Jlieuiue friJtsdjc (üimrant
ROUW OM MOEDER DES VADERLANDS
Beatrix
morgen
keert
terug
Prinses Wilhelmina is hedennacht in vrede ontslapen
in
Bijzetting
eerder dan
Delft niet
dinsdag
Witte begrafenis kan
worden verwacht
Minister-president in
nacht gewaarschuwd
Programma's
radio en TV.
gewijzigd
Commentaar
WOENSDAG 28 NOVEMBER 1962
KANTOREN: Steenstraat 37.
TELEFOON: alle afdelingen 31441.
KLACHTENDIENST: bezorging 18—19 u
ADVERTENTIES: 0,20 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting).
POSTREKENING: 58936.
Drieënveertigste jaargang no. 12644
CHRISTELIJK-ISATIONAAL DAGBLAD
„Stantoastitfj is qlitbleoen
myn hert ia legljenspott"
„Ik heb de goede strijd gestreden
ik heb mijn loop ten einde
[gebracht,
ik heb het geloof behouden."
2 Timotheüs 4:7
(Van onze speciale verslaggever)
SMARTELIJK IS HET VERLIES dat land en volk heeft getroffen
door het overlijden van Ii.K.H. Prinses Wilhelmina. Vannacht om
één minuut voor één ontsliep de eerbied en respect afdwingende
„Moeder des Vaderlands", die de laatste jaren zo teruggetrokken op
paleis Het Loo in Apeldoorn leefde, na Nederland gedurende een halve
eeuw in voor- en tegenspoed te hebben geregeerd. De hele wereld heeft
haar als vorstin gekend, de hele wereld heeft haar in de oorlogs- en
crisisrijke jaren van haar lange regeringsperiode leren kennen als een
standvastige, karaktervolle persoonlijkheid, die door een geheel eigen
stijl opviel.
De gezondheidstoestand van de 82-jarige Prinses liet de laatste dagen iets te wen
sen over. Dat het einde zo spoedig kwam, had niemand verwacht, wat onder meer
ook bleek uit het feit, dat Prinses Beatrix haar wereldreis volgens programma
voortzette, terwijl Prinses Irene dezer dagen weer naar Engeland terugkeerde.
Het eerste communiqué, dat ons vanmorgen om één minuut voor zeven bereikte, was afkomstig van het
particulier secretariaat van H.M. de Koningin. Het bevatte slechts één regel, namelijk dat Prinses Wil
helmina in vrede was ontslapen.
Het tweede communiqué was afkomstig van de behandelende geneesheren van de Prinses, de arts M. J.
de Bruyn Kops Akkerman en professor dr. D: Durrer. Het luidde:
„Hedennacht is Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Wilhelmina in haar slaap overleden. In de laatste
weken waren bij haar verschijnselen opgetreden van een hartaandoening, welke, vooral gezien de hoge
leeftijd van Hare Koninklijke Hoogheid, als zeer ernstig moesten worden beschouwd. Ondanks de lichte
verbetering nam de ziekte gisteren een ongunstige wending. De geleidelijke achteruitgang van de reeds
slechte algemene toestand werd daardoor versneld".
In verband met de zorgelijke toestand van Prinses Wilhelmina
toefde H.M. de Koningin, voor zover haar verplichtingen dit toelieten,
op paleis Het Loo. Daar heeft zij ook de afgelopen nacht doorgebracht.
Prins Bernhard was met de Prinsessen Margriet en Marijke op paleis
Soestdijk. Zij zijn vanmorgen omstreeks half tien op Het Loo gearri
veerd. Prinses Irene wordt in de loop van de dag uit Engeland in Ne
derland terugverwacht. Zij bracht enkele dagen geleden nog een be
zoek aan haar grootmoeder, waarna zij naar Groot-Brittannië terug
keerde. Zij verbleef daar bij haar tante, Prinses Alice, Gravin van
Athlone.
Zowel Hilversum I als Hilversum II betrachtten vanmorgen verschil
lende malen stilte, terwijl veel programma-onderdelen door ernstige of
gewijde muziek werden vervangen. Om half elf vanmorgen kwamen de
vertegenwoordigers van alle omroepverenigingen bijeen om zich over
de programma s van de komende dagen te beraden. Radio Veronica
heeft vanmorgen in verband met het overlijden niet uitgezonden.
dat in elk geval de tot 4 december
aangekondigde programmapunten Vc
Prins Bernhard zijn afgelast. De Prii
zou van 30 november tot 4 december
in Brussel een vergadering leiden va
de Internationale Paardensportveren:
ging.
