rmt
ijk
Aanvaring in dichte
mist: 37 doden
Deense atoomgeleerde
Niels Bohr overleden
In oorlog naar
V.S. gevlucht
Twee ongelukken: twee
maal drie doden
Nieuw-Guinea
Beatrix bezichtigt brug
over rivier de Kwai
DF GROTE
MUITERIJ
BOUNTY
Jeruzalem en
Den Haag
lik geho
Huis
servatie
■bach
S geboe
:rvatieï
n met
«rug, t<
rvielen
leidspar
cornm
geen
kiezinfi
lag:
MAANDAG 19 NOVEMBER 1962
Dum-vraag 314
(Eerste publicatie)
Met behulp van variatie en onmid
dellijke dvjang, weet wit in deze
stelling op verrassende wijze te win
nen.
A. A. Polman te Halfweg is de
ïuteur.
Wit is aan zet.
Zwaar stormweer teistert Europa
Pröppe:
e dienj!
g uit di
'etuiginj
ider gt
aan de;
Schaak-vraag 314
In de partij dr. BlaznyMikulka
was zwart aan zet. De stand was op
dat moment, wit: Ke2, Da4, Tal en
hl, Lel en fl, Pf3, pi a2, b2, c4, e3,
eb, f4 en h2; zwart: Kc8, Dg4, Td8
en h8, Lb4, Pc6 en g8, pi a7, b7, c7, f7,
g7 en h7. Zwart speelde 1Pc6x
e5! Wit had geen enkele mogelijkheid
om zgn paard op f3 te dekken en
moest dus wel op e5 slaan: 2. f4xe5.
Er volgde 2Dg4xc4f; 3.
Ke2f2, Lb4elf en wit kon op
geven wegens dameverlies.
Drie er bij,
irat worden ilj?
1. solo wordt zonder t
5. ver
6. nat
7. beet
8. rest
9. meel
10. genet
11. kreet
12. den
13. vers
uitstalling.
stad in Gelderland.
gelogen kwaad.
vlijtig.
evenmens.
kruisnet.
werklijst ener school,
zinnebeeld,
plaats in Zeeland,
plaats in Gelderland,
hetzelfde,
zenuwachtig.
Bij elk der bovenstaande woorden
irie letters bijvoegen en zodanig
plaatsen dat er nieuwe woorden uit
ntstaan. De beginletters vormen dan
a zegswijze.
OPLOSSING VORIGE PÜZZEL
Hor.: 1. Herten-eva, 2. Orleans-el,
J, N.M.-Peter-E.K., 4. Deen-eland,
5. el-drek-pro, 6. roe-orde-a.k. 7. dol-
smet-ik, 8. postuur-nu, 9. atlas-raam.
Vert.: 1. honderd-pa, 2. Ermelo-
oot, 3. R.L.-pedel-s.l., 4. teen-ros-ta,
5. ea-teer-mus, 6. nn-elk-deur, 7. es-
ra-pet-Ra, 8. veen-Rai-na, 9. alk-
Dokkum.
TN het afgelopen weekeinde heeft
A in vrijwel geheel West-Europa
een zwaar stormweer gewoed, als
gevolg waarvan talrijke schepen
nood kwair«u te verkeren en
sommige gevallen aan de grond lie
pen of zelfs zonken. Een ware ramp
voltrok zich voor de haven
Japanse kustplaats Kawasaki (bij
Tokio) toen een Noorse en een Ja
panse tanker met elkaar in aanva
ring kwamen. Men neemt aan dat
alle 37 opvarenden van de Japanse
tankboot om het leven zijn gekomen.
De opvarenden van het Noorse schip
konden de haven veilig bereiken.
De aanvaring tussen de Noorse tan
ker Tharald Brovig (21.634 ton) er
de 1.972 ton metende Japanse boot
Moenakata Maroe vond plaats
zeer dichte mist. Aanvankelijk brak
op beide schepen (de Noor
en de Japanse tanker was geladen
met benzine) brand uit, doch men wisl
het vuur op de Noorse tankboot spoe
dig te bedwingen, terwijl de Moena
kata Maroe geheel uitbrandde. Ook
voorbijvarende schepen werden door
27 drijvende brandspuiten gingen de
het vuur aangetast. Niet minder dan
enorme vuurzee te lijf.
Volgens havenfunctionarissen vonden
er dit jaar op deze plaats reeds tv
aanvaringen plaats, die alle echter
minder ernstige aard waren De haven
van Kawasaki is daar bijzonder smal
en moeilijk bevaarbaar, zo verklaarden
zij.
Even buiten de haven van NaDels
gistermiddag het 5.123 ton metende Brit
vrachtschip Ashanti Palm gezonken,
nadat het schip in de nacht van zaterdag
op zondag tegen een pier lek was ge
slagen. Het schip was zaterdag kort
middernacht uit Livomo in Napels
aangekomen op weg naar West-Afrika.
