, die hij wenst en nodig
Santan-
Dat i
i de
opgang en zonsondergang aan
dek zijn, turend uitzien over een
gladde zee naar land dat eindelijk
in zicht moet komen, of zo maar
wat dromen dromen, verlangens
koesteren, die nooit verwezenlijkt
zullen worden, zich laten drijven
op de golven van een wilde fan-
Dat is na het diner, als het
schip in het donker van de nacht
zit gevangen, over de railing leu
nen aan de zijde van een lieve
vrouw en samen in de diepte blik
ken naar het witte spoor van
schuim, dat het schip door zijn
vaart in het water trekt, de lich
ten van passerende schepen tel
len, en luisteren naar de wee
moedige muziek die uit een van
de salons bij flarden doordringt
tot het dek, waarover bij het na
deren van het middernachtelijk
uur een koele bries gaat werve
len. die huiveren doet.
der, verrukkelijke stad vol ro
mantiek, verborgen in huizen en
in straten, en in kleine restau
rants waar de goudgele sherry
gestadig vloeit.
Cruisen met het s.s. Staten
dam.
In vijf dagen uit en thuis.
Mooi
se met het s.s. Staten-
kort bezoekje aan San-
Ier is een imponerende
Maandagmiddag weg, za
terdagochtend terug.
Vijf dagen en vijf nachten
op de korte en op de lange
deining.
En dan is alles weer voor-
bij.
Het leven herneemt zijn
normale loop.
Maar de herinnering blijft.
Herinnering aan mensen, die
je even in de ogen hebt mo
gen kijken, die je vluchtig
passeerden als schepen in de
donkere nacht. Herinnering
aan avonden op een dek, aan
gesprekken, aan een mooi
Spaans meisje dat je koelte
gaf, aan de vuurtorens van
Ouessant, aan de lichten van
Dover.
Allemaal herinnering, die
eens het hart pijn gaat doen.
En opnieuw verlangens op
wekt.
Maar wie weet!
Lief
De 'cruise met het s.s. Staten
dam.
Het is een lief schip, peinst een
adj. chef-hofmeester.
En dat is raak gezegd.
De Nieuw-Amsterdam is de def
tige madame-mère, de Rotterdam
moderne, elegante vrouw,
de Statendam is lief, ge-
lief. Zij is en blijft voor mij
enkel zonneschijn lijkt, rijken die de liefste dochter van de HAL.
betaalden en mer
voor hebben moe
ten sparen, een
hotelhoudster uit
Duitsland en een
autohandelaar uit
België, een ad-
notaris de ge
hele samenle
ving, nationaal
en internationaal,
-in haar rijke
schakering, met al haar deugden theek
j Zonnige reportage
van Hein Waalwijk
CORA l. SCHREINER
ZE is de chef van de
i ondeugden, bijeen op t
Waarom
,s. Statendam,
heeft alle charme die een
vrouw zich maar kan wen
sen, ze heeft mooi blond
haar, ze woont in Den Haag
en haar naam is Cora L.
Schreiner. Toen ze op 14
april 1950 met het s.s. Nieuw-
24.294 register ton, haar
195.79 meter, zij is 24.00
meter breed en
gemeten van kiel
%ran de radar-
mast 49.30 meter
hoog. Haar hut
ten zijn ruim en
comfortabel, haar
public rooms rijk
aan sfeer. Zjj
heeft een goed-
voorziene biblio-
n gezellige schrijfka-
mer. L»e sieraden die zij „draagt"
getuigen van een voorname smaak.
En zij is hartelijk en bezorgd voor
allen, die haar bewonen. Zij gaat
het kalm haar weg, rustig doorploegt
zij bang iemand
„Zeg maar Bill"
IJ IJ heet W. T. Bruins en
de W is de eerste letter
Willem,
Amsterdam als stewardess AmeHkanën zZ ik aMjd:
haar eerste oversteek naar Noem me maar Bill want
kijk, dat is voor hen een
naam, die makkelijk ligt."
Zijn functie is hutsteward en
hij bedient de passagiers uit
de eerste klas. Van zijn werk
iar maar, nei zegt dat het prettig \g
gauw ai. Maar maar dat er g"evaar"lijk'
New-York maakte, werd zij
door al haar vrienden en be
kenden met spiedend óog ge
volgd. Ze zeiden allemual:
„Cora komt wel op dat varen
terug, laat haar
nieuwtje
ik rei tot mezilf: Wat an de-
ren kunnen kan jij ook, je
houdt vol, wat er ook ge-
Op een dag zijn z_
kantoor van de maatschappij ge- zij de
stapt of naar een reisbureau en van haar gasten onaangenaam te
hebben ze zich laten inschrijven zijn.
voor deze cruise. Voor de cruise Een lief schip.
met het s.s. Statendam. Om vijf
dagen en vijf nachten op het wa- Groot genoeg om er voor te
ter te zijn. Waarom? Wat ver- zorgen, dat de zevenhonderd va-
wachten ze, wat hopen ze? U cantiegat^ers elkander niet voor
mevrouw, wat zoekt gij hier?
