Drie christelijke partijen
horen bij elkaar
Orthodox-joodse gemeente
weigert medewerking
Valt protestantenwet
niet in goede aarde?
Belangengroepen niet in
politieke partij verweven
ANDERZIJDS
DIACONIE
Goede resultaten zonder socialisten
Een woord voor vandaag
Geen amnestie voor
kardinaal Mindszenty
Prof. Pap naar
Nederland?
POTTER S
„linia"
en
2
ZATERDAG 23 MAART 1963
In „Woord en Dienst" be
spreekt ds. G. J. Geels, te Bilt-
hoven de positie van de diaconie
in deze tijd. Waar moeten we, zo
vragen velen zich af, in een tijd
van sociale voorzieningen met
al het diaconale geld naar toe.
Ds. Geels zegt hierover
Er zijn er die zeggen, geef alles
maar aan de kerkvoogdij. Die weet
niet hoe ze de eindjes aan elkaar
moet knopen. De kerkvoogdij is
ons aller belang. Wat zou er ge
beuren als ze de predikant geen
salaris meer zou kunnen betalen,
dan zou toch alles ophouden?
Het lijkt zo heerlijk nuchter en
zakelijk als mensen zo redeneren.
Maar wat is het kortzichtig enkel
naar dat ene doel de kerkvoogdij
te kijken.
Ik ga u eens heel iets anders ver
tellen.
Weet u wel, dat er uitgerekend
in deze tijd heel veel diaconieën
zijn, waar de diakenen nauwelijks
meer weten hoe ze de begroting
sluitend kunnen krijgen? Om van
een handreiking aan de kerkvoog
dij dan maar helemaal niet te
spreken!
Zeker, de welvaart is er. En de
financiële hulpverlening speelt in
het gehele diaconale werk lang niet
meer zo'n grote rol als vroeger.
Maar en ik mag toch wel aan
nemen, dat U iets daarvan weet
deze tijd heeft andere vormen van
hulpverlening naar voren gebracht,
heeft de diaconieën voor de nood
zaak geplaatst daarvoor deskundi
gen, beroepskrachten in dienst te
nemen zoals maatschappelijke
werksters en gezinsverzorgsters.
De diaconieën zien zich genoopt om
voor een adequate hulp aan bejaar
den, zowel thuis als in tehuizen,
voorzieningen te treffen, die heel
wat meer vragen dan voorheen. De
diaconieën willen hun bijdrage ge
ven in de opbouw van de nieuwe
wijk, opdat men daar zou weten te
komen tot het realiseren van een
gemeenschap in de diepe zin van
het woord. De diaconieën willen
hun zorg geven aan gezinnen en
alleenstaanden, aan ouders en kin
deren, aan zieken en gezonden, aan
armen en rijken.
De diaconieën ze komen geld
tekort, omdat dit alles heel wat
meer vraagt dan de diaconale ar
menzorg in vroeger jaren.
Het zijn vooral de diaconieën in
de grotere plaatsen die de vleu
gels breder hebben uitgeslagen,
aldus ds. Geels, die zich hebben
losgemaakt van het verleden
dat wil zeggen de typische dia
conale armenzorg met name
en zich met toewijding en enthou
siasme geven aan een nieuwe en
bredere taak.
Maar nu doet zich de moeilijk
heid voor, dat de gemeente die
eeuwen gewend is geweest voor de
diaconie niet meer dan een aal
moes te geven, het nog maar
steeds niet kan begrijpen, dat er
op dit ogenblik heel wat meer no
dig is wil het diaconale werk voort
gang hebben, ja wat meer zegt,
zich ontplooien kunnen. Ik weet
wel, er zijn vele diaconieën die op
dit punt de gemeente op voortreffe
lijke wijze informeren en voorlich
ting geven. Maar de gemeente is nu
eenmaal traag van reactie, zeker
als het erom gaat een gewoonte
van jaren, van eeuwen zelfs, nu op
eenmaal prijs te geven, u zoudt de
diakenen maar eens moeten vra
gen. hoeveel diaconie-centen er nu
nog altijd in de collecte worden ge-
deponeerdl
De diakenen zitten er zelf ook
mee. Dat kunt U begrijpen. De si
tuatie van dit ogenblik is immers
precies de tegenovergestelde van
vroeger. Toen was het: de mensen
gaven hun „aalmoes" (zoudt U van
een „offer" durven spreken?) en
op grond van wat er binnenkwam
werd ook bepaald, wat er kon wor
den uitgegeven.
Daar hield het mee op.
Maar thans heeft menige diaco
nie zakelijke verbintenissen, die zij
in dienst heeft, hetzij met instellin
gen in het kader waarvan zij met
anderen samenwerkt. Er zijn ver
plichtingen die nagekomen moeten
worden, wil heel dit werk niet stag
neren. Er is dan ook geen sprake
van, dat men dit afhankelijk kan
stellen van de mate waarin de ge
meente geeft. Integendeel, er wordt
heel nuchter en zakelijk vastge
steld: hoe dan ook, dit dient er te
gebeuren, dit moet er op tafel ko
men.
