Iniiiiniiiin
Ned. Gesprekcentrum
besprak het wonder
Uw probleem is het onze
Ds. H. van Lunzen neemt
afscheid van Odoorn
Strijden voor opheffing van
discriminerende bepalingen
KVP-bewindslieden op
drie na naar Kamer
Een woord voor vandaag
Vier Nederlanders gekozen
in de conciliecommissies
Prof. de Gaay Fortman over
„Het geheim van het recht"
MAANDAG 22 OKTOBER 1962
(Van een onzer medewerkers) I hebben, dit woord Tin Nietzsche gaf hij
I In dit verband aan de gemeente door.
Ds H van Lunzen, predikant. Sprekende over de hoge vlucht van
van de hervormde gemeente te de wetenschap in de laatste eeuw merk-
Odoorn, en een der voormannenIkeetde «vnnLn" .-Eureka'
van de extreem-vrijzinnige vleu
gel in de Ned. Herv. Kerk, nam
xondagmiddag afscheid van do
mineesland wegens het bereiken
van de emeritaatsgerechtigde
leeftijd. Hij verliet de gemeente
waar hij in 1935 werd bevestigd.
In een tot op de allerlaatste
plaats bezette kerk heeft de
scheidende predikant nog eens
een keer duidelijk zijn bezwaren
geuit tegen het dogmatisch pro
testantisme. Ds. Van Lunzen is
wel genoemd de „dinosaurus der
vrijzinnigheid."
Ik heb het gevonden", op mate.
rieel gebied veel gehoord wordt, maar j
dat op geestelijk terrein de voortgang I
daar geen gelijke tred mee houdt. Als
deze ontwikkeling zo doorgaat is de
mens straks in een uiterlijk paradijs,
evenwel met de hel in het hart, in een
paradijs der ziellozen, aldus de Odoom-
se predikant.
Na de prediking van ds. Van Lunzen
die eindigde met een gedicht van dr.
J. Naarding, voorzitter van het
Drentsch Genootschap, ten afscheid van
de predikant geschreven, waren er vele
sprekers die getuigden van warme sym
pathie voor de nog zo vitale ere-voor-
zitter van de Zwingli-bond. Zo was er
ds. A. J. Roodzandt, de huidige voorzit
ter van de bond, ds. Van Mullem te
Rotterdam, die Van Lunzen het spre
kend geweten van veel mensen" noem
de.
Vier visiesweinig verschil
Het vrije en redelijke denken wordt
in de kerk weggedrukt tot een getto-be
staan, zo meende ds. Van Lunzen, die
een pleidooi hield voor ..zindelijk" den
ken, ook in geloofszaken Men mist in
rechtzinnige kring die wil tot waarheid,
zo betoogde hij, want onhoudbare leer
stukken worden met in het geringste ge
wijzigd en het is dearaan te wiiten dat
de kerken meer en meer ..musea" wor
den.
Over de instelling van de Nieu-ve kerk
orde, zei ds. Van Lunzen: „Wij hebben
alleen maar een veldslag verloren, de
strijd gaat evenwel door". En hopeloos
is die strijd voor de vrijzinnigen be
paald niet, zo zou men concluderen uit
deze woorden van ds. Van Lunzen: We
reldhistorisch gezien is het iogmatisch
christendom voorbij: het christendom
moet een daad-christendom zijn of het
zal niets zijn."
De scheldende predikant vroeg zich af
of men in rechtzinnige kring niet beter
wat meer Inspanning kon richten op de
dagelijkse naastenliefde in plaats
steeds maar mm
aan de orde
Israels ssl ook de vrijzinnigheid op zijn I c^"22
In-.nnro. vol. hr.n ^Ar 4. ZU,,en st*rvcn
Tweede bisschop in
Rome overleden
Een tweede bisschop is in Rome
overleden. Het is de 76-jarige bisschop
van Alatri, Edoardo Facchini. Hij werd
bus onwel en overleed tijdens
levensweg vele Jaren door de woestijn
moeten trekken, maar op het eind van
die tocht wacht een ongekend perspec
tief, aldus ds. v. Lunzen. En hij hield
zijn toehoorders voor niet stil te staan
of achterom te kijken, maar om te ge
hoorzamen aan de opdracht van God
(„het eeuwige voorwaarts"), steeds ver
der voort te trekken. Er zijn nog vele
morgenroden die nog nooit geschenen
CH en AR-jongeren
kwamen bijeen
(Van onze kerkredactie)
Orthodoxe en vrijzinnige protes
tanten, rooms-katholieken en hu
manisten hebben vrijdagavond en
zaterdagmorgen samen gesproken
over het wonder. Het onderwerp
werd ingeleid door vier sprekers
en tenminste een van de vijf ge
spreksgroepen heeft zich er over
verwonderd, dat er zo weinig ver
schil was tussen de inleidingen.
