Ramp op Bali leidt tot
verblijdende reacties
Zeven weken
bezinning
Poorten van Lagerhuis
begaven het bijna
Grote veranderingen in
de Zweedse grondwet
Sacrale aardrijkskunde
In een tuonbe hy
Twee gironummers: 777. óf 40.000
Weer
over
gesprek
Berlijn
TOCH IS
HET ZO!
Groter invloed
van de kiezers
en parlement
Franse visie op
Nassau-over leir
WOK-ViU.
l%3
Gouverneur Debrot
verleende zelf
de eerste hulp
De gouverneur mr. N. Debrot van de
Nederlandse Antillen heeft maandag np j
Aruba eerste hulp verleend aan een 65-
jange man. die na een vechtpartij op
straat was blijven liggen. De gouverneur,
die ter gelegenheid van de opening van
een onderwijsinstelling op Aruba ver-
bleef, passeerde de plaats waar het slacht
offer op straat lag. De gouverneur, die
in gezelschap was van zijn vrouw en de
waarnemend gezaghebber de Cuba.
stapte direct uit zijn auto en verleende
de man eerste hulp t gouverneur Debrot
is nl. ook medicus).
Nadat de plaatselijke arts was ver
schenen, vervolgde het gezelschap zijn
tocht naar het hotel Aruba Caribean
waar de gouverneur en mevrouw Debrot
verbleven.
Ik heb het hele bijbeltje, dat
mijn metgezel bij zich had, uitge
lezen, aldus de 21-jarige New
Yorkse Helen Klaben, die (zoals
gemeld) na een vliegtuigongeluk
tezamen met de 42-jarige Califor-j
nische piloot van het sporttoestel
zeven weken lang in uiterst nood- j
druftige omstandigheden in het
sneeuwlandschap tussen White-1
horse en Fort St. John's in de Ca
nadese provincie Brits Columbia
heeft moeten bivakkeren.
..Ik weet nu. wat ik van mijn leven
maken moet", aldus vertrouwde Helen
na hun redding de verslaggevers toe.
,,Ik weet nu waartoe dit ongeluk dien-1
de. Wij hadden tijd voor bezinning no
dig. Piloot Ralph Florees was geweldig.
Geen ogenblik verloor hij het vertrou
wen in onze uiteindelijke redding. Hij
heeft mij een voorbeeld voor het leven
gegeven."
De tenen van de rechtervoet van He
len Klaben moeten worden afgezet,
daar zij door koudvuur zijn aangetast.
Dr. J. F McCreary. het hoofd van
de faculteit voor geneeskunde van de
universiteit van Brits-Columbia. heeft
verklaard dat mej. Klaben en haar met
gezel het zes weken op een dieet van
sneeuw hebben kunnen uithouden, om
dat 2ij beiden nogal gezet waren. Hij geschiedenis. Zesduizend werklo-
zette uiteen dat mensen het geruime j- f,,_in h _plr„
tijd zonder voedsel kunnen stellen. in-jzen' ,e Per 01 zeils
dien hun lichamen voldoende vethouden- vliegtuig uit het gehéle land waren
de weefsels bevatten 1
Ware veldslag met werklozen
Paardevuil voor
politie en leden
van parlement
TNE OMGEVING van het Britse
U parlement was gistermiddag
het toneel van de verbitterdste
politieke veldslag in de moderne
Dit is Helen Klaben, de 21-jarige
Newyorkse, die met de piloot Ralph
Flores, zeven weken moest doorbren
gen in de barre kou van het onher
bergzame gebied van Yukon in het
noorden van Canada, nadat hun vlieg
tuig tegen een berghelling was ge
vlogen. Zoals wij reeds meldden,
hield het tweetal het, ondanks de on
voorstelbare omstandigheden toch
vol, en dank zij een groot SOS-te-
ken. dat zij in de sneeuw schreven,
konden zij worden gered: bijna uit-
hongerd, gewond en oververmoeid.
samengestroomd, trachtten het
j Lagerhuis te bestormen. Zij voch-
ten met. de politie, smeten met
I paardevuil, werden uiteengedre-
ven en groepten weer samen. Het
resultaat was bedroevend. Vele
gewonden en agenten die tegen de
grond werden geslagen: De politie
te paard wist de situatie te redden.
