HUN KIND Er zijn tien vingers en tien teentjes, en toch is er een van de drie-en-dertig BENT U OOK ZO N MAN &pen briel ZATERDAG 16 FEBRUARI 1963 ïriT' wijst een van de dar n jongetje, dat bijzonder slecht I wrt en bijna niet kan spreken. Het was een triest beeld dat de K.R.O. ons bood in het televisie programma over het afwijkende kind. Gegrepen door de nood in de gezinnen, waar zulke kinderen zijn, hebben wij ons tot enkele ouders gewend. Daarbij bleek dat deze ouders, zelf hun kruis blij moedig dragend, zich ook nog in spanden voor andere gehandicap te kinderen. Wij hebben het op deze pagina al eens verteld: van de drie en dertig baby's die ge boren worden is er één met gees telijke afwijkingen. Die éne moe der, ook zij heeft haar kindje met vreugde verwacht. Hoewel geen sterveling het in handen heeft, is er toch heimelijk bij leder ouderpaar een voorkeur: een jongen of een meisje, met donkere haren van hém of de blonde krullen van haar. Na de geboorte van die één op de drie en dertig bemerkt de moe der met verdriet, dat er iets mis is. Er zijn tien vingers en tien teentjes, lichamelijk lijkt haar kindje gaaf en toch... „Ik was er enigszins op voor bereid", zegt een der moeders. „Ik lag in het ziekenhuis en de zuster vroeg me of ik het niet vreemd vond, dat mijn zoontje niet bij mij werd gebracht. Ik zocht er niets achter, ik zou hem immers niet zelf voeden en ik lag argeloos lui terwijl de andere moeders op zaal hun kindje voed den. De zuster zei, dat hij stui pen had en ik schrok geweldig. Hij werd als couveuse-kindje be handeld, zei men mij. Toen kwam na drie dagen de kinderarts die vroeg: „Ziet mevrouw het kind wel eens?" De derde dag zag ik de baby voor het eerst de ademhaling van dat kleine hoopje mens ging gierend, hij leek ach terlijk. de oogjes stonden afwe zig. Het moedertje naast mij schrok er zó van, dat ze afwe rend haar hoofd onder de dekens stopte. Voorzichtig maakte dok ter me duidelijk: „de baby heeft een hersenbloeding gehad." Er was weinig kans, dat hij zou blij ven leven. Na veertien dagen keer den de kansen: „als het zo door gaat, kan hij naar huis." Het kindje lag maar lief en stil en na een half jaar. waarin hij nog nóóit had gelachen, gingen we toch vergelijken. De babyboeken van de andere kinderen logen er niet om: deze baby ontwikkelde zich niet zoals de anderen. Toch luisterde hij scherp, intens. Toen hij tien maanden was, gebeurde er iets bijzonders. Wanneer hij muziek hoorde, die we tot tien maal toe wisselden, reageerde hij verschillend op het ritme. Hij begreep iets!" Totdat hij twee jaar was, bleef dit spastische jongetje liggen. Dit vroeg uiteraard voorzieningen van kinderwagen en box. Hij was vier jaar, toen hij écht lachte tegen zijn moeder dat was het eerste, innige contact! Horten en stoten De ontwikkeling van het jonge tje ging met horten en stoten drie maanden was er volkomen stilstand, soms achteruitgang, dan plotseling ontdekten de scherp toe ziende ouders weer iets nieuws. Zo leerden zij blij te zijn met kleine dingen. Toen hij vier jaar was, kon hij niet lopen, niet pra ten, noch zijn bordje zelf leeg eten. Voor dat laatste ontbrak hem de kracht in zijn handjes. Een hersenonderzoek in Amster dam bij professor Dumont wees uit: het kind bleef geestelijk ach ter. Hij kon maar op één ding geconcentreerd zijn. Van aïles de den de ouders om het beste voor hem te zoeken: massage aan huis, zwemlessen