Vlaggen halfstok
Overal in het land zijn, na hef
bekend worden van 't droeve nieuws,
de vlaggen halfstok gehesen. Bijna
roerloos hingen zij in het trieste na
jaarsweer. Tal van gemeenteraden
zijn in bijzondere vergadering bij
eengeroepen. Vele activiteiten met
een enigszins feestelijk karakter zijn
uitgesteld.
Ook Koning Boudewijn en Konin
gin Fabiola hebben hun werkzaam
heden aangepast aan het overlijden
van Prinses Wilhelmina. Het be
zoek, dat zij vanavond zouden bren
gen aan het Belgische filmfestival
in Antwerpen, hebben zij afgelast
Men mag er rekening mee houden.
Irene terug
Prinses Irene, die sinds begin van
deze maand bij Prinses Alice, de Gravin
van Ahlone. in Londen logeert zou
vanmiddag m verband met de dood van
Prinses Wilhelmina met een lijnvlieg-
tuig naar Nederland terugkeren. De
81-jarige Prinses Alice is een nicht
van Koningin Elizabeth van Engeland.
Prinses Irene zou volgens plan van
middag omstreeks twee uur uit Londen
vertrekken.
Eurovisie kijkt
2 jaar vooruit
Al schrijven we nog 1962. de Euro
visie kijkt al twee jaren vooruit en
heeft, in overleg met het comité voor
de Olympische Winterspelen in Oosten
rijk, al nauwkeurig vastgelegd wat en
hoeveel er zal worden uitgezonden
van die spelen.
Behalve de openings- en sluitings
ceremonie in Innsbrück zullen in to
taal 30 uren rechtstreekse uitzending
via het Eurovisienet zijn toegestaan.
Voorts zullen dagelijks uitgebreide
filmopnamen beschikbaar worden ge
steld; deze kunnen de Eurovisielanden
rar believen afnemen.
Bovendien zullen nog de halve fina-
s en de finale van de ijshockeycom-
petitie rechtstreeks worden uitgezon
den.
Wat dit betreft is dus alles al in
nen en kruiken, inclusief de ove
komst betreffende de betalingen
Prinses Beatrix zal morgen, don
derdag, naar Nederland terugkeren
om de begrafenis van prinses Wil
helmina bij te wonen. Dit is heden
medegedeeld door een woordvoer
der van het Nederlandse consulaat-
generaal in Hongkong.
Het bericht van het overlijden
van de Prinses werd vanmorgen
pas om zeven uur bekend gemaakt,
omdat eerst prinses Beatrix tele
grafisch op de hoogte moest wor
den gesteld van het overlijden van
haar grootmoeder. In het telegram
werd tevens geadviseerd, onmid
dellijk naar Nederland terug te
keren.
Het staatsbezoek van zes dagen, dat
prinses Beatrix aan Japan zou brengen,
is afgelast. Mogelijk doet de Prinses
echter Tokio wel aan op de terugreis
naar Nederland, via de Poolroute.
Toen het bericht van het overlijden
van prinses Wilhelmina in Hongkong
werd ontvangen, maakte de Prinses net
een tochtje in de omgeving. Tijdens
het lunoh-oponthoud in het district
Castlepeak zou prinses Beatrix, naar
werd vernomen, van de dood van haar
grootmoeder op de hoogte zijn gesteld.
De „Union Jack" op het gouverneurs
gebouw. waar de Nederlandse Kroon
prinses tijdens haar verblijf in Hong
kong haar intrek had genomen, werd
onmiddellijk na ontvangst van het over
lijdensbericht tot halfstok neergelaten,
evenals de Nederlandse driekleur, die
gewoonlijk wappert vanaf de vijftiende
verdieping van het gebouw, waarin het
Nederlandse consulaat-generaal geves
tigd i3.
Prinses Beatrix, die op 24 november
voor een particulier bezoek in de Brit
se kroonkolonie arriveerde, zou oor
spronkelijk op 30 november naar Japan
zijn. doorgereisd, waar zij o.m. het Ja
panse keizerlijke paar zou ontmoeten.