Wat oorspronkelijk was bedoeld
als een vredige demonstratie tegen
de zorgelijke positie van de 700.000
Britse werklozen, liep plotseling uit
;de hand en ontwikkelde zich tot een
formeel beleg van de „moeder der
I parlementen". Het einde was eert
felle strijd tussen de tierende me
nigte en ongeveer 500 politiemannen.
Onder het uitroepen van „wij
willen werk" en weg met de con
servatieven" liep de menigte het
voetvolk onder de politie-agenten al
gauio onder de voet. De wanhopig
vechtende politiemannen werden te
gen de massieve deuren geworpen
en sommigen moesten binnen een
veilige toevlucht zoeken.
Helmen af
Politiehelmen vlogen door de lucht en
een politieman móest bewusteloos van
het strijdtoneel worden gedragen. An
deren liepen vrij ernstige verwondingen
op. Lagerhuisleden die in hun auto kwa
men aanrijden, werden gemolesteerd
en ook hier moest de politie tussenbei
de komen.
Sommige parlementsleden probeerden
vanuit vensters de mensen tot kalmte
te manen, maar hun stemmen bleken
niet voldoende volume te bezitten om
dit geweld te overschreeuwen. Op een
gegeven moment voerden de demon
stranten een omtrekkende beweging uit
en probeerden over de muur te klim-*
men. Anderen bleven op de hoofdin
gang rammen, maar werden tenslotte
door de bereden politie verdreven. De
betogers koelden hun woede over de
nederlaag door paardemest en bran
dende sigaretten naar de paarden en
hun berijders te gooien.Na een strijd
van twee uur trokken de demonstran
ten zich terug in de zijstraten, onder
het schreeuwen van ..fascistische zwij
nen" en „weg met de gestapo".
Zitten
Zodra de bereden politie verdwenen
was. gingen enkele honderden betogers
op de weg voor het parlementsgebouw
«en der hoofdverkeerswegen van Lon
den zitten, waardoor een geweldige
opstopping ontstond. Toen een der
demonstranten werd geraakt door een
bestelauto die zich een weg zocht door
de zitters, was dat het sein voor nieu
we gewelddaden.
Men koelde zijn woede op elke voor
bijkomende wagen, sloeg op de ruiten
en schopte tegen de zijkanten. Twee
Rolls Royce-wagens, die het parkeer
terrein van het Lagerhuis kwamen uit
rijden, kregen het zeer zwaar te ver
duren.
A'oio's
Later op de avond verzamelden de
demonstranten zich in een vergader
ruimte in de omgeving van het Lager
huis en vaardigden een deputatie af
naar de minister van financiën. Maud-
ling. en lord Hailsham, de minister die
als speciale taak heeft de werkloosheid
in het noordoosten van het land. waar
de demonstranten voornemelijk vandaan
kwamen en waar de toestand bij
zonder slecht is, te verlichten. De mi
nisters zegden toe de protesten zeer
zorgvuldig te bestuderen.
In februari bedroeg het totale aantal
werklozeq 932.939, het hoogste cijfer van
de afgelopen zestien jaar. Seizoenin
vloeden door de strenge winter zijn ook
niet vreemd aan dit hoge cijfer. De
•orige week viel een daling inct bijna
20 procent waar te nemen. Het behoeft
geen betoog dat vele arrestaties zijn
verricht voor aanvallen n» de politie.
Tijdens de grote protestmars in
Londen tegen de werkloosheid
ging het af en toe bijzonder fel
toe. De demonstranten voor een
grotere werkgelegenheid in het
gehele Verenigd Koninkrijk kon
den door de politie maar nauwe
lijks in toom worden gehouden.
