ZIEKENHUIS
Structuurverandering van
de Kerk is hard nodig
11/
Joodse gemeenschap blijft
levensvatbaar
Een woord voor vandaag
Europees protestantisme
voor grootse taken
J. R. Bouma te Rotterdam
aan V.U. gepromoveerd
J
ZATERDAG 13 JULI 1963
Conclusie voor Nederland:
Nadat sedert de bevrijding in!'1™" ;lch !n dc Mbijheid voltijen
xt j i j i j Ook anderzijds blijkt dat* bij een goede
joods Nederland alom de mening >jdtol ..r^ods Ncdcrloiid dc a'u.tie
werd verkondigd, dat binnenin deze gemeenschap lang niet zo zorg-i
afzienbare tijd de joodse gemeen.i"'»™^ tort "1* "SSSLmon. dat
schap van Nederland ZOU ver- de joodse jeugd die niet in een joodse i
dwijnen hetzy door emigratie jeugdvereniging!vas aangesloten in fei-
a te voor de joodse gemeenschap afge-1
hetzij door assimilatie ls de laat- ,hreï„ fa™ worden. Vooral voor dit
ste tijd in deze mening een keer .vat wel genoemd werd ..ongrijpbare"
gekomen. Het zijn voornamelijk i™«d t">d. werd boem van
jj dit jaar een gemeenschapshuis geopend,
joodse jongeren die tegen deze verwecfeonaen rijn daarover ver
mening stelling nemen. Zij WOI"-! overtroffen. Ruim vijfhonderd joodse
den daarbij gesteund door ge- K"««™« alleen reeda bu .to Inloop-
v»r-* i 13 periode van dit tehuis betrokken bij
gevens van het Centraal Bureau M der ,euViteiten die in het «e-
voor de Statistiek en de uitkom-nieenschapshuis plaatsvinden,
sten van de volkstelling van 1960. 2de^jJ«JS
Een interpretatie van deze cijfers dan voor de oorlog toen de joodse ge-
toont aan, dat de joodse gemeen-
xr i i j t i i naast ontvangen over het gehele land
SChap Van Nederland kleiner zal n02 enige duizenden joodse kinderen
worden, maar levensvatbaar zal joods onderwijs na schooltijd. Een punt
van discussie ls echter of het joodse on-
Olljven. derwijs wat wordt verstrekt voldoende
joodse kennis bijbrengt.
Hoewel gevreesd werd dat juist
jeugd de joodse gemeenschap de rug
v..*»™ zou toekeren blijkt zij voor het over
do, M-n Kli deel positief tegenover de joodse
mm. geringer Jan bij ^rek"kf£ gemeenschap te staan. Tot zelfs het
lükUailiaiyen. Van de naar schattmg aantal Rcm€njtde huwelijken, is aan-
tn hf. vnlki^lliïiff^n 1^ 14 303 merke,iik «erin8er dan w«rd aangeno-
ï2_bU.^f.,VSïï,'iïïr,J7t.I!5L,™ïï-S «con «wrti, preccnt Is
gemiddelde van acht jaar is dit
Experiment MOET worden gewaagd
i ofwel 72 pet. op te behoren tot
der drie joodse kerkgenootschap
pen. Dat een zo groot percentage joden
zichzelf rekent te behoren tot een jood
se gemeente, kan als een verrassing
worden beschouwd.
Verrassend blijkt ook het gemiddelde
geboortecijfer over de laatste acht ja
ren. Dit is vijftig procent hoger dan
werd aangenomen Voornamelijk de
ouderen en leidinggevenden in de jood
se gemeenschap waren de mening toe
gedaan. dat de na de oorlog weerge
keerde resten zich niet in stand zouden
kunnen houden. Deze houding was ove
rigens begrijpelijk, daar voor hen. die
de bijna 150 000 zielen tellende bloeien
de joodse gemeenschap van Nederland
hadden gekend, emotioneel nog in het
verleden voortleefden en zich met kon
den indenken dat een gemeenschap die
zo was gereduceerd nog een zelfstandig
bestaan kon gaan leiden.
Defaitisme
nocg gelijk aan voor de oorlog en dal
terwijl de keus van huwelijkspartners
door de omvang van de gemeenschap
aanmerkelijk geringer
Geboortecijfer
De joodse gemeenschap van Neder
land zal overigens in de toekomst nog
kleiner worden als gevolg van de Duit
se vervolging Nog steeds is de leeftijds
piramide ongezond. Er zijn veelal ou
deren en bejaarden overgebleven. Hier
door overtreft het sterftecijfer aanmer
kelijk dat van de geboorten. Terwijl het
gemiddelde geboortecijfers 120 is. is het
gemiddelde sterftecijfer 200. Dat zal ech
ter een tijdelijk verschijnsel blijven.
