i Nieuwe leidse Courant
Formateur wil strijd
nog niet opgeven
Nog meer namen
in Profumo-zaak?
Commentaar
Paulus
30 juni
YI wordt
gekroond
Concilie zal
doorgaan
DICHT BIJ MISLUKKING
Beraad in
weekeinde
Zaterdag 22 juni 1963, 44ste jaargang
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Kon. Luchtmacht
Gouden Vleugels
Zie Zondagsblad
v..
Abonnementsprijzen
Klachtendienst bezorging 18—19 uqr
Vliegverkeer voor
concert omgelegd
De rond 4000 betoekers van
het populaire concert in de Am
sterdamse R.A.I., gegeven in
het kader van het Holland Fes
tival, hebben gisteravond geen
last gehad van vliegtuiglawaai.
Op verzoek van de organisato
ren, de R.A.I. en de Nederlandse
orkeststichting had de Rijks
luchtvaartdienst de vliegroutes
tijdens het concert verlegd, wat
betekende dat ongeveer 20
vliegtuigen hun koers enigszins
hebben moeten wijzigen. Dat
zal ook morgen het geval zijn
als het concert wordt herhaald.
Onder leiding van Bernard
Haitink voerde het Concertge
bouw Orkest werken uit van
Handel, Schubert, Mozart, Dvo
rak, Paisiello en Rossini. Solis
tische medewerking werd ver
leend door de bariton Renato
Capecchi, die stormen van ap
plaus oogstte met zijn fragment
uit „De Barbier van Sevilla"
van Rossini.
Het was het derde jaar dat
een dergelijk concert met veel
succes in de R.A.I. werd gege-
De Belgische ex-koning
>pold is een verwoed golf-
!r. In Eindhoven neemt hij
het ogenblik deel aan kam-
inswedstrijden.
teuws in
|één oogopslag
Hoewel kabinetsforma-
De Kort gisteren aan
einde van zijn Latijn
eek te zijn, zette hij zijn
«gingen om een nieuw
ibinet te vormen toch
n
De nieuwe paus zal 30
worden gekroond. Hij
een besliste voorstander
'an de voortzetting van
iet concilie en zal de nieu-
ve koers handhaven, maar
n een eigen stijl.
Het Irakse leger ont-
loet heftige tegenstand
in de Koerden, maar zet
ilgens een officieel com-
luniqué van het leger
Ie opmars toch voort.
De berichten over de
iding op Cuba door anti-
!astro troepen zijn „in ho-
maite gekleurd en on-
;t", heeft een woord-
lerder van het Ameri-
ministerie van bui-
inlandse zaken medege-
ïeld.
I De Engelse socialisten
leider Wilson heeft 't plan
premier Macmillan
de zaak Profumo ge
rechtelijk te laten onder
toeken, absoluut onvol-
)ende genoemd. Dé so
cialisten willen een tribu
naal of een parlementaire
tommissie.
Vanavond vertrekt pre
sident Kennedy voor zijn
tiendaagse reis naar Euro-
Plet ziet er naar uit
Kat hij ook een bezoek zal
prengen aan de nieuwe
IUS.
De Noorse minister van
jverheid is afgetreden
idat hij verantwoorde
ik wordt gesteld voor
in ontploffing in een ko-
inmijn die 21 mensenle
vens kostte. De oppositie
n het parlement is even-
•el nog niet tevreden. Zij
wil meer hoofden zien val-
Kennedy bij de
paus op bezoek
tot paus gekozen werd en de
naam Paulus VI aannam, zal zondag
30 juni officieel worden gekroond.
Hij heeft die dag gekozen omdat deze
gewijd is aan de apostel Paulus. Ver
wacht wordt dat de Amerikaanse
president het eerste staatshoofd is
dat de nieuwe paus' zal bezoeken. In
middels hebben vele protestanten en
rooms-katholieken reeds hun instem
ming betuigd met de verkiezing van
Montini tot paus.
