ZEI
LUXE BOUWDOOS
VOOR PRACHTIG
TANKSTATION
Eert kanttekening
Keuze nieuwe bisschop
voorlopig uitgesteld
Dr. Dirk Bos herdacht,
bundel voor prof. Oud
Mutatie iu bestuur van
W elstaudstoezicht
Vaetang.eês
I ZATERDAG 15 DECEMBER 1962
FASCINEREND BEELD
Het is fascinerend. Omstreeks 1980 rullen de zes landen van de Europese
Economische Gemeenschap vier maal zoveel elektrische energie gebruiken
als thans. De atoomenergie zal dan zó goedkoop zijn geworden, dat ze kan
concurreren met de energie-opwekkers olie en kolen. Over een jaar of twintig
aal dan ook omstreeks tien procent van de Europese elektriciteitsbehoefte
worden verzorgd door atoomcentrales. De gemeenschap zal tegen die tijd be
schikken over kerncentrales met een totaal vermogen van 40.000 megawatt.
Dit komt om een idee te geven neer op niet minder dan 250 centrales
met een gemiddeld vermogen van 150 megawatt. Bij wijze van vergelijking
zij vermeld, dat de Haagse elektriciteitscentrale een vermogen heeft
120 MW.
De Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (Euratom) heeft deze prog
nose opgesteld. Euratom gaat op 1 januari zijn tweede vijfjarige periode in,
hetgeen dus betekent, dat een begin zal worden gemaakt met de verwezen
lijking van het tweede vijfjarenplan (investeringen ruim 450 miljoen dollar).
De activiteiten zijn in de eerste plaats gericht op het verkrijgen van een
goedkope elektriciteitsvoorziening door stoomenergie. Daarnaast vraagt een
groot aantal andere projecten de belangstelling. Het Nederlandse lid van de
Euratom-commissie, mr. E. M. J. A. Sassen, heeft daarover in Den Haag on
langs één en ander verteld.
Naast de verdere ontwikkeling van de kernreactoren wordt onder meer
aandacht gegeven aan de toepassing van radioactieve isotopen op het gebied
van de medische wetenschap, de landbouw en voor Industriële processen,
aan de bescherming van de gezondheid tegen radioactieve straling en ook aan
de verspreiding van de bij het onderzoek vergaarde kennis. Daarnaast zijn
er de vraagstukken van grondstofvoorziening, veiligheidscontrole, afvoer van
het radioactieve afval, enzovoorts.
Veel van het Euratomwerk wordt verricht in het gemeenschappelijk onder
zoekcentrum, dat vestigingen heeft in Petten, Mol (België), Karlsruhe (Duits
land) en Ispra (Italië). In dienst van Euratom werken momenteel ongeveer
1900 personen en het is de bedoeling, dat dit aantal over vijf jaar 3200 zal
bedragen.
Minstens even belangrijk echter is de deelneming van Euratom in een groot
aantal andere atoomprojecten. Hiermee wordt de ontwikkeling van het kern
onderzoek ten zeerste gediend. Niet alleen resulteert de belangstelling van
Euratom voor allerlei nationale en internationae projecten doorgaans in een
belangrijke financiële bijdrage, maar ook wordt hierdoor een grote mate van
coördinatie verkregen, waardoor verspilling en dubbel werk kunnen worden
voorkomen.
Op het gebied van de kernreactoren bestaat reeds nu een zeer grote ver
scheidenheid, onder meer afhankelijk van het doel en de werkwijze van de
reactor. De Nederlandse hogefluxreactor in Petten is vooral bedoeld als
testreactor en mag in zijn soort met ere worden genoemd, aldus mr. Sassen.
Begrijpelijk is, dat de belangstelling van Euratom zich vooral concentreert
op die reactortypen, waarvan het zich laat aanzien, dat ze goedkoop energie
produceren. Het meestbelovend is het z.g. „breeder"-type, waaraan momenteel
in de VS veel aandacht wordt besteed. De reactor werkt als het ware als een
broedmachine: hij produceert meer splijtbaar materiaal dan hij als brandstof
verbruikt. Hij wordt gevoed met uranium 238 en levert op grote schaal
plutonium 239.
Voor de ontwikkeling van deze „breeders" heeft Euratom in het komende
vijfjarenplan 73 miljoen dollar uitgetrokken. In samenwerking met andere
Instellingen wordt nog eens een aanzienlijk bedrag voor de ontwikkeling van
dergelijke snelle reactoren bestemd.
