Uw probleem is het onze
y\di:iizij»s
R.K. Kerk heeft Luthers
bedoeling lang miskend
Een woord voor vandaag
Samenwerking met geref,
herv. en oec. jeugdraad
Kardinaal Alfrink hekelt
kritische rede van pater
A.R. jongeren zoeken
weff naar de toekomst
3
MAANDAG 8 OKTOBER 196!
RELIGIEUZE RHETORICA
Prof. H. Ridderbos geeft in het
„Gereformeerd Weekblad" in een
artikel zijn gedachten weer over
de gehouden samenkomst te Birk-
hoven uitgaande van de Vereni
ging tot herstel van de kerkelijke
eenheid der gereformeerde belij
ders. Volgens prof. Ridderbos ij
het gevaar van dergelijke bijeen
komsten dat men zich in een re
ligieuze rhetorica stort, en dan
daarna overgaat tot de orde van
de dag. Hij vervolgt:
W{L
niet zeggen dat het hier bij alge'
mene betuigingen is gebleven. Een
aanvullende verklaring die is uitge-
Seven, en die beschouwd mag wor-
en als een resolutie, is voor mijn
besef als zodanig opmerkelijk en
belargrijk.
Hierin toch wordt meer in con
crete gesproken over de weg, die
tot de eenheid moet leiden. Ver
klaard wordt, dat de mogelijkheid
tot een confederatief samengaan
onderzocht moet worden. Het mini
mum zo gaat de ..aanvulling"
verder wat gedaan kan worden
is wel de samensmelting van de op
leiding der aanstaande predikanten,
het bundelen van de missionaire en
diaconale activiteiten. De synodes
moeten met elkaar in overleg tre-
kanselruil en avondmaals-
gemeenschap mogelijk te maken.
Hier wordt stellig doorgestoten
naar een praktijk. De vraag is
Hier
als ik mij zo mag uitdruk
ken. wie de koe bij de horens zal
vatten. Ook deze ..minimum-eisen"
kunnen kreten blijven, als men niet
enigszins duidelijk maakt, hoe en
op welke wijze deze desiderata tot
uitvoering zijn te brengen. En dan
vrees ik. dat men in Birkhoven
rich in deze concrete voorstellen zo
nu en dan toch buiten de werke
lijkheid heeft gesteld. Men spreekt
van door de ..synodes" te nemen
initiatieven. Inderdaad zijn deze de
aangewezen organen.
MAAR WAT denkt men voor ini
tiatieven te kunnen nemen met
een synode als die van de vrijge
maakte kerken 1961, vergaderd te
Assen? Aan zulk een synode die
over verzoening zelfs niet wil spré
ken voor te stellen om. als
..minimum-eis", tot een gemeen
schappelijke opleiding tot het pre
dikambt te komen hoezeer de
gedachte op zichzélf te loven is en
nieuwe perspectieven biedt voor de
toekomst van onze theologische in
stellingen! zou de indruk maken,
als dreef men de spot met al haar
toorn en pretenties. En ditzelfde
geldt van al wat men op synodaal
niveau met de vrijgemaakten wil
beginnen. Zolang de zaken zó staan,
doet men er beter aan op landda
gen of vergaderingen geen deside
rata te formuleren, die door de sy
nodes der desbetreffende kerken
vervuld moeten worden. Men zou
er in ieder geval duidelijk bij moe
ten zeggen, welke synodes men be
doelt.
Anders staat het met wat er ln
de aanvullende verklaring" over
kanselruil, avondmaalsgemeen-
schap etc. gezegd wordt. Want hier
behoeven de synodes het initiatief
niet te nemen. Wil er iets van de
grond komen, dan zal dit zijn start
punt moeten vinden in hetgeen
Claatselijk is gebleken of zal blij-
en mogelijk te zijn. Waar de ver
houdingen zich plaatselijk kenmer
ken door broederlijke gezindheid,
zal men elkander de vraag moeten
stellen: zouden wij hier in X of IJ
niet tot kanselruil of avondmaalsge-
meenschap kunnen komen? Zou het
te gek. te ondenkbaar zijn. dat wij
worden, zou men zich daarna tot
de synodes moeten wenden en zeg
gen: Wij zijn er in X of IJ rijp
voor. laat ons in dezen vrij. stel
regels of stipulaties op. Maar ver
hinder ons niet.
wordt gemaakt. Het betekent niet
dat wij plaatselijk het kerkverband
gaan opbreken. Dat leidt nergens
toe. Maar het betekent wel, dat de
verhinderingen, die er voor het ge
heel nog liggen, niet blijvend iede
re plaatselijke kerkelijke gemeen
schapsoefening behoeven te fustre-
ren. Ieder kerkverband is vanzelf
sprekend zuinig op zijn eigen een
heid. Maar er zal binnen dit ver
band vrijheid moeten komen om
plaatselijk verder te gaan dan voor
het hele verband nog mogelijk is.