Alle vijf de gespreksgroepen pro
beerden een definitie te vinden
voor het wonder, maar slaagden er
c j niet in. Een groep kwam zo
Mrijd tegeil kanker dat men tenminste nog kon zeggen:
xtc i „Het wonder is de incidentele open-
in Vö vordert
Het Amerikaanse kankcrinstltuut
heeft bekendgemaakt, dat 1.200.000 per- j
sonen in de Verenigde Staten van kan-i
ker zijn genezen en dat naar schatting Bijbelse verhalen voor jonge kinderen,
in 1963 177.000 lijders kunnen worden [door D. A. Cramer-Schaap Met teke-
gered. Het instituut (The American Can-|ningen van Alie Evers. Zesde druk, her-
- - - - zjen en uitgebreid. Uitgave Ploegsma,
Amsterdam.
Allemaal van papier! Een boek vol
knip- en plakwerk, door Mari
per-Sint. 'Tineke van de Weyer, Jaap
Beckmann. Wim van Dulkenraad en an
deren. Uitgave J. N". Voorhoeve. Den
Haag.
Noorderlicht, door Bordewijk. Der-
druk. Meulenhoff-Editie. Uitgave J.
M. Meulenhoff, Amsterdam.
Pocketgids winter 19621963. waarin
opgenomen de titels van bij 25 Neder
landse uitgevers verschenen pocketboe
ken. Uitgave Semper Avanti N.V„
's-Gravenhage.
De Bijenkorf, door Camilo José Cela.
Vertaling dr. J. G. Rijkmans. Meulen
hoff-Editie. Uitgave J. M. Meulenhoff,
Amsterdam.
Het grote voorleesboek, door W.
baring van het mysterie", maar
men besefte zelf, dat deze om
schrijving ook niet zoveel zei. Geen
wonder dus, dat het gesprek op het
conferentie-oord de Pietersberg in
Oosterbeek, uitgaande van het Ne
derland Gesprekscentrum, wat ver
ward was. Maar toch was de alge
mene indruk, dat men elkaar er
beter door had leren kennen.
Voor het Nederlands Gesprekcentrum
kwam dit onderwerp niet zo maar
de lucht vallen. Een commissie
reeds een jaar lang het onderwerp
alle kanten bekeken. In deze
i aan kanker
(Van c
parlementsredactle)
Als genezen beschouwt het instituut ex-
patiënten bij wie zich vijf jaar na diag
nose en voltooiing der behandeling geen
tekenen van deze ziekte vertonen. In
de cijfers, die door het insti'uut ter
gelegenheid van zijn jaarvergadering
werden bekendgemaakt, werd voorts ge
raamd dat bovendien 700.000 kankerpa
tiënten in de V.S., die in de afgelopen
ijf jaar kanker hebben gekregen en
daarvoor zijn behandeld, bij het aan
tal genezenverklaarden kunnen worden
gerekend.
In de bekendmaking brengt het insti
tuut voorts onder de aandacht, dat vijf
enzeventig procent van het aantal long
kankergevallen voorkomen zou kunnen
worden als men geen sigaretten rookte.
ChrlstelUk-hlstorlsche en antirevolu
tionaire Jongeren voerden zaterdag in
het Wassenaarse jeugdcentrum De Ha
ven een nuttige en hoogstaande discussie
over de verschillen, die hun belde par
tijen gescheiden houden. De Zuidholland
se c.h. jongerengroepen hielden in De
Haven een weekelndconferentie en had
den het provinciaal verband van de Ar-
joa uitgenodigd, zaterdag hun gast te rijn.
Deze gezamenlijke bijeenkomsten op pro
vinciaal niveau beginnen al bijna
traditie te worden.
eerst de eenheid tussen de Hervormde
kerk en de Gereformeerde kerken een
feit zal moeten zijn, wil er van de poli
tieke eenheid iets terecht komen. De
spreker, het Tweede-Kamerlid dr.
Veerman, was dit niet met hem eens.
Veerman had overigens het gevoel, dat
men met het zoeken van de eenheid op
kerkelijk terrein bepaald niet minder ver
is dan op politiek terrein. Zijn gedachten
gingen daarbij uit naar de activiteiten
van ,.De Achttien".
De heer A. de Boo (c.h.) meende, dat
ten aanzien van de sociaal-economischf
politiek nauwelijks nog verschil van op
vatting aanwezig is. Ten opzichte va
de cultuurpolitiek is dit anders. Hij meer
dc, dat bij de christelljk-historischen
grotere openheid ten opzichte -
de
specifiek' christelijkecultifur is te be
speuren en hij wilde deze bepaald niet
prijsgeven.
