Nasoetion: totale oorlog nog
maar net voorkomen
Commentaar
Ook in Tennessee
een rassenrel
Stemmentellers beloven beterschap
Ruimtevaart Cooper
tot t laatst onzeker
Antwerpen
hijst de vlag
Djakarta was gereed om massaal toe te slaan
Plan was onverdedigd
Hollandia te nemen
Vieuws in
één oogopslag
Weer bracht kans op uitstel
Epidemie mond- en
klauwzeer breidt
zich sterk uit
Staat in beroep
tegen vonnis
Zuidmolukkers
Nieuwe Leiclse Courant
Dinsdag 14 mei 1963, 44ste jaargang
Directeur: F. DIEMER
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Postbus 7& Telefoon 31441
i. 9h.w...« Zit- p»?'"" 7
mijn hert in teghenjpoet"
Abonnementsprijzen
Klachtendienst bezorging 18—19 uur
(Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen)
TK geef toe, wij hebben de jungle van Nieuw-Guinea onderschat. Maar
"-*■ u zult moeten toegeven dat jullie nooit serieus in onze militaire kracht
en slagvaardigheid hebben geloofd. Als de besprekingen over het Bunker
plan in New York waren mislukt, hadden we, uit zee en uit de lucht, met
vijfentwintigduizend man tegelijk toegeslagen. Dit zou nog maar de voor
hoede zijn geweest. Met schepen hadden wc nog veel meer brigades aan
gevoerd".
Het is de rustige, zacht sprekende en
logisch denkende generaal Nasoetion, die
dit zegt op 'n toon, alsof hij met de meest
vredelievende conversatie bezig is, en
met de vriendelijkste glimlach rond de
lippen. Als chef-staf van de Indonesi
sche strijdkrachten heeft hij de tegen de
Nederlanders gerichte, militaire opera
ties op Nieuw-Guinea geleid. Als vicc-
premier en minister van defensie is hij
begin vorig jaar de hele wereld door ge
weest om zich ervan te overtuigen dat
landen als Australië, Engeland en de
Dit is Gordin Cooper, die van
daag de vierde Amerikaanse
ruimtevaarder zou moeten
wordenin het ruimtepak dat
j hij zou dragen tijdens zijn 22-
j maal-om-de-aarde-in-34-uur-
en-20-minuten.
De kans op compen
satie voor de genaas
te Nederlandse bedrijven
in Indonesië is groter dan
men in het algemeen heeft
verwacht, zo blijkt uit be
richten uit Djakarta.
Op een verkiezings
vergadering van de VVD
in Amsterdam is gister
avond enig deining ont
staan. De heer Van der
Putten mengde zich in
discussie en wilde zijn
bewering waar maken door
zich te beroepen op ge
heime notulen, die hij van
een VVD-er had gekregen.
Maar tijdens de vergade
ring bleek dat deze no
tulen niet alleen geheim,
maar ook vafs waren.
Ook in de Amerikaan
se staat Tennessee begint
het te spannen als gevolg
van de controversen tus
sen blank en zwart. In
Nashville drongen enkele
honderden zingende ne
gers de stad binnen. Het
gevolg was weer gevech
ten.
Binnen tien jaar heeft
Antwerpen een snelle ver
binding met de Rijn. Na
een halve eeuw onderhan
delen is gisteren in Den
Haag het akkoord over de
Schelde-Rij nverbinding
getekend.
Het A.N.P. hoopt mor
genavond de totale ver
kiezingsuitslag nog snel
ler bekend te maken dan
in vorige jaren. Gisteren
hebben PT-ers en ANP-
ers een spannende repeti
tie gehouden.
Op Java hebben zich
rettetjes voorgedaan tus
sen Indonesiërs en Chine
zen. Over de achtergrond
van deze onlusten vertelt
onze speciale verslaggever
in Indonesië, Link van
Bruggen.
De Amsterdamse poli
tie en de G.G. en G.D. van
de hoofdstad hebben la
ten weten het incident bij
het vervoer van een over
leden man in de Jan van
Galenstraat ernstig te be
treuren. De oorzaak van
het misverstand was. dat
er geen zekerheid bestond
of de man inderdaad was
overleden.
