de olie
mel24-urige
werkdag!
De gangmakers
Eén christelijk geloof met
veel verschijningsvormen
Bouwproduktie in 1962
iets laser dan in 1961
Een woord voor vandaag
Winter gaf schoenmaker
klap met rubberzooi
Conferentie
uitgesteld
Verkeer szondaar kan tot
les worden verplicht
Initiatief van
de burgerij
kou gevat
DONDERDAG 28 FEBRUARI 1963
ANDERZIJDS
HET LEERBOEK
Prof. dr. K. H. Miskotte is in
de „Waagschaal" toe aan zijn
laatste artikel over de Heidel-
bergse Catechismus. Hoewel hij
het gedeelte dat wij nu laten
volgen zelf een „saaie passage"
noemt, „moeten we er toch dóór,
om het wier, de hinder, de bal
last voor de opvaart van het zin
gende verstand, achter en onder
ons te laten." Het gehalte van
ons leerboek is ongelooflijk, al
dus prof. Miskotte. Hij vervolgt:
Over de gebreken, die wij als
moderne mensen, in de ..eeuwige
jeugd" van Heidelberg vinden, zul
len we niet breed uitweiden. Er
zijn drie soorten verwijt, zeer ver
schillend van oorsprong en ge
wicht. Ten eerste zijn er de ver
wijten, die de taal en denkvorm
willen treffen, maar blijken vaak
de inhoud te betreffen; de stem
men in die geest hebben een on
waarachtige toon; waren ze eer
lijk, dan zouden ze zeggen: dat
verwerp ik. dat geloof ik niet,
daar ben ik tegen! En als daar
aangewezen wordt, dat de cate
chismus daar de Bijbel naspreekt,
dan zouden ze moeten zeggen, niet
„ik verwerp zondag zoveel en vraag
zoveel", maar „ik wil Paulus en
Johannes bestrijden, ik wil van het
apostolisch getuigenis af'. Dat staat
ieder vrij (ofschoon natuurlijk niet
In de kerk), maar het moet zich
niet verstoppen in de omtrekkende
beweging fier als een leger,
in feite als
hete brij.
In de tweede plaats horen we
de verwijten, geboren uit de nood
der existentie en de verlegenheden
der rede m.a.w. de theologische
bezwaren; vaak voegt zich daar
bij een gevoel van diepe onvrede;
men meent b.v. de leer der voor
zienigheid te moeten verwerpen na
al het schrikkelijke, dat over ons,
tijdgenoten, lotgenoten, geloofsge
noten is gekomen in de tijd van
de staatsheerschappij der onderwe
reld. We hebben er allen aan gele
den en de wonden van hart en
geest willen niet genezen. Maar we
moeten dan niet zeggen, dat ons
leerboek eenzijdig, oppervlakkig,
of levensvreemd oordeelt, omdat
het in een andere, barre (maar
minder barre) tijd ontstaan, spreekt
met vaste stem over de troost, dat
God alle ding regeert; de vraag
is: zegt de Schrift werkelijk iets
anders? en als men dat bestrijdt,
moet worden aangewezen dat het
onschriftuurlijk is wat ons leer
boek belijdt; men mag echter niet
uit existentiële ernst bij Marcion
heul zoeken en zich afschermen
tegen de klare taal der Schrift, om
minder pijn te hebben. We kunnen
hier niet verder over deze kritiek,
gelijke verwijten ordenen
overzicht te hebben. Als ik de
neomarcionisten moest bijvallen,
met mijn gekweld hart of als ik
een bijzonder licht had in deze
sfeer van raadselen, zou ik een
eigen klacht of een eigen leer ge
ven; het zou mij dan kwalijk
staan, de catechismus af te vallen,
aan de essentie en aan de struc-
want zij is op dit punt trouw
tuur van de- Schrift.
In de derde plaats zijn er de
verwijten of bezwaren, die voortko
men uit het gevoel van leemten,
die niet te dulden zijn; daartoe be
hoort m.i. terecht, het ontbreken
van het eschatologisch perspectief;
de geschiedenis en het lot der vol
ken komt niet of nauwelijks in het
gezichtsveld, men mist de centrale
plaats van Israël. Men schrijft het
ontbreken toe aan het „individua
lisme" dat in de tijd der reforma-
de oude cateche-
tische grondteksten: de geloofsbe
lijdenis, de tien geboden en het ge
bed des Heren; die werden uitge
legd voor de gemeente, elk naar
zijn aard; men kan onmogelijk zeg
gen. dat de notie van het Rijk daar
op de voorgrond staat (trouwens
waar is deze notie bij Paulus?).
