Handen af, overheid, van
lonen, prijzen, bedrijven
Catechismuspreek mag
niet in gedrang komen
Synode Geref. Kerken in
Groningen geopend
Ruim 800 protestanten
op Vlaamse Bijbeldag
DEEM
Wereldraad v. Kerken is een
vooruitgrijpen op eenheid
In september weer
diakonaal jaar
van start
Socialisme heeft
Een woord voor vandaag
Angolees vraagt
hulp en steun
NCAB achter
samenwerking
Dr. De Kort wil
brede basis
Amerikaan wil het
Louvre Cézannes
niet teruggeven
Zuidafrikanen
hebben nu wet
tegen sabotage
2
DONDERDAG 2 MEI 1963
Ds. L. Kievit voor Gerei. Bond:
(Van een onzer verslaggevers)Ook andere moeilijkheden ontmoette
T_ v T. |de catechismusprediking in d~ 1
In het gebouw voor Kunsten en periode. De middagdiensten
Wetenschappen te Utrecht, waar hijvoorbeeld
de Gereformeerde Bond gisteren
zijn zeer goedbezochte jaarver
gadering hield, heeft ds. L. Kie
vit in de openbare middagverga
dering gesproken over het onder
werp ,,De catechismuspredi
king".
.Heeft het nog zin het feit te
herdenken, dat de catechismus
400 jaar geleden tot stand kwam",
*o vroeg ds. Kievit aich af. In
1863 meende men van niet; het
jnbUeum van een emeritus wordt
niet gevierd. Dat emeritus" is
echter een vergissing. De cate
chismus is niet uitgediend, al is
hij een oudgediende. De Heidel-
berger heeft iets van een eeuwige
jeugd en zonder hem te vereren,
willen wij hem dankbaar in ere
houden, zo sei ds. Kievit.
Wie catechismus zegt. zegt onder
richt. zowel aan de jeugd als aan de
ouderen en het is de verdienste van
Datheen, dat dit leerboek bij ons volk
zoveel ingang vond. Hij heeft haar in
1566 vertaald en opgenomen in zijn
psalmboek. De synodes drongen al
spoedig op een regelmatig gebruik aan.
Toch openbaarde zich ook al even
vroeg verzet tegen de regelmatige
catechismusprediking. Met name
van remonstrantse zijde. Deze be
zwaren richtten zich zeker tegen de
inhoud, al gaf men er een andere
vorm aan: Was het gewoonte 's mor
gens staande en met ontbloot hoofd
de tekst aan te horen, 's middags,
tijdens de catechismuspreek, vond
hetzelfde gebruik ingang, en daarte
gen rees verzet. Zo dreigde de „H"
van Heidelberger die van „heilig" te
worden.
Advertentie
HET is absoluut noodzakelijk
te komen tot een grensbe- werker bedrOgd!
paling van de overheidsbemoei- O
ing, bij de vaststelling waarvan (Van onze sociaal-economische
de vraag of aard, wezen en func- redactie)
tie van de onderscheidene levens-
kringen gerespecteerd wordt, een
toetssteen moet zijn. Dit is één
der vele conclusies in het derde
sociaal program van het Christe
lijk Sociaal Verbond „Patrimo
nium", waarin aan de hand van
bijbelse normen een brede, sa
menhangende visie wordt gegeven
op een gYoot aantal sociaal-
economische vraagstukken van
deze tijd. „Vrijheid in verant
woordelijkheid jegens God en de
naaste" is de leidraad van dit
program, dat onder de titel „Ant
woord aan deze tijd" binnenkort
al-s pocketboek wordt uitgegeven.
Volgens „Patrimonium" ls permanent
Ingrijpen door de overheid d.m.v. wet
ten slechts aanvaardbaar inzake geva
ren en algemeen aanvaarde normen,
doch dan voorzover dit beperkt blijft
Begin september zal er voor de derde
achtereenvolgende maal in de grote ste
den Utrecht. Haarlem. Rotterdam. Den
Haag. Amsterdam, en Arnhem een dia
konaal jaar van start gaan. Sinds het
begin in 1956 stelden driehondernegentig
jongeren zich een jaar beschikbaar,
waarvan er momenteel honderddertig
op velerlei plaatsen in verschillende in
richtingen wehkzaam zijn. Bijna drie
kwart van het deelnemersaantal is 17
of 18 jaar. De oudsten, die zich opga
ven. waren 28 jaar
Hoewel het diakonaal jaar geen be
roepsverandering ten doel heeft, is het
merkbaar dat de beroepskeuze na be-
werden
slecht bezocht. hetgeen
men nu wel eens uit het oog wil ver
liezen. en de catechismuspreek trok geen
extra kerkvolk.
Zelfs de overheid gaf het slechte
voorbeeld: het hooggerechtshof dat Van
Oldenbarneveldt ter dood veroordeelde,
ed dat op een zondagmiddagzitting
Ook de predikanten van vroeger treft
trouwens schuld; ze maakten het vaak
te lang en te geleérd.