Alleen in die weg zal ook iets tot
stand kunnen komen van wat men
in Birkhoven met ..confederatief
samengaan" heeft bedoeld, ook al
staat mij nog niet scherp voor de
geest wat hier onder verstaan
wordt
Prof. Ridderbos toil steun aan
het Amersfoortse congres geven
maar dan in die zin dat men con
creet wordt en men de kerkelijke
vergaderingen voor een concreet
Ja" of „neen" stelt voor wat
men plaatselijk, hetzij via kerke
lijke organen tezamen bereid is
te ondernemen.
T^EN SLOTTE nog een dubbele op-
merking. In Birkhoven ging het
om de kerkelijke eenheid van be
paalde groeperingen. Het is bekend,
dat in onze kerken velen sterk naar
de Hervormde kant zien en veel
minder neiging hebben zich druk te
maken voor deze ..andere kant".
acht dit zeer ..on-oecumenisch"
gedacht. Het is stellig waar. dat er
bijna geen weerbarstiger materie
is dan de kerkelijke eenheid van
wat men de Geref. gezindte noemt.
Maar wie waarlijk de Kerk van
Christus in het vizier heeft, zal
nooit eenzijdig naar één bepaalde
kant mogen zien. Er is voor mijn
besef in deze ..Geref. gezindte"
een merkwaardige mengeling van
echt gereformeerde en sectarische
motieven. Wij moeten vanwege het
laatste het eerste niet geringschat
ten en daarom al is er méér
te doen in de wereld op dit
eerste blijven aanhouden.
Aan de andere kant mogen mani
festaties. als te Birkhoven gehou
den. niet de bedoeling hebben de
toenadering tussen de Herv. en Ge
ref. kerken zoveel mogelijk tegen
te houden.
Ook hier liggen grote problemen.
Maar ook hier gaat het niet onkel
om een oppervlakkig eenheidsstre-
ven. maar om het verstaan van de
eis des Heren voor héél het kerke
lijk leven in Nederland. Wij gera
ken en dat geldt niet naar één
zijde in al deze acties en reac
ties gemakkelijk in de sfeer van
kerk-politieke manoeuvres, die wel
partijschappen kunnen aanwakke
ren. maar voor de rechte openba
ring van de kerk des Heren altijd
uitermate schadelijk zijn gebleken.
Het is niet altijd gemakkelijk ons
daarvan vrij te houden en daarbo
ven te verheffen. Wat in onze nog
al venvarde en vermoeiende ker
kelijke situatie nodig is. is een dis
tantie-nemen van het al te mense
lijk en al te historisch bepaalde van
de interkerkelijke verhoudingen en
een ons telkens weer lealiseren
wat naar het niet onduidelijk ge
tuigenis der Schriften de kerk in
deze wereld behoort te zijn. wóar
haar grenzen liggen, wie tot haar
behoren en welke de kenmerken
zijn van haar rechte openbaring.
Dan zien we bij onszelf en overal
om ons heen een vermenging van
wat echt en van wat niet echt kerk
is. En dan worden wij er voor be
waard de zaak van Christus in de
wereld al te gemakkelijk te 9 ereen-
zelvigen met bepaalde historische
ontwikkelingen of wat nog erger
is met onze particuliere voor
keur voor Christenen, die ons goed
of minder goed ..liggen".
Pater Fiolet voor Bond M. Luther:
Op grond hiervan achtte pater Fio
let de term transsubstantiatie een ver
schrikkelijk woord. Want daarin heeft
men getracht het mysterie te verwoor
den, terwijl het altijd mysterie blijft.