Dat is meer bepalend geweest,
dunkt mij dan het „individualisme";
bij deze laatste kritiek, waarmee
we kunnen instemmen, is intus
sen wel te hopen, dat niemand
persoonlijk geloof en persoonlijke
roeping individualistisch zal ach
ten.
Tot deze rubriek van verwijt
behoort ook de klacht, over het
ontbreken van „sociale ethiek"; ik
weet nooit goed wat de term be
duidt, maar ik meen te begrijpen,
dat de Wet niet wordt toegepast
op het bovenpersoonlijke bewegen
van staat en maatschappij, dat de
zonden van het openbare leven
van de overheid b.v. niet gezien
worden, dat alleen van de zonden
van enkelingen in het openbare le
ven wordt gesproken en daardoor
een hele dimensie aan het ethisch
oordeel zich onttrekt. Dat zal waar
zijn! maar hier ben ik meer blij
dan ontevreden met dit tekort.
Ethiek is zoal leerbaar niet over
draagbaar van de ene tijd en si
tuatie in de andere. Als Paulus
aanwijzingen had gegeven boven
de zeer summiere, die hij in de
parenese van zijn brieven geeft,
zou zijn leer der heiliging als ver
ouderd aandoen.
Zo acht ik ook gelukkig, dat ons
leerboek het gebod Gods wel zeer
concreet brengt, dus egen algeme
ne beginselen voorstelt, maar aan
de andere kant van toepassingen
op situaties, die met de tijd wisse
len. zich met zuivere intuïtie ont
houdt. Het feit verdient trouwens
overweging, dat door het gebodene
in ons leerboek vaak geraakt wordt
aan nog wezenlijker problemen van
zedelijke aard dan die men meest
op het oog heeft, als bijv. dat het
rechte niet-vloeken voortkomt uit
het positieve van het rechte belij
den en het rechte aanroepen, als de
onkuisheid in het huwelijk gelijk
gesteld wordt met die daarbuiten,
als onder .stelen" mede verstaan
Karl Barth over r./r. en protestanten
IJzeren gordijn
opgetrokken
Karl Barth heeft in een inter
view met het Franse blad „Réa-
lités" gesproken over het nieuwe
klimaat tussen rooms katholieken
en protestanten. De betrekkingen
tussen de twee groepen zijn aan
zienlijk beter dan een eeuw ge
leden. „Hoe meer wij over elkaar
weten des te beter leren we ver
staan dat er maar een christelijk
geloof is, dat op verschillende
(Advertentie)
NEEMT
VAKER
ZWAARDEMAKER
manieren tot uitdrukking ge
bracht wordt", aldus Karl Barth.
„Toen ik theologie studeerde was het
ondenkbaar dat een protestant een
rooms katholiek boek las. De rooms ka
tholieken op hun beurt hadden een even
vreemd idee over het protestantisme als
de protestanten over hen, omdat alles
wat ze over elkaar lazen altijd afwij
zend was. Maar heden ten dage is het
..ijzeren gordijn" opgetrokken en vind
ik het prettig met bepaalde rooms ka
tholieken samen te werken," aldus Karl
Barth. Hij gaf als voorbeeld van die
samenwerking het feit dat hij in een
boek van Hans Küng (de vooraanstaan
de Zwitserse rooms katholieke theoloog)
een voorwoord geschreven had. „Er
werd zelfs toestemming tot het drukken
ervan verleend! Het is werkelijk een
kwestie van het elkaar kennen".
Volgens Karl Barth is het grootste
struikelblok voor de toenadering tussen
de Reformatie en Rome het kleine en
schijnbaar onbelangrijke woordje: en.
„Als wij zeggen: Jezus, zeggen de
rooms katholieken: Jezus en Maria.
Wij trachten Christus als onze enige
Heer te gehoorzamen, de rooms katho
lieken volgen Christus en zijn plaats
vervanger op aarde: de paus. Wij gelo-
dat we gered zijn door het werk
Christus: de rooms katholiek voegt
hieraan toe: en door onze goede wer
ken. Wij zeggen dat kennis van God
alleen door het geloof kan worden ver
kregen, maar de rooms katholiek voegt
hieraan toe: en door het verstand. Wij
geloven dat de enige bron van openba
ring de Heilige Schrift is terwijl de
rooms katholiek hieraan toevoegt:
de traditie."
