Verdrag met n lange
voorgeschiedenis
D
Vierde tussen
VS en Moskou
ZEISS IKON
Vrede met Indonesië
niet tot elke prijs"
PANTE
Nog bereid tot
gesprek
Ieder tevreden
behalve China
en Frankrijk
De tekst van het
kernstopverdrag
Navoluehtmacht
oefent boven
West-Europa
Beklaagde weet van
de
prins geen kwaad
Op zoek naar
Andrea Doria
Diamantkoorts
in Zuid-Afrika
Frans veto niet
te vermijden
Eiirocoiiimissie steunt de
Duitse iuvoermaatregel
50D schakel
J.ft eea &Oft£e hij,
Wiskundige kalenders
VRIJDAG 26 JU.T 19M
Het begon vijf jaar geleden al
E onderhandelingen tussen
Oost en West over een ver-
bod op het nemen van kernproe-
ven zijn in grote trekken als volgt
verlopen
lb I Het begin
Nadat de Sowjetunie in februari en
_maart 1958 een groot aantal kei-n
aproeven had genomen maakte zij 31
n maart 1958 bekend, dat zij haar
n (kernproeven voorlopig zou staken. In
VV april drong de toenmalige president
t-wj Eisenhower er bij Chroesjtsjef op
d(J aan, in te stemmen met besprekin-
gen over het toezicht op de naleving
van een eventuele kernstopovereen-
r \f komst. Dit voorstel werd in mei
wejvaard. Van 1 juli tot 21 augustus 1958
werd in Genève een conferentie van
'deskundigen gehouden ter bestudering
van de kwestie in hoeverre vastge
steld kan worden of een kernstopver-
drag wordt geschonden.
seling plaats tussen Kennedy, Macmil- j
lan en Chroesjtsjef die leidde tot het j
vaststellen van de kernstopbesprekin-1
gen in Moskou.
Vierib
ai
Rapport
Op deze bijeenkomst
detailleerd rapport opgesteld. Een dag
na afloop van de conferentie kondig
den Groot-Brittannië en de Verenigde
Staten aan, dat zij met ingang van
31 oktober hun kernproeven voor één
jaar zouden staken en dat zij dit tel-
kens weer voor een periode van een
jaar zouden doen wanneer de Sow-
jet-regering dat ook deed en wanneer
a vooruitgang werd geboekt in de rich-
j ting van een doeltreffend controle
stelsel. Op 1 en 3 november 1958 nam
de Sowjetunie nog kernproeven. De
Westelijke mogendheden namen na
31 oktober geen proeven meer.
(Advertentie)
camera met
wereldgarantie
CONTINA
f 139.-
Op 30 augustus 1961 maakte de
Sowjetunie bekend, dat zij de proef
nemingen zou hervatten. Twee da
gen later volgde de eerste van een
serie van een veertigtal kernproeven
waaronder er een was van meer dan
vijftig megaton. Op 15 november 1961
hervatten de Verenigde Staten
hun ondergrondse kernproeven. Een
tiental dagen later werd in Moskou
de tekst gepubliceerd van een uit
vier punten bestaand ontwerp-ver-
drag over een verbod van al'e proef- I
nemingen in de dampkring, de ruim- toepassing van kernenergie
te en onder water zonder internatio- |nj volgde de ondertekening van het
nale controle en met een moratorium akkoord over de telex-verbindmg tus-
Het akkoord dat gistermiddag te
Moskou is geparafeerd is. Groot-
Brittannië buiten beschouwing laten
de, het vierde dat in een tijdsbestek
van iets meer dan een jaar tu
de Verenigde Staten en de Sowjet
unie is gesloten. In juni van het vo
rig jaar werd in Genève een Ameri
kaans-Russische overeenkomst geslo.
ten betreffende het vreedzaam ge
bruik van de ruimte. In mei van dit
jaar werd in Moskou een verdrag
ondertekend inzake de vreedzame
W
Rachman over Maleisië'
Senoritas-Rood
In het bekende rode blik
op ondergrondse kernproeve
Ver. Staten
Moskou en Washington.
