Koelkasten enz. bij
De forumleden zijn:
VRAGEN AAN FORUM
Sprake van oneerlijke concurrentie?
Dure distributie
Verticale prijsbinding,
het voor en tegen
1 Kwestie van service
DINSDAG 9 OKTOBER 1962
Bij het grootwinkelbedrijf sn kruidenierswaren kan men te noemen. Toen het een handmixer gold sloegen fabri- zo reëel mogelijk inzicht in deze ontwikkeling en haar
tegenwoordig allerlei artikelen bijeen sparen die bepaald kanten terug; men weet het. consequenties te geven was onderstaand genuanceerd ge
niet des kruideniers zijn. Goedkope centrifuges, koelkas- Deze „prijzenslag" heeft tot verscheidene (vaak een- zeischap bereid om aan de „ronde" tafel de degens te
ten, speelgoed, ventilatorkacheltjes, enfin te veel om op zijdige) reacties aanleiding gegeven. Om onze lezers een kruisen.
G. J. SMOUTER (1919), te Rotterdam, genoot een technisch commerciële opleiding
en werd in 1951 procuratiehouder by het Elektrotechnisch Installatiebedrijf BOHAMEE
te Rotterdam, waarvan hij thans eigenaar is. Over de betekenis van elektrische
gebruiksartikelen houdt hy regelmatig radiopraatjes en lezingen. Dc heer Smouter
is voorzitter van dc Ned. Chr. Ondernemersbond van Radio en Elektrotechniek.
Verder is hy bestuurslid van de Unie van Elektrotechnische Werkgeversorganisaties
in Nederland.
B. BUITENDIJK (1897), te Santpoort, begon zijn loopbaan by dc grote vaart, die
hy enige jaren als stuurman diende, Vervolgens schakelde hij over naar de suiker
industrie, waarvoor hij eerst in Zuid-Afrika, later op Java werkzaam was. In 1942
werd hij door de Japanners geïnterneerd. In 1946 in Nederland gerepatri
hy zijn loopbaan in dc ambtelijke sector voort, die hy verlie
Binnenlandse Zaken. Hij was één der oprichter
waarvan hij thans directeur is.
PROF. DR. F L. VAN MUISWINKEL (1904), te Bussum, studeerde na ïyn
middelbare opleiding aan de Economische Hoogeschool te Rotterdam, waar hy ook
promoveerde. Van 1933 tot 1948 was hij directeur van het Economis'ch Instituut voor
den Middenstand te Den Haag en van 1948 tot heden is hij hoogleraar aan de Vrije
Universiteit te Amsterdam. Van zyn nevenfuncties noemen wij het vice-voorzitterschap
van de Raad van Commissarissen der N.V. Ned. Middenstandsbank. Van de Midden
standsraad is hy oud-voorzitter.
ALBERT HEIJN (1927), te Bloemendaal, doorliep na de H BS hel N.O.I.B.
(Nijenrode) te Breukclen, en kwam op zyn 21ste jaar bij het grootwinkelbedrijf in
levensmiddelen Albert Heyn N.V. Hy „stond" in verscheidene filialen en werkte op
diverse afdelingen. Zyn eerste opdracht was een onderzoek te verrichten naar
mogelijkheden voor het zelfbedieningswezen in Nederland. De heer Heijn is thans
president-directeur en voorzitter van de Raad van Bestuur der N.V. Albert Heyn
IR. R. A. JAS (1898), te Dordrecht, studeerde na zijn middelbare opleiding
elektrotechniek aan de TH. te Delft en is vanaf 1936 directeur der N.V Mcterfabriek
te Dordrecht, een dochteronderneming van het wereldconcern „Compagnie des Comp
teurs", waarvan het hoofdkantoor >in Parijs gevestigd is. Van zijn vele nevenfuncties
noemen wy het voorzitterschap van de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor
Dordrecht en omstreken.
J. D. TROOSTHEIDE, chef-redacteur van onze Kwartet-bladen, was voorzitter van
dit forum.
referendaris bij
Ned. Consumentenbond,
Japie.
Voetbi';
Leid?
