Feest en jubilea worden
tegelijk gevierd
LEIDEN EEN „OPEN" STAD
dankzij vijf uren moeizaam
ijsbreken door de Marco"
Dr. A. J. Koster 35 jaar
leraar oude talen
Leids gymnasium 125 jaar
Belangrijke order
voor de N.E.M.
Neem het er even van - steek 'n NORTH STATE op!
Orgelcentrum naar
Oude Singel
Sinds maandagmiddag tien voor vijf
Leidse Sportstichting over de
toestand der velden
Nu Elke dag kw*s
NIEUWE LEIDSE COURANT
3
DINSDAG 12 MAART 1963
"Ï7AN 15 tot en met 19 maart heeft het Leids gymnasium alle reden feest
te vieren: het is dan namelijk 125 jaar geleden dat de in het begin
van de veertiende eeuw opgerichte Latijnse Scholen werden omgezet in een
gymnasium, de eerste school van dit type in ons land. Dan wordt ook het
feit herdacht dat 25 jaar geleden het gebouw aan de Fruinlaan in gebruik
werd genomen. Eén van de leraren, dr. A. J. Koster, herdenkt de dag dat
hij 35 jaar geleden aan het Leids gymnasium oude talen begon te doceren.
De leerlingenvereniging Uno Sumus Animo viert het elfde lustrumfeest
en de vereniging „Vrienden van het Leids gymnasium" het zilveren be-
staansfeest.
■j* «?ofyn»« SiliooJ L.AjJi
De vroegere Latijnse School kijkt op het hoekje van de Lokhorststraat
nog net het hrede Gerecht op. Dat is wel gelukkig want de gevel is
het heslist niet waard verscholen in een smal straatje te staan. Nu
vormt het pand een zeer bezienswaardige afsluiting van het stille en
niet minder fraaie Gerecht. Niet alleen de trapgevel vraagt de aan
dacht van de voorbijganger maar ook het renaissance-poortje.-
De school is gebouwd omstreeks 1600. Tot 1883 was het stedelijk
gymnasium hier gevestigd. Toen werd het gebouw aan de Doeza-
straat, waar thans het gewestelijk arbeidsbureau is ondergebracht,
geopend
Van de oudste geschiedenis is jammer
genoeg slechts weinig bekend. Voor het
eerst vinden >we de „Grote School", ook
wel „Latijnse School" genoemd, ver
meld in 1324. Dat begin is erg beschei
den geweest. Het monopolie onderwijs
in het latijn te geven werd toegekend
aan een school, die was gehuisvest in
een gebouwtje van één verdieping, zon
der zoldering en met een rieten dak. De
leerlingen namen, heel comfortabel,
plaats op bossen stro.
Tenslotte was dit bouwsel zo vergaan
dat in 1421 een nieuw gebouw werd be
trokken. De monopoliepositie kwam in
de loop van de volgende eeuw zozeer
het gedrang, dat in 1560 zelfs actie
moest worden gevoerd tegen de bijscho
len, die de moedersohool waren gaan
overvleugelen.
Het volgende gebouw kwam in 1600
tot stand aan de tegenwoordige Lok
horststraat. Aanvankelijk werden in dit
architectonisch zeer geslaagde gebouw
zeven klassen ondergebracht, later ver
minderd tot zes. Evenals in het verleden
deed de eenzijdige oriëntering op de
klassieke letteren de school ook nu geen
goed. Op 11 juli 1838 nam het gemeente
bestuur het besluit tot grondige reorga
nisatie.
De Latijnse School werd ontbon
den, het gymnasium kwam tot
stand. Leiden was de eerste gemeen
te in ons land waar men gebruik
maakte van de nieuwe wettelijke
regelingen op onderwijsgebied. Den
Haag volgde pas later. Voortaan zou
meer aandacht worden besteed aan
wiskunde, geschiedenis en aardrijks
kunde.