speciaal voor gehan dicapte kinderen. Van de ene dok ter naar de andere: wat is het meest geschikt voor dit kind, dat spastisch en geestelijk achter is. Enige tijd was hij voor halve da gen op een kleuterschool, dat ging goed: hij kreeg er liefde, geduld en persoonlijke aandacht. Hij kon niet vertellen, i frak- droog. Op de kleuterschool men ook bereid, dit te doen. „Je moet altijd met ze bezig zijn en je wordt wel vindingrijk", zegt de moeder rustig. Ze leerde haar kind moeizaam de woorden vor men, eerst van plaatjes, prenten- lotto, toen uit boekjes. Hoe moet dit jongetje verder leren? De my- thylschool is een speciale school voor spastische kinderen met een normaal intelligentie quotiënt. Ook de B.L.O.-school kan hem niet op nemen, er is n.l. geen imbecielen- school in zijn woonplaats. Overi gens. spastische kinderen vragen een sfeer van rust om hen heen. Ze schrikken van harde geluiden en verstijven dan. Nu is dit kind op een partikulier schooltje. Naast de vele zorgen, die de ouders hebben kost hen dit.... 160 per drie maanden plus het vervoer van het schoolbusje dat de kinde ren haalt en brengt. Een miniem gedeelte hiervan betaalt de ge meente. Dit alles is nog maar tie van de problemen, waarvoor deze moeder zich gesteld ziet Er is de hardheid van de buitenwe reld. muren van misverstand, on begrip. De vraag van de ouders: Waarom? Moeder aanvaardt de taak die ze heeft in het opvoe den van haar gestoorde kind. Blij moedig vertelt ze. „Ze hebben zo veel liefde, deze kinderen, ze zul len nooit écht boos worden, wél angstig, en daarmee zetten ze de „normale" mensen vaak be schaamd. Zalig zijn de armen van geest, want hunner is het konink rijk der hemelen, dat is iets waar van ieder ouder van een gestoord kind kan meepraten. Ja, ik heb veel voor hem over gehad, maar de andere kinderen hebben me er met veel fantasie bij geholpen. Hij was nog erg klein, we zetten hem in kussens overeind. Ze sta pelden een hele rits mutsen op zijn bolletje en hij was de koning. Die glunderende uitdrukking op zijn gezichtje: hij was in het spel mee opgenomen. Zö trekt hij zich aan de andere kinderen op." Niet versagen Deze moeder is bestuurslid van de B.O.S.K. en lid van Philadel- fia. Ze zorgt daarin ook voor an dere gehandicapte kinderen in het besef, dat er nog véél te doen is. „Weet u van die jongen in Sassenheim?" Hij werd door de doctoren voor imbeciel versleten, hij was erg zwaar lichamelijk gehandicapt. De vader wilde er niet aan: de ouders zien méér! De vader begon met grote hou ten letters te maken voor zijn zoon, zo leerde hij lezen en on langs is deze jongen geslaagd voor het Mulo-examen! Dit is ook te danken aan vier jongens en een meisje, die hem al zijn schooljaren door geholpen heb ben. Als wij niet versagen, dan is er nog een gelukkige toekomst voor gehandicapten weggelegd". Er is een grote achterstand: er zijn in het gehele Rijnmondge bied geen imbecielenscholen die qua bouw en inrichting aan de moderne eisen van onderwijs en opvoeding van imbicielen voldoen. Mejuffrouw L. de Wit, logopedis te. gewaagde van de grote bete kenis van spraakles op de scho len. Daarmee kwam een grote leemte aan het licht. De voorzie ningen op de scholen die er in dit opzicht zijn, zijn in vele op zichten ontoereikend en onvol doende Kleuterklasjes De vereniging Philadelfia af deling Rotterdam heeft stappen ondernomen om te komen tot kleuterklasjes voor