Op 25 apil 1962 begonnen de Ver
enigde Staten met een serie kern
proeven in de Stille Oceaan. Enkele
maanden later, in augustus, ging ook
de Sowjet-unie weer over tot het ne
men van een serie kernproeven. De
ontploffingen die de Russen teweeg
brachten waren vaak van uitzonder
lijk grote kracht. Nog diezelfde
maand brachten de Westelijke mo- De reacties op de parafering
gendheden op de ontwapeningsconfe- va„ het gedeeltelijk kernstonak
rentte m Geneve twee ontwerp-ver-
dragen ter tafel, een betreffende een koord Moskou zijn over het al-
volledige en een voor een gedeeltelij- gemeen lovend. Vooral in Japan,
ke stopzetting van de kernproeven, jhet enige land dat een atoombom-
Beide ontwerpen werden door de bardement heeft doorstaan, heb-
Russen afgewezen. ben 20wcl regering als op„ositie
BrieVCll vee^ waarder*n£ voor het bereik
te.
Aan het eind van het vorig jaar en
het begin van dit jaar zonden Ken
nedy en Chroesjtsjef elkaar ver
scheidene brieven. .In een daarvan
verklaardé de Sowjetleider zich be- j
reid tot het toestaan van twee a drie
internationale inspecties per jaar op
Russisch grondgebied. Het Westen
vond echter dat per jaar minimaal
zeven inspecties moesten plaatsheb- j
ben. In de maanden april, mei en'
juni van dit jaar had een briefwis-1
De Franse bladen zijn het er vrij
wel zonder uitzondering over eens
dat het akkoord geen effect zal heb
ben op het streven van president De
Gaulle om Frankrijk tot een kern-
mogendheid te maken. Verwacht
wordt dat de president maandag op
zijn persconferentie zal laten weten,
dat Frankrijk het Moskouse verdrag
niet zal onderschrijven.
Er i
ren er van uit te gaan, dat zo
snel mogelijk een overeenkomst
moet worden bereikt over alge
hele en volledig!» ontwapening on
der streng internationaal toezicht
en in overeenstemming met de
doeleinden van de Verenigde Na
ties, waardoor een eind zal wor
den gemaakt aan de bewape
ningswedloop en waardoor de
produktie en het beproeven van
alle soorten wapens met inbegrip
van kernwapens geen zin meer
zal hebben.
Besluit
Besloten werd het volgende:
Artikel I: 1) elk van de partijen
in het verdrag verbindt zich om
iedere proefexplosie van een
kernwapen en iedere andere kern
explosie te verbieden, te voorko
men en niet uit te voeren op wel
ke plaats dan ook, die onder het
gezag en de jurisdictie van het
betrokken land valt:
a) in de atmosfeer, in de ruimte
en onder water (zowel in de terri
toriale wateren als in open zee)
b) in iedere andere omgeving,
wanneer een dergelijke explosie
radio-actieve afval veroorzaakt
buiten de territoriale grenzen
van het land onder welks gezag
en jurisdictie de explosie wordt
teweeggebracht.
Voorbehoud
Hierbij wordt het voorbehoud
gemaakt, dat naderhand een ver
drag zal worden gesloten waarbij
alle kernexplosies, ook de onder
grondse, zullen worden verbo
den.
2) Elk van de aan het verdrag
deelnemende landen verbindt
zich verder om zich te onthouden
van het veroorzaken, bevorderen
of op welke wijze dan ook deel
nemen aan het teweegbrengen
van proef-explosies van kernwa
pens of iedere andere kernexplo
sie waar dan ook binnen een van
de omschreven gebieden, of die
resultaten teweegbrengt als waar
over in paragraaf een van dit
artikel wordt gewaagd.