Nu kan men stellen, dat een goe
de voorlichting vanuit de diaconie
aan de gemeente hier veel zal
kunnen bereiken. Dat is zeker
waar. Toch hoop ik, dat U me zult
kunnen begrijpen wanneer ik zeg,
dat het onvermijdelijk, ja noodza
kelijk is, dat hier zakelijk wordt
gedacht en gehandeld. Daar komt
bovendien nog bij, dat men wel
eenmaal per jaar een bijzondere
diaconale inzameling kan organi
seren en die met een goede, pak
kende folder bij de gemeente kan
introduceren, maar men zal dan
voor de noodzaak komen te staan
om het van jaar op jaar steeds
pakkender en indringender naar
voren te moeten brengen. Anders
gaan de inkomsten naar beneden.
Op den duur kan dit toch geen
gezonde situatie geven. En daar
om begrijp ik het volkomen en
ik zou voor dit systeem graag een
lans willen breken dat er dia
conieën zijn, die van de leden der
gemeente eenvoudig een vaste bij
drage per jaar vragen.
Dit ontslaat de diaconie uiter
aard niet van de verplichting de
gemeente uitvoerig en regelma
tig over haar werk in te lich
ten, haar daarin mee te laten le
ven en, zoveel mogelijk ook per
soonlijk mee te laten werken, al
dus ds. Geels. Hij vervolgt:
Een vaste bijdrage dus. Men
kan het doen op de manier, waar
op de diaconie in de plaats waar
ik woon dit heeft gedaan: in een
uitvoerig schrijven is aan alle le
den der gemeente duidelijk ge
maakt, wat er in de diaconie om
gaat en wat daarvoor nodig is.
Maar ook, wat tot nu toe moest
blijven liggen. Een bijgevoegde
antwoordkaart diende om de dia
conie te laten weten of men bereid
was, uiteraard geheel vrijwillig
voortaan een vaste bijdrage van
3 promille (dus drie gulden van el
ke duizend gulden jaarinkomen)
voor het diaconale werk ter plaatse
te geven. Het resultaat van deze
actie heeft de verwachtingen van
het college van diakenen overtrof
fen. En men weet nu tenminste
waar men aan toe is!
Ik wil zeker niet suggereren, dat
men nu overal, alle diaconieën die
met deze problemen zitten, dit sys
teem moet gaan toepassen. Ier
liggen nog heel wat vragen. Dat
weet ik wel.
Waar het mij op dit moment
vooral om gaat, is dat bij de ande
re ambtsdragers predikanten,
ouderlingen en kerkvoogden be
grip kome voor de gewijzigde si
tuatie van vele diaconieën. Opdat
de broeders diakenen, wanneer zij
de financiële zorgen van het werk,
dat de gemeente hen heeft toever
trouwd. in de (centrale) kerkeraad
ter tafel brengen, daarvoor ook ge
hoor zullen vjnden.
HET IS van bijzonder belang,
dat de christelijke partijen,
de A.R.P., de C.H.U. en de
Berghuis over
O dacht en dan de regering toen dacht.
V 7 7, 7 „J. Het tempo van de omschakeling dreigde
KOmena nüOlliet *e 6"" ten koste van de economisch
wc w w zwakkere volksgroepen, waar nog steeds
K.V.P., 'die sinds 1952 niet meer (Van onze parlementeredactie) jJJJ V0n„Jetr^3flgn<">d het sterk"
uit elkaar zijn gevallen, in re- Het antirevolutionaire program van
geringsverband bij elkaar blijven, De partijvoorzitter meende, dat men ml'aer hêê^he? tempo ^"vemSze'pS:
hetzij erin of erbuiten. _Dit zei dSTSeHJrtS&wto» "Sfn "IXidSiS ki"s «'"V °mdat .duidelijk
over de komende kabinetsformatie.
de voorzitter van het Centraal
Comité van A.R. Kiesverenigin
gen, dr. W. P. Berghuis, vanmor
gen in zijn openingsrede op de
deputatenvergadering van zijn
partij in Utrecht. Dr. Berghuis
wees er in zijn toespraak op, dat
het heden ten dage gaat om het
behoud van een georganiseerd op
treden van een christelijke poli
tiek. Daarbij zullen de verschil
len met de C.H.U. in feite nau
welijks een rol meer mogen
spelen, en zullen die met de
rooms-katholieken op politiek ter
rein overschaduwd worden door
het gevaar wat ons allen in deze
tijd bedreigt de verloochening
van Christus' Koningschap.
