46 ste
Slechts
échte
primeur
veroveren Nederland
Weer de
legendarische
Wankelmotor
CARAVANS EN VOUWWAGENS
R.A.I.-kaleidoscoop
WOENSDAG 6 FEBRUARI 1963
Op de 46ste RAI, die morgen in Amsterdam wordt geopend, moet men trachten door al
die mooie kleurtjes en door al dat glimmend chroom heen te zien. Niet omdat deze tweejaar-
I lijkse pronkstal van autoparadepaardjes meer schijn dan werkelijkheid is, maar omdat de vrien-
delijke en zelfs flemende gezichten van gesoigneerde verkopers een slag om een wereldmarkt
J verbergen.
draagt van een voorpostengevecht,
merkt men in de meeste gelederen
bezorgdheid op, in sommige piketten
zelfs angst. Andere eenheden daaren-
tegen zien vol vertrouwen de toe
komst tegemoet, daarbij steunend op
de doeltreffendheid van hun wapens.
markt, die zijn stempel op de gang
van zaken in de auto-industrie heeft ge
drukt, in 't bijzonder op die in Europa
Amerika.
dan ook dat
De „bommen", waarmee de Amerikaanse automobielindustrie een offensief
op de Europese markt is begonnen. Von boven naar beneden de Consul
Cortina (Ford Dagenham), de Taunus 12 M (Ford Keulen) en de Opel Kadétt
(General Motors - Duitsland). Voor al deze wagens stonden de geweldige
research laboratoria in Detroit ter beschikking. Via lang bestaande bruggen
hoofden in de vorm van Europese ondernemingen zijn se West-Europa
geïnvadeerd.
zijn, ook al wordt de lichtstraal door
de prachtigste coulissen verbroken.
Het 2ljn de autoproducenten uit vier
gebieden, die bij het gevecht betrok
ken zijn: die van Europa zelf, die van
de Verenigde Staten, die van Rusland
en die van Japan. Dè eerste drie kan
of minder sterke mate
sbouw vertegenwoordf J
laatste is nog geen sp<
De oorzaken zijn duldeli
een binnenlandse mar
die op het gebied van auto's nog niet
helemaal verzadigd is. De expansie
naar bulten staat echter op het punt
geboren te worden, ook al duurt het
jaren voordat zodanige contacten in de
vorm van assemblage-bedrijven en ser
vice apparatuur zijn gelegd dat er een
dreiging uit ontstaat.
De eeri'Mr*"
leidelijk
leiden, zl;
ingezet. A
genhoofden in Engeland en continentaal
Europa 2ijh Ford en Géneral Motors
twee van de Grote Drie met
wapencreaties gekomen, die slechts met
de grootste inspanningen te overtref
fen zijn. Hun namen? De Consul Cor
tina, de Taunus 12 M (respectievelijk
van Ford Dagenham en van Ford Keu
len, maar met het hele research-ap-
paraat van Ford Detroit achter zich)
en de in Duitsland gemaakte, doch aan
de overzijde van de Oceaan ontwikkel
de Opel Kadett.
Na de mislukte aanval op Europa
met de „compact car" is Amerika nu
met een propositie gekomen, die ,,un-
dercompact" wordt genoemd en die
nauwelijks is te slaan. Hij valt in de
meest populaire prijsklasse (5.000 tot
6.000 gulden) en hij komt tegemoet aan
de eisen van ruimte en comfort, die men.
in contreien, waar de massa-motori-
sering nog in de kinderschoenen staat, jTVtinSnttSSiC
worden gesteld.
Europa zal een antwoord moeten jl®?*
vinden. De Europese automobiel-pro- "ansmissie.
ducent zal tot een tegenoffensief
moeten komen, temeer omdat hij de-
ene is, die onder het motto; „Klein
an buiten, groot van binnen", wOn-
alle wielen zien, zoals bij de Renault
8. die nog in de prijsklasse van onder
de zesduizend gulden valt.