Amendement
Artikel II: 1) Elk van de deel
nemende landen mag amende
menten op het verdrag voorstel
len. De tekst van een voorgesteld
amendement moet worden over
gelegd aan de regeringen van de
verdraghoudende partijen, die het
aan alle deelnemende landen
moeten doorgeven. Daarna zal,
wanneer een derde of meer van
de verdragspartijen er om
vraagt, een conferentie worden
bijeengeroepen door de oorspron
kelijke verdragspartijen, waarop
alle verdragspartijen over het
amendement kunnen beraadsla
gen.
2) Elk amendement op het ver-
drag moet worden goedgekeurd
door een meerderheid van stem
men van alle verdragspartijen,
met inbegrip van de oorspronke
lijke partijen. De amendementen
worden voor alle partijen van
kracht na ratificatie door de
Anderen
Artikel III: 1) het verdrag
staat open voor ondertekening
door alle landen. Ieder land, dat
het verdrag, voordat het in over
eenstemming met paragraaf drie
van dit artikel van kracht wordt,
niet heeft ondertekend, kan te al
len tijde tot het verdrag toetre
den.
2) het verdrag moet door de
ondertekenende partijen worden
geratificeerd. De ratificatiedocu
menten en de documenten van
toetreding zullen worden bewaard
door de regeringen van de oor
spronkelijke partijen, de USSR,
het Verenigd Koninkrijk en de
Verenigde Staten, die zullen wor
den aangeduid als de „Verdrag-
houdende partijen".
3) het verdrag zal van kracht
worden na ratificatie door de oor
spronkelijke partijen en na het de
poneren van de documenten daar-
land dat niet geheel te
vreden is: China. Premier Tsjoe En-Lai
zal eveneens maandag een belangrijke
rede houden. Nieuw-China leet in ziin
commentaar de nadruk op de
Ratificatie
4) Voor landen waarvan de ra
tificatiedocumenten van het toe
treden na het tot stand komen
van het verdrag worden over
legd, zal het verdrag van kracht
worden op de datum waarop de
documenten van ratificatie van
het toetreden worden overlegd.
5) de verdraghoudende partijen
zullen alle landen, die het ver
drag hebben ondertekend en toe
treden onmiddellijk in kennis stel
len van de datum van iedere on
dertekening, het overleggen van
ieder document van ratificatie en
toetreding tot het verdrag, het
van kracht worden en de ont
vangst van ieder verzoek tenein
de een conferentie te beleggen en
andere kennisgevingen.
6) Het verdrag zal worden in
geschreven door de verdraghou
dende regeringen overeenkomstig
artikel 102 van het Handvest van
de Verenigde Naties.
Uittreden
Artikel IV: Het verdrag heeft
een onbeperkte duur. Ieder land
heeft onder uitoefening van zijn
nationale soevereiniteit het recht
om zich uit het verdrag terug te
trekken wanneer dit land van me
ning is, dat buitengewone gebeur
tenissen, die betrekking hebben
op het onderwerp van het ver
drag het landsbelang in gevaar
hebben gebracht. Kennisgeving
van een dergelijke uittreding
moet drie maanden tevoren aan
alle andere partijen worden ge
daan.
Artikel V: Het verdrag, waar
van de Engelse en de Russische
tekst gelijke geldigheid bezitten,
zal in de archieven van de ver
draghoudende regeringen worden
bewaard. Deugdelijke gewaar
merkte copieën van het verdrag
zullen door de verdraghoudende
regeringen aan de regeringen van
de ondertekenende en toetredende
landen worden toegezonden.
premier Chroesjtsjef heeft
doen. Vooral het niet koppelen van het
niet-aanvalsverdrag aan het akkoord
noemen de Chinezen onverstandig. Voorts
zou de overeenkomst zijn gebaseerd op
de voorstellen die de V.S. en Engeland
I vorig jaar in Genève hebben gedaan.
Secretaris-generaal Oe Thant sprak
zijn diepe voldoening over het akkoord
uit. dat een doorbraak kan betekenen
naar een betere verstandhouding tussen
de grote mogendheden. Zuid-Slavië en
West-Duitsland om maar enkele landen
te noemen zijn enthousiast. Engeland
eveneens, al wordt de vreugde getemperd
door de afwijzende Franse houding.