Het ging buiten de haven voor anker
omdat er een zware storm in de Golf
üskaje stond, maar enige tijd later
werd het van de ankers geslagen waarop
het afdreef en tegen de stenen van een
pier lek werd geslagen. Een poging om
Witte hond beet ook
vierde slachtoffer
Het is vrijwel zeker, dat de 60-jarige
Amsterdamse loodgieter J. Rükhoff. die
vorige week dinsdag aan hondsdolheid
is overleden, op 27 juli gebeten is' door
het kleine witte hondje, dat ook de 3-
jarige Adri Echthuizén (het eerste
slachtoffer van de rabies) die dag beet.
De Amsterdamse GGD is tot deze
clusie gekomen, nadat nog eens n
keurig is nagegaan op welke data de
loodgieter bij diverse klanten werkzaam
heden heeft verricht. Zelf had hij
melijk opgegeven dat hij op 30 juli
gebeten. Gebleken is nu dat hij bij
klant op de 27ste en de 30ste juli is
weest. Voorts beschikt men over een
klaring van een polltie-agente. die op de
27ste op een kruispunt dienstdoende
man met een wit hondje in zijn auto
heeft waargenomen. De heer Rükhoff
heeft een op straat zwervend wit hond
je opgepakt en enige tijd in zyn wagen
gehad.
het schip de haven van Napels binnen
te slepen, mislukte. Alle 45 opvarenden
van de Ashanti Palm konden worden
gered.
Voor de ingang van de Britse haven
plaats Seaham is zaterdagavond een
reddingboot omgeslagen, bü de terugkeer
van hulpverlening aan een vissersboot.
Volgens tot nu toe bekende gegevens
zijn twee van de negen opvarenden ge
red.
Zaterdagavond is ter hoogte van
Stockholm het Nederlandse motor
schip Jakob Teekman (513 ton) aan
de grond gelopen. De kapitein heeft
gemeld dat er geen onmiddellijk ge
vaar voor de bemanning bestaat. Uit
Stockholm is een reddingboot vertrok
ken om hulp te verlenen.
Een vaartuig van de Amerikaanse
kustwacht heeft gisteren twee lijken
van bemanningsleden van de Captain
George, de Griekse tanker die woens
dag in brand vloog, uit het water ge
haald. Er drijven er nog verscheidene
rond. die door het vaartuig zyn waar
genomen. Zoals gemeld, worden nog
achttien bemanningsleden van de 25
vermist, nadat hun reddingboot was
omgeslagen. De tanker drijft nog
steeds.
TVE WERELDBEROEMDE Deense
atoomgeleerde prof. Niels Bohr
jVTlET twee zoals aanvankelijk
-was bekend gemaakt doch
drie personen verloren zaterdag het
leven, doordat de (geleende) auto,
waarin zij zich bevonden, op een
niet met waarschuwingsborden be
veiligd particulier overpad te Bab-
berich onder de trein uit Duitsland
kwam. De slachtoffers werden 7 a
800 meter meegesleurd.
Het zijn de 36-jarige H. Kruis, zijn 22-
jarige zuster, mej. R. Kruis (beiren uit
Babberich) en haar 23-jarige verloofde
J, G. W. Centen uit Gaanderen. De
spoorweg Zeven aarEl ten was uren la
ter nog versperd.
De zogenaamde „dodenweg" langs
ie Zuid-Willemsvaart tussen Veghel en
Beek en Donk, die békend staat om de
vele ongelukken, die er gebeuren
de weg loop vlak langs het water en is
onvoldoende beveiligd heeft zater
dagmiddag weer drie slachtoffers ge-
eist.
Een personenauto met drie inzitten
den. de 30-jarige heer L. A. A. M. Aarts,
hoofd van de lagere school te Horst, zyn
Interim-regeling
invaliden 1 jan.
in werking
De interim-regeling voor invaliditeits-
tentetrekkers zal per 1 januari 1963 In
Werking treden. Mocht het onverhoopt
"wnogelyk blijken de wet voor die dag
m het Staatsblad te krijgen geplaatst,
dan zal de regeling een terugwerkende
«acht hebben tot die datum. De vaste
commissie van sociale zaken en volksge-
'ondheid uit de Tweede Kamer had zich
bereid getoond mee te werken aan een
to snel mogelijke behandeling van de
•inderdaad belangrijke en urgente so
ciale maatregel", er op vertrouwend dat
de wet 1 januari in werking kan treden.
Mede hierin heeft minister dr. G. M. J
Veldkamp nu aanleiding gevonden deze
datum in de wet zelf vast te leggen.
Een correctie wordt aangebracht ten
•«uien van de becijfering van het
uitkeringspeil. Was uitgegaan van een
indexcijfer van 162, thans is gebleken,
dat dit cijfer 163 moet zijn, waarmee
de uitkeringsbedragen zijn gebaseerd oo
«en Jaarloon van ƒ4.900,—.