Een belangrijke factor, die bijgedragen
heeft aan zijn verkiezing is het feit dat
hij onomwonden uitgesproken heeft, dat
hij het concilie wil voortzetten. De aarts
bisschop van Liverpool, het geestelijk
hoofd van de rooms-katholieken in En
geland, dr. John C. Heenan, verklaarde
gisteravond nog: men kan zeggen dat de
nieuwe paus reeds was gekozen vooi
conclaaf begon. De snelheid van zijn
kiezing bewijst, dat de kardinalen niet
doof geweest zijn voor de stem van
volk."
Als een van de eerste protestanten
heeft de aartsbisschop van de Angli
caanse Kerk een telegram gezonden
aan paus Paulus met zijn gelukwen
sen. Hij zei daarin: „Ik wens uwe
heiligheid geluk met uw verkiezing
tot opvolger van paus Johannes. De
Anglicanen overal ter wereld zullen
bidden dat God uwe heiligheid kracht
en zegen moge geven in de dienst van
het christendom."
Dr. Douglas Horton, de voormalige
deken van het theologisch seminarium
van de Harvard Universiteit, die als
waarnemer de eerste zitting van het
concilie heeft bijgewoond, verklaarde:
„Dit is een uitstekende keuze. Hij is een
uitstekend mens en ik twijfel er niet aan
dat het Vaticaanse concilie volgens de
plannen zal doorgaan."
Koninklijk paar bij
luchtmachtparade
Koningin en Prins zullen op maandag
1 juli in Soesterberg een inspectie hou
den en een parade afnemen van de
Koninklijke Luchtmacht ter gelegenheid
van de oprichting van de Koninklijke
Luchtmacht vijftig jaar geleden aldus
een mededeling van de Rijksvoorlich
tingsdienst.
De Koningin en de Prins hebben ver
der het voornemen op dinsdag 9 juli
aanwezig te zijn bij een uitvoering van
het lustrumspel ..Specul-Aas" ter gele
genheid van het 23ste lustrum van het
Delftsch studenten corps.
Ds. André Appel, secretaris-generaal
van de protestantse federatie van ker
ken in Frankrijk vatte deze aarzeling
om te profeteren samen met de woor
den: „Een mens blijft niet dezelfde als
hij paus wordt. Hij heeft een nieuwe en
bredere verantwoordelijkheid. Wij zul
len de nieuwe paus aan het werk moe
ten zien. Een van de dingen die wij
moeten gadeslaan is of en hoe hij het
concilie voortzet
hiderzeebooljager
onderbrak reis
dieu e Nederlandse onderzeeboot-
Holland heeft gisteren zijn
eningen tot opsporing van on-
zeeboten in de Atlantische
aan onderbroken. Het schip
1ft met grote snelheid een af-
l nid van 200 mijl afgelegd naar
kdenderry (Noord-Ierland) om
1 zieke commandant aan wal te
y ^ngc-n
«De commandant, kapitein ter zee
erre Salm, is later geopereerd
krifjleen ziekenhuis te Londonderry
eroer zÜn blindedarm. Er is ge-
Jld dat hij de operatie goed
-nostft d00rstaan.
In zijn eerste openbare rede voor ra
dio Vaticaan heeft de nieuwe paus van
morgen beloofd het concilie voort te
zetten. In zijn toespraak beloofde hij
tevens verder te zullen gaan met de
door paus Joannes begonnen herziening
van het kerkelijk recht en het werk
voor de eenheid van de christenen voort
te zetten. Hij deelde nog geen datum
mee waarop het concilie voor een twee
de zittingsperiode opnieuw bijeen ge
roepen zal worden. Wel zei hy: „Dit
zal het voornaamste werk zijn, waaraan
wij voornemens zijn alle krachten te
wijden, die de Heer ons heeft geschon
ken, opdat de (rooms) katholieke kerk
alle mensen tot zich zal kunnen trek-
Paus Paulus rondde de schets van Zijn
programma af met de verzekering dat
hij de door zijn voorganger uitgestippel
de richtlijnen van sociale rechtvaardig
heid zou ondersteunen.