Veranderingen
Er volgden natuurlijk nog wel veran
deringen in de organisatorische opze>
van het onderwijssplitsing in A- en B
afdeling, wijzigingen in het aantal leer
jaren, afsplitsing van de H.B.S., bene
vens nog twee verhuizingenin 1883
naar het gebouw aan de Doezastraat,
waar nu het gewestelijk arbeidsbureau
is gehuisvest, en op 8 januari 1938 naa;
het huidige gebouw aan de Fruinlaan
In die tijd voldeed de schepping van
architect Neisingh aan de hoogste eisen
en ook nu nog is dit een zeer goed
schoolgebouw. Alleen heeft men niet de
volledige beschikking over gymnastiek
zaal en aula, die ook ten dienste staan
van andere organisaties en verenigingen
Het stedelijk gymnasium telt op het
ogenblik 26 leerkrachten en ongeveer
300 leerlingen. Het milieu waaruit de
leerlingen afkomstig zijn is na de oor
log sterk gewijzigd, maar het doel blijft
hetzelfde: academische studie.
Jubilea
Hoewel het jubileum van de leraar
oude talen, dr. A. J. Koster, die 35 jaar
aan het gymnasium is verbonden, vrll
zeldzaam is, kan hier toch niet van een
uniek feit worden gesproken. De tegen
woordige rectrix, mej. dr. A. M. M.
Smit, begon haar loopbaan als lerares
aan deze school, waaraan zij voortdurend
verbonden is geweest. Binnen afzien
bare tijd viert zij dus hetzelfde jubileum
als dr. Koster.
Dr. Koster werd op 30 september 190ü
In Boskoop geboren. Hij is docent in de
oude talen sinds 1 september 1928. In
de cursus 19521953 was hij tevens con
rector. In 1927 werd hU naast zijn leraars-
taak benoemd tot docent in de didactiek
der klassieke talen aan de Leidse Uni-
versiteit. Sinds 1953 is hij aan deze Uni
versiteit tevens belast met het geven
van college aan de pre-kandidaten in de
oude talen. Sinds 1952 is dr. Koster lid
van de Staatsexamen-commissie.
Dr. Koster heeft zijn leerlingen steeds
enthousiasme en liefde voor de oude
talen en de klassieke oudheid bij ge
bracht. Zijn uitnemende leraarsgaven
berusten zowel op grote vakkennis als
op begrip en belangstelling voor zijn
leerlingen en de jeugd in het algemeen
De viering van deze jubilea gaat
gepaard met het elfde lustrum van
de leerlingenvereniging, de Gymng-
siastenbond Uno Sumus Animo. In
het verleden is er bij kroon-lustra
herhaaldelijk met waardering ge
schreven over de wijze, waarop deze
uit de aard steeds jeugdige vereni
ging met groot elan en met gevoel
van stijl ook buiten onderwijsver-
band een bindend element tussen de
leerlingen vormt.
Progi
rarnma
De feestviering begint op vrijdag 15
maart om half vijf met een ontvangst
voor genodigden door het gemeentebe
stuur in de Burgerzaal van het stadhuis
De volgende dag, zaterdag 16 maart, is
de voornaamste feestdag, waarbij vooral
de reünisten aan bod komen. Om tien
uur gaan de schooldeuren open voor de
oud-leerlingen, die na de officiële ope
ning van de dag in de aula (opgeluisterd
met muziek door enige reünisten) gele
genheid krijgen lessen van hun vroegere
leraren te volgen. Daarna wordt in en
kele schoollokalen een gemeenschappe
lijke lunch gehouden.
Het tegenwoordige gebouw van
het stedelijk gymnasium aan
de Fruinlaan te Leiden
's Middags kwart voor drie begint de
huldiging van dr. Koster, gevolgd door
een receptie, aangeboden door de „Vrien
den van het Leids Gymnasium". Ook het
bestuur van USA zal dan recipiëren.