Dr. Berghuis wilde over de ko
mende kabinetsformatie geen voor
spellingen doen. Niettemin wenste
hij op enkele aspecten te wijzen.
Daarbij noemde hij niet alleen het
uiteenvallen van de drie christe
lijke partijen een stap terug op
een weg, die zij doelbewust heb
ben ingeslagen.
Hij wees er ook op, dat de anti
revolutionairen met de socia
listen een sterkere democrati
sche verwantschap hebben dan met
alle andere partijen. Men heeft uit
het verleden een ongeveer gelijkge
richte democratische strijdpositie,
een sterk organisatiebesef en een ze
ker idealisme gemeen. Antirevolutio
nairen en socialisten kunnen in het
algemeen als bestuurspartners goed
met elkaar overweg, aldus dr. Berg
huis.
Want daarbij zal allereerst de politiek
en het te voeren beleid een rol spelen.
Dr. Berghuis bracht in dit verband het
volgende in herinnering
Bekend is, zo zei hij, dat in Neder
land een zakelijk goed regeerbeleid kan
worden gevoerd met gunstige resulta
ten voor het volk, vooral in sociaal
opzicht, zonder de socialisten. Het be
leid van het kabinet kan hoog worden
aangeslagen en van de regeringspartij
en mag worden geacht, dat zij de po
litieke lijn van het kabinetsbeleid als
zodanig in de toekomst niet zullen wil-
~;n prijsgeven.
Bekend is voorts, dat de regerings
combinatie van thans is ontstaan, mede
vanwege de zware eisen, dfe de PvdA
heeft gesteld. Voorts kan erop worden
gewezen, dat het kabinet-De Quay iets
meer verantwoordelijkheid voor de bur
gerij tot stand heeft gebracht, een ten
dens. waaraan de regeringspartijen
van thans grote waarde hechten.
Advertentie
VAKANTIEREIZEN
per autocar of per trein door geheel Europa;
uitstekende maaltijdverzorging, geen lunch
pakketten; desgewenst hotelkamers met
eigen bad en toilet; matige prijzen. Vraagt
programma 1963. Reisbureau Groeneveld,
Botersloot 52, Rotterdam tel.112535
is geworden, dat deze richting eerst
echt kan worden ingeslagen als de wo
ningnood in algemene zin is opgeheven.
Aan de verantwoordelijkheid van de
huidige toestand van woningnood kan
overigens ook de oppositie zich niet
onttrekken. Zij Is na de oorlog veer
tien jaar lang regeringspartner ge
weest. Men moet dus samen het boete
kleed aantrekken. Voor hun zware taa-k
verdienen zowel de toekomstige als de
vertrekkende minister van volkshuis
vesting van de antirevolutionairen een
bijzondere steun ln de rug, aldus dr.
Berghuis.
Resultaten
Bekend is ook, zo vervolgde dr.
Berghuis, dat de Partij van de Arbeid
de koers van dit kabinet moeilijk heeft
kunnen verteren, maar dat zij, blijkens
de reacties van de laatste periode, ken
nelijk de resultaten van het gevoerde
beleid niet heeft kunnen ontkennen.
Straks zal moeten blijken, of zij zich
de tegenstelling tussen haar aanvanke
lijke kritische verwachtingen en de
concrete uitkomsten van het kabinets
beleid zal weten te herinneren.
Dr. Berghuis noemde nog andere
punten, waarmee rekening moet wor
den gehouden: de los-vaste basis,
waarop het kabinet-De Quay in 1959 in
zee is gegaan heeft in de praktijk eni
ge niet te verwaarlozen spanningen en
moeilijkheden met zich gebracht. De
partijvoorzitter gaf er de voorkeur aan,
dat bij de komende formatie iets meer
afspraken zullen worden gemaakt dan
in 1959 het geval is geweest.
Tenslotte wees dr. Berghuis erop, dat
de constellatie van 1959 niet tot stand
is gekomen, omdat de christelijke par
tijen er bepaald op gebrand waren, met
de V.V.D. in combinatie te gaan. Ze
ker, hij erkende, dat de liberalen het
kabinet en de regeringscombinatie ro
yaal hebben gesteund en dat de liberale
bewindslieden een evenredig aandeel
heggen geleverd voor de prestaties van
het kabinet.
Het is, alsof Jezus kort voor Zijn heengaan aan een aantal
mogelijke misverstanden een eind wil maken. Als de disci
pelen soms gedacht mochten hebben, dat zij Jezus hebben
uitgekozen om Hem te volgen, dan wil Jezus daaraan radicaal
een einde maken. Niet gij hebt Mij, maar Ik heb u uitge
kozen en u aangewezen, opdat gij zoudt heengaan en vrucht
dragen en uw vrucht zou blijven, opdat de Vader u alles
geve wat gij Hem biedt in Mijn naam", zo heeft Johannes
de woorden van Jezus opgetekend. Het is dus zonder meer
duidelijk: Jezus zélf heeft het initiatief genomen. Hij heeft
Zijn dienaren, Zijn volgelingen gekozen. Als Hij dat niet zou
hebben gedaan, dan waren de discipelen nooit op de gedachte
gekomen Hem te kiezen! Maar dan volgt ook direct waarom
Jezus hen uitkiest, hen aanwijst. Heengaan en vrucht dragen.