(Van onze parlementsredactie)
inslagen van de afgelopen dagen
teur De Kort de strijd nog niet opgegeven. Vanmorgen bracht hij op
Paleis Soestdijk verslag uit over zijn bevindingen, maar hij verzocht de
Koningin nog niet hem van zijn taak te ontheffen. Een dergelijk verzoek
zou allerminst verrassend zijn geweest, want de formateur leek gisteren
aan het eind van zijn Latijn.
Mr. Toxopeus heeft dr. De Kort gis
termiddag de toegezegde brief over
handigd en daaruit bleek, dat de VVD-
fractieleider opnieuw had geweigerd
een concreet oordeel uit te spreken
over de in het basisprogram voorge
stelde regelingen van de geschilpun
ten. De liberale aanvoerder volstond
met de mededeling, dat zijn opvattin
gen over die punten al in de informa-
tieperiode-Romme voldoende bekend
zijn geworden. Wel herhaalde hij nog
eens, dat het basisprogram in z'n gro
te lij nep voor hem aanvaardbaar is
omdat het een voortzetting van het
beleid van het kabinet-De Quay im
pliceert, maar de vraag waar het op
aankwam ontweek mr. Toxopeus ook
nü weer.
Hij wil (blijkens zijn brief) wel over
de geschilpunten onderhandelen, maar
pas als de socialisten buitenspel zijn ge
zet en de onderhandelingspositie van de
V.V.D. beter is, omdat ze dan niet meer
tegen de P.v.d.A. kan worden uitge
speeld. Mr. Toxopeus vertrouwt, dat hij
dan met de drie confessionele partners
tot „redelijke oplossingen" zal komen.
De V.V.D.-fractieleider wil dus, dat dr.
De Kort los van zijn program eeu poli
tieke keuze doel tussen P.v.d.A. en
V.V.D.maar de opzet van de formateur
is juist om zijn („objectieve") keuze
louter en alleen op basis van het pro
gram te bepalen. Daarmee heeft dr. De
Kort zich lelijk in de nesten gewerkt.
Volgens alle regels van het door hem
zelf gespeelde spel zou hij de liberalen
nu moeten laten vallen, omdat ze t.a.v.
de geschilpunten geen kleur willen be
kennen. Hij zou nu de P.v.d.A. moeten
kiezen, niet alleen omdat die wél con
creet heeft geantwoord, maar vooral om
dat (als we de socialistische fractieleider
prof. Vondeling mogen geloven) de
overeenstemming tussen P.v.d.A. en for
mateur over het program „vrijwel vol
maakt" is, zeker als men een vergelij
king treft met het standpunt van de
V.V.D. De restrictie „vrijwel" slaat op
het punt van de financiering van de ver
hoging der A.O.W.-uitkeringen uit deal-
gemene middelen. Dit is nog niet hele
maal uit de verf gekomen, maar verder
is alles in orde (alweer volgens prof.
Vondeling, die voor enige overdrijving
niet terugschrikt)
Moeilijk
Wilson eist een tribunaal
Ï~)E MEDEDELING van premier Mac-
millan gisteren in het Lagerhuis
gedaan, dat de zaak Profumo gerech
telijk zal worden onderzocht onder
leiding van lord Denning, een van de
meest vooraanstaande Britse rechters,
is door Labourleider Harold Wilson
als „absoluut onvoldoende" scherp ge
kritiseerd. In november had de pre
mier zo'n haast, aldus Wilson, met
het instellen van een tribunaal toen
dc regering dacht de pers bij de keel
te kunnen grijpen.
Macmillan deelde mee. dat lord Den
ning tot taak heeft, het functioneren van
ae veiligheidsdienst te onderzoeken „in
het licht van de omstandigheden, die
geleid hebben tot het aftreden van de
voormalige minister van oorlog, de heer
Profumo."