gehandicapte gestoorde kinderen verbonden aan de normale kleuterschool. Zij wil hiermede, (in tegenstelling tot wat anderen menen, namelijk een kleuterklas bij de B.L.O.). bewerken, dat de gezonde jeugd al vroeg mét het verschijnsel van gestoorde mede-broeders en zusters in aanraking komt ^n hen leert accepteren, zodat deze min- der-bedeelden later weer niet in de vergeten hoek komen. Het ge zamenlijk dragen van de lasten die op de ouders drukken, maakt het spreekwoord waar: gedeelde smart is halve smart. Op wijk bijeenkomsten wordt voorlichting gegeven op medisch, opvoedkun dig en sociaal maatschappelijk gebied. Alleen in Groot-Rotter dam zijn twintigduizend geeste lijk gehandicapten le ouderparen. Nieuwe lek De heer J. W. Caron, tweede voorzitter van Philadelfia Rotter dam e.o. zegt ervan: „De ouders moeten door een diepe put, maar daarachter is een grote hoogte. Het leven van deze ouders kab belt niet gezapig voort, het is al tijd levendig". Mevrouw H. Ca- ron-Steenbergen heeft met me vrouw H. Leenhouts de leiding van een nieuwe tak van jeugd werk voor gestoorde kinderen in Rotterdam-zuid. Evenals dat in Schiebroek en Vlaardingen on langs tot stand is gekomen en in Schiedam op stapel staat, is er een jeugdclub op zaterdagmiddag. Als we in de Morgensterkerk aan de Slinge arriveren is me vrouw Caron, zelf moeder van een geestelijk gehandicapte dochter, druk doende met de kinderen, die in leeftijd varië ren vafc vijf tot zestien jaar. ,,En Krijn, wat gaat Krijn doen?" Ze deelt puzzles uit en kijkt belangstellend naar de hoge toren die Ma- rius aan het bouwen is van grote, holle blokken. Zijn rode wangen en klare, blauwe ogen glimmen van trots en voldoe ning: het is héérlijk op de club! Mevrouw Leenhouts komt bin nen, aaVi de hand een blind meiske, dat geestelijk gestoord is. Voor haar is er geen enke le school, de speelmiddag is haar enig verzet. Als de leid ster haar om twee uur van huis afhaalt, staan de ouders al klaar met hun mantel aan. Zij zijn nu drie uur vrij, want ze weten dat hun dochtertje tot vijf uur goed bezorgd is. Met de mond tast ze het plastic speelgoed af. be-proeft het. Ver drietig is ze als het valt, ze kan het zelf niet oprapen, maar bereid willige handen reiken haar een ge liefd speeltje: een kleine mond- harmonika. Deze kinderen, zo vol komen weerloos, zijn geen min derwaardige schepselen. Onbe zorgd blij zit een jongen van een jaar of vijftien te tekenen; als we belangstelling tonen, slaat hij stoeiend een arm om ons heen. Hij schatert van plezier en trekt ons, in het minst niet verlegen bij het vreemde bezoek, plotse ling aan de neus. In pure overga ve speelt een flinke jongen, uit bundig zingend bij een gitaar, hij krijgt er niet genoeg van en po seert geduldig voor de fotograaf: „Als ,je Leo ziet, zie je zijn gi taar", zegt de leidster. Een paar meter verder is een meisje moe derlijk aan het strijken, en een klein poppenmoedertje knuffelt haar kinderen. Hier heerst een blijde, onge dwongen sfeer waar de kinderen tevreden spelen, elk in eigen hoek je. Ze spelen niet samen, het zijn grote individualisten. Als het lijkt, of er een clubje aan het puzze len is, blijkt dat de gezonde jeugd met groot enthousiasme de ge- Mevrouw Caron strekt haar arm: hóger want het jochie is doofstom. Toen de ouders van deze jongen dit verwerkt hadden kwam de tweede klap. Op de Doofstommen- school bleek, dat hij imbeciel was. Ook voor