Zo zijn na de oorlog 34S1. nog in Ne-
(Van een onzer redacteuren)
Wie zich enigermate wil trach
ten te realiseren hoe de Kerk er
in de wereld van vandaag èn
morgen uit behoord te zien, dient
uil te gaan van het bijbelse feit
dat de Kerk er is voor, dat wil
zeggen: ten behoeve van, de we
reld. Evenals het Christus nooit
om Zichzelf ging, mag het de
Kerk nimmer om zichzelf gaan
de Kerk kan zichzelf alleen
behouden door zichzelf te willen
verliezen
Men denke het zich in wat een
consequenties dat voor de Kerk moet
hebben in een wereld waarvan het enig
onveranderlijke de veranderlijkheid is.
In een wereld waar ..morgen" al .van
daag" betekent en waarin het eigen
lijk niet meer mogelijk is (en nog min-
terwijl althans tot 1961 2492
Ut
derland verblijvende, kinderen geboren
Mijl alth f
dan 65 jaar
Ook de emigratie vooral naar Israël
«rt opb^iipeii* d.« jj,«r. tsr-irJs^
srtulgd,
'•tefckT <l7"Z«r i ich OJa*JSSlrf°V"r™«r "hrt "ndïnd.
tolö.&ilNn.t hcDbcr. 3, „ulijlcrktc van dc joodvc
gemeenschap niet alleen bepalend Ls. In
tegenstelling tot de verwachting van na
de oorlog groeit er in Nederland weer
jood» geslacht op dat het jodendom
journalist, alle drie
gekeerd en bete
dat ook al is de
joodse gemeenschap klein het einde
nog lang niet m zicht is. Wellicht kun
nen zij de situatie objectiever overzien
>mdat de grot* m bmiaende joods- |a£n
gemeenschap van voor de oorlog niet
hebben g*en± Overigens is het op
merkelijk dat als een van de redenen
voor de ondergang van de joodse ge
meenschap wordt opgegeven, dat in Ne
derland geen toevloed van joden van el
ders meer mogelijk is en dat het aan
de stroom Oost- en Middeneuropese jo
den die in de vooroorlogse jaren Neder
land binnenkwamen te danken is. dat
deze gemeenschap toen voor assimila
tie behoed bleef. Desondanks was in
het vooroorlogse Amsterdam het percen
tage religieuze joden ten hoogste vijf.
Dat kan worden opgemaakt uit het aan
tal plaatsen dat de gezamenlijke syna
gogen toen bezaten. Dit percentage is
thans aanmerkelijk hoger, omdat enige
synagogen van voor de oorlog en bere
kend op de toenmalige joodse bevol
king thans nog in gebruflc zijn.
zet er zijn dan zelfs
al onder de*7eugd neemt de joodse gods- j°vereenstemming c
dienst toe Anderzijds is mede onder in- "Nieuw Ruimzicht
-vloed van het bestaan van de staat Is- leiding ontworpen.
Jt
tekort. Voor-
Theologische studie
op „Nw. Ruimzicht"
het
Prof. Hoekendijk
sof commentaar
W oudtchotenbeweging genoemd.
..Een veranderde kerk in een
veranderde wereld." Het i* een
ronferenlie van leden der Geref.
Kerken „die stuwend werkzaam
willen zijn in hel toerusten van
de g«
lieden
toekomst", zoals prof. dr. W. F.
de Gaay Fortman liet dezer dagen
nog eens omschreef. Dit ouder
het motto van de stichting: ver
dieping, vernieuwing, dienst.
Het ging op de conferentie over
de vraag of de traditionele vor
men van kerkelijk leven in staat
zijn de mens van deze tijd op te
vangen en toe te rusten voor zijn
taak in de wereld. Prof. dr. J. C.
Hoekendijk, hoogleraar uan de
rijksuniversiteit te Utrecht bracht
al* ..materiaal" voor grocp-dis-
cussie zijn gedachten over dit
diepgaande probleem naar voren.
Hij -lacht daarbij uiteraard niet
aan een bepaald kcrkgenool.rliap
maar aan dc Kerk.