De heer Veerman was het opgevallen,
dat de christelijk-historischen nauweli""
moeite hebben met meningsverschil!
binnen eigen kring, maar huiveren,
personen, die met hen van mening
schillen en daarbij a r. zijn, in één par
tijverband te aanvaarden Hierbij kwam
het punt van het wederzijds vertrouwen
ter sprake. Over dit punt werd zeer open
hartig gediscussieerd en een van de cpn-
clusies van dr. Veerman was. dat beide
groeperingen zich moeten oefenen
saamhorigheid.
Advertentie
Volksonderwijsover mammoetwet:
Afscheid van
mr. A. de Roos
De algemene vergadering van de
vereniging „Volksonderwijs", die
zaterdag in Amsterdam is gehou
den, heeft met algemene stemmen
het beleid van het hoofdbestuur
goedgekeurd. Het ging daarbij
vrijwel uitsluitend over de verkla
ring, die de hoofdbesturen van
volksonderwijs en de Nederlandse
onderwijzersverenigingen publi
ceerden inzake de mammoetwet.
Vele afgevaardigden gaven uiting
aan hun ernstige verontrusting
over de inhoud van deze niet een
stemmige verklaring, die volgens
deze woordvoerders beter achter
wege had kunnen blijven. „De po
sitie van het openbare onderwijs
is in deze wet bijzonder zwak", zo
meenden de tegenstanders van de
verklaring, die te kennen gaven,
dat vele aarzelende Kamerleden
hun stem pas definitief bepaalden
na kennisneming van de
klaring.
Voorzitter mr. A. de Roos stelde zich
evenwel op het standpunt, dat men on
danks de eensgezindheid In volksonder
wijs t.a.v. de voor het openbare onder-
wij» discriminerende bepalingen, eer
open oog moet hebben voor de moge
lijkheden en rechten voor het openbaar
onderwijs, die in de mammoetwet zijn
verankerd. „We zullen blijven strijden
ir opheffing
de bepalingen
king treedt", zo
Geen vlucht uit de politiek
«ieze dlserfilflftè-
de wet in
r. de Roos.
(Van onze parlementsredactle) .ministers, de heren De Jong (defensie)
v en Jansen (o.k.w.) willen niet naar de
De rooms-katholieke ministers Kamer, wat niet betekent dat
Cals (O.. K. en W), Klompé"""
(maatschappelijk werk). Marijnen
(landbouw). Luns (buitenlandse
zaken) en Veldkamp (sociale za
ken) hebben zich bereid verklaard
een kandidatuur voor de Tweede-
Kamerverkiezingen van volgend
Jaar te aanvaarden. Minister-presi
dent De Quay heeft geweigerd,
maar K.V.P.-voorzitter mr. P. J
Aalberse acht het bepaald niet uit
gesloten, dat prof. De Quav positief
zal reageren op een verzoek om
zich voor het Eerste-Kamerlid-
maatschap beschikbaar te stellen.
reid zouden zijn tot „verdere dienstbaar
heid aan de publieke zaak".
zittende Tweede-Kamerleden
der K.V.P zullen in ieder geval de he
ren Kortenhorst, Weiter. pater Stokman.
Jos Maenen, Van der Zanden. W. Peters
en mej. Nolte in '63 niet terugkeren. En-
Kele andere K.V.P.-Kamerleden hebben
het al of niet aanvaarden van een zetel
nog in beraad
De- heer Aalberse meende te kunnen
zeggen, dat van een vlucht uit de poli
tiek bij de K.V.P. zeker geen sprake is.
gezien het grote aantal bewindslieden,
dat een Kamerzetel wil aanvaarden. De
Kamerleden die zich niet meer beschik
baar stelden, hebben dat om alleszins te
respecteren motieven en mede met het
oog op hun leeftijd gedaan.
De K.V.F.-voonltter bleek het niet eeni
te z(jn met Kamerpresident Kortenhorst,
in die „een verminderde geneigdheid u-
Roermond reldheld om de publieke zaak
Een door een aantal afdelingen
diende motie, waarin waardering
het algemene beleid van het hoofdbe
stuur werd uitgesproken, maar waarin
tevens de verklaring werd betreurd,
werd ingetrokken, nadat mr. De Roos
kenbaar had gemaakt dat het aantal te-
aenstanders van de verklaring in de no
tulen zou worden vermeld. Dat bleken
514 te zijn, die zich
iet het algemene beleid kon
den verenigen.
De verklaring, waarover vrijwel de
gehele ochtend van gedachten werd ge
wisseld. werd kort voor de stemming
de mammoetwet in de tweede ka-
gepubliceerd. Daarin kwamen twee
stromingen aan het woord, de voor- en
tegenstanders van de wet. De afgevaar
digden van de afdeling van Den Haag
/aren de tolk van vele andère afdelin-
;en, die meenden dat wegens het ont-
ireken van de vereiste eensgezindheid
zwijgen beter was geweest.