De voorzitter van de atoomenergie
commissie van de Amerikaanse Senaat,
Pastore, zei te geloven dat de Senaat het
verdrag zal ratificeren indien president
Kennedy zich daarvoor met alle kracht
inzet. Hij verklaarde dat vrijwel alle le
den van de V. N. binnen 12 maanden
partij in het verdrag zullen zijn gewor-
Volgende maand wordt een vier da
gen durende Navo-luchtmachtoefening
gehouden boven Frankrijk, Duitsland,
België en Nederland. De oefe-
I ning zal in de vroege ochtend van 17
1 augustus beginnen en om 16 uur op 20
augustus eindigen.
Ons land ligt evenals Belgi
I Duitsland in het gebied, dat
I vliegen is aangewezen. De i
fening deelnemende toestellen zullen
boven België en Nederland op hoogten
tussen 300 en 1200 meter vliegen, bo
ven Duitsland kunnen zij tot op 150
meter de grond naderen. Zij zullen
niet in staat zijn om de nationale ver-
keersvoorschriften toe te passen of zich
te houden aan de procedures
verkeerstorens.
Vliegplannen worden bij de veikeers-
leidingsdiensten niet ingediend en even
min zullen positierapporten worden op
gegeven. Bewolkte gebieden en plaat
selijke verkeersleidingsgebieden zullen
echter worden gemeden. Bij slecht
zicht worden geen lage vluchten uitge
voerd. tenzij onder volstrekte radarge
leiding.
In het belang van de veiligheid wordt
de burgerluchtvaart verzocht gedurende
de vier dagen van de oefening extra
waakzaam te zijn en in het laagvlieg-
éebied niet beneden 1500 meter hoogte-
te vliegen tenzij noodzakelijk voor heti
starten of landen.
Het proces tegen Ward
Als hij alles
De premier van Malakka heeft
verklaard dat hü bereid is te vra
gen om vrede met Indonesië,
maar niet tegen elke prgs.
„Evenals Chamberlain naar Hit-
Ier ging om over vrede te beslis
sen", zo zei premier toenkoe Ab-
doel Rachman, ..ben ik gaarne
bereid om over vrede te gaan
spreken. Maar niet over vredeMiami
tegen elke prüs".
stemming in de gebieden op Borneo
dach'. Hij verklaarde echter wel dat
Malakka bereid zou zijn iedere persoon
te aanvaarden die Oe Thant zou aanwij
zen om het referendum te leiden.
De toenkoe zei dat er niet aan werd
gedacht de vorming van de federatie
van Maleisië lot na de streefdatum. 31
augustus, uit te stellen. Hij verklaarde
dat in de aanbevelingen van de minis
ters van buitenlandse zaken nergens
van een uitstel werd gesproken.
ploeg duikers is
Dinsdag
geweten had.
De toenkoe. die na een lange reis
door het buitenland in Koeala Loempoer
is teruggekeerd, vertelde op een pers
conferentie dat hij nog steeds hoopt een
voorgestelde Zuidoost-Aziatische top
conferentie bij te wonen die voor dins
dag a s. is vastgesteld met de Philip-
pijnse president Diosdado Macapagal en
ode Indonesische president Soekarno. on-
Hij had 'het altijd prettig gevonden danks de nieuwe confrontatie-campag-
om mooie meisjes om zich heen te heb- ne van Indonesië tegen de plannen
ben. deze uit te tekenen en er sexuele zijn land om de federatie
betrekkingen mee te onderhouden, maar te vormen.
hij had nooit dwang uitgeoefend. Ward| ,,ik hoop nog steeds dat wij bijeen zul-
i Maleisië
tweetal meisjes
liefde" te hebben betaald,
daar echter niet trots op.
plan uit
•ertrekken om een poging te
doen de romp van «iet Italiaanse luxe
passagiersschip Andrea Doria te ber
gen, dat zeven jaar geleden is gezonken.