By nadere overweging is de minister
«ar aanleiding van opmerkingen van
de vaste commissie tot het oordeel ge
komen, dat het juister is met betrekking
int de terugvordering van teveel of ten
onrechte genoten bijslag ingevolge et*
interim-regeling dezelfde maatstaf aan
te leggen, die ook wordt toegepast bij de
warkloosheidwet, de A.O.W. en A.W.W
zoontje, de bijna 4-jaar oude H. J. A. M.
Aarts en de 4-jarige H. ten Brink, doch
tertje van een internist te Horst, is
zaterdagmiddag in de Zuid-Willemsvaart
gereden, waarbij alle drie de inzitten
den verdronken.
De heer Aarts was om twee uur uit
Sint Michielsgestel weggereden, waar hij
van het doofstommen instituut de twee
kinderen had opgehaald, om ze mee te
nemen naar huis. Toen hij daar niet aan
kwam is men begonnen met een onder
zoek, dat pas 's avonds om tien uur re
sultaat had, daar niemand het ongeluk
had zien gebeuren Doordat men een gat
ontdekte, is men ter plaatse
zaterdagavond in Kopenhagen
overleden na 'n hartaanval Hij is 77
jaar geworden. Bohr, die in 1922 de
Nobelprijs voor natuurkunde kreeg
voor zijn ontdekkingen op het gebied
van de structuur van de atomen en
de nucleaire straling, wist tijdens de
tweede wereldoorlog uit het bezette
Denemarken naar de Verenigde Sta
ten te ontkomen. Met andere geleer
den heeft hij daar gewerkt aan de
ontwikkeling van de atoombom.
In 1913 heeft hü op 28-jarige leeftijd
de grondslag gelegd voor een nieuw
tijdperk in het atoomonderzoek, toen hü
een theoretische verklaring gaf
zekere relaties in de straalenergle der
atomen welke tot dan toe de geleerden
voor raadsels gesteld hadden.
Bohr, die juist teruggekeerd wa
een periode van samenwerking
Ernest Rutherford, de beroemde Britse
natuurkundige, poneerde in een aantal
documenten de stelling dat de electro-
nen zich in vaste banen rond de kern
bewegen. Dit was de eerste van een reeks
wetenschappelijke publikaties
Bohr de fundamentele principes
quantentheorie tot klaarheid bracht
Hiervoor kreeg hij in 1922 de Nobelprijs.
De Nobelprijscommissie getuigde dat zijn
werk een wezenlijke voorwaarde ge
weest was voor de prachtige vorderingen
op dit terrein van de natuurkunde.
In 1936 heeft hy zijn beroemde
cleaire reactietheorie voorgesteld. Deze
theorie gaf een verklaring voor de eer
der door andere natuurkundigen geno-
~en proeven over de wisselwerking tus-
n de neutronen en de atoomkernen.
Sinds de oprichting in 1920 stond Bohr
in het hoofd van het instituut voor
theoretische physica in Kopenhagen, dat
reeds voor de tweede wereldoorlog een
toevluchtsoord werd voor vele geleerden
gaan dreggen en heeft men
slachtoffers gevonden.
De stoffelijke resten zijn m
kenhuis te Veghel gebracht.
Marihuana lag in
tramhuisje
Twee rechercheurs van politie zagen
zaterdagnacht twee jonge mannen uit
een club aan de Nieuwmarkt in Am-
sterdam komen. Een der jonge mannen
de drie stak de straat over en ging in een
I wachthuisje van de gemeentetram een
ir het zie-sigaret rollen. Toen herkenden de re-
jchercheuns hem uit een marihuana-zaak
die nazi-Duitsland en andere totalitaire
staten hadden moeten ontvluchten.
Sinds de oorlog ls Bohr een voorvech
ter geweest voor de volledige vriie uit
wisseling van gegevens ln de weten
schappelijke wereld, ongeacht de poli
tieke tegenstellingen. Verscheidene ke
ren heeft h(j ln het openbaar een beroep
op de grote mogendheden gedaan om de
hinderpalen voor de wetenschappelijke
vooruitgang te slechten. Hü heeft ook
herhaaldelyk gewaarschuwd tegen voort
zetting van de atoomwapeowedloop.
Overvaren door Russisch schip
Lichter gezonken
in Oude Maas
Op de Oude Maas nabij het „Duivels
eiland" onder Dordrecht, is vanmorgen
de 437 ton metende lichter De Machine
steen 24 uit Temeuzen door de Russi
sche tanker Sverdlovsk overvaren. De
lichter, die met zand geladen was, i«
kort daarna gezonken. De vier opvaren
den, schipper Heyens met zijn vrouw
en de 5 maanden oude baby en de knecht
K. de Jong uit Gouda, konden worde"
gered door de sleepboten die de Rus
sische tanker assisteerden. Dit schip
heeft zijn reis naar zee over de Oude
Maas vervolgd tot Maassluis, waar hei
bij het ten anker gaan een boei heef;
geramd en aan de grond is gelopen
De Machinesteen 24 is eigendom van
de rederij De Hoop in Terneuzen. Het
schip was met de lading zand op wen
Yzendoorn naar Terneuzen en voer
op eigen kracht. Het gezonken schip be
lemmert de scheepvaart niet Men
pogingen doen het te lichten.