Intussen worden in West-Europa in toenemende mate kerncentrales ge
bouwd. Nederland gaat daarbij bepaald niet voorop. Wanneer de Nederlandse
kerncentrale bij Dodewaard in de Betuwe zal zijn verrezen de voorberei
dingen zijn in volle gang zullen de andere landen van de gemeenschap
al verder zijn. In Italië zijn momenteel drie centrales in aanbouw. In de
Frans Ardennen, bij Chooz, wordt een Belgisch-Franse centrale gebouwd.
Frankrijk heeft plannen om In de nabije toekomst elk jaar een centrale te
bouwen. In Duitsland wordt gewerkt aan de oprichting van een centrale in
het Donaugebied.
In het bovenstaande is slechts een miniem overzicht gegeven van het vele
dat op het ogenblik in West-Europa op het terrein van kernontwikkeling aan
dc gang ts. Als Engeland tot de Gemeenschap zal zijn toegetreden openen
zich nog wijdere perspectieven.
Het droombeeld, dat ook Euratom beheerst, is de toepassing van kernfusie,
kernversmelting. De kernversmelting van een kilo deuterium, zware water
stof, in onbegrensde hoeveelheden te winnen uit het zeewater, levert even
veel energie op ads dc verbranding van 2800 ton steenkool. Helaas is deze
energiebron nog slechts bekend in zijn ongecontroleerde vorm. die van de
afschrikwekkende waterstofbom. Het is de geleerden nog niet gelukt de bij een
dergelijke kernversmelting vrijkomende ernorme hoeveelheid energie onder
controle te krijgen.
Er wordt aan gewerkt. De komende vijf jaar besteedt Euratom 32 miljoen
dollar voor dit doel. De oplossing van dit uiterst moeilijke vraagstuk zal nog
héél lang op zich laten wachten. Maar als het de mensheid lukt deze moeilijk
heden te overwinnen, zal de overstelpende hoeveelheid elektriciteit, die dan
beschikbaar komt, eind aan alle energieproblemen.
Bisschop Dibelius blijft aan
Kerk niet
gespleten
(Van onze correspondent in Bonn)
De bisschopskeuze heeft niet
kunnen plaatshebben. De 82-jarige
bisschop van Berlijn-Brandenburg,
dr. ds. Otto Dibelius, moet aanblij
ven. Hij had, nadat hij twee jaren
geleden reeds zijn ambt als Raads
voorzitter der Evangelische Kirche
Deutschlands en daarmede van
hoofd der protestantse kerk in
Duitsland neerlegde, op 1 januari
a.s. ook willen aftreden als bis
schop van Berlijn-Brandenburg.
Dit is nu niet mogelijk, aangezien de
provinciale synodes die afzonderlijk in
West- en in Oost-Berlijn vergaderden,
het niet eens konden worden over zijn
voorgestelde opvolger, Prases Scharf.
De Oost-synode in Oost-Berlijn gaf de
Prases niet de vereiste twee-derden
meerderheid. Daarop besloot de West
synode in West-Berlijn van de bisschops
keuze af te zien.
Aan dit besluit waren lange debatten
voorafgegaan over de vraag, of het in
het algemeen wel het geschikte ogenblik
was om thans een opvolger van bisschop
dr. ds. Dibelius aan te wijzen. Daarbij
waren ook bezwaren gerezen tegen de
persoon van Prases Scharf, die welis
waar „burger" van de zg. „Duitse De-
mokratische Republiek" is. maar uit
Ulbrichts machtsbereik werd uitgewe
zen. Ook hij zou zijn bisschopsplichten
in het in Oost-Duitsland gelegen deel van
het bisdom niet kunnen uitoefenen,
evenmin als bisschop Dibelius, die al
sinds 1957 geen inreisvergunning voor de
D.D.R. meer kreeg.
Sinds op 13 augustus 1961 Walter UJ-'
bricht zijn schandmuur in Berlijn op
trok zijn ook geen gemeenschappelijke
vergaderingen van de provinciale syno
de van Berlijn-Brandenburg meer moge
lijk. De synodes komen separaat in
West- en Oost-Berlijn bijeen. Koeriers
reizen heen en weer om verslag uit te
brengen. In de Oost-synode zitten 150
synodalen, in de West-synode 85.