Men moet dus niet zeggen dat brood
pn wijn veranderen in het lichaam in
-J J— het
bloed des Heren, maar dat wij
brood en de wijn de werkelijke tegen
woordigheid
bezitten.
de verheerlijkte Heer
Avondmaal
1 onzer verslaggevers)
DE Nederlandse Bond Maarten
Luther heeft zaterdag ten be
sluite van zijn jaarvergadering te
Hilversum een forumgesprek ge
organiseerd waarvoor veel belang
stelling bestond. Begrijpelijk, om
dat het ging over de eenheid en
verscheidenheid der kerk. Een
gesprek, geleid door de voorzitter
van de bond, de heer M. Ruppert,
met als deelnemers de gerefor
meerde hoogleraar dr. J. T. Bak
ker, de r.k. pater dr. A. Fiolet
o.f.m. en de lutherse hoogleraar dr.
W. J. Kooiman.
Bij een dergelijk veelomvattend
onderwerp konden uiteraard slechts
enige hoofdzaken worden aangestipt.
Gevraagd naar zijn mening over de
betekenis van de reformatie en daarin
inzonderheid het aandeel van Luther,
verklaarde pater Fiolet dat men in de
r.k.kerk de laatste decennia een duide
lijker beeld van Luther heeft gekregen.
Hij wilde een vervallen kerk tot het
geloof, tot ..geloof alléén, genade al
léén. de schrift alléén" terugroepen.
Maar in de r.k kerk. aldus pater Fio
let, is dit appèl toen niet gehoord. Ja.
men heeft Luther onrecht aangedaan
door zijn bedoelingen te miskennen en
zijn persoon in een kwaad daglicht te
stellen.
Eenzijdig
In de r.k. kerk is men gekomen tot
een eenzijdige beklemtoning van de din
gen waartegen Luther streed, b.v. de
leer van de goede werken. Men heeft
daaraan een uitleg gegeven waardoor
het leek alsof God en mens op gelijk
waardig niveau staan. En terwijl men
ln de reformatie sprak van ..genade al
leen". hield men in de r.k. kerk vol
„genade én goede werken".
Uit deze tegenstelling heeft men vier
eeuwen geleefd. Momenteel probeert
men naar elkaar toe te komen. Pater
Fiolet meende dat het „genade alleen"
voor de volle honderd procent moet gel-
den: het kan een volledige katholieke
inhoud krijgen, zonder dat de verant
woordelijkheid van de mens daarbij
wordt uitgeschakeld.
Prof. Bakker maakte duidelijk dat de
reformatie altijd de verantwoordelijkheid
van de mens heeft beleden. Men kan
elkaar dus zeer dicht benaderen. Maar
toch bestaat het gevaar dat men tot
een roomsreformatorische theologische,
terminologische consensus komt. ter
wijl de werkelijke overeenstemming ont
breekt. Hetgeen uitkomt, in de mariolo-
gie en in de opvattingen aangaande de
eucharistie.
Prof. Kooiman
Ook prof. Kooiman waarschuwde te
gen een al te sympathieke tekening
van Luther door de r.k. kerk. „Want
dan zullen wij aan de r.k. kerk duidelijk
moeten maken, dat de reformatie toch
Over deze uiteenzetting gaven beide
hoogleraren hun mening. Prof. Bakker
alleen maar vriendelijk te- stelde dat de opvatting over het laat-
apnnvpr plknnr ctnnn Hneinol hetste avondmaal des Heren, zoals pater
I VnïïLt „if! Fiolet deze gaf. toch nader bekeken zcfu
voorde hand, ligt, wanneer je na vier moeten worden Bovendien is de offer-
eeuwen tot de gelukkige ontdekking j gedachte niet geheel verdwenen. De re-
komt dat wat je gemeen hebt méérformatie ziet als wezen van het avond-
ia dan wat je verdeeld houdt maal: het uitdelen der vruchten v.
verzoeningswerk van onze Heer.
T Prof. Kooiman verklaarde: „Wanneer
Loon naar werken de r.k. kerk het woord transsubstantiatie
exegetiseert als pater Fiolet doet, dan
Nader gevraagd naar de opvatting kunnen wU van transsubstantiatie In-
Door het leven gaan met God als uw leidsman en gids dal
kan als ge ja zegt tot. God. Is het omgekeerde ook mogelijk!
Kunt ge ook eenvoudigweg neen zeggen tot God en overga on
tot de orde van de dagBestaan er in feite atheföten, mensen
die God uit hun leven hebben gebannen?