hem is er geen school. Biedt Het Dorp uitkomst voor de ze kinderen? Dr. Klapwijk zegt: „Waar het dorp een door allen beleefde ge meenschap wil zijn, kunnen licha melijk gehandicapten, die tevens ernstig geestelijk gestoord zijn, niet voor huisvesting in aanmer king komen". Trouwens, het is ook niet voor jonge kinderen. Een dagverblijf is de wens voor déze kinderen. Mevrouw Caron geeft een moederlijke blik. „Ik ben heus niet doodmoe, maar wel blij, als de middag er op zit" Is op de B.L.O. school de onderwijze res ziek, dan springt zij ook daór bij. want ze heeft haar akte L. O. De opgave, die het leven haar stelde, zette zij voor anderen. Als wij naar huls rijden Is één ding ons duide lijk: Het Dorp is maar een druppel op een gloeiende plaat. Nog vele ouders en hun ge handicapte kinde ren hebben ons gebed, ons mede leven (en geen me delijden) nodig. Er zal over hen nog veel. gedacht en gesproken worden, waarbij ons uit gangspunt mag zijn: „De afwij kende mens, hoe misdeeld ook, is een broeder van Christus", zoals prof. dr. G. P. van Itterzon zei. Het zijn de heren P. B. W i 1- schut uit Vlaardingen en J. J. Broere uit Kinderdijk, die deze week met hun inzendingen meedingen naar de honderd gul den, welk bedrag zo u zich wellicht herinnert half april aan de gelukkige winnaar ter hand wordt gesteld. Eerstge noemde lezer geeft u een aar dig voorbeeld van een kapmeu- beltje (volgende week volgt een tolletatfel van grotere omvang); de tweede Inzending betreft een handige oplossing voor het ver groten van een keukentafel. Voor wie niet al te veel ruim te heeft en zijn vrouw toch een eigen verzorgings-hoekje gunnen, lijkt ons dit kapmeubel ..je beslist attractief. De heer Wilschut maakte Ihet zich overi gens niet gemakkelijk, omdat hij als verbinding de zwaluwstaart koos. Zoals de tekening al zegt: lijmen en spijkeren kan natuur lijk ook. Als houtsoort werd mul tiplex genomen, terwijl voor la de. bodem, zij- en achterkant triplex dienst deed. (Lengte en breedte zijn afhankelijk van de grootte der spiegel). Boven- en onderblad werden gelijktijdig uitgezaagd (de dikte van de ach terwand is breder!) en op de plaats van het bovenste blad kwamen in de achterwand enke le rechthoekige openingen, die naar achter toe iets wijder wer den gebeiteld. Als u 't ook van plan bent: bij het zagen er aan de achterkant van het boven blad gelijke rechthoeken aan la ten zitten. In deze laatste aan weerskanten een groefje zagen en bij het definitief in elkaar lijmen hierin kleine wiggen drij ven en lijmen, zodat de buiten ste stukjes naast de groeven iets naar buiten worden gedreven, dit om uitvallen onmogelijk te maken. Ook het tussenschot wordt op dezelfde manier aan gebracht; dit sluit tevens boven en onder in een groef je, dat in beide bladen is uitge beiteld. De onder en zijkant zitten het stevigst bij een zwaluwstaart - verbinding; hoe u die moet maken ziet u op de wêrk- schets. De gaten in de achterkant pennen de achterwand; de pennen van boven- en onder zijde resp. in ga ten in boven- en onderblad. De la wordt op gebrui- elkaar gezet, waar na het geheel goed wordt gelijmd en vervolgens gelakt. Fineert u liever, dan uiteraard dit werkje voor het in elkaar lijmen ter hand nemen. LaAjC Vow*cte- iïefreEL>eA$ ój~ ajU. frWcTzwaluw/fftaflatL'" passen HLAD ER OYER De echtgenote Broere wilde graag in de keu ken eten. maar helaas keukentafel te klein doel, terwijl kan