Tegenstroom
Met de kandidatuur van Prases Scharf
had de E.K.D. opnieuw tegenstroom wil
len geven tegen het streven der com
munistische machthebbers in Oost-Ber
lijn om de kerk te splitsen en haar in
Oost-Duitsland in haar macht te krij
gen. De E.K.D. heeft aan dit streven tot
dusverre met succes weerstand kunnen
bieden, hoewel dat steeds moeilijker
wordt, aangezien elk kontakt tussen de
kerk in het Westen en die in de Oost-
systematisch door Pankow wordt
gesaboteerd. Daarbij hoopt de kerk
steeds op een ontspanning der internatio
nale toestand of althans van de situatie
Berlijn. Zo is de benoeming van een
:uwe bisschop voor Berlijn-Branden
burg als opvolger van bisschop Dibelius
steeds uitgesteld. Dat is nu feitelijk op
nieuw gebeurd, ofschoon men het eens
as geworden over één kandidaat Pra-
s Scharf.
De druk op de E.K.D. in Oost-Duits
land en in het bijzonder op die in het
bisdom Berlijn-Brandenburg in het
hol van de communistische leeuw, om
zo te zeggen is groot. Hoe groot hij
is, bleek uit het feit dat Prases Scharf
in de Oost-synode niet de vereiste twee
derden der stemmen kreeg (hoewel er
maar een paar stemmen aan hebben
ontbroken). Er is onder de Oost-synoda-
len een radikale kring, die een grotere
zelfstandigheid van de kerk in de D.D.R.
wenst, ja zelfs een splitsing. Deze kring
heeft blijkbaar in Oost-Berlijn de door
slag gegeven.
Wettelijke vervolging
tegen priesters in
Brazilië
Inlichtingen: ui
OOSTENRIJKS TOERISTENVERKEERS BUREAU
Rokin 11, Amsterdam. Telefoon: 62188.
Naar uit zendingskringen in Brazilië j
wordt bericht, werden wettelijke maat-!
regelen verwacht tegen Jezuïeten pries-1
ters. die naar beweerd wordt, een aan-|
val van het gepeupel hebben geleid op|
zendelingen en gelovigen van de Pink-|
stergemeenten uit Carrno do Rio Claro.
Terwijl de eerste steen werd gelegd
voor een nieuwe kerk werden de gelo
vigen van de Pinkstergemeenten aange
vallen door een menigte van ongev.eer
2 000 mensen, die geleid werd door vijf
Jezuïeten priesters. De gelovigen wer
den toegetakeld en velen werden ge
wond, waaronder ds. John Lernos, _di-
recteur
Paolo e
de Pinkstergemeente werd .geplunderd.
Slapende kinderen werden op de grond
gegooid en het meubilair werd op de
straat gesmeten en vernield. De plaatse
lijke politie moest te hulp
roepen J
(Advertentie)
Knutselaars lijmen met VELPONvan Ceta-Bever grote tube.
Twee predikanten van
Geref. Kerken (vrijg.)
uit N.-Guinea terug
Ds. C. A. Versluis, missionair predikant
van de Geref. Kerken (vrijgemaakt) op
Nieuw-Guinea, is met vervroegd ver
lof naar Nederland teruggekeerd wegens
de onzekere situatie. Hij is anderhalf
jaar in het gebied van Boma werkzaam
geweest.
Het plaatselijk bestuur heeft in ver
band met de onveiligheid en het gebrek
aan voedsel en medische bijstand de mis-
sionair predikanten sterk ontraden in
het Mappi-gebied te gaan werken. De
Jhr. ir. J. de Ranitz gehuldigd
Architect J. P. Kloos
Het besluit de bisschopskeuze opnieuw
uit te stellen, zal de communistische
machthebbers enerzijds welkom, ander
zijds onwelkom zijn. Welkom omdat de
eenheids-kandidaat er niet „door" kwam,
onwelkom omdat de kerk nu toch weei
niet gespleten werd en bisschop Dibelius
aanblijft. Voor de E.K.D. en de kerk
Berlijn-Brandenburg is het een uitstel
n executie, waaraan natuurlijk gren
zen zijn gesteld: bisschop Dibelius is
82 jaar. Er moet zo langzamerhand een
oplossing worden gevonden voor de op-
Igingskwestie.