Verkoudheidsbacfrren
zijn als de dood voor
Dit doosje betekent!
protektie tegen infektie
(Van een onzer redacteuren)
De vulkanische uitbarsting op
het eiland Bali, waarover betrek
kelijk summiere berichten ons de
afgelopen dagen hebben inge
licht, heeft ten volle duidelijk
gemaakt dat over een ramp
moet worden gesproken. Vele
honderden doden, enkele honder
den gewonden, niet minder dan
77.000 mensen die op de vlucht
zijn geslagen en dakloos zijn, een
aantal dorpen weggevaagd of
zwaar beschadigd, een deel van
het landbouwareaal onbruikbaar
en grote hoeveelheden gewas
verloren gegaan, dat is naar ru
we schatting de trieste balans,
die tot nu toe moest worden op
gemaakt. Een balans, die zelfs
nog
kant kan zijn.
Wie op de kaart ziet hoe betrekke
lijk klein het rampgebied eigenlijk is
en hoe groot het aantal vluchtenden,
wordt geconfronteerd met een aan
wijzing die op de dichte bevolking
van dit eiland wijst. De oppervlakte
van Bali is iets groter dan die van
onze provincie Gelderland. Er wo
nen volgens de jongste gegevens bij
na 1.75 miljoen mensen, waarbij dan
nog bedacht moet worden dat bijna
de helft van het eiland wordt inge
nomen door onbewoonbaar bergge
bied.
Bali de Winkler Prins zegt er
van: „De schoonheid van dit
eiland is wereldberoemd: het heeft
veel gebergten en vulkanen. Rivie
ren zijn onbegaanbaar maar belang
rijk voor de bevloeiing, die op genia
le wijze wordt toegepast, 't Klimaat
is koeler dan op Java; de bevolking
is intelligent, ijverig, vrolijk, heeft
De vulkanische uitbarsting in
Indonesië heeft het eiland Bali
in het middelpunt van de belang
stelling geplaatst. Enkele kant
tekeningen by dit verschijnsel
verschafte ons dr. M. Neumann
van Padang te Den Haag, oud-
vulkanoloog in Indonesië, toruyl
dr. J. L- Swellengrebr! te Oegst-
geest, werkzaam bü het Ned.
Bührlgenootschap en nainv be
trokken bü het samenstellen van
hulpmiddelen voor hybelverlalers
over heel de wereld, ons iet# ver
telde over het zendingswerk op
Bali, waar hy vele jaren heeft
gewoond. Ten slotte verschafte
men ons ook van de zijde van
het IKOR nadere inlichtingen en
wel over de besteding van de
gelden die ter leniging van de
nood op Bali binnenkomen.
een mooie bouw en is zeer kunstzin
nig aangelegd. Godsdienst: het Ba-
lisch Hindoeïsme, prachtige tempels,
wat aan de optimistische kasteverdeling. lijkverbranding Land
bouw op zeer hoog peil, voornamelijk
rijst. Veeteelt omvat koeien en varkens"
De eerste berichten over de ramp
duidden erop. dat de bevolking aan
de voet van de Goenoeg Agoeng, ook
wel de Piek van Bali genoemd, het
gevaar aanvankelijk een uitbars
ting is doorgaans pas na geruime
tijd op zijn hoogtepunt niet zo
ernstig heeft ingezien. Dat kan klop
pen, want sinds 1843 was er bij deze
vulkaan nooit meer een uitbarsting
voorgekomen. Als het nu de meer
in noordwestleijkc richting liggende
Goenoeng Batoer was geweest, die
nog in 1917 en in 1927 tot vrij hevige
erupties kwam. had men zich onge
twijfeld ongeruster gemaakt.