men eerst de klosjes op de latten lijmen, daarna de latten de heer los op het blad leggen ie ccu ova-in-de-weg worden. Deze lezer vond dé_ op- kan lossing door te maken, dat weggehaald er bestaat uit de maat de tafel 't onderste bo ven er tussen zetten. Op het BH HDmiddelste blad wordt nog een grotere tafel klosje gelijmd met een dikte als het tafelblad. Hierop knipje geschroefd wor- .1 'los"bovenblad den. dat in uitgeschoven stand a het eten wordt onder het tafelblad komt. Dit -gezet Het blad voorkomt opwippen (grootte naar keuze) met aan de onderkant drie latten: zie teke ning. Op vier punten zitten klos jes gelijmd, uitgezaagd stuk hardboard blad, b.v. als de kinderen heen hangen. Er werd nog een vel zeil (plakplastic kan ook) op het board aangebracht. Plaats hoekje genoeg het hele gezin .j Het blad past nu deze tafel en na de maalttijd keurig op de bestaamde tafel heeft men toch geen ruimte_yer- tussen deze klosjes. Het beste slindend geval in de keuken! TOEN ik laatst op een woens dagmiddag strijkgoed opborg in de linnenkast, ging de bel. Ik hoorde een dochtertje van mij naar de deur huppelen: o ja, er zou een meisje van haar klas ko men blokfluit oefenen voor ,,me- neers" verjaardag. Beneden klonken lichte stem men, een >'asje werd opgehangen, de hond blafte, de kamerdeur ging dicht. Juist toen ik klaar was, hoorde ik beneden de ka merdeur weer gaan en de stem van mijn dochtertje: „En hier is de keuken en dat is de kelder, en (ze kwamen de trap op) dat is mijn zusjes kamertje en hier is de badkamer". „De badkamer?" zei de ande re stem. „een hele kamer voor een bad?" verstaanbaar dienen te zijn. En wel boeiende bezigheid, wij zijn toen één der dames die direct allen gevangen en derven de snapte waar ik heen wilde, vrien- heerlijkheid Gods: zieda; delijk zei: „ja, dat kun je nu wel zin waartoe ons willen, maar heus, ik weet wer- spanning brengt, kelijk niet wat mijn werkster Zijn wij in zo'n situatie? Ik heb denkt, al doe ik nog zo mijn best, hier een brief van ene weduwe, ze denkt zo anders dan ik, en Bijna vijftig jaar beleefde zij een over dingen waaraan ik nooit aan- intens gelukkig huwelijk. Zij w dacht besteed, en ik weet zeker haar hele leven invalide dat het andersom evenzo meer te verdragen zijn. Domi nees en psychiaters klopten aan maar de gevangene is niet in staat de signalen te verstaan. En de vrouw die wil liefhebben maar zó niet kan, is te moe om aan anderen te vragen hoe zij blij moet doorgaan met leven. Dan de derde brief één geneeslijk zieke geweldige i: de heb je toen niet met milde meelij gedacht: eens, ze moet er nog h 6 „Ja jö. kijk maar." ..Oh", weer die lichte, schuchtere stem vol verbazing, „en slaapt hier dan niemand?" Waarschijnlijk werd deze vraag door mijn doch tertje met een verbaasde blik be antwoord. want na nog een „wat een grote kamer voor een béd. ik ga" altijd in de keuken in de kuip" van de gast, en een ..o leuk jó" terug van de gastvrouw, ver wijderden de stappen zich en hoorde ik de stemmetjes de vol- Jende trap opgaan met: en dit is e kamer van mijn broer en dit is de kamer van mijn zus en dit is en even later het zuivere houtgeluid van de blokfluiten. Twee meisjes, één wijsje. 