WILLEM KOK, de palingjager van
Spaarndam
ZONDAGSBLAD
NIEUWE BOEKEN
de stad met
het kruis
ZATERDAG 20 OKTOBER 1962
ZELDEN OF NOOIT
I IS HIJ THUIS:
Reist heel Europa af,
wipt over naar Afrika
en zelfs naar Canada
Dit is ook een paling, zij het dar
opgezet. Ze werd zeven jaar ge
leden in Zoutkamp gevangen er
i woog 36 pond.
mÊmmÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊtm
Hij was niet thuis.
Natuurlijk was hij niet thuis,
zouden we nu achteraf be
ter kunnen zeggen. En we zou
den er de vraag aan vast kun
nen knopen of zijn grootvader,
die, net als hij, ook Willem Kok
heette en reeds in 1862 te
Spaarndam de grondslag legde
voor de grootste palinghandel
van ons land, ooit vermoed
heeft dat zijn nageslacht nog
eens zülk een wereldreiziger zou
opleveren. De Willem Kok na
melijk, die het thans voor het
zeggen heeft, is met zijn 49 ja
ren uitgegroeid tot een ware
cosmopoliet, doordat hij op pa-
lingjacht ging in-grote-stijl.
Zijn schoonzoon P. Sörensen uit
Kopenhagen, die uit de Deense pa-
lingbranche afkomstig is en met
de dagelijkse leiding van Kok s
bedrijf werd belast, heeft ons over
de internationale jager een boek
je open gedaan. Doch niet voor
dat hij ons eerst even verteld had
hoe hij enige jaren geleden voor
zijn vader die in het noorden
van Jutland (Struer) een soortge
lijke zaak drijft met zijn andere
zoon naar Nederland kwam om
hier de markt te verkennen. Zo
raakte hij in Spaarndam verzeild,
waar hij zich meteen thuis voelde,
daar hij vond, ,,dat er tussen Hol
landers en Denen weinig vpr-,
schil bestaat"hetgeen voor hem
blijkbaar mede een Eunl.van.,
overweging was. om één der Vier
dochters van Kok aan de ltaak te
Toegenomen
De consumptie van paling, zo
zei Sörensen, is als gevolg van de
welvaart sterk toegenomen. De
vangsten op het IJsselmeer (twee
miljoen kg) en elders in Neder
land (één miljoen kg) vinden hier
dan ook gemakkelijk afzet. Wij
gingen het daarom steeds meer
over de grenzen zoeken, zowel wat
de inkoop als de verkoop betreft.
Onze omzet bedraagt nu ander
half miljoen kg. per jaar.
Om deze omzet te bereiken was
heel wat organisatie nodig. Dat
was, en dat is nóg steeds, het
werk van Kok. Voorts houdt hij
zich intensief bezig met het kwe
ken van nieuwe relaties. En zo
komt het. dat op de passagiers
schepen van de Holland Amerika-
Lijn önze paling wordt geser
veerd, dat in tal van grote ho
tels paling uit Spaarndam op ta
fel wordt gebracht en dat de rei
zigers van de K.L.M. en de Pan
American Airways eveneens pa
ling krijgen opgediend uit ons
bedrijf. Bovendien leveren we
aan een beperkt aantal winkels.
Polen is één der landen waar
van we die paling betrekken. We
halen ze daar zelf een- of twee
maal per week. Daartoe rijden
twee vrachtauto's-met-aanhanger
naar Gdynia en Stettin, die res
pectievelijk 8 en 13 ton paling
kunnen vervoeren. De auto's zijn
uitgerust met luchtcompressors
en stalen bakken, die met wa
ter worden gevuld, opdat de pa
ling levend thuis kan worden
gebracht. Ook uit -Denemarken
en Noorwegen betrekken we pa
ling, voorts een beetje uit Zwe
den en wat uit Ierland. Voor het
gebracht. In Frankrijk kan men
de paling uit L'Etang Bleu (het
Blauwe Meer), nabij Marseille in
een riviermond vangen; in Grie
kenland bij Patras; en ook in N.-
Ierland, bij Loch Neugh. doet
men aan rivierafzetting, daar de
ze methode uiteraard simpeler is
dan het uitzetten van talloze fui
ken in zo'n groepje meren. In de
geïsoleerde strandmeren
bedient men zich behalve van fui
ken ook wel van kuipen of vang-
kisten, die aan beide zijkanten zo
danig zijn doorboord, dat de pa
ling er wèl inzwemmen kan
maar niet eruit.