Us Raadsvoorzitter der E.K.D. en te
gelijk bisschop van Berlijn-Brandenburg
zou Prases Scharf voor de Oostduitsers
als symbool van de eenheid der protes
tantse kerk in Duitsland onacceptabel
;n blijven. Mogelijke compromissen
Prases Scharf geeft het voorzitterschap
van de E.K.D. op en wordt bisschop van
Berlijn-Brandenburg of men zoekt als
opvolger van bisschop Dibelius een
dere landelijke bisschop en laat Prases
Scharf alleen Raadsvoorzitter der
E.K.D. blijven. Dan zou de bisschop van
Berlijn-Brandenburg vermoedelijk een
Oostduitser worden en dit zal de West-
synodalen toch wel een beetje zwaar op
de maag liggen.
Studentenconferentie
Arjos. begin 1963
Ook in 1963, en wel op 18 en 19 janu-
ri organiseert de studentencommissie
an de nationale organisatie van Arjos
'eer een studentenconferentie.
Het Tweede-Ka<merhd mr. B. W. Bies
heuvel. zal spreken over „Internationale
politiek". De deelnemers zullen voor de
conferentie het ontwerp-program
aktie ontvangen.
De heren dr. W. Albeda, dr. W. P.
Berghuis en prof. mr. Th. A. Versteeg,
zijn uitgenodigd om de conferentiegan
gers in de gelegenheid te stellen van
gedachten te wisselen over het ontwerp-
program.
Belangstellende studenten kunnen zich
dot de conferentie opgeven bij de ab-
actiaten van hun corpora, bij de afde
lingen van de N.S.S.F.. of bij het secre
tariaat van de ARJOS-studentencom-
ie. dr. Kuyperstraat 3. te 's-Graven-
hage.
i de federa-
welstandstoezicht
het werk van
onze stedebouw
landschap. Scherp kantte jhr. De Ranitz
zich tegen de beunhazerij. Veertig pro
cent van de ingediende plannen zijn niet
bij die plan-
Noord Is* uitgezonden™ komt "eveneensnitz constateerde op een bijzonde-1 nTe't worden gesproken. Die hebben zulke
nieuwe voorzitter
i particuliere redenen re ledenvergadering van de Federatie
onisiag uii ue zendingsdienst verzocht Welstandstoezicht, die vrijdagmiddag
Aangezien er voor twee man in het in grote trouwzaal van het Rotter-
Mappi-gebied onvoldoende werk is, zul- damse stadhuis werd gehouden, is de
len de vrijgemaakte kerken een manl
uitzenden naar Nieuw-Guinea, n.
heer J.A.v/d Velden, voorheen
priester en thans als theologisch kandi- tot een nationaal instituut, dat thans
daat beroepbaar.
ook de gemeenten met een eigen wel-
standsorganisatie omvat. De periode
I van opbouw en organisatorische vor-
bij en met de nieuwe
nieuwe periode inge
treden.
- I van opdouw en orf
Geref. jeugdwerk gaat $££-
meer aandacht geven
aan buitencentra
Het bestuur
Jeugdcentrum heeft besloten
dacht te schenken aan het inrichten
voorzitter: de bestuursfuncties werden
aan een periode gebonden en na loting
kwam jhr. De Ranitz het eerst aan de
het gereformeerd i beurt om zijn functie ter beschikking te
Architect J. P. Kloos uit Heemstede
landse gereformeerde jeugdraad georga- wijk, was voorgelezen, waarin de schei-
niseerde congres over ..arbeidstijdver-dende functionaris namens de federatie
korting, jeugd en jeugdwerk" is geble- dank werd gebracht. Burgemeester
rting,
„on, dat de veranderingen in de
leving een uitbreiding en intensivering derd.
van het gereformeerde jeugdwerk als
vormingswerk voor de jeugd van de
kerk nodig maken. Het bestuur zal in
zijn centrum
-Bruinsma zelf was door ziekte verhin-
Ji_J IJlst een begin met
dit werk maken. Vooral aan het groeps
werk zal meer aandacht besteed worden.
in het geheel niet.
De ontwikkeling van de industriële
bopw ziet jhr. De Ranitz met grote be
langstelling tegemoet.
De heer Kloos meende in zijn eerste
rede als nieuwe voorzitter, dat de ad
viezen van de federatie moeten steunen
op een objectieve basis, waarbij gevoels
overwegingen vaak moeilijk zijn. Die ge
voelsoverwegingen zijn een belangrijk
bestanddeel van ons cultuurpatroon,
vooral als men komt te staan tegenover
een kunstenaar die met het verleden
breekt. Men moet dan kunnen bedenken,
dat schoonheid plaats moet kunnen
ken voor schoonheid.