Na 1816 wordt de behandeling van de
catechismus aan de vrijheid van de
predikant overgelaten, met dien ver
stande. dat hij overleg pleegt met zijn
kerkeraad.
„Worden wij nu niet gestraft met
het verval dat geconstateerd kan wor
den en dat zijn oorzaak vindt in het
niet regelmatig onderrichten", zo vroeg
ds. Kievit zich af.
Van de kansel
Vroeger kwsm de predikant tijdens
de catechismuspreek van de kansel.
Hij ondervroeg, door de paden gaan
de, de kerkgangers. Later werden al
leen kinderen aan de tand gevoeld, om
de zaak wat minder pijnlijk te maken
voor sommige kerkgangers.
Naar mate het onderscheid tussen
catechisatie en catechismusprediking
scherper wordt, voltrekt zich de schei
ding. Toch dient er tussen beide aan
sluiting te blijven. Wil de gemeente
mondig worden, dan dient daartoe in
ieder geval de catechismus gepreekt te
worden.
De catechismus is het tegendeel van
scholastisch, zij is Schriftuurlijk. Dat
is de hoogste onderscheiding die men
haar kan geven.
Onze predikanten moeten geschoold
worden door de catechismus, ze moe
ten herschoold worden en dan zullen
ze de vrucht ontvangen op hun bedie-,
ning. Het onderricht uit de catechis
mus is echt onderricht.
Wanneer ik hier. zo besloot ds. Kie
vit. een hartstochtelijk pleidooi hield
voor de catechismuspreek. doe ik aan tot zaken en maatregelen, die niet door
de catchismus recht, omdat zij aan het anderen worden en kunnen worden ge-
nomen en die alle burgers gelden.
Voorts heeft de overheid de plicht inci
denteel ln te grijpen ter opheffing of
voorkoming van rampen of misstanden,
mits dit ingrijpen niet permanent wordt
en mits het gericht ls op herstel van
zelfstandige functionering.
BEDROGEN
Het spreekt vanzelf nu. dat „Patri
monium" zich fel keert tegen de socia
listische beginselen, die vaak juist het
omgekeerde voorstaan. „Het is één der
grootste aanklachten tegen het socialis
me dat het de arbeiders bedrogen heeft
met de voorspiegeling van gouden ber
gen, dat het de ontstane afgunst heeft
aangewakkerd en dat het de arbei
ders heeft opgehitst onder het motto
van een reële verdeling van het natio
naal inkomen", aldus het program,
waarin becijferd wordt, dat een verde
ling van alle inkomens boven 10.000
per jaar zou neerkomen op een paar
kwartjes per week per persoon. „Mis
schien zou daar de toto van betaald
kunnen worden, maar als men dan een
prijs krijgt, dan moet die ook verdeeld
worden."
Hier staat een reëlere „verdeling"
tegenover: de inkomens zijn sedert 1952
niet met kwartjes, maar met fientjes
verhoogd. Door produktieverhoging.
Evenals er nog steeds fantasten zoeken
naar de kwadratuur van de cirkel, blij
ven er, zelfs in christelijke kring, men
sen zoeken naar een „rechtvaardige
verdeling", aldus „Patrimonium", dat
van oordeel is dat de christelijke orga
nisaties, vakverenigingen en partijen
dit nooit duidelijk en concreet genoeg
hebben gesteld' De overheid, zo luidt
een conclusie, moet zich derhalve af
zijdig houden van inkomens-regeling,
temeer daar noch produktiviteit noch
rentabiliteit een zuivere maatstaf voor
de bepaling van een rechtvaardig loon
geven. „Loon komt tot stand door de
werking van allerlei factoren, die de
overheid niet in de hand heeft, zelfs
niet met de grootste dwang", aidus
„Patrimonium", dat een warm pleidooi
voert voor prestatiebeloning.
Grepen uit Patrimonium's sociaal program
iets heel anders is toch wel het belang
of het recht van een geheel volk", al
dus het program, waarin verzucht
•wordt, dat het gevoel voor verhouding
in allerlei kringen in ons vaderland ge
heel zoek ls.
„Evengoed als een mens de vrijheid
en het recht moet hebben om als arbei-
der bij de onderneming van een ander
De s«bekte ven „toon near werken" chflm'Lllslandig
komt tn heel de bijbel steeds weer naar werken. Zijn klanten moeten de
voren en zij past by de persoonlijke vrijheid hebben om hem al of niet te
lrixw" nit hssincol van vrii» vesti-
„Indien er geen doden worden opgewekt, laten wij eten en
drinken, want morgen sterven wij." Deze woorden van de
apostel Paulus, in eerste instantie gericht aan het adres van
de Corinthiërs, zijn algemeen bekend. De Bijbel legt voort
durend een directe verbinding tussen dit en het toekomstige,
het nieuwe leven. Deze relatie zou geen enkele zin hebben,
zegt Paulus, als met het uitblazen van de laatste adem
alles voorgoed was afgelopen. „Indien er geen doden worden
opgewektJa, maar, zo heeft Paulus juist even tevoren
betoogd, de doden worden wèl opgewekt. Hoe hij dat weet?