Anders dan in Spanje en Frank
rijk vist men in Griekenland op
paling langs de gehele kust. In
Turkije, waar uitsluitend (geïso
leerde) strandmeren zijn en dus
nergens een riviermond kan wor
den afgezet, haalt men de pa
ling vooral uit het Ismir-meer. ten
noorden van de Bosporus. Hier
worden geen tractors gebruikt,
om de zakken paling over de
duinen te trekken, maar kamelen,
die telkens vier zakken tegelijk
voor hun rekening nemen.
Het paling vissen in Egypte
heeft plaats in de Nijldelta, tus
sen Alexandrië en Port Said, waar
zich vier uitgestrekte meren be
vinden.
Met de visserij in Joegoslavië
bemoeit Kok zich niet, daar zich
hierbij te veel moeilijkheden zou
den voordoen. En uit Italië wordt
evenmin paling gehaald, daar de
Italianen hun vangsten zelf best
kunnen gebruiken. Zij vissen v.n.l.
in de moerassen nabij Venetië.
Wel exporteert men uit
Spaarndam paling naar Italië,
doch alleen in december en wel
naar Napels.
Er Is immers slechts één dag,
waarop in Italië paling gegeten
gevorderd, dat op twee van die
vier meren de visserij op de mo
dernste wijze plaats heeft.
De Italianen, van wie bekend
is dat ze al omstreeks 800 bij
Venetië ter palingvangst gingen,
hadden géén lesje meer nodig.
En de Fransen wisten het ook
al, daar ze 't van de naar het
westen opgedrongen Italianen
hadden afgekeken. Met de Span
jaarden in de omgeving van Bar
celona was het net zo, doch zij
die zuidelijker wonen hielden
zich nooit met paling op. Daar
om namen de vertegenwoordigers
van Kok vissers uit Barcelona
mee naar de strandmeren in
Zuidoost-Spanje, waarvan hij al
veel plezier beleefde.
Canada
vember, richten we onze blikken
op de Middellandse Zee, waar
Spanje, Frankrijk, Tunis, Grie
kenland, Egypte en Turkije tot
onze leveranciers behoren. In die
zuidelijke landen vist men nl. niet
graag als het daar nog zo warm
is. Het is dan moeilijk paling le
vend te houden. Toch halen we
's zomers nog wel eens uit Span
je wat paling, doch slechts om de
14 dagen en uitsluitend per truck.
Wintervisserij
Willem Kok, altijd, doende in
paling, staat hier gereed om t
S harinkje te verschalken.
transport uit deze landen heb
ben we twee scheepjes in de
vaart, de „Caravan" en de „Val-
de", die 20 en 15 ton laden. Al
die transporten hebben in de zo
mermaanden en gedeeltelijk nog
in het najaar plaats.
Daarna, te beginnen met no-
f000000000000000000000000000000000000000000
voor u besproken
De vos op zolder, door Ri
chard Hughes. Uitgave De Fon
tein, Utrecht.
Het oeuvre van Richard Hughes
kenmerkt zich door een geheel
eigen stijl en opbouw en een zeer
persoonlijke wijze van taaihante
ring. Hij schrijft compact en
uitermate beeldend. In een enkel
woord grijpt hij een geheel be
grip, het vastleggend in een zin
met fijne nuanceringen, die ieder
een andere betekenis hebben en
die alleen zó en niet anders
weergeven hetgeen hij heeft be
doeld.
Dat maakt zijn boeken en ook
zijn verhalen niet gemakkelijk te
lezen en nog moeilijker te verta
len.