Dat betekent: zich inzettenzich geven voor Jezus. Als Hij
ons uitkiest, dan moet er wat gebeuren. Dan verandert alles
in ons ley en. Dan blijven wij er niet onverschillig onder. Dan
kunnen wij niet iets of iemand anders meer kiezen. Jezus,
keuze implicèert een opdracht: vrucht dragen. Om het met
een ander Bijbels woord te zeggen: in elk opzicht een lees
bare brief van Hem te zijn! Het is een opdracht voor het
gehele leven en onder alle omstandigheden. Maar er is ook
de belofte, die met het voorgaande onlosmakelijk samen
hangt: God de Vader geeft ons alles wat wij vragen in de
naam van Jezus.
Deining
Dr. Berghuis ging zo uitvoerig op dit
onderwerp in, omdat deze zaak in 1960
aanleiding heeft gegeven tot een kabi
netscrisis, welke crisis in antirevolutio
naire gelederen een niet geringe deining
heeft veroorzaakt. Als andere beleids
zaken, die onrust hebben gewekt in
eigen kring noemde hij de houding ten
opzichte van de Nieuw-Guineakwestie
en de mammoetwet.
Dr. Berghuis wees in dit verband met
de grootst mogelijke klem af, dat door
het optreden van de Kamerfractie of
van gedeelten van de fracties zou zijn
afgeweken van antirevolutionaire begin
selen. Er is ook niemand geweest, die
dit werkelijk principieel duidelijk heeft
gemaakt. Hij betreurde in hoge mate,
dat door dergelijke veronderstellingen in
de partij onrust is veroorzaakt.
Uitvoerig ging dr. Berghuis in op de
taak van de A.R. Partij in de heden
daagse samenleving. Hij wees erop, dat
het jongste program van actie van de
A R. Partij uitdrukking geeft aan een
vernieuwde aanpak der dingen. Het wil
Rabbi Soetendorp is te vrijzinnig
de a.r. politiek als levende christelijke
politiek met beide benen plaatsen in de
werkelijkheid van vandaag.
Met dit program kan de partij een
wezenlijke bijdrage geven tot een poli
tiek, die nationaal en internationaal ze
genrijk kan zijn. Bij de verwezenlijking
van de erin aangegeven koers zullen de
antirevolutionairen elkaar niet loslaten,
maar zij zullen samen verder bouwen
aan hun eigen huls, aidus dr. Berghuis
tot de deputatenvergadering.
(Van een onzer medewerkers)
Nadat enige dagen geleden de
orthodoxe rabbijnen in Zuid-
Afrika met omstreeks vijftig
duizend gemeenteleden besloten
alle besturen en bijeenkomsten
te boycotten waarin liberale
rabbijnen met ongeveer twaalf
duizend gemeenteleden zitting
hebben of aan deelnemen heeft
thans het kerkbestuur van de
Nederlands Israëlitische Hoofd
synagoge te Amsterdam een on
geveer gelijke maatregel ge
nomen. Hoewel een der opper-
voorzangers van dit op orthodox-
joodse basis staande kerkgenoot
schap, dr. H. Bloemendal, zijn
(Advertentie)
Nu heeft de hovenier
fö \a tijd voor U l
Laat juist in deze
N maanden Uw tuin
verzorgen door een
bevoegd hovenier.
Straks ziet U
Verzet tegen tolerantie in Spanje
Ds. H. Fokkens te
Gouda overleden
In Gouda is overleden de emeritus
gereformeerde predeiekaente, ds. H. Fok
kens. De overledene was deze maand
juist tachtig jaar geworden. Hij werd
geboren in Veenwoudsterwal, waar zijn
vader, de bekende ds. Willem Fokkens,
predikant was. Hij studeerde aan de
Vrije Universiteit en werd in november
1908 kandidaat gesteld. Na eerst twee
jaar als hulpprediker gediend te hebben
op „Veldwijk" in Ermelo werd hij in
1911 door zijn vader te Dwingelo beves
tigd. Hij diende achtereenvolgens de ge
meenten van Dronrijp, Boornbergum en
Hollandscheveld. Deze laatste gemeente
werd ook door zijn vader gediend. In
april 1951 ging hij met emeritaat en
vestigde zich in Gouda. Hu was bij her
haling lid van de particuliere synode
van Drente en schreef in het Gerefor
meerd Theologisch Tgdschrift onder
meer artikelen over de pinksterbeweging
De begrafenis zal plaats vinden om twee
uur op „IJsselhof" te Gouda na een
(Van onze kerkredactie)
Nog altijd gaan er in Spanje de
geruchten dat er een soort van
„Edict van Nantes" op komst zou
zijn met beperkte godsdienstvrij
heid voor de protestanten. Hoop
gloort aan de kim. Maar in rooms-
katholieke kring is niet iedereen
even gelukkig met dit voorstel. Zo
schreef de Spaanse priester-jezu-
iet E. Guérrero in het rooms-ka
tholieke dagblad „Ya" bijzonder
pessimistisch over een dergelijke
tolerantie-wet. Hij ziet er een ge
vaar in voor het rooma-katholi-
cisme.