Psalm 139, van David: „Here, Gij doorgrondt en kent mij; Gij
kent m\jn zitten en mijn opstaan. Gij verstaat van verre mijn
gedachten; Gij onderzoekt mijn gaan en mijn liggen, met al
mijn wegen zijt Gij vertrouwd. Want er is geen woord op
myn tong of zie, Here, Gij 'kent het volkomen; Gij omgeejt
mij van achteren en van voren en Gij legt Uw hand op mij."
Zo is de werkelijkheid, niet alleen in het leven van Davii
maar in dat van ieder mens. Geen gedachte, geen woord, geen
beweging van welk mensenkind ook of God weet hettoist
het al eerder dan die mens het zelf toist. En wilt ge het beeld
nog indringender?
Achter u staat God, vóór u staat God en Hij legt Zijn
hand op u! Nergens, nergens kunt ge heen zonder God op
uw weg te ontmoeten.
Zelfs voor David is dit iets wonderbaarlijks. „Ik kan er niet
bij!" zo zegt hij. Maar voor hem heeft dit ook niets beang
stigends
dc goede werken, wees pater Fio
let erop. dat de oude r.k. catechismus
op de vraag: „is de genade alléén vol
doende om zalig te worden", ten ant
woord geeft: „neen, wij moeten óók goe-
werken doen".
De goede werken, de naastenliefde,
zijn de zichtbaarwording van de liefde
tot God. Door de goede werken blijkt
Gods genade in de mens.
(Stem uit de zaal: dat Is een goed
luthers geluid!'
Pater Fiolet: God geeft ons de gena
de om verdiensten te kunnen hebben.
De loongedachte is in de heilige schrift
zeen sterk aanwezig. Wanneer de chris
ten Gods genade aanvaardt, zal hij het
verlost zijn in Christus in volle gestalte
kunnen beleven en met Hem gelijk wor
den. Deze verdienste verwerft hij door
het geloof. Ik ben er beslist van over
tuigd dat de r.k. kerk en de reformatie
in de kern hetzelfde bedoelen. Maar wij
hebben vier eeuwen lang voor elkaar
in het buitenland gewoond. Wij spreken
voor elkaar een vreemde taal.
(Stem uit de zaal: is de mening var
dr. Fiolet de opvatting van Rome?)
Pateï Fiolet: ik durf met alle vrijmoe
digheid te zeggen, dat ik op dit punt
geen „solist" ben.
Eucharisatie
Prof. Kooiman, gevraagd zijn
ning te geven over een kenmerkend
verschil russen r.k. kerk en reforma
tie het misoffer en de avond
maalsviering zette uiteen dat in
de r.k. leer der eucharistie het offer,
in de mis gebracht, ook verzoenende
betekenis heeft, waardoor ,,God ge
nadig wordt gemaakt", zoals Trente
zegt- Hiertegen streed Luther met
zijn hele hart. Hij zag het avondmaal
louter als dankoffermaaltijd;
heeft geen verzoenend karakter,
want de verzoening is op Galgoth;
geschied.
Christus. Daarom wilde hij niet
van transsubstantiatie weten, want het
lichaam des Heren behoeft niet tegen
woordig gesteld te worden, het is aan-
Prof. Bakker voegde er aan toe, dat
in de laatste encyklieken over deze
zaak op ontstellende wijze naar voren
komt hoezeer wordt vastgehouden aan
de medewerking van de mens. De ge
dachte van het medeofferen, hetgeer
door de reformatie radicaal wordt afge
wezen, blijkt nog volop aanwezig
derdaad niet meer spreken."
De heer Ruppert besloot het forumge
sprek met een aansporing tot de le
den van de bond om de dingen te hel
pen ontmythologiseren. „Wij kunnen
niet blijven denken in allerlei voorstel-
lingen inzake eikaars standpunt, die niet
meer kloppen op de werkelijkheid."
Beroepin gswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Oosterbeek (vac. dr- G. J.
Paul): H A. Winkel, te Morra (Fr.); te
Oosterbeek (vac. Joh. Poort): J, Over-
duin. te Balk (Fr.); te Berlikum (Fr.)
(toez.): B. P. Lietaert-Peerbolte, te
Voorburg,
Aangenomen naar Heerenwaarden
(toez.); G. Oldeman, te Nieuwenhoorn.