Jos Panhuijsen heeft „The fox
in the attic'" vertaald en jam
mer genoeg is hem die taak te
zwaar gevallen. Een woord als
„hondsroosteerheid" in een per
soonsbeschrijving kan ons weinig
bekoren en de zin „De ski's ra
telden en vonkten haast niet te
beheersen en tot hun schade op
de ijzerharde oppervlakte" heb
ben wij enige malen moeten
overlezen. Van dergelijke wonder
lijkheden is „De vos op zolder"
vol en wij kunnen ons voorstel
len, dat degene, die Hughe's werk
niet in de oorspronkelijke Engel
se taal kent, heel wat moeite zal
„De Vos op zolder" heeft geen
slot. Dat boek is het eerste deel
van de grote historische, zich in
onze eigen tijd afspelende, roman
„Het menselijk dilemna" en wij
zien met grote belangstelling de
andere delen daarvan tegemoet.
Een koffer vol verhaaltjes,
door Gr. Gilhuis-Smitskamp cn
D. Thomas-Gilhuis. Uitgave G.
F. Callenbach, Nijkerk.
Zoals de titel al vertelt, een kof
fer vol verhaaltjes (en gedichtjes).
Het is een uitstekend verzorgd
kinderboek geworden, zowel ge
schikt om er de kleintjes uit voor
te lezen, als om de iets groteren
in te laten lezen. Een deel van de
verhalen bestaat uit kinderfanta
sie, een ander deel uit eenvoudige
avonturen van kinderen; in eik
geval geen hoogdravende lectuur.
Voortreffelijke tekeningen, een
voudig en fors van opzet, van Tiny
van Asselt geven een warme fleur
aan het boek. De goede verhou
ding tussen tekeningen en tekst
noodt kinderen ongetwijfeld tot le
zen- De taal is kindertaal en de
tekeningen kindertekeningen, kort
om het is een boek voor de kinder
kamer. We hebben dit gedeeltelijk
in kleuren uitgegeven boek met
genoegen voor U gelezen.
De palingvisserij langs de Mid
dellandse Zee is dus een echte
wintervisserij, die 's nachts wordt
uitgeoefend met fuiken. Deze zet
men niet uit vóór de kust, maar
er achter, d.w.z. achter de dui
nen in de zgn. strandme
ren. In Spanje treft men deze
meren die zwaar met riet zijn
begroeid en daardoor het karak
ter van moerassen hebben
vooral aan tussen Barcelona en
Gibraltar. Ze zijn zeer palingrijk,
met name daar waar de rivier
Ebro in de Middellandse Zee uit
mondt.
Teneinde in de Middellandse
Zee paling te bemachtigen, stu
ren we ons derde en grootste
schip daarheen, de „Pieter Geer-
truida", die in oktober uit Spaarn
dam vertrekt en pas in april te
rug is. Ze blijft een klein half
jaar in de Middellandse Zee ver
toeven om hand- en spandiensten
te bewijzen. Want het palingver-
voer gaat daar op een nogal zon
derlinge manier. De paling wordt
eerst afgewogen in zakken, ver
vaardigd van netten, die 50 kg kun
nen bevat..-n. Een tractor trekt
deze zakken vanaf het meer over
de duinen heen, waarna de vis
sers ze in roeibootjes laden, die
vervolgens enkele honderden me
ters in zee worden geduwd. Men
stuurt ze dwars door de branding
heen, tot de „Pieter Geertruida"
is bereikt, die ze aan boord neemt
om ze naar onze opslagplaats m
Zuid-Frankrijk te brengen.
Circa 35 km van Marseille heb
ben we een groot aantal karen in
het water liggen lange kisten
met gaten erin waarin, precies
zoals in ons land, de paling in
't leven gehouden wordt. Onze
auto's zorgen er verder voor, dat
die karen voortdurend kunnen
worden geledigd, terwijl ons schip
ze telkens weer vult. En naarma
te de vangsten meer uit het oos
telijke deel van de Middellandse
Zee moeten worden aangevoerd,
neemt de „Pieter Geertruida"
méér paling in wel 50.000 h
60.000 kg om niét al te vaak
die lange afstanden behoeven te
Strandmeren
Nu zijn er in verscheidene van
die landen Strandmeren, die vlak
bij elkaar en in de buurt van een
liggen welke in de Middel-
gevallen worden de fuiken
niet uitgezet in de meren zelf,
maar in de riviermond. Men kan
dit in Spanje bijvoorbeeld doen
in de mond van de Ebro. Daar
die fuiken echter te klein zijn om
zo'n riviermond af te zetten,
maakt men de mond belangrijk
smaller door van beide oevers ui'
een scherm van houten vlecht
werk, of wel een staande wam
van takken aan te brengen. 0|
die manier kan de paling
langs de fuiken heen in zee
snappen.