1165) Onlangs hebben we het een die de Egyptenaren 4000 jaar gelc-
en ander gezegd over de heraldiek, den hebben vervaardigd en waarin
waarbij allerlei termen als keel. sa- zij de gang van de menselijke ziel
bel. sinopel en lazuur ons ogenblik- in het hiernamaals in beeld hebben
kclljk het nodige gezag moeten in- gebracht. Dulden we deze aanschou-
boezemen. En wanneer we contact welljke voorstelling aan als „sacra-
krijgen met de statige heren die de- ie aardrijkskunde" of „het oudste
ee wetenschap tot het belangrijkste voorbeeld van sacrale geografie",
bedrijf van hun leven verkozen, zal zoals verschillende schrijvers deden,
iet geen moment bij ons opkomen dan werkt dit ogenblikkelijk op ons
liet onwaardige woord „totem" te gevoel van hunior en kunnen we
alen vallen. Een totem immers, is slechts een smalende glimlach over
Ie afbeelding van plant of dier. hebben voor die simpele Egyptena-
waarmee primitieve mensen zich ren. die meenden een landkaart van
rerwant achten en daarom onder- de hemel (dus eigenlijk een hemcl-
verp van verering uitmaakt. We kaart) te kunnen vervaardigen,
vinden dat bij
Indianenstammen
en hij wilde volken
in Afrika en Ocea-
nië. De westerse
heraldikus zal hier
zeker de neus voor
optrekken, hoewel
hij veelal zon
der zich daarvan
bewust te zijn
in feite zijn tijd voortdurend heeft
besteed aan het onderzoek van wes-
Maar deze glimlach
moet toch ogenblik
kelijk op ons gezicht
besterven wanneer
we kyken naar oude
westerse prenten en
schilderiten. waarin
de ervaringen van
de menselijke ziel
eveneens op sym
bolische wjjze wor
den uitgedrukt. Waarom? Omdat
liet nu eenmaal niet anders kan.
terse totems, waarvoor een hele se- Belevingen kunnen we aan andere
rie van ingewikkelde woorden en alleen kenbaar maken door symbo-
z.g.n. heraldieke wetten zijn vastgc- |cn cn hct hanRt uitsluitend van de
steld. aard der symbolen af, of de bedoe-
Dit voorbeeld komt uitnemend van ]j„g hiervan door anderen wordt bc-
pas; niet om aan tc duiden dat de gespen. Duldt de westerse kunste-
toon de muziek maakt, maar dat naar de vredigheid van het toekom-
welgekozen woorden het begrip vor- st|ge icven wellicht aan door rond-
men. Spreken we over heraldiek en fladderende duiven, de Egyptenaar
wapendleren, dan zal niemand onzer symboliseert dit door een vreedza-
aan hotsende wilden en een totem- mo boottocht op de kalme wateren
paal denken. Gebruiken we het Van de „Hemelse Nljl". Dat wil niet
woord totem, dan kost het werke- zeggen dat de Egyptenaar daarmee
lijk moeite de Hoge Raad van Adel sacra|e aardrijkskunde heeft bedrc-
hiermee te associëren. ven, zomin als de westerse kunste-
We moeten deze sfeerverandering. naar llch aan sacrale zoölogie heeft
tengevolge van een bepaald woord- schuldlg gemaakt,
gebruik, duidelijk voor ogen houden
bij het aanschouwen van een kaart H. Petillon
Op het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken in Washing
ton zijn gisteren de verkennende be.
sprekingen over de kwestie-Bcrlijn
hervat. Aan het gesprek namen deel
de Russische ambassadeur in de
Verenigde Staten, Dobrinin en de
Amerikaanse minister van buiten
landse zaken, Rusk.
Voor het gesprek begon had de
Amerikaanse regering bekendge
maakt, dat er geen nieuwe voorstel
len zijn ingediend van Amerikaanse
zijde.
In welingelichte Amerikaanse kringen
neemt men algemeen aan, dat minister
Rusk toen hij de uitnodiging voor het
gesprek aanvaarde, heeft gehoopt op
een wijziging in de Russische houding
ten aanzien van Berlijn.
Na het onderhoud verklaarde Dobrinin
dat men meningen over de kwestie had
uitgewisseld en dat men hoopte spoedig
weer bijeen te komen.
Indon. communisten
Top Moskou-Peking
wordt vertroebeld
De Indonesische communistische par
tij heeft communistisch China en Rus
land gewaarschuwd dat zij van binnen
en buiten het communistische kamp sa
botage moeten verwachten tegen de
plannen voor een top-confcrentle tus
sen Moskou cn Peking.
In gelijkluidende brieven aan de Chi
nezen en de Russen zegt D. N. Aidit,
voorzitter van de Indonesische commu
nistische partij: ,,De imperialisten en
hun meelopende honden, waaronder de
moderne revisionisten, willen de bilate
rale besprekingen tussen de communis
tische part.j van de Sowjetunie en de
communistische partij van China niet
zien als een belangrijke stap naar een
consolidatie van de internationale com
munistische beweging.