Dordwij
linkwij
50 7.91
nder^
3000,-
ing. V:
ngen
24.S
11, Tele
49.50
tie (ooi
wandel
G. J. SmouterRotterdam
B. Buitendijk, Santpoort
Albert Heijn, Bloemendaal
tr- hem beschreven distributievorm, ook
ik acht deze het minste
Heijn doet met het aan zijn klanten ze premie-artikelen: het hele systeem kruideniersbedrijf antiek
offreren van goedkope koelkasten, hebben we „selfsupporting" gemaakt. -
mixers, kacheltjes, haardrogers, enzo- Wij leggen er dus niets bij,
voorts, te kwalificeren als oneerlijke ken
concurrentie?
anderzijds bepaald ook
stard. Er heerst een dusdanige „gil-
dementaliteit" in de detaillisten
geen wereld, dat een doorbraak zoals
winsten op, we rekenen alle die in de industrie gezien hebben daar
assortiment. Vandaar dat
het dus zeiden: Er is een goede markt slaat dus
voor één type voordelige koelkast, de prijs die
Met zweet in de handen bestelden en bovendiei
we er 20.000 en tot onze verbazing de officiële Liebherr.
heeft de vraag dit aantal al ruim drie-
Ir. R. A. Jas, Dordrecht
geen 498, maar 398 bedroeg. Dan
heb ik dus al 100 verschil. Bovendien
was uw Liebherr-kast niet de offi
ciële Liebherr van 498. maar een
z.g. Sonderausstattung, speciaal dus
voor u gemaakt. De door u in uw ad
vertentie meegedeelde prijs „elders"
'eite op een voorafgaan-
bovendien was uw Liebherr niet-
ivertroffen. Maar door dat grote te
HEIJN: De bedoelde koelkast
gaat het bij deze actuele vraag niet procenten. Daardoor dacht ik dat de
speciaal om Albert Heijn, zelfs niet in gedachte aan koppelverkoop naar de
het bijzonder om het grootwinkelbe- achtergrond kwam. Immers: wie de
drijf in levensmiddelen, maar om een bonnetjes niet wil kóópt ze niet.
algemeen verschijnsel in de detail- JAS: Maar ik kan alleen een bon-
handel. Alle bedrijfsvormen ervan, netje kopen als ik voor een
van de zelfstandige winkelier tot het bruine bonen bij u heb gekocht,
grootwinkelbedrijf, passen deze ver- HEIJN: Inderdaad,
koopmethode in de een of andere vorm v^S: Nu, dan is dat toch e(
toe. Men denke in dit verband o.m. cnminerende tendens?
aan de verkoop van koffie. HEIJN: Ik zou het anders willen stel- dan met
Of ik die methode als oneerlijke con- len. Wij menen de consument een vréémde
currentie zie? Neen, want geen der dienst te bewijzen door bepaalde arti- len uit de enorme hoeveelheid die
bestaande wettelijke bepalingen wordt kelen, die ze graag willen hebben zelf normaliter met nog hogere
overtreden. Zelfs zie ik geen strijdig- «s--- J -
heid met de regels van het fatsoen.
ik echter
doch deze bleek eveneens
eel antieke dingen wij voor de wet brachten ook nóg
koppelverkoop naar de nog vaak moeten doen, dingen
die volkomen oneconomisch zijn
dus ook ten nadele van de consume
nu. dan zou u mét ons blij zijn e
gulden delijk eens een methode als deze ge- verlaging inzit. En daar zijn wij
vonden te hebben, die een deel van zo bijzonder fel op: de consument van
deze antiekerigheid eruit poogt te halen, tijd tot tijd dit soort dingen te kun-
Prachtig, nen offreren. Ook wat de levensmid-
moet dat delen betreft,
volmaakt branche- VAN MUISWINKEL: Dat klinkt al-
vréémde artikelen, en niet met artike- lemaal bijzonder interessant. Maar ik
lichtgewelfde en geronde deur
moderne strakke vormgeving heoben
doen aanpassen zoals sinds korte tijd
door Liebherr reeds werd toegepast
bij een tweetal kleinere model
len. o.m. de kast a 398, ontstond
1 ij k e n i s met die beide
De prijzenslag in duurzame gebruiksgoederen tussen
het grootwinkelbedrijf in kruidenierswaren èn de op
deze artikelen gespecialiseerde fabrikanten, groothan
del en detaillisten, roept een aantal vragen op.
1. Is hier bij het grootwinkelbedrijf sprake van oneer
lijke concurrentie Of geldt het een „normale"
ontwikkeling
2. Welke gevolgen voorziet u indien deze initiatieven
van het grootwinkelbedrijf zich ontwikkelen tot
een normaal verschijnsel (Hierbij speciaal te den
ken aan een goede service-verlening).