Omdat h. i ons van belang leek
riaal" ook
in onze lei
denking
geven, geven we in bijgaand
artikel enkele hoofdlijnen van
zijn visio weer. Gedachten, die
helemaal geen ..er mee eens zijn"
verlangen, doch alleen tot mee
denken en mce-doen willen no
den
Méér vormen
Bij een structuurverandering van de i
Kerk zal om te beginnen rekening ge
houden moeten worden met het feit dat j
in een complexe maatschappij als i
waarin we leven en nog minder in
de toekomstige samenleving met één
structuur kan worden volstaan. Er
zóu ruimte moeten komen voor een
hele reeks van kerkelijke vormen: el
ke groep van mensen zou in beginsel
op haar eigen wijze haar gehoor
zaamheid in het geloof moeten kun
nen uitdrukken in haar eigen vorm.
Het merkwaardige feit doet zich
voor dat de zending dit altijd gewild
en ook vaak toegepast heeft. Maar
waarom zou het in Nieuw-Guinea dan
wel en in onze stad niet mogen? Is
het per se nodig dat we er eerst een
oceaan voor oversteken?
..Daarom verliezen wij de moed niet.(2 Qorinthe 4:16).
Een woord, geschreven voor miljoenen mensen. De eeuwen
door zijn er mensen geweestdie de moed hebben verloren.
Ik zie geen uitkomst meer, alles wordt me te zwaar, ik heb
geen moed meer.
Een spreekwoord zegt: Moed verloren, alles verloren. Een
mens, die geen moed meer heeft, is feitelijk nergens. Hij laat
alles over zich heen komen. Hij zegt toonloos: Het komt zo
het komt.
Tot hem zegt Paulus: Daarom verliezen wij de moed niet
en ook: Daarom zijn wij te allen tijde vol goede moed
Daarom! Waarom? Omdat de mens nooit alleen staat. Paulus
wijst met het .daarom" naar Hem, Die de Here Jezus heeft
opgewekt, Die wij onze Vader in de hemelen mogen noemen.
Naar Hem, Die aan het einde van de weg staat en ons op
wacht. Waarom? Omdat het laatste woord in ons leven aan
niemand anders is dan aan God, Die Zijn Zoon gegeven heeft
voor ons.
Mensen, die geloven verliezen de moed nooit. Hoe hun levens-
iveg ook gaat, hoe hun leven ook reilt en zeilt, zij weten, God
is ons nabij. Hoe het er op het ogenblik ook voor ons uitziet,
wij hebben een toekomst in Jezus Christus, onze Here.
Moed verloren, alles verloren. We kunnen het ook anders
zeggen. Wie de moed verliest heeft geen kennis aan Hem,
Die hemel en aarde in Zijn hand houdt. Wie de moed verliest,
zoekt de kracht in zichzelf en komt bedrogen uit. Maar Gods
kinderen weten beter. Zij weten op Wie zij hun vertrouwen
en hun hoop mogen stellen. Zij weten, dat zij worden geleid,
al gaat de weg ook door diepe dalen en is het rondom heil
duisternis. Daarom verliezen zij de moed niet
kwarteeuw geleden is begonnen en dat
een toenemende fundamentele onze
kerheid met zich brengt, dient de kerk
structuur óók beweeglijk, flexibel t<
zijn. Als de Kerk de wereld van mor
gen wenst binnen te gaan. dan zal z«
ook gedecideerd vóór morgen (en zt
nodig tegen vandaag) moeten kiezen
en dat even geruisloos als jonge men
sen die het ouderlijk huis verlaten om
elders een nieuw leven te beginnen.
Want we leven en gaan al meer le
ven in wat wel genoemd wordt een
uittocht-cultuur. En het zou wel eens
kunnen zijn dat In die uittocht-sfeer
géén kathedralen maar alleen tenten
passen, tenten, waarmee men weer
verder kan trekken zonder dat men
sen. geld en belangen worden geïn
vesteerd op een stabiele plaats.
Bevolkingstoenamen van nu en mor
gen zullen voorts de numerieke ver
houding tussen christenen en niet-
christenen ingrijpend gaan verande
ren. Onmiskenbaar is. dat de christen
heid een relatief steeds kleiner wor-
dende minderheid gaat vormen, niel
i„cn: hij komt tot de ontdekking dat alleen in wereld-, maar ook in lokaal
kerkelijk leven inde steden met verband. In dit opzicht is het reëel om
Zomer conferentie van C.S.F.T
benodigde informatie kan ig
ykwd
raël de identificatie
niet godsdienstig zijn ingesteld met het
jodendom groot. Tekenend is dat uit
het westen vnn Nederland waar een ac
tief joods leven bestaat een zuigkracht
wordt uitgeoefend op die joodse gezin
nen die in kleine joodse gemeenten in
overige delen van het land wonen.
der mogelijk wordt)
en weloverwogen te werk v
Het bestuur v»n het Hervormd tater- ^o**?1!. omd" Ctet taCCr tijdi,
naat ..Nieuw Ruimzicht" tc Doorn heeft
besloten met ingang van 1 september
1963 een opleiding in te stellen voor
hen die na het einddiploma h.b.s..
kweekschool of h.ts. toegang zoeken tot
de theologische studie, krachtens de
nieuwe regeling die onlangs door de
Staten-Generaal is aanvaard.