In Tunis past men hetzelfde
fuiken op de noodzakelijk breedte
wordt,
avonds. Tot die dag wordt alle daar
gevangen paling van het hele jaar
levend bewaard en nog met le
vende import aangevuld. Op de
bewuste avond bakt iedere Itali
aanse huisvrouw (in olie) haar
zootje paling, waarvan noch de
ingewanden, noch de huid verwij
derd wordt, doch slechts de gal....
Vóór de Tweede Wereldoorlog
hield men zich in Spaarndam al
leen maar bezig met het inkopen
van levende paling, die men rook
te en verkocht. Pas na 1945
ging men zich ook bezig houden
met de handel in levende pa
ling, welke handel tegenwoordig
90 pet. van de palingomzet uit
maakt. Tevens ging men over tot
het aanschaffen van trucks en
schepen. Hiermee stelde Willem
Kok zich echter nog niet tevre
den. daar de palingvisserij in ve
le landen te primitief was naar
zijn zin. En dus te weinig produc
tief. Vandaar dat hij Nederlandse
te brengen of beter te leren. Met
veel succes! Thans wordt de
Egyptenaren die kunst bijge
bracht door 4 vissers uit Holland
plus een tolk. Ze hebben de be
schikking over een Volkswagen
teneinde in verscheidene dorpen
onderricht te kunnen geven. Reeds
Als de „Pieter Geertruida"
met haar werk in de Middelland
se Zee klaar is, maakt ze behal
ve enkele reizen naar de Scandi
navische landen, ook nog min
stens één reis naar Canada om
levende paling te halen in Nieuw-
Brunswijk en Quebec. Daar doet
zich het eigenaardige feit voor,
dat de paling niet gevangen
wordt op de Grote Meren, maar
op de St. Laurensrivier.
Niels boven
Slechts een klein deel van de
paling van Kok blijft in Neder
land, daar er, als het op roken
aankomt, niets gaat boven de
paling van het IJsselmeer. Sö
rensen komt hier rond voor uit.
Een gestoofde paling eet men
hier te lande de vele uitzon
deringen daargelaten alleen
nog in Zeeland, Brabant en Lim
burg. Met dat al gaat er veel
levende paling van Spaarndam
naar Duitsland. De Duitsers eten
ze weliswaar haast niet gestoofd,
doch ze roken ze zelf, naar hun
eigen smaak. En de liefhebbers
van gerookte paling moet men
dan voornamelijk in Noord-Duits-
land zoeken. Elders in dat land
is men zelfs op gerookte paling
weinig gesteld. Rokerijen treft
men aan in Hamburg, Berlijn en
het Rijnland-Roergebied dit
laatste als uitvloeisel van de
vroegere visserij in deze streek.
In Frankrijk lust men geen pa
ling in welke vorm dan ook.
Nergens in Zuid-Europa be
halve dan die ene dag per jaar
in Italië houdt men van die
vis, in tegenstelling tot de noor
delijke landen, met uitzondering
van Noorwegen. De Zweden, De
nen en Finnen consumeren ze bij
voorkeur gerookt, de Belgen ge
merkt, dat de gestoofde
een groene saus wordt gegeten
en als zodanig doorgaat voor een
nationaal gerecht. In Engeland
eet men alleen paling in gelei,
waarvan Spaarndam veel over
het Kanaal zendt.
Tot driemaal toe heeft Kok in
Birmingham een tentoonstelling
gehouden om de Engelsen ook
aan het eten van paling in ande
re vorm te krijgen. Alle moeite
was helaas vergeefs. „Net slan
gen", zeiden ze. Als ze trouwens
dóór hadden, dat die paling van
zulke „slangen" wordt bereid,
zouden zij ze evenmin eten.