Nieuw is de schijfrem niet, wel be
ter dan een trommelrem bij de afvoer
van ontwikkelde warmte. Dit betekent
niet dat de klassieke trommelrem nu
maar in een hoek moet worden ge
trapt. Het aspect van de veel geringe
re prijs speelt een grote rol, vooral nu
stellen
-_r montag.
le automobielen in aanmerking ko
elen bedient de mens zelf de koppe-
v a"G bu
deren heeft verricht. Dat dit wel
eens tot een prijzenslag kan uit
groeien, is een zaak, die Iedereen,
behalve misschien de consument,
vreest. En dat dit wel eens de
len van de versnellingsbak, die zich
knarsentandend tegen mishandeling
verzetten. Door synchronisatie van de
vreesi. £,n aai au we, een. ae on- h.e«"
dergang van bepaalde merken kan «If^tdat^e «rat# var"
betekenen het verleden kent er u
verschillende voorbeelden van
wordt eveneens ingecalculeerd.
Een rondgang over de tentoonstelling
leert dat we in de toekomst misschien
meer van aluminium motoren zullen
horen. Ook echter dat de heerschappij
van de oude, trouwe zuigermotor in
de wereld van de automobiel
steeds niet ten einde is. Na Parijs
Londen mogen dan ook J
bleef. De tentoonstelling leert dat hier
aan zo goed als geheel een einde is
gemaakt. Bijna in alle versnellingsbak
ken is nu ook de één gesynchroniseerd.
„De andere helft", de show van
auto-toebehoren, garagegereedschap
pen enzovoorts, is zó veelomvattend
dat men niet z<
ginnen of waar
bepalen tot de
weten waar te be-
eindigen. Laten
liligheidsgordel.
de turbinemotor en de Wankelmotor die in automobielen het pleit_ definitief
de aandacht trekken, het begin van
pE TIJD is voorby, dat de auto
mobiel-industrie met zijn pri
meurs tot de eerstvolgende, inter
nationale autoshow wachtte. De
ioncurrentiestrijd is fel en snel
feworden vooral in de popu
laire klasse lokt elke aktie een
jegenaktie uit. Vandaar dat nieu
we wagens vaak al gepresenteerd
oorden, als er nog tientallen
\roduktie-voorzieningen moeten
worden getroffen.
I Als expositie, die overigens eens in
i twee jaar gehouden wordt, tobt de
rAI internationaal bekeken althans
P bovendien nog met het probleem dat
lij de nieuwe modellen 1963 'kort na
It Salons van Parijs, Londen en Brus-
/I toont. De RAI is dus min of meer
tn hekkesluiter, voor wie weinig of
jen wereldprimeurs overblijven.
Dit neemt niet weg dat de RAI bin-
de grenzen ogen genoeg gevangen
*t, Hij toont wagens te over, die
en of nooit op de Nederlandse weg
gezien, en waarvan de bezoeker
karakteristieken op z'n hoogst door
iddel van een beschrijving kent.
De enige wagen, die werkelijk nog
rgens is vertoond, is dit keer Willys
p Wagoneer: een luxueuze. Amerl-
anse stationcar, die volledig met
aanzicht van het oude. vertrouwde
gervoertuig heeft gebroken. Alleen de
"u" in hoewel nieuw zegt er
a nodige van, evenals de zes
rtnellingen vooruit en twee ach-
Nu de noviteiten, laten we zeggen: de.
to het gebied van presenteren, Ncder-
indse primeurs.
De motor van de Morris Minor is van
op 1100 cc gebracht, wat nóg
eer felheid en nóg meer snelheid be
nt. Hetzelfde is met de Austin A 40
beurd, maar daarvoor komen beide
lagens ook uit hetzelfde concern,
i Uit Engeland komt ook do Humber
Iceptre Sport Saloon, een ruime, spor-
Jeve reiswagen met een krachtbron
'an 1600 cc, die een kruising tussen de
Hkenden uit de Humberserie en de Suri
nam Rapier kan worden genoemd,
[oorts de Rolls Royce Silver Cloud III
t show), zomede de Triumph Herald
J00 serie.
Peugeot laat de 404 nu ook in ca-
Molet- en coupé-uitvoering zien met
Us bijzonderheid benzlne-inspuiting. die
ls snufje, waar reeds jaren over
pordt gepraat, veel voordelen 20U heb-
vordt geassembleerd wordt tegenwoor-
lig geleverd met een Rover Dieselmo-
lor, terwijl de eveneens Russische en
h België geassembleerde Scaldla met
kn Perkins Dieselmotor of met een
luislsche benzinemotor kan worden
litjerust.
tDe Glas 1204 S is een vierpersoons.