3. Hoe denkt u over de z.g. verticale prijsbinding
Brengt dit systeem al of niet te hoge prijzen door
te hoge winstmarges met zich
te duur vinden, binnen ges brengt?
HEIJN: Professor, dat gebeurt. Wij koelkast brengt
brengen tal van artikelen
enkele op- modellen. De inhoud
252, terwijl interieur
kast i
uuma» u» uc Wi.ouuro» alleen maar uw omzet vergroten, dan
(cite moeilijker wordt gemaakt zich antwoord ik: allebei. Natuurlijk stre- ken,
een oordeel over de prijs van een arti- ven wij zoals elk bedrijf ook **»- surr
kei te vormen. Zijn oordeel over dat- zetvergroting; d<
gene wat hij in feite wil kopen wordt maal. Overigens
daarvoor bijna of helemaal niets op verdie- elders
die, alweer volgens zijn advertentie, om functionele redenen hebben doen
staat geprijsd. Een wijzigen. De vermelding
taak
e«J I1PH 18 mmm - deze methode he- voordele
hierdoor versluierd. Ik vraag daarom lemaal niet nieuw. Dertig jaar gele- ven een
met nadruk: Als Albert Heijn en an- den bracht het grootwinkelbedrijf blik-
deren de consumenten dan zo tegemoet ken ananas en perziken die toen ver-
willen treden, waarom doen zij dit dan schrikkelijk duur en daardoor alleen dan
niet in de eerste plaats continu met voor de rijken
sommige van hun eigen artikelen in reik. Zo kan ik
plaats van stootsgewijze en incidenteel men
met een artikel uit een totaal andere JAS: U heeft wel een en ander toe
branche? Op een koelkast of mixer gelicht, maar u heeft me niet over-
wordt in zo'n geval helemaal geen tuigd.
winst gemaakt, eerder verlies geleden. HEIJN: Dat
verschil dus. Nu weet ik bij
toeval dat de prijs van een Liebherr- doeld te zijn l_
sument veel gebruikt. Ten voordele kast op dat ogenblik al geruime tijd gelijkbare winkelwaarde,
de consument èn hopelijk
bedrijf in het stre-
grotere omzet te behalen.
SMOUTER: Maar waarom neemt
koelkast maar een tijdje en
er eens een poosje een mixer
ventilatorkachel tegen prijzen
or de detailhandel ze niet kan
leveren?
HEIJN: Ik geloof, dat daar nu pre
cies het geheim van dit geval in zit.
Die lage prijsstelling van koelkast of
mixer is alleen te bereiken bij een bij-
„-natuurlijk
Waarom datzelfde niet gedaan met recht. Wat de opmerking van de zonder hoge omzetsnelhcid.
bijv. chocolade en suikerwerken, die heer Buitendijk betreft over de door krijg je niet voor elkaar
in de kruideniersbranche nog hogere
marges opleveren, nl. 25 tot M
cent?
SMOUTER: Hiermee kan ik het vrij
wel eens zijn. Ik vraag mij verder af:
Wil Albert Heijn meedingen op de
markt van elektrische duurzame ge
bruiksgoederen? Mijn antwoord is:
Neen, dit soort tijdelijke aanbiedingen
taillisten op elektrische apparaten, die lexen, die straks misschien wel i
VOORZITTER: Herhaaldelijk is in
dit gesprek de distributie aan de orde
geweest. Wat zien de heren nu uitein
delijk als een ideale vorm van distri
butie in ons land?
VAN MUISWINKEL: Mag ik daar
wat over zeggen? In het jaarverslag
van een grootwinkelbedrijf in levens
middelen lees ik de volgende zinnen,
waarmee ik het volledig eens ben. En
wel deze: „De distributie vraagt in ve
le gevallen meer dan 50 pet. van de
consumentenprijs. Besparingen in de
distributiesector door betere methoden
hebben dus een zeer grote invloed op
het welvaartspeil". De feiten zijn nl.
dat de distributiekosten meer star zijn
dan de fabricagekosten. De economi
sche oorzaak is m.i. dat het fabrica
geproces der artikelen doorlopend kan
plaats vinden van het moment af
En
VOORZITTER: Ik
1600%
heeft alleen tot doel dea levensmidde- kwestie
lenomzet te vergroten; 'om te komen willen geven. De indruk bestaat dat
geforceerde omzet
graag de geacht. Wat doe je dan? Je rekent
discussie „terwille van de goede verhoudingen
"J.5! Sltef
één koelkast) tot 25 pet.
