De dokter
komt
in 1
Dahomey
ZONDAGSBLAD
Nieuwe leiclse Courant
een kolossale bronzen taart,
die miljoenen trekt
I 19G
ZATERDAG 20 JULI 1963
Het steile, «teenachtige,
tussen wijngaardmuren in
gesloten voetpad, wordt
over een hoog viaduct ge
passeerd en de smachtende
blikken van verhit zwoe
gende, zichtbaar moede
wandelaars, volgen de
voortspoedende bergspoor.
Deze echter voert eens
klaps hare verraste passa
giers over een plotseling
scherp aan«stijgend traject
omhoog. Kalm en zeker
beklimt de krachtige loco
motief den berg om thans
haren passagiers den ruim-
sten rondblik te gunnen. In
schaduwrijk geboomte ligt
daar het eindpunt, op 1
minuut afstand van het na
tionale gedenkteken van
het Duitse volk. Kolossaal
en geducht verrijst op de
bergtop het 39 meter hoge
gedenkteken.
Dit is te lezen in een folder
uit het archief van het Stadti-
sches Verkehrsamt te Rüdes-
heim am Rhein die in het begin
van deze eeuw werd uitgereikt
aan Hollandse tandradbaan-
passagiers. Van welk jaar het
precies dateert is mij niet dui
delijk geworden, maar wel ver
nam ik dat de verbinding in
1884 tot stand kwam en het
stoomtreintje in 1944 bij een
bombardement onherstelbaar
werd beschadigd. Hoe groot dat
verlies wel is, blijkt duidelijk
uit deze beschrijving voor onze
voorouder», die langs de Rijn
op zoek waren naar ..Romantik.
Frohsinn en Wein" en zich daar
toe met 12Q man tegelijk berg
opwaarts lieten duwen door de
tandradlocomotief, die bij een
nutslast van 22.5 ton en een ont
wikkeling van 360 PK over de
steilste baanvakken zweefde. Al
te straf werd dit ritje niet aan
gepakt; het ging namelijk zo;
Kalm en stofvrij, met steeds
hooger stijgingstempo, voert
de tandrad-berglocomotief de
luchtige uitkijkwagons te mid
den van wereldvermaarde
wijngaarden, rechts en links
een schitterend panorama bie
dend. Onbelemmerd waart de
blik rond over den imposanten
stroom, zijne dorpen, stadjes
?n omringende berghellingen;
als speelgoed doen de bont be-
vlagde schepen aan. met hun
ne vrolijke passagiers.
Er is geen wolkje aan de he
mel; naar boven dus! Daar
verheft zich reeds de geduch
te Muizentoren en het oog
doet niets anders dan onbelem
merd rondwaren over zilveren
linten en vruchtbare landstre
ken en ach, hoe menig scheep
je is hier aan de wilde aan
drang der golven ten prooi ge
vallen. Maar vóór de water-
'anders kunnen komen, gaat
het dan opeens weer over het
hoofdtandwiel van de bergloco-
motieven der Gem. Nieder-
waldbergspoorlijn, dat wel een
totaaldiameter heeft van 1.10
meter en bestaat uit chroom-
nikkelstaai van de allerbeste
kwaliteit.
Het staat er allemaal in. de
lezer het gevoel gevende van:
laat die arme wandelaars maar
smachten en verhit voortzwoe-
gen. wij zitten veilig in onze
luchtige uitkijkwagons en dat al
les voor één onnozele Mark berg
opwaarts. 0.60 Rm bergafwaarts
en kinderen onder de vier jaar
Wie zich afvraagt waar om
streeks de eeuwwisseling de
thans zo gevreesde verborgen
verleiders zaten, vindt in dit
Rüdesheim am Rhein. De grijs
groene foto's geven opnamen te
ouderwets pa
radijs, waarin een maagdje met
druiventrossen lokt. Ook de blon
de juffrouw die op het omslag
is afgebeeld weet nauwelijks
raad met de overvloedige drui
venoogst van haar
tekenaar. Ze staat
er wat witjes tus
sen. met het mar
merbleke gelaat
van een tragédien
ne. Hoe kwijnend
zij ook haar drui-
venkorfje aanbiedt.