'«•deursversie van de Qlas 1Ö04 S met
n 1200 cc motor.
Een zeer bijzondere, luxe sportwagen
de Studebaker Avanti. die een ver-
jterkte polyester carrosserie heeft ge
negen
De Trabant ook wel Oostduitse
(olkswsgen genoemd is nu ook le-
ferbaar mat een 600 cc krachtbron.
Ford presenteert de Consul Cor
tina Super in vlerdcura uitvoering
met een 1,5 liter motor, zomede de
Ford Taunus 12 M „TS" met kuip-
stoelen en eveneens een 1,5 liter
krachtbron. Belde creaties zijn uit
breidingen van de „bommen op de
automobielmarkt". zoals de nog niet
zo lang geleden geïntroduceerde Cor
tina en Taunus 12 M worden ge
noemd.
Een andere ..bom" is de Opel Kadett,
waarvan de eerste exemplaren sinds
kort op de Nederlandse weg zijn ver
schenen.
Renault vraagt o,m. aandacht voor de
nieuwe R'enault Rambler Classic 6 en
Ambassador, de automatische versnel
lingsbak in de Dauphine en de R 4-
850
in plaats van 750 cc wordt geleverd.
Flat komt met de 1600 S cabriolet en
de Urania met 1221 cc motor.
Citroën maakt furore met de DS 19
met mechanische stuurschakeling en
koppelingspedaal en de Panhard CD
Sportcoupé.
De Wolseley Hornet, de Riley Elf en
de Riley 4/72 met automatische ver
snellingsbak behoren eveneens tot de
jongste garde.
Simca heeft o.m. de 900 opgesteld, een
eenvoudiger uitvoering van de succes
volle 1Ö00, die liefst vijfhonderd gul
den goedkoper is.
De DKW F 12 moet als een grotere
versie van de DKW junior worden be
schouwd, of als een kleine Auto Union
1000. Als één van de eerstè Duitse
personenauto's is hij uitgebracht met
schijfremmen op de voorwielen.
Bij Saab vindt men nog de 850 en
bij Lancia de Flavia Coupé, de Flavia
convertible en de Flavia Sport - Zagato.
Onder de combinatiewagen en sta
tioncars bevinden zich als noviteiten:
itiewagen 221.
Als bijzonderheid op de stands moe
ten nog de Chrysler „Dart" gasturbi
ne worden vermeldin een aantal per
sonenwagen, welke normaal in gebruik
zijn. zal daar binnenkort een langc-
duurtest mee worden gehouden), de als
..raket" opgestelde, volkomen vlakkè
DS 19 en het Simca waterballet.
inkelm
toch i
mobilis
iris kan verwachten? De fin
Oorschot, die NSU in Nederland
vertegenwoordigt, laat deze veel
besproken krachtbron op de 46ste
RAI zien en kondigt tegelijkertijd
een eerste praktische toepassing
aan. Zal dit misschien Voorlopig
in en voor een boot zijn?
Als men de wankelniotor In
doorsnee ziet, lijkt het prlneipe
vrij eenvoudig. In de ellipsvormige
verbrandingsruimte wentelt zich een
driehoekige rotor af, ook wel zuiger
genoemd. Gelagerd op een excen
triek beweegt hij zich via een
tandwiel en -een binnenvertandlng.
Dn rotorhoeken blijven voortdu
rend de cylitiderwand afdichten. In
de ontwikkelingstljd is uit zeker-
haidsox crwegingen waterkoeling toe
gepast Ue motor wordt ook lucht-
gekorld.
groot belang, temeer daar
over de hele linie van een opvoe
ring van de snelheid sprake is. In het
RAI-gebouw zal men dan ook veel
over schijfremmen horen spreken en
«rook veel op voorwielen of zelfs Op
zend stuks. De groei blijft voortduren,
'verste~—-- -
erp zl.
De RAI toont veel auto's,
standaard met bevestigingspunten
voor velllgheldsgOrdels sijn uitge
rust. In enkele gevallen zijn de
gordeia zelfs inbegrepen ln de kost
prijs van de wag*n.