Schipper Heyens en zijn familie
»n in Zwijndrecht ondergebracht De
baby heeft lichte verwondingen opgelo-
s onder doktersbehandeling ge
steld. De knecht, die aan boord van d>
sleepboot Drecht was genomen, is doo»
boot van de rijkspolitie te wate'
afgehaald en wordt nu naar Dordrechi
[ebracht. De Drecht assisteert de Sverd
lovsk op zijn reis naar zee.
Aanvamkelyk vreesde men dat knech
De Jong en de vrouw van de schipper
verdronken waren.
(Vervolg van pagina 1)
Papoea-vlaggen
Andere Papoea's hebben het Dlan opge
vat om op 1 december een soort nationale
dag voor de Papoea's te houden
hebben dr. Abdoh toestemming gevraagd
voor een grootse vlaggenbetoging
V.N. te tonen dat de Papoea's zich niet
bij Indonesië thuis voelen. Uit Nederland
is een grote hoeveelheid grote en kleine
Papoea-vlaggen aangekomen. De heer N.
Jouwe heeft in Den Haag verklaard dat
deze door Papoea's in Nederland gezon
den zijn op verzoek van Papoea's uit Hol-
landia, Merauke, Manokwari. Biak So-
,rong en Inanwatan. Mr. Abdoh heeft nog
geen beslissing genomen.
Dr. Soebandrlo heeft te Djakarta
klaard dat eind maart alle sleutelposities
ln Nleuw-Gulnea In Indonesische han
den zullen zijn. Hij had een onderhoud
van twee uur met de afgetreden
mend V.N.-bestnurder in Nleuw-Gulnea.
Rolz Bennett en zeide na afloop dat de
18 hoogste functies nog bekleed zullen
worden door V.N.-anibtenaren. Spoedig
zullen er 1100 Indonesiërs naar Nieuw-
Guinea worden gezonden om bestuurs
ambten te bekleden. Rolz Bennett deel
de aan de Indonesische chef-staf. gene
raal Nasoetton, med» dat 23 november
alle Nederlandse militairen vertrokken
zullen zün. Hü zal woensdag na een ver
bluf van vüf dagen doorreizen naar New
York.
De Amerikaan William McCaw is za
terdag te Hollandia teruggekeerd om het
militaire deel van de V.N.-hegroting vast
te stellen. De besprekingen zullen na
mens Nederland worden gevoerd door
de heren Visser van de Nederlandse ver
tegenwoordiging en Welter van het mi
nisterie van financiën.
New York-Times
De New York Times merkte zondag
op: De bange vermoedens dat Indones'é
de Nederlands -Indonesische overeenkomst
zou. misbruiken, beginnen gegrond te lij
ken. Indien de regering van Djakarta de
grondslagen van de overeenkomst reeds
drie maanden, nadat zij er mee ingestemd
heeft, zou loochenen, zou dit betekenen
dat zij op een bijzonder cynische
schandalige wijze een met zo veel mo
tot stand gekomen internationaal
drag in de wind zou slaan. De VJf. zijn
verplicht onmiddellijk te zorgen, dat In.
donesië zich ten volle houdt aan alle
bepalingen van het verdrag.
De Australische minister van buiten
landse zaken, sir Garfield Barwick, heeft
zondag te Melbourne voor de televisie
verklaard dat Australië vooreerst niet
voornemens is een niet-aarevalsverdrag
met Indonesië te sluiten. Naar zijn me
ningeal Indonesië bereid zijn met Aus
tralië samen tc werken bij de gezond
heidszorg. grensafbakening en dergelijke.
Hij geloofde dat Indonesië de bevolk ng
zou toestaan later een volksstemming te
houden doch sloot de mogelijkheid niet
uit dat de Papoea's het Indonesische be-'
wind zouden aanvaarden en hun verlan
gen naar onafhankelijkheid zouden ver
liezen.
De laatste dagen is weer een honderd
tal Indonesiërs in Nieuw-Guinea aange
komen, voor het overgrote deel ambte
naren voor het V.N.-bestuur. Vrijdag en
zaterdag kwamen vyftig Indonesiërs aan
en vandaag evenveel. Er zijn reeds meer
dan 400 Indonesiërs in dienst van de
VN. Morgen zal weer een Indonesisch
schip aankomen met transportmiddelen
meubilair.
Op bezoek bij Thaïlandse koning
de drukste weekeinden van haar
Aziatische reis achter de rug. Zij be
zocht zaterdag twee tempels, ont
ving de Nederlandse kolonie, had
een banket met de koning en ko
ningin van Thailand en woonde een
uitvoering van klassieke dansen bij.
