worden is helemaal geen kunst ZONDAGSBLAD Nieuwe leidse Courant: 1 Cornelis Doyer meent het serieus 1 ZATERDAG 1 DECEMBER 1962 Als hij in een Rolls Royce zou willen rijden en er, zo maar voor de aardigheid, ook nog een Bentley of een Lincoln op na zou willen houden, zou hij dat best kunnen doen. 't Was echt geen show van hem, toen hij een paar maanden ge leden de koopman in een zeker soort kastjes Johannes Bron een ton bood voor een aardstraal. Want morgen flitst er bij C o r n e 1 i s Doyer (Wladimirlaan 6A te Bussum) weer een nieuw idee door zijn brein en de basis voor het volgende miljoen guldens of dollars is gelegd. Toch neemt hij genoegen met een Citroën DS 19, plus ,,die goeie ouwe Mercedes 180 Die sel" van 1954, die hij 7 jaar geleden kocht voor slechts 6750 omdat ze al 50.000 km gelopen had. „In dat ding heb ik nou schik", zegt hij wat kwajongensachtig. ,,'k Reed er 350.000 km mee, liet er toen een ruilmotor in zetten, heb er al weer 250.000 km mee gedraaid en kan hem nóg kwijt voor 5 mille. In die 7 jaar heb ik er 7 maal 2Vz mille brandstof in verstookt, maar ik heb er ook 7 maal 2Vz mille aan afschrijving op I gehouden.' Hij zwaait zijn armen wijd uit elkaar boven de tafel waaraan we zijn gezeten, kijkt ons door zijn goudgerande bril aan alsof hij dat allemaal de gewoonste zaak van de wereld vindt, maar kan ons intussen niet van de vraag weerhouden, waarom hij dan toch van die Duitse wagen overstapte op een Franse. Antwoord klaar Het antwoord heeft hij meteen klaar, zoals hij in het vervolg van het gesprek op elke andere vraag meteen het antwoord klaar zal hebben. Niet een nietszeggend antwoord, maar een argument dat steek houdt, met namen en toenamen, met plaats en tijd zo ge wilt, opdat ge het kunt na pluizen en controleren. Hij noemt man en paard, komt met keihar de feiten, geeft er zelfs adressen en telefoonnummers bij, voor 't geval we ook maar even mochten twijfelen. En hij trekt er zich geen snars van aan, of hem dat ln zijn zaken wel eens schade zou kunnen doen. „Kijken onder de drempel, waar de wetenschap begint" drijf. De grond vliegt door de lucht en kom >r$l enkele tientallen mete i irder op de bodem neer. Ee uitkomst in gevallen, dat me net een gewone transporteur d stortplaats niet kan bereiken. dat hij, na 3 a 4 maanden concen tratiekamp in For bach, bij Saar- brücken, weer vrij kwam en on derdook. Door de linies Eind 1944 echter, toen de geal lieerde luchtaanvallen steeds hevi ger werden - - alle vrouwen, kinde ren en bejaarde mannen in Zwei- brücken e.o. waren al geëvacueerd werd de positie van Doyer wel heel moeilijk. Hij waagde dus een poging om, door de Duitse linies ■heen, bij de Amerikanen te ko men, hetgeen hem, ondanks de dikke sneeuwlaag die er. lag, ge- lukte. Maar de Amerikanen zagen dl2 was voor patentenng in tal hem aan voor een spion en zo van landen, verklaarde hij zich werd hij, mèt vele Duitse krijgs- bereid, eventueel een en ander te gevangenen, in de buurt van Mar- financieren. Het patent kon op seille opgesloten. Daarna werd hij niijn naam komen, mits ik hem weer op vrije voeten gesteld, ver- later 2% van m'n omzet wilde al- volgens in Parijs nog even gevan- «aan. Ik ging hiermee akkoord gen gezet en ten slotte in Amers- de overeenkomst werd schriftelijk foort, alwaar de toenmalige bnr- vastgelegd en nu toog ik naar de gemeester Boddens Hosang voor smid Efferink in Huizen om to n zijn definitieve vrijlating zorgde, transporteur samen te bouwen. Daar Doyer zijn jongensjaren Waartoe Oosthoek me 700 voor voor het grootste deel niet in Am- sterdam maar in Bussum had ge vervangen van onderdelen uiterst eenvoudig is. Dat alles is ook ge patenteerd, terwijl ik op die band- transporteurs nog twee aparte patenten heb: a) een automati sche