Aan de vergadering vooraf ging een
causerie over het werk van de Rotter
damse supervisorencommissie door de
Rotterdamse architect en stedebouwkun-
dige Rein H. Fledderus, die plaatsver
vangend voorzitter van deze commissie
is. Hij verluchtte zijn causerie met licht
beelden van Rotterdam.
Dr. I. J. du Plessis
gepromoveerd
&SHART TECEA UAVtfy
medewerkers)
Men kan zeggen dat bij de promotie
Aan mevrouw De Ranitz werden bloe- van dr. I. J. du Plessis gistermiddag
aangeboden, de scheidende voorzit- aan de Johan Calvijnacademle te Kam-
kreeg als afscheidsgeschenk een pen. een wel bij uitstek Zuidafrikaanse
weekendkoffer en actetas. sfeer tn de aula werd gevonden. Niet
Drs. J. A. F. Roeien, burgemeester alleen dat de eerste opponent een Zuid-
van Zwolle, sprak namens de kern van afrikaan was en de belde paranvmfen
oude leden der federatie en memoreerde Zuidafrikaanse studenten, maar ais bU-
vooral de samenbundeling van de ge- zondere gast was ook aanwezig prof. dr.
OKALEHDEH.
1963
EDI FEEST VAM KltUEEM
TEH BATE VAM
TAL VAM
tOMDEKEM
DIE EXTRA ZORG
NODIC HEBBÊM
WyjTTTM
Vaar n'«r VtrVrïj^aar:
6ïro 517*00 f2.30
Voor Ibezendinq
?rr potf fo.yo ttXrira
KAl€NT>«Aai£ „rito JuJEKTUTt*
■posrtHA 7101 lx
Telefoon (0 to) 79 09 *9
1 </fURT TECEA-tum^
meenten, die in 1956 door toedoen van h. G. Stoker uit Zuid-Afrika,
jhr. De Ranitz tot stand kwam. I voormannen van de wijsbegeerte der
Jhr. De Ranitz, die architect en stede- j wetsidec in dat land.
bouwkundige is te Rotterdam, schetste) De oppositie werd tegen het proef
in zijn afscheidsrede, hoe alleen een schrift verder nog gevoerd door de
goed samenspel tussen architect en ste- hoogleraren prof. dr. A. D. R. Polman,
debouwkundige een goed resultaat kan prof. dr. H. Bergema en prof. dr. J. T.
hebben: de architect mag niet een per-1 Bakker. Na de promotie hield de promo-
soonlijk monument willen scheppen. Met!tor. prof. dr. H. N. Ridderbos, tot zijn
dank haalde de scheidende voorzitter leerling een zeer waarderende toespraak,
zijn leermeesters en vrienden aan. Hij Daarin noemde hij op de goede kwalitei-
glng de geschiedenis van de wetgeving ten die deze dissertatie sieren. De hoog-
op welstandsgebied en de verschillende leraar was van gevoelen dat dr. Du Ples-
sis een goed onderwerp had gekozen en
dat bij uitzondering zelf had gedaan!
Het thema van de dissertatie is actueel,
mede in verband met de discussie over
het oecumenisch vraagstuk. Zij betrekt
ook de wereld in het gezichtsveld
de schrijver.
Bij de uitgebreide studie heeft hij
voor gezorgd het terrein goed af te ba
kenen en niet in de stof onder te gaan.
Het uitgebreide onderzoek veroorzaak
te, aldus de promotor, ook wel 'wA
I. Samkalden voor
zitter van Raad
Europese beweging
Prof. dr. I. Samkalden, oud-minister
van justitie, is gekozen tot voorzitter
van de Raad der Europese beweging
in Nederland. Hij volgt in deze functie
ds. O. T. Hijlkema op.
