Geheime beeldspraak JEROEN BOSCH verklaard van <2) s De trein reed door het dal EEN TIJDELIJK MONUMENT arguerite geeft een dwarsdoorsnede van het leven uraó oor u gelezen^ ZONDAGSBLAD ZATERDAG 13 OKTOBER 1962 KLASSIEK EN ROMANTIEK VERENIGD gesprek gaande over de schil derkunst van oude meesters. Onverhoeds noemt een van de aanwezigen de naam Hierony- di™B°™m,ertnHiliUra.agt de a"~ ^cmiaersiamilie die m deren onmiddellijk te zeggen het verleden waarschijnlijk rela- wat de eerste gedachte was bij ties had met de stad Aken. het vernemen van deze naam. levensloop vergleed al gauw Er is wel een weddenschap op vergetelheid; reeds Carel af te sluiten dat negen van de 5*a?der bekiLnde tien antwoorden zullen handelen h over ,,de schilder van het wandel, doch alras deden zich al lerlei andere invloeden gelden, o.a. van antroposofie, alchemie, occultisme en magnetisme. De genade in Christus stond dus al lengs niet meer centraal in deze bewegingen. zijn schilder- 1604 niet meer te we ten hebben kunnen komen dan dat Wijsgerig Om Raadsels surde, satanische voorstellings wereld, van hersenschimmige beesten en nauwelijks meer Jeroens leven viel s doemen. Dergelijke uitspraken weerspie gelen de algemene mening trent de beeldspraak van Jc.^« Bosch, ook wel genaamd Van Den Bosch. Mander zag daar nog de zes schilderijen die Jeroen voor deze Jeroen kerk maakte. Na de inneming 1629 gaf prins Fre- Oniefoimatorisch, maar ioch voorloper van Hervorming Aken. De bewering dat de schil- derik Hendrik de geestelijkheid der lang vóór de Reformatie, op toestemming de beroemde werken j^der gesignaleerde algemeenhe- terug te keren tot Je- Bosch: volgens schrijver in taferelen transponeerde. De VVertheim Aymès moeten wij schilder was namelijk een pure hem zien a,s onvervalst Rozen- Rozenkruiser. kruiser, wiens nobel verlangen Wekt deze vaststelling bij som- ke* was, het verval in kerk en mige lezers enig aarzelen of onder christenheid met beeld- zelfs verzet, voor anderen zal spraak een halt toe te roepen, eerst het begrip Rozenkruiser Dat hij de Bijbel terdege kende dienen te worden toegelicht. De oorsprong van de beweging moet niet, zoals vaak geopperd, den gezocht in de zeventiende - eeuw, doch in de tijd van Hiero- scherp wist te analyseren, daar- nymus Bosch. Een bewijs vindt van gewaagt de auteur uitermate i manier een hervorming pre- te, kan hem zelfs nu huum tot prooi maken inquisitie, in wezen niet veel ver schillend van de ketterjagers die hem bij het leven zochten uit te ons schakelen. Intussen bewijst dit laatste schreven als lid (historische) feit de juistheid sedertdien dere bestemming kregen, is tot op sluiting de,,?iu',dl?'® da® onbekend. tastische voorstellingswereld? Slechts twee gebeurtenissen zijn Daaraan heeft de Nederlandse geschrifte overgeleverd: dokundige Clément A. Werthelm de schilder werd in 1488 inge- Aymès een belangwekkende stu- behalve een ganzeveder T^-n- to or, oor, roor ,r, Ho Kind j h h ic meel wekt het verba- %°„m«,eneTr~K "Tp e indringend schildertalent zich ho ™,hhoi konden manifesteren in een feite- oorfaa^H mot ^jk onbetekenend wat geïsoleerd ekkende stu- eeuwen ging o.m. gepaard ntef gelegen provincieplaatsje als Den boek ..Garten vorderingen op natuurwetenschap- g il Merkwaardig is het niet terrein materiele voor" minder dathet korhng PhfhpII li* 'rónchiViP 'k" -unz» Li.eve Vrouwe-Broeder- der EinimVischen" Freudën""h'eeft pelijk terrein'en materiële o coJlc.luslf- dat 111 Jeroens bi- schap en in 1516 vermeldde men de schrijver het vervolg van zijn uitgang maar, evenals dit z.rre taferelen een verlangen naar zün dood in het Wapenboek. He; beddingen vastgelegd to „DlÊ zijn alleen Jeroens werken die ge- Bildersprache des Hieronymus "•agen van hetgeen hem bezielde Bosch", verschenen bij G. B. van hervorming moet worden gezien. Hij was althans geni hoe hij daaraan uiting gaf. tijd het geval is, hield de i rele verheffing daarmee niet lijke tred. De verschraling -TT- „beeldvertalers" hebben er op ge- van Hieronymus Bosch in zijn tijd peinsd, maar de meesten zijn niet plaatsen. Hij werd omstreeks 1450 veel verder gekomen dan de reeds Zijn sprake is echter bijzonder pij m Den HaagT De auteur"ki moeilijk .te verstaan. Vele het Duits om voor deze wet zei gespecialiseerde studie een ni mer taalgebied te hebben. Rozenkruiser ,ev.nr<i" VElerlei Dit is uiteraard een zeer onvol doende schets van de toestand, doch waarschijnlijk toereikend om 'begrijpelijk te maken dat te genkrachten in het geweer kwa-. Spanje was. die de grootste verzamelaar werd van Jeroens werken, hoewel de inquisiteurs de potentaat in de symbolen Een boek van Marguerite Duras draagt een eigen stempel. Men zou het herkennen als haar werk ook zonder vermelding van auteursnaam. Zo is het ook met het laatste, L'a p r s - m i- di de Monsieur Andesmas, ver schenen in het begin van 1962. De vorm ken merkt zich door klassieke eenvoud, een sobere stijl en simpelheid van taal. Maar deze simpel heid is bedriegelijk. Onder de rustige woorden brandt een vuur. Men kan haar verhalen ver gelijken met een bergmeer met slechts enkele rimpelingen over het wateroppervlak, maar een diepte van vele tientallen meters. De schrijfster slaat met een beheerst gebaar even een gordijn terug en de lezer ziet in een verborgen leven. Zo ook in dit boek. TON HYDRA JJOEWEL Hieronymus Bosch 14501516) zijn voor stelling van ,£)e verloren zoon" heeft samengesteld uit volkomen realistische beelden, maakt ieder detail deel uit van een geheimtaal. Als een van de vroegste Rozenkruisers heeft de schilder zich van deze, slechts voor ingewijden be stemde, dus verhulde beeldspraak bediend om te verhalen van de wijze waarop hij in de Evangeliën speurde naar verdieping van het geestelijk leven in zijn dagen. Een tijd die schreeuwde om hervorming, immers, de kerk was tn verval ge raakt en mede tengevolge van de ontiaikkelin- gen op natuur wetenschappe lijk en sociaal terrein ontstond verschraling van het religieus be leven. Aanhanger zijnde van een soterisch chris tendom, stelde Jeroen Bosch het kwdde ten toon •pn IneuiP zicht te geven op het goede. Een van ie symbolen is het omzien van de verloren zoon naar het bouw vallig huis (zin nebeeld van zijn verkeerde leef wijze). Hij is tot het inzicht geko men, een ander onderdak" te moeten zoeken en gaat nu (gees telijk te zien) naar het huis zijns vaders. Nevenstaand artikel geeft enige Wertheim Aymès bepaalde zich deze keer voor zijn analyse in hoofdzaak tot twee werken, „De verloren z< seum Boymans-i Rotterdam en „De verzoekingen pelijk leven, van Anthonius" dat zich te Lissa bon bevindt. Uitgangspunt, of sleutel, is. dat Jeroen Bosch de beeldspraak van een geheimleer Daaronder bevonden zich seri euze denkers die bindingen zoch ten tussen christendom en na- het Mu- tuurwetenschappelijke kennis, Beuningen te tussen geestelijk en maatschap- Het geheim van de panters Het geheim van de panters, door Victor Canning. Uitgave Ad. M. C. Stok, Zuid-Hollandse Uitgevers Maatschappij, Den Verinnerlijking "Travers van detect,ve-romans Aldus groeide het streven naar worden door critici altijd met een verinnerlijking, waartoe de Evan- korreltje zout genomen. Hun stijl gelieboeken de voornaamste brpn- en verhaal zijn soms zo verward, nen vormden. Dit proces voltrok dat hun werk moeilijk