Wilson reageerde fel. „Een onderzoek
door de rechter zal de ongerustheid bij
het publiek niet wegnemen. Het land
zal de indruk hebben dat de regering
thans nog krachtiger poogt de zaak in
de doofpot te stoppen." Wilson betoogde,
dat geen rechter de maoht zal hebben
getuigen te dwingen te verschijnen of
om de verstrekking van bewijsmateriaal
af te dwingen.
De socialisten zouden zich verenigd
hebben met een tribunaal of een par
lementaire commissie waarin alle par
tijen vertegenwoordigd zijn.
Bewijsmateriaal
Premier Macmillan zei, dat wanneer
deze zaak door een tribunaal zou wor
den onderzocht allerlei beweringen zou
den kunnen worden gedaan die schade
aan onschuldigcn zouden kunnen berok
kenen. Als lord Denning het gewenste
bewijsmateriaal niet zou kunnen bemach
tigen dan zou het Lagerhuis hem meer
bevoegdheden moeten geven.
Verschillende buitenlandse bladen in
Frankrijk en Duitsland en ook twee Brit
se bladen hebben meegedeeld dat nog
meer prominente figuren bij het schan
daal Profumo zijn betrokken en dat de
politie hun namen weet. Dat zou een
van de redenen zijn, dat Wilson een
onderzoek op grote sdhaal wenst om nu
in één keer schoon schip te maken.
Geruchten willen dat Iwanow, die te
gelijk met Profumo een verhouding had
met Christine Keeler uit de communis
tische partij in Rusland is gezet en even
eens ontslagen is uit de militaire inlich
tingendienst. Ook wordt gezegd dat hij
in een kliniek wordit verpleegd. In het
spraakgebruik betekent dit in Rusland
dat hij gevangen zit.
Overigens werd nogmaals in de
Prawda beweert, dat de naam van
Iwanow volkomen ten onrechte in
deze hele affaire is genoemd en niets
anders dan een kwaadaardig verzinsel
van Macmillan is om andere dingen
te verdoezelen.
P.v.d.A. zou moeten kiezen, maar dit
politieke redenen niet kan doen. Hij
vindt dan zoals wij gisteren reeds
schreven niet alleen de protestantse
fracties maai: ook een groot deel van
eigen partij tegenover zich.
Hem resten dus nog slechts twee
gelijkheden: zijn opdracht teruggeven
omdat hij er geen gat- meer in ziet, óf
zijn uitgangspunt, nl. dat alleen op ba
sis van het program tussen P.v.dA. en
V.V.D. kan worden gekozen, opgeven eii
alsnog een politieke keuze doen, los van
de reeds bereikte overeenstemming met
de socialisten. Maar terecht zei prof.
Vondeling gisteravond, dat hij dr. De
Kort niet tot zo'n koerswijziging in staat
acht.
Inderdaad ligt de formateur nu volko
men vast op zijn akkoord met de P.v.dA
Als hij de socialisten nu zonder een wa
terdichte motivering ontleend aan het
program, dat hij steeds voorop heeft ge-
PROF. VONDELING
geen andere koers.
steld laat vallen, maakt hij zich niet
alleen onmogelijk bij de P.v.d.A., maar
ook bij velen van zijn geestverwanten
In bepaalde K.V.P.-kringen wordt krach
tige druk op hem uitgeoefend om een
combinatie met de P.v.d.A. althans te be-
próeven. Men meent daar, dat als een
samengaan van de drie confessionele
partijen met de P.v.dA, niet mogelijk is.
dit toch eerst duidelijk moet worden ge
constateerd.
Als dr. De Kort zijn opdracht terug
geeft, zal een andere K.V.P.-formateur,
die zich niet gebonden voelt aan de
overeenstemming met de socialisten, wel
licht wél bij voorbaat een duidelijke po
litieke keuze ten gunste van een samen
gaan met de V.V.D. kunnen doen. In dit
verband wordt weer de naam' van prof.
De Quay genoemd.
Toch verder
Het is overigens merkwaardig, dat dr.