In zijn artikel somt hij de historische
conflicten op die er geweest zijn tussen
rooms-katholiek Spanje en protestant
se landen en zegt dan dat een „gemak
kelijke en vriendelijke geest van laten
we (als rooms-katholieken en protestan
ten) bij elkaar gaan zitten" wel eens
zou kunnen betekenen dat „de rooms-
katholieke eisen en verlangens niet als
zo bijzonder belangrijk meer worden er
varen en het resultaat geestelijke en
kerkelijke onverschilligheid- zou zijn."
In dit artikel wordt de vraag gesteld
„Móet er gelijkheid zijn voor de wet
van rooms-katholieken en protestanten?
Is dit alles wat we moeten doen: De
beperkingen intrekken met betrekking
tot proselitisme, openbare eredienst,
huwelijk, begraafplaatsen en de oplei
ding van predikanten?"
Kopschuw
voudiger maken. Tevens is hij er een
voorstander van om protestanten het
recht te geven eigen scholen te hebben
waar het aantal protestantse kinderen
dit mogelijk maakt.
In deze laatste zin zit een moeilijk
heid. Er zijn in Spanje nog altijd pro
testantse scholen, waar echter niet al
leen protestantse kinderen gaan. De
ze scholen kunnen bestaan. Zouden
echter alleen maar protestantse kin
deren, dus kinderen van ouders die
beiden tot een protestantse gemeen
schap behoren en eventueel protes
tants gedoopt of in het geheel niet ge
doopt zijn zoals bij de baptisten),
toegelaten worden, dan zullen deze
kleine gemeenschappen vrijwel ner
gens meer in staat zijn om een
eigen school te hebbén.
Niet tevreden
Maar Guerrero Is van mening dat
deze beperkte vrijheden en zelfs uitge
breidere vrijheden toch hen, die inter
nationale druk op Spanje uitoefenen,
niet zal tevreden stellen omdat hun
opzet is een volledige gelijkstelling tus
sen protestanten en rooms-katholieken
te verkrijgen. „Totdat zij dit doel be
reikt hebben", schrijft hij, „zullen zij
blijven herhalen dat de individuele
mens in Spanje niet gerespecteerd
wordt en dat er nog altijd godsdienst
vervolgingen voorkomen."
Verlichting
Esperanto kandidaat
voor Nobelprijs
Uit 13 landen heeft het Nobel-comlté
in Oslo het voorstel ontvangen aan de
Universala Esperanto Asocio, de orga
nisatie. die de wereldbeweging voor
een gemeenschappelijke internationale
taal vertegenwoordigt, wegens haar re
sultaten op het gebied van het nader tot
elkaar brengen van de volkeren en van
de bevordering van de .wereldvr*')e;oa®
Nobelprijs voor de vrede voor het jaar
1963 toe te kennen, ^^r d^ ^om-stel-
lers zijn ook veertien Nederlandse Ka
merleden.
In de Perzische stad Tabri\.zy"^1i]*
dac bij gevechten tussen Mohamme
daanse geestelijken en vrouwen een
&"hlmmS..nï. priMter ra een vrouw
om het leven gekomen. Vijftig pries-
ters en vrouwen liepen verwondingen
op Vrouwelijke betogers en voorstand-
vrouwen bij parlementsverkiezingen.
Hij toont zich wel gewillig om de
huidige situatie voor de protestanten
wat gemakkelijker te maken door de
rerplichting op te heffen dat protestant-
e militairen ook de rooms-katholieke
mis bijwonen. Ook wilde hij de formali
teiten waaraan protestanten onderwor
pen zijn die willen huwen, wat een-
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Woudenberg (vac J. C.
Stelwagen) P. Bouw te Ede; te Kamerik
(vac. P. J. F. Lamens) C. van den Bergh
te Polsbroek.
GEREF. KERKEN
I te Delft (zevende pre
S. van Bekkum te Monster en
bedacht te Den Haag-Oost.
Aangenomen naar Aalten P. V. v.d.
Wej le Slegerswoude. die bedankte voor
Broek op Langedijk en Sneek.