De raad wordt gevormd door verte
genwoordigers van belangrijke organisa
ties waaronder de vijf grote politieke
partijen in Nederland, de werkgevers-
en werknemersorganisaties, de Neder-1 Plessis die
leggen op het feit dat de exegese goed
verzorgd is en deze dissertatie ook rug-
gegraat heeft. De hoogleraar betrok in
zijn woord van lof ook de Zuidafrikaan-
ise dames, in het bijzonder mevrouw Du
-. iPlessis die er mede voor gezorgd heb- - - - -
nijverheid cn ben dat dr. Du Plessis zijn studie tot schokte zenuwen vervangen door planten. Op de
'zulk een gelukkig einde kon brengen. 1 gekste plaatsen stonden planten. We waren een
Oplossing
(Van onze parlementsredactie)
In de vergaderzaal van de
Tweede Kamer is gistermiddag
een bijeenkomst gehouden ter her
denking van de liberale politicus
en oprichter van de vrijzinnig-
democratische bond, dr. Dirk Bos,
Bijbel instituut bij Sao die honderd jaar geleden werd]
nationale predikanten. (geboren. Bij deze herdenking, ge-j
In een poging cm de protestanten oporganiseerd door het Dr. D. Bos-
de vlucht te jag-- ko""" -
de vrachtwagens
Nederlandse) kenmerken van res
pect voor het recht en de mening
rui» dfe ebi«ïl3om vTn <tae i f°nds en opgeluisterd door muziek J De^rtenïing werd bijgewoond door
JSJtobrïïSteTtdEÏ Si-van het Nederlands strijkkwartet,de
geveer tachtig personen werden gedwon-woor^ gevoerd door Tweede-
gen te vluchten nadat zij ernstig waren
geslagen Het huis van de predikant van Kamervoorzitter dr. Kortenhorst,
minister van O., K. en W. mr. Cals
en oud-staatssecretaris van sociale
zaken dr. Van Rhijn, voorzitter
van genoemd fonds.
1 de menigte te verspreiden.
Advertentie
Mej. M. H. Schenkeveld
promoveert op
Willem de Clercq
Laatstgenoemde bood aan minister
Cals het eerste exemplaar aan van
het boek, dat dr. E. van Raalte lieeft
geschreven over leven en werk van
dr. Bos. die van 1901 tot zijn over
lijden (op 54-jarige leeftijd) in 1916
lid van de Tweede Kamer en frac-j
tieleider van de V.D.B. is geweest. I Tot de samenstelling van dit boek
werd vorig jaar het initiatief genomen
!-minister-president, drs. Korthals,
enkele staatssecretarissen, de vice-pre
sident van de Raad van State, prof.
Beel, Eerste- Kamervoorzitter mr. Jonk
man, het 91-jarige oud-lid van de Twee
de Kamer K. ter Laan. die in hetzelfde
jaar als dr. Bos in de Kamer kwam
(1901) en verschillende familieden van
dr. Bos.
Aan de V.V.D.-Ieider prof. mr. P. J.
Oud is gistermiddag In het Haagse ho
tel De Wittebrug het eerste exemplaar
van de bundel Liberale gedachten, die
opstellen bevat van vooraanstaande li
beralen over dc in hun kring bestaan
de inzichten inzake levensbeginselen,
eestelijke vrijheid en verdraagzaam
heid."
staatsrecht, economische politiek
Dr. Kortenhorst. die de herdenkings
rede uitsprak, noemde dr. Bos een knap.
alzijdig politicus, een staatsman die zijn
gelegenheid van de vijfenzeventigste
verjaardag van prof. Oud. Deze werd
gisteren hartelijk toegesproken door zijn
vriend en partijgenoot minister Korthals,
die tevens het boek aanbood. In zijn
dankwoord sprak de heer Oud woorden
van vertrouwen aan het adres van de
V.V.D.-lijstaanvoerder in 1963, mr To-
xopeus.
Twee rabbijnen te
Amsterdam benoemd
ww wwwi wwv (Van een onzer medewerkers)
Linden tot stand gebracht, Nadat Bos| De kerkeraad van de Nederlands Israë-
Aan de Vrije Universiteit promoveer-, de regering op het goede spoor had ge- litische Hoofdsynagoge te Amsterdam
pedeerde) poging tot een politieke
centratie van de vrijzinnigen, met in
begrip van de sociaal-democraten (1913).
Zijn grootste bekendheid dankt dr.
iBos aan zijn baanbrekend werk als
I voorzitter van de pacificatie-commissie,
die in 1913 werd belast met het ont-
werpen van een regeling tot financiële
I gelijkstelling van het openbaar en bij-
zonder onderwijs. De onderwijspacifica-
tie werd door het kabinet-Cort
de tot doctor in de letteren mejuffrouw
M. H. Schenkeveld te Alkmaar op een
proefschrift getiteld: „Willem de Clercq
en de Literatuur". Promotor was prof.
dr. G. Kuiper.
Mejuffrouw Schenkeveld werd in 1928
te Alkmaar .geboren. Van 1946 tot 1953
studeerde zij aan ne Vrije Universiteit.