We móeten een voorbeeld nemen
Jozef. Niet op de manier van
rooms katholieken die hem bijna gelijk
stellen aan Maria. Karl Barth is van
mening dat Jozefs rol in relatie tot
Christus de rol is die de kerk eigenlijk
behoorde te spelen. Zoals Jozef eigen
lijk altijd op de achtergrond bleef, alle
Slorie aan Christus latend. Zo ook zal
e rol van de kerk moeten zijn willen
herontdekken de heerlijkheid var
Gods woord.
Prof. J. G. van Gelder
zestig jaar
De kunsthistoricus prof dr J. G. var
Gelder is gisteren zestig jaar geworden.
Dit was voor velen aanleiding om hem
in het Kunsthistorisch Instituut
Utrechtse universiteit geluk te wensen.
De oud-leerlingen boden hem een album
discipulorum aan met wetenschappe
lijke bijdragen en met een lijst
van de ongeveer tweehonderd geschrif
ten, die prof Van Gelder aan onderwer
pen uit de beeldende kunsten wijdde.
De jubilaris werd als zoon van de
- bekende kunsthistoricus dr. H.
Beroepingswerk
GEREF. KERKEN
Beroepen te Koudekerk a. d. Rijn e
te Donkerbroek: H. Makkinga te Wilsum
(Ov.); te Sappemeer-Hoogezand (vac. S.
G. Bloem): J. Nierop, te Haulerwijk; te
Den Burg (Texel»: Joh. Goldschmeding,
kand. te Loenen a. d. Vecht.
CHRIST. GEREF. KERKEN
EVANG. LUTHERSE KERK
Geen exportverbod
dieren geldig
In antwoord op een verzoekschrift van
de anti-vivisectie-stichting, te verhinde-
dat huisdieren en andere hogere
diersoorten worden uitgevoerd of door
gevoerd naar buitenlandse vivisectiela
boratoria, heeft de minister van justitie,
A, C. W. Beerman, verklaard, dat
art. 2 van de wet op de dierenbescher
ming, op de uitvoering waarvan de
stichting in dit verband had aangedron
gen, de regering de gelegenheid biedt
deze dierenhandel in het eigen land
het bijzonder ook aan de grens
controleren, maar niet een basis vormt
het uitvaardigen van een export
verbod. Ook in economisch opzicht ziet
de minister hiervoor geen reden.
De discipelen hebben het van het begin af aan geweten,
want Jezus heeft het hun verteld. },De "Zoon des mensen zal
overgeleverd worden in de handen der mensen, en zij zullen
Hem ter dood brengen en ten derden dage zal Hij opgewekt
worden" (Mattheus 1723). De aankondiging laat aan duide
lijkheid niets te wensen over. De discipelen weten wat Hem
wacht. Overgeleverd in de handen der mensen. Dat is niet zo
mooi. Wie in de handen der mensen valt, heeft niet veel meer
te verwachten. De mens is weinig scrupuleus. „En zij werden
zeer bedroefd", schrijft Mattheus verder. Waarom bedroefd?
Daarom omdat zij alleen het eerste gedeelte van Jezus'
woord goed horen en het tweede gedeelte niet verstaan. Jezus
zal hun ontvallen, en dan is het voorbij. Dan is de glansi
verdwenen.
De discipelen zien slechts het eindeniet het begin. Ze zien
enkel de dood. Meer niet. Misschien hebben ze nadien aan
de avond van elke dag een zucht van verlichting geslaakt.
Gelukkig, vandaag is Hij nog bij ons gebleven. En gingen zij
de nacht in met angst en vrees. Zou het morgen gebeuren?
Vandaag de dag nog zijn er discipelen onder ons. Mensen, die
zich opmaken als voor een begrafenis. Jezus leven loopt ten
einde. Wie niet het woord verstaat: ten derden dage
zal Hij opgewekt worden", zal nooit het Paasfeest vieren.
Voor hem wordt Goede Vrijdag het slot.