Bedankt voor Middelharnis, St. Anna-
land en Tholen: C. Baas, te Haaften.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Hoogvliet: A. ter Hoeve,
te Heerlen.
Aangenomen naar 't Harde: P. S. Veld
huizen. te Wormer.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Beroepen te 's-Gravenhage-Rijswijk:
W. Steenbergen, te Meppel.
Bedankt voor Rotterdam-Charlois:
Harder, te Kornhorn.
EVANG. LUTHERSE KERK
Benoemd tot hulppredikster te 's-G
venhage: mej. B. L. Poppezijn, prop.
's-Gravenhage.
UNIE VAN BAPTISTEN GEM.
Bedankt voor Deventer: W. Feenstra.
te Musselkanaal.
GEREF. GEMEENTEN
Tweetal te Amsterdam-C.: G.
derveld, te Capelle a.d. IJssel
Vogelaar, kand. te Zoetermeer.
Katholieke Jeugdraad vijftien jaar
De katholieke jeugdraad in Ne
derland heeft in Utrecht zijn der
de lustrum gevierd. Prof. dr. H.
Ruygers besprak op een feestelijke
bijeenkomst de ontwikkelingslij
nen die in de huidige situatie van
de jeugd te onderkennen zijn.
Hij meent, dat jeugdzorg in de
zich incidenteel te bezinnen. Hij consta
teerde een gemis aan een bredere onder
grond van waaruit meer visie zou kunnec
kinderbescherming dringend nodig door bundeling
worden verkregen. Talrijk zijn de vragea
en problemen waarvoor wetenschap*
mensen zouden moeten worden geïnte
resseerd, Hij pleitte dan ook voor hel
aantrekken van losse betaalde adviseuri
als pedagogen, sociologen en theologen
Over de samenwerking zei de heer
Van Thiel. dat deze in het begin
deze eeuw nog noodzakelijk
is. Deze dient zich veel wijder uit
strekken dan de proletarische achter
hoede. Naar zijn mening moeten er voorts
instanties zijn die de sectoren van onder
wijs en opvoeding blijven stuwen in de
richting van een meer adequate aanpas
sing van onze tijd. In dat werk moeten
niet alleen pedagogen betrokken worden,
maar ook psychologen en vooral socio- j
alle katholiek!
ujL—HpMHmpn
Nederland te bevorderen. Thans
bundeling wenselijk voor overleg
samenwerking met allerlei organisatie
en instellingen.
De katholieke jeugdraad staat optt,
aldus mr. Van Thlel, voor een harteljjkt
vooral socio-1 cn openhartige samenwerking met dt
logen. De "bijdrage van de laatsten in j mcde-christencn, meer speciaal zoals deu
de jeugdproblematiek is nog veel te j zUn georganiseerd in de gereformeerdt
gering, zo meent prof. Ruygers. I de hervormde en de oecumcniscbi
De voorzitter van de katholieke jeugd-1
raad, mr. M. I- P. G. van ThieL sprak
tevoren over het ernstige pogen: binnen
het bestaande jeugdwerk te komen tot
vernieuwing. Het is niet juist.
Generaliseren is niet eerlijk
Verontruste Anti's
gaan spreken met
Centraal Comité
(Van onze parlementsredactie)
Ongeveer vijftig antirevolutionai
ren hebben zaterdag in Utrecht een
bespreking gewijd aan de huns ins-
ziens verontrustende ontwikkelin
gen, die zich momenteel in de
A.R. Partij voordoen. Na afloop
van de vergadering werd een com
muniqué uitgegeven, waarin wordt
meegedeeld, dat men, in verband
met de verontrusting dlc ln brede
lagen van de partij aan de dag
treedt, besloten heeft, een onder
houd aan te vragen bij het Cen
traal Comité van de partij. Men
streeft ernaar op deze wijze de
oorzaken van de ongerustheid weg
te nemen. Het communiqué is on
dertekend door ir. C. Meeder en
dr. D. Vreugdenhil.
De heer Vreugdenhil. die de verga
dering heeft geleid, verklaarde, dat
men bepaald niet de bedoeling heeft,
zich als oppositie binnen de partij op
te werpen. Daarom achtte hij het
raadzamer, niet mee te delen, wat
zaterdag in Utrecht is besproken.