Vanmiddag om twee
uur zou de Amerikaanse
ruimtevaarder Cooper in
zijn ruimtecabine gelan
ceerd worden voor een
tocht van 22 keer om de
aarde. Vanmorgen om ze
ven uur is het laatste af
tellen voor de lancering
begonnen
Vanmorgen vroeg werd op Cape
Canaveral een begin gemaakt met
het aftellen voor de start van de
voorgenomen ruimtevaart van 22
banen om de aarde van de astronaut
Gordon Cooper. De auatoritcitcn
zeiden dat het juist was om aan te
nemen, dat de vooruitzichten voor
een start volgens de plannen goed
waren. Door twijfelachtig weer was
er enige kans op uitstel ontstaan,
maar om elf uur (Westeuropese tijd)
verliet Cooper zijn woonverblijf
een hangar, op weg naar zijn wach
tende raket om een poging te doen
de langste ruimtevlucht te maken
die ooit door een Amerikaan is on
dernomen.
De reddingsgroep in het westelijke ge
deelte van de Stille Oceaan, die een ge
bied ten zuiden van Japan bestrijkt om
vat vier torpedojagers en zes opspo-
rings- en reddingsvliegtuigen.
In de Atlantische Oceaan voert schout
bij nacht Harold G. Bowan het bevel
over Task Force 140. Deze omvat drie
torpedojagers en acht vliegtuigen in de
bergingsgroep voor de omgeving van
Cape Canaveral, het vliegdekschip Wasp,
vier torpedojagers en twaalf vliegtuigen
in de bergingsgroep voor de omgeving
van de Bermuda-eilanden, een olieboot.
twee torpedojagers en tien vliegtuigen in
de bergingsgroep voor de Azoren en een
torpedojager en vier vliegtuigen in de
bergingsgroep voor de omgeving van de
Kanarische eilanden.
Twee mijnenvegers en een bergings
schip vatten post in ondiepe wateren op
ongeveer 20 km afstand van Cape Cane-
veral om Cooper op te pikken als er kort
na de lancering van zijn ruimtevaartuig
iets verkeerd zou gaan. Op de lance
ringsplaats worde twee brandweerauto's,
drie amfibievoertuigen van het leger,
vier helikopters van de marine en drie
In Hengelo (Gld.), waar reeds op
vele bedrijven mond- en klauwzeer is
geconstateerd, werd gisteren weer een
besmettingsgeval aangegeven. Dit be
trof het bedrijf van de heer Langwerden.
wiens 196 varkens inmiddels zijn afge
maakt. In totaal zijn er in deze ge
meente 6edert 1 april reeds meer dan
2000 varkens wegens mond- en klauw
zeer afgemaakt. Er werden op een klei
ne 50 bedrijven (van de in totaal bij
na 500 boerderijen in deze gemeente)
bc-smettingsgevallen geconstateerd. Op
t.et ogenblik zijn er nog 29 boerderijen,
die als besmet worden beschouwd, 19
boerderijen zijn inmiddels weer vrij van
besmetting verklaard. De ziekte grijpt
de laatste tijd steeds meer om zich heen.
er komen nu dagelijks twee drie ge
vallen bij.
De ziekte blijft in deze streek overi
gens niet tot Hengelo beperkt. Zij heerst
eveneens in aangrenzende gemeenten.
Ernstig wordt ook de toestand in Zei-
hem genoemd.
De officiële opening van de nieuwe
fabriek van de Koninklijke Nederlandse
Papierfabriek N.V, in Maastricht zal op
7 juni worden verricht door prins Bern-
hard.
kleine boten in gereedheid gehouden om
de astronaut te redden indien bij de lan
cering een noodtoestand ontstond.
De NASA had de bergingsmacht op
dracht gegeven Cooper binnen 18 uur na
zUn landing waar ter wereld oop te vin
den. maar ofschoon de bergingsmacht
daartoe is ingericht, kan het in geval
van een gedwongen landing dagen duren
voor Cooper in werkelijkheid wojrdt ge
red. In het noordelijke gedeelte van de
Atlantische Oceaan kan een schip binnen
een dag elke plaats bereiken, maar in het
zuidelijke gedeelte of in de Indische
Oceaan zouden vijf dagen nodig zijn.
Een eeuw lang is er sprake ge
weest van onderhandelingen over
een verbinding tussen Schelde en
Rijn. Gisteren is daaraan een ge
lukkig eind gekomen door de on
dertekening van het akkoord tus
sen Nederland en België. Na af
loop van de plechtigheid in de
grote zaal van het ministerie van
buitenlandse zaken in Den Haag
schudden de bewindslieden van
twee goede buurlanden elkaar de
hand: v.l.n.r. de Belgische onder
minister H. Fayat, de Belgische
premier Th. Lefèvre, zijn Neder
landse ambtgenoot prof. dr. J. E.
de Quay en de Nederlandse minis
ter van buitenlandse zaken, mr.
J. M. A. H. Luns.
(Zie pagina 9).
Verenigde Staten ten aanzien van het
toen nog omstreden eiland geen mili
taire verplichtingen hadden aangegaan.