onder lxte- zich nog vóór Luther in 1517 ratuur kan worden gerangschikt, zijn stellingen wereldkundig Met enige aarzeling zijn we dan maakte. Echter, totaal verschil- ook aan „Het geheim van de pan- lend van de latere reformators ters" begonnen, om het „in een die het zuivere Woord Gods ver- adem uit te lezen Canning is kondigden in de klare taal van bepaald niet de briljante auteur, de Heilige Schrift, bezigden de waarin de uitgever ons wil doen synthese-zoekers een geheimtaal, geloven. Hij is echter wel in staat uitsluitend toegankelijk voor in- op boeiende wijze een logisch de- gewijden tective-verhaal te schrijven. Bo- Reeds in het begin van de vijf- vendien is de uitgave keurig ver- tiende eeuw vormden aanhangers zorgd. Alle redenen om dit boek van een esoterisch christendom van harte aan te bevelen. Geauto- broederschappen. Ze beoogden riseerde vertaling uit het Engels ongetwijfeld vernieuwing van de van C. van Eijsden. Wachten en mijmeren I oudste Een riik, oud man zit zijn pas gekocht huis in berg land dicht bij de zee en wacht Iop de aannemer die voor hem een terras zal aanbrengen aan de kant van het schoonste uit zicht. De gehele namiddag I wacht hij tevergeefs; er is feest op het dorpsplein in de laagte. Eerst ontvangt Monsieur I mas bezoek I dochter van de aannemer, een meisje met een geestelijke af- I wijking, bijna volwassen, maar infantiel; daarna van haar moe der. Beiden brengen hem het I verzoek over geduld te oefenen; het feest houdt de man en va der vast. I Het meisje doet hem denken I aan Valérie, zijn enig kind. mei wie hij sinds enige tijd in het Idorp woont en met het oog op wie hij dit huis kocht. Voor haar leeft hij. Uit een geheel I verleden is zij alleen hem over gebleven. In het gesprek tussen de vrouw en de oude man is I Valérie eveneens het voornaam ste onderwerp. Voor de dorps vrouw is het .rijkeluiskind, wier i belevenissen, door het ro tan-element heen spelend. Van Les jetits chevaux de Tarquinia (1953) af is de werk wijze van de schrijfster veran derd. Haar hoeken verliezen het materieel element en beperken doen en laten ze sinds maanden heeft bespied, de vertegenwoor digster van een breder, wijder uitstralend leven, waarnaar zij hunkert. Op het laatst gaat de wij; vrouw tot confessies - J~~ trent haar plannen nieuwe - AL in haar wagen de helling op- dan dat. Ze zijn niet meer dan een tasten naar een innerlijke werkelijkheid; ze geven een cri sis in een mensenbestaan, een moment van spanning, waarin leven openbreekt. Het de- kere band bestaat. Maar dan breekt ook het verhaal af. klassiek-rustige woorden in korte, snelle zinnen bergen kor is allersimpelst en wordt sprekende romantische elemen- impressionistisch e met een hon- lijnen getekend. 1 oet denken aan neel; het schept Jean Valjean in Les Mlsérables geheimenis, van verlangen n; van Victor Hugo. De stille vij: het niet-geziene, soms van ver in het naburige bos, het ru- druk, een onbepaalde angst; moerige dorpsfeest in de laagte, broeiende hitte. de mijmeringen van de gi aard, de geladen woorden Overschakeling Niet altijd heeft Marguerite leze wijze geschreven. eerste boeken vertel- uitdrukking ■egelmatig-behandelde £en- is bet simpele woorden, Duras op'deze 'wijze gaachVev^ "aande schijubaar-overtadige Haar len een -regelmatig-behandelde geschiedenis met een opzet, I wikkeling en ontknoping. De tredende personen leven prozaïsche- werkelijkheid daden en woorden hebben geen I achtergrond of dieptewerking. herhalin- zoeken naar het onzegbare en tegelijkertijd een terugdeinzen er voor als voor een donker geheim. Het wezenlijke van haar ver haal ligt niet in wat is gezegd, Zeventien