Gisteren bracht de Kroonprinses een
bezoek aan de oorlogsbegraafplaats
te Kanchanaburi een aan de (door
de gelijknamige film bekende) brug
over de rivier de Kwai.
Onder leiding van de 64-jarige Jan
Bloemhard uit Soerabaya, vroeger
derwüzer en nu verbonden aan
Nederlandse ambassade ln Bangkok,
hebben zaterdag een 50-tal Nederlandse
kinderen vier Nederlandse liedjes
de Prinses ten gehore gebracht. Een jon
gen vertelde aan de pers, dat hü zün
rechterhand ln geen twee weken
wassen nu hü een hand heeft gehad
de Prinses.
Koning Bhoemiibol toonde de Prinses
alle bezienswaardigheden van het ko
ninklijk paleis en de tuinen, zoals
zaïeken, graven van vroegere heersers
en indrukwekkende oude muurechilde-
rijen over het leven van Boeddha.
Zaterdag na de lunch ten palefee, heeft
prinses Beatrix meer dan 200 Nederlan
ders begroet. Sommigen hadden hon
derden kilometers gereisd om de Prin
ses te kunnen zien. Er wonen ongeveer
500 Nederlanders in Thailand,
deels in de hoofdstad.
Kranslegging
Een groot deel van de zondag was
uitgetrokken voor het bezoek aan de
oorlogsbegraafplaats te Kanchanaburi.
140 kilometer ten noordwesten
Bangkok en dicht bü de Birmaanse
grens. Op de begraafplaats, waar onge
veer zevenduizend geallieerde krügsge-
vangencn, onder wie 1896 Nederlanders
begraven liggen, legde prinses Beatrix,
een krans aan de voet van een een
voudig stalen kruis, dat op een beton
nen voetstuk ln het centrum van het
kerkhof staat. Ongeveer 50 in Thailand
wonende Nederlanders waren met hun
kinderen naar Kanbocrl, zoals deze
plaats meestal voor het gemak wordt
genoemd, gekomen.
In de oorlog zjjn zoals bekend dui
zenden krijgsgevangenen van de Japan
ners omgekomen by de aanleg van de
beruchte Birmaspoorweg. De begraaf
plaats te Kantsjanaboeri, waar vele van
deze slachtoffers zyn begraven, maakten
grote indruk en is goed onderhouden
De meerste slachtoffers die hier begra
ven liggen zyn Britten. Wjna 3500 man.
De overigen zijn vrywel allen Nederlan
ders en Australiërs.
Gefilmd
Na de kranslegigirag begaf prinses
Beatrix zich naar de nabijgelegen brug
over de rivier de Kwai. die door de
gelijknamige film wereldberoemd is ge
worden. Toen de Prinses daar arriveer
de, kwam er net een trein aan, die lang
zaam over de brug reed. welke gelegen
heid de Prinses niet voorby liet gaan oir
het tafereel op de film vast te leggen.
Een ambtenaar van de Nederlandse
ambassade in Thailand, J. Bloemhard
vertelde haar over het lot van de Neder-
die zich enige tijd geleden in de hoofd
stad heeft afgespeeld. Zy stelden een
onderzoek in en vonden achter een
weegschaal in een tramhuisje een hoe
veelheid indische hennep.
Het drietal werd meegenomen maar
i de loop van zondag zyn twee naar
huis gestuurd. De 20-jarige coupeur
H. J. S. is echter vastgehouden met dr
vondst
Wegenplan bepaalt samenleving
Gemeenschappen vormen
noodzaak in stedebouw
TTET is eigenlijk rijkswaterstaat.
die tegenwoordig de structuur
van de menselijke nederzettingen be
paalt: de keuze van het rijkswegen
plan bepaalt de opbouw van nieuwe
nederzettingen, die zich rond motels
en andere zaken groeperen bij de
verkeersknooppunten, aldus de Rot
terdamse architect J. B. Bakema.
Maar hij voegde daaraan meteen toe,
dat de structuurbepaling, de opbouw
an deze nederzettingen vaak zeer
oeizaam verloopt.
De heer Bakema zei dat alles zaterdi
ochtend in het stadhuis te Rotterdam
referaat tydens de jaarlykse verga
dering van de Provinciale Vereniging
van Burgemeesters en Secretarissen
Zuid-Holland, waar burgemeester mr.
telyk i
Maar hoe ik dat alles moest verwerken, ik ge
heel alleen, dat was mij een raadsel. Hoe een een
voudig matroos tien vrouwen en tweeëntwintig
kinderen kon leiden op een weg, die hij zelf niet
zag, begreep ik niet.
Waren het de ogen van de kinderen, die zich op
mij richtten? Waren het de vrouwen, die uit het
duister van hun bijgeloof naar het licht tastten?
Ik weet het niet. Sir, maar ik ben begonnen. Ik
bouwde Gods woord voor hen op als een huis, heel
langzaam, steen voor steen. Het was een moei
zame arbeid, maar ik voelde mij er gelukkig onder,
gelukkiger dan ik ooit in mijn leven was geweest.