Mr. de Roos gaf te kennen, dat dege-
;n die menen dat de kopstukken van
„volksonderwijs" zich door deze verkla
ring aan verraad jegens het open
baar onderwijs schuldig hebben ge
maakt, lasteren. Evenmin is het waar
dat de vereniging met haar verklaring
in het politieke vaarwater is terecht ge
komen. ..In de tweede kamer was een
duidelijk verschil van mening en wij
meenden er goed aan te doen kort voor
de stemming te laten blijken, dat ook
in de kring van volksonderwijs
N.O.V. de meningen verdeeld v
zo zei mr. de Roos.
Rechten
De volksonderwijs-voorzitter geloofde
dat men thans de bezwaren tegen de
mammoetwet maar moet slikken terwil-
le van de mogelijkheden voor het open
baar onderwijs straks. Die mogelijk
heden komen er z.i. door de planproce
dure. die het automatisme vervangt.
Daartegen heeft volksonderwijs altijd
I gestreden. „In de wet krijgen de ouders
rechten, terwijl er nu alleen
willekeur is". Mr. de Roos geloofde dat
als de wet de mogelijkheden voor het
stichten van openbare scholen vergroot,
dit een belang voor het openbaar on
derwijs is. Uiteraard handhaaft volks
onderwijs haar bezwaren tegen de vooi
het openbare onderwijs discriminerende
bepalingen, maar met de mammoetwet
tond meer op het spel. Mr. de Roos
ei dat door de mammoetwet nalatig
gemeentebesturen, die graag wat meer
zouden willen doen maar dit thans bui
ten het rijk om niet kunnen meer kans
krijgen. Mr. de Roos geloofde dat de
naar hem genoemde staatscommissie
de ernstigste gevolgen van discriminatie
zal kunnen voorkomen voor de mam
moetwet van kracht wordt.
Hoewel niet alle tegenstanders van
de verklaring door het antwoord bevre
digd waren, was er toch wel meer be
grip voor het standpunt van het hoofd
bestuur van ..volksonderwijs" ontstaan.
Over de verklaring kon vooraf geen
overleg worden gepleegd, omdat de tijd
daarvoor ontbrak, zo zei mr. de Roos,
zaterdag voor de beslissing in de ka
mer werden de koppen bij elkaar besto
ken om zich te beraden over een mo
gelijke verklaring.
Bij vlngeropsteken gaven tenslotte 58
afgevaardigden te kennen dat zij de
erklaring als ongewenst wilden be-
zekere ordening te komen.
Men onderscheidde drie soorten wonde-
ten, namelijk in de eerste plaats de
wonderen van het providentieel gebeu
ren, een menselijk lotgeval van bijzond
aard, waarin de betrokkene een godde
lijke beschikking ervaart. In de tweede
plaats de wonderen die van een hogere
macht getuigen, dus de doorbreking
de gewone orde, het mirakel. En ir
derde plaats het onuitsprekelijk myste
rie, of de werkelijkheid zelf, zoals zij
het begrip van de mens oneindig te bo-
ïn gaat.
Voor de vrijzinnige predikant ds. P.
Simoons uit Wierden was er geen plaats
het mirakel, en evenmin voor de
rector van een lyceum uit Dordrecht,
dr. I. Vijlbrief. Ergens kon de gerefor
meerde predikant van Alkmaar, ds. G.
Loenen jarenlang voorzitter van
e. d-at mirakel nog wel plaat-
en de rooms-katholiek had daar
nog minder moeite mee.
Geen doorbreking wetten
Opmerkelijk was dat alle vier de spre
kers, dus ook de rooms-katholieke hoog
leraar prof. dr. P. Schoonenberg van
Nijmegen, in geen geval een doorbre
king van de causaliteit aanvaardden.
"God vult geen lekken," zei deze hoog
leraar. "Hij grijpt niet in de scheppang
springt niet russen de oorzaken
is de transcedente oorzaak van
alles." Hij erkende dat er geen groot
verschil was tussen de andere sprekers
hem. Het grote verschil echter was
het uitgangspunt Hij wilde uitgaan van
het Godsgeloof. De zelfmededeling van
God in Christus functioneert in het won
der. Juist daarom geloofde hij in het zo
genaamde mirakel. Het opmerkelijke
van het mirakel is dat het te constate
ren is. De wetten worden niet opgehe.
functioneren op een bijzon-
Er i$. echter steeds een sa-
iet dé prediking.