Men wil eerst de kwesties, die aan
orde zijn geweest, bespreken met het
Centraal Comité. De heer Vreugden
hil verwachtte bij het Centraal Co
mité bereidheid tot luisteren aan te
zullen treffen.
Zij. die zaterdag in Utrecht bijeen
zijn geweest, zullen in een later sta
dium opnieuw bijeenkomen. Het zal
vooral van de reacties van het Cen
traal Comité afhangen, wat men dan
zal gaan doen. Tot de initiatiefnemers
van de bijeenkomst behoorden onder
meer prof. mr. L. W. G. Scholten, dr.
P. G. Knibbe. de heer P Wijbenga.
mr. S. H. Attema. prof. dr. J. Prins
en de heer G. Goossens.
Op een vraag onzerznds verk'aarde
de voorzitter van het Centraal Comi
té van A.R. Kiesverenigingen, dr. W.
P. Berghuis, dat het Centraal
Comité de gewoonte heeft, een on
derhoud toe te staan aan allen, die
de wens daartoe te kennen geven.
Oost-Europa en liet
Vaticaans concilie
Van welingelichte zijde in Moskou
wordt vernomen dat een speciale verte
genwoordiger van het Vaticaan enkele
dagen geleden contact heeft opgenomen
met het patriarchaat van de orthodox#
kerk in de Sovjetunie
Tussen deze vertegenwoordiger en pa
triarch Alexis zou de kwestie van de
deelneming van de orthodoxe kerk aan
het algemene concilie besproken zUn.
Het onderhoud zou gehouden zijn in Za
gorsk, op 70 kilometer van Moskou, waar
het patriarchaat gezeteld is. Er zijn geen
bijzonderheden bekend over de afloop
▼aa het gesprek.
Conferentie in Driebergen
parlementsredactie)
aangesneden op de studiecon
ferentie, die de a.r. jongerenorga
nisatie, de Arjos, vrijdag en zater
dag in Driebergen heeft gehouden.
Het was te verwachten, want de
brochure „Perspectieven vanuit
een antirevolutionaire visie" van
dr. W. Albeda en dr. J. P. I. van
der Wilde, die als leidraad diende,
bevatte genoeg punten, waarover
lustig kon worden gediscussieerd.
Een forum beantwoordde zater
dagmorgen de vele vragen, die uit
de a.r. jongerenkring rezen. Het be
stond uit mejuffrouw J. van Leeu
wen en de heren prof. dr. F. de
Roos. hoogleraar aan de Vrije Uni
versiteit, het Tweede Kamerlid
A. Veerman, dr. J. P. 1. van der
Wilde en tof veler vreugde A
J. van Duist, die als christelijk-
historische gast aanwezig was en
zich bereid verklaarde, eveneens
het forum zitting te nemen. De
ce-voorzitter van de Arjos, mr.
C. Boertien, had de leiding.
Het bleek, dat een aantal in de
brochure genoemde punten o.m. de
gewenste herziening van de rechts
vorm van de onderneming en ook de
benadering van het Nieuw-Guinea-
vraagstuk niet de instemming var
alle conferentiedeelnemers genoot. Al
spoedig werd gevraagd, wat nu het
specifieke a.r. geluid in dit alles was.
en wat er eigenlijk is overgebleven
van de echte a.r. beginselen.
Nieuw-Guinea
Eigenlijk werd de verlegenheid inza
ke de „beginselen" het belangrijkste
discussiepunt. Doelend op de Nieuw-
Guineapolitiek zei dr. Veerman, dat
beginselen alleen waarde hebben als
men er in de praktijk mee kan wer
ken. „Als wordt gezegd: je moet be
reid zijn, voor het recht te vechten er
te vallen, kan ik daar hoera op zeggen.
Maar is het meer dan een kreet? De
consequentie ervan is: dan had men al
le Nederlandse militairen naar Nieuw-
Guinea moeten zenden. Als men deze
consequentie niet wil trekken, lijkt die
houding principieel,
het flauwe kul."
De heer Van Duist tel, dat het bem
teleur ton stellen, als de jongere ge
neratie niet jong zon durven zijn en
de problemen van 1962 niet op een ei
gentijdse wijze zou benaderen. Het
hem tot zijn vreugde opgevallen,
dat de brochure niet betrekking had
op „de"' a.r. visie,' maar tot titel
draagt, perspectieven van „een"
visie. Hij vond dit een winstpunt.