In het jungle-groen van een eenvou
dig veldtenue zit hij in z'n kamer, die
als het ware behangen is met militaire
trofeeën en emblemen. Op beide schou
ders bevinden zich, op een gouden padje,
vier gouden sterren. Boven de linker
borstzak schittert een kleurig lintjes-
plakkaat van zogenaamde campagne
medailles. In de ene hoek van het werk
vertrek staat een knalrode miniatuur
van een Russische tank opgesteld („in
Moskou gekregen, maar hij is voor ons
terrein te zwaar"), terwijl in de andere
hoek een model van een in Polen ge
bouwde duikboot is geplaatst („jazeker,
daar hebben we er verschillende van")
Raketten
„Toen de overeenkomst over Nieuw-
Guinea afkwam", aldus generaal Nasoe
tion in perfect Nederlands, „waren
bijna aan de derde en laatste operationele
fase toe. Deze bestond uit het nemen en
bezetten van Hollandia en Biak door een
brigade parachutisten, een brigade mari
niers en een brigade infanterie. Als be
gindatum van deze actie, waarvoor zo
wel de luchtmacht als de vloot paraat
gehouden werd, hadden we zeventien
augustus gedacht, omdat op die dag ons
grote onafhankelijkheidsfeest wordt ge
vierd. Natuurlijk waren we met de nor
male, inleidende gevechten begonnen.
Met onze bommenwerpers Tupolev-16
hadden we de zee schoongeveegd. Ver
geet niet dat de geleide raketten, die
deze machines meevoeren, tot op een
afstand van tweehonderd m(jl hun doel
feilloos kunnen raken. Onze, op Ccram
gestationeerde Ilyusins-28 hadden voorts
de wooncentra gebombardeerd, terwijl
onze tactische luchtmacht voor dekking
van de landingen uit de lucht en uit de
zee hadden gezorgd".
Oorlog
De chef-staf van de Indonesische strijd,
krachten Iaat er geen twijfel over be
staan dat nog maar net, om precies te
zijn: om vijf voor twaalf, een totale oor
log is voorkomen. De eerste twee fasen
waren al achter de rug, toen het bestand
werd bereikt. De periode van militaire
druk en militaire confrontatie door mid
del van infiltraties was afgesloten. Vrij
willigers, burgers zowel als militairen,
waren met prauwen op de kust geland
om volgens het zogenaamde Trikora-be-
ginsel o.m. a.jitatie onder de Papoea's te
voeren.
Voor vervolg zie pagina 9
Onlusten teisteren Birmingham in AlabamaV.S. Een lid van de bur
gerlijke beschermingsorganisatie leidt een negervrouw weg, die over
stuur is geraakt door brandstichting in de negerwijk. Op de achtergrond
laaien de vlammen hoog op.
In Birmingham blijft spanning
Enkele honderden zingende neger
studenten zijn gisteravond het cen
trum van Nashville in de Ameri
kaanse staal Tennessee binnenge
trokken, waar grote spanning heer
ste. Er ontstonden gevechten met
blanken en de politie. Stenen, glas
en zware planken vlogen naar de de
monstranten, toen deze twee restau
rants naderden, waar de rassenschei
ding nog steeds wordt doorgevoerd.
Die restaurants vormden ook verle
den week al het doelwit van neger
protesten.
De politie arresteerde enkele men
sen, onder wie een blanke. Verschil
lende personen werden gewond naar
een ziekenhuis overgebracht. De ne
gerleiders leieten weten dat vanavond
opnieuw gedemonstreerd zal worden.
Tenzij hun eisen ingewilligd worden,
zal een nieuwe mars door de stad wor
den gehouden.
Ook in Birmingham in de staat Ala
bama hebben zich bisteravond nog orde
verstoringen voorgedaan, waarbij een
neger en een blanke werden gewond.
Van een aantal auto's werden de voor
ruiten vernield. Intussen zijn in de stad
de oud-wereldkampioen boksen Patter-
Namens de Staat der Nederlanden
heeft de landsadvocaat hoger beroep in
gesteld tegen het vonnis van de presi
dent van dc rechtbank te 's-Gravenhage
inzake de toelating van een aantal
Zuid-Molukkers uit westelijk Nieuw-
Guinea. Het beroep wordt ingesteld op
feitelijke en op juridische gronden. In
middels worden onverminderd het
recht van hoger beroep, de pogingen
om de betrokkenen in de gelegenheid
te stellen Irian Barat te verlaten, voort
gezet.
son en de baseballster Robinsoft aange
komen. Zij werden door de negerbevol
king enthousiast ontvangen. Beiden spra
ken een massabijeenkomst toe, waarin zij
verklaarden, dat de negers niets anders
eisen, dan als alle andere Amerikaanse
burgers te worden behandeld.