meerdere exemplaren). Meneer
tendijk. die marge is
baseerd op de omzet
i de eigen Albert Heijn zich daarvan eigenlijk VAN MUISWINKEL: Met ander'
wat de koelkast betreft met een Jantje woorden:
;-afdeling. da
(levensmiddelen) sector. Begrijp
goed: ik ben helemaal niet tegen de
r.L-iiwe marktontwikkeling waarbij in
de detailhandel de branches gaan ver- SMOUTER: Naar mijn mening wel. koop. Ziet u de moeilijkheid
vagen en dat men bijv. in de levens- Want daar moet de klant bij u toch middenstanders? Nu kan de voorzitter
middelensector al meer z.g. non- in feite zelf voor zorgen, meneer wel zeggen; Maak de
foods ziet komen. Misschien is die ont- Heijn?
wikkeling wel gezond. Maar grote be- HEIJN: Inderdaad is de servic
zwaren heb ook ik tegen het tijde- ons minder. Daarom is onze priji
lijk voor inkoopsprijs aanbieden van ook belangrijk lager. Maar leven
de verkoop, maar het inkomen
s het nu gesteld met de k o s-
rge van een bonafide detailhan-
elektrische artikelen, waarmee
deze ik dan bedoel een bedrijf dat behalve ik
goede verkoopruimte ook ,-e
behoorlijk service-apparaat
dé beschikt? Wel, die kostenmarge be-
(voor che. een dergelijke ontwikkeling aan
~3ui- de gang ié, begint iedereen ineens te
ge- piepen van: „Het most niet maggen"
de kleinste en „Daar moesten „ze" eens wat aan
doen"... Inplaats van er zelf wat
gaan doen.
VAN MUISWINKEL: Vindt u dan
branche zo is achtergebleven?
i dat het tegendeel het geval
ieuwste
3194S
imp uil
rmerstr
volmaakt branche-vreemde artikelen, niet in een tijd dat de consument zelf kosten i
bij detaillist zal och ergens vandaan draagt gemiddeld 23 A 24 pet.
lan moeten komen, vandaar, dat in de omzet: 16 pet. loon
verkoopprijs een deel
verwerkt. Ik acht het overi-
vanzelfsprekende zaak dat
Hl technisch duurzaam ge-
commentaren het elektrische apparatuur betreft, een bruiksartikel wordt geleverd daar dan
aan de pers nog bij vermeld wordt bijzonder gevaarlijke redenering. Weet ook gedurende enkele jaren een rede-
„dat de koelkastprijzen in de winkels u dat de statistieken melden dat er lijke service voor een matige vergoe-
te hoog zijn" dan kan ik alleen nog elk jaar tientallen mensen het leven la- ding tegenover staat,
maar over deloyale' manipulaties spre- ten en honderden gewond raken JAS: Verscheidene elektrische
HEIJN: Inderdaad; ik ben er blij
Ti dat onze branche in Nederland na
pet. algemene Amerika de meest economische is.
kosten. U ziet dus, dat. deze marges Maar het kan altijd nog beter.
deloyale concurrentie, dus onop- door onvakkundig gemanipuleer met paraten hebben nu eenmaal
rechte mededinging, welke alleen maar elektriciteit? Van dit niet denkbeeldige
leiden kan tot marktverstoring. Het gevaar kan ik u uit mijn praktijk ge-
gaat hier m.i. zonder meer om lokar- noeg voorbeelden geven. Niet vooi
tikelen, waardoor bij de huisvrouw niets -dragen tal van GEB-auto's en dige fabrikant zijn handela:
de neiging bestaat niet meer prijsver- veel GEB-drukwerken de annonce: voedt (door cursussen o.m.) dat
gelijkend op te treden, begerig als zij j—»-'-*
nodig. Een t.v.-toestel bijv.
een duig dat nog enorm veel serv
behoeft. Vandaar dat iedere verstj
niet te hoog zijn.
Maar als Albert Heijn -
incidenteel tussen komen met het zojuist had, betekent volgens mij
radicale afschaffing
e prijsbinding. Want 1
van door de fabrikai
de winkelprijzen hoort niet
'a onze moderne tijd.
VOORZITTER: Bent u niet bang op
concurrentie. De detailhan-
koelkasten kan met een zo mi-
marge, of helemaal geen mar-
eenmaal niet verkopen. Albert die
elektrische apparaten goed
bepaald lokartikel bijeen te geaard?",
spar en... ^S;..?et
kunnen verlenen.