Men ziet, dat men voor de in
ternationale palinghandel goed op
de hoogte dient te zijn met de ze
den en gewoonten in het buiten
land. In Spaarndam rookt men
daarom alleen maar voor de Ne
derlandse markt, èn voor België,
waar men in Antwerpen een fi
liaal heeft. Tal van andere lan
den hebben hun eigen manier
van roken, en soms vormen de
invoerrechten, die bepaalde lan
den op gerookte paling heffen,
een bezwaar.
Waarom blijft trots alles de
Nederlandse gerookte pa
ling, d.w.z. die uit het IJssel-
Sörensen heeft ons ook dat ver
teld.
Ze is boterzacht, zodat men ze
kan wegzuigen. En zij is niet
schraal. Want er is eigenlijk
maar weinig paling bij. die al op
die naam aanspraak maken mag.
Uit het IJsselmeer komt zo goed
als alléén aal, d.i. paling die nog
niet geslachtsrijp is. Aal is te
herkennen aan de gele buik en
heeft in het algeméén een mager
lichaam met een dikke kop eraan.
Door die magerte is ze onge
schikt om te roken. Maar dank
zij de grote voedselrijkdom van
het IJsselmeer is deze aal vet en
leent ze zich goed voor het
rookproces. Ze wordt, zo men
weet, ook wel gestoomd, doch is
dan minder lang houdbaar door
de vele vochtdelen die erin op
genomen worden. De smaak is
ook wat flauwer en de huid is
meer of minder gerimpeld, aldus
Sörensen.
Sargasso-zee
Wat voor Parijs de Eiffeltoren is, of voor
New York het Vrijheidsbeeld, is voor Mon
treal het Kruis op de berg: een wereldbekend
herkenningsteken.
Wie de reis naar Canada's grootste stad bij
nacht maakt, ziet het verlichte kruis reeds op
tientallen kilometers afstand. Onderweg
vraagt men zich af waaraan de stad dit in
drukwekkend symbool te danken heeft, en of
het méér is dan alleen maar een historisch
monument. Tijdens een zwerftocht door de
stad vindt men het antwoord op deze en tal
loze andere vragen.
Het is een overweldigende drukte in het hart
van zo'n wereldstad, in d* spitsuren van de
vroege morgen, als iedereen zich naar zijn werk
rept. Maar er is geen betere manier om het da
gelijks leven te leren kennen, en een goede in
druk van de mensen te krijgen, dan om zich
er ook maar in te storten. Een rit met de
tram of de bus door het centrum is dan al een
kostelijk avontuur. De drukgebarende of suf-
starende passagiers staan dicht opeen geperst.
En direkt valt het verschil op
tussen deze stad en de Ameri- werd Van Amerikaanse en Eu-
kaanse en Canadese steden ropese cultuur. Aanvankelijk
waar men juist vandaan komt. noemde men de provincie ook
JNiet alleen omdat hier bijna met Nieuw-Frankrijk
anders dan Frans wordt gespro
ken, zoals in de hele provincie
Quebec, maar vooral omdat alle
mensen hier wel echte Fransen
schijnen te zijn. Ze zijn over het Montreal is een havenstad,
algemeen korter van postuur, en Jaarlijks komen er zo'n 10.000
wat donkerder van uiterlijk en schepen door de St. Lawrence
huidskleur dan de Engels-spre- Seaway, de geweldige verbin-
kende Canadezen. Ook hun kle- ding tussen het hart van Cana-
ding en hun hele wijze van op- da, via de grote meren, met de
treden is totaal verschillend. Atlantische Oceaan. Ha.verwe-
ge, 1000 mijl uit de oceaankust,
0^ j i Montreal. Hier komen ook
Ontdekkinq de schepen van de Holland-
s Amerika Lijn, die zoveel Neder-
Niet alleen de mensen, maar landse emigranten brachten,
het hele stadsbeeld doet Euro- y°°r het eerst zetten de mees
pees aan. Soms zou men zich in ten, van hen luer voet aan Ca"
Panjs wanen. nadese wal.