korte verhalen, burgert), of dat de verkoop hoe een geroofd kind in de baga- geruimte van een personenauto, chetsen of fantasieën vormen baarheid een woordje mee- die toebehoort aan een jong echt- trof^in tezamen de bundel Een tijdelijk spreekt. paar dat nergens van weet de Laten we maar aannemen dat dood vindt door verstikking en het uit zuiver literaire motieven dan door de hond van het echt- ?s grtèuri en om deopS° paar ontdekt wordt. De desmte- gebied nog bestaande conventie- la H G resten een schop na te geven, van science ncuon a ia n. o Raes kan ongetwijfeld goed ^ell,S; «f®" schrijven, althans noteren. In slachtoffer van zijn, laten wat is verzwegen toch wordt vermoed. Zo laten haar korte romans een sterkere indruk achter dan a c cuuuc ie «vu. «v, enkele honderden bladzijden van het bijzonder door zijn meniS ander schrijver. DR M. c. v.d. PANNE Deze romans boeien door de Je. vendige karaktertekening en dé vastheid van lijn- Een enkele, barrage contre le Paclfiquc, studie over de betekenis van Jeroens beeld spraak. (Foto Museum Boymans-Van Beuningen) monument van de Vlaamse schrijver Hugo Raes, in com binatie uitgegeven bij de Bezi ge Bij te Amsterdam en de Uit geverij Ontwikkeling te Ant werpen, De stukjes vertonen elementen van science fiction en van griezelverhalen, wijl één schets naar smaak regelrechte pornografie is. Men vraagt zich af of zo'n stukje geschreven is uit artis- overtuigend waarheidskaraktei deze roman, spelend in Indo china. waar de schrijfster is ge boren en haar eerste jeugd heelt doorgebracht, brengt een ver slag van eigen waarnemingen genoot 1 de school gaat de lege mijn lokalen mompelend rondloopt, krijgt dat hij totdat het schooltijd wordt directeur of rector de .Het officiële bezoek a~- we papierfabriek", waarin iemand ogenblik de sensatie de gevallen is. Toekomstbeeld Marguerite Duras. L'après midi de monsieur Andesmas. Uitgave Gallimard. tisch verhaal Het is niet de bedoeling de on- «mpSTéil derwerpen van alle stukjes op te Scu uviiaaiu wciu cn langs ope- sommen. De titelnovelle „Een et nadrukkelijk vloeken ratieve weg gescheiden wilde tijdelijk monument" geeft een toe- zijn. „Gescheurd ooglid" verhaalt komstbeeld: tieke aandrang, uit de zucht de rug van de Zweed "Sörenson, om mee te tellen (zoals iemand dat tenslotte tot een Groen land, zwarte mensen, door dr. P. K. Hulbregtse. Uit gave Forum Boekerij, Ad. M. C. Stok, Den Haag. wat de eerste Fransen bezield heeft, wier ontdekkingen tot de „Franse aanwezigheid" Het feit, dat dit boek werd uit- n gegeven met steun van het Prins deel Bernhardfonds duidt er al opt Dat 00_~ dat we met een bijzonder werk weest, vreemde landen te exploi- oo j_,,v te doen hebben. Dat is dan ook teren en nieuwe volken te ontdek- 82ste straat was wel de druk- ket gevaj jjet handelt niet over ken. Ook zullen de internationale ste straat van district 214. Uver Groenland, zoals de titel wellicht verhoudingen van die tijd wel Een „onverdragelijk" goed geschreven boek de rolbanden bewogen duizen- 20u doen vermoeden, maar over rol hebben gespeeld. In elk ge- den mensen naar huis. Ze praat- de jonge staten Mauretanië, Sene- val is het op het ogenblik wel de ten met elkaar langs de kleine gal. Guinée, Ivoorkust, Niger, Op- internationale situatie, die ons wzzu., Soedan, het grootste dwingt, grote aandacht te schen- de vroegere ken aan de ontwikkeling in de jon- Afrika. Het is ge Afrikaanse landen. Het is streek, waarover nog weinig ook van grote betekenis, dat of niets bekend is, althans wat ons land een boek als dat i de situatie betreft, waarin de be- dr. Huibregtse is verschenen. voor de m,ond aangebrachte crofoontjes