CHR. GEREF. KERK
Tweetal te Harderwijk (vac. R. Slof-
stra) M. Vlietstra te IJmuiden en D.
van Wilsum te Dedemsvaart.
Bedankt voor Vlissingen W. van Heest
te Emmen.
primaat van Hongarije, kardinaal
Jozsef Mindszenty. die na de onder
drukking van de opstand in Hongarije
van 1956 een toevluchtsoord vond in
het gebouw van de Amerikaanse legatie
te Boedapest en daar sindsdien ver
blijft, valt niet onder de amnestie die
donderdag door premier J%nos Kadar
is afgekondigd, zo heeft een woordvoer
der van het Hongaarse ministerie van
buitenlandse zaken meegedeeld. De kar
dinaal kan echter, als iedere „veroor
deelde misdadiger", een verzoek om
amnestie indienen, aldus de woordvoer
der. Hij herinnerde aan de woorden
van Kadar. die in het parlement had
gezegd: „Zij, die uitgesloten zijn van
de amnestie, hebben de mogelijkheid om
gratie te vragen, en te krijgen, op basis
van een apart onderzoek van hun ge
val".
In gewoonlijk betrouwbare diplomatie
ke kringen wordt ten sterkste betwij
feld, of kardinaal Mindszenty van deze
gelegenheid gebruik zal maken om een
gratieverzoek in te dienen. De kardinaal
zelf heeft steeds betoogd, dat hij zich on
schuldig voelt en dat hij zijn berech
ting ziet als een onderdeel van de
strijd van het communistische bewind
tegen de kerk. Volgens genoemde krin
gen zal de primaat waarschijnlijk tot
geen enkele stap overgaan voordat hij
heeft gesproken met dr. Franz Koe-
nig, de aartsbisschop van Wenen, die
na Pasen een bezoek aan Boedapest
zal brengen.
Maar er zijn andere dingen, die
wat kopschuw gemaakt hebben.
Dr. Berghuis dacht in dit verband
„aan de politieke ontwikkeling van
het Nederlandse liberalisme, die
in elk geval nogal troebel is, maar
die voorts symptomen vertoont
(zoals het zich niet beschikbaar
stellen van minister Korthals voor
de Tweede Kamer op zakelijk-po-
litieke gronden en andere gebeur
tenissen), die ons althans op dit
ogenblik niet gerust doen zijn over
V.V.D. De wijze waarop de V.V.D.
zich tenslotte door het toedoen van
prof. Oud alsnog voor blamage in
de zaak-Van der. Putten heeft we
ten te behoeden, is in elk geval
een punt dat de verontrusting niet
nog erger heeft gemaakt."
Woningbouw
Dr. Berghuis vond het onrechtvaar
dig de teleurstellende ervaringen met de
woningbouw aan het beleid van minis
ter Van Aartsen te wijten. Hij gaf toe,
dat het heeft teleurgesteld, dat de wo
ningnood in de afgelopen regeringspe
riode niet in veel sterkere mate C'
het geval is geweest, is afgenomen
dat er tot opheffing van die nood in ons
land iets mis is, en iets mis is geweest
met de tot nu toe getroffen maatregelen.
Maar hij meende, dat men ook hpt
gehele naoorlogse bouwbeleid in zijn
kritiek moet betrekken en er voorts
aan moet denken, dat het woningbouw
beleid een kabinetsbeleid is geweest.
Het is juister te erkennen, zo meende
hij, dat het kabinet-De Quay, in het
verlengde van vorige kabinetten, de
ernst en de omvang van de woningnood
niet voldoende heeft beseft.
Dr. Berghuis wilde de verantwoorde
lijkheid van de A.R.Partij voor het
woningbouwbeleid bepaald niet uitslui
ten. Ook zij heeft zich uitgesproken voor
een accentverlegging van de overhelds-
bouw naar de particuliere bouw. Op zich
zelf is dit standpunt juist, maar in feite
was voor een terugkeer tot meer nor
male woningbouwverhoudingen de tijd
minder rijp dan de A.R. Partij toen betekenen.
Vakbeweging nader belicht
TYROF dr J P Kruiit. hoog-l Wanneer hij enige kritiek heeft op de
vakbeweging, niet alleen die in Neder-
leraar in de sociologie aail de land dan is het deze dat zij te weinig
riiksunivprqiteit te Utrecht en de hecft V0°I' Pub,ic relations voor het
nj'KSumversiten ie uireoni, en ae pubUek met haar functies en taken be
heer A. Vanistendael, secretaris- kend te maken.
[eneraal van het internationaal
medewerking had toegezegd aan
de door de jongeren groep van
de remonstrantse gemeente te
Amsterdam georganiseerde ten
toonstelling Joodse traditie heeft
hij zich moeten terugtrekken.
king was verkregen van joodse fami
lies en joodse instelling zijn enige mani
festaties verbonden. In de Arminius-
kerk waar de tentoonstelling zaterdag
avond zal worden gehouden zou zondag
morgen na de kerkdienst een bijeen
komst worden gehouden waarop opper
voorzanger dr. H. Bloemendal met me
dewerking van een mannenkwartet on
der leiding van Anton Krelage liturgi
sche gezangen van de sabat en joodse
feestdagen laten horen.