Gebleken is. dat de theologische fa
culteiten voornemens zijn van deze kan
didaten bij een beperkter toclatingspro- „jf de (industriële) wereld en daardoor
gram een gedegen kennis van het van men,en uit de Kerk. Want de Kerk
Grieks cn Latijn te blijven ciacn. Inheefl lich vervreemd van de wereld
ereenstemming daarmee is voor omdat «e er in feite helemaal niet
tweejarige op- ,meer) mee rekent.
zijtr parochiestelsel, zijn ochtendkerk
dienst (tussen de eerste en tweede vee-
voedcring! een dorpse, agrarische al-
lure heeft en in zo goed als geen 1
i?. kel opzicht reflecteert op on
industriële maatschappij. Is
derenbundel van een kerk waarin spra-
fabrieken. sociale gerechtig-
huidige
één lie-
worden beschikt. Kort cn goed: in
wereld die elke dag alleen
kerder wordt. -conci
lie laas moet geconstateerd worden
dat de Kerk die consequenties niet ge
trokken. en nog minder daarnaar ge
handeld heeft. Dat zich bij haar nog
steeds een proces van emigratie vol
trekt. een uittocht. Niet zozeer van
ultdc Kcr* ik wel v»n dc Kerk „idoorta, hter
heid. loonvorming en vrije tijdsbeste
ding? Nergens wordt iets gemerkt van
de concrete vragen anno 1963 waar de
I Bleven pogingen
één kerk in de verstrooiing te
gaan rekenen, met een z.g. diaspora-
situatie, waarbij ,,het kerkvolk" als
achterban waarop terug zou kunnen
worden gevallen een illusie zal blijken
te zijn. Ook dit is een factor die bij
een structuurverandering van de Kerk
len.
De kleine groep
Weliswaar zijn i
in Engeland,
Frankrijk en Duitsland een aantal po
gingen gedaan om tot
Zijn het de tenten in plaats van de
kathedralen en iS het de gemeente-in-
verstroollng die samen al In de rich
ting van kleinere kerkelijke gemeen
schappen wijzen, ook de behoefte jm
De C.S.F.R. heeft haar zomer-
konferentie, die onder grote be
langstelling gehouden werd, be
sloten.
Op de voorlaatste dag hield de
heer T. Knecht een lezing over:
„De situatie van het protestan
tisme en communisme in Oost-
Europa".
Hij begon met te ontkennen dat
we het beeld van Oost-Europa in
haar verscheidenheid van natio
naliteiten kunnen karakteriseren
als een monolitisch geheel, zoals
in het Westen vaak wordt ge
dacht.
De houding van kerk en staat, als
mede hun onderlinge relatie, wordt na
melijk niet alleen bepaald door de heer
sende ideologie, maar ook spelen fac
toren als de positie van de confessio
nele groeperingen in de samenleving
vroeger en nu een belangrijke rol. Het
bestaan en de toekomst van de kerk
in Oost-Europa hangt alleen af van d<
trouw aan haar boodschap en de vita
liteit in de beleving daarvan. Als voor
beeld hierbij noemde dc spreker Rus
land, waar de Secten", zoals Baptis
ten, Adventisten, en Pinkstergroepen, in
tegenstelling tot de piet dc overheid
coöpererende Orthodoxe kerk, een gro
te bloei ondervinden.
Velen aanvaarden hun positie binnen
het communistisch regiem als het ver
diende oordeel Gods, daar ze vroeger
hun taak hebben verwaarloosd, en wil
len nu nog slechts getuigend en dienend
midden in het volk staan, ongeacht de
aldaar aanwezige maatschappelijke or
de. Aan de Westerse kerken wordt de
vraag gesteld of deze wél vrijheid ge
nieten. dan wel of ook zij zijn ingekap
seld in een systeem, namelijk het ka
pitalistische. Overigens moet van beide
zijden een open gesprek steeds moge
lijk zijn op grond van de alles over
spannende gemeenschap der Heiligen.
Als tweede referent trad prof. mr. dr.