Om acht uur voeren de leerlingen in
de Schouwburg „Our Town" van Thorn
ton Wilder op in de vertaling van
mevrouw A. L. de Blieck-Kist en onder
regie van Dolf de Vries. Deze toneel
voorstelling zal maandag 18 maart wor
den herhaald.
Aan de Nederlandsche Elektrolasmaat-
schappij te Leiden is dezer dagen de op
dracht verleend tot de bouw van eer
opstelling voor de beproeving van stoom
generatoren, zoals deze bij kernreacto
ren voorkomen. Het project is voor een
zes-megawatt-model van een stoomge
nerator. De bouwkosten bedragen ongc
veer 1 miljoen gulden.
Inspectiedag Leiden
De Vereniging van onderwijzers en
onderwijzeressen in de inspectie Leiden
houdt op donderdag 14 maart om half 10
in de Gehoorzaal in Leiden de 66ste
gemene vergadering, 's Morgens ver
zorgt mevrouw H. W. BoersmaSmit
(na de behandeling van een aantal huis
houdelijke zaken) een inleiding over
„De kunstzinnige vorming en de school'
Na de pauze voert het toneelgezelschap
De Nieuwe Komedie het stuk „Marieke
van Nieumegen" op.
Naar wij vernemen, verhuist de
stichting ..Orgelcentrum" te Leiden
deze week naar het gebouw voor chr.-
sociale belangen aan de Oude Singel-
Haar vestiging aan de Mauritsstraat
en de Rijnsburgerweg is hiermee op
geheven. De kamer aan de Maurits
straat was veel te klein geworden;
bovendien beviel de scheiding niet.
Voorlopig heeft de stichting de ruim
te in het gebouw Oude Singel voor
drie jaren gehuurd. Bibliotheek, ar
chief, kaartenverzameling en admini
stratie worden daar ondergebracht en
ook is er meer gelegenheid bezoekers
te ontvangen.
Burgerlijke stand van
Leiden
GEBOREN: Jacqueline Johanna
Maria, d v J H de Groen en W M v
d Kolk; Pieternella Johanna, d v S
v d Mee en M Zweistra; Anna Amalia,
d v J v d Noort en C N 't Gilde;
Clifford Richard, z v D Klein en E
Hillebrand; Ben, z v J Nijland en
W J Timmers; Robert Alexander, z
v T Hofmans en H F Schraa; Hen-
drika Pieternella, d v J Hutten en
A van Oeveren; Theresia Maria, d
v S P Oudshoorn en T M Langerak;
Marjon, d v C P Kallewaard en A
E Lagerweij; Maria Adriana, d v W
B Blokhuis en J N Broekhuysen;
Catharina Frederika, d v L Piekaar
en H de Ruiter; Johanna Hendrika,
d v N E Houweling en C M Weg
man; Peter, z v D Warns en C W
Muller; Roelfien. d v G GerrLts en
T C Lammertsma; Taco Henrik, z
v P Zandbergen en H M M Hollanls;
Marcel, z v A A Vos en A M Dek
ker; Frank Rudolf, z v M J Vree
ken en E den Boon; René Jacob, z
v M de Jong en B Otten; Gerrit Jan.
z v J Hoitink en E van Hlilten; Ma
ria Elisabeth, «d v J F van Leen en
M D Maaskant; Annette Marga-
retha Maria, d v A v d Wijngaard
en M A C Essen; Martin, z v M
Bcerenfenger en J Bavelaar; Ro
nald Gerardus, z v A Bon en H de
Ruiter; Peter Adriaan, z v P A van
Binsbergen en A J Legerstee.
GEHUWD: W Nieuwenhuys en J
Houweling.