Paulus is ervan overtuigd, dat Christus is opgestaan. Indien
dat niet zo zou zijn, dan zou het volkomen zinloos zijn te
zeggen, dat de laatste vijand, de dood, is onttroond. En als
dus niet de verbinding tussen „nu" en strakseen werkelijk
heid zou zijn, dan zou het inderdaad een enorme dwaasheid
zijn nu niet te genieten en te profiteren van het leven. Het
„pluk de dag" is de meest logische gevolgtrekking van ieder,
die meent, dat „dood dood is". Er behoeft dan jmmers ook
geen rekenschap te worden afgelegd? En leven wij ten slotte
niet slechts één keer? Eten en drinken: er is op zichzelf niets
tegen. Maar het wordt een vloek, een terdoodveroordeling
voor de mens, die denktdat dit het enige is voor diit leven,
omdat toch het eeuwige „niets" wacht!
Woord van God recht doet. Ik weet mij
door de catechismus gezegend, steeds
weer en steeds meer. Daarom moge
nog steeds het woord gelden van Kohl-
brugge; „De Heidelberger, de eenvou
dige Heidelberger, houdt daaraan vast,
kinderen".
Stemming
Voordat ds. Kievit aan zijn referaat
begon maakte prof. dr. J. Severijn de
uitslag van de stemming bekend.
De aftredende bestuursleden, ds. L.
Kievit, de heer J. L. Verbeek Wolt-
huys en ds. J. J. Timmer, werden met
grote meerderheid van stemmen her
kozen.
De in Parijs wonende vertegenwoordi
ger voor Europa van de Angolese vrij
heidsbeweging (M.P.L.A.), de heer Ca
mera Plrea heeft op een gisteren in
Amsterdam gehouden persconferentie
een beroep gedaan op de „vrijheidslie
vende Nederlanders" om hulp en steun
te verlenen aan de slachtoffers van het
koloniale regime in zijn geboorteland.
In de strijd tussen de Angolese bevol
king en het Portugese leger zouden reeds
enkele tienduizenden mensen zijn omge
komen. Een twintigste deel van Angola
(34 maal groter dan Nederland met 4.5
miljoen inwoners) zou reeds in handen
van de opstandelingen zijn. Een kwart
miljoen mensen vluchtte uit Angola
naar het naburige Kongo, dat zelf met
grote moeilijkheden worstelt. Aan de
grenzen zijn medische en andere hulp
posten ingericht om de grootste nood te
kunnen lenigen. Er is behoefte aan
voedsel voor de kinderen en oude men
sen (90 pet. van alle vluchtelingen), aan
medicijnen, kleding.
eindiging van het diakonaal jaar sterk
ligt in de richting van de meer sociale
beroepen.
Arnhem gaat voor het eerst dit jaar
meedoen „diah's" in. te schakelen.
De inrichtingen waar de jongelui te
werk worden gesteld zorgen zelf voor
kost en inwoning. Bovendien krijgen de
„diah's" zakgeld. .Een bepaalde op
leiding wordt niet gevraagd
Voor inlichtingen en opgaven voor de
in september beginnende nieuwe ronde
kan men zich wenden tot: in Amster
dam: Kerkstraat 107; Arnhem: Zijpen-
dsfiseweg 57; Den Haag. Ste vinstra at
-90; Haarlem: Wilhelminapark 26; Rot
terdam: Breitnersingel 30, Utrecht:
Maliesingel 26.
KOOP LIEVER
Vandaag begon in Groningen, zij "heeft immers ons dagelijks werk. ook ons
i-.«f ambtswerk te betekenen als het niet ge-
het nog provisorisch de generale dragen wordt door Zyn Levcn
- svnode van de Geref. Kerken. Er Wij willen ons zo vaak zelf laten gei-
(Van onze sociaal-economische redactie) i vproarWH in Hp nipnwp den- als het moet zel*s °P de naam van
De algemene vergadering van de W u*i *erSa°®r° in nieuwe - - -
Nederlandse Christelijke Aanne- achtkantige Stadsparkkerk. maar
mers- en Bouwvakpatroonsbond heeft eer deze een echt „synodaal" uiter-
zich gisteren in Arnhem zo goed als lijk zal krijgen met lange tafels
..Uivoer d. afgevaardigden, moet er
de overeengekomen samenwerking|no8 heel wat gebeuren. Er zal
van de bond met zijn r.k. zusteror-ivoor deze synode een aparte vloer
ganisatie, de N.K.A.P.B. Het hoofd- in de kerk moeten worden gelegd
bestuur kreeg mandaat om op de in- o?
tesLsrn „es%oort to on in do ter hoogte van ongeveer 25 cm.,
pogingen om ook de neutrale omdat de poten van de stoelen
N.A.P.B. bij de samenwerking te be- niet weg te nemeri zijn.
trekken te volharden. Omdat de voorzieningen te uit-
breedvoerlge gedachtenwisseling, waar
bij de afdeling Groningen zich als eni
ge afdeling tegen de samenwerking
verzette. Niet minder dan drie leden
van deze afdeling deden het Groningse
standpunt uit de doeken. De één ver
klaarde. dat er met de hand op de bij
bel geen samenwerking met rooms-ka-
tholieken mogelijk is. de ander betoog
de. dat de N.C.A.B bezig is van de
..smalle weg" af te dwalen en de der
de zei van mening te zijn, da: de bond
door de samenwerking aan een zijden
draadje komt te hangen.