I. A. Diepenhorst op, die sprak over
het gereformeerd-protesta/itisme in een
eenwordend Europa.
De steeds groeiende onderlinge afhan
kelijkheid der volkeren maakt het nood
zakelijk tot een internationale militaire
en economische integratie te komen. In
tegenstelling tot de vooroorlogse neutra
liteitspolitiek is net thans niet meer mo
gelijk zich in isolement afzijdig te hou
den. Dit vereist een hernieuwde bezin
ning op het internationale recht
Synagoges
Ook b ki Amsterdam bewezen dat in
gewijzigde omstandigheden de eeuwen
oude stelregel nog van toepassing is.
Reeds eeuwen lang was een der eerste
daden die joodae gezinnen verrichtten
als zij zich :n een nieuwe stad vestig
den het stichten van een synagoge.
Thans blijkt dat als in nieuwe buurten i
een synagoge wordt gebouwd joodse ge- l
waarin ook enige
rui mie 13 voor cultuurgeschiedenis en
Hebreeuws.
De opleiding wordt gegeven in inter-
naatsverband. In beperkte mate zal het
mogelijk zijn de cursus als externe
leerling te volgen.
Advertentie
Naast die uittocht van de Kerk uit
de wereld moet gesignaleerd worden
een uithollingsproces van kerkelijke
vormen, die wel correct en goed ortho
dox mogen heten, alleen, ze pakken
veelal niet; ze zijn in vele gevallen
niet relevant. Te weinig vraagt men
zich af het is slechts een willekeu
rige greep op welke manier
gemeenschap waarin
bezig kan zijn met elementaire ge-
radicaïe loofsvragen zo als: Wat betekent het
structuurverandering van het kerke- christen-zijn voor mij als student in
lijk leven te komen, waarmee men dus Utrecht, als administrateur op een de-
het Evangelie in het leven van alledag partement, als ploegbaas op het werk?
volledig wilde laten functioneren, maarwjjzen
1 méér dan restauratiepogingen 1
dezelfde richting. De rich-
vau uiecr _._melljk van de kleine groep,
kerkelijke toch Reen sprake- i„ feite xltten we waarmee bij een structuurverandering
"r» daardoor nog steeds met een kerkelijk van de Kerk rekening zal moeten
betekenis kan worden gehouden.
1 inkrimpende
Feit is, dat de preektrant in de „gro
te" kerkdienst vaak zó algemeen moet
met worden geacht, dat deze vragen
op welke manier er nu Vraag: vanwaar die onmacht
eigenlijk gepreekt moet worden, ster- de veranderende wereld mee te ver- meer ,,uit" komen; andere gezegd: dat
eigenlijk nog wel gepreekt anderen? Die onmacht is het resultaat het Evangelie niet meer „in kleine
van een stijl van denken binnen de munt wordt uitbetaald" He', opkomen
Kerk die uitgaat van het onbijbelse van huisgemeenten moge in dit opzicht
standpunt dat nieuwe wijn in oude le- verblijdend zijn, het is ook een teken
pre-
moet worden, want het feit
ken is bepaald niet canoniek,
ker geen wet van Meden er. Perzen.
De vraag kan gesteld worden: wat
herinnert ide Kerk is er immers ten
behoeve van de wereld?) er bijvoor
beeld in het kerkelik leven aan onze
OPGAVE VAKANTIEADRES
Dringend verzoek uw vakantie
adres via de uit de krant geknip
te bon, die wij regelmatig op
de advertentiepagina plaatsen,
zo vroeg mogelijk op te geven.
Indien deze schriftelijke opgave
niet MINSTENS ÉÉN WEEK voor
dat u met vakantie gaat in ons
bezit is, kan de toezending ern
stig worden vertraagd.
DE DIRECTIE.
Crisis
deren zakken
Een st
1 bepaaldi
worden be-
larbij
Op de laatste dag sprak ds. L. Kie
viet over het onderwerp: De crisis der
Reformatie.
In een de mens overweldigende we
reld wordt de vraag vanuit een gevoel
Dit gevoel van onbehagen kan ver
lammend werken, wanneer we de pro
blemen gaan zoeken, terwijl zich toch
reeds voldoende vraagstukken aan ons
opdringen. In de eerste plaats zien we
het rooms-katholicisme in onze tijd in
de belangstelling staan. Rome van van
daag is wel anders dan het Rome van
Trente. maar toch verstaat het nog niet
de diepste intentie van de Reformatie,
met name als het gaat om het Solus
I Christus en het Sola Scriptura. Zelfs
dreigt in een gesprek met Rome het
gevaar, dat de centrale vraag uit de
Reformatie: „Hoe wordt ik rechtvaar
dig voor God, overwoekerd wordt door
de ontmoeting in de medemenselijkheid.