Chr. schoenherstellers bijeen
Advertentie)
(Van onze
sociaal-economische redactie)
Dat de rubberzooi voor elke
schoenhersteller een geduchte vij
and is, heeft de (bijna) afgelopen
winter weer eens terdege bewe
zen. De schoenmakers hebben hun
omzet, naarmate de koude aan
hield, haast even snel zien dalen
als het kwik in de thermometer,
al zakte de omzetnaald dan niet
beneden het nulpunt. Inmiddels
is een kentering in deze situatie
waar te nemen. Het gebruik van
leren zolen neemt thans met de
lente in het nabije verschiet,
weer toe-
De moeilijke situatie die door de
lange winter in vele (doorgaans' klei
nere en eenmans)-bedrijven is ont
staan, heeft de voorzitter van de
Christelijke Bond van Schoenmakers
patroons. de heer M. Tiemens uit
Groningen, de vraag in de mond ge
legd of het in de schoenmakerijwe
reld niet zou kunnen komen tot vor
ming van een fonds, waaruit kan
worden geput in omstandigheden als
waarvoor velen zich in de afgelopen
Uit gegevens van het centraal
bureau voor de statistiek blijkt,
dat.i'o het jaar 1962 aan woningen
en andere gebouwen (zonder nor
maal onderhoud en werken van
minder dan 2.000,voor een
bedrag van 2.908 min. werd
geproduceerd.
met prijsveranderingen dan blijkt dat
de reële produktie in 1962 ongeveer ge-
"jk was aan die in 1961 of iets lager.
De produktiebedragen (in lopende prij
zen) voor de belangrijkste sectoren lui
den als volgt:
Woningbouw 1.429 min. (daling 11
min. of 1 pet.), bedrijfsgebouwen voor
de nijverheid 486 min. (stijging 53
min. of 12 pet.), bedrijfsgebouwen voor
handel «n verkeer 253 min. (stijging
ll
zondheidszorg
Het onderhanden werk steeg
4.307 min. op 1 januari 1962 tot
5.047 min. op 1 januari 1963. Een stij
ging van 740 min. of 17 pet. Voor de
woningbouw lag dit bedrag 302 min.
of 13 pet hoger.
Van de in 1962 begonnen woningen
(91.880) was 52 pet. opgedragen door
particulieren. In 1961 bedroeg dit per
centage 64 pet. Het aantal begonnen wo
ningen zonder rijkssteun in 1962 25.065
woningen tegen 36.245 in 1961.
In 1962 werden 78.375 woningen vol
tooid, w.o. 46.240 of 59 pet. huurwonin
gen (1961: 51.241 woningen of 62 pet.).
Pleidooi voor biecht
van protestanten
i het Nederlands Pro-
biecht mag zijn omdat dit een rooms-
katholieke zaak is. De rooms-katholieke
kerk heeft in de biecht een bijbels ge
geven bewaard, maar heeft dit, naar de
mening van „De Protestant", vervormd
en misvormd. Wanneer de biecht een
bijbels gegeven is. dan zijn de pro
testantse kerken het ten onrechte kwijt
geraakt, aldus het blad. dat voorts zegt
dat de protestantse kerken alle moeite
moeten doen om de aard van dit ge
geven en de omgeving waarin het in
bijbel is geplaatst, nader te ontdekken.
Men acht het juist, dat ook in pro
testantse kring gelegenheid wordt gege
ven. zijn zonden te belijden en absolutie
te ontvangen. Voor het juist functione
ren van de biecht zou het goed zijn. dat
daartoe op geregelde tijden gelegenheid
wordt gegeven en dat van die gelegen
heid ook gebruik wordt gemaakt. Een
geregeld biechten, aldus „De Pro
testant". zal de mens brengen tot een
meer concreet zelfonderzoek. Het or
gaan concludeert ten slotte, dat de
biecht een algemeen christelijk goed ls,
dat ln de rooms-katholieke kerk ont
spoorde. in de protestantse kerken he
laas tc weinig wordt beoefend en in
dien goed gebruikt, een zegen voor de
gemeente kan zijn.
Ondfrwijsbenoemingen
Dr. P. G. de Haan: benoemd tot ge
woon hoogleraar in de faculteit der wis
kunde en natuurwetenschappen aan de
Rijksuniversiteit te Utrecht, om onder
wijs te geven in de microbiologie.
Gelderse C.B.T.B. is
teleurgesteld over
chr. Kamerleden
De voorzitter van de Gelderse Chris
telijke Boeren en Tuindersbond, de heer
Van der Leij. is teleurgesteld over
houding van de christelijke agrariërs
dè Tweede Kamer bij de debatten ov
de bijzondere maatregelen voor de land
bouwers op de gemengde bedrijven op
de zandgronden.
woningen. In 1961 werden 51.241 huur
woningen voltooid, waarvan 32.251 of
63 jjet. woningwetwoningen.