17"WAM het nu omdat ik juist IA- bij het wegbergen van het strijkgoed met mijn gedachten bij een brief was van een radeloze vrouw, één der onzen, dat ik als voor het eerst door me heen voel de gaan: je weet nog bij benade ring niet HOE weinig de mensen van elkaar weten. Als je al veron derstelt dat iedereen bij badka- beeld. Maar ook mer ziet wat jij ziet, hoe durf je dan over huwelijk praten! Nu kleinigheid En doe je dat ook niet telkens in de krant? De vinger opsteken, en altijd vanuit jóuw idee van badkamer is badkamer, en huwe lijk is huwelijk, uitgaan? Moet je zelf ook niet telkens weer begin nen aan dat verstaan? Verstaanbaarheid. Als we daar in niet elk moment van ons leven willen dienen, leren we het nooit. Wat nooit? Wel. als het puntje bij het paaltje komt: gemeente te zijn. Eikaars lasten te dragen. Zuivere wijs te zijn voor God. IN een boek dat ik deze week las, werd verstaan vergeleken bij de muur die twee cellen in de gevangenis, en dus twee gevan genen, scheidt. Die muur, zei de schrijfster van het boek, is het beeld van ons huiveringwekkend alleen-zijn. ieder voor zich, in eigen wereld; maar tegelijk het beeld van ons verstaan van el kaar: zonder muur geen gelegen heid tot kloppen, geen wil tot geen leven meer gunt dan het hare: dat van ziekzijn. Hij moet bij haar zitten, en als hij de krant leest bij haar bed, moet hij die neerleggen. Eenvoudig de kamer uitgaan wordt met wan trouwen bespied. Als hij slaapt, maakt ze hem jaloers wakker met een vermeende klacht. „Dit huwelijk gaat kapot" schrijft mi) de vrouw die nauw met dit gezin verbonden is en wat moet ze doen? En zo de vierde en vijfde en zesde brief. Van grote proble men naar daaglljkse kleine erger nissen. Van de moeilijke opgave: ziekte naar de even zware: zor gen. Allemaal dingen die je een zaam maken. Is eenzaamheid onze situatie? Van ons uit gezien: ja. Maar van God's kant: voor al tijd nee. Het „machteloos gebon den" is al lang gevolgd door ..Gij komt en maakt mij vrij". Maar waarom dan een muur? Zou het soms zo kunnen zijn dat wij pas door de muren in ons leven weten hoe muren kunnen wijken? Wie is ooit zo vrij als de eertijds' ge- bondene? En nu sla ik mijn eerste brief weer op: die van de vrouw die geluk kende, een gru welijk verlies. Zij zegt: „ik ge loof dat ik eens God zal danken, maar al het ver n'et a^een voor mijn geluk maar wós verdriet als bij ook voor mijn verdriet- Dat ik - licht ve«eieken b zal leren zien dat beide tot dezelf" clmlmfaan opn de gave behoren. Heb tot zolang geduld. Bid voor mij." Het afschuwe lijk. Want het veronderstelt dat Jjcht wij in een situatie geeet zijn n vermoed een woorcf de een nauwelijks iets, de ander vanzelfsprekend alles zegt. En dan heb jij nog wel een tijd geleden op een verjaarsvisite van enkel dames een bijzonder leu ke visite gemeend er goed aan te doen, toen de conversatie het met zich bracht, er op te wij zen (en o, o, nu zie ik mezelf al de vinger vol onderwijzing opste ken) dat wij hier op aarde ten aanzien van onze naaste vooral §een kinderen, riet (en een zo hecht samengaan, diep verstaan van twee 's Avonds gingen zij nog concert, 's nachts was ailcu. W1JUB W4J IirekB toen zij het licht dóen zolang de ander niet bereid - washet geluk js hulp te ontvangen, zolang hij waaruit wij onszelf niët kunnen voorbij. Het vers'taan is «r "!fj gekluisterd is, is het verstaan: bevrijden. Machteloos gebonden naeer De troost de hartelijkheid gebed. Duizend noden: één bede. proberen wij, bij gebrek aan be- van familie en vrienden dringen Duizenci zorgen: één lied. ter, met elkaar contact te zoeken. ha"' d°°r; 21' ,'",een Wij zien" de