BUITENDIJK: Goed, maar één
zelfs verbóden als leek de consequenties van het koppelen
verrichten. Bij de verkoop
Heijn ook niet; alléén bij wijze
incident, zonder eigen service en
dié als voornaamste beweegreden omzet-
vergroting
in de chaos terecht te ko-
BUITENDIJK: Neen, meneer de
voorzitter. Want ik heb daar nooit iets
van meegemaakt. Enkele jaren gele-
BUITENDIJK: Toch geloof ik dat den maakte ik deel uit
i kruidenierswaren.
f W
zilve-
:ikelen.
répara-
Steen-
JAS: Öok ik acht deze handelwijze aansluitingen
niet bepaald „fair play". Mijn be- nieuwe Elektriciteitswet zullen de ei-
zwaar tegen dit soort acties is vooral n°f> wel strenger worden boven-
dat hier een vorm van koppelverkoop
wordt toegepast, want de voorwaarde HE -
is de klant kan van zo'n goedkope Smouter noemde kunnen vóórkomen,
sanbieding alleen maar profiteren als Inderdaad. Toch dacht ,k dat we deze
t i eerst zoveel kg bruine bonen. groe. k met moeten overtrekken. Veel e "aarom
ne erwten of voor mijn part zoveel veel wordt de gemiddelde huisvader in
hobbelpaarden gekocht heeft. Dit nu dlt opzicht beschouwd als vergeef «f^n van ae lal
riekt m.i. naar discriminatie. In elk me de kwalificatie —.een kindse ft.
geval wijst het op iets dat ongezond
het niet aangaat te redeneren: de kos- sumententeam dat
ten zijn zoveel en de bruto-marge is door de V.S. maakte
lang niet alle verkopers een goede
service verlenen om de eenvoudige re-
den dat ze vaak de daarvoor vereiste afpp7ipn
HEIJN: Zulke dingen al. de heer kennisenapparatuurhiet jMl«en. En ï00r mlrgj heeft (die je nimmer een artikel met een vas
on -uil mnHethp Ir. weten komt!). Ik geloof veeleer dat in San Francisco in de
an alle moderne ap- n
iou ik er voor willen
wat de fabriek
op het gebied van elektriciteit ^.j..
VOOR7TTTVT? Wat lï uur inrtrnlr hU'S Zelf af kan r0€pt er heUS
min. indruk, wel een deskun<jjg€ bij. Mocht het een
- ----- koelkast van ons betreffen en iemand
niet in een installateur
de fabrieken of van de ge
meentelijke en provinciale elektrici
teitsbedrijven.
JAS: Nee, maar dèn zal het goed-
wisselwerking bestaat
hanlfpi'"te verkoop- en kostenmarges. Want weet merk
u. de gemiddelde mens, lees: detail- nog
list, is nu eenmaal geneigd gemak
zuchtig te zijn. Wat zal hij zich druk
maken als hij een „normale boter-
Sigaretten bijv., bij "ons typisch
artikel met een vaste prijs, zag je
27 dollarcents per pakje, hetzelfde
da' andere winkel voor 24, in
1 andere voor 20 en zelfs
zag ik ze voor 18 dollarcents bij afna
me van een hele slof. De tendens was:
centrumzaken vragen lagere prijzen
BUITENDIJK: Laat ik u zeggen, dat 5°®'^ m
de meeste consumenten „stunts" als „;njpn j._
Hpjp oiiozbr, me- viiMcn, aan
BUITENDIJK: Dan maar duurder, -«---
iaar ,k weet zo in elk geval dat het beert nog mfer te verdienen: het daarentegen
gros zegt: „Wij zijn tevreden". En zij je hebben, d;
-..«a.;.., uou tijn wij nog wel in staat
zullen toejuichen, hem een installateur te bezorgen, die suP\e<P. u nazeggen.
schijnlijk het gevolg van andere onge
zonde elementen, nl. de veel te hoge
marges die de detaillisten in elektri
sche artikelen hebben. Ik doel op
JAS: Misschien blijft de service als herzien door
,dAnig bij zo'n elektriciteitsbedrijf 1""
weigert wel laag- maar dan verhalen
daar als monopolistische organisatie
SMOUTER: Zoudt u, menéer Heijn, weiT?TP,^®TT|Te^verd® kil°watturen.
ergens vier nieuwe autobanden kopen,
en ermee naar uw garagehouder ga"
met het verzoek deze „even" on
wielen van uw wagen te leggen?