In hoeverre geeft het Gereformeerd
Protestantisme een antwoord op de pro
blemen van deze tijd? We moeten er
kennen, dat de prediking veelal tekort
schiet en wij met oogkleppen op door
het leven van deze tijd gaan. Maar r
de
(Van
r verslaggevers)
DAGELIJKS
van I juli tot half sept.
AFVAART
9 uur
WILLEMSPLEIN
Berocpingswerk
NED. HERV. KERK
DE heer J. R. Bouma, die werk
zaam is ais anaesthesist aan
het ziekenhuis „Eudokia" te Rot
terdam, is gistermiddag aan de
Vrije Universiteit te Amsterdam
gepromoveerd tot doctor in de
geneeskunde op een proefschrift,
waarvan de titel luidt „Narcose
en intracraniële druk".
Dr. Bouma heeft in deze studie
gegaan, welke methoden het meest
geschikt zijn om een stijging van de
intracraniële druk te voorkomen
welke methoden toegepast mogen
worden om deze druk te doen dalen,
indien zij vóór de operatie reeds ver
hoogd was. Dit onderwerp
ciaal van belang voor de algemene
narcose tijdens hersenoperaties.
Promotor was prof. dr. Joh. Booy,
die uiting gaf aan zijn bewondering
voor deze studie, nadat de heer Bou
ma het proefschrift had verdedigd
tegen bedenkingen van de V.U
hoogleraren G. A. Lindeboom, J. A
Folkerts en G. den Otter en van
prof. dr. J. F. Crul uit Nijmegen.
GEREF. KERKEN
CHRIST. GEREF. KERKEN
Amsterdam is tegen
schoolvrije zaterdag
of gestalte voor consequentie daarvan aandurft zal een
normatief houdt zonder daarbij te be- andere kerkelijke structuur ook zoiets
denken dat deze historisch bepaald is. mogelijk moeten maken lis een aan-
Zo kan dan weer een achterdocht tegen passing van de kerkelijke aan de
nieuve dingen ontstaan: de mentali- maatschappelijke kalender. En niet
teit volgens welke u-*
de (histo- andersom, want als de Kerk het recht
rische bepaalde) toestand meer gewicht meent te hebben haar kalender op te noEV
gaat toekennen dan aan de toekomst, leggen aan de maatschappij, dan IS
Daar komt als volgende factor bij, dat ze geen Kerk voor de wereld. Neen
élk menselijke instituut dus ook het kèr- het zal moeten gaan om een evangeli-
verandering der Kerk niet prograi
'isch gewerkt zal kunnen worden, j
Kelfs geen programmatisch begin
tan worden gemaakt, omdat immers immers, bestaat er wel een tegenstel-
D ome mutechappy >1 sterker «al ling ,usscn de vraag naar het heil en
Ci^ive?j J1 j onverander- de vragen van deze tijd? De prediking
ljkheld de VERanderliJkheid ts. Er zal van de Nadere Reformatie heeft deze in
g.^f&0.nr d'e l'id nauw met elkaar verbonden. We
-t njet jcuxinen overigens niet zonder
Als paranimfen fungeerden de he
rn F. Gevers te Rotterdam, een col
lega van de promovendus, en Tj.
Schmidt te Den Dolder, een vriend
dr. Bouma.
nieuwe doctor studeerde medi
cijnen aan de rijksuniversiteit te Lei-
den en aan de Stichting voor Klinisch i
Hoger Onderwijs in Rotterdam,
waarna hij zich te Utrecht speciali
seerde.
Groepsmigratie
van 15.000
mogelijk maken
(Van onze sociaal-economische redaktie)
Van de naar schatting 120.000 arbeids
plaatsen m het agrarisch bedrijf, die
vóór 1980 zullen verdwijnen, worden er
ca 50.000 bezet door bedrijfshoofden.
Hiervan zal ongeveer een kwart willen
emigreren. De bevoegde instanties zou
den voor deze mensen wat kunnen doen
door goed opgezette migraties in groeps
verband mogelijk te maken.