Ds. P. Simoons wilde lang oiet zo
=i\imMevfn S&& "4®
dert naar de tijd en de plaats waar
het wonder gebeurt. In Tibet zegt het
wonder iets van de mens, in de animis
tische wereld manifesteren de doden
zich, in het christendom is het wonder
verheven tot redding. In de kruistochten
zag „iedereen" kruisen aan de hemel,
maar wat in de middeleeuwen geloofd
werd is nu volslagen ongeloofwaardig.
Daarom kwam deze vrijzinnige predi
kant tot de stelling: „ïn wat voor won-
gelooft hangt af
men heeft." De conclusie van ds.
ns was dat wonderen meer en
de wereld uit gaan. maar de ver
wondering, de verering niet.
Alles een wonder
De laatste spreker was dr. I. Vijl
brief uit Dordrecht. Hij sprak als hu
manist. Hij ging terug in de cultuur
en toonde aan dat terwijl de mens nu
geleid wordt door de rede, hij vroeger
geleid werd door het verstand. De my
then van vroeger eeuwen werkten op
het gevoelsleven. Eigenlijk zijn er in
onze gedesacraliseerde wereld geen
wonderen meer, maar het opmerkelijke
is dat we zo technologisch zijn gewor
den dat de behoefte aan het wonder
weer schijnt toe te nemen.
In het denken van dr. Vijlbrief
voor het mirakel geen plaats en
niet voor het zogenaamde providentieel
gebeuren. „Ik beleef het wonder," zei
hij, „in het leven zelf en ben niet In
staat daarover te spreken. Het hele le
ven is een mysterie. Hoe ver de we
tenschap ook zal komen, zij zal nim
mer zo ver komen dat de gehele schep
ping binnen het raam van het logisch
verstand te vatten is. meende hij. Daar
om was zijn conclusie: „Niets
wonder of alles is een wonder."
Voor hem had nog de gereformeer
de predikant ds. G. van Loenen gespi
ken. Hij sprak als zijn mening uit d
het wonder niet eenduidig is. Het
echter principieel niet definieerbaar. De
Nieuwtestamentische woorden zag hij
vooral als de credentiebrieven van
Christus. D? hedendaagse wonderen
geschieden allen in een religieuze
text. In het evangelie lezen w(
dat Jezus een keer geen wonderei
doen vanwege hun ongeloof. Er moet
geloof aanwezig zijn.
Schuld belijden is moeilijk, ieder mens weet dat uit ervaring.
Is het ook moeilijk de schuldbelijdenis van de ander te aan
vaarden, vergiffenis te schenken, er een streep onder te zet
ten? Dat is namelijk de andere kant van de medaille en een
kant waarop al evenzeer het woord zelfoverwinning geschre
ven staat!
Als Jezus zijn discipelen onderwijst en na de gelijkenis van
het verloren schaap spreekt over de onderlinge verhoudingen
tussen broeders, komt Petrus met de vraag: „Here, hoeveel
maal zal mijn broeder tegen mij zondigen en moet ik hem
vergeven? Tot zeven maal toe?" "Waarop Jezus antwoord geeft:
„Niet tot zeven maal toe, maar tot zeventig maal zeven maal!"
Een verrassend antwoord? Let op dat woordje „moet", dat
Petrus gebruikt, want het kenmerkt de houding van de vragen
steller, van ieder mens trouwens. Vergiffenis schenken aan
de ander die tegen ons iets heeft misdaan, och, dat willen we
wel, want het streelt toch wel onze ij delheid. Maar en dan
komt 'onze redenering „er zijn ten slotte grenzen!" Zeven
maal is welletjes, vindt Petrus.
Heeft hij op dat moment al het zeventig maal zeven maal
begrepen?
Nog altijd worden in Rome stem
men geteld. Inmiddels zijn reeds de
namen bekendgemaakt van de
leden van zeven van de tien com
missies. Ook vier Nederlanders
zijn benoemd, terwijl bovendien
nog twee Nederlandse missie
bisschoppen een plaats in de com
missies gekregen hebben. Evenals
in de Wereldraad zijn de Neder
landers op het concilie ook zeer
goed vertegenwoordigd, omdat zo-
velen van hen belangrijke posten
in de kerk bekleden in het buiten
land. Niet minder dan zeventig
gedelegeerden zijn van Neder
landse afkomst.
Er zijn voor de commissies me
gekozen uit 33 landen. Italië is het best
vertegenwoordigd met 17 commissiele
den, daarna volgen de Verenigde Sta
ten met 13, Frankrijk met tien, Span
je met negen, Duitsland met acht. Ca
nada, Brazilië en India met vijf. Ne
derland en Argentinië met vier, Oosten
rijk, België, Engeland, Polen en Zuid-
slavië met drie. Zeven landen hebben
twee vertegenwoordigers, de andere
landen een.