gers op haar ma-
nier een hartelijk
welkom toe. In dit
opzicht heeft zij aan de Rüdes-
heimer VW stellig goede dien
sten bewezen. Met de Nieder-
waldbergspoorlijn werden in 1939
meer dan driehonderdduizend
personen vervoerd, waaronder
opmerkelijk veel Nederlanders.
tje is een speelse meid, verge
leken bij dit bombastische ge
vaarte. waarop het overigens
ook aan maagden niet ont
breekt. Het pronkstuk is de
Germaniafiguur: een uit meer
dan dertig duizend kilogram
brons gegoten juffrouw met
Brunhilde-allures. Alleen haar
edele hoofd weegt maar liefst
1500 kilogram, inclusief een lau-
werachtige haartooi. Zij kreeg
een zwaard vast te houden cn
een kroon en men krijgt als een
kleermaker precies haar taille-
maat te horen, omdat gids Al-
bert Endlich op dit plateau hoog
boven de Rijn dagelijks op on
gelofelijk galmende toon haar
hele hebben en houwen op-
..Ueber 1500 Zentner Metall
wurden verarbeitet. Die Figur
der Germania ist 640 Zentner
schwer. Im einzelnen wiegen
der Kopf 30. Schwert und Zube-
hör 28, Arm und Krone 12.
Oberkörper 120. Mittelstück
Germania, het wangedrocht
met Brunhilde-allures
telkens stroomden nieuwe
drommen bezoekers uit auto's
en bussen 160.000 per jaar op
de parkeerplaats) de Sessellift
van As^mannshausen en dé Ka-
binenseilbahn van Rüdesheim.
Zij wierpen het hoofd in de nek
en keken naar de Germania.
Pelg
Seilbahn
Er komen nu fleurige druk-
kleurenfoto's en een iets min
der hoogdravende tekst en een
hypermoderne Seilbahn heeft het
uitgepufte treintje vervangen
Men is buitengewoon trots op
deze aanwinst en spreekt met
enige neerbuigendheid over de
Sessellift van het naburige Asz-
mannshausen. die ook al koers
zet naar het Niederwald. met
paartjes die in de kou moeten
zitten als papagaaien op een
stokje.
Er is veel veranderd, maar
het aantal toeristen, dat in Rü
desheim hogerop «11, is geste
gen tot ten minste anderhalf
miljoen per jaar en het reisdoel
is hetzelfde gebleven: het Nie
derwald Denkmal.
Driehonderd meter boven de
waterspiegel van de Rijn ver
rijst het nog altijd geducht, ge
weldig. trots en kolossaal, een
bronzen taart, gebakken in het
jaar 1883 door professor doctor
Johannes Schilling op het feest
van de Erhebung des Deutschen
Volkes und die Wiedererrich-
tung des Deutschen Reiches.
De tussen haar druiven kwij
nende juffrouw van het folder-
Boetprofeet
De Denkmal Warter Endlich
heeft de voordracht van een
boetprofeet. Deze man is 40
jaar oud. Hij heeft onder zijn
groene jagerspet een veronge
lijkt gezicht, waar de oorlog als
een mes in gekerfd heeft. De
linkermouw van zijn uniform
slobbert leeg langs zijn lichaam
en als de wind daar mee speelt
lijkt Endlich half vogelver
schrikker. half jachtopziener.
In werkelijkheid is het een oor
logsinvalide. die de miljoenen
bezoekers rondleidt. Hij heeft
in Rusland gevochten en is te
ruggekeerd met één arm en een
ontstoken oog. waar hij telkens
zijn zakdoek tegen drukt.