De nieuwe Morris 1100 met tijn rondom onafhankelijk veer systeem, waarvan
de voorste elementen met de achterste door vloeistofkolommen zijn verbonden
f boven). Del ontword tan Simca op de aanval uit de Verenigde Staten: de
900, die er alleen uiterlijk wat eenvoudiger uitziet dun de 1000, maar die
niettemin vijfhonderd gulden goedkoper werd (midden). De 1,6 liter Humbre
Sceptre, die een kruising is van de bekenden uit de Humberserie en de
Sunbeam Rapier (onder).
toongestelde caravans bevindt zich een
toiletruimte. Begrijpelijk, want de
vraag in Nederland gaat voornamelijk
naar de lichte en derhalve kleine, toe
ristische kampeerwagen uit. waarvan
geen vierkante decimeter kan worden
uitgespaard.
Prijs
pER JAAR krijgt Nederland er
thans vierduizend caravans
by. Met dit Cijfer zijn wij er niet,
want het modeverschijnsel massa-
motorisering zal zeer zeker ook
van invloed zijn op de verkoop
van het rijdende huis". De cara
van-bouwers en -importeurs wrij
ven zich dan ook de handen van
genoegen. Tien jaar geleden wa
ren er nog geen duizend kampeer
wagens in ons land. op het
ogenblik al twintigduizend. En is
niet elke autobezitter een poten
tiële caravankoper?
Westhal is uitgetrokken, hebben de 24
afgesproken hun presentaties
niet „bóven op elkaar" te 2etten, waar
door men van de bomen het bos niet
meer kan zien.
Vrijwel alle. op de RAI aanwezige
caravans (31 merken. 82 typen, bijna
twintig procent vouwwagens, voor 't
eerst deelname uit Italië en Oost-Duits-
land. twintig primeurs) behoren tot het
mobiele, toeristische type. niettegen
staande het feit. dat de gewichten zeer
uiteenlopen. Dit komt góed tot uitdruk-
GeuAcht
Onder Wegenbelastinggewicht wórdt
het gewicht van de caravan zonder lós
se inventaris verstaan. Het afleverings
gewicht is het gewicht van de wagen bij
aflevering aan de koper Dit gegeven k0men mechanische óploopremmen 't
De enige échte wereldprimeur van
de RAI: de Willys Jeep Wagoneer
in een zeer luxueus jasje en als
stationcar uitgevoerd.
Gerekend naar deze RAI is de ge
middelde prijs van een vouwwagen
thans 2.220 gulden, die van een cara
van met vaste wanden 5.200 gulden. Op
de vorige RAI, nu twee jaar geleden,
waren deze cijfers respectievelijk 270 en
700 gulden lager.
Wie hieruit wil concluderen dat er
een prijsstijging heeft plaatsgevon
den. ls er naast. Het tentoonstellings
assortiment ia van een andere aamen-
stelling dan in 1961, omdat er, recht
streeks voortvloeiend uit het gestegen
welvaartspeil, meer dan vroeger be
langstelling in Nederland bestaat vóór
kostbaar uitgevoerde wagens.
In de verkoopcijfers zit een duide
lijke verschuiving naar caravans bo
ven- de 5.000 gulden. Vooral de stijging
van het percentage afgezette wagens
tussen 7.500 en 10.000 gulden is opmer
kelijk (de hoogstgeprijsde caravan van
Over de hele linie ziet men het
comfort in de kampeerwagens toe
nemen. Koelkasten en kachels, op-
klapbedden, waterpompen, dubbele
vormt, vermeerderd met het gewicht
van datgene, wat wordt ingeladen, het
totale gewicht, dat door de auto ex
tra moet worden voortbewogen.
Dat de tent- en vouwwagens 't
lichtst «IJ". Is voor de hand liggend.
Er wordt selfs een kampeerwagen ge
ëxposeerd, die niet meer dan hon
derd kilo weegt. Van de caravans
met vaste, onbewegelijke wanden
heeft er slechts één een afleverlngs-
rcwieht van minder dan driehonderd
fitten een hydraulisch remsysteem,
dal aan dat van de trekauto gekop
peld wordt. Dé nieuwste ontwikkeling
Is de schijfrem voor caravans. Ook va-
vuümbekrachtigende en elektrisch t
kende remmen komt men een enkele
maal tegen.