Rust. ik wil mezelf hervinden. En de voeten lopen, zelfs elkander
u. meneer, die zo stil in een hoek- niet behoeven te ontmoeten als
ïe .zit. 4 j mediteren, waarom? Om- 2jj daarin zin zouden hebben. En
dat ik de mensen wil ontvluchten.
En jij, lief kind. dat toch furore bl<!dt alIes w" het land bledt-
zou hebben gemaakt aan het winkels met souvenirs te kust en
blanke strand van de twee Rivie- te keur. dure en minder-dure,
ra-s, dat in een dure sportwagen kapsalons voor dames en voor
over brede door palmen omzoom-
de boulevards behoort te rijden. »eren- eQ brede, lange dekken,
ik jou waarop het verrukkelijk toeven
is, te wandelen en te zitten.
de juiste
„Het moeilijkste i_
afstand te bepalen tot de 'r
sen. met wie je dagelijks ver
keert. Je woont als het ware
in een glazen huisje. Er zijn
passagiers, die met de hut-
Cora L. Schreiner heeft al
tijd willen varen omdat ze ei
naar verlangde wat van de
wereld te zien en ze dacht, steward amikaal willen
dat dit het beste kon gebeuren gaan en dat zou je er wel 6
door middel van een schip. Ze
zegt nu, dat ze daarin met is
teleurgesteld en dat ze het-
volle pond heeft gekregen. In
de voorbije dertien jaar be
zocht zij veel vreemde landen
en veel vreemde havens. En
ze leerde de zee kennen in al
haar liefheid en in al haar
boosheid. Ze voer op spiegel
gladde zeeën en op zeeën met
huizenhoge golven. Met de
Rijndam zat ze eens in de
staart van een orkaan en ze
was op de Maasdam toen dit
schip in de haven van New-
York bij een aanvaring werd
betrokken.
Taak
Een stewardess, vertelde ze.
heeft -bemoeienis met de vrou
welijke passagier. Zij moet
haar met zorg omringen van
het ogenblik, waarop zij aan
boord komt tot het ogenblik,
waarop zfj aan land gaat. Het
in orde houden van de hut en
het in de hut serveren van
voedsel en dranken, als dit
wordt gewenst, zijn dagelijkse
werkzaamheden. Daarnaast
moet de stewardess de aan
haar zorg toevertrouwde ter
zijde staan als zij zelfs de
zachtste deining niet goed kun
nen verdragen.
Een stewardess, zei Cora L.
Schreiner, mag nooit weekhar-
Omdat,
het land me te vol is en de zee
nog ruimte heeft, omdat ik ook op
een schip plezier vind en vrolijk
heid, omdat ik mijn dromen wil
dromen zonder gestoord te wor
den door lawaai daarom! Par
don, kolonel, u die gejaagd heeft
Koning
toe kunnen brengen hun ami-
kaliteit te beantwoorden. En
dat is fout. Een goede steward
kent het begrip „afstand be
waren", en past het onder alle
omstandigheden toe.
„Bill" Bruins was dertien
jaar toen hij in het hotelbe-
drijf kwam. Hij kent zijn vak
dus tot in de puntjes en is ook
om die reden een voortreffe
lijk steward, een man, die zijn
passagiers begrijpt nog voor
dat zij hem hun wensen heb
ben kenbaar gemaakt. Na de
oorlog vertrok hij met de
strijdkrachten naar Indonesië
en toen hij daar zijn plicht had
gedaan keerde hij naar patria
terug. Dat was in 1948. In dat
jaar werd hij aangenomen bij
de HAL, zodat hij nu dertien
jaar vaart. Hij heeft op vele
schepen gezeten, maar het
prettigste schip vindt hij de
Statendam, waaraan hij zijn
hart heeft verpand en waarop
hij nog best wat jaren wil blij-
Het varen vindt hij trouwens
een genot, elke keer weer. En
hij vindt dat het een huwelijk
niet verstoort. „Ik ben van
mening, dat het de verstand
houding tussen man en vrouw
fris houdt. Moet u zich voor
stellen: elke keer als ik na een
reis thuiskom, is alles weer
Op cruise met het s.s. Staten
dam.
Niets hoeft, maar alles mag,
want gij zijt koning.
I U hoeft niet om acht uur op te
I staan, maar het mag. U hoeft
niet de dag te beginnen met een
zwaar ontbijt, gekozen uit een
keur van gerechten. Ge kunt, als
I ge dat wilt, op het dek en lui
liggend in een stoel volstaan met
Ieen paar vers-gebakken luxe
broodjes. En de vis, die de chef
kok u bij dc lunch aanbiedt kunt
ge van u afschuiven. U mag
|..nee" zeggen tegen de rose mo
ten zalm, tegen de fijnste kaviaar,
die u ooit heeft geproefd en tegen
gevogelte zo bruin en zacht ge-
I braden, dat alleen al het aan-
I schouwen u het water uit de mond
doet lopen.