..Ueber 1500 Zentner Metall
wurden verarbeitet.'" En een
meesmuilend terzijde, alleen
voor mij bestemd: ..Let eens op
die tuba; die hebben de Ameri
kanen als schietschijf ge
bruikt." Toen had ik zijn ver
trouwen al gewonnen. Ik heb
Albert Endlich urenlang bezig
gezien onder de schaduw van
dat bronzen wangedrocht, ter
wijl hij op het juiste moment
de fooien in zijn achterzak aan
het rinkelen bracht. Hij had er
duidelijk genoeg van om tien.
twintig keer per dag hetzelfde
verhaal af te draaien. Zijn doch
tertje stuntelde met rolschaat
sen op de paleisachtige terras
sen rondom het Denkmal, en
rims
Er is een tijd geweest, dat
de Duitsers als pelgrims naar
het Niederwald kwamen om er
hun ,,Die Wacht am Rhein" aan
te heffen. Toen dit nationale
heiligdom in 1883 door keizer
Wilhelm I werd onthuld, dankte
hij de Almachtige, die Duits
land waardig had bevonden om
de Fransen in de oorlog van
18701871 een beslissende neder
laag toe te brengen. Het sym
bool van heldenmoed en zelfbe
wustzijn kostte maar 1.200.000
goudmarken en er werd 75.000
kilogram brons in verwerkt en
tweeduizend ton
Oberkirchener
zandsteen, Murtha-
ler en andere
steensoorten.
Van een vluch
tige beschouwing
kan geen sprake
zijn. omdat de Ger
mania niet alleen
staat in haar po
gingen om aan
dacht te trekken,
overladen met
de bronzen hoofdgroep
11 x 3 meter, waarop maar liefst
tweehonderd personen in hun
volle lengte zijn uitgebeeld
rondom de te paard gezeten kei
zer Wilhelm I, met het ijzeren
kruis op de borst. Zij groeperen
zich levensgroot om de centrale
figuur: vorsten, soldaten, politieke
kopstukken zoals Bismarck en
generaals, één in heldhaftigheid
Symbolen
Déérheen voerde het kloeke
stoomlocomotiefje cn dit is ook
het eindpunt van de Seilbahn.
romantiek in brons, allegorische
taferelen in brons, vlaggen, kro
nen, wapens, tuba's, vogels, snor
ren en boezems in brons. Aller
lei symbolen verdringen elkaar
op het veertig meter hoge ge
vaarte. Vader Rijn zit in formi
dabele afmetingen in zijn bed
ding tegenover vrouwe Moezel.
Zij houdt een soort paddel in
haar hand en heeft nu al 75
jaar haar hand uitgestoken om
van de stoere vader Rijn een
wachthoorn in ontvangst te ne
men. Hoewel de symboliek er
al duimendik bovenop ligt acht
te de beeldhouwer Schilling het
noodzakelijk, om boven dit tafe
reel alle coupletten van ..Die
Wacht am Rhein" .in steen te
beitelen, compleet met noten-
Wie op zijn gemak om het
Denkmal heendrentelt is nog wel
een uurtje zoet. bijvoorbeeld met
de schokkende groepen .Af
scheid" cn ..Thuiskomst", vol
engelachtige soldaten, zich los
rukkend van hun gezinnen,
schreiende moeders, half bezwij
mende vrouwen met bloedjes van
kinderen op de arm. vaders die
zegenend hun hand op krullekop-
jes leggen, rozenstruiken en an
der gereedschap.
Gelukkig komen alle Davids
en Apollo's weer terug van
slagveld om hun mooie vi
wen in de armen te sluiten. Er
zijn ook nog twee personen te
zien. die oorlog en vrede symbo
liseren cn vleugels hebben van
1 meter lang. De vrouwefiguur
heeft ze geleend van een zwaan,
de man van een arend.
..Oorlog bespeelt de 2.70 meter
lange tuba". Ik zag inderdaad
dat er stukjes brons van het mu
ziekinstrument gesprongen wa
ren en om de symboliek nog een
laatste kans te geven, zij hier
vermeld, dat dit brooddronken
geweervuur kenmerkend is ge
weest voor de naoorlogse situatie
van Germania en haar gevolg.
Zij zou zelfs bijna van haar
voetstuk gehaald zijn, omdat de
Fransen in 1946 de hele boel
wilden slopen. De Amerikaanse
bezettingsautoriteiten hebben
Rüdesheim voor dit onheil be
hoed en het monument ..kolos
saal en geducht" laten staan.
Veel kwaad kon dat niet Wat
voor de oudere generatie een
bron van „schwarmerei" was
en een aansporing om dure eden
te zweren, tranen te plengen cn
hymnen te zingen, is ook voor
de Deutsche jeugd gedegradeerd
tot een curiositeit.