,,Ik ga hem boven brengen, daar ben
ik zeker van", 'dus Jim Taylor, een
29-jarige diepzeeduiker en leider van de
expeditie. Als het hem lukt, schat hij
dat het hem 6 miljoen dollar (21.6 mil
joen gulden» zal opbrengen.
..Als het veer goed blijft, moeten wij
teaen het einde -an augustus klaar zijn.
Als wij dit jaar niet slagen, beginnen
wij volgend jaar juni weer".
Taylor verklaarde te beschikken over
een schip van 45 meter lang en een be
manning van 20 koppen. De bergingings-
rechten zijn in Italië gekocht voor 100.000
dollars (360.000 gulden).
Taylor verklaarde
te hebben i jMr'
hun i ien komen", zo zei de premier. Hij
was! klaarde dat de topconferentie hem de
gelegenheid zou geven Soekarno ..enke
ren voor de „Old Bailey" meer vorig jaar aan Christine Keeler en Ma- ifem ervan^be^chufdigd zijn woord te hoog die buiten hun schip zal hang'
dan twee uur achtereen tegen de &5ïr ^Vp'^r# Bot
Stephen Ward heeft zich giSte- neet, de TS
beschuldigingen, die tegen hem en Rice-Davies hebben vorig jaar
ingebracht, verdedigd.
Ward gaf toe, dat hij een „inimo^
reel man" is, maar hij ontkende,
dat hij als souteneur geld had
verdiend.
kort bezoek aan New York gebracht.
RUSSEN HOUDEN
WALVISVAARDER
VAN JAPAN AAN
karno zou besluiten
te gaan, ..als president Macapagal voor
stelt dat wij bijeenkomen (zonder Soe-
karnoi zal ik gaan, morgen als het
moet".
Koude oorlog
willen voegen.
Zijn advocaat, James Burge, zei te
gen de jury, dat hen verteld zou wor
den van de twee levens van Stephen
Ward, één als osteopaat, die veel geld
verdiende en een als vrijgevochten en
begaafd artiest, die tal van verhoudin- Gebleken is dat d<
gen met vrouwen had. Japanse walvisvaarder „Shinsei Maroe
Ward zei. dat hij noch geld. nocht po- d'c -iu'' verdwenen,
litieke gunsten had verkregen van de h,J hoogte van Japans noordeliik-
voormalige minister Profumo. die zich ste eiland Hokkaido op de
als gevolg van zijn verhouding met was. door de Russen is aangehouden en zjch
Christine Keeler tot aftreden zag ge- opgebracht. federati
dwongen.
De cheque van duizend gulden, dit
Lord Astor aan Ward ter hand had ge
steld om de huur van Christine Keeler
Marilyn Rice-Davies, die op dat mo
ment zonder geld zaten, te betalen, was
een persoonlijke lening geweest, die
Ward naar zijn zeggen had terugbc- Het Japansc millisterje
Ward zei dat hii er «een flauw i l»nd,se zaken hec,t zijn ambassadeur tel binding had gestaan met de leider
idee" van had dat Christine "keelerrich Moskou opgedragen de Russische rege-jde V.N. maar dat hij niet kon zeggen
geld aanbood Sn dat hij haar niet ring om een verklaring te vragen. wat Oe Thant van de voorgestelde volks
hebben toegestaan om in dc flat
dubbele bodem van het schip.
Soekarno heeft eerder deze maand zijn
koude oorlog tegen Maleisië hervat na
dc tcenkce ervan te hebben beschuldigd Er hrer,t m hevlte dÉamant-
ecn belofte te hebben gebroken. De In- koorte to hf, af,e|egca „ebled v,„ Na.
donesische president heeft verklaard m(b d>, ,lc|) vu, Slv.ko,i-
mnndin Zuidwest-Afrika, langs dc rl-
ier de Omaroeroe uitstrekt.
dat hij een referendum in Serawak i
Noord-Borneo wil. De toenkoe herhaal-1
de dat hij geen belofte heeft gebroken, j
Het referendum zou ten doel hebben uit Zuidwest-Afrika. voor de eerste we
maken of Serawak en Noord-Borneo reldoorlog een Duitse kolonie, werd in
Malakka bij de 1919 ais mandaa.gebied van de volken-
bond aan Zuid Afrika toegewezen, dat
het nog steeds bestuurt.