Aan weg- en waterbouwkundige ka-
pitaalwerken werd in 1962 voor een
bedrag van 989 min. geproduceerd.
Dit is 188 min. of 23 pet. meer dan
in 1961.
Geen optreden tegen
missie en zending
in Israël
(Van een onzer medewerkers)
De beroering die in Israel is gerezen
rondom de stichting van het door chris
tenen geplande dorp Nes Ammiem
Israel heeft niet alleen de doelstellingen
van dit plan in de regering en in het
parlement tot onderwerp van gesprek
gemaakt. Door de kwestie-Nes Ammiem,
dat, naar velen in Israel en elders vrezen,
mogelijk een centrum van zending onder
de joden zou kunnen worden, is tevens
de aandacht gevallen op de vele zendings-
en missieposten in Israel. Reeds lang be
staat er in Israel weerstand tegen het
3gen onder de joden van Israel prose-
De weerstand is in het bijzonder ge-
;zen door bepaalde vormen die deze
activiteiten aannemen. Menachem Porus,
een parlementsafgevaardlgde voor de
ultra-orthodoxe Agoedas Israel heeft
dezer dagen aan de minister van gods
dienstzaken dr. Zerach Warhaftig, van
wie bekend is dat hij ernstige bedenkin
gen koestert tegen Nes Ammiem, ge
vraagd door wetswijziging de werkzaam
heden van missie en zending in Israel
onmogelijk te maken of in ieder geval
te beknotten.
De minister gaf namens de regering te
verstaan, dat hij weigert stappen te on
dernemen om de missie- en zendings-
posten in
Wel deeli-
hebben gevoerd met de delegatie die de
missie- en zendingsposten vertegenwoor
digde. Hij had de delegatie er opmerk-
op gemaakt, dat hun wij."*
boren. In 1924 werd hij wetenschappe]
assistent en in 1936 conservator van net
prentenkabinet en de bibliotheek bij het
museum Boymans-van Beuningen te
Rotterdam.
Tegelijkertijd studeerde hij kunstge
schiedenis en promoveerde te Utrecht
op een baanbrekende monografie over de
schildertekenaar Jan van de Velde.
Kerk van Culemborg
wordt gerestaureerd
De grote of St. Barbarakerk in Cu
lemborg, waarin de stichter van de
kaapkolonie Jan van Riebeeck in 1619
werd gedoopt, verkeert in een verwaar
loosde toestand. De uit de dertiende
eeuw daterende monumentale kerk, die
in de middeleeuwen tot tweemaal toe
afbrandde, zal worden gerestaureerd.
Hiermee is een bedra. van 1,5 milioen
gulden gemoeid. In de kosten van her
stel zullen, zowel het rijk als de pro
vincie Gelderland deelnemen.
Wegens de aanhoudend ongunstige
weersgesteldheid is de conferentie over
„Kerk en Jeugd", georganiseerd door
de Stichting Gemeentetoerusting voor le
den der Gereformeerde Kerken, op 1 e:
2 maart aanstaande te Oegstgeest, voo
onbepaalde tijd uitgesteld.
keerszondaars in het arron
dissement Amsterdam bij een
voorwaardelijke veroordeling wor
den verplicht een verkeerscursus
te volgen op het hoofdbureau van
politie. Deze bijzondere voorwaar
de zal in daartoe geëigende ge
vallen worden opgelegd als op
voedende maatregel-
De justitie denkt in het bijzonder
aan verkeersdeelnemers, die
bij de behandeling van hun
blijk van hebben gegeven niet of
onvoldoende op de hoogte te zijn
van de verkeersregels. Het ini
tiatief voor deze door de justitie
in samenwerking met de Amster
damse verkeerspolitie uitgewerk
te maatregel is uitgegaan van de
Amsterdamse vereniging voor
Geld*
die in Arnhem is ge-
evangelieverkondiging geen goede indruk
maakt op de Israëlische bevolking. In
Israel zijn vooral bezwaren gerezen jonge
kinderen te beïnvloeden. Anderzijds heeft
de vicaris-generaal van de Latijnse Kerk
in Israel bisschop Pier Giorgio Chiappero
tegenover het ministerie van godsdienst
zaken zijn misnoegen uitgesproken over
de „laster jegens de missiescholen in
Israel". De bisschop verklaarde, dat op
geen der missiescholen van zijn kerk
joodse kinderen worden onderwezen
tegen de zin van hun ouders.