Enige dagen later zou over het on
derwerp joodse traditie dr. J. Soeten
dorp de rabbijn van de liberaal-joodse
gemeente te Amsterdam en Den Haag
een lezing houden. Het kerkbestuur van
de Nederlands Israëlitische Hoofdsy
nagoge is van mening dat alleen een
orthodoxe rabbijn, in dit geval opperrab
bijn A. Schuster van Amsterdam, be
voegd is over een joods onderwerp van
voorlichting te dienen. Het wenst niet
dat een zijner functionarissen deelneemt
aan bijeenkomsten waarop door de libe
rale rabbijn zal worden gesproken.
Het heeft dr. Bloemendal verboden
zijn medewerking aan de manifestaties
van de remonstrantse gemeente te ver
lenen. Enige weken geleden moest ook
oppervoorzanger B. Moskovitz zich te
rugtrekken van een bijeenkomst waar
op Rabbijn Soetendorp het woord zou
voeren. Noch de opperrabbijn van Am
sterdam de heer A. Schuster, noch de
voorzifter van het kerkbestuur was be-
reid een toelichting op het besluit te ge
ven. Het wordt als een interne maatre
gel beschouwd, waarover geen medede
lingen naar buiten worden verstrekt.
christelijk vakverbond, hebben
gistermiddag op het lustrum van
de Tilburgse faculteitsvereniging
.Sooiologische kring" de vakbe
weging nader belicht. Prof. Kruijt
sprak over het terrein van de
internationale vakbeweging
Prof. Kruijt, het begrip pressiegroep
ontledende, constateerde dat dit in de
journalistiek is ontstaan en door de we
tenschap is overgenomen. Het gaf en
geeft z.i. aanleiding tot allerlei misver
standen. Sociologen en politicologen zijn
het er over eens dat een pressiegroep
Wordt gedefinieerd door de gebruikte
technieken, een belangengroep door doel
einden. Prof. Kruijt die de voorkeur
geeft aan de term belangengroep als in
het algemeen, en dan naar zijn inzicht
ten onrechte, pressiegroep wordt gezegd,
meent dat de vakbeweging een belan
gengroep is. Met nadruk stelde hij dat
er zeer vele belangengroepen zijn: we
leven in een pluralistische maatschap
pij met vele gedifferentieerde belangen.
Een kapitale fout die naar het oor-
;el van prof. Kruijt vaak gemaakt
wordt is dat men pressiegroep en be
langengroep identiek acht. Het zijn ech
ter twee verschillende, die elkaar even
wel wel kunnen dekken.
Democratie
Naar zijn mening zijn belangengroe
pen, waarvan de vakbeweging er een is,
onmisbaar in ons democratische bestel.
Als men ze zou willen laten verdwij
nen. zou dat het einde der democratie
Bij een bespreking van middelen der
vakbeweging als belangengroep noem
de prof. Kruijt o.m. de staking en
hij zei o.m.: „Niemand zal mij kun
nen tegenspreken, zelfs prof. Wemels-
felder niet, dat de vakbondsleiders een
grote mate van verantwoordelijkheids
gevoel hebben". Wilde stakingen kun
nen z.i. worden uitgelegd als een blijk
van wantrouwen van leden ten opzich
te van leiding der vakbeweging, als
een bewijs van onvoldoende kontakt.
Staking, oudste middel der vakbewe
ging, is zeker pressie en wel economi
sche. Pressie is ook uitsluiting, boycot,
kapitaalvlucht.
Pressie
Alle belangengroepen komen z.i.
de verleiding pressie te oefenen, pres
sie die wel legaal is, maar geen „fair
play". De advertentie die aan de voor
avond van het televisiedebat in kran
ten was afgedrukt noemde hij een voor
beeld van deze pressie.
De ineenstren geling van belangen
groepen en politieke partijen kan ge
varen opleveren. Sterke grote poli
tieke partijen met een klaar en ver
antwoord programma, waarbij reke
ning wordt gehouden met groepsbe
langen. kunnen voorkomen dat de
invloed van belangengroepen gaat
overheersen.
vakbeweging zit dc laatste jaren
hoek waar de slagen vallen. Prof.
De theologische faculteit van de
rijksuniversiteit in Utrecht heeft zich
in een telegram tot de premier van
Hongarije gericht met het verzoek
prof. Laszlo Pap toestemming te ge
ven naar Nederland te gaan.