De paus moet zelf nu nog acht le-
;n in elke commissie benoemen. Het
totaal aantal leden van de commissies
zal 24 bedragen. In de commissie voor
de liturgische zaken, die vandaag aan
de orde zouden komen, is geen Neder
lander gekozen, maar wel een Neder
lander benoemd door de paus, België.
Frankrijk, Duitsland en Engeland zijn
in deze commissie ook vertegenwoor
digd.
De gekozen Nederlanders zijn de bis
schop van Haarlem, dr. J. A. E. van
Dodewaard, In de commissie voor ge
loof s- en zedenleer; de bisschop van
Rotterdam, M. A. Jansen, in de com
missie voor Oosterse Kerken; de bis
schop van Breda, G. de Vet, in de com
missie voor het lekenapostolaat en de
pers; terwijl de bisschop van 's-Herto-
genbosch, W. M. Bekkers, benoemd
werd in de commissie voor de litur
gie
(Advertentie)
kOSRAM
W lampen
Rectores magnifici
wensen toezicht
op ontgroening
Het college van rectores magnifici dei-
Nederlandse universiteiten en hoge
scholen heeft zich in zijn zaterdag te
Utrecht gehouden vergadering beraden
over wat zich in de afgelopen weken
heeft voorgedaan met betrekking tot de
ontgroening van studenten, zo deelt het
mee. Het college spreekt met nadruk
uit. dat het iedere vorm van geeste
lijke krenking en lichamelijke kwelling
daarbij veroordeelt. Het is voorts van
mening, dat de bevoegde organen der
universiteiten en hogescholen dienen toe
te zien op de gang van zaken in de
groentijden en kennismakingsperioden
Zij behoren daartoe normen te stellen
en indien deze niet worden nageleefd,
krachtige maatregelen te treffen, even
tueel inhoudende het afbreken van de
betrekkingen met de desbetreffende ver
enigingen. Alles onverminderd de toe
passing van het universitaire tuchtrecht.
Het college van rectores magnifici zal
het beraad omtrent de praktische uit
voering van het bovenstaande in de ko
mende maanden voortzetten.
82ste Diesviering V.U.
Ter gelegenheid van de 82e her
denking van de stichting der Vrije
Universiteit heeft de rector mag
nificus, prof. mr. W. F. de Gaay
Fortman, hedenmiddag in de Wes-
terkerk te Amsterdam 'eerr rede
gehouden, welke tot titel had
„Het geheim van het recht".
Prof. De Gaay Fortman vestigde in
het begin van zijn rede de aandacht op
drie verschijnselen, die zich met betrek
king tot het recht voordoen. Het om
spant het gehele leven. Iedereen wil
gaarne het recht aan zijn zijde hebben.
Niet ieder recht wórdt als recht aan
vaard; men toetst het positieve recht
in een hogere norm.
Wat doet het recht? Het ordent; het
weegt belangen tegen elkaar af; het
schenkt vrijheid; het legt verantwoor
delijkheid op; het straft. Samengevat:
het brengt.vrede.
Het recht vindt zijn oorsprong in
God. Alleen het op God betrokken
rechtsstelsel benadert het beste wat het
recht behoort te doen: vrede brengen,
omdat het uitgaat van de mens als
schepsel Gods.
Positief recht
Prof. De Gaay Fortman schonk ver
volgens aandacht aan de opvattingen
van Emil Brunner en Jacques Ellul,
die schijnbaar de band tussen Godde-
menselijk recht doorsnijden.
Liturgie
Beroepingswerk
D. Berghuis, te Grotegast-Strobos.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Beroepen te Broek onder Akkerwoude:
F. Bakker, te Driebergen.
CHRIST. GEREF. GEMEENTEN
Tweetal te Rotterdam-Zuid: K. van
Twillert, te Vlaardingen en J. Verboom,
hulppred. te Kollum (Fr.).
Met D. P. D. Fabius, meende hij te kun
nen stellen, dat het positieve recht
zelfstandige vertolking moet zijn van
dachten Gods. Bij de rechtsvinding
vullen een functie algemeen aanvaarde
rechtsbeginselen, gebonden en getoetst
aan de Openbaring, die daarnaast ook
voor de concrete situatie zekere aan
wijzingen geeft, alsmede het geweten,
dat ons ook onbewust bindt aan God en
aan Zijn gebod.
Waar men bij het vaststellen van
recht niet buigt voor een gezag, dat bui
ten en boven de mens staat, ontaardt
het recht in anti-recht.
Prof. De Gaay Fortman paste hét ge
vondene toe op het proces Êichmann, de
regeling van het conflict om Westelijk
Nieuw Guinea en de rechtsvorm van de
onderneming. Hij besloot met enkele
opmerkingen over de jurist als „pries
ter des levens".