Zij was daarna conrectrix van het Chr.
Lyceum in Alkmaar en thans is zij
werkzaam als wetenschappelijk ambte
naar aan de Vrije Universiteit.
In haar dissertatie tekent zij de sym
pathieke. en erudiete Réveilman De
Clercq '17951844) in zijn verhouding
tot de literatuur. Zij behandelt zijn ge
drukte en ongedrukte literaire geschrif
ten en de talloze aantekeningen die hij
in zijn grotendeels onuitgegeven mémoi
res gemaakt heeft over alles wat hij
las. Zij laat zien hoe hij op de litera
tuur van zijn dagen en op die van
vroeger tijd reageerde en gaat zijn
smaak en zijn relatie tot de Romantiek
na. Willem de Clercq blijkt door zijn
godsdienstige ontwikkeling steeds scru
puleuzer te zijn geworden ten opzichte
van alles wat met kunst te maken had
en heeft daardoor de meeste literatuur
van zijn dagen afgewezen. Deze studie
draagt niet alleen bij tot de kennis van
het Nederlands Réveil, maar toont ook
enkele aspecten van het liberale leven
in de eerste helft van de negentiende
eeuw, toen de Romantiek in ons land
begon door te dringen.
aldus een groot politiek
delijk ideaal bereikbaar-had gemaakt",
aldus dr. Kortenhorst.
Minister Cals schetste dr. Bos
als een nuchter en idealistische
staatsman. In de combinatie van
deze eigenschappen lag zijn kracht.
Het nationale monument van de
pacificatie, dat zijn werk was, ver
toont de (volgens Huizinga typisch
Luzern vertrokken rabbijn B. Pels eervol
ontslag verleend. Door het vertrek van
rabbijn Pels en een jaar eerder van rab
bijn Ch. Cohen had de grootste Joodse
gemeente van ons land als enig geeste
lijke leider nog opperrabbijn A. Schuster.
In dezelfde vergadering benoemde de
kerkeraad tot rabbijnen van de Joodse
gemeente de heren M. Just uit Montreux
en D. Brodman uit Bene Berak in IsraëL
Rabbijn David Brodman werd in Rot
terdam op 22 maart 1936 geboren. Tijdens
de oorlog werd hij naar Theresienstadt
gedeporteerd met zijn moeder en zuster.
Na zijn kerkelijke meerderjarigheid, op
13-jarige leeftijd, vertrok hij naar de
jesjiwa (Joodse hogeschool) te Gateshead
in Engeland. Daar kreeg de heer Brod
man in 1957 de rabbinale bevoegdheid.
Hierna vertrok hij naar Israël waar hij
zich aan de grootste jesjiwa ter wereld,
Ponivel Rabbinical College in Bene
Berak verder bekwaamde. Teneinde rab
binale ervaringen op te doen was hij
onderwijl in Petaeh Tikwa gedurende
ruim een jaar dayan (hulprabbijn).
Rabbijn M. Just werd vijftig jaar gele
den in Wischnits in de Boekowina gebo
ren. Hij studeerde aan de jesjiwa te
Chust ên aan de Breuer Jesjiwa in
Frankfort a/Main waar hij rabbinale be
voegdheid kreeg. Rabbijn Just heeft te
Frankfort a/Main tevens filosofie gestu-
Berop pin gsiverk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Oldebroek: H. A. va
Bemmel, te Leerbroek; te Coevorden
(toez.): J. H. A. Doeschot, te Haarlo
(Gr.).
GEREF. KERKEN
Beroepen te Nieuw-Vennep: G. W. H.
Peddemors, te Heerde (2e beroep).
Beroepbaarstelling: classis Apeldoorn
heeft prep. geëx. en beroepbaar ver
klaard: Joh. Kroeze," kand. te Kampen.
Hij zal gaarne een beroep in overweging
nemen. Het adres is: Eisweg 69, Apel
doorn.
Kandidaten: B. Borreman, Adm. de
Ruyterweg 261, Amsterdam-W.; A. Brou
wer. Koninginneweg 156 boven. Amster-
dam-Z.; J. Dethmers, Jan Luykenstraat nuiMvu mmaiu iouo muwuc
43. Amsterdam-Z.; N. A. Schuman, Da deerd. Hij is thans als docent verbonden
Costakade 116 boven, Amsterdam-W.: j aan de jesjiwa te Montreux. De heren
zijn in verband met verdere studie niet Brodman en Just zullen begin 1963 te
Advertenties
Ümtw2m,!
nèt echt,
met plastic deuren,
ramen, Esso-pompen, enz.!