OVERLEDEN: J P Kortmann. 63
jaar, man; R Ravensbergen, 2 jaar,
zoon; W J van den Hoek, dochter;
A P de Groot, 75 jaar, vrouw; M
Pannekoek, 81 jaar, vrouw; W van
der Henst, 77 jaar echtgen v G G
Lepelaar; J C den Edel, 69 jaar, man;
J de Wolf, 68 jaar, echtgen v H C
van Meurs; C Laurier. 69 jaar, echt
gen v P van Wensveen; B de Groot,
75 jaar, wed van A J ten Ham.
Bedankt voor beroep
Ds. P. Blok van Dirksland heeft be
dankt voor het beroep van de Gerefor
meerde Gemeente te Leiden.
AM TIEN VOOR ELF al zaten we gistermorgen in het brugwachters»
N-J huisje van de Wilhelminabrug, de heer T. C. Sonnenberg, de heer
J. Harland en uw verslaggever. Het wachten was op de „Marco", die om
zes uur Rotterdam had verlaten en ons omstreeks elf uur zou oppikken,
op weg om de vaarwateren in en om Leiden voor het scheepvaartverkeer
vrij te maken van ijs. Door solide muren gescheiden van het gure voor
jaarsweer, ging het gesprek bij de ronkende kachel over de enorme dooi,
die zowat overal het ijs had doen verdwijnen. We moesten een uur wachten
op de ijsbreker en in dat uur werden de verwachtingen steeds optimisti
scher. „Als 'ie om twaalf uur hier is, „snijden" we in een uurtje naar
Alphen, dan zijn we vanmiddag nog via de Braasem en De Kaag in Leiden
terug", was het op het laatst.
Toen kwam de „Marco" in zicht en we
gingen aan boord. Pas vijf uur later
meerden we in Alphen aan den Rijn
af tegenover de 's Molenaarsbrug; dat
„uurtje" was uitgelopen tot vijf urer
en het „snijden" was ontaard in moei
zaam breken en „dóórspoelen". D«
trekschuit van onze voorouders had
er minder tijd voor nodig gehad.
Dat optimisme was overigens niet hele
maal ongegrond. De heer Sonnenberg,
adjunct-directeur van de gemeente
lijke markt- en havendienst en (ir
deze functie aanwezig) secretaris-pen
ningmeester van de Leidse Vereniging
tot IJsbestrijding, had al vele telefoon
tjes gekregen over open liggende vaar
ten en kanalen.
Hoofd-brugwachter J. Harland, die mee
ging als deskundige op het gebied van
Rijnlands waterwegen, had zondag
middag nog een ritje langs het traject
gemaakt en eveneens veel open water
gemeld. Bovendien hadden regen en
wind gedurende het weekeinde een
felle aanval gedaan op het ijs, waar
op de kalveren hadden kunnen dansen,
zo lang heeft het er gelegen.
Gezellig
TN IIET brughuis van de 240 pk sleep-
*- boot-met-ijsbrekerssteven van rederij
A. Kooren N.V. uit Rotterdam, dat
plaats biedt aan vier personen, ston
den we gezellig met z'n zevenen. Be
halve kapitein P. de Jong uit Rotter
dam en zijn scheepsmaat Wim (wal
een koffie zet die jongen!) waren er
de heren A. H. Diepenhorst (de scha-
kei tussen opdrachtgever en slepers-
bedrijf) en zyn zoon en de heer A.
Bakker, hoofdopzichter bijzondere
diensten van Provinciale Waterstaat.
Buiten was er niet veel aan, want bij
de vrij stevige wind was het juist be
gonnen „zachtjes" te regenen.
Belangstelling
ANGEVEER ter hoogte van de Does
in Leiderdorp kwam een nog vrij
dunne ijslaag op ons pad, die met
enkele malen draaien en wenden
spoedig aan kleine stukjes werd ge
varen. De publieke belangstellng
voor het doen en laten van het het
vier meter hoge schip (dat in vrij
water 22 km kan lopen!) was groot.
Velen kwamen de tuintjes in lopen
om de reeds lang als overlast be
schouwde ijslaag te zien verdwijnen.