besturing, zodat de band nooit scheef kan lopen en telkens bijstellen met de hand onnodig is; b) een speciale draagrol onder de Voorts houd ik me de laatste tijd nog bezig met een derde werktuig, de zgn. werpgraver, een graafmachine, die per uur 125 m3 grond uitgraaft en weg werkt. Voor de produktie van dit werktuig heb ik eigenlijk de ves tiging in Assen gesticht. Machines te Rotterdam! vuld. Zo'n vulling kost een paar gulden. Maar dat hoeft helemaal niet. Ik vul dat apparaatje zelf ,,Rtjk? O,'ik ,Uk bett? X Onwillekeurig dwalen onze ge dachten thans even af naar Me- thusalem, doch als Doyer erop laat volgen, dat hij negen of tien vrienden dat kunstje van goed- richting hebben opgegooid. „Ik was al rijk toen ik gewaar werd dat ik iets had wat maar weinig mensen hebben. Ik zit boordevol met ideeën, waarvan ik er nu een veertig uitgewerkt in de kast heb koop zelf-vullen ook al leerde liggen. Maar m'n ongeluk is dat laat zien hoe simpel het Ik fabrikant ben geworden en daardoor zó in beslag genomen word, dat er haast geen tyd meer over blijft, om m'n fantasie aan de slag te houden. Dat wil zeg gen, iets dat er al is, eens aan dachtig bekijken, vervolgens even nadenken en dan opeens tot de ontdekking komen, dat dat „iets" of het nu een auto is of een sigarenaansteker veel beter kan worden gemaakt, zodat het duurzamer of doelmatiger, kort- aarde wordt. De zaak uit Die Mercedes-Diesel nou bij voorbeeld, waarover ik het zo- had, die is goed. En toch gint hij fascineren. „Als je het erg eenvoudig wilt doen", gaat hij verder, „boor je eerst dwars door de aansteker heen, zodat er in de beide zijvlak ken een gaatje ontstaat. Dan neem je een kampeer-butaflesje, je haalt de brander eraf, steekt het fijne buisje van de sproeier in één van die gaatjes en laat wat van het vloeibare gas in het reservoirtje lopen. Door het ande re gaatje verdampt aanvankelijk snel een gedeelte, maar die ver damping eist zoveel warmte, dat weldra de vloeistof in het reser voirtje bevriest. In dit stadium steek je een boutje door beide gaatjes en draai je er aan weers kanten een moertje op. Voor langzamerhand te noee Dat heb ik^fabrfek lafen hermetische afsluiting iaat je die wetfn en 'k heb er bfj gezegd da" noe voorafgaan door dat ik het ze voor 15.000 aantonen. Eerst haalde mer schouders op, toen gaf men t< daarna bood men 7500, n hiermee was voor mij de zaak "iiJu.it uit. Zo ben ik altijd geweest en zo onderkant zal ik ook blijven. Afspraak is af spraak. Vandaar dat ik vroeger nogal eens van baas veranderd ben Daarover straks Kijk, hier heb ik nou een siga renaansteker, een beste, een Ron- son, die met gas moet worden ge- moertjes dan nog voorafgaan door een ringetje van rubber. Dat is Zelf heb ik het nog wat mooier gedaan, door een gaatje te boren het afsluitschroefje dat aan de de aansteker zit. Die methode is iets lastiger, maar het kin even goed. Alsjeblieft!" Hij drukt op z'n apparaatje, waardoor er een onberispelijk steekvlammet je ontstaat, biedt ons vuur voor een verse sigaar en vraagt meteen aandacht voor een andere vlam: de vlam van een automatische snijbrander. „Met zo'n ding", zegt hij, „kan je be paalde figuren in een ijzeren plaat branden, maar als die plaat niet dikker is dan 3 a 4 mm lukt het niet. Dan gaat zo'n plaat van de hitte trekken, dan komt er „floep" in de plaat, zoals wij dat noemen, en worden de figuren on zuiver. Nu zag ik eens een smid daarmee tobben en toen dacht ik bij mezelf: Als je die plaat nu eens op een bak met water legt. Ik adviseerde hem aldus en eerst zag hij er niets in, totdat hij het ten slotte toch probeerde. En het ging prachtig. Er ontstond geen „floep", ja zelfs geen heftige stoomontwikkeling, daar de hitte van de plaat te plaatselijk blijft." „Nee, ook daarop heb ik geen patent gevraagd. Waarom zou ik? In de eerste plaats heeft dat alleen zin als je er controle op kunt uitoefenen en ik heb m'n handen immers vol met die fa briek voor werptransporteurs. 