Ik leerde hun lezen en schrijven en leven naar de
Geboden. Ja, dat heb ik. John Adams, als onwe
tend matroos, gedaan. Staat er niet geschreven
„Wie gelooft zijn alle dingen mogelijk?"
Langzaam verdween de angst voor het verleden
uit hun gedachten. De angst week ook uit hun
ogen en maakte plaats voor nieuwe hoop, hun door
het Woord beloofd. Het licht had de duisternis
overwonnen. „Warempel, Sir, nu komt de zon
al boven de einder. We zullen de doden laten
rusten. Het wordt mijn tijd, de levenden hebben
mij nodig."
„Stil, daar hoort u hen al. De kinderen zingen
het morgengezang. Klinkt het niet mooi? Ja, zij
weten niet van de gruwelen van het verleden. Nu
moet ik gaan, Sir. Op Pitcairn breekt een nieuwe
WAT ER VERDER GEBEURDE
Hiermee is het verhaal van de „Bounty" ten ein
de. Het is door het leven zelf geschreven. Wat de
menselijke fantasie ook aan avonturen en rampen
mag verzinnen de werkelijkheid wordt er nooit
door overtroffen.
Ook nu nog wonen de nakomelingen van de mui
ters op Pitcairn. De tegenwoordige burgemeester
John Fletcher Christian, een achter-achter-achter
kleinzoon van de muiteraanvoerder, heeft de Bij
bel van de „Bounty" in zijn bezit Tot op de hui
dige dag wordt er op Pitcairn niet gegeten als men
tevoren niet heeft gebeden zoals John Adams
dat in het jaar 1800 ingesteld heeft.
En de naam William Bligh heeft in de Engelse
OP DE
GUNTER SACHSE
historie een goede klank behouden. De Austra
liërs beschouwen hem als een van de pioniers.
Zyn toch't in 'n open barkas behoort lot de grootste
prestaties in de geschiedenis van de zeevaart en
zijn naam is niet los te denken van Oceanië en
Australië.
Menselijke hartstochten hebben bijna honderd-
vijfenzeventig jaar geleden tot dit bloedig drama
Ln de Zuidzee geleid. Gedurende korte tijd heeft
het in Engeland en de zeevarende wereld de ge
moederen in beroering gehouden. Maar de his
torie oordeelt objectief. Laten wij in het kort nog
nagaan wat zij over de spelers in dit drama en
over de afloop ervan te zeggen heeft.
Kapitein Bligh bracht zijn tweede tocht naar
het eiland van de broodboomloten met volledig
succes tot een goed einde. Hij verkende Tasmanië.
de Fidji Eilanden, die een tijdlang zijn naam
hebben gedragen en de Torresstraat en leverde
zijn broodboomloten op Jamaica af. Dat hij tij-
dens de berechting van de muiters door de
Krijgsraad niet aanwezig was, schaadde in Enge
land tijdelijk zyn aanzien: dit feit was aanleiding
dat de openbare mening zich uitsprak voor Hey-
wood en Morrison, ten dele zelfs voor Christian
en tegen Bligh. Maar de Admiraliteit waardeerde
de kapitein terwille van dezelfde eigenschappen,
die de openbare mening hem verweet. Dergelijke
gezagvoerders had Engeland nodig.
Overigens zou de muiterij op de „Bounty" niei
de enige blijven, waarmee Bligh te kampen kreeg
Toen in 1797 de bemanningen van Britse oorlogs
schepen bij de bank Nore in de Theemsmonding
aan het muiten sloegen, was ook het slagschip
„Direotor" onder commando van kapitein William
Bligh daarbij betrokken. Het was een soort sta
king; niet ten onrechte kwamen de bemanningen
in verzet tegen de lage gages, de slechte verzor
ging en de corruptie aan boord van de vloot. Zij
zetten hun officieren af en stuurden hen naar de
wal. Ten slotte blokkeerden zij de Theems en
namen voorraden proviand van passerende koop
vaardijschepen in beslag. Eindelijk verliep de
staking, de leiders werden opgehangen en heel
wat matrozen werden gekielhaald, terwijl vele
anderen naar de Australische strafkolonie gingen.
Blighs schip, de „Director", was het laatste dat
zich' overgaf. Maar een half jaar later speelde de
commandant met hetzelfde schip een schitterende
rol in de slag bij Kamperduin en bracht het Hol
landse vlaggeschip „Vryheid" tot zinken. En in
de slag bij Kopenhagen gaf Bligh op Zijner Majes-
teits „Glatton" de doorslag en veranderde het
treffen in een Engelse overwinning. Na deze
zeeslag liet Nelson hem ontbieden en gaf uitdruk
king aan zijn waardering. Zijn opvliegend en
veelal onbeheerst karakter bezorgde Bligh nog
herhaaldelyk moeilijkheden. In het jaar 1805
stond hij voor de Krijgsraad om zich te verdedigen
tegen de aanklacht van een zekere luitenant Fra-
zier, die zich bij herhaling door hem beledigd had
geacht. Getuigen legden verklaringen ten voor
dele, maar ook ten nadele van Bligh af. Hij werd
vrijgesproken, de luitenant werd uit de dienst op
de vloot ontslagen. De Admiraliteit gaf Bligh
overigens de ernstige vermaning mee, in het
vervolg „beter op zijn woorden te letten".