die met een metalen band onder de doorzichtige win- terstolp doorliepen als een streepvormige wonde. Eigenlijk per Volta t gedeelte dus Franse gebieden i Bij toestanden en gebeurte- Kleine kublJS nissen die met geen pen te beschrijven zijn neemt het le ven de schrijfkunstenaar de pen uit de hand en wordt zelf schrijfkunst i auteur. Er heeft dan een om- Nagedachtenis zijn vriend Trent. De lezer openen. Hij viel in zwijm. Ze verneemt al dadelijk uit de ïnneringen binnen de perken te leiding, dat Trent, vlak ïnneringen uinnen ue peiiseu ie it-iuuig, uoi xiem kering plaatsgevonden. Het xs houden. Er bestaan werktuigen de bevrijding, bij zinloze een plan, maar het is de wer- de verschrikkelijke lotgeval- i gevangen genomen Bel- poging tot ontvluchting is geschoten. Het verhaal werkt ten daarna naar deze tragische ont knoping toe. Ze zitten in het kamp Breendonk met achten veertig man op één kamer. In brandden hem lucifers neusvleugels en de oorlellen. Ze stelden hem recht en boks- de maag." lcpliikheid de zee van ellende len van gevangen genomen Bel- veerug man op een Kamer, m Maar er zijn ook typen ais en met moeK verzetsstrijders beschrijf, verzegelde beestenwagens ?aa. d._ kleine Cockske. w.ens sp,e- Beter bestand Maar er zijn ook typen als dijken respecteer, die JUT.Ufp^ ISfS 3 T de kroniekschrijver heeft op- plette kUbUs. En de lezer heeft de reeds genoemde Trent, ge- geworpen, omdat er nu een dat hij zelf op soort- maal een grens moet zijn gelijke wijze verpletterd wordt, aan het aantal bladzijden en omdat er nu eenmaal een keus moet worden gemaakt. winkelier, een mijnwerker, stu denten. een architect, een met selaarsbaas, een wever, een slager. De een wil niet meer BHI. leve°- een ""J" JP- ,d_e neergezet, achter een plank, die Het beek verwierf den nok de verhinderen moet dat De precisie i mee dat gebeurt, vormen het be wijs van des schrijvers talent zoals hij zegt, in de breed te gebouwd zijn en die beter tegen alles bestand is. Cockske wil leven en spaart zijn reser ves voor zich alleen. Vinck sterft in de wagon en wordt bij de andere lijken in een hoek Onverdragelijk De omslag zegt terecht dat dit boek „onverdragelijk goed" geschreven is. De concentratie kampen hebben de mens aan zijn uiterste grenzen gesteld. Na de tweede wereldoorlog is het onmogelijk over de mens te fi losoferen als daarvoor. De gren zen zijn uitgezet. Wreedheden zijn altijd bedreven, maar nooit op zulk een schaal en zo geor ganiseerd. Hoe functioneert het evangelie in een samenleving die dit heeft ervaren? Hoe recht vaardigt zich hier het Godsbe- Ook to do kunst regoert de Axk-prij» van 1962. *et van de overvloed. Een boek Het leven van deze gevange de j raad, waarbij óók de keus moest worden gemaakt, omdat een mens niet alles en maar weinig tegelijk kan bele ven. Grote auteurs, zoals Dic kens en Balzac, weten de sug- ,~,o. klein lichtpuntje na. Dat l. eenmaal kameraadschap. Drie mar gaan geëxecuteerd worden. doet zichzelf afgeschreven, „want i toen, de moest ik achterblijven in die wereld dan zou ik niets meer t begrijpen". Mochten zij werkelijkheid en de droom dag of nacht uiteen te houden. Ü8HIW..H Onder de reis door sluipen er Uit komen, dan zal niemand Je hóórt dat wijze tenbroek en een paar klom- ,JLe keken naar het korte binnen, gruwelijke herinnerin- L..,j gras. Het onkruid groeide gen. Trents vriend Vinck had maar strijden. Het enig geluk doorheen de opeengestapelde niet gesproken in de folterka- istie op te roepen dat achter balken. Ze moesten het ge- verhaal de grote stroom scheurde hemd uittrekken. Ze „Trent herkende hem niet het algemene leven ruist, droegen nog alleen de