Van de zijde van het hoofdbestuur
werd er evenwel nadrukkelijk op gewe
zen. dat de N.C.A.B. zich nimmer voor
een karretje van de N.K.A.P.B. zal la
ten spannen, doch de samenwerking
aangaat met behoud van eigen prin
cipes en eigen zelfstandigheid. De af
deling Groningen gaf tenslotte te ken
nen de kwestie nog eens in beraad te
willen nemen, doch alvast in de notulen
te willen zien opgenomen dat zij voors
hands tegen de samenwerking is.
Het was voor het eerst in de geschie
denis van de N.C.A.B., dat een voor
zitter van de N.K.A.P.B. een algemene
vergadering bijwoonde. Deze eer viel te
beurt aan de heer J. P. A. Nellssen. die
in een toespraakje de overeengekomen
samenwerking een constructieve bijdra
ge aan het streven naar betere verhou
dingen in de bedrijfstak noemde.
van vergaderen, zal dit echter pas
in augustus geschieden. Deze twee
dagen behelpt de synode zich in de
(te kleine) benedenzaal.
Synodeleden en adviseurs «we zagen
o.m. prof. dr. D. Nauta. prof. dr. W. H.
Gispen, prof. dr. J. v. d. Berg, prof. C.
v. d. Woude en prof. A. D. R. Polman)
waren reeds gisteren naar Groningen ge
komen voor de bidstond. Daar de voor
zitter van de vorige synode, ds. P. D.
Kuiper van Sassenheim opnieuw in het
ziekenhuis moest worden opgenomen,
werd deze bidstond geleid door de Am
sterdamse predikant ds. P. G. Kunst, as
sessor van de synode van Apeldoorn.
Ds. Kunst sprak naar aanleiding van
Joh. 1010, waar Christus zegt dat Hij
is gekomen, opdat wij leven hebben en
overvloed. Wij menen zo vaak. zo zei hij.
dat wij het leven wel bezitten, maar
Jezus laat zien dat wU veel meer nodig
hebben. Als de Samaritaanse vrouw
spreekt van water, spreekt Hij van het
water des levens, als de Joden spreken
over brood, vertelt Hij van het brood
des levens. Zo is het ook hier. Het hele
Evangelie van Johannes is geschreven
dat wij leven, het Leven van Christus
nodig hebben, dat Zijn Leven het onze
moet binnenstromen. Hebben wij dat Le-
Jezus. Ieder van ons heeft nodig dat God
•orm van ons zelfgemaakte leven,
dat zo veilig en zeker lijkt, verbreekt.
Juist daarom is het goed dat we, eer we
met ons werk beginnen. Jezus onder de
ogen komen. Zo begon dan deze synode
met een bidstond en daarna de gebrui
kelijke kennismaking. Tijdens deze eer
ste zitting wordt een moderamen geko-
en zullen verschillende commissies
rapport worden benoemd, die tot
taak krijgen de binnengekomen stukken,
verslagen en vragen te bespreken en met
voorstellen aan de synode voor te leggen.
Dat zal pas gebeuren als de synode
eind augustus weer opnieuw bijeenkomt.
Het is zelfs mogelijk dat dit pas de eer
ste week van september zal kunnen zijn.
Vele interne problemen zullen
orde komen, zoals de plaats en de taak
van de diakenen in de generale synode,
de afvaardiging naar deze synode (die
een probleem begint te worden nu er
classes zyn die meer lidmaten omvatten
dan sommige particuliere synodes) e.d.
Minstens twee onderwerpen zullen ech-
i- in het bijzonder de belangstelling
hebben van de ..buitenwacht". In de eer
ste plaats is daar wel de bezinning op de
uitspraak die de synode van Assen van
1926 heeft gedaan naar aanleiding van
wat wel populair gesproken genoemd
werd het „spreken van de slang", waar
bij het ging om de historiciteit van de
eerste hoofdstukken van Genesis. De uit
spraak werd de oorzaak van een scheu
ring en de vorming van de Gereformeer
de Kerken in Hersteld Verband, die zich
later met de Hervormde Kerk verenig
den. Nieuwere exegetische inzichten heb
ben bij velen de vraag doen oprijzen of
de uitspraak van toen nog wel te hand
haven is
Een ander onderwerp is dat van de
gezinsvorming, (soms ten onrechte wel
eens geboortebeperking genoemd) en al
les wat daarmee samenhangt. Velen in
de Gereformeerde Kerken verlangen
naar een pastoraal woord als antwoord
ven gevonden?, zo vroeg ds. Kunst. Wat op de vele vragen die op dit punt leven.
verantwoordelijkheid. „ALs men waar
lijk de massageest vreest, dan mag men
eenvoudig niet een gelijk loon beplei
ten voor een luie en een vlijtige, een
langzame en een vlugge, een slordige
en een accurate, een zorgeloze en een
zorgzame, een onverschillige en een
leergierige, een onwillige en een ge
willige arbeider. Het is merkwaardig
dat het protest van christelijk-sociale
organisaties tegen de loonnivellering
steeds zo slap is geweest. Juist deze or
ganisaties hebben hier een roeping",
ildus „Patrimonium", dat niet verzuimt
aan te geven hoe de loonbepaling vol
gens hem tot stand zou moeten komen.