Deze mening is gistermorgen kenbaar
gemaakt door de heer W. van der Mast
uit Haren (Gr. bij de verdediging van
zijn proegschrift „Praktijk en patroon
van recente Nederlandse groepsmigra-
ties". waarop hij aan de V.U. promo
veerde tot doctor in de econom schc we
tenschappen. Het was dr. G. Beijer uit
Den Haag. werkzaam bij dc European
kelijke. onvoorwaardelijke aansluiting sche kalender (God heeft tijd
van zijn leden vraagt. Met andere mensen), die afgestemd is op het
woorden: deelname aan het institutaire mentele maatscha
kerkelijke leven laat weinig ruimte
voor een ,,uit de pas lopen", voor ver
andering, vernieuwing.
Ziedaar in zeer ruwe lijnen de si
tuatie waar de Kerk zich in bevindt
Hoe daar verandering in te brengen?
Getracht kan worden enige gezichts
punten te noemen, die bepaald geen
blauwdruk vormen voor „hoe het moet
Daarbij moge dan in ernstige
overweging genomen worden dat
ppijpatrooni inclusief wanneer de angst van het schis-
zijn verkorte werkweek en langere va. ma binnen <je kerk ons mocht
kanties; inclusief zijn afbeidssector cn
zijn vrije tijdssector. weerhouden om dit experiment
Geen program
te wagen, we in feite een scheu
ring voltrekken die veel ernsti
ger is: het volledige schisma
met de wereld!
nietrug grijpen op de Nadere Reformatie,
omdat de vragen relatief moeilijker zijn
geworden. De geestelijke kracht ervan
heeft echter ook nu nog een stuwende
werking. In de wetenschappelijke bezin
ning komt de mens steeds meer in het
blikveld. Dit mag echter niet tot gevolg
hebben, dat God naar de rand van het
bestaan verwezen wordt en het Chris
tendom opgaat in een vorm van mede
menselijkheid. De mens is niet auto
noom. maar God is souverein, waarin
de menselijke vrijheid verankerd ligt.
Het Gereformeerd Protestantisme heeft
hierin een bevrijdend antwoord, nL van
uit de Verbonds-gedachte.
„Is dat nu een ziekenhuisvroeg mijn zoontje,
toen hij beverig voor wat komen ging aan mijn
hand de polikliniek binnenstapte, ,,'t Lijkt wel
een station." Hij had gelijk. Een zuster duwde
een brancard door de gang alsof ze een Ako-jon-
gen was, die probeerde van zijn kranten af te
komen. Op de brancard lag overigens een vrouw.
De wachtkamer, die wij binnengingen had iets
van een bagagedepot. Op de smalle houten ban
ken lagen tassen en mantels met hier en daar
wat paraplu's. Allemaal haastig achtergelaten
voorwerpen van mensen, die „aan de beurt" wa
ren. Ze hadden er eigenlijk nauwelijks meer op
gerekend. Zolang had het geduurd. Honderden
mensen hebben het al ondervonden en daarom is
het afgezaagd om te zeggen, maar het blijft een
feit. dat er iets wonderlijks met je gebeurt zodra
je de ziekenhuisdrempel over bent. Iets lugubers
eigenlijk, want je verandert van iemand tot iets,
tot ..geval". Een onnatuurlijke metamorfose in
een omgeving, die er toch eigenlijk uitsluitend is
om de mensheid te dienen. Vanzelfsprekend moet
iedere arts en iedere verpleegster zich kunnen
distantiëren van teveel leed. Zij kunnen het zich
tuurlijk niet veroorloven kapot te zijn
Het wachten duurde lang, mijn zoontje werd
rusteloos en gedrukt. Er werd een man binnenge
reden op een rolstoel, hij droeg een vale overall.
Zijn ene voet hing er nogal vreemd bij. De man
keek naar die voet, alsof het niet zijn eigen voet
was en hij het ook niet allemaal begrijpen kon.
Je kon zien dat hij pijn had, langzaam trok alle
kleur uit hem weg, totdat hij ten slotte zo vaal
als zijn overall was. Toen hing hij ook zelf slap
en scheef in die stoel. De publieke opinie in het
en
«'SS.'SSStnS W^otaov«'^',S^rd'?PV^ teto '"9«ch (teOal. U hel altetMta/ den wachllok^l um onverdeeld vóór de
rorST 1»S-hW de *hoolvn> zaterdag de mogelijkheden voor landbouwers in 1 noodzakelijkenwjs zo stertel zo koel dat zelfs pen het hele ziekenhuis. De chirurg
!n I de door de heer van der Mast in zijnjeen kind het verbaasd opmerkt en over een sta- oer. de zusters waren tanaen. de ba
volledig
onderwijs. 1 studie bepleitte
Paoendrecht- G Bijkerk dr P. J. Koets, gisteren op een laatste sale groepsmigratie. (In ons blad van
U raadsvergadering voor het zomerreces ?:steren schonken we daaraan reeds
neegedeeld. mede naar aanleiding van aandacht).