'k Houd trouwens wel van een beetje concurrentie. Dat prikkelt op Jeugd f000000000000 00000000000000000000000 Alles draait om Pintas naatschappij Holland, Am sterdam. In dit boek voor de jeugd speelt een hond een belangrijke rol. Het dier is ernstig verwaarloosd en leeft een uitzichtloos bestaan aan een korte ketting onder een woon wagen. Een 12-jarige scholier, levend in het tijdperk van brom fietsen en scooters, trekt zich het lot van de hond zo hevig aan. dat hij niet rust voordat het gekwel de dier z'n eigendom is. Maar eerst gebeuren er heel wat span nende dingen en zelfs de politie moet er nog aan te pas komen. Als Frans de hond eindelijk be zit, ja, dan blijken de problemen nóg de wereld niet uit te zijn. De schrijfster illustreerde het verhaal met een aantal aardige tekeningen. Dan horen zijn jeugd. Cornells Doyer werd 17 april 1920 geboren in Amsterdam, waar zijn vader directeur was van de Ned.-Indische Handel Mij. Deze kocht wat te veel goedkope Duit se marken en ook nog een beetje ..Russen", met het gevolg, dat in 1930 de zaak op de fles ging. Voor Cornelis, die nog twee broers en twee zusters had, bleef er. niettegenstaande zijn „Köpf- chen", weinig anders over dan een ambachtsschoolopleiding. En omdat dat zo vlot ging, mocht hij daarna toch nog naar de E.T.S., de Electro Technische School, die het midden hield tus sen een ambachtsschool en een middelbaar technische school of, om het met Cals te zeggen, tus sen een lagere en hogere school. Tegenwoordig mag Doyer zich zelfs register-ingenieur noemen, daar hij later nog het nodige aan zelfstudie deed en volgens de desbetreffende bepalingen een eigen bedrijf ten minste drie jaar had geleid. Zover was het echter nog niet, toen hij. met net het E.T.S.-diplo ma in zijn zak, naar dienst moest. Al gauw brak de Tweede Wereld oorlog uit, de jonge Doyer werd er 10 mei 1940 ook door meege sleurd. doch kort na onze capitu latie liep hij weer als ..vrij" man op het Rembrandtsplein te Am sterdam. Daar hij wel voelde dat we een rare vrijheid tegemoet gingen, kocht hij een oistool. om zich bij een mogelijke vlucht naar Engeland te kunnen bevei ligen. Die wapentransactie werd opgemerkt door een kelner, die hem „verloende". zodat Cornelis veroordeeld werd tot 3lè jaar tuchthuisstraf, waarvan hij het eerste jaar uitzat in Münster en de rest in Zweibrücken. Of „uitzitten" was het juiste woord niet. Als tekenaar-con structeur werd' hij in Zweibrüc ken aan het werk gezet bij de firma Lanz, een fabriek in land bouwmachines, wat hem slechts matig bekoorde. Beter beviel hem de kennismaking met Annemarie Hauser. een meisje uit een an'i- nazi-gezin aldaar, dat hem tot veel steui; is geweest. Vooral na- woond en journalistieke aspiraties had, bood hij de heer Paree al- Proefmodel daar. hoofdredacteur van Stad en lucimvuvi Lande een uitgave van het Al- T nroefmodel klaar wat. gemeen Handelsblad, zijn diensten een appaPaat van slechts twee npr Vfifa fat^ meter lengte kwamen de heren I j g tijd later d Hollandsche Beton in Hui- werd hij daar correspondent en kiiken Ze waren niet te- '"ÏP '£je^,C,ïUSi. SS leurgesteld.'doeh me» maakte toch „Trouw tot 1950. In dit jaar Howaren daar volgens een oc- tSSIémichSide .tegelijk „fabriek voor interne transport- werktuig reeds ergens in de we- materialen waar buiswagen- reld moest bestaan en ik dus nooit vervaardigd werden voor de een patent zou krijgen. Ik weiger- spoorwegen voor tuinders etc., de te kloven, en verzocht de een bedrijfsleider. En omdat Doy- bouwfirma8 de kort te voren vast- ^de^onstructeursbloed nog gelegde overeenkomst weer onge- altijd in hem was, solliciteerde hij daan te maken voor het zesvoudige en hij werd aangenomen. Daar v dl<r«f500, dus voor 3000. Men trouwde hu tevens met^Apnemane ste^dfe hiermee dn; en ik mocht de IrSt?'er',dl€ h,1J' ?