Op de bepaling van lonen en prijzen,
zo stelt het verbond, hebben vele fac
toren invloed: macht, mogelijkheid,
vergelijking, vraag en aanbod, waarde
ring enz. Al deze factoren wisselen
sterk en snel, hun invloed is verschil
lend en er zijn geen objectieve maat
staven. Pogingen van de overheid om
de maatstaf van het recht de hanteren
bij loon- en prijsbepaling zouden
leiden tot een chaos van casuïstiek óf
gepaard gaan met dwang tot in details
en zouden in beide gevallen leiden tot
onrecht. De weg van de loonbepaling
via machtsstrijd, loonronde en differen
tiatie met zgn. vaste maatstaven loopt
in de richting van totale beheersing.
Van de maatstaf van produktiviteits-
stijging moet men komen, aldus het
program, tot inachtname van rentabili
teit en zo verder tot andere factoren
van toepassing per bedrijfstak moet
men komen tot differentiatie per
derneming en per persoon enz.
„De verantwoordelijkheid van loon en
prijsvorming moet berusten bij hen, die
direct bij de zaken betrokken zijn. Het
behoort tot de vrijheid, verantwoorde
lijkheid en zelfstandigheid van de mens
om zelf zijn arbeid te kiezen, te waar
deren en aan te bieden aan anderen.
De prijsvorming dient evenzeer vrij te
zijn als de loonvorming, want koopwaar
is arbeid. De verschillen in loon zullen
niet gebaat bij overheidsexploitatie.
meer in verband en juiste verhouding
moeten staan tot de prestaties, omdat
de arbeider de vruchten van zijn arbeid
toekomen. Zo zal de regeling der lonen
dus mhtder in' de sfeer van nivelleren^
de contracten, maar in kleine onderne-
mingsverbanden moeten plaats vinden
en zoveel mogelijk persoonlijk geschie
den. De organisaties van de onderne
mingen en van de arbeiders zullen
daarop berekend moeten zijn. En het
is de taak van de overheid om de vrij
heid te beschermen. In plaats van ver
bindendverklaring van collectieve con
tracten zou zij ze in beginsel ónverbin-
dend moeten verklaren, zodat partijen,
die het met zulk een contract niet eens
zijn andere lonen zouden kunnen vast
stellen. De tijd dat de arbeider gevaar
loopt te worden uitgebuit is voorbij. Hij
is zelfstandig genoeg geworden om als
gelijke partij te kunnen onderhande
len". zo klinkt de zienswijze van het
verbond, dat daaraan nog toevoegt, dat
de vakorganisatie dan meer op de ho
gere belangen van het arbeidsleven ge
richt kan worden.
GELEIDE ECONOMIE
„kiezen". Dit beginsel van vrije vesti
ging en vrije keuze mag niet belem
merd worden door het examineren van
de ondernemer. Het is de klant, die
dit moet uitmaken. Als voor de functie
van arbeider, gemeenteraadslid, kamer
lid en minister geen eisen gesteld wor
den is het onrecht dit wel te doen voor
de functie van middenstander", zo vindt
„Patrimonium", dat overigens een uit
zondering maakt voor artsen, apothe
kers e.d.. omdat hier direct de volks
gezondheid in het geding is.
EXPLOITATIE
Het verbond ls ook voorstander van
een streven naar particuliere exploita
tie van zgn- publieke bedrijven, omdat
aaa overheid en bedrijfsleven onder
scheidene taken zijn toegewezen en so
cialisatie derhalve revolutionair is. De
omvang van een bedrUf noch het feit,
dat bij het produkt leder betrokken is.
vormen een beletsel voor particuliere
exploitatie. Evenmin sluiten aanleg van
leidingen over publiek terrein voor
gas, water en electrlcltelt)noch ont
eigeningen die noodzakelijk zijn voor
de uitoefening van bepaalde bedrijven,
particuliere exploitatie uit.
Voorts is „Patrimonium" van me
ning, dat particuliere exploitatie van
een monopolistisch bedrijf de voor
keur heeft boven overheidsexploitaties
(hoewel een monopolie niet behoort bij
een particulier bedrijf), omdat de con
trole. o.a. op de prijs, beter is en om
dat de prikkels van aansprakelijkheid,
winst en concurrentie dan effect heb
ben.