solda- onmiddellijk. Hij werd de ka- spreken, het duizendstem- mig gegons van Londen of Pa rijs. Daar valt het accent op de verbeeldingskracht auteur. Maar DE TREIN REED DOOR HET DAL van Georges Hebbelinck (uitgave N.V. De Arbeiderspers. boek als de soldaten. de arbeider is de strijd." Het zijn over het algemeen van het geloof losgeslagen man nen, socialisten, communisten. Niemand komt op de gedachte uit de flinkheid van de pastoor af te leiden, dat het geloof van - 4 - zijn kerk superieur is aan hun de palen, daar stonden afschuwelijk geslagen. Zijn arbeiders-idealisme dat op vage be- pen. De handen werden hun T« r. nar no. v op de rug gebonden. Daar kop tegen een bed. Hij werd k -üoerieur is i/mrtfn H O r\nlc-n dnnr i riiic /rf non Tttiïl j __j de Luikenaar: ga va, m'fi? (ga va, mon dicht. De armen stonden stijf Amsterdam) is de verhouding omgekeerd. Deze Vlaming be- iejj Ktnt iljn boek met de volgende opdracht: vieux: alles goed, oudje?) De twee anderen glimlach- keken hun Waalse ka- voorwaarts gericht die door de knieën gaan. Men -en bepaalde structuur, ;elooft of niet. De pro theorieën spinnen, de prote vriendschap Hij Icon niet meer moteren wu tea wen.Beierfng „Dierbare dode kameraden „Uw muil, zei Weiss, schenkt mi) de kracht uw kro- muil, niemand heeft u toela- niek te schrijven." de slagen op de nieren. Ze dreven hem in een hoek stampten hem op de kop. ting gegeven tot spreken." Hij viel, ze schopten hem in deze tijd? geloof wordt als zoda nig niet herkend. Is dit niet een de klemmende raadsels van stuur? Hier helpt geen logie voor intern gebruik. De luchtdruk heeft bij de kerkrui- ten niet halt gehouden. Hoeveel van onze christelijke levens wandel (aangenomen dat die er werkelijk is) berust op een ge geven psychologische structuur, invloed van een beschermend millieu, op gewoonte die een tweede natuur werd? Hoeveel van dit alles is bestand tegen de uiterste proef? Wat heeft de kerk geleerd van de apocalypti sche verschrikkingen die velen liefst vergeten? Vragen als deze dringen zich bij de lezer op. Hij wordt er weer pijnlijk aan herinnerd, dat het evangelie wel supe rieur is, maar de belijders niet. Een boek als dit is zeer ge schikt om mensen op te schrik ken, die hun eigen privé- of groeps-dierbaarheden koeste ren, hun stichtelijke stokpaard jes berijden, alsof er niets ge beurd is. Het zijn de christelij ke Cockskes, die boven alles op hun manier willen blijven leven en hun reserves sparen voor zich en hun naaste geestverwan ten alleen. Zie, ik wil aan U, zegt de Here, of, om met de Nieuwe Vertaling te spreken: Ik zal UI Horen wij dit nog? C. RIJNSDORP Dr. Hui hand reeds verschenen „Marokko in het zon licht" en „Achter de Hoge At- mensen waren echter bevreesd voor een plotse lichte tempera- i tuur schommeling. Meer dan is eens was het al gebeurd dat de voudige, meteorologische bestendigings- gende e dienst onmachtig was geweest." geslaagd, de lezer op Honderd hengeltips, door A. Onck en C. J. van Beurden. Uitgave Ad. M. C. Stok, Forum Boekerij, Den Haag. is atmosfeerverlichting; tallo ze vliegtuigen dalen en stijgen verticaal; maar er zijn nog dis tricten zonder luchtverlichting en op enkele plaatsen is de wind nog waarneembaar. Er zijn men sen die bij wijze van snobistische liefhebberij zaadjes laten ontkie men en plantjes kweken. Voor kinderen heel instructief: zo ging het vroeger. Zaadjes van vroeger m het vrije levende plan ten zijn zeldzaam geworden. Er bestaan kleine drankclubs, van mensen die boven de kalme- ringspillen de alcoholische bene veling verkiezen, zoals in vroe- geslaagd. -■■■iI beleven, wat hij zelf gezien hoord heeft. En dat is heel 1 geweest. De