Een ivoord tegen
kerkhof-opschik
Dr. K. S. van Wijk de Vries, predikant
van de Nederlandstalige gereformeerde
kerk in Pretoria, heeft de Zuidafrikanen
gewaarschuwd dat het zondig is om met
elkaar te wedijveren in de oprichting
van pompeuze monumenten op de kerk
hoven.
Hij heeft „protserige" graven, fili-
graan-grafbeelden, verkwisting van bloe
men en woordenrijke grafschriften afge
keurd, en vroeg om een „heroriëntatie
van de denkwijze over de dood
graf".
Dr. De Vries verklaarde dat vele graf
stenen een heidense levenswijze verra
den en van nadelige invloed voor de
kerk zijn. „Wij moeten de dood en de do
den sober behandelen. De grafstenen die
wij aanbrengen moeten christelijk
.oofdredacteur artikelen voorkomen voudig zijn'aldus dr. De Vries.
ds. W. A. Hoek. dr. L. D. Terlaak l Hij betreurde ook het gebruik
Poot. J. van Heyst, dr. D. Kalmijn, beeldingen van engelen dieren telts van
ds J. H. Grolle en pfarrer G Helbig. afbeeldingen van de dood, en voegde
Enkele stukken, die indertijd door dr hieraan toe dat sommige mensen „zelfs
Gravemeyer zijn gepubliceerd en een op het kerkhof proberen
portret -»—=r
veilig verkeer De vlag in top'
die ook bij de voorbereiding werd
betrokken.
De voorzitter van deze vereniging, de
Amsterdamse substituut officier van
justitie mr. H. G. van Everdingen, zei
dat het plan met enthousiasme bij het
Amsterdamse parket ia begroet. „Het
is nuttig iets opvoedends te doen en
de weggebruikers meer verkeersdisci-
pline bij te brengen", zei hij Met be
langstelling ziet hij de resultaten tege-
5 avonden
De verplichte verkeerscursus wordt ge
durende vijf avonden gedurende an
derhalf a twee uur in een theorielo
kaal op het hoofdbureau van politie
(capaciteit 50 personen; gegeven.
„Voor ons is er niets nieuws onder de
zon, want we geven deze cursussen a"
geruime tijd", zei de chef van de Am
sterdamse verkeerspolitie, commissa
ris H. Kessler. „Het enige verschil
dat we tot nu toe alleen met vrijwil
lige kandidaten te maken hadden. Nu
krijgen we er gedwongen cursisten bij.
Meer tijd
Hoofdinspecteur J. Kuipers van de af
deling voorlichting van de verkeerspo-
litie gaat ook deze cursussen leiden.
„We liepen al lange tijd met zo'n plan
rond", aldus de commissaris. In ver
band met de personeelsbezetting kwam
er evenwel niets van teree'nt. Nu de
Amsterdamse verkeerspolitie
manschappen meer behoeft te leveren
voor de verkeerslessen op de scholen
(deze worden nu tijdens de aardrijks
kundelessen door onderwijzers gege
ven). heeft de verkeerspolitie
meer armslag gekregen.
Er wordt na 1 maart overigens geen
grote stroom van gedwongen cursis
ten verwacht. „Van geval lot geva
zullen wij moeten beoordelen of zo'r
cursus nut en zin heeft", meent mr
Van Everdingen. Het systeem van dt
verplichte verkeerscursus werd in om
land het eerst toegepast dour de jus
titie in Dordrecht.
weken geplaatst zagen. De heer Tie-
deed deze suggestie in zijn
openingsrede op de jaarvergadering
van de bond, die gisteren de ge
hele dag in Utrecht werd gehouden.
De winter 1962—1963 heeft ook aan het
licht gebracht, dat talrijke schoenma
kersbedrijven te weinig hebben geïnves
teerd of maatregelen hebben genomen
tegen tijdelijke inzinkingen, waardoor
een aantal zaken op de rand van de
afgrond kwamen te leven. In dit ver
band sprak de heer Tiemens er zijn
verontwaardiging over uit dat sommige
schoenmakers „de omstandigheden van
de laatste weken hebben uitgebuit ora
met de prijzen te knoeien". Ook sprak
hij zijn afkeuring uit over prijsafbre-
kende reclame-campagnes. (Eén schoen
hersteller bood zelfs 1,75 voor oude zo
len, doch zijn poging om de omzet
te vergroten is mislukt, zo werd vast
gesteld). Overigens toonde de heer Tie
mens zich niet somber over de „wel
vaart" in de schoenmakerij in het al
gemeen, doch hij zou toch wel iets voe
len voor een diepgaand economisch on
derzoek in vergelijking met andere, ver
gelijkbare, bedrijfstakken.