En dat is allemaal geen won
der, jls men weet da^ dit deel Het kruis
Havens
Machtige kruis op de berg,
tocht» verlicht is, is ver in
de omtrek te zien.
risten die het Kruis van dicht
bij willen zien.
Een inscriptie vertelt dat het
torenhoge kruis werd opgericht
ter nagedachtenis van de ont
dekker van de berg, die er in
1642 een kruis op geplant moet
hebben. Na hem zijn het de
geweest
die Canada doortrokken,
overal hun invloedrijk werk de
den. Zij bouwden in het oosten
een rooms-katholieke samenle
ving op. die nog heden ten dage
zo voortbestaat
Kerken
Canada door een Fransman
werd ontdekt, door de avontu- Het is een ontzaglijke klim-
rier en ontdekkingsreiziger partij van vele honderden irap-
Jacques Cartier. Hij werd op treden, de berg op naa- het
zijn tochten geholpen door de Kruis. Maar gaandeweg wor-
Indianen-stammen die hij op den wolkenkrabbers xleioer en
zijn hand had weten te krijgen, het uitzicht groier. Op de uit-
Zij wezen hem de weg naar de kijkpunten ziet men tussei. de
grote berg aan de St Lawrence bomen door een verrukkelijk
Kivier- panorama. In de diepte ligt de
Toen hij vanaf dat vorstelij- stad, in tweeën gedeeld door de
ke punt het landschap en de ri- zilverglinsterende rivier, die
vier overzag, noemde hij die overspannen wordt door twee
plaats Mont Royal, de konink- kolossale bruggen. Men overziet
lijke berg. Aan de voet ervan de wijde omgeving. Montreal
ontstond in de loop van de ligt als het ware in een grote
eeuwen de stad die daarnaar ge- berggordel. Aan alle kanten is
noemd werd (enigszins verbas- de stad omgeven door de rijkbe-
terd): Montreal. groeide Adirondacks.
Hier en in de wijde omtrek Het bergplateau van de Mont
Ven«gHM,1^Hh du,lzcnden, e" n°g Royal (of Mount Royal zoals
™r. jS''ra",.Se. landver- de Engelstaligen zeggen) is één
uzers, cue zozeer het stempel groot. oark. nrachtio nnnoi
i f J16* stempel groot park, prachtig aangelegd
*anc* droegen, dat en onderhouden. Het wemelt
mixture er in elk jaargetijde van de toe-
hele beschaving t
Als .men nagaat dat het stra
tenplan van Montreal 1700 stra
ten vermeldt, en 1400 kerken,
weet men al genoeg. Kerken,
kathedralen, kapelletjes, kloos
ters. kloosterscholen, enz. enz.
Allemaal rooms-katholiek wat
de klok slaat. Ook dat is
een groot verschil met Engels
sprekend Canada, waar het
grootste percentage van de be
volking overal protestant is.
Natuurlijk is de bevolking van
Montreal trots op het grote
Kruis. Het is voor hen het te
ken van. eeuwenlange rooms-ka
tholieke vroomheid in dit ge
bied. De kleine protestantse
kerkjes zinken in het niet in
deze stad met zijn ruim twee
miljoen inwoners. Maar ook de
protestantse gelovigen mogen
het Kruis op de Mont Royal
zien als een veelbetekenend te
ken: het teken van de Redder
der wereld.
S. VAN DER LAND
zekerheid, hoe de bevruchting en
de geboorte van aal plaats heb
ben. We weten slechts dat heel
kleine aaltjes uit de Sargasso-zee
in de lente als glasaaltjes arri
veren. Als ze zich dan volop te
goed kunnen doen blijven ze
hier en groeien hard. In Noorwe
gen. waar veel minder voor ze
te doen valt, blijven ze mager.
Soms zoeken ze. desnoods over
land, een beter kosthuis op. En
plm. vier jaar later, dus als ze
zeven acht jaar zijn geworden,
zijn ze geslachtsrijp. De gele buik
Nog steeds weten
de loodsen Kok's
irde bedrijl ligt liet Spaarne
karen, waarin veel paling
leien gehouden wordt, om
en tijde aan de
karc
'oldot
liie
op het droge.