Prof. H. Berkhof
referent
(Van onze kerkredactie)
Een overvol „Paladium" te
Antwerpen was gisteren getuige
van de viering van de Vlaamse
bijbeldag 1963. Ruim 800 protes
tanten, waaronder velen uit
Nederland zongen en luisterden
met overgave. Het luisteren was
in de morgenvergadering voor
namelijk naar prof. dr. H. Berk
hof, te Leiden en het zingen ging
met begeleiding van het muziek
korps van het Leger des Heils te
Dordrecht. Verdere Nederlandse
sprekers waren ds. J. Wolven,
gereformeerd predikant te Urk
en ds. G. Samson, hervormd
predikant te Rotterdam.
Prof. Berkhofs referaat droeg als titel
„Ouderen en jongeren in de kerk en de
(Advertentie)
DIADEEM:
het vloerkleed
voor gezelligheid
en sfeer!
Moge gesloten pool,
doorgeweven rug,
effen of gedessineerd.
Prof. Van Riessen op „Civitasdagen" V.U.:
Ruim 200 studenten van de Vrije
Universiteit uit Amsterdam heb
ben zich met hun hoogleraren op
het conferentieoord Woudschoten
in Zeist, drie dagen intensief ver
diept in de verdeeldheid der ker
ken eri het in onze tijd sterk
groeiende verlangen naar eenheid.
Een ander doelwit van het sociaal j Men begon op deze 'jaarlijkse zo-
program is de geleide economie. Het /-?■■,t
vraaggt zich af, waarom de overheid genaamde „Civitasdagen met de
bijv. niet het godsdienstig leven of het verhouding tot de andere religies.
,.ï2ïr om via de problematiek van de
als nooit tevoren", terwijl er op gods-
iienstig terrein allerminst van „wel
vaart" sprake is.
Volgens het verbond is het welvaarts-
streven van de geleide economie een
zijdig (materieel) gericht, waarvan het
effect afhankelijk is van de mate van
leiding, zodat het zoeken van het groot
ste resultaat neerkomt op het bevorde
ren van de totalitaire staat. Elk teveel
aan leiding, elke beperking van recht
matige vrijheid wekt reacties die er
ger zijn dan het euvel dat men wilde
bestrijden. De argumenten voor leiding
in de economie, aldus „Patrimonium",
zouden eerder kunnen gelden voor lei
ding op andere terreinen, omdat daar
de welvaart zich nergens kan meten
met de economische welvaart, de groot
ste van alle eeuwen. „Omdat de gelei
de economie tot doel heeft de perma
nente beheersing en regeling van het
bedrijfsleven, omdat hierbij maatrege
len op het gebied van loon-, prijs-, ren
te- en kredietbeheersing even onvermij
delijk en permanent nodig zijn als ho
ge belastingen, subsidies en koppeling
van overheid en bedrijfsleven door een
publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie
en omdat al dergelijke maatregelen,
willen ze effectief zijn, tot steeds ver
dere detaillering dwingen, dus tot de to
talitaire staat lyeiden. moet de geleide
economie worden afgewezen als in strijd
met christelijke beginselen".
VESTIGINGSEISEN
In het raam van de gewenste grotere
economische vrijheid pleit ..Patrimo
nium o.m. voor meer vrijheid t.a.v. de
vestiging van bedrijven, waarbij het ar
gument als zouden vestigingseisen in
het algemeen belang zijn ernstig in
twijfel wordt getrokken. Wat dan te
zeggen van een deskundige ondernemer,
die 'h^el gemeen en glad is? „Aange
nomen. dat het algemeen belang de
doorslag geeft, dan speelt dat toch een
grotere rol naarmate de zaken van
grotere betekenis voor het algemeen
belang zijn? Waarom dan geen „vesti
gingseisen" voor ministers, kamerle
den. gemeenteraadsleden enz.? Aange
nomen, dat bij een politieke benoeming
de betrokkene zich kan inwerken in
één of twee jaar. Dijv. in de defensie-
problemen. waarom dan zo somber
gestemd over de mogelijkheden om
zich de deskundigheid te verschaffen
tot het verkopen van melk of bruine
bonen of steenkolen? De zoon van een
kolenhandelaar moet een examen af
leggen om het rondbrengen van kolen
van zijn vader over te nemen, maar
leraren kunnen in enkele gevallen zon
der examen voor de klas staan. Is ko-
lensjouwen belangrijker dan opvoeden?
Als een of andere sukkel ondeskundig
een winkel drijft, kunnen inderdaad een
paar kopers de dupe worden, maar
Rooms Katholieke Kerk en de re
formatorische kerken tenslotte de
interne verdeeldheid der reforma
tie te bespreken.
De kortgeleden uit Indonesië terug
gekeerde dr. J. Verkuijl. thans secre
taris van de Nederlandse Zendingsraad,
wees in een referaat over „Christus en
de religie" op de sterk toenemende
invloed van het syncretisme, dat alle
godsdiensten beschouwd als wegen naar
dezelfde bergtop. Een leidende figuur
als de hindoegeleerde dr. S. Rhada-
krishnan. de huidige president van
India, bepleit volgens dr. Verkuijl zelfs
in het kader van de Verenigde Naties
een parlement van de godsdiensten. Hij
gaat daarbij uit van de wezensgelijk
heid der religies.