De V.N.
is aan de iag getreden toen zich
zeven Japanse zeelieden, die gis-
door een Russisc/ie patrouilleboot
dc Japanners werden overgedragen. H:j verklaarde dat een functionaris
der negen opvarenden van de ..Shin- van dc Verenigde Naties in Manilla was
Maroe 7" bleek te oevinden. om te dienen als kontaktman tussen de
topconferentie en secretaris-generaal Oe
buiten- Thant. De toenkoe zei dat hij
Frankrijk heeft gisteren in de verga
dering van de permanente Navo-raad
Inderdaad zijn veto uitgesproken tegen
1 plan van secretaris-generaal Stik-
voor een onderzoek van de strategie
de defensieve middelen van het We
teltjk bondgenootschap.
Naar de mening van Frankrijk gaat
rt voorstel in tegen de in mei door
de Navo-ministerraad aangegeven richt
lijnen.
Een grote meerderheid van de verga
dering had steun voor het voorstel uit
gesproken. Er waren enkele suggesties
geuit Men was overeengekomen m
licht van op de vergadering geuite
ningen verder overleg te plegen. Men
heeft echter geen datum voor een ni'
we speciale bijeenkomst afgesproken.
Minimum prijsregeling acceptabel
DE
(Advertentie)
Europese Commissie in
Brussel heeft gisteren be
kend gemaakt akkoord te gaan
met de maatregelen die de rege
ring van de Westduitse Bonds
republiek heeft genomen, ten op
zichte van de invoer van kom
kommers, augurken en spercie-
bonen. Met ingang van morgen
mogen deze produkten niet meer
in Duitsland worden ingevoerd.
Tevens steunt de Commissie ech
ter het Nederlandse voorstel, dat
beoogt de export van Nederland
se komkommers naar het buiten
land toch doorgang te doen vin
den, met door de Nederlandse re
gering gegarandeerde inachtne
ming van de minimumprijs.
Inmiddels heeft het Westduitse minis
terie van economische zaken toegezegd
een invoerstop voor alle groente- en
fruitsoorten te zullen toepassen wan
neer voor deze produkten de minimum
prijs niet wordt gehaald. De vice-voor-
zitter van de Westduitse boerenbond,
Wilhelm Frohlich, had bij de minister
van economische zaken, Erhard, krach
tig op een dergelijke maatregel aan
gedrongen.
Na de invoerstop voor bovengenoem
de produkten wordt de toezegging
Bonn gezien als een verdere stop
de ..groentenoorlog" in de Rijnpalts te
beëindigen.
BEGRIP
De Westduitse minister van landbouw,
Schwarz. heeft gisteren verklaard dat
hij begrip heeft oor de moeilijke po
sitie waarin de ,;.-oe«ite- en fruitkwekers|
uit de andere landen van de E.E.G. en
uit derde staten zijn komen te verkeren,
maar dat het lot /an de eigen land
bouw hem nu moei
voorlichtingsdienst
renbond heeft meegedeeld, dat de afge
lopen dagen ondanks een groot binnen
lands aanbod groenten en fruit uit Ita
lië en Nederland ver beneden de mini
mumprijzen waren ingevoerd.
De ehristen-demoeratisehe Bondsdag-
afgevaardigde van Ludwigshafen (Rljn-
land-I'alts), Gerhard Fritz, heeft een
beroep gedaan op het Westduitse leger
om de crisis te heipen. oplossen. Hij
vroeg dc Westduitse minister van de
fensie. Kai-Uwé "o Hassel. of het niet
mogelijk is, de soldaten meer groente
te eten te geven.