In alechts een kwart van de ten-
ramen, aluminium jalouzieën
buislampverlichting zullen ateeds
meer tot dé standaarduitvoeringen
sport leidt ertoe dat meer aan
dacht wordt besteed aan wand- en
vloerisolatie. Verscheidene kam
peerwagens bezitten kabeltrom
mels en stopcontacten voor aanslui
ting op de stroombronnen van het
kampeerterrein.
De Buick Rivièra, een droom
tvagen voor een enkeling
cent meet van 2.5 tot 8 meter, 25 pro
cent van 5 tot 3.5 meter, 21 procent
van 3.5 tot 4 meter, 11 procent van
4 tot 4.5 meter, nog eens 11 procent
van 4,5 tot 5 meter, 6 procent meer
dan 5 meter.
Materiaal
De voorkeur voor aluminium blijkt
uit de omstandigheid dat dit materiaal
bij 57 procent van de tentoongestelde
wagens als buitenwand toepassing
vindt. Daarna komt masonite (13 pro
cent twee jaar geleden nog 38 pro
cent!), hechthout (11 proeent), kunst
stof (10 procent) en staalplaat (9 prö- vierkante meter
cent). J
Onafhankelijke torsievering vindt
men bij 75 procent van de geëxpo
seerde caravans. Toch wordt ook de
half-elliptische bladveèr nog steeds
door gerenommeerde bouwers in bin
nen- en buitenland gebruikt, vooral ten
behoeve van de grotere, zwaardere ty
pen.
De 46»te RAl-tentoon- ..BH
stelling wordt van 7 t.c.m. Oóat-DuiUland,
17 februari In het Atnater- Zweden. 2 uit
damse RAI-gebouw ge- Unie, 1 uit Tsii
houden. De minister van waklje en 1 uit
verkeer en waterstaat, land.
drs. H. A. Korthals, is
voornemens de openings- Eind 196^ waren er
plechtigheid te verrlch- "*ar V1 ml'-
Sovjet-
Neder-
de Nederlandse auto
markt worden getoond.
Door de (met moeite)
gereed gekomen WesUial, ««■«•ndae motoryoertul
'aardoor vierduizend ï?6.5
joen motorvoertuigen
de 6 Nederlandse v
ru'n, MM» BH
I Tien Jaar-
geleden waren den
cijfers respectievelijk 7-.nd ru|den
400.000 en 110.000. Naar "ïkoop
een raming van het RAI-
bestuur aal het aantal
eenheden van het Ne-
wordt de autoshow de
f:rootste, ooit ln Nedcr-
and gehouden. Het vloer.
oppervlak --- ---^j -
vlerkante
de expositieruimte tot
36.000 vlerkante meter.
Niet minder dan 68
voeringen vertegenwoor- moest deae zelfde perso.
digd aljn. 20 hiervan aljn
''lil t
ding m
Frankrijk. Engeland en
Zwitserland 1 op 8, voor
België 1 op 11 en voor
W est-Duitsland 1 op 12.
Meer dan zestig
procent van alle autobe-
zlllcrs ln Nederland
heeft een Jaarinkomen
van minder dan tlendul-
dan vijf
tig procent, betreft dan
ook wagens tot dc prijs
klasse onder zesduizend
gulden.
Volk
land nog l
populaire merk. Daarna
volgen Opel. Renault,
Flat en DAF.
Van de 160.000 rijbe
wijzen, welke in 1961
door het CBR voor het
besturen van personen
auto's werden afgegeven
voor 1962 slJn nog geen
rsonensuto op elke eljfera beschikbaar
iln 1959 kwamen er ongeveer
40.000. of wel 25 procent,
In handen van vrouwen
mensen worden verdeeld, terecht. In 1962 zou dit
joen halen!
ons land 100.154 nieuwe
personenwagens ver
kocht, In 1061 120.195 en
ln 1962 146.126. Wel een
bewijs van de voortdu
rende toeneming van de
m ass a-motorlserlng.
Nederland telt thans
nenwagen nog