.Ook schetste dr. Verkuijl de „eveneens
aan de absoluutheid van Jezus Christus
tekortdoende stroming" van het relati
visme, die in het Westen grote invloed
heeft.
Hij was van oordeel, dat deze beide
bewegingen, „in wat tot voor kort de
christelijke wereld heette", grote kracht
zullen ontwikkelen in de komende jaren.
Het christelijk geloof kent volgens hem
slechts een antwoord op alle pogingen
tot zelfverlossing, of dat nu door de
yogaleer of het humanisme is, namelijk
de verlossing door Christus.
De verdeeldheid van de kerk ver
zwakt de geloofwaardigheid van het
hele evangelie. De kerk. die zich bewust
is van haar apostolaat kan dan ook niet
anders dan rusteloos zoeken naar de
eenstemmige verkondiging van het
evangelie, aldus dr. Verkuijl.
De verhouding tussen Rome en de
Reformatie kwam aan de orde in een
dialoog tussen pater L. G. M. Alting
von Geusau en prof. dr. G. C. Berk
houwer. Beiden waren zij op de assem
blee van de Wereldraad van Kerken in
Nieuw Delhi en op het Tweede Vati
caanse Concilie in Rome.
Over de verscheurdheid binnen de
reformatie ontstond een scherp debat
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Aangenomen naar Zaandam (vac. A.
de Jonge): G. F. A. Carstens. te Span-
num en Edens (Fr.); naar Oosterwolde
(Fr.): C. J. van Royen, te Scheemda.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Hoogeveen (vac. D. H.
Borgers): W. Struys, te Vriezen veen: te
Spijk (Gr.): H. Langenburg, te Drijber.
Aangenomen naar Ezinge: L. Weerman,
te Halle (Gld.).
tussen de hervormde hoogleraar dr. A.
F. N. Lekkerkerker en de gereformeerde
prof. dr. H. van Riessen. Kern van deze
discussie was een tegengestelde kük op
de Wereldraad van Kerken. Deze werd
door prof. Van Riessen veroordeeld als
een vooruitgrijpen op de eenheid, terwijl
prof. Lekkerkerker de Wereldraad juist
waardeerde als een stuwende kracht In
het eenheldsstreven. Prof. Van Riessen
richtte zijn bezwaren tegen de aanwe
zigheid van vrijzinnigen in de Wereld
raad. doch prof. Lekkerkerker hield hem
de positief rechtzinnige baslsformulc
van de Wereldraad voor en zei, dat deze
wel degelijk functioneert.
In discussiegroepen bespraken de
hoogleraren en studenten de opgewor
pen vragen, die later door de sprekers
uitvoerig werden behandeld.
Voorzitter van deze conferentie ws
prof. dr. H. R. Wijngaarden.
Spoonvegvakvereniging
vraagt erkenning
De federatieve spoorwegvakvereniging
heeft de ministers van verkeer en wa
terstaat en van sociale zaken en volks
gezondheid en de Sociaal economische
raad schriftelijk verzocht, aan te geven
op welke wijze zij een erkenning kan
krijgen bij de Nederlandsche Spoorwe
gen. zonder dat daardoor de ontevreden
heid onder het personeel op negatieve
wijze naar buiten treedt.
De leden van de vakvereniging beslo
ten gisteren op een protestvergadering in
Utrecht tot het verzenden van deze
brief. Hierin wordt voorts gezegd, dat
men uit de briefwisseling met de N.S.-
directie de indruk krijgt, dat getracht
wordt om op diplomatieke wijze de er
kenning zo lang mogelijk uit te stellen
De directie van N.S. heeft, zoals be
kend. enkele voorwaarden gesteld waar
aan moet worden voldaan, wil de fede
ratieve spoorwegvakvereniging door
haar worden erkend. Eén van die voor
waarden is, dat de organisatie duidelijk
de bereidheid moet tonen, in construc
tieve zin aan het overleg over de be
langenbehartiging van het spoorweg
personeel deel te nemen. In één van
haar laatste brieven aan de N.S.-direc
tie vraagt de vereniging, hoe zij hier
aan kan voldoen als zij niet in de ge
legenheid wordt gesteld, van die bereid
heid blijk te geven.
Dr. De Kort, fractievoorzitter in de
Tweede Kamer van de K.V.P.. acht een
kabinet op zo breed mogelUkc basis de
best denkbare- oplossing, zeker voor een
volk als het onze dat politiek zo ver
deeld Is.
Hij bestreed in een gisteren gehouden
verkiezingsvergadering van zijn partij te
Gouda de opvatting als zou in een poli
tiek genuanceerd land als het onze een
kabinet van louter socialisten en rooms-
katholieken „de" oplossing zijn.