°?,s„hli j13" drie mille in termijnen betalen - tijdens de oorlog beloofd had, al want had nog steeds geen poen op 1 april 1946 uit Duitsland had en 1% jaar later kreeg ik opgehaald „Ik ben eigenlijk twee tóoh bericht, dat m'n idee wel de- keer met haar getrouwd zegt gelijk een uitvinding was. Zó stond Doyer. want die buitenlandse pa- ^us een heei stuk sterker. Ik pieren bleken hier niet geldig.... kon nu elders wel een paar cen- Bij Buiscar bleef ik niet langer ten krij.gen om in een hele reeks dan een half jaar Ze hielden zich van janden die uitvinding te laten daar namelijk niet aan hun woord beschermen en ging in het voor- en zo n woord vind ik altijd nog jaar van 1953 met m'n proefmodel belangrijker dan de centen. op bet Jaarbeurrterrein demon- Van Apeldoorn ging ik naar Van streren. Dat trok zoveel belang- Onlangs in Hilversum, een han- stelling, dat m'n buren-standhou- delsfirma in soortgelijke artikelen ders vaak niets te doen hadden, ais ik in Apeldoorn had helpen Zelfs Prins Bernhard kwam bij maken. Door mijn toedoen begon me kijken. men nu ook bij Van Onlangs te Qp die Voorjaarsbeurs verkocht fabriceren. Ik maakte de tekenin- 23 van die werptransporteurs gen, bracht voorts diverse verbe- tegen 3000 per stuk, waarbij ik teringen aan bestaande typen wa- steeds bedong, dat er 100 voor gent jes aan. maar toen de zaak mt moest woiden betaald. leder- lekker begon te draaien ging men een ging daarop in, zodat ik met knoeien met materialen. In 1952 een kapitaaltje van ƒ23.000 aan nam ik op grond daarvan m'n het werk kon. En wel met één ontslag en men staakte toen al knechtje, in een piepklein fietsen- gauw de produktie. schuurtje van de smid Slothaak in de Landstraat te Bussum. En ik V^rksvino schakelde ook Van Onlangs in, die UdAing iicentie voor me ging bouwen. Tot lichtelijke verbazing van In dat schuurtje had ik heel wat mijn moeder m'n vader was bekijks, o.a van buitenlandse toe voor de oorlog al overleden risten, die dachten met een repa- zei ik op zekere dag. dat ik zelf ratieafdeling van smid Slothaak te een fabriekje wilde opzetten. De doen hebben. Wat nu ook weer stoot hiertoe gaf een kolenboer. nie* z? ï1 wonder was, daar ik het die ik vaak had zien worstelen fne stuk gereedschap na het an- met het vullen van zakken. Ik deze ,van hem leende, bedacht een zodanig apparaatje, *n dagen tijds had ik de dat de zak tijdens het volschep- tweede machine al gereed en ook pen bleef openstaan. Nadat me JN Jran§S m6n *Z-S gebleken was dat het goed was, best Het «luuwte met lang. of ik liet ik er een partij maken bij ™oest m de Zandstraat tot uitbrei- een smid a 15 per stnk en ik dlI>f overgaan. Ik nam 4 mensen deed ze voor ƒ42 ran de hand. meër in dienst en daaraé zag ik me genoodzaakt, elk jaar naar een 't Duurde niet lang of ze wer- groter pand te verhuizen, tenein- den nagemaakt. Voor het vragen d® aan d« bestellingen van de van octrooi erop leenden ze zich Hoogovens te LJmuiden, de Delta minder goed en ik had ook géén Chemie te Vlaardingen, Stork te geld. Maar dat was niet zó erg. Hengelo, de D.R.U. te Ulft, de want ik maakte een ander model Agrarische Unie met haar vesti- van betere constructie en voorts g-ngen in 120 plaatsen, (kunst een derde model dat nóg prakti- mest) enz. enz. te kunnen vol- scher was. maar dat ik in petto doen. Met zo'n erptransporteur hield. Op die manier bleef ik de was het immers tevens mogelijk, concurrentie een slag voor. Dit te kunstmest bijvoorbeeld achterin meer. daar ik die verbeterde èn een diepe loods