De boeren uit de Palts hebben naar
aanleiding van de toezeggingen die zij
van de regering hebben gekregen, hun
voorgenomen protesttocht met duizend
landbouwtrekkers naar Mannheim afge
last.
stroom kwam los, nadat een winkelier,
inwoner van het plaatsje Hentiesbaai.
zes weken geleden vijf diamanten had
gevonden in de bedding van de Omaroe
roe. Dit nieuws werd snel bekend.
Een vertegenwoordiger van een mijn-
bouwmaatschappii, die concessie.? heeft
in een aangrenzend gebied, begon on
middellijk exploratierechten aan te vra
gen. Men meent -lat zeventig tot tachtig
procent van de reeds ingediende aan
vragen voor het alleenrecht van dia-
mantwinning in afgepaalde stukken
grond van deze maatschappij afkomstig
is.
Het gebied, waarvan men aanneemt
dat het diamanthoudend is. strekt zich
uit over een 160 Kilometer lanjjs de
kust tot op 65 kilometer in het binnen
land.
In de nabijheid van d't gebied gele
gen boerderijen zijn sterk in waarde ge
stegen. Een boerder.j, die enkele maan
den geleden nog voor vijfduizend gulden
geprijsd stond, is thans voor dertigdui
zend gulden verkocht.
(Advertentie)
over op
Gulfpride
SELECT SINGLE-G
Omdat hel verkeer in
de avonduren aanmerke
lijk terugloopt wat
aan het kijken naar de
televisie wordt geweten
zullen in de Westduit
se stad Essen vier
tramlijnen na acht uur
's avonds niet meer lo
pen. In Düsseldorf zal
in dc herfst één lijn wor
den opgeheven, in enke
le andere steden zijn
reeds vervoersbeper-
kingen in de avonduren
ingesteld. Met één ding
houdt men (nog) geen
rekening: als het tv-pro-
gramma minder goed
is zou het verkeer wel
eens intensiever kunnen
worden.
Ieder jaar krijgen on
geveer negentigduizend
teenagers in Engeland
een kunstgebit. De ver
waarlozing van het gebit
onder de bevolking kost
de Britse staat per jaar
ongeveer een miljard
gulden. Zouden de jonge
ren hun tanden en kie
zen niet beter verzorgen
als zij hun kunstgebitten
zelf zouden moeten be
kostigen?
I Sinds kort is Artis een
bezienswaardigheid rij
ker: een torenvalk met
drie poten. Achter zijn
twee normale onderda
nen bevindt zich nog een
derde, een verschijnsel
dat, zo meent men in
Artis, praktisch nooit
voorkomt. Aan het der
de pootje zitten twee
klauwen. Het dier ge
bruikt dit onderdeel
niet. Het staat nu reeds
vast dat de torenvalk na
zijn dood met zeer grote
belangstelling door dc
wetenschappelijke staf
van het Zoölogisch mu
seum zal worden ont
vangen, maar, zo wordt
van Artiszijde verze
kerd, men hoopt dc vo
gel nog vele jaren in de
collectie te kunnen to
nen.
I Het zal niet de eerste
keer zijn dat een brief
kaart een mens „nood
lottig" wordt. Twee ont
snapte gevangenen had
den woensdagavond van
uit hun „vakantiever
blijf" een prentbrief
kaart met de hartelijke
groeten naar de direc
teur van hun gevangenis
in Norrkoeping (Zwe
den) gestuurd. Reeds
korte tijd later wisten
zij dat de kaart zijn be
stemming had bereikt:
twee politiemannen wis
ten hen in dc omgeving
van hun hotel in Udde-
valla (een badplaats aan
dc Zweedse Rivièra) aan
te houden. Er was één
lichtpuntje: hun gevan
genisdeur was verdron
gen door een bruine
teint.
I Door kippen in te sme
ren met paprika in
plaats van ze te braden
is het een Hamburgse
importeur lange tijd ge
lukt geen hoge invoer
rechten te betalen. Hij
was van mening dat zijn
kippen gereed voor con
sumptie waren, ook al
waren ze niet gebraden
(voor deze kippen moet
veel belasting worden
betaald). Het Westduit
se ministerie van finan
ciën heeft echter bepaald
dat ongebraden kippen
niet eetbaar zijn en der
halve niet mogen wor
den ingevoerd als „ge
reed voor consumptie".