Aangekondigd was voorts dat Prins
Bernhard op 6 december naar New
York zou vertrekken om voor de ca
detten van de Amerikaanse militaire
academie te West-Point een rede te
houden over „De Atlantische Gemeen
schap en de E E.G." en om de twaalfde
Bilderberg-conferentie voor te bereD
overlijdensakte van Prinses Wilhelmina
nog niet ingediend. De verwachting is,
dat dit eerst morgen zal gebeuren. Toen
koning Willem III in 1890 in Apeldoorn
overleed, werd de overlijdensakte on
dertekend door de toenmalige ministers
van koloniën en justitie, die daarvoor
persoonlijk naar het Apeldoornse ge
meentehuis kwamen.
DE bekendmaking van de datum van de begrafenis van Prinses Wil
helmina is niet voor morgen te verwachten. Aangenomen wordt, dat
de bijzetting in de Koninklijke grafkelder in de Nieuwe Kerk in Delft
niet voor volgende week dinsdag zal plaats hebben. Verwacht kan wor
den, dat het een witte begrafenis zal zijn.
Zoals bekend, heeft Prinses Wilhel
mina reeds in haar boek „Eenzaam
maar niet alleen" medegedeeld, dat zij
evenals Prins Hendrik in 1934 in
het wit begraven wilde worden.
De Prinses schreef in haar boek:
„Mijn man en ik hadden reeds lang voor
zijn heengaan herhaaldelijk samen ge
sproken over de betekenis van het ster
ven en over het daaropvolgende eeu
wige leven. Wij hadden beiden de ge
loofszekerheid, dat de dood de ingang
tot het leven is en elkaar daarom be
loofd. dat onze begrafenis geheel in hel
wit zou geschieden".
Prinses Wilhelmina heeft gedurende
de periode van hofrouw, die na hel
overlijden van Prins Hendrik werd af
gekondigd, zich in het wit in het open
baar vertoond.
De voorbereidingen voor de plechtige
uitvaart van Prinses Wilhelmina zijn
onmiddellijk na het overlijden van de
Prinses ter hand genomen door de op
perceremoniemeester van het Huis van
de Koningin, lt.-generaal Pahud dp
Mortanges, die met zijn medewerkers at
in de zeer vroege ochtenduren in zijn
werkvertrekken op het paleis Soestdijk
bijeen kwam om met de vele speciale
regelingen die moeten worden getroffen
voor de periode van rouw en de uit
vaart zelve een begin te maken.
Over de uitvaart moesten volgens of
ficiële woordvoerders de voornaamste
gegevens worden afgewacht, omdat aan
genomen mag worden, dat het testa
ment van de overleden Prinses daarom
trent een aantal uitdrukkelijke wensen
inhoudt, die strikt in acht zullen wor-
Wanneer de opening van het testa
ment zou geschieden, was bjj de rege
ringsvoorlichtingsdienst, die thans met
alle voorlichting in verband met hei
overlijden en de uitvaart is belast,
woensdag aan het eind van de morgen
nog niet bekend.
Grafkelder
De burgemeester van Delft, de heer
D. de Loor. is tevens commissaris van
de Koninklijke grafkelder in de Nieuwe
Kerk. In deze grafkelder der Oranjes
zijn reeds veertig vorsten en vorstinnen
bijgezet. De laatste stadhouder* Prins
Willem de Vijfde, die in 1806 stierf werd
in de kathedraal van Brunswijk in
Duitsland begraven, maar sinds 1958
rust echter ook zijn stoffelijk overschot
in de Koninklijke grafkelder, nadat het
vanuit Duitsland naar vaderlandse bo
dem was overgebracht.
Rond het praalgraf van Willem dei
Zwijger in het koor van de Nieuwe;
Kerk bevindt zich een viertal monu
menten voor telgen uit het Oranjehuis,
die in het buitenland zijn overleden en
wier stoffelijke resten in de loop der tij
den naar deze kerk zijn overgebracht.
Het praalgraf zelf is het bekende mees
terwerk van Hendrik de Keyzer.
Liefdadigheidsactie
via Telstar
De afgevaardigde van de Zwitserse
omroep, de heer Marcel Bezencon.
heeft in de jongste vergadering van
de Europese Radio Unie in New York
het voorstel gedaan, een intercontinen
tale liefdadigheidsactie op touw te
zetten via Telstar-uitzendingen. Euro
pa en Amerika zouden dan samen
kunnen werken in de opzet ervan.