VOORZITTER: Ik ken iemand die
geruime tijd geleden het
elektrische apparaat wo
BUITENDIJK: Natuurlijk zal er
allerlei nader bekeken moe
de ten worden, maar als er mensenle-
vens mee gemoeid kunnen zijn wan-
Ileken op dit gebied gaan mani-
of andere puleren, zoals de heer Smouter terecht
Tot op he- ""mm J-1
z-g. verticale prijsbinding, waarbij de
fabrikant de detaillistenprijzen be
paalt. En die prijzen worden dan zó
(hoog) vastgesteld dat de detaillist met
een minimum-omzet er óók nog van
kan leven. Ja, en dan haalt de ene B.TO...owre
ongezonde situatie de andere uit; dan den slaagde hij
kunnen Albert Heijn e.a. van die si- ]ateur te vinden die'het ding wil
tuatie gebruik maken. Ik geloof dat sluiten... Daarom vraag ik mij af:
deze „stunts" nooit hadden kunnen wordt de service niet teveel aan de ver
worden uitgehaald als de marges in koop gekoppeld?
de sector duurzame elektrische ge- VAN MUISWINKEL: Ik vind het citeitsbedrijven
bruiksartikelen niet zo hoog waren ge- verstek laten gaan van reparateurs be- hoe voordelig d;
grijpelijk, maar in zulke gevallen 1 i|
VO9RZITTERMeneer Heijn? juist. Iemand met visie zal naast
zegl> dan zou «en kundige service
instal- die elektriciteitsbedrijven een oplos
sing kunnen betekenen. -
SMOUTER: Misschien vindt u het
dan ook wel beter als we voortaan al
lemaal onze apparaten bij de elektri-
in kopen. Wie weet
wordt.... Het sys
teem is ook in Rusland bekend!
BUITENDIJK: Het gaat er hier
HEIJN: Die prijs mocht ook hoger
zijn, want de winkel verleende u een
,'.!s ïrC; dienst door dicht bi) u t,
zijn toen u haar nodig had.
BUITENDIJK: Inderdaad. U
vraagt: een chaos? Die was er be
paaldelijk niet.
JAS: Mag ik u vertellen dat ik bij
de SER tot tweemaal toe een zg.
„hearing" over dit vraagstuk heb mee-
Wat zag je? De aanvankelijk gemak
zuchtige kleine zelfstandigen moes
ten hun houding duchtig gaan her
zien: er kwam gezamenlijke inkoop,
er ontstonden vrijwillige filiaalbedrii-
rcn. Daardoor werden de kosten ver-
zich staande houden.
HEIJN: Dat was met andere woor
den wat ik ook v.ilde zeggen. Als prof.
Van Muiswinkel zegt dat verkoopmar-
teem der verticale prijsbinding,
zou te ver voeren de hele problema
tiek welke hiermee samenhangt thans
tot de grond toe te gaan behandelen.
VOORZITTER: Zo is het niet be- durven verlenen.
doeld. HEIJN: Hij kweekt
HEIJN: E: vat het ook niet zo op. goodwill door.
- Kijk, ik wou eerst iets zeggen over VAN MUISWINKEL: Maar vergeet
de opmerking van de heer Jas inzake anderzijds niet, dat indien hij zijn ser-
discriminatie. Het prijsversluierende vicekosten reëel berekent, er in acht
kostenmarge voor de detaillist Wel wil ik zeggen dat de kwestie
bij elkaar in de buurt liggen, dan ga plexer is dan uit het betoog
ik akkoord met zijn conclusie: die heer Buitendijk blijkt. Het ha
ai IHfflin „e- mensen verdienen niet te veel. Want dit alles helemaal van de aard
worden. Hier kan de het kan ^est z'in- dat zc dic verkoop- artikel af of van het systeem
gemoeid zijn. Er be- marge^
element hebben wij getracht te onder
vangen door te zeggen: Iedere klant klanten uit voortvloeit,
heeft het recht bij elke gulden bood- SMOUTER: Pree.
schappen een zegel te kopen. Wil voor de aanleg van een randaarde-
hij niet sparen bij de kruidenier dan stopcontact in een betonmuur 25
laat hij het. In dat geval subsidieert zou rekenen, wat beslist niet teveel is.