Aartsbisschop Ramsay
gelooft aan wonderen
De aartsbisschop van Canterbury, de
hoogeerwaarde heer Arthur Michael
Ramsey, die een bezoek van twee
dagen aan Evanston brengt en met
zijn echtgenote eregast was aan het
diner, gegeven door de Episcopaalse
bisschop van Chicago, de hoogeer
waarde heer Gerald Francis Burrill
heeft getuigd van zijn geloof aan
deren doch als zijn mening te kennen
gegeven dat bijbelverhalen zoals dat
van Jonas in de walvis fabeltjes kun
nen zijn.
De aartsbisschop noemde Christus
„het ware wonder" en voegde hier
aan toe: „de glorie van het christen
dom door de eeuwen heen komt tot
uiting in daden die wonderbaar zijn."
De 58-jarige kerkelijke leider be
toogde dat op sommige passages van
de bijbel de historische critiek moet
worden toegepast omdat er „wellicht
overdrijvingen" in voorkomen en „fa
bels zijn veranderd in wonderen."
Dr. Ramsey en zijn echtgenote, die
midden oktober in de Verenigde Staten
zijn aangekomen zullen omstreeks 1
november naar Engeland terugkeren.
Vandaag zouden de debatten begin
nen over de liturgie, mits men op tijd
klaar is met het tellen van de stem
men voor de commissies. Verwacht
wordt in Rome dat deze gesprekken
minstens drie weken zullen duren. Men i
ontveinst zich in rooms-katholieke krin
gen in Rome niet dat de besprekingen
moeilijk zullen zijn, omdat de inzich
ten ver uiteen lopen.
De bisschoppen uit de Kongo, Roean-
da en Boeroendi hebben zaterdag ver
gaderd om voorstellen te bespreken om
de liturgie beter aan te passen aan de i
missies. Ook de andere bisschoppen van
Afrika hebben nog vergaderd.
Mep verwacht in het bijzonder een
uitvoerige discussie over het theolo
gisch uitgangspunt van het ontwerp en
over de noodzakelijke herwaardering
van het wereldepiscopaat. Het nieuwe 1
uitgangspunt is voor het -westen niat
nieuw, maar breekt in zekere zin mat
het scholastieke denken. De grote moei-
lijkheid is dat in.-dit ontwerp de plaats
van de romeinse curie reeds aan de
órd,e komt. De <?is wordt gesteld dat
Twee diakonessen
uitgezonden naar
Suriname
In het kerkgebouw van de Evange
lische Broedergemeente te Zeist werden
zondag in de morgendienst een tweetal
diakonessen bevestigd, en uitgezonden
in deze nieuw verworden kwaliteit van
diakones naar het nieuwe Diakonessen
Ziekenhuis in Paramaribo.
Dat het ditmaal geen gewone uitzen
ding betrof bleek onder meer uit de
aanwezigheid van meer dan honderd
diakonessen uit omliggende plaatsen als
Utrecht, Gouda, Arnhem, Haarlem en
Den Haag, die voor deze gelégenheid in de
kerk aan het Zusterplein aanwezig wa
ren. Het waren mej. Nel Haspels van
net Diakonessenziekenhuis in Arnhem en
mej. Riet Moerkerken uit het huis
huis te Haarlem die deze eer te beurt
vielen gezien hun verzoek in dit verre J
diakonessenhuis te mogen gaan werken.
Ds. H. Witvliet, voorzitter van de Bond
van Nederlandse Diakonessen Zieken
huizen bevestigde beide zusters. Ds.
Witvliet gaf de beide vertrekkende diako
nessen als thema voor de hun daar
wachtende taak mede dat het geloof in
de kracht van het Evangelie het aller
voornaamste is. Dan zal ook de door
God opgelegde taak vruchten dragen
Deze dienst, waarvan de liturgie ge
leid werd door Prof. dr. J. M. van der
Linden, voorzitter van het Zeister Ge
nootschap, werd mede bijgewoond door
de Oudstenraad der Broedergemeente en
door het zendingsbestuur. Het Surinam
Gospel Singers-kwartet verleende voca
le medewerking in deze dienst.
Zoals bekend werden de plannen om
in Paramatibo een Diakonessenhuis te
stichten, gerealiseerd door de Bond van
Diakonessenhuizen in Nederland en de
Evang. Broedergemeente.
schouwen.
Tijdens de vergadering nam mr.