Onder dit alles had de loopbaan van Bligh niet
geleden. Juist zijn meedogenloze hardheid leek
hem geschikt te maken voor een van de meest
eervolle en meest begeerde functies in de vloot-
carrière. Ook in dit geval werd hij door zijn vriend
en beschermer Sir Joseph Banks aanbevolen.
Kapitein Bligh werd gouverneur van de kolonie
Nieuw-Zuid-Wales en vertrok in februari 1806
naar Australië.
(Wordt vervolgd)
E. van Walsum van Rotterdam de voor
zittershamer hanteerde en de commis
saris der koningin in Zuid-Holland, mr
J. Klaasesz, als gast aanwezig was.
Voorzitter mr. G. E. van Walsum me
moreerde als byzonder feit, dat die dag
da heer K. de Boer, oud-burgemeester
van Hardinxveld, vijf en twintig jaar
deel uitmaakt van het bestuur.
De causerie van de heer Bakema
getiteld „Onze steden moeten dorpsge-
wijze worden gebouwd" en daarin pleitte
hy voor een bouwen van een zodanige
structuele gemeenschap, dat di overzich-
voor de bewoners en voor allen
■nee hebben te maken, zijn refe
raat verduidelijkend met lichtbeelden.
Daarbij ging de heer Bakema er van
uit, dat er thans zeer veel gebeurt in de
driehoek, die wordt gevormd door Am
sterdam. Antwerpen en het Ruhr-"ebled.
Daar ontstaan on' merkt nede-ze^-on
en st-djes, m°ar hetgeen daar wordt ge
bouwd is vaak niet in overeenstemmin'
met de stedebo<iwkündl»e doelstelling
het scheppen van ootimale voorwaarden
waarin epn gemeenschap zich kan
wikkelen. De heer Bakema constateerde
dat de spanningen die de mensen juist
in deze moderne woonwijken vaak onder
vinden, vaak worden geleverd door die
moderne omgeving, die onoverzichtelijk
is. weinig variatie biedt en ook geen
onderlinge samenhang vertoont.
Geen
vier etages
Bijzonder kwalijk achtte de heer Ba
kema het, dat. nu de industrialisatie var
de woningbouw noodzakelijk is gebleken
wij de allerimpopulairste bouwwijze zijn
gaan industrialiseren: het zo berucht ge
worden vier-etageblok! De heer Bake
ma meende, dat we ons wat meer
ten bezinnen op het tpe mens, dat wü
zouden willen zijn en eerst dan gaan
spreken over het woningtype dat wy
nodig hebben.
Of Rotterdam nu de grootste haven
in de wereld is geworden of niet, de
ens kan rechtstreeks met zün ogen nog
steeds niet meer zien dan eeuwen gele
en zyn loopafstand is ook niet ver
der geworden. Deze beide factoren be
palen, aldus de heer Bakema, de over
zichtelijkheid van alle levensgemeen
schappen, ook al zijn door verkeer, radio
en televisie ook de andere delen van de
wereld binnen onze kring van belangstel
ling gekomen.
Een goede variatie en samenhang het
op deze wyze vormen van woongemeen
schappen, zag de heer Bakema niet al
leen in een harmonische samenhang tus
sen hoogbouw en laagbouw, maar ook in
doelmatige indeling van de ruimte
binnen de hoogbouwcomplexen, met in-
wenrige ..straten en pleinen", verkeers-
egen in de ruimte dus, die beter voor
dat doel geschikt zijn dan onze tegen
woordige te smalle galerijen en portie
ken.
landers die destijds gedwongen werden
aan de bouw van de brug mee te wer
ken. De heer Bloemhard is een van de
Nederlanders die deze door de Japan
se militairen ingestelde slavenarbeid
heeft overleefd. Hy vertelde de Prin
ses onder meer dat de ijzeren onder
delen afkomstig zijn uit Madioen op
Java. Ook maakte prinses Beatrix nog
een boottochtje van een halfuur op d«
rivier de Kwai.
Men schrijft ons:
/~\P deze titel kwam ik omdat van
Jeruzalem door de profeet Zacha-
ria (hfdst 24) wordt gezegd, dat
deze stad der volken in het vrederijk
dorpsgewijs, open, zonder poorten en
muren bewoond zal worden.
Van Den Haag is gesproken als het
mooiste dorp van Europa en óók is
bet een nationale en internationale
stad.
Het is een regeringscentrum en de
internationale zetel van het volken
gerechtshof, Institute of Social Stu
dies, wereldwijde maatschappijen en
organen.