De gouverneur van Alabama, Wallace
is van plan de federale rechter te vra
gen, het inzetten van- feedrale troepen in
het door rassenonlustcn geplaagde Bir
mingham te verbieden. Naar aanleiding
daarvan heeft president Kennedy hem
laten weten, dat zijn pogingen de rassen-
strijd in de stad te beëindigen, geconcen
treerd zullen blijven om het helpen van
de plaatselijke bewoners om een vreed
zame, redelijke regeling te bereiken en
uit te voeren. Een van zijn stappen was
het bevel, troepen tc zenden Er zijn
ongeveer 3.000 militairen overgebracht
naar de luchtbasis Maxwell en fort
Mcclellan in de omgeving van Birming
ham.
Kennedy zal zaterdag een bezoek bren
gen aan Alabama, dal reeds lang geleden
werd vastgesteld. Hij zal de viering bij
wonen van het 30-jarig bestaan van de
Tennessee Valley Authority en in ver
band hiermede een bezoek brengen aan
drie steden in het noorden van Alabama
Prins Bernhard zal zondag 26 mei
in Ostende aanwezig zijn bij een herden
kingsdienst en een parade van de Royal
Air Force Association (R.A.F.A.) die daar
gedurende het weekende haar jaarlijkse
conferentie houdt.
Koningin Juliana en prins Bernhard
hebben gisteren de vertrekkende ambassa
deur van Israël en mevrouw Cidor een af-
scheidslunch aangeboden op paleis SoesL-
dijk
TN ONZE KRANT van zaterdag hebben
wij doen uitkomen, dat, wil men een
advies voor de verkiezingen van morgen,
onze voorkeur uitgaat naar protestants-
christelijke partjjformatie.
Vandaag zouden we eerst nog met een
enkel woord willen onderstrepen, dat bo
vendien de protestants-christelijke politici
zich niet behoeven te schamen voor het
regeringsbeleid van de laatste vier jaren,
ook voor zover zij daarin een aandeel heb
ben gehad.
Toen, nu vier jaar geleden, het kabinet-
De Quay aan het bewind kwam, was de
kritiek van de oppositie bitter en fel. In
het kabinet werd een bedreiging van de
democratie gezien. Zonder socialisten zou
met name van een sociale politiek weinig
terechtkomen.
WU hebben toen van stonde aan gesteld,
dat deze kritiek meer het karakter van
een slag in de lucht zou gaan dragen naar
mate zij feller en onbeheerster was. Zo
is het ook spoedig gegaan. De oppositie
stond weldra voor de keus, in een felle
kritiek tc volharden, die dan echter niet
op de feiten zou slaan, of anders een flink
toontje lager te gaan zingen. Zij heeft
allengs voor het laatste gekozen.
Die heel wat mildere toon kwam trouwens
voor de hand te liggen. Want aan het
einde van deze vier jaren mag worden
geconstateerd, dat het kabinet het er in
het geheel niet slecht heeft afgebracht.
Er is over het algemeen een wijze en ver
standige politiek gevoerd, waarbij de pro
fijten van de genoten welvaart aan ons
volk ten goede kwamen en tegelijk de
gevaren werden vermeden waartoe dezelf
de welvaart zou kunnen verleiden. Wij
denken daarbij met name aan een versto
ring van liet evenwicht, als onder vorige
kabinetten, waarin socialisten, niet dltjjd
werd voorkomen.
Niet, dat de oppositie van vandaag ook
morgen nog oppositie behoort te zijn. Wèl
menen wij, dat er geen reden is, in het
regeringsbeleid wezenlijke verandering te
brengen, ook niet voor wat betreft de eco
nomische, dc sociale en dc financiële po
litiek. Het is gebleken, dat het best kan
zonder socialisten. Willen dezen meedoen,
het is ons wel, maar dan zal van hen ze
kere aanpassing mogen worden verlangd.
Met liet regeerbeleid zoals het deze vier
jaren is gevoerd is tegelijk de bewering
weerlegd, als zouden de politici van dc
levensbeschouwelijke partijgroeperingen
onvoldoende tot een praktisch beleid be
kwaam zijn. Het tegendeel was het geval.
Zou men niet veeleer mogen stellen, dat
deze politici zich vanuit hun levensbe
schouwing temeer tot het dragen van dc
verantwoordelijkheid gedrongen hebben
gevoeld? De protestanten onder de politici
hebben ook in deze regerperiode hun partij
heel behoorlijk mecgeblazen.