„Zij zullen alles op alles zetten om
de bilaterale besprekingen tussen uw
twee partijen, en ook de bijeenkomst
van alle marxistisch-leninistische par
tijen ter wereld in de war te sturen."
Na negen jaren van voorberei
ding heeft de commissie voor her
vorming van de Zweedse grond
wet gisteren een ontwerp voor een
nieuwe grondwet ingediend ter
eventuele vervanging van de
„basiswetten" die sedert 1809 aan
het Zweedse staatsbestel ten
grondslag liggen. De voorgestelde
hervormingen behelzen enerzijds
vergroting van de invloed van het
kiezerskorps op het parlement en
anderzijds ook een versterking van
de positie van het parlement zelf.
De voornaamste voorgestelde veran
dering is het prijsgeven van het twee-
Kamersysteem. In plaats van een Eer- gens niets mee te maken had) blijft
ste Kamer met 151 senatoren en een open
Tweede Kamer met 232 afgevaardigden
zou volgens het voorstel van de meer
derheid van de commissie een enkele
Kamer van 290 leden moeten komen
van wie 230 worden gekozen in de hui
dige disctricten en 60 via partijlijsten
die in zes landsdelen met ongeveer ge
lijk bevolkingsaantal worden uitge
bracht.
Een tweede wijziging zou zijn het om
schrijven in de grondwet van het se
dert het midden van de vorige eeuw
in de praktijk reeds gevolgde parle
mentaire beginsel. In de nieuwe grond-
wettekst zou uitdrukkelijk moeten wor
den vastgelegd dat de koning, alvorens
een ministerpresident te benoemen,
overleg moet plegen met de voorzitter
van het parlement en de leiders van de
politieke groeperingen. De koning moet
dan de andere ministers «benoemen op
voorstel van de premier. Een motie van
afkeuring (wat thans niet bestaat) te
gen een minister zou diens heengaan ten
gevolge moeten hebben en wanneer de
motie tegen dc minister-president is ge
richt zou het gehele kabinet moeten af
treden.
Ten derde zou volgens het nieuwe
grondwetsontwerp het merendeel van de
besluiten, die thans nog de sanctie van
de wekelijkse „ministerraad onder voor
zitterschap van de koning" behoeven
voortaan door de betrokken minister of
de gewone kabinetsraad genomen kun
nen worden, zoals overigens in de prak
tijk reeds geschiedt.
Wat de troonsopvolging betreft zou de
minimum leeftijd van 21 op 25 jaar ge
bracht worden. Als er van het huidige
vorstenhuis nakomelingen van maar
schalk Bernadotte geen opvolger
zou zijn, zou de voorzitter van
het parlement voorlopig regent worden.
De kwestie van eventuele uitroeping van
de republiek (waar de commissie overi
In een artikel in het gisteren ver
schenen numyier van het maandblad
van het Franse ministerie van defensie,
gewijd aan de in december te Nassau
tussen de Verenigde Staten en Enge
land gesloten overeenkomst, is de be
wering vervat, dat de Verenigde Staten
erin hebben toegestemd hun raketten
uit Europa terug te trekken, in ruil
voor een zich terugtrekken van de Rus
sen uit Cuba.
Volgens dit artikel zou het doel vatii
de overeenkomst van Nassau zijn de
onafhankelijkheid van Engeland op kern
gebied te beperken, en tevens de Thor-
raketten uit Engeland en de Jupiter-
raketten uit Turkije en Italië terug tela
trekken. li
Onder het voorwendsel de Italiaanse
en Turkse verdediging te willen moder
niseren (rekken de Verenigde Staten u
zich handig terug, terwijl zij zich tege
lijkertijd het voorrecht van een even
tueel ingrijpen voorbehouden", aldus de
commentaar verder.
Een kaartje van Bali, dat qua
oppervlakte iets groter dan Gel
derland is en ongeveer 1.75 mil
joen bewoners telt. Rechts, dus
uiterst oostelijk op het eiland,
ligt de Goenoeng (berg) Agoeng
die tot uitbarsting is gekomen.
De pijlen geven de rampgebie
den aan.