Dr. van der Wilde vond, dat in deze
tijd de klemtoon moet liggen op het
persoonlijk getuigenis. „Dat is typisch
christelijk, dus ook typisch antirevolu
tionair." Uiteraard kwam hierop met
een wederwoord uit de vergadering:
„De doorbraaksocialisten tonen, dat
ook in de Partij van de Arbeid plaats
is voor een christelijk getuigenis. Waar
ligt nu voor ons het breekpunt met de
doorbraak?"
„Voor mij persoonlijk is het breek
punt", aldus dr. Van der Wilde. ,,da'
ik onze eigen partijen nodig heb orr
dat getuigenis representatief in dt
volksvertegenwoordiging te laten ho
ren. Bij de doorbraak komt deze re
presentatie van ons volksdeel niet tot
haar recht. Ik sta niet tegenover de
doorbraak als het gaat om het getui
gen, maar als het gaat om de doorwer
king ervan in de vertegenwoordigende
organen."
„De mens
Was dus voor dr. Van der Wilde
de christelijke partijvorming
kwestie van methodiek, mejuffrouw
Van Leeuwen zei ervan: „In hei
program van de PvdA staat niet cen
traal, de mens weer in een goede
relatie tot God te brengen, maar
hem in zijn aardse bestaan te die
nen". En prof. De Roos vond: „Als
men de PvdA gebruikt om het
Evangelie beslag te laten krijgen op
het openbare leven, maakt men mis
bruik van de PvdA, want ze wil dat
niet."
Dr. Boertien vatte de discussie
men door erop te wijzen, dat het niet
erg is. als partijgenoten het op
schillende punten niet met elkaar
zijn. Ook in het verleden, bijvoorbeeld
ten aanzien van de sociale kwestie,
ging een aantal antirevolutionairen
voorop, terwijl andere antirevolutionai
ren hen niet konden volgen. Men moet
dan echter niet van elkaar zeggen,
dat^de aansluiting op het Evangelie
Dr. Boertien wekte zijn gehoor op,
het Evangelie als maatstaf te nemen
voor de politiek van nu en morgen.
Als men dan toch nog bepaalde ont
wikkelingen niet kan volgen, juist dan
is het nodig om erop te gaan stude
ren. Dat werkt in vele gevallen ver
helderend. Dr. Boertien besloot dan
ook zijn samenvatting met de opwek
king, met de aan de orde gestelde
vraagstukken intensief bezig te blijven.
„Wie een oordeel over de Hó-
J^/^lmeinse curie wil afgeven moet
wel over heel veèl ervaring be
schikken. Bovendien moet hij er
Geen herhaling niet alleen van buiten tegen aan
gekeken hebben. Anders loopt
men gevaar toch weer niet ge
heel eerlijk te zijn."
Dit heeft kardinaal Alfrink za
terdag verklaard in een preek on
der o«n mis ter gelegenheid van
het derde lustrum van de r.k.
jeugdraad voor Nederland in de
Kathedrale kerk te Utrecht.
Daarna zette pater Fiolet uiteen, hoe
men de leer der eucharistie verstaan
moet.
Het offer van goede vrijdag is eens
voor altijd gebracht. Daarom
mag men niet zeggen dat de mis een
herhaling is van het kruisoffer; zij is
herhaling van het laatste avondmaal.
Bij de laatste maaltijd van zijn leven
reikte Christus brood uit aan zijn dis
cipelen en door met Hem dit brood
te eten, werd het offer des Heren ook
hén voltrokken.
Ds. T. F. Janssonius
overleden
Te Breda is in de leeftijd van 62 jaar
iverleden ds T. F. Janssonius. emeritus
predikant der Nederlandse Hervormde
Kerk. Ds. Janssonius werd op 8 maart
1900 te Nieuwe Pekela geboren. Hij stu
deerde aan de Rijksuniversiteit te Utrecht
en werd in 1929 bevestigd als predikant te
Schiermonnikoog Hij kreeg op 6 sep
tember 1929 eervol ontslag maar keerde
in 1935 terug in de gemeente te Bour-
tange. Daarna diende hij nog de gemeen
ten te Ureterp in 1939 en te Drimmelen
1948. Ds. Janssonius ging Ln 1957 met eme
ritaat-
Het stoffelijk overschot van ds. Jansso-
indaag op de protestantse be-
Dit geldt obk van zogenaamde e<
ke kritiek op de kerk en op de gezags
dragers in de kerk, of deze Romeinse
curie is of niet. Met te stellen dat kri
tiek op de kerk voortkomt uit liefde
voor de kerk. is men er nog niet.