Zoals gemeld werd prof. Pap enige
jaren geleden ontheven van zijn functie
aan de universiteit van Boedapest. Hij
werd toen belast met de zielzorg van
een kleine doch uitgestrekte gemeente.
Op 15 januari jongstleden werd hem me
degedeeld dat hij ook dit kerkelijk ambt
moest neerleggen. Hem werd een zeer
kleine uitkering van de diaconie in het
vooruitzicht gesteld.
De theologische faculteit in Utrecht be
roept zich thans op het feit dat prof.
Pap in Utrecht gestudderd heeft en
daar cum laude promoveerde. Men doet
een beroep op premier Kadar zijn me
dewerking te verlenen aan het continu
eren van het wetenschappelijk werk van
prof. Pap in Nederland.
Advertentie
De
in de
Kruijt herinnerde in dit opzicht aan re
devoeringen en uiteenzettingen van
o.m. de professoren Van Esveid, Wit-
teveen en Wemelsfelder. Hij ontkende
niet dat erkennen van waarheid in die
kritiek voorkomen, maar in het alge
meen acht hij ze onbillijk en onjuist.
MENTHOLPILLEIS
Tc den hoest en Keelpij-
Uitwerking frappant
Verhuizen is: stof in je haren, tien gebroken
nagels en een krakende rug. Verhuizen is af
scheid nemen. Maar verhuizen betekent ook iets
nieuws opbouwen. En dat kan, zelfs in kleine din
gen, heel boeiend zijn.
Toen wij, op de ruïne van wat eens onze huis
kamer was, onze laatste thee dronken, bracht de
post twee welkom-brieven uit ons nieuwe dorp.
Een charmante gedachte: er wordt al over je
gepiekerd, er wordt al rekening met je gehou
den.
De eerste brief, die ik open maakte, kwam van
een wijnhandelaar. Hij had zichzelf in artistieke
kleuren laten fotograferen in zijn wijnkelder
en stuurde ons nu zijn conterfeitsel toe. Hij zag
er zo op de foto in zijn groene botte liersvoor-
schoot of hoe zo'n ding ook heten mag in
drukwekkend uit. In romantische woorden deed
hij in zijn prospectus een verhaal over het edele
en kloeke van zijn wijnen. Vanaf de foto hief hij
een zeegroene roemer met sprankelende Moe
zelwijn en adviseerde met veel omhaal van woor
den alle wijnen uitsluitend bij hem te betrekken.
Dan volgde er een ferme reeks wijnkastelen in
Frankrijk, waar hij persoonlijk wijn gaat proe
ven. Tenslotte en dat ontroerde mij bijzonder
beloofde hij mij een waardig welkomstge
schenkzodra wij ons in onze nieuwe woon
plaats gevestigd hadden. Ik vind dit een aardige
geste en een actieve reclame en ik zal zeker zo
gauw mogelijk eens een fles spuitwater gaan ha
len om te controleren of het blauw van 'smans
ogen inderdaad zo diep is als de koele bergme-
If o-etang.e,£s
ren, die mij vanaf de foto toelachten. Ik kan het
eigenlijk niet geloven. Het stralende groen van
zijn schort kan ook beslist niet zo ongekreukeld
zijn als op de folder, er zullen best vlekken op
zitten. Diep in mijn hart vind ik die man natuur
lijk ook een beetje gek. Ik vind, dal hij, com
pleet met bokaal in de hand en verkoops-glim-
lach op zijn mooi gezichtgewoon voor aap staat.
Maar als hij op deze manier klanten weet U
trekken, moet hij dat zelf weten, niet waar?
De tweede welkom-brief maakte mij een beet
je timide. Een beelderige folder liet mij een
even beelderige school zien op een idyllisch plek
je. Smetteloze klaar-overtjes bezetten het zebra
pad vlak bij het schoolplein. In een zakelijk kort
briefje maakte ik kennis met bestuur en leer
krachten van de gefotografeerde school. Natuur
lijk is dit plaatje ook mooier dan de werkelijk
heid. De prunus, die uitbundig staat te bloeien,
doet dit tenslotte ook niet meer dan, vak weg,
twee weken per jaar. En de zon schijnt niet ie
dere dag tussen de veelbelovende heesters door.
Wij praten als het zo uitkomt graag wat dier
baar over de schoolstrijd en over de offers, dii
onze vaderen brachten om hun kinderen naai
een christelijke school te kunnen sturen. Welnu
die mooie folder kwam van de actieve openbari
school. Dat stemde mij wat timide.
Verhuizen is boeiend. Hoe zullen je buren zijn!
Hoe de dominee? Hoe reilt en zeilt het kerkelij)
leven? Lopen ze harder dan „de achttien" oj
langzamer dan „de 64"? Allemaal boeiende vra
gen. Ik weet nog niets: Alleen: de wijnboer
de openbare school waren zeer actief. Vreemdt
gewaarwording.
MINK VAN RIJSDIJK,