De Kort zich dit weekeinde „zal beraden
over de vraag of en zo ja welke oplos-
singen voor nog bestaande geschilpunten
mogelijk en aanvaardbaar zijn", zoals hij
zijn woordvoerder liet meedelen. Deze
mededeling trok in Haagse politieke
kringen sterk de aandacht. Er bleek in
ieder geval uit, dat dr. De Kort nog niet
van plan is zijn opdracht terug te geven.
Zou dat wél het geval zijn, dan had hij
het vanmorgen meteen al kunnen doen.
Dat hij een oplossing zoekt voor het
terende geschilpunt met de P.v.dA. met
het doel straks een regeringscombinatie
met de socialisten te proberen, werd
onwaarschijnlijk geacht.
Vermoedelijk staat het weekend-be
raad van de formateur in verband met
het bezoek, dat mr. Toxopeus hem gis
termiddag heeft gebracht De liberale
fractieleider kwam niet alleen zijn brief
werd alleen bekendgemaakt, dat de brief
een afwijzende reactie bevatte op dr. De
Kort's verzoek om een duidelijke uit
spraak over het program. De veronder
stelling ligt echter voor de hand, dat mr.
Toxopeus mondeling wél een dergelijke
uitspraak heeft gedaan en tevens de we
gen en middelen heeft aangegeven om te
komen tot de „redelijke oplossingen",
over hy in zijn brief sprak. Volgens
de theorie gaat dr. De Kort de liberale
voorstellen nu op hun bruikbaarheid
toetsen.
Alsnog akkoord?
Maar dat zou betekenen, dat hij nu met
de liberalen alsnog tot een akkoord tracht
te komen. Deze mogelijkheid leek afge
sneden door mr. Toxopeus' verklaring,
dat hij pas wil gaan onderhandelen nadat
de socialisten zijn uitgerangeerd. Op het
ogenblik is de P.v.d.A. nog niet aan de
kant geschoven, althans niet zichtbaar.
Het is natuurlijk mogelijk, dat dr. De
Kort tóch heeft besloten los van het
resultaat van de programbesprekingen
de socialisten te laten vallen en met
de liberalen verder te gaan; maar zoals
gezegd is hij niet meer in de positie om
die keuze met een behoorlijke argumen
tatie te verdedigen. Na zijn beraad van
morgen zal hij maandag een gezamenlij
ke bespreking hebben met de fractielei
ders Andriessen (kath. v.), Van Eysden
en Beerinink (c.h.).
r\E VERKIEZING van kardinaal Mon
tini tot paus, behoeft niet beschreven
te worden als een grote verrassing. Zijn
naam was reeds vele malen als mogelijke
opvolger van Johannes genoemd. De vrees
van velen dat hij niet gewild was bij de
conservatieve vleugel van het college van
kardinalen en daarom niet het vereiste
aantal stemmen zou behalen, blijkt onge
grond te zijn geweest. Met zijn verkiezing
is de voortgang van het concilie ver
zekerd. Wel is een grote verrassing de
naam die hij gekozen heeft: Paulus VI.
Vorige week nog heeft Montini duidelijk
in een preek laten uitkomen dat het con
cilie zo spoedig mogelijk voortgezet moet
worden. Toch heeft hij zich niet Johannes
XXIV genoemd. Dat had kunnen wijzen
op een beslist verder willen gaan in de
voetstappen van zijn voorganger. Even
min is Montini teruggevallen op de in de
laatste eeuwen veel gebruikte Pius-naam.
Het is dus zeker zijn bedoeling niet de
kerkelijke klok ettelijke jaren terug te
zetten.
De naam van een paus is als het ware
vaak een troonrede in een enkel woord
samengevat. Wat wil Montini met deze
naam „Paulus" zeggen? Roncalli koos on
geveer vijf jaar geleden de naam Johan
nes, omdat hij zich verwant voelde met
deze apostel der liefde. Hij wilde liefde
laten doorklinken in zijn woorden en da
den. Daaraan is ongetwijfeld de grotere
openheid te danken van de Rooms-katho-
lieke Kerk ten opzichte van onder meer
de protestanten.