Werkend
Is de Agoeng dan een slapende vul
kaan? Zeer zeker niet, de vulkanologi-
sche dienst van Indonesië rubriceert
hem wel degelijk onder de werkende.
Het kriterium is namelijk geenszins zo
als zo vaak ten onrechte wordt aange
nomen, de tijd (de Krakatau heeft in
1883 van zich doen spreken en hoe...
nadat hij 200 jaar lang ogenschijnlijk
dood was geweest), maar het kriterium
is het al of niet uitstoten van
gassen.
In de krater van een niet uitgestor
ven vulkaan bevindt zich gloeiend ge
steente. de haard of magma geheten,
waarin de gassen a.h.w. zijn opge
propt. Wordt de spanning van de gas
sen in deze magma groter dan de druk
van boven, dan zoekt dit gas zich een
uitweg. Dit kan periodiek, dus om de
zoveel tijd. gebeuren, maar de prop
die de gassen tegenhoudt kan ook zo
sterk zijn dat de gassen tot bijzonder
grote spanningen worden opgevoerd.
Komen deze spanningen op een gegeven
ogenblik los, dan is er sprake van een
uitbarsting.
Deseismografieis een van de
middelen waarmee kan worden nage
gaan of er spoedig een uitbarsting op
komst is. Gas dat zich een uitweg naar
bovan zoekt gaat namelijk gepaard met
bepaalde trillingen, welke met seismo-
grafische instrumenten kunnen worden
gemeten. De Japanners, die een bijzon
der effectief werkende vulkanologische
dienst hebben, bedienen zich ervan.
De 2.9 t i 1 m e t e r s, een soort water
pasinstrument en die op diverse plaat
sen van de helling der vulkaan worden
geplaatst, kunnen ook aanwijzingen
voor een op handen zijnde eruptie ge
ven doordat zij het het door gassen
enigszins omhoog komen van het vul
kaanlichaam registreren.
Het onderaards gerommel dat met
erupties gepaard gaat is vóór een uit
barsting zintuiglijk meestal niet waar
te nemen. Vandaar, dat men zich hier
voor al weer van instrumenten kan be
dienen. een soort „telefoontjes"
die er al vroegtijdig melding van kun
nen maken.
Alleen gevaarlijkste
Over al deze genoemde instrumenten
wordt in Indonesië echter niet beschikt;
wel is er de van oudsher bekende men
selijke bewaking. Niet evenwel bij alle
werkende vulkanen in Indonesië. Men
moet de situatie niet bagatelliseren: In
donesië heeft 128 werkende vulkanen,
die ook niet in het verleden tijdens
het Nederlandse bestuur nimmer al
lemaal worden bewaakt. Nog niet zo
lang geleden deelde een Indonesische
vulkanoloog mee. dat men zich thans
beperkt tot de bewaking van de ge-
vèarlijkste vulkanen.
In de berichten is vaak gesproken
over lavastromen, die tot de dood van
honderden mensen zouden hebben ge
leid. Dit kan echter niet het geval zijn.
want een lavastroom beweegt zich door
gaans uiterst langzaam voort, kan dus
wel dorpen, die nu eenmaal niet ver
plaatsbaar zijn, verwoesten maar be
hoeft geen mens te treffen omdat hij
kan worden ontlopen, zeker in Indonesië
waar een lavastroom over het afleg
gen van één kilometer maanden kan
doen.
Bedoeld moeten zijn de modderstro
men, die als bandjirs mens en dier.
dorp en veld hebben overspoeld. De
eruptie is namelijk gepaard gegaan met
enorme asregens die in de wijde om
geving. maar vooral ook op de berg
hellingen moet zijn gevallen. Deze as.
vermengd met regens welke op de berg
hellingen vallen, kan bijzonder brede
modderstromen doen ontstaan die met
donderend geweld naar beneden komen
en alles meeslepen en loswoelen wat op
hun weg komt. Zij kunnen dóórdringen
tot punten die 60. 70 km en meer ver
wijderd zijn van de bergvoet.