Lomp kijkding
Het Niederwald Denkmal is
een lomp kijkding geworden, dat I
eigenlijk in een museum thuis
hoort maar daar wel nooit zal
komen omdat die geen veertig
meter hoge zalen ter beschik
king hebben
Vindingrijke lieden hebben er
intussen al een nieuwe zinnebeel
dige taak voor bedacht: Juist
omdat zoveel nationaliteiten zich
hier verzamelen kan het monu
ment bijdragen tot een beter
begrip onder de volkeren en de
Duitsers kunnen er hun verlan- j
gen tot hereniging van oost en
west aanschouwen. Dat zal de
middenstand van Rüdesheim
wel bevallen, want de welvaart
van het stadje (zeventig horeca
bedrijven op nog geen zevendui
zend inwoners) is sterk afhan
kelijk van de trek naar het Nie
derwald Denkmal.
In werkelijkheid komen de TH
tot 2 miljoen bezoekers per jaar
meer genieten van het inderdaad
fantastische uitzicht hetzelfde
als ..den ruimsten rondblik"
van een halve eeuw gelden
dan van deze bronzen droom der
Ik ging pas naar beneden toen
het al begon te schemeren. Het
meisje met de rolschaatsen liep
krassend op haar wieltjes naar
de gids, die alleen was achterge
bleven. Ze leek heel klein. Haar
vader beklom de trappen om pa
pier en afval aan een stokje te
gaan prikken De keizer keurde
hem geen blik waardig. Germa
nia verhief haar trotse hoofd tot
m de wolken en duisternis nes
telde zich aan de voeten van
vrouwe Moezei Aan de hand
van het ouderwetse foldertje hep
ik bergafwaarts, maar uitzicht
was er niet veel meer.
LEO J. LEE UW IS
Zin c~Qüdeól\eim am
In Afrika wordt met man en macht gewerkt aan de
verbetering van de volksgezondheid. En dat is wel no
dig. Want terwijl wij in onze geciviliseerde wereld nau
welijks weet hebben van de ziekten die Afrikaanse landen
teisteren, sterven dagelijks honderden kinderen en vol
wassenen aan de meest kwaadaardige ziekten. Lepra
slaat met telkens weer vernieuwde kracht om zich heen
en maakt talloze slachtoffers.
Toen Dahomey, een republiek in Afrika, in 1958 werd
opgericht, was het aantal zieken onrustbarend.
Een van de eerste daden van de regering was, een dienst
ter bestrijding van volksziekten op te richten.
Aan het hoofd daarvan werd de arts dr. Roger Akouete
aangesteld. Het aantal zieken werd geregistreerd en het
bleken er veel en veel meer te zijn dan men had ver
wacht. In 1962 moesten er nog 35.000 besmettelijke zieken
worden genezen.
Aan UNICEF, het Kinderfonds van de Verenigde Naties,
werd om bijstand gevraagd en toen begon een van de groot
ste gezondheidscampagnes die het land ooit had meegemaakt.
Dr. Akouete, die regelmatig rondreizen maakt door zijn
land, krijgt technische bijstand van de Wereldgezondheids
organisatie en in een van zijn standplaatsen, het palendorp
Ganvié, is hij tijdens zijn werk gefotografeerd en deze
foto-reportage drukken wij hier exclusief voor ons
Zondagsblad af.
Toen dokter Akouete in Ganvié aankwam, dromden de kinderen samen bij de aanlegplaats en ze waren zo
trots als een pauw toen ze onder het motto: Maar heel voorzichtig hoor zijn kisten met medicijnen en
instrumenten naar de kliniek mochten brengen.
pari
Vooruit dan. ga maar weer naar je moeder zegt dokter Akouete lachend. Moeder, die zeil nog de
ïaditionele opvoeding heeft gehad, zoals uit de tatoeëringen op haar gezicht en armen blijkt, is een
trouwe bezoekster van de reizende gezondheidsdienst.
heel vreemd en griezelig als er ineens allemaal instrumenten op tafel komen, die volgens de dokter vee
beter en vlugger werken