Precies op maat voor
de meeste speelgoed-autootjes. Q QA
Slechts U<vU
Vele Esso-dealers kunnen u uit voorraad leveren. En u weet het:
MET ESSO BENT U BETER UIT!
Toen vorige winter ons huis op instorten stond
omdat het dak lekte en de vloeren verzakt wa
ren, heb ik een eindeloze strijd gevoerd tegen
boze mannen, die niet wilden komen, maar die
nochtans zeer gewenst waren. Tenslotte is er
(de tranen van dankbaarheid wellen nog steeds
uit mijn ogen als ik eraan denk) wel een tim
merman gekomen om ons en ons gezin voor
wegglijden in het riool te behoeden. Maar tegen
de loodgieter heb ik de strijd verloren. Want die
wilde het dak niet op Ik heb er aanvankelijk
dakneurose van gekregen, die ik tijdens de
zomervakantie gelukkig weer te boven was. Na
de vakantie zette ik met nieuwe moed overal
weer de potten en pannen neer, die het lekwa-
ter opvingen. Toen kregen we allemaal een tic:
konden niet meer normaal lopen. Wij werden
allemaal horde-lopers. Zelfs op straat waren wij
niet meer in staat tot gewoon links-rechts voort
bewegen, zó waren wij gebonden aan hup-twee
weer een pannetje. Wij sprongen als kangoeroes
door het dorp.
Tenslotte ging dat drup-drup toch erg op onze
zenuwen werken. Het getwist van een vrouw is
als een gestadig druppelend lek, staat er in de
spreuken. Maar volgens mijn echtvriend en
hij is de man die met beide lasten ervaring
iiicviuuw uu heeB een lekkend dak erger. Toen heb ik
gezorgd heb- potten en pannen ten gerieve van onze ge-
poos dat nare gedrup kwijt, maar toen de eer
ste sneeuw dit jaar smolt kregen op hun beurt
de planten ook weer genoeg van hun niet afla
tende douche en gaven druipend de geest.
Gisteren nu liep ik langs een enorme toonzaal
van sanitaire artikelen. Dorpelingen lopen altijd
een beetje achter bij de mode; ook dat besefte
en
ik opnieuw toen ik voor die etalage stond. Want
wat zag ik? Rose badkuipen, gele w.c. potten,
paarse wastafels en gifgroene bidets. Het èèn
nog wulpser dan het andere. Ik zag baden, die
op gigantische suikeren boten leken en mij de
den verlangen naar de eerlijke houten tobbe,
waar Afke's tiental in gestopt werd. Er waren
wastafels als exotische lelies, gemonteerd op
Griekse vazer van een contrasterende kleur,
waarbij ik dacht: geef me een kanon, dan schiet
ik de hele boel in puin.
Al deze snoepjes worden natuurlijk gekocht.
Als Piet eindelijk de voetbalpool heeft gewon
nen, denkt hij: wat zal ik nou eens? En dan
belt hij de loodgieter op, laat zijn witte l
slopen en een paars aanrukken. En Marie is
pas gelukkig als ze haar kleine Marietje op een
gele w.c. kan hijsen
En de loodgieter maar draven. Het is toch
ook veel gezelliger om een bad te leveren dan
een lekkend dak te maken? Volgend jaar zijn
misschien sterretjes- of streepjesbaden en voqut
Als Piet dan weer de voetbalpool wint, neemt I
hij een sterretjesbad Kan hem wat schelen. I
Maar en dit is de hamvraag als volgend I
jaar het dak van Piet gaat lekken? Wat dan!
Wel, Piet, dan zet je je gesloopte paarse bad
maar onder de drup, jongen!
Het blijft lekken. Je kunt opbellen tot je erbij
neervalt, je kunt lokken of mokken, zet je paar
se bad of je gele bidet nu maar onder die lek
kage, heus dat is het beste Ik kan het weten.
Mijn dak lekt al een jaar
Daarom hoop ik op een fel strenge winter met j
maanden en maanden krakende vorst. Dan zal J
ik iedere niet-lekdag met vreugde plukken. I"
het voorjaar zie ik wel weer verder. Na ons dl
zondvloed, zegt de Fransman. Een heerlijk
spreekwoord.
MINK VAN RIJSDIJ&