Dat de schoenmakerij hieraan inder
daad wel eens behoefte zou kunnen heb
ben bleek ook uit de cijfers, die de heer
J. B. V. Meerbach, medewerker van
het Economisch Instituut voor de Mid
denstand, naar voren haalde in een re
de over „de schoenmakerij heden en in
de toekomst, gezien in het licht van de
E.E.G.",
Waar de omzet van schoenen ln de
periode 1950—1960, in geld uitgedrukt, is
gestegen met 203 pet. (inclusief een
prijsstijging van 19 pet.), ls de gelde
lijke reparatieomzet in die periode ge
daald met 8 pet. Eén der oorzaken is,
dat talrijke kleine herstelbedrllven
(vooral ook eenmanszaken) zijn verdwe-
Nadat hun aantal sinds 1947 reed»
met een kwart was ingekrompen, heb
ben in de periode 19561960 nog eens
duizend zaken de strijd gestaakt. Van1
de thans nog overgebleven 7000 bedrij
ven verkeren er een paar duizend nog
in min of meer zorgwekkende omstan
digheden; zij kunnen niet of nauwelijks
aan de hogere eis der consumenten vol
doen en het nodige investeren voor ver
bouw df aankoop van machines.
Voor de „krachtige kern" in de be
drijfstak, die uiteindelijk over zal blij
ven, liet de heer Meerbach een optimis
tisch geluid horen, ook met het oog op
de ontwikkelingen in de E.E.G., al zal
het kostenpeil wellicht stijgen.
Is de totale reparatie-omzet gedaald,
per bestaand bedrijf viel er over het
algemeen niettemin een stijging wai
en hoewel ook hierop het gebruik
rubberzolen een niet te miskennen
nadelige invloed heeft uitgeoefend.
De diverse schoenmakerspatroonsbon
den hebben samen met de lederwaren-
fabrikanten daarom geruime tijd gele
den een stichting in het leven geroepen
met het doel het gebruik van zooileder
iropageren en te stimuleren. Er is
s een zeer geslaagde actie achter
de rug. Inmiddels zijn voorbereidingen
getroffen voor een aantal nieuwe pro-
paganda-acties, waarbij ook de buiten
wettelijke radiozender „Veronica" zal
worden ingeschakeld.
In de huishoudelijke vergadering werd
e vraag naar voren gebracht of het
wel gewenst is dat de christelijke bond
hieraan zijn medewerking verleent, met
name, omdat deze radioreclame ook op
zondag zal worden gebracht. Het be
stuur zal proberen over deze kwestie In
de stichting overeenstemming te berei
ken zonder dat het tot een breuk be
hoeft te komen. Binnenkort zullen bier
besprekingen beginnen.
NOG DEZE WEEK
HET DROOGPROBLEEM OPGELOST
DRU^DROGER
VRAAG BIJ UW HANDELAAR
;nd door de voorzitter
C.B.T.B.. het tweede kamerlid mr. B. W.
Biesheuvel, die de positie van het ge
mengde bedrijf op deze bijeenkomst
heeft besproken.
Mr. Biesheuvel zei dat de heer Van
der Leij de zaak van een zijde had be
licht. ,.U hebt er geen oog voor gehad,
dat u daarmee onparlementaire krachten
Kerkblaadje komt met
bijzonder nummer
Ter gelegenheid van de tachtigste
verjaardag van dr. K. H. E. Grave
meyer op 25 februari 1963 verschijnt
dezer dagen in een omvang van 20 blad
zijden een bijzonder nummer
v.» nrvaan
Menig ouder leraar mocht dan nog zo tevre
den zijn met de best denkbare wereld waarin hij
leefde van de jongere docenten kon men dat
zeker niet zeggen, en zij waren het juist, die de
grootste invloed op ons uitoefenden. Twee hunner
een classiscus en een historicus leerden
ons begrijpen dat onze wereld, zoals die reilde
en zeilde, allesbehalve ideaal was en dat het ze
ker de taak der jonge mensen was om daar ver
andering in te brengen. Ze brachten ons overi
gens op zeer uiteenlopende wijze dat inzicht bij.