hij dan ook geen enkele andere klant dan wordt dat steevast „veel te hoog"
Buitendijk blijkt. Het hangt bij
het
25 pet. in de systemen van ticale prijsbind Tg gebruik dient te
welbewust streven vandaag moeten hebben. Alleen is dat worden gemaakt, ja of neen. Het
'et goedkóper zou maakt nl. geweldig veel verschil of u
Spijker een auto met merkloze spijkers te doen hebt dan
BHBlbraeht
han- prijs moest hebben.
niet dat hij daar
werd. vergeleken met
gezondheid mi
staat toch al
van de overheid naar bescherming ?een bewijs dat het met goedkóper
van de volksgezondheid? Daar heeft kunnen. Toen -
de verkoop van apparaten niets
ÜS. te maken; die hoort uiteraard in
gevallen narigheid met de den te zijn van de particuliere handel, nelemaal
HEIJN: Heren, nogmaals
Want als ik al die sombere visies over d
beste hoge wel met een artikel waarbij het mérk
betekende dat waarborg is voor kwaliteit. Ik bèn fa
brikant van een merkartikel en sta op
het standpunt dat mijn merk mijzelf
het
wen de huidige methode (verticale service.
BUITENDIJK: Ik vraag me alleen
af: vloeit het pro-verticale-prijsbin-
ding-zijn eigenlijk niet uit een zekere
gewoontevorming voort?
JAS: Die gewenning geldt evenzeer
voor de vele artikelen in ons land
waarbij de verticale prijsbinding niet
wordt toegepast.
BUITENDIJK: In Canada is vertica
le prijsbinding op een zeker moment
bij de wet verboden.
JAS: O ja, in nog veel meer lan
den: Frankrijk, Zweden en België de
den hetzelfde. Ik kan u alleen zeggen
dat ik hartstochtelijk tegen een zoda
nige afschaffing door de overheid ben.
Als zij dat uit sentimentsoverwegingen
zou doen, zou mijn reactie zijn: Mag
ik s.v.p. zélf beoordelen of mijn arti
kel dit toelaat?
BUITENDIJK: Maar in Canada
heeft een overheidscommissie kunnen
vaststellen dat de vrije prijzen tot
ieders bevrediging werkten. Hoe
kan dót dan?
JAS: Ik zat niet in die commissie en
kan alleen zeggen dat in België bijv.
de inkoopprijzen veel lager en de ver
koopprijzen veel hoger liggen dan
hier. Italië hetzelfde. Vindt u het
als consument nu werkelijk zo plezie
rig als u in een winkel een apparaat
koopt voor 120 en u komt 's avonds
een vriend tegen, die het voor 80 be
machtigde? Je voelt je dan altijd op
gelicht en kunt nooit rustig kopen. Een
handige jongen zal het daarbij mis
schien redden, maar de bescheiden
burger (de meerderheid dus) is het
slachtoffer.
BUITENDIJK: Ik geloof dat u het
te zwart schildert. Daar waar in Ne
derland de prijzen vrij zijn is dit toch
geen noodzakelijk uitvloeisel? Ik heb
tenminste in een kruidenierszaak nog
nooit meegemaakt dat een klant zei:
ik wil dat en dat niet voor tachtig,
maar voor zestig cent...
JAS: Toch raad ik u aan eens in
België te gaan kijken. Daar zijn zaken
waar de mensen binnenkomen met de
vraag: „Wat is de korting vandaag?"
En dan gaat de deur weer dicht.
VAN MUISWINKEL: Terwijl van
Nederland gezegd kan worden dat de
afgelopen tien jaar de prijzen van
elektrische gebruikstoestellcn regelma
tig zijn gedaald. De detaillistenmar
ges zijn daarbij bovendien ook per
centueel nog verlaagd. En dit op ba
sis van de redenering: het welvaarts
peil stijgt, de omzetten worden groter,
dus het kan voor minder.
HEIJN: Maar was dit niet een lo
gisch gevolg van het feit dat de mees
te handelaren zich bij de verticale
prijsbinding niet aan de vastgestelde
prijs van het merkartikel gehouden
hebben?
VAN MUISWINKEL: Dat speelt bij
elke vaste prijs. Ik geef toe dat men
met elkaar van mening kan verschil
len over het tempo van de prijsver
lagingen, maar globaal gesproken ben
ik van mening dat we in ons land,
althans op het terrein van de distri
butie. óók in duurzame gebruiktarti-
kelen. een gezonde situatie hebben.