Morgen dan gaat het om belangrijke za
ken. De tijd waarin het ons vergund is
te leven is geen gemakkelijke. In deze tijd
is dc mens geneigd, veel te venvachten
van eigen kunnen; aan de andere kant
biedt deze zelfde tijd de voorbeelden van
menselijke machteloosheid.
In deze tijd, wellicht meer nog dan in enige
andere, is het voeren van politiek niet
maar iets wat zich aan de oppervlakte vol
trekt. Zelden reikten de problemen zo diep.
Zelden was er zulk een samenhang tussen
dc vraagstukken. Zelden was het menszijn
als zodanig er zo hevig bij betrokken.
Wie dat bedenkt, gaat morgen niet onver
schillig naar het stemhokje, maar met een
hartelijk besef waarom het gaat Als men
sen en staatsburgers rust morgen op ons
een plicht waarvoor wij dankbaar mogen
zijn en waaraan wij met ernst zullen heb
ben te voldoen.
Koevele miljoenen in tal van landen zijn
er niet, die ons benijden om wat wij ook
in dit opzicht nog hebben. Ook aan hen
mogen wij morgen .wel denken en het zal
een accent geven aan onze stem.
Dubbel dankbaar zal het ieder onzer ma-
keil, dat in ons land de mogelijkheden er
zijn om zUn stem uit te brengen op een
wijze als met zijn levensbeschouwing in
overeenstemming.
„Ja, u'ij hebben gegild. Die spannende
film op de t.v. is afgebroken".
gj^AN de rand van hel Azoren-hoge-
drukgebied bewegen nieuwe oceaan-
heeft het zeegebied ten zuid-westen van
Ierland bereikt. De storing is niet actief
maar koerst vrij snel in de richting van
Het Kanaal. Vermoedelijk zal zij dicht
langs het zuiden van het land trekken.
In verband hiermee wordt vrij veel be
wolking verwacht met voornamelijk
Z"1 ISTEREN reeds kwamen
bij dc A.N.P.-verkie-
zingsdiensl uitslagen binnen
uit alle kieskringen in ons
land.Uit achttien telegraaf
kantoren van dc PTT kwa-
per telex korte tele-
efficiënl samenwerken om
tijdig dc uitslagen van de
Tweede-Kamerverkiezingen
aan de kranten door te geven
Het doel is: de uitslag zo
vlug mogelijk en de vcr-
kiezingsdienst mikt op een
tijd vóór twaalf uur be
kend te maken.
cii met ecu grote elektron!- dc snelheid waarmee hel
sehe rekenmachine. Dcre A.N.P dc uitslag van de
laatste zal in de loop van de verkiezingen bekend zal ma-
avond geregeld tussenstan- ken is overigens slechts voor
den produceren, compleet een deel afhankelijk van
niet vergelijkende cijfers van mensen en machines in Den
,«"5™ VOrl8e verki«*1"*™ Bit is Haag. Veel hangt at van de
een zeer spectaculair gebcu- tellers in de gemeenten. No-
rCn' r-£Ct k°St de machine toire laatkomers hebben het
even weer in dc juiste sfeer nes die nodig rijn om "snel rëk'cndi''met" boTkhoudm"actü- "ên comple^'ovmicht' on '!1' bet"Ncluip beloofd
te brengen, opdat zij morgen alle cijfertjes te verwerken. nes. met ho.lerith-machines papieTt'c" "ttem°P tZiï'gang v^'ïïcm
Op drie manieren
Het betekende een genera
le repetitie voor meer dan
grammen met cijfers om de 100 medewerkers, P.T.T.'ers. de uitslagen van de kieskrin-
mannen en vrouwen van A.N.P.'ers en deskundigen geil, de provincies en de uit- wn.
slag van het gehele land be
de A.N.P.-verkiezingsdienst voor de ingewikkelde machi-
storingen naar het oosten. Een ervan de zuidelijke provincies enige lichte re-
gen of motregen. De wind krimpt naar
zuidwestelijke richting, maar draait la
ter naar west. In de temperaturen komt
over het algemeen weinig verandering.
De Bilt verwacht tot woensdagavond:
Over het algemeen veel bewolking met
tijdelijk enige regen of motregen. Over
wegend matige zuidwestelijke wind later
ruimend naar west. Weinig verandering
Ir. temperatuur. (Opgemaakt om 11.15 u.)
ZON EN MAAN
Woensdag 15 mei: zon op 4.43. onder
20.26; maan op 1.35, onder 10.12; donder
dag 16 mei: laatste kwartier.
Hoogwater Scheveningen
15 mei: 7.02 v.m.; 19.37 nm.