te deponeren. He- vereenvoudigde modellen met ,aas begon men bij Van Onlangs winst kon leveren tegen een be- opnieuw te knoeien, men weiger- drag, dat voor die andere „fabri- d* inzage van de boeken, er kanten" de kostprijs was. Hon- volgde een procesje en dat bele- Nu staat de grootste graafma chine ter wereld in Dusseldorp, het zgn. Schaufelrad. Een enorm apparaat. Een fabriek op wielen. De capaciteit van die machine be draagt 600 m3 grond per uur. Maar ik heb op papier al model II van mijn werpgraver staan, die veel en veel kleiner van om vang is dan die Duitse graafma chine en dezelfde capaciteit van Een u erplransporteur, zoals Doyei 1 die vervaardigt en zoi dienst doen in 68 landen. 600 m3 heeft. Ja ik heb zelfs mo del III reeds op papier: capaciteit 3.000 m3 per uur! ze zullen echter wel op papier b 1 ij v e n staan, om de eenvoudige reden, dat er geen afnemers voor zijn. Met mijn model III (dat ik even goed kan bouwen als model I van 125 m3) zou je de hele IJtunnel in 24 uur kunnen graven. Op voorwaarde, en nu komt het, dat er elk uur 200 spoorwagons uit gegraven grond zouden kunnen worden weggevoerd en die tun nel in 24 uur geheel zou kunnen worden gestut... Voor model I, waarvan de eer ste proefmachine al in Assen staat en die 12.500 kost, heb ik wèl klanten, o.a. Delta Chemie. Ze bestaat uit een graafkop van 1,2 meter diameter èn een trans portmachine en ze was al lèng in produktie geweest, als ik maar meer tijd had gehad om me erin te verdiepen. De reeds in pro duktie zijnde transporteurs en werptransporteurs nemen je bij na al geheel in beslag. Desondanks speelt er nu weer een idee op het terrein der elek tromotoren door m'n hoofd. Maar wat zal ik? Voor die bran che ben ik totaal niet ingericht. En heb ik eigenlijk niet genoeg aan m'n fabrieken in Naarden en Assen en m'n exportkantoor te Schiedam, vanwaar de naam Doyer en Hauser al over de hele wereld gaat. Die vrouw voegde ik aan de mijne toe, omdat ik meende dat zoiets voor een firma wel goed klonk. Ook een uitvinding! Onder de drempel Voorts zitten m'n gedachten nog al eens bij een nieuwe zwaarte krachttheorie, die ik heb voorge legd aan enkele hoogleraren en aan de Studentenvereniging „Ce res" te Wageningen. Er wordt op gestudeerd en de studenten von den m'n denkbeelden dermate in teressant, dat ze er een scriptie van gaan maken. In dit verband geloof ik. dat men veel te weinig kijkt onder de drempel waar de wetenschap begint... Éérder heb ik, gelijk al opge merkt, vele kleinere uitvindingen gedaan, die nog rustig bij me in een kast liggen. Om er nog één van te noemen: de mogelijkheid om lucifers automatisch uit een doosje te laten springen, zó, dat ze ontbranden en na dienst te heb ben gedaan, worden afgestoten. Maar ach, ik ben een halve week in Assen en verder zwerf ik tus sen Naarden, Bussum en Schie dam voor zover ik tenminste niet door Europa reis. Wat dat een rompslomp met zich mee brengt is nog veel meer dan men zou kunnen vermoeden. Met een Canadese firma sloot ik een licen tie-overeenkomst voor het aldaar bouwen van mijn werptranspor teurs. En met de Ver. Staten ben ik voor een dergelijke overeen komst in onderhandeling. Dat moet zo maar tussen neus en lippen door gebeuren. Toch leverde die Canadese licentie me in eerste in stantie 60.000 op, plus natuurlijk de steeds terugkerende revenuen van de omzet in Canada. Maar m'n tijd! M'n tijd! Kinderen op wie ik straks zou kunnen leunen, hèb ik helaas niet. En ik ben ook nog zo precies, als het om de de kwaliteit van m'n pro ducten gaat. Ik wil geen prul len, maar machines die 10 tot 20 jaar meegaan. Tegelijk moet ik dan soms weer denken aan die rnimtevaartproble- men. Ik zon het liefst een groot technisch laboratorium willen heb ben, waarin lk kan experimente