A. de Roos afscheid als voorzitter
van de vereniging. Hij is lid van de
Raad van State geworden. De heer
Feringa zal tot de algemene
dienen'
i het zich terug-
i (rekken van de heren Ztflstra. Korthal» vergadering van 1963 optreden als
deJ vüf KV.P-staatssecretarissen even- en». HU vroeg «Rhaf^of die oorzaak niet tijdelijk voorzitter. Ds. L. Doorn,
eens een Kamerkandidatuur hebben wil- veeleer gezocht dient te worden In de j,erVormd predikant te Heilo, is be-
len «nvurd.n Hel r.in de hem. .wwii. -*3ÏL!*J! Wmd tot .llemM McreLrb van
Ü2SÜ? 3STS oSSi Lconomi- ïn due Wd mini,Lr worden ,e- de «emeente. In de.e functie voljt
sche zaken). De overige twee r.-k. onder-1 vraagd.
Vraag: Ik heb een gemeubileerde Mocht i
kamer gehuurd. Water, licht en gas h te-
zijn in de huurprijs begrepen. Nu
heeft de verhuurster mij voorgesteld
bij deze nogal ingewikkelde nijnen, dat ik vorig jaar en dit jaar
berekening meningsverschil ontstaan, heb gefokt, zijn er bij de jongen
dan zal men de huuradviescommissie kleine stukjes uit de oren. Zelf wil-
raadplegen, maar bij enige de ik dit aan inteelt wijten, maar de
wel in sla- dieren worden gaaf geboren en het
verho- redelijkheid kan
overbelaste instelling niet verschijnsel treedt op als
Antwoord: De verhuurster mag al
leen de kale huur van de kamer ver-
hogen. De kale kamerhuur is In dit steeds subsidie
geval de totale huurprijs minus d
vergoeding voor water. gas. elektri
citeit, meubels en stoffering. De kale
kamerhuur zowel vóór als na de huur
verhoging kan men berekenen door
een evenredig deel te nemen van de
gehele huur. Dit evenredig deel wordt
niet bepaald door een gedeelte te ne
men van het oppervlak of de inhoud.
onnodig lastig te vallen.
Vraag: In een gesprek met kennis-
werd beweerd, dat de K.L.M.
Is subsidie van de regering geno
de ten heeft, terwijl ik van mening ben,
dat dit uitgezonderd de oorlogsschade kan niet de oorzaak zijn.
en het nu door de volksvertegenwoor-
de huur- diging aangenomen wetsontwerp niet
het geval is.
weken oud zijn. Daar ik dit nooit
eerder heb meegemaakt en de konij
nen waardeloos zijn voor expositie,
begrijpt u, dat het antwoord voor mij
belangrijk kan zijn. Ongedierte
Brieven, die niet voorzien zijn
van naam en adres, kunnen niet
beantwoord worden. Geheimhou
ding verzekerd. Vragen, die niet
onderling met elkaar verband
houden, moeten in afzonderlijke
brieven worden gesteld.
Antwoord: Het komt wel eens voor,
dat een moer bij de reiniging van
haar kinderen zo grondig te werk
gaat. dat zij bij verwijdering van
.„.ii stukje van de huid wegbijt.
uitzondering worden haar Omdat het hier bij alle jongen
Vraag: Is het waar. dat roomboter
hier te lande als veevoeder wordt ge
bruikt of dat hiertoe plannen bestaan!
het gebruiksgenot. Nu is leningen door de staat gegarandeerd, alle nesten geschiedt,
wij, dat
klimmen, hoeveel
ters er zijn c d. grote invloed hebben
op het gebruiksgenot.
Heeft men met enige moeite de ka
le huur van de kamer, zowel
voorschot. Dit is alles. De geen jong ongestoord kan laten. Wij bestaan ook geen plannen
vrijwel de enige luchtrede JJ
ereld, die zonder subsidie
tegenstelling tot de gro- offers maakt en dan met
fokpaar te beginnen.
Vraag: Wii hebben een plastic
-mal ditVmHV
te Amerikaanse broers,
schreeuwen over concurrentie
K.L.M. en door de regering ten kos-
beschermd
meubels en stoffering
l hij de heer Ferringa op.
vaart nog niet op economische basis
kon staan werd er wel gesubsidieerd
Dit waren dan bedragen die enige
tienduizenden guldens beliepen,
boven afgerond Vraag: Al jarenlang fok ik konij-
vijf cent en dan nen. maar nu heb ik iets, waarmee
betalen moet. ik geen raad weet In elk nestje ko-
Wii
i 12 li
den. in de bodem
voeder te gebruiken.
Vraag: Als iemand rijkspensioen
liter inhoud. Nu is midden geniet, omdat haar
i scheur ontstaan i
Antwoord: Het zal niet eenvoudig Antwoord: Inderdaad vervalt heti uef
zijn. Probeer het eens met plasticlijm pensioen door tweede huwelijk.
J- i..an jjet twee(je
pensioen aanvragen,