Men kan zich voorstellen welk een
nood. een chaos er thans heersen in het
gebied ten zuiden, ten zuidoosten en ten
noordoosten van de vulkaan. Duizen
den daklozen wie het eenvoudig aan al
les ontbreekt. Het Nederlandse Rode
Kruis heeft, zoals men reeds weet, al
enkele zendingen babyvoedsel en tex
tiel gestuurd, omdat men uit ervaring
weet dat daar „sowieso" behoefte aan
is. Wat daarnaast nodig blijkt te zijn
zal zo spoedig mogelijk door het Indo
nesische Rode Kruis worden bericht.
Inmiddels heeft ons Roode Kruis het
bekende gironummer 777 opengesteld
voor giften ten bate van de tienduizen
den vluchtingen. Verblijdend zijn de
eerste reacties van ons volk er wordt
met liefde en véél gegeven!
Niet minder verblijdend is dat het
IKOR zondag jl. ook een klemmend
beroep op alle landgenoten heeft gedaan
om te geven. Ook hier stromen de gif
ten binnen cn bleek dus het beroep niet
tevergeefs te zijn geweest. Wie via
IKOR wil bijdragen kan storten op het
gemakkelijke nummer van de „Wilde
anzen". no. 40000 te Hilversum. De
Stichting Oecumenische Hulp aan Ker
ken en Vluchtelingen zorgt via de In-
terchurch Aid in Genève dat het geld
goed besteed en snel ter plaatse aan
gewend zal kunnen worden.
Nederlandse dominee
Wie zondag geluisterd heeft naaT de
IKOR-uitzending zal misschien ver
baasd zijn geweest te vernemen dat op
Bali nog altijd een Nederlands predi
kant vertoeft: ds. H. J. Visch die te
Den Pasar (hoofdstad van Bali) ver
blijft op verzoek van de Protestantse
Kerk van Bali, welke ruim 5000 ge
meenteleden omvat.
Over het ontstaan van deze kerk nog
even in vogelvlucht het volgende. De
eerste zendingspoging op Bali werd in
de jaren zeventig van de vorige eeuw
ondernomen. Nadat één der zendelin
gen was vermoord werd Bali door de
overheid tot „gesloten gebied" ver
klaard. evenals Atjeh en Bantam.
Pas in de jaren dertig van deze eeuw
kreeg een Amerikaans zendingsgenoot
schap toestemming een Chinese evan
gelist naar Bali te sturen, uitsluitend
voor het werk onder de aldaar verblij
vende Chinezen. Via het werk onder de
Chinezen, die vaak met Balinese vrou
wen getrouwd waren ontstonden echter
onwillekeurig ook contacten met Bali
nese families.
Uitvoerig is in die tijd gediscussieerd
over de vraag of Bali voor de zending
tout court gesloten gebied moest blij
ven In bepaalde, ook sommige amb
telijke kringen, deed de opvatting op
geld dat het heersende cultuurpatroon
op Bah geen westerse inmenging, hoe
dan ook gedoogde. Een opvatting die
later werd gelogenstraft.
Ook al mocht dan de zending niets
doen. toch kreeg het Christendom door
allerlei „toevalligheden", vaste voet
onder een aantal Baliërs. Bijvoorbeeld
doordat bewoners van het eiland el
ders in Indonesië, o.a. op Java en Am-
bon met het Christendom in aanraking
kwamen cn daartoe overgingen. Hier
moest leiding aan gegeven worden. Het
was prof. dr. H. Kraemer, destijds op
Oost Java werkzaam, die de oplossing
vond: de Oost Javaanse kerk zou één
en lafer zelfs drie van zijn voorgan
gers naar Bali zenden teneinde daar
PLATENSPELERS
voor de beste weergave!
IMP.: N.Y. NAHO - PRINSENGB655 - AMSTERDAM
Speciaal geconstueer-
de afvalbakken met
kleurige blikvangers,
spandoeken en oproepen
via de geluidsinstallatie
vormen de kern van de
experimentele actie „Op
geruimd staat netjes",
waarin Hamovc-Hengelo
de eigenaresse van het
JaJidgned 't Zand en dc
stichting recreatie gaan
samenwerken om ver
ontreiniging van het
landgoed tijdens een te
houden motorcross te
voorkomen. Vorig jaar
werden 150 manuren be
steed om na afloop van
het populair motorsport
evenement de rommel
op te ruimen-
Prinses Soraya, die
eerder deze maand een
kontrakt heeft getekend
met dc Italiaanse film
producent Dino de Lau-
rentiis, is gisteren per
vliegtuig naar Miinchen
vertrokken. De ex-vrouw
van de sjah van Perzië
verklaarde niet te weten
wanneer de opnames
voor haar eerste film
zullen beginnen. „Ik ver
moed dat de producent
mij de datum later zal
meedelen".