JAS: Volkomen juist. Als ik kijk
naar mijn produkt, de stofzuiger, dan
is de gemiddelde prijs daarvan gelijk
of lager dan die van voor de oorlog.
Terwijl de kwaliteit is verbeterd.
fluit het einde van de werkdag aan
kondigt. Dank zij de industriële me
chanisatie is het zelfs mogelijk pre
cies te voorspellen hoeveel per dag
wordt geproduceerd. Maar in de dis
tributiesector ligt de zaak principieel
anders, want de ondernemer heeft het
tijdstip van de komst der klanten in
zijn winkel niet in de hand. Hij kan de
klanten wel trachten te „bespelen"
door zelfbediening, super market enz.,
maar nimmer zal men de distributie
methoden zo vergaand kunnen verbe
teren als de produktiemethoden. Men
kan van een winkel geen continube
drijf maken.
BUITENDIJK: U noemt, professor,
nu een economische oorzaak voor de
relatief hoge distributiekosten. Er zijn
echter ook andere belangrijke oorza
ken, o.a. de wetgeving die vaak het
kleine bedrijf begunstigt (denk bijv.
aan de broodbezorging) en allerlei be
drijfsregelingen, zoals de verticale
prijsbinding.
HEIJN: Maar wat de verbetering
van de distributiemethoden nu betreft:
als we de oude toonbankwinkel verge
lijken met de moderne super market,
dan zien we dus al een wezenlijke
verbetering.
JAS: Er wordt inderdaad enorm ge
rationaliseerd.
HEIJN: In een zelfbedieningswin
kel neemt de klant voor een deel het
werk over van het personeel. En het
personeel kan continu, althans bij
een goede omzet, bezig zijn met aan
vullen. Van het begin van zijn werk
tijd tot het einde. Op deze wijze be
reik je dus ook in de distributiesector
een zekere mate van continuïteit,
waardoor de distributiekosten verder
VAN MUISWINKEL: Maar dan zul
je elk jaar een omzet van minstens
vier a vijf ton moeten hebben per win
kel en die haal je alleen in de grotere
provincieplaatsen of in de steden.
HEIJN: U zou er van op kijken,
professor, hoe dat nog mee kan vallen.
Pas nog was ik in een Amerikaans
plaatsje van 14.000 inwoners, waar zes
super markets waren en een zelfbe
dieningswarenhuis in aanbouw was.
JAS: Maar 14.000 mensen is toch
veel te weinig? Die kunnen al deze le
vensmiddelenwinkels eenvoudig niet
verteren.
HEIJN: Toch bleek het daar moge
lijk te zijn. Men weet in Amerika ook
in kleine plaatsen een enorm hoge pro-
duktiviteit te bereiken.
VAN MUISWINKEL: Maar dan toch
zeker met een zeer breed assortiment?
Ook van zg. non-foods?
JAS: Ik geloof inderdaad dat de zelf
bediening een verbeterde methode be
tekent in de distributiesector levens
middelen. De aard van deze artikelen
leent zich ertoe: alles is verpakt, de
kwaliteit sta3t op de verpakking ge
drukt. de prijs en de soort. Maar zo
dra je met technische apparatuur te
maken krijgt, zoals stofzuigers, was
machines e d. waarbij verschillende
mogelijkheden zijn alsmede technische
verschillen, dan is er een element van
voorlichting nodig, ook al, omdat de
behoefte in twee huisgezinnen totaal
verschillend kan zijn. F,n hier krijgt
de verkoper dus bepaaldelijk een func-
HEIJN: Dat ben ik niet met u eens.
Ik was pas nog in een der best gelei
de zelfbedieningswdVenhuizen ter we
reld, waar artikelen als wasautoma
ten, afwasmachines stonden, waarmee
de klanten zelf konden manipuleren.
U brengt stofzuigers, meneer Jas.
dan is het toch bijzonder pret-
ligt-ie in de hand? En dan op een ze
ker ogenblik: Zeg Jansen (de bedien
de die natuurlijk in de buurt moet
zijn) hoe IS dat ding? Dan zult u zien
dat de klant-zelf eigenlijk de beste
verkoper is. Want zelfbediening wil-
zeker niet zeggen onpersoonlijke
houding tegenover de
bediening, of
klant van: Maak dat je
nk wegkomt. Integendeel: het mot
st Laat de klant met rust, maar
niet aan zijn/haar lot