•ttkele
wordt zilverkleurig en de daar
mee tot paling gepromoveerde aal
zoekt dan veelal in 't najaar de
Sargasso-zee weer op. Dit neemt
een jaar in beslag. Eenmaal daar
aangekomen sterft de paling.
Nog een merkwaardigheid is
voorts, dat een geslachtsrijpe aal
nooit meer eet. Dat bleek toen
men bij Kok palingen vele weken
m welwater bewaarde. Ze wer
den er niet lichter of zwaarder
van. Aaltjes daarentegen, op de
zelfde manier behandeld, verloren
na enkele maanden aanzienlijk
aan gewicht.
Langs de Middellandse Zee
treft men zo goed als geen aal
aan. Dat is maar goed ook, vindt
men in Spaarndam. daar paling,
die tijdens het transport omkomt,
nog gerookt kan worden „voor
de tweede markt". Met dode aal
is mets te beginnen. Doch paling
is, zoals wc zagen, tenminste 7
jaar oud en dus iets stugger dan
aal. Bovendien draagt daartoe het
zoute water van de Middellandse
Zee het zijne bij. Kok heeft ech
ter vooral vraag naar dikke pa-
1 i n g En men róókt daarom ook
slechts (dikke) paling.
Behalve in paling handelt Kok
verder in zalm. Noorse steurkrab
en kaviaar.
Zalm
v..v ut.imwmcii, De meeste zalm
komt uit de Oostzee. Maar in
Spaarndam heeft men -iet i.efst
de Poolse zalm uit de Weichsel. Al
deze zalm, zo'n 100.000 kg. rookt
Kok en is dan nogal prijzig. Ze
gaat naar tal van luchtvaartmaat
schappijen e.d. Bovendien impor
teert Kok jaarlijks een gelijke
hoeveelheid zalm uit Canada, res
pect. Japan. Deze is van wat
mindere kwaliteit en wordt g e-
kookt verkocht o a. aan de Ne
derlandse hotels. Kookzalm is ma
ger en tamelijk rood van kleur,
terwijl rookzalm, doordat ze vet
ter is. een prachtige roze tint
heeft en lekkerder is. Men ex
porteert weer veel van deze zalm
bijv. naar Frankrijk, doch aoet
dat niet met gekookte zalm. daar
hier de concurrentie te scherp is.
Uit Rusland en Perzië voert
Spaarndam kaviaar in. Van die
lekkernij is men de hoofdimpor
teur. Het betreft hier steurkuit,
waarvan de inkoopprijs al enkele
honderden guldens per kilo be
draagt. Wat de consument er dan
voor moet betalen hebben we
maar met gevraagd.
Een veel verhandeld artikel is
npg de Noorse steurkrab, een
diepzeegarnaal, die veel groter
mooier en smaakvoller is dan on
ze garnalen. Die diepzeegarnaal
wordt gevangen op de Atlantische
Oceaan, en in het noorden en mid
den van Noorwegen. Ook weer een
kwestie van import en export.
En voor dat alles rijden de
grote trucks van Kok het hele
jaar maar af en aan, terwijl vijf
tig mensen ervoor zorgen, dat
het bedrijf zo goed mogelijk
draaiende gehouden wordt. Daar-
k l 'u jr..,een nauw contact met
het bedrijf van Sörensen Sr. in
Jutland en met een tweede be
drijf van hem in Bergen (Noor
wegen), waarvan paling, zalm en
ook wat kreeft betrokken wordt.
Die trucks van Kok, die soms
veel meer dan 100.000 verte
genwoordigen, moeten vaak 13
ton vis dragen, waarbij dan nog
13 ton water komt, terwijl het
eigen gewicht van auto en aan
hanger samen 29 ton bedraagt.
Wanneer u dus zo'n beladen
truck ziet rijden, davert er 55.000
kg over de weg! In nog geen
drie dagen naar Polen heen cn
weer: in 6 dagen Spanje v.v.;
en uit cn thu.'s naar Istanboel
neemt 14 dagen in beslag. Voor
de dubbele bemanning zijn pri
ma bedden --1
boord, én radio