■en ingekomen adres van de afdeling i Andere opponenten waren prut. dr. P
I \msterdam der Nederlandse Onderwijs-
te Abhouford IBC. Cn vervn.flyen ™a,*imterdm« B.
I): 1. 1 Arnold, te Amn «ourdrrtSood In do odrown word vor-
kand te Zaandam
GEREF. KERKEN (Vrijgemaakt)
Ref. Church):
GEREF. GEMEENTEN
zocht
alle Ukken va
vrije zaterdag HL
De protcatantse-christelijkc onderwij
zersbond had zich bij het adres van de
N.O.V. aangesloten.
hoogleraar aan de rijksuni-
te Groningen, en de V L.-hoog
leraren H. J. van Suthem 'sinds don
derdag buitengewoon hoogleraar» en G.
de Jong.
De promotor, prof. dr. G. Kuiper Hzn
gewaagde van de grote ijver en liefde
voor het onderwerp, waarmee dr. V. d.
Mast zich van zijn taak heeft gekweten.
tion praat? Is het nu echt onvermijdelijk, dat het
begrip „barmhartigheid" zo diep begraven en on
zichtbaar wordt door haast en efficiency?
Vraagt naar den Here en Zijne sterkte" s'jnd
in goud-krullerige letters boven onze hooiden:
daaronder in een modernere letter „Hcud de
Waren het mijn gespannen zenuwen waardoor
ik dacht: Vraag naar de Heer en Zijne sterkte,
want de staf hier heeft alleen spalken en gips.
Sterkte en troost, nee vraag dat maar elders.
Maar tussen haakjes: houd de vloer wel rein."
en tè-
een sla
ger de zusters waren tangen, de banken te hard
en het was een gruwelijk schandaal, dat je zolang
wachten moest. Het gekanker was zowel over
dreven als belachelijk, vooral omdat het bij nie
mand opkwam iets voor de fUuwgevallen man te
doen.
Toen hinkelepinkte een forse zeeman op een
gipsbeen binnen. Dat hij varensgezel was leidde ik
af uit het grote anker, dat hij op zijn pips had
getekend: het leek een symbool: Jullie kunnen
het me doen, ik ben niét onder de indruk!
„Hee", riep hij met een stem, die over iedere
branding heen zou galmen „Hee, daar legt er één
voor Pampus." Hij bonkte kordaat op een deur,
opende die terstond en zijn stentorstem loeide:
Assistentie alstublieft voor een manspersoon, die
van 2?n eige is gegaan." Op zijn alarm kwamen
twee zusters. Eén greep overallmans vakkundig
in zijn nek en duwde krachtig zijn bleek-slappe
hoofd tussen zijn knieën. Hij knipperde vaag met
zijn ogen. „Duw hem nog even dit watje onder
zijn neus, dan is hij weer het ventje", gaf ze or
ders aan haar collega. Geen woord tegen de man.
Hij was ook geen man, hij was een verkreukelde
voet.
Ineens moest mijn zoontje mee. .Nee blijft u
maar hier, ik roep u wel als de dokter klaar is."
Dociel ging ik weer zitten. Vraag naar de Heer
en zijne sterkte. Houd de vloer rein. Gips. spal
ken en gruwelverhalen; en een niet weg te den
ken zin in sterke, héél sterke koffie.
Eindelijk mocht ik naar binnen, waar mijn
spruit witjes stond, met een arm in het gips. Ik
kreeg een dor college over de breuk en werd
verondersteld niets te vragen of te zeggen en snel
weer op te hoepelen.
Bij het afscheid zei mijn kleine gebroken pols
je: „Dag zuster, dag dokter, en bedankt voor al
les." Er gebeurde iets wonderlijks. Het was net
of de dokter even wakker schrok. Ineens zag hij
een bleek jongetje en niet alleen een bot. Hij leg
de zijn hand op mijn zoontjes hoofd: ,Je bent
erg dapper geweest. Dag hoor. Volgende patiënt,
zuster." Direct was hij weer in de plooi, in zijn
eigen koele ziekenhuisplooi. Maar ik zag ook aan
myn zoon, dat hy helemaal tevreden was met de
ze korte erkenning van zijn flinkheid. En dat was
zo belangrijk, dat ik kon denken: „Mijn respect
voor het rechtzetten van die pols, maar mijn dank
dat je ook even tijd vond om er een méns bij tt
MINK VAN R1JSD1JK