Omdat het gebied van deze goede
stad. begrensd door zee en polder, zo
goed als volgebouwd is. dreigt zy haar
karakter te verliezen. Door de natuur
lijke en noodzakelyke groei dreigt ze
volgepropt te worden.
Het gevolg is dat de gewone burger
geen plaats meer vindt. Enkele grote
grond- en huizenmaatschappijen maken
winsten: doch de brede bezits
vorming, door alle partyen voorgestaan,
wordt een lachwekkend ideaal ea is
slechts voor enkelingen.
t voor oude mensen een modern
goed tehuis gebouwd zal worden
moet dat ergens ver weg in de polder
gebouwd worden. De huur- en bouw
prijzen bereiken hoogten, die voor amb-
en werknemersinkomens nau
welijks meer zijn te betalen. En een sa
tellietstad, hoe nodig ook, zal op korte
of langere termijn onvoldoende uit
komst bieden.
Rapport W. Drees
Ondertussen zwijgt deze chrlstelük-
sociale regering over het rapport van
dr. W. Drees, dat goede adviezen schünt
te geven over ruimtelyke en bestuurly-
ke decentralisatie.
Zü zit by de opgepakte mensen neer
1 doot niets, niet beseffend dat het
sociale probleem steeds meer sociologisch
wordt. Terwijl het zonneklaar is, dat
met spoed op korte termyn maatregelen
van formaat nodig zyn. Daaronder ver
sta ik naast de bouw van een soort
satellietstad óók het verplaatsen van
grote overheidsdiensten, die in andere
delen van het land het eenzydige ar
beidsaanbod van agrarische en industriële
aard wat kunnen opheffen.
In dit verband denken we aan de
centrale PTT-diensten, die evengoed als
de Spoorwegen buiten het regerings
centrum kunnen zitten. Het Provincie
huis hoorde in Gouda te staan en be
paalde militaire staven zijn eveneens
bui ten het A-geb led 's-Gravenhage be
ter op hun plaats.
We hebben begrip voor de „oude rech.
ten" van deze instellingen in onze stad.
Maar in een noodsituatie moeten de ba
kens verzet worden en moeten we met
de tijd meegaan. De grote kantoorge
bouwen, die bü verhuizing naar buiten
vry komen kunnen bezet worden door
departementen, die nog moeten bou
wen. Zy kunnen de grote flatgebouwen
verlaten, waar de jonge mensen, die
trouwen willen, dan in kunnen.
Regentenmentaliteit
Door een bepaalde, verkeerde re
gentenmentaliteit zijn er uiteraard
grote weerstanden tegen deze voor
het gewone volk zo heilzame maatre
gelen Het persoonlijke belang of beter
gemakzucht wint het van het algeheen
belang, dat ver uitgaat boven de
moeiten van enkele organen en dien
sten.
Ook de interesse van de bevolking
voor een dergelijke oplossing is te
gering.
Het gevolg is dat de gemeenteraads
leden aarzelen een kloeke houding aan
om de regering in de goede
richting te stuwen. Door het volbouwen
wordt met name de opgroeiende jeugd
gedupeerd, die onvoldoende groen- en
sportcentra bii de woonkernen heeft om
zich gezond uit te leven. En ondertussen
ma^r schijnheilig kla"en over excessen
van die jeugd en niets doen.
Heilloze ontwikkeling
Zo bouwen we niet voort aan een
stad, die zyn burgers een vreedzame en
verantwoorde inwoning biedt
Laten de oren en het hart van de Ha
genaars zich openen voor de heilloze
ontwikkeling en het goede zoeken voor
de stad. die dorpsgewijs bewoond moet
blijven. Haar beschouwende, bescher
mende. regelende, verdelende, recht
doende karakter moet zij niet prysgeven.
Daar is rust, openheid, ootmoed, wijs
heid. traditie en resignatie voor nodig,
kortom een eigen karakter, zoals ook
het dynamische Rotterdam en het voort-
stevenende oude Amsterdam dat heb
ben ook Londen. Milaan en New York,
om aan dr. Luning Prak tegemoet te ko-
Tnbraak in bakkerij:
buit van 25 mille
Inbrekers hebben in de nacht van za
terdag op zondag na twee uur hun slag
geslagen in bakkerij L. Kuypers aan de
Hoofdstraat te Kerkrade. De buit
25.000 gulden haalden de dieven uit
de brandkast van het kantoor van de
bakkerij, die zü met een snijbrander
wisten te openen. Speciaal hiervoor
meegebrachte dekens hingen de inbre
kers voor de ramen in het vertrek om
te voorkomen, dat het schijnsel van de
snijbrander van buiten uit waarneem
baar zou zün.
Aangenomen wordt dat de dieven ge
bruik hebben gemaakt van een auto en
dat zü zich toegang tot de bakkerij
verschaften via de achterzijde. De heer
Kuypers is tegen inbraak verzekers.