ander nooit wij cel van eenzaamheid, en het klop- voeren alleen een gesprek In co- signaal is onbegrijpelijk, de met hem. Als wij handig zijn en de ander iemand is van ons TK heb hier een tweede brief soort, zullen wij elkaar nog vrij 1 Je zou kunnen zeggen dat de- aardig leren kennen. Dat is dan ze gaat over de eenzaamheid var puur ge-luk, want lukken doet het een vrouw die tijdens haar huwe- één op de honderd keer. Elkaar lijk al weduwe wordt: zij verliest en zo'n vrouw? Tegen vallen. Dat er een paar repen leukoplast onder de schoenen kunnen wcjrden ge plakt als het buiten glad is, hebben we als eens gepubli ceerd. (Als ik u even een onder onsje met u mag houden: een collega van ons had dit advies deze gladde winter opgevolgd! Alleen was het opplakken nog al haastig gebeurd, waardoor er een hoekje los was blijven zitten. Gevolg: collega bleef daarmee aan een wollen kleed je plakken en kwam languit op de vloer van de kamer te recht. Reactie: wat u buiten niet wilt. doe dat binnen....) Een ander advies tegen valpartijen komt van mejuffrouw H. Knuist uit Voorschoten, vooral bedoeld voor wat oudere dames, die zich niet zo vlot meer kunnen bewegen. Onder een paar ou de schoenen of laarsjes met dikke zool worden een viertal kroonkurken met kleine schoenspijkertjes bevestigd, waarbij de scherpe geribbelde kant naar onderen aan de zool komt. De kroonkurken voorko men volgens deze inzendster uitglijden in sterke mate. Van oude trui. Een jeugdi ge inzendster uit een Zuid-Hol lands dorpje hoopt met haar brief een tip-boek voor moe ders verjaardag te verdienen. Zij beschijft dan hoe haar moe der van een oude trui leuke wanten en een muts maakte. De mouwen werden er uit ge haald, royaal in een wanten model geknipt en daarna vast genaaid. De mop is dat de wan ten bijzonder lang werden ge houden, zodat ze over de man telmouw tot even onder de el leboog van de jasmouw kon den worden aangetrokken. In de buurt van de pols kwam een elastüekje. „Heerlijk warm op de fiets naar school, want die is een heel eind weg" ver zekert dit meisje. Van de rug en het voorpand van de trui werd voor iedere dochter een muts gemaakt. Deze werd aan de achterzijde dicht ge naaid en van boven in plooien gevouwen, welke aan de bin nenkant werden vastgezet Er werden (ook uit die trui) nog een kwast met koord boven op de twee mutsen gezet, „en dat staat reuze leuk", vertrouwt dochter ons nog toe. Wellicht andere Riet teak-olle. Mejuffrouw J. Pronk uit Scheveningen kwam tot de ontdekking dat door sop uitgebeten vlekken op houtwerk (in de keuken) er pri ma uit-gingen met olie, dat voor teak-meubelen wordt ge bruikt. Ook verf, die door veel koken dof was geworden, knap te i op. Margarine er bij. Heeft u een mixer en maakt u zelf uw mayonnaise? Wilt u ze dan eens extra stevig hebben voor bijvoorbeeld opspuiten, dan adviseert mevrouw G. Bakker- Westerhof uit Den Haag u om naast de gebruikelijke sla-olie wat plantenmargarine mee te kloppen. 'T IS JAMMER, MAAR... van L. M. uit Den Haag: mevr. H.-S. uit Rotterdam: mevr. P. H. uit Brandwijk, mevr. A. V. Iedere gepubliceerde „Bent u ook zo'n mi inzending dingt automa- j tisch mee in de wed strijd: „Win honderd gulden voor uw vrouw". Voor iedere tip en elk doe-het-zelf idee in deze rubriek ontvangt u van onze tipboeken: „Dat zit zo" of „Tippa- rade Twee" (naar keuze).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1963 | | pagina 15