Maar de naam Paulus? Als pausennaam
klinkt hij ons niet bijzonder welgezind in
de oren. Paulus II was de vervolger van
de hussieten. Paulus III riep het concilie
van Trente bijeen en deed Hendrik VIII
in de ban. Paulus IV voerde de inquisitie
weer in. En onder Paulus V werd Galileï
veroordeeld.
Maar met de apostel Paulus zijn wij pro
testanten zeer nauw verbonden. Het refor
matorisch denken gaat heel sterk via
Augustinus op de geschriften van deze
apostel terug. Aan een hernieuwd ver
staan van zijn brieven is de hervorming
te danken. Wil Montini een nieuw accent
naar voren brengen in het theologisch
denken van zijn kerk, die zo vaak een
Petruskerk is genoemd? Dat zou voor het
gesprek met de protestanten van enorme
betekenis kunnen zijn.
Maar laat ons waken voor een vroegtijdig
overdreven optimisme. Paus Johannes
sprak wel tot de verbeelding van vele
protestanten, maar hield toch vast aan
het feit dat wij in zijn kerk thuis hoorden.
En dat is ook met Montini het geval en
misschien zelfs bij hem in nog sterkere
mate. Hij heeft reeds duidelijk uitgespro
ken dat hij van het concilie geen oplossing
voor het probleem van de christelijke een
heid verwacht. Duidelijk zei hij toen ook:
„Wij moeten verlangen in staat te zijn,
met ere en ware broederschap de afge
scheiden christenen, die naar de drempel
van hun en ons huis, de (Rooms) Katho
lieke Kerk, komen, welkom te heten-"
Tussen Reformatie en Rome blijft deze eis
als onoverbrugbare kloof staan. Maar dit
duidelijk zien behoeft het gesprek niet af
te kappen, dat zo aarzelend begonnen is.
Integendeel het kan juist de basis bieden
voor een echte dialoog tussen mensen die
van tevoren weten wat zij aan elkaar
hebben.
De hulpmonteur koeltechniek
J. Kloes, die in de afgelopen drie
jaar met zijn vrouw op negen
verschillende adressen in Am
sterdam heeft gewoond, waarvan
de laatste veertien dagen bij een
vriendin van de vrouw, kwam
gisteravond op straat te staan
toen de ouders van de vriendin,
wier woonruimte het echtpaar
had betrokken, van vakantie te
rugkeerden.
Ten einde raad koos het echt
paar toen domicilie op het Raam-
plein in Amsterdam, waar man
en vrouw zich toen installeerden
met een bed, een kast, een wek
ker en enige andere meubelstuk
ken.
dringen met temperaturen tot 25 gra
den, in Zuid-Frankrijk tot 34 graden
celcius. Bijzonder warm is het in
Noord Spanje waar gisteren 38 graden
celsius werd gemeten. Ook in het Al
pengebied is het nu volop zomer ge
worden.
Aan de noordflank van deze warme
lucht loopt een storingsfront dat met
veel bewolking langzaam naar het oos
ten .trekt en ook in ons land vanmorgen
hier en daar nog wat lichte regen
bracht. Morgen zijn er wat meer op
klaringen te verwachten, maan- wij blij
ven in een zwakke tot matige zuidwes
telijke luchtstroom. Dit heeft tot gevolg
dat de warme lucht uit Frankrijk ons
voorlopig niet kan bereiken. Wij zullen
daarom dit weekeinde met maxima van
17 d 18 graden genoegen moeten ne-
Tendens stijgend
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veranderlijke bewolking met hier
daar enkele buien. Matige westelijke
wind. Ongeveer dezelfde temperaturen.
ZON EN MAAN
Zondag 28 juni: zon op 4. u. 20, onder
21 u. 04; maan op 6 u. 21, onder 22 u. 5
Maandag 24 juni: zon op 4 u. 20, onder
21 u. 04; maan op 7 u. 31, onder 23 u. 30.
Hoogwater Scheveningen