schrijver kwam onder de indruk van de grote Appelfilm nader toegelichi ger tijden. Maar zij minderheid zonderlingen. „Alle land is woongebied, al le land is vol mensen. Tot aan de rand van de zeeën overal ge bouwen, rijwegen, vlakken waar miljarden raeneen .nonen, mer- ken, levend met hun cyberneti sche installaties voor de produc tie van voedsel, stoffen, levens cellen, verlichting, verwar ming." De werkelijkheid van Karei Ap pel, voor een slordige honderd duizend gulden aan overheidsgcl den door Jan Vrijman lilt de doe ken gedaan In de gelijknamige kleurenfilm, schijnt niet aan de verwachtingen te beantwoorden, (waar het gaat om de reclame?). De pocket-serie „Hengelsport te laten de praktijk" heeft een welkome aanvulling gekregen door dit boek je. Vele hengelaars menen noÉ steeds dat hun methoden de meesl beproefde zijn. De auteurs zullen de laatsten zijn dit te ontkennen. Echter, ze hebben getracht al de ze beproefde methoden van al die gedegen sportvissers in één boek je onder te brengen en dat is hun wonderwel gelukt. Iedereen die dit boekje leest zal er tips in le zen die hij reeds jaren kent maar tevens een even groot aantal hij nog nooit van heeft ge hoord. Is hij dan nog bereid deze onbekende, maar bijzonder handige, tips in de praktijk te orengen dan hebben de schrij' conservatieve De Bezige Bij heeft tenminste Ap pels regisseur binnen de omvang van een „reuzenpocket" de vrije hand gegeven om de wordingsee- schiedenis van zijn film nader U1CCI1 Ileuueil vmi -if 1,chte"- Daarbij ontpopt publiek zullen blijven boeien heeft de uitgeversmij Veen vela zich verplicht. De Maan- sterdam. Met de herdruk van drie klas sieken, die. hoewel zij niets ge- hebben, ieder De held uit dit verhaal, Bengt- -on, onder de invloed van de pre historische alcohol, komt in op stand tegen dit uiterste van col lectivisme en technocratie en vernielt de nieuwe installatie waarmee men in de lucht gedu rende ongeveer een uur een tij delijk monument van abstracte kunst kan projecteren. Hij wordt door de menigte prompt gelyncht Een knap verhaal, dat de stol van een roman zou kunnen vor C. RIJNSDORP streken? Vrijman zich bovendien buiten zijn metier om, als verdediger Harels geesteswereld eu da- steen van Wiikic Colll speurdersroman van het beste T„ w- r,,a soort. Het verhaal van de dief- Indien nog steeds opgaat, da stal van een dianlant inteii,. goede w.jn geeri tam behoet geschreve„ e„ de entourBP ,a'e '"J" fin. t ,f" i«h? (Europa in de negentiende eeu») voortdurend vlechten van Appel- boeie„5. Agms §re va„ Aan, kransjes' een nutteloze bezigheid Brontë beschrijft met veel ge die aanvechtbare tekortkomingen voe° VOor psy "holog" een meis toch niet kon verbloemen. jesleven en geeft een zeer humo Vrijman trekt nogal denigrerend ristische visie op het leven van leer tegen degenen die zijn Engeland. Dat velen enthou- Appel niet lusten en Karei zelf ge- siast zullen grijpen naar de her tuigt van weinig werkelijkheids- druk van Don Quichote van Mi- zin door te beweren dat de Neder- guel de Cervantes Saavedra lijkt landse kranten geen „rotstukken" boven iedere twijfel verheven, over hem zouden schrijven als hij De vier eeuwen geleden geschre- een buitenlander zou zijn. ven riddergeschiedenis die dl Elders zegt Vrijman met film taal vele uitdrukkingen'heeft ge- te hebben willen overtuigen en leverd. is springlevend. Een ex- slagen waar woorden tekortschie- tra pluspunt-' van dez« uitgave ten. Vraag waarom er dan een zijn de frr;lk platen van Alber po(cke)t vol woorden overheen ge- Hahn jr., ew? nadeel de bekort* g__j™gtekst.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1962 | | pagina 18