ren daar lk vóór alles uitvinder ben. Maar ik hèb een fabriek... Wat doe je d'r an....??" de Sherman-iank die zich naar de overwinning vochi I I derden van die dingen heb ik kende het einde verhandeld. ming. Intussen had ik m'n gedach- In Naarden ten al weer over iets anders la ten gaan. Ik had nl. bij de we- M<tf a. het land herhaal- JUVrMn 1 die onderne- Met dat al kocht ik op het ln- istrieterrein van Naarden 1000 i2 grond, waar ik een gebouwtje neerzette van 250 m2. I11 1960 was dat ook al weer te klein en kon ik, onder zeer gunstige voorwaarden, op het mooiste punt van Assen, aan de Havenkade, 11.000 m2 grond kopen, 1 fabriek van 1250 m2 liet bou- 1. Daar werkt thans 30 man, t alleen aan werptransporteurs „gewone" band- deropbouw delijk van die grondtransporteurs in werking gezien, je weet wel van die brede schu/nlopende ban den, waarop je beneden scheppen zand of klei gooit, die dan lang zaam omhoog worden gevoerd in een vrachtauto. Een transporteur echter, die die gror.d over een bepaalde afstand door de lucht in een te dempen put gooit of over een dijk heen werpt, tje- vltwlv stond nog niet. Zo n ding heb ik üa^pórteurVdïc ïk eveneens uitgevonden. al|e gr0tc bedrijven lever. Een Ik wendde mc met m n idee groot deel van al die machines twee transportbanden bo- gaat de grens over, zodat ze op ven elkaar, die de grond ertus- het ogenblik al in 68 landen in be- sen met kracht wegknijpen tot drijf zijn. In Japan, waar ik die Srote onderneming, in casu de w erptransporteur niet paten- Hollandsche Beton Mij. m Den teerde, ging men hem nabouwen. Haag, waar diverse ingenieurs Hoewel ik het merkwaardig vind, verklaarden dat het waanzin was dat de Japanse minister van Bos- W8t ik had uitgedacht Een van beheer er toch dertig tegelijk bij de uitvoerders evenwel, D. Oost- mjj kwam kopen, hoek in Rotterdam, keek verder. En ook één der directeuren van Dat ik ook ben overgegaan tot de Hollandsche Beton stond niet de produktie van „gewone" band- zo afwijzend tegenover m'n denk- transporteurs komt omdat het beeld. Hij stelde me dan ook geen gewone zijn. Het frame be- voor, eens zo'n werptransport- staat uit zgn. „units" (eenheden) band te maken om de praktijk van 3 meter lengte, wat het aan de theorie te toetsen. En als voordeel heeft dat men een ma alles klopte moest er patent op chine van 12 meter gemakkelijk komen. kan verlengen tot 15 of 18 meter, Daar je hiervoor om te begin- enz. Bovendien zijn alle onder- Ze was een -34 tons middel zware Sherman M-4 leger- tank en ze heette Barbara. De jongens die de beman ning vormden, hadden haar die naam gegeven toen ze hen na haar vuurdoop in het Kanaal voorproefje van de komende invasie weer vei lig aan wal had gebracht. Elf Sherman-tanks waren bij die oefening verloren gegaan en drieëntwintig man waren daarbij verdronken. Maar dat „ding" van hen had het gehaald en toen ze vaste grond onder de rupsbanden voelden besloten ze het 'een naam te geven. Uit dank baarheid, omdat zij nog leef den. Ja, een naam. Big Basterd, had een van hen gesuggereerd. Big Basterd, omdat die naam precies weergaf wat ze bedoel de te 2ijn noch tank noch boot en toch beide. Maar een ander had gezegd: Barbara. En dat was het! Allemaal wa ren ze het er roerend mee eens. Barbara en opeens waren ze in gedachten weer terug in die andere wereld waar ze van daan waren gekomen, vanwaar ze naar Engeland waren over gestoken, die andere wereld, waar ze elkander voor het eerst hadden ontmoet en die zo ver weg had geschenen tot die naam Barbara werd genoemd Dit woord bracht hen weer te rug naar de dagen, waarin 7.e hun opleiding waren Die dagen waarin vooral des avonds t de week-einden niet had geleken als tha hadden ze de bus na genomen om een gaan pikken bij Lou, met die grote, dikke