De classicus was een Belg. en hij nam zijn
plaats in in het ondergronds verzet tegen de Duitse
overheersing. Dat verzet had zeker niet de omvang
van de acties, overvallen en sabotagedaden tijdens
de tweede wereldoorlog; net ging allies naïever toe,
al vielen er ook toen slachtoffers. Maar de publi
caties van het „Vrije België" konden keurig netjes
in het neutrale Nederland gedrukt worden: het ri
sico ontstond pas wanneer ze over de grens ge
smokkeld werden en in bezet gebied gedistribu
eerd. Maar dat één van onze leraren en dan nog
wel 'n man van de zogenaamde dode talen, die ons
jongens méér aan fossielen dan aan levende we
zens deden denken zich met zoiets gevaarlijks
als de illegaliteit inliet, dit spreidde een aureool
om zijn hoofd. Eerlijk gezogd waren we hem in
het begin nu niet bepaald enthousiast tegemoet ge
treden toen hij ons de eerste beginselen van het
Grieks moest bijbrengen. We waren nog al oproe
rig en de orde liet bij hem te wensen over. Maar
toen we eenmaal in de gaten hadden wat hij durfde,
won hij meteen onze hartelijkste sympathie. We za
ten in de rats als hij af en toe een tocht naar
Brussel ondernam. En we waren trots en verrukt
als hij daarvandaan weer ongeschonden terugkeerde.
Jammer genoeg konden we hem geen handlangers-
diensten bewijzen. Er waren in die jaren binnen de
vaderlandse landpalen geen Duitsers die men te
vuur en te zwaard bestrijden kon. Maar dat besef
dat we iets hadden te doen in de strijd voor recht
._.j de dingen niet voort laten gaan zoals ze gin
gen. En deze ontevredenheid over de gewone, al
ledaagse gang der zaken is toch zeker ook een
evangelisch moment.
De historicus vulde deze classicus op een sublieme
wijze aan. Meestal gaf hij les in uniform, want
hij was, net als de meeste andere jonge mannen,
gemobiliseerd. Nu was er noch in het tenue, noch
in de houding van de Nederlandse soldaat tijdens
de eerste wereldoorlog ook maar iets heldhaftigs.
De rare slobberpakken, de wonderlijke verweving
van dienstklopperij en leraarschap, en daarbij nog
's mans kennelijke doofheid waarmee hij als eer
ste de draak stak maar die ondertussen toch wel
zeer hinderlijk was het waren allemaal details
die ons niet veel deden verwachten van een moge
lijke strijd op leven en dood tegen Germaanse be
lagers. Maar deze historicus vocht ook op een heel
ander terrein Hij was de eerste, die onze ogen
opende voor de misstanden op eigen bodem. Hij
wees de fouten in onze samenleving aan. En te be
ginnen met de vroege middeleeuwen doceerde hij.
ons de worsteling tussen de bovendrijvende volks
burgers, arbeiders en proletariërs.
Daar kwam iets bij. Zowel de classicus als de
historicus waren belijdende christenen. En luist
vanuil hun christen-zijn waren zij zo fel gekant tegen
allerlei misstanden die een oude generatie als van
zelfsprekend aanvaardde en zo mogelijk goed praat
te. Deze beide jeugdige docenten waren niet van
plan om zich bij de bestaande toestand neer te leg
gen. En zij zaaiden een zaad van bewust verzet te
gen alles wat hoe ook overal voorkomend, hoe
vaak door kerken en overheid gesanctioneerd in
wezen in strijd is mot de maatstaven van het Ko
ninkrijk Gods. Zo deden zij ons de kerk zien
een volkomen nieuw licht: niet als de hoedster i
goedprater van het bestaande, maar als de profeet
van nieuwe verhoudingen. In hen verjongde zich de
oude kerk; in hen kreeg die kerk iels inspirerends
en meeslepends; iets. dat opriep tot concrete daden.
Ik geef dat gevoel opzettelijk geen eigen naa
Namen zijn teveel een etiket. Maar het ging
een actief levensbesef, dat de consequentie trok uit
het geloof in Jezus Christus: Hem te kennen brengt
verplichtingen mee in de omgang met de naaste.
En achteraf geloof ik dat deze beide jonge leraren
de oorzaak zijn geworden dat er zoveel theologen
voortkwamen uit die zoekende Gymnasiastjesl