Velen koesterden daarbij de hoop,
dat de bergen husvuil die in de
loop der maanden stikum aan het
ijs waren toevertrouwd, snel in de
duistere diepten van de Rijn zouden
verdwijnen.
Eerst voorbij Oosthoek (Zoeterwoude)
begon er werkelijk wat tegenstand
van het ijs te komen. Nabij Koude
kerk lag de Rijn zelfs nog met een 10
tot 20 cm dikke laag ijs overdekt. Hier
troffen we twee moedige schippers
aan die midden op de Rijn waren
vasigeraakt met hun schip. Te oor
delen naar de enthousiaste armbewe
gingen waren we bijzonder welkom
voor de „Vertrouwen" en de „Luctor"
die op weg waren naar Alphen
den Rijn. Ze waren dan ook al enkele
maanden onderweg
Taai ijs
/"OMSTREEKS twee uur passeerden we
de Rijnbrug bij Koudekerk, waarop
een grote groep scholieren met belang
stelling naar de verrichtingen va
„Marco" keken. De jongelui volgden
ons een eind weegs het jaagpad langs,
geïmponeerd door het machtige schouw
spel, dat het ijsbreken leverde.
Het ijs was hier vrij dik. Het bleek door
de dooi zeer taai geworden, zodat de
breker (die een diepgang van
heeft) als het ware in het ijs werd
Aan het eind van de breek-
dag" werd de Marco afgemeerd
tegenover Avifauna.
7V7U eindelijk de winter ons de rug heeft
toegekeerd, zal het voor ieder recht
geaard sportliefhebber een teleurstelling
zijn geweest dat de veldsporten het afge
lopen weekeinde geen doorgang hebben
gevonden. Veel kritiek zal er misschien
geleverd zijn aan het adres van de be
heerders van de terreinen, omdat men,
meendedat zodra de dooi was ingevallen
er ook direct gespeeld zou moeten wor
den. Wij willen proberen niet al te tech
nisch u de redenen te verklarenwaarom
de terreinen nog niet vrijgegeven konden
worden.
Algemeen bekend is, dat de vorst (hal)
ongeveer 80 cm (op sommige plaatsen
minder, soms ook meer) in de grond
was gedrongen. Voordat deze hal uit de
grond verdwenen is, moet het dooiwater,
niet alleen van de sneeuw maar ook van
de hal zelf. zijdelings worden afgevoerd.
Dit water kan niet doorzakken naar de
benedengrond om dan via de dnaiwbuizen
te verdwijnen. Hierdoor fungeert de bo
venlaag van een terrein min of meer als
een spons, zodat een drassig veld ont
staat. De grasmat, die in deze sponzige
bovenlaag verankerd is, komt los te lig
gen, waardoor bij een sliding en op
plaatsen waar het meest intensief wordt
gespeeld (doelgebied, rond de midden-
cirkel enz.) de mat totaal stuk gaat en
vaak hele pollen los komen te liggen.
Men zal begrijpen, dat dit niet bevorde-
lijk is voor net voortbestaan van een goe
de grasmat!
Bij de eerste controle na de dooi van
de diverse velden is gebleken, dat enkele
soorten grassen heel veel van de strenge
winter hebben geleden. Hopelijk herstelt
zich dat nog wel, maar zou men direct
op de velden zijn gaan spelen, dan zouden
deze grassen onherroepelijk vernietgd
worden.
Hoe ligt de zaak bij de halfverharde
velden? In grote trekken geldt hier
voor hetzelfde als voor de grasvelden.
De opbouw van deze terreinen is ech
ter anders. De bovenlaag, de eigenlijke,
speellaag, is gefundeerd door een gro
vere laag van sintels. Als deze velden,
na door dooiwater zacht te zijn gewor
den, onmiddellijk bespeeld zouden
worden, dan worden toplaag en funde
ring door elkaar gespeeld, waardoor
de structuur blijvend is aangetast. Bo
vendien worden deze velden gevaar
lijk, omdat de onderlaag meer scherpe
bestanddelen bevat, die ernstige ver
wondingen kunnen veroorzaken.