Sommige schrijvers zeggen maar gen de basis vormden. Ieder van die
wal. Deze uitlating klinkt beslist on- 20 dagen had een eigen naam rn 18
vriendelijk en moge van weinig van deze 20 daagse perioden vurrn-
waardering getuigen, maar ter ver- den het jaar, gevolgd door 5 dagen
ontsehuldiging zij aangevoerd, dat die als „nutteloze dagen" te boek
zij onweerstaanbaar in de schrijf- stonden. Zij hadden In zoverre toch
machine gleed nadat we ergens la- nut, dat door deze 5 dagen het jaar
zen dat de Maya's en Azteken in tot 365 dagen afgerond werd.
Amerika kalenders van hetzelfde Het rituele jaar, „tonolamati" ge-
grondtype hadden gebruikt als aan naamd, telde 20 perioden van 13 da-
deze zijde van de Atlantische Oce- gen, waardoor dit jaar op 260 da-
aan in de oudheid gangbaar waren, gen kwam te staan. En om nu ver-
Nu zijn we werkelijk niet bij band te krijgen tussen het zonne-
maehte alle kalendersystemen die jaar en het ceremoniële jaar, wer
in dc gebieden rond de Middelland- den de dagen genummerd van 1 i«i
se Zee in de oudheid werden ge- 13,
bruikt in één enke
le zin te typeren en
onder alle mogelij
ke voorbehoud zou
den we hiervan dan
ook willen zeggen,
dat de bewegingen
van de maan aan
vankelijk de grond
slag voor de tijdre
kening hebben ge
leverd en dat hieruit in het alge
meen de luni-solalre tijdrekening Is
voortgekomen, kalenders dus, die
deels op de schijnbare gang van dc „5 yaskin" vinden.
zon langs de hemelboog berusten. 7de dag van de 20 bU name ge-
deels de stand van de maan tot noemde dagen. Stel voorts, dat het
grondslag hadden. Jaren van 12 en jaar op dc eerste van deze 20 da-
13 maanden, met een wisselend aan- gen Ls aangevangen en dat ook daar
tal dagen, onderverdeeld in steeds de nummering is begonnen. Dan wil
terugkerende perioden van 7 dagen 5 yaskin dus zeggen, dat bij die 7de
(week) bij de Joden, 8 dagen (nun- dag zoveel keer 20 moet worden gc-
dlnae) bij de Romeinen en 9 dagen leid, tot een 13-voud plus 5 Ls ver
bij de Grieken, geven dus een alge- kregen.
mene en geenszins complete indruk Dat is het geval na 9 perioden van
van de verschillende kalendersyste- 20 dagen, of op de 187ste dag van
men die destijds gangbaar waren. ons jaar. zijnde 4 juli van een ge-
Hoe geheel anders was echter de woon jaar. Zodat 5 yaskin de 7de
indeling van de kalender der Az- dag Ls In de 10de periode (van 20
leken, die haar in vereenvoudigde dagen) van het zonnejaar en de 5de
vorm waarschijnlijk hadden afgeleid dag in de 15de periode van het ce-
van de nog veel Ingewikkelder ka- remoniële jaar. En dan te bedenken
lender der Mava s! Hier gold een dat de Mayakalender nóg moeilijker
tweevoudig systeem, nl. het rituele la. Maar één ding is zeker: de he-
jaar dat 260 dagen telde, bestemd ren waren wél wiskundig aangc-
voor godsdienstige plechtigheden en legd.
crandcrlljke feestdagen, gekoppeld (Nadruk verboden).
TOCH IS
HET ZO!
niële jaar de betref
fende datum zicb be-
We komen nu op hel terrein
puzzelaars. Want steil u zich
we de notitie
Jaar.
het
20 da-
II. rétillon.