De bedoeling is, kijkers in beide
werelddelen op te wekken geld te
zenden voor een nader te bepalen
i.goed doel" dat buiten beide wereld
delen moet worden gevonden.
Het voorstel werd met sympathie
ontvangen, maar er werd nog geen be
slissing genomen over de uitvoering
ervan. Sommige afgevaardigden waren
van mening dat er binnen de landen
zelf al voldoende acties worden ge
voerd. anderen achtten het juister,
zulk een plan te ontwikkelen als er
zich ergens in de wereld een ramp
zou hebben voorgedaan waarbij zulk
een actie gerechtvaardigd zou zijn.
In de loop van dc naclit heeft het
kabinet van de Koningin als eerste
prof. De Quay van het overlijden van
Prinses Wilhelmina op de hoogte
gesteld. Met bericht kwam als een
volslagen vcrrassing.Weliswaar werd
de regering in de afgelopen dagen
regelmatig op de hoogte gesteld
over de toestand, maar er was gis-,
teravond geen enkele aanwijzing, dat
het overlijden van de Prinses nog
zo plotseling een feit zou worden.
De minister-president begaf zich te
gen acht uur naar de studio van de
Nederlandse Radio Unie in het Noord-
einde om over beide zenders een her
denkingswoord te spreken. Kort daarop
werd contact opgenomen met de voor
zitters van de Eerste en de Tweede
Kamer, teneinde te bespreken op welke
wijze de volksvertegenwoordiging haar
deelneming zal betuigen naar aanlei
ding van het overlijden van de Prinses.
Zn verhand met het overlijden van
Prinses Wilhelmina komen vandaag alle
aangekondigde televisieprogramma's,
dus ook dc reportage van de voetbalwed
strijd VasasFeijenoord, te vervallen
Ze worden vervangen door een natio
naal programmadat om 17.00 begint
met een extra uitzending van het N.T.S.-
journaal, om 17.05 uur gevolgd door een
aangepast programma voor de kinderen
Na afloop hiervan wordt een overzicht
gegeven van het gewijzigde avondpro
gramma.
De VARA en de NCRV die vandaag
de radioprogramma's verzorgen staakten
vanmorgen hun uitzendingen. Op de
hele uren werden nieuwsberichten uit
gezonden. De leiding van beide omroep
verenigingen heeft zich over de verdere
programmering voor vandaag beraden.
Het NTS-programma van hedenavond
ziet er thans als volgt uit-
19.30 uur: Herdenkingstoespraak door
de miniser-president, dr J. E. de Quay.
19.40 uur: Het Hollands Srijkkwartet.
20.00 uur: NTS-joumaal binnenland,
20.10 uur: Het Hollands Strijkkwartet,
20.20 uur: „Moed, beleid en trouw'',
filmdocumentaire over het leven van
Prinses Wilhelmina,
21.05 uurGedichtenprogramma,
21.35 uur: Tibor de Machula, cello,
21.50 uur: Persoonlijke herinneringen
22.15 uur NTS-joumaal en weerover.
zicht
22,30uur .'Slotwoord.
Europees systeem
voor kleuren-tv
In Londen confereren deskundigen
uit verschillende West-Europese lan
den. t.w. Engeland. Duitsland. Frank
rijk, Italië, Nederland en Zwitserland
over het systeem, dat de Eurovisielan
den zullen gaan volgen by de toekom
stige uitzendingen van kleurentelevisie.
Het is van belang dat alle landen
eenzelfde systeem zullen voeren, omdat
kleurentelevisie een dermate kostbaar
project is, dat in het begin samenwer
king van de landen zal zijn geboden.
De conferentie wordt in Londen ge
houden op uitnodiging van de televi
siesectie van de BBC, aangezien de
Engelse tv reeds gevorderde experi
menten heeft bereikt en daarin dus
veel verder is dan alle andere West-
Europese landen.
De BBC heeft er dus belang bij, dat
er spoedig een besluit wordt genomen
over het in te voeren systeem. Er wor
den besprekingen gevoerd over de mo
gelijkheden van een Frans en Ameri
kaans systeem, maar tot een besluit is
het nog niet gekomen.
■yKEEMD is het
te moede, nu
wij weten dat Prinses Wilhel
mina van ons is heengegaan.