meid, die door iedereen Barbara werd genoemd, gekheid hadden ge maaktBarbara, natuurlijk. Barbara. En vijf Amerikanen gingen met de Sherman-tank Barbara genaamd de oorlog in. In de de steden, vroege morgen van de zesde ju ni 1944, kort nadat de grijze schemering van het eerste och tendgloren had moeten wijken voor het morgenlicht, reden zij het strand van Normandië op. De opdracht, die ze hadden was gelijk aan die van alle andere onderdelen van de geallieerde legers: vecht tot de vijand is Elf maanden later hadden ze die opdracht uitgevoerd en kon den de wapens in tank Barbara op veilig worden gesteld en het vuren gestaakt. Ze stonden toen in het centrum van Maagden burg aan de Elbe. Ze waren dwars door Frankrijk, België en Nederland gereden, ze hadden zware gevechten moeten ieve- ren en ze hadden verliezen gele den. Het was een lange weg geweest sinds ze de haven van Portland hadden verlaten, en een verschrikkelijke weg. En de commandant van het tankbatai- jon. waarbij Barbara was inge deeld, schreef later: mocht ■ereld eens het werkelijke verhaal Ding begonnen. en tijdens zo dichtbij ans. Toen aar de stad biertje te Het verhaal is geschreven. De Amerikaan Wayne Robinson, die als lid van een tankbemanning in de tweede wereldoorlog vocht, heeft de feiten in een boek bij eengebracht. Barbara heet dat boek en het is. door R.A.D. Ane- maet in het Nederlands vertaald, uitgegeven door Hollandia N.V., Baarn. Barbara het verhaal van een ..ding" van staal en van mannen, die harder moesten zijn dan dat staal. Het verhaal van mannen met wie de dood bijna een jaar lang het spel van kat en muis speelde en die leerden vreugde te bleven aan de sim pelste gebeurtenissen van elke dag. En mannen, die verknocht waren aan hun tank, dat mach tige, manhaftige en militante, grommende, angstaanjagende monster, waaraan ze hun leven hadden toevertrouwd. Ze waren er mee langs de we gen gegaan, door de dorpen en j- _i.j -- hadden er mee bressen in de fronten van dc vijand geslagen en het had hun bescherming geboden. Met Barbara hadden ze hun triomftocht door de bevrijde ge bieden gemaakt en waren ze toe gejuicht door een dankbare be volking. Einde Maar in Maagdenburg aan de Elbe kwam het einde. Het ba taljon werd gedemobiliseerd. Het zou niet langer voortbestaan be halve dan in de annalen en in de herinnering van hen die er bij hadden gediend en in leven wa- ren gebleven. Maar nog eenmaal zouden de I tanks van het bataljon aan zijn commandant voorbijtrekken. Als I afscheidsgroet. En bij die tanks I was Barbara „Zij kwam langzaam door de I straat van de slad aan de ri vier aanrijden, bestuurd door een vreemde. Haar luiken stonden wijd open alsof zij de enige be manning. die zij had gekend te- rug verwachtte. Het kostte haar 1 moeite om de rest bij te houden, want ze was moe en versleten. Ondanks dat bewoog ze zich met de haar eigen ontembare trots, vastberaden, zelfs al zou deze weg het einde voor haar betekv- Ongeacht hetgeen haar aan I "an die weg wachtte, 1 rwaarts gaan als de haar soort, met alle energie, die nog in I het einde laatste kracht Ze de haar laten kijken en hen op merkingen laten maken bij de ontdekking van de twee kleine schroeven die nog steeds uit haar achterste staken. De nieuwsgie rigen mochten naar haar pant ser vol deuken kijken, naar haar gescheurde zandzakken, naar het vuil en de modder, die aan haar kleefden, en naar het kleine ron de gat dat daar zo keurig in de linkerkant van haar koepel was geboord. Ze mochten zich ook 1 over 'haar verbazen als ze haar I naam zouden lezen in dat korte 1 ogenblik dat ze voorbij zou trek ken om voor goed vergeten te I worden de tank die Barbara I heette. Zij bleef rollen".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1962 | | pagina 13