Als meerdere partijen zouden willen
samenwerken aan de vorming van een
brede-basiSkabinet zou het echter wèl
noodzakelijk zijn, aldus dr. De Kort. dat
ze ook de volle verantwoordelijkheid
gaan dragen voor de daden van
kabinet.
wereld van vandaag". Hoewel hij van
een Nederlandse situatie' uitging was hij
ervan overtuigd dat die ook voor België
wel opging. Hij doelde hier op de con
flictsituatie tussen de verschillende thans
levende generaties over de levensstijl in
het algemeen en meer speciaal die op
kerkelijk gebied.
Hij toonde met enkele, niet alleen dui
delijke, maar vooral ook actuele voor
beelden aan dat het verschil in opvattin
gen tussen de jongeren, de mensen van
middelbare leeftijd en de ouderen over
imige vraagstukken wel vaak groot
maar dat er toch ook soms wel een
verrassende eensgezindheid bestaat.
Een duidelijk verschil in opvatting zag
prof. Berkhof tussen de drie generaties
wat betreft de beleving van het kerk-zijn.
Leggen de ouderen nog de nadruk op de
innerlijke beleving, de verborgen om
gang met God, bij de jongeren valt het
op dat hun beleving veel meer naar bui
ten is gericht, naar de wereld en de
naaste. De jongere gaat van het stand
punt uit dat het gaat om het Koninkrijk
Gods. om de concrete naaste. Op de per
soonlijke zaligheid wordt bij hen geen
nadruk gelegd, aldus prof. Berkhof.
Dit verschil in opvatting blijkt zeer
duidelijk uit de viering van het avond
maal. De jongere ziet dit sacrement als
een maaltijd der gemeenschap, over ras
sen en kerken heen, als een teken naar
buiten. De oudere worstelt vaak nog met
de vraag of hij wel aan mag zitten
Leren
Deze twee uitersten tonen volgens prof.
Berkhof aan dat de generaties lets van
elkaar te leren hebben. De oudere zal
van het „hcllsegoïsme" af moeten komen,
en de jongere zal de verborgen omgang
met God moeten leren. „Maar", aldus
prof. Berkhof, alleen b\j de woorden uit
Maleachi: „Hij zal het hart der vaderen
terugvoeren tot de kinderen en het hart
der kinderen tot hun vaderen" zullen we
een oplossing vinden. En Zolang we deze
woorden omgekeerd toepassen komen
we er niet."
Juist door zijn concrete voorbeelden
zorgde prof. Berkhof ervoor dat er een
ontstellend aantal vragen loskwamen. Hij
kon ze „jammer genoeg, het zijn zulke
heerlijke vragen" niet allemaal beant
woorden. Maar het was een duidelijk be
wijs dat men in Vlaanderen mee denkt
en mee leeft.
Het F.B.I. heeft bij een Amerikaanse
kunstschilder, de 39-jarige Harry Jack
son. vier schetsen van Paul Cézanne in
beslag genomen die afkomstig zouden
zijn uit het Louvre in Parijs.
De kunstschilder heeft ze naar zijn
zeggen in september 1954 van een man
in het Cézanne-museum te Aix-en-Pro-
vence gekocht. Volgens deze man had
Cézanne de pentekeningen aan zijn vader
gegeven.
De aandacht werd in november jl. op
de tekeningen gevestigd toen Jackson
drie ervan wilde verkopen. Hfj ging er
mee naar een kunsthistoricus, die contact
opnam met het Louvre. Daar ontdekte
men, dat de betrokken schetsen uit een
map weiden vermist waarna men de
Amerikaanse minister van justitie om
teruggave verzocht.
Jackson is het echter met deze gang
van zaken niet eens. Hij betoogt, dat het
slachtoffer van een diefstal volgens de
Franse wet geen rechten meer kan doen
gelden op gestolen goederen als de dief
stal niet binnen drie jaar wordt aange
geven. Onder de Amerikaanse wet is deze
termijn vijf jaar. Beide tijdslimieten zijn
overschreden, aldus Jackson, en daarom
ben ik de wettige eigenaar van de teke
ningen. Hij heeft voor elke tekening 70
gulden betaald. Nu zijn de schetsen bijna
3000 gulden waard.
(Advertentie)
PufOl^er\q\
■In de huid gezondheid en zuiverheid
De Zuidafrikaanse anti-sabotagewet
is gisteren in derde lezing door de
Senaat goedgekeurd en behoeft nog
slechts de ondertekening van presi
dent Swart.
De wet, die is opgesteld om sabotage
en terreur te onderdrukken, geeft de po
litie bevoegdheid verdachten zonder ar
restatiebevel drie maanden in eenzame
opsluiting te houden. De wet is in ijl
tempo het parlement gepasseerd. Zij
stelt de doodstraf op twee nieuwe han
delingen: het verlaten van he land om
sabotage te leren en het ijveren voor het
omverwerpen van het regime vanuit het
buitenland. De minister van justitie
krijg het recht een politieke gevangene
na afloop van zijn straftijd voor onbe
paalde tijd te detineren.
Vrijdag eindigt de straf van drie jaar
van Robert Soboekwe, gewezen leider
van het verboden panafrikaanse con
gres. Hij werd veroordeeld wegens op
ruiing. De nieuwe wet zal dan naar ver
wachting al van kracht zijn.