Indien de weersomstandigheden deze
week gunstig zijn, d.w.z. wel wind. maar
weinig of geen regen, dan is de kans niet
uitgesloten, dat er net komende week
einde op sommige terreinen weer kan
worden gespeeld, onder voorbehoud dat
er niet te veel wedstrijden achter elkaar
worden gespeeld. Voorzichtigheid bij het
gebruik blijft dus nog geboden. Voor en
kele complexen zal het noodzakelijk zijn
de bespeling nog een week uit te stellen.
Maar ook voor de gebruikers van deze
complexen geldt, dat het eind van een
veldsportloos tijdperk in zicht is.
Leidse verongelukt
Zaterdagavond is de 59-jarige me
vrouw J. M. BeekveldSimione uit Lei
den. gewoond hebben aan de Zoeter-
woudseweg, op rijksweg 13 onder Over-
schie, toen zij een bus verliet, door een
*uto aangereden en gedood.
Spreekbeurt
Donderdag om 8 uur hoopt in gebouw
Prediker, Jan Vossensteeg 17, ds. J.
Smink van Den Haag een spveekbeurt
te vervullen.
gesmoord. Daardoor scheurde het ijs
bijna niet, maar er ontstond slechts
een geul ter breedte van de breker.
Na een kilometer breken stoppen,
aanloop nemen, stoppen, aanloop ne
men, stopp maakte de boot een
draai en ging terug om langs de an
dere oever te breken.
Soms moest zo'n stuk nogmaals worden
gebroken en wanneer de „Marco" voor
het laatst door het reeds gebroken stuk
voer, liep zij praktisch op topsnelheid.
De sterke motoren en de grote diep
gang veroorzaakten een enorme zui
ging en een meterhoge hekgolf, die
alle grote schotsen over de knie nam
en ze daarop deed breken. Hierbij
spoelde het water niet zelden over de
oever. Het werd een wilde kolking
van grote en zware brokken ijs.
Voorbij de Vier Heemskinderenbrug voe
ren we langs de Rijndijk. Het breken
was zo'n boeiend gezicht, dat vele
automobilisten hun wagen langs de
weg zetten om het eens rustig te kun
nen bekijken.
40 centimeter
ANDER Alphen aan den Rijn, nabij
w de Centrale Coöperatie LTB en
Oosthoek, werden ook de aanleg
plaatsen gebroken. Hier toonde het
ijs zich tot veertig centimeter dik.
De breker, die zich slechts met
moeite door het natte ijs kon per
sen, spoot een grote hoeveelheid
ijssplinters de lucht in, zodat het er
spoedig uitzag of een enorme hoe
veelheid glaswerk aan gruzelemen
ten was gevallen.
Bij voornoemde industrieën ontmoetten
we een aantal tegenliggers, waarvan
de schippers eveneens bijzonder blij
waren dat de vaarweg werd openge
broken. Diverse schepen die uit hun
Isolement werden verlost, hesen de
vlag in top en ploegden zich door het
vakkundig gebroken ijs in beide rich
tingen.
Om tien minuten voor vijf arriveerden
we bij 's Molenaarsbrug door de Hei
manswetering. waar zaterdag de ijs-
breker „Walvis" de vaarweg van Am
sterdam af al had opengebroken.
Het breken van de Oude Rijn was
bar tegengevallen; er was niemand
die nog op zulk dik en taai ijs had
gerekend. Kapitein De Jong, die
van zes uur onafgebroken in touw
was, gaf opdracht vast te maken.
Vanmorgen om acht uur ging het
breken verder. De verbinding Lei
denAlphen was in ieder geval vrij.