I Een Noors blad bericht
te gisteren, dat de Rus
sen spoedig voor de pro
vincie Finmark in Noor
wegen televisieprogram
ma's zullen gaan verzor
gen. Hiertoe bouwen de
Russen een televisiesta
tion in Nikkeli, een in
dustriestadje bij de
grens, op voormalig Fins
grondgebied.
I Een Moskous dagblad
meldde gisteren dat een
44-jarige deserteur uit
de Tweede wereldoorlog
zich kort geleden ge
meld heeft na zich 21
jaar te hebben schuil ge
houden. Hij had die 21
Jaar doorgebracht in erin
schuur achter de hut
van zijn zusters. Daar
de straf in 1957 ver
jaard was, heeft men de
man op een colletieve
boerderij werk gegeven.
I Een Brit heeft drie we
ken geleden een visgraat
ingeslikt, die in zijn keel
bleef steken. Hij vond
het maar lastig en pro
beerde met een tanden
borstel de graat te ver
wijderen. Dat lukte maa
de tandenborstel bleef
toen vastzitten. Dat gaf
de doorslag: toch maar
naar het ziekenhuis.
Een inkttekenbigetje
van Leonardo da Vinei
(slechts vijf bij tien cen
timeter), is gisteren op
een veiling in Londen
voor 147.000 gulden van
de hand gedaan. Met
recht: klein maar fijn.
i nodige leiding te geven.
Aldus geschiedde.
Zonder „bewijs"
Deze inheemse) zendelingen hadden
namelijk géén „bewijs van toelating"
van de gouverneur-generaal nodig: hun
werk werd door de overheid gezien als
onderlinge kerkelijke hulpverlening.
Ten slotte mocht ook een Nederlander,
in dienst van het Nederlands Bijbelge
nootschap naar Bali (ds. Th. B. W.
G. Gramberg).
In de afgelopen oorlog werd de Pro
testantse Kerk van Bali zelfstandig. Ze
heeft een eigen synode en is aange
sloten bij de Indonesische Raad van
Kerken. Hoewel klein van omvang ls
de kerkelijke gemeenschap in deze Hin
doe-samenleving zeer levendig en
hecht. Er is een gestadige, zij het lang
zame. groei. Ds. Visch verkeert al bij
na tien jaar op Baü. na er ook al van
1948 tot 1950 werkzaam te zijn geweest.
Overigens mag uit dit „uitstapje"
alsmede uit de hulpverlening aan Bali
door het IKOR via de Stichting Oecu
menische Hulp aan Kerken en Vluch
telingen geenszins worden afgeleid dat
die hulp uitsluitend ten goede zou ko
men aan leden der Prot. Kerk van Ba-
li. Deze hulp is, evenals die van het
Roode Kruis, bestemd voor ALLE ge
troffenen. In feite doet het er dus niet
toe of men zijn giften aan het Roode
Kruis dan wel aan het IKOR afdraagt.
Wèl willen we besluiten met
het volgende gedeelte uit de op
roep die zondag door de luid
sprekers klonk: „In 1953 was het
Indonesië dat ondanks de poli
tieke barrière tusen beide landen
Nederland mede hulp bood
na de februariramp. Nu, tien
jaar later, treft Indonesië
een nationale ramp, nadat de
verhouding Nederland-Indonesië
een dieptepunt heeft doorge
maakt, en beide volken aan het
begin staan van een nieuw tijd
perk. Een beter bewijs voor een
werkelijk goed begin dan on
middellijke hulp aan de naaste
op Bali, is moeilijk denkbaar.
Hier liggen kansen; Sla daarom
een krater in uw portemon
nee