Deze liefde zou dan namelijk alle
karaktertrekken moeten vertonen, die
Paulus in zijn eerste brief aan de gelo
vigen van Corinthe in het loflied op d®
liefde opnoemt.
De heer Van Thiel legde er de nadruk
op. dat samenwerking nooit tot stand
kan komen met behoud van een vol
ledige zelfstandigheid. Samenwerkinj
impliceert het geven
Goed reelit
In r.k. kringen neemt
dat de kardinaal heeft gereageerd
op de rede, die pater J. vanKils-
donk vorige week zondag voor Sint
Adelbert heeft gehouden.
Kardinaal Alfrink zei onder meer het
volgende:
„Eerlijkheid is een eigenschap die
door de jonge mens van vandaag niet
alleen wordt geapprecieerd maar min
of meer wordt verwacht, wordt geëist.
Niets schijnt zo te worden verafschuwd
als het camoufleren zij het ook Uit
liefde, of, nog erger, uit prudentie
van de fouten en gebreken van oude
ren. Moet voor deze laatsten deze ap
preciatie voor eerlijkheid een voortdu
rende stimulans zijn pm alle fouten te
vermijden, voor degenen die deze eer
lijkheid cultiveren, brengt het de n >c-d-
zaak met zich mee die eerlijkheid
zelf te toetsen op haar wezenlijke in
houd, op haar zuiverheid, kortom op
haar eerlijkheid.
Eerlijkheid veronderstelt niet alleen
dat men fouten of gebreken niet ca
moufleert. Zij veronderstelt evenzeer
dat men in zijn oordeel over deze fou
ten en gebreken eerlijk is. Het is het
goede recht van degenen, die men van
„„fouten of gebreken beschuldigt. En
I daarom vordert deze eerlijkheid bij
oorbeeld dat men niet generaliseert,
dat men niet overdrijft, dat men niet
eenzijdig is. Anders is men niet alleen
niet meer eerlijk, maar men loopt ge
vaar niet billijk tc zijn, niet recht
vaardig cn men loopt gevaar de eisen
van de liefde uit het oog te verliezen.
Wanneer men zou stellen, dat er in
het centrale bestuursapparaat van de
kerk mensen of instanties zijn, die fou
ten of gebreken vertonen, trapt men
open deuren in. Indien men het ech
ter zo stelt, dat de Romeinse curie in
haar geheel foutief is en daarbij de
ene of voornaamste oorzaak van de ge
ruisloze geloofsafval van "jonge intel
lectuelen, dan dacht ik heeft dal
weinig meer te maken met de eerlijk
heid, \baarover we hier spreken en die
door jonge mensen wordt gevraagd.
Een dergelijk generaliseren is niet
meer juist, niet meer billijk, niet meer
rechtvaardig en niet meer eerlijk naai
de andere kant.
Dr. G. de Wit benoemi
tot hoogleraar V.U.
Directeuren der Vrije Universiteit heli
ben dr. G. de Wit te Nijmegen met in
gang van 1 februari 1963 benoemd tc!
gewoon hoogleraar in de faculteit der gc
neeskunde voor het onderwijs in de keet,
neus- en oorheelkunde.
Dr. De Wit werd op 8 februari 19121'
Lichtenburg in Zuid-Afrika geboren. Hi,'
studeerde medicijnen aan de rijksunint-
siteit té Utrecht, waar hij in 1939 hi!
artsexamen aflegde. Eind 1940 volgde ziji
promotie tot doctor ln de geneeskunii
op het proefschrift ..Gehoorsbeschadi-
ging door lawaai", een bepaling van l'.
scherpte van het gehoor bij personeel vü
verschillende diensten der Koninklijk!
Marine.
Van 1939 tot 1950 was dr. De Wit
cicr-arts bij de Koninklijke Marine. I:
1941 werd hij assistent aan de afdelinj
keel-, neus- en oorheelkunde van tr
Wilhelmina-Gasthuis te Amsterdam, t
1945 vertrok hij als artsspecialist bij
Koninklijke Marine naar Indonesië, wat