IEn ge behoeft u niet te verve
len, maar het mag best. want het
I recht is aan u. Natuurlijk, als ge
verstandig zijt volgt ge het dag
programma, dat met grote zorg
is samengesteld. Maar ge kunt
I terwijl anderen, luchtig gekleed,
hun siesta houden op het prome
nade-dek, in de koele salons het
gesprek voortzetten, dat ge de
I avond tevoren met een mede-
I reisgenoot of -reisgenote zijt be
gonnen. Of ge kunt het gehele
I schip doorkruisen, van boven
I naar beneden en van voren naar
achteren, en op vriendschappelij-
Ike voet proberen te geraken met
de hoofdwerktuigkundige in de
hoop dat hij het u vergunt een
kijkje a te nemen in zijn glanzend
EEN PIENTER GRONINGS MEISJE
(VIJFTIEN JAARI)
SLAAGDE VOOR H.B.S.-B
Vijf jaar geleden stapte
brandstoffenhandelaar J. Ron-
da naar de christelijke H.B.S.
aan de Grote Rozenstraat in
Groningen om z'n dochter
Gerda op te geven voor het
toelatings-examen. Hij kreeg
een formulier, vulde het in en
gaf het aan de conciërge, die
de vader er op attendeerde,
dat deze zich met de geboor
te-datum had vergist. De heer
Ronda keek het formulier nog
eens in, maar kon geen fout
bespeuren.
„Uw dochter is toch ten
minste twaalf jaar?", zei de
conciërge. „Nee, ze is tien",
zei de vader.
Gerda is inmiddels vijftien
jaar geworden en ze is juist ge
slaagd voor het HBS-b examen.
Zonder kleerscheuren is ze de
H.B.S. doorgekomen en op haar
eindlijst komt zelfs geen enkele
onvoldoende voor.
metrie. goniometrie en analyti
sche meetkunde, natuurkunde,
Frans en Duits, een zeven voor
algebra, plant- en dierkunde.
Nederlands, Engels. staathuis
houdkunde, aardrijkskunde, ge
schiedenis. handelswetenschap
pen en lichamelijke oefening,
een acht voor scheikunde en een
negen voor kosmografie.
Hoewel het maar zelden voor
komt, dat iemand op 15-jarige
leeftijd het H.B.S. diploma
krijgt, beschouwt Gerda zich
zelf niet als een bolleboos.
In haar ouderlijk huis aan de
Heymanslaan 46a vertelde ze
zonder enige ophef, bijna verle
gen: „Ik ben op een Dalton-
school geweest en bovendien ben
ik een vroege leerling. Ik ben
op 20 september jarig".
Gerda ging spelenderwijs door
de lagere school. Ze bleef een
half jaar in de eerste klas en
had toen genoeg kennis ver
gaard om over te kunnen gaan.
In de derde klas liep ze op
nieuw een half jaar in, zodat ze
al op tien-jarige leeftijd „met
vrucht" de lagere school had
doorlopen.
Het piep-jonge meisje had het
ook op de H.B.S.
moeilijk. Hoewel
drie jaar jonger t
klasgenoten, kon
best bijhouden.
bijzonder
twe
tot
Vroeg naar bed
Karl May
Gerda werkte
rustig door. Haar moeder zei:
..Gerda kon gelukkig vlug le
ren, zodat ze tot en met de
vierde klas uiterlijk om 9 uur
naar bed kon. In de vijfde klas
werd het wel eens later, maar
ze heeft nooit tot in de nacht
hoeven te leren". En vader
Ronda vertelde: „Als ze er al
lemaal zo gemakkelijk komen,
is de H.B.S. niet moeilijk. Ger
da had zelfs in de examen-klas
nog tijd om haar lievelings-au-
teur Karl May en gewone meis
jesboeken te lezen".
Op de vraag: „Ga je nu stu
deren". antwoordde Gerda. ,,Ik
heb genoeg van leren. Ik ga
niet naar de universiteit. Alle
studies duren zo verschrikkelijk
lang. Ik wilde naar een school
voor maatschappelijk werk,
maar daarvoor moet je 19 jaar
zijn. Dat duurt nog even. Ik
heb maar wat anders gezocht.
Ik ga een opleiding volgen voor
chemisch analiste."
Het lijkt niet waarschijnlijk
dat Gerda's zes jongere broer
tjes en zusjes net als zij in re
cord-tijd de lagere en de mid
delbare school zullen doorlopen.
De lagere school heeft namelijk
Gerda's succes ten spijt
inmiddels het Dalton-systeem la-