Weliswaar had zij zich, na de
overdracht van de regering op haar
dochter, teruggetrokken in de stilte
van haar paleis, maar wij wisten
haar nog in ons midden. Wij wisten,
dat zij leefde onder haar volk, en
wij wisten dat haar leven een mee
leven was.
Nu en dan nog had zij een bood
schap aan haar volk laten uitgaan.
Waren er vraagstukken, die haar
in het bijzonder bezig hielden, dan
droeg ze haar gevoelens over waar
van wij niet in het onzekere waren
dat zij rechtstreeks uit het hart
kwamen. En wat zij ons eveneens
heeft geschonken, waren haar me
moires waarin zij nog eens tot ons
kwam zoals zij was, menselijk en
groot, doch nederig voor haar
God. Prinses Wilhelmina is voor
ons geweest een landmoeder in de
volle zin des woords. Haar rege
ringsperiode is een lange geweest
en tevens een zeer veel omvattende.
Ons Nederlandse volk is daarbij
het voorrecht beschonken geweest
van een treffende evenwichtigheid
ln het hoogste regeringsgezag.
Dit heeft het mede mogelijk ge
maakt, dat de voortgang in deze
eeuw, hoe stormachtig op zichzelf,
kon worden verwerkt. Aan de Ko
ninklijke baar staat naast de Ko
ninklijke familie een eensgezinde
natie, een eensgezind volk, zich
één wetend in weemoed en dank
baarheid tevens.
Onkreukbaar en met volledige
wegcijfering van zichzelf heeft Ko
ningin Wilhelmina haar hoge plich
ten vervuld. Te mogen leven in een
gezond en sterk democratisch be
stel, waarin de machten op juiste
wijze tegen elkaar zijn afgewogen,
waarin gezag heerst en vrijheid
wordt beleefd, is wat wij aan haar
verschuldigd zijn.
Gode oprecht dankbaar voor het
geen Hij ons volk in Koningin Wil
helmina heeft willen schenken, ge
denken wij haar als volk in op
rechte en innige liefde.
TN DE hartverwarmende actie voor
„Het dorp" heeft ons anders zo
rijk geschakeerde volk opnieuw be
wezen hoe het één en eensgezind is
in betoon van genegenheid en lief
de. zo dikwijls daartoe reden en
aanleiding is. En is er geen reden
tot offerbereidheid jegens wie,
menselijkerwijs gesproken, veel ge
luk in het leven moeten ontberen?
Wat ons in deze actie biizonder
getroffen heeft, was de liefde tot
de medemens die eruit sprak. Ze
ker, soms was er wat onvermijde
lijke luidruchtigheid. En steeds
weer moest men onder de indruk
komen van de macht, die er schuilt
in het middel van de televisie- Maar
wat hier loskwam, wat hier werd
losp-ebroken. was toch een brok
liefde en sympathie Men behoort
blii te ziin, omdat dit mogelijk is
onder mensen-
Iemand zei tot ons: „Deze actie
is een weerwoord geweest van het
Nederlandse volk on bepaalde as
pecten in het befaamde Luikse pro
ces". En inderdaad, het was het he-
warendc en beschermende mede
dogen, dat hier naar voren kwam:
een nogen om steenties bii *e dra
een in een gemeenschappelijk dra
gen en aanvaarden van menseliike
verantwoordelijkheid. Is het niet
iets om God dankbaar voor te ziin.
Die imm®rs ons m<msen dit in het
hart heeft gegeven?
U'en hogedrukgebied met centrum na-
bij Ierland neemt in omvang af.
Tegelijkertijd beweegt een in betekenis
toenemende depressie tussen IJsland en
Schotland in de richting van Scandi
navië. Tengevolge van deze omwikke
ling zal morgen met zwakke tot matige
westelijke winden zachte lucht van de
Noordzee worden aangevoerd. Aan de
achterzijde van de depressie stroomt
koude arctische lucht naar het zuiden.
Deze lucht kan Nederland morgen niet
bereiken.
De Bilt verwacht tot donderdag-
Half tot zwaar bewolkt en overwe
gend droog weer. Vanavond en van
nacht plaatseiyke mist. Zwakke tot
matige wind uit westelpke richtin
gen, in het Waddengebied later toe
nemend tot vrij krachtig.
Weinig verandering in tempera-
Opgemaakt te 11.15 uur.)
Donderdag 29 november: zon op:
8.22, onder 16.34, maan op: 10.13, on
der 18.33.
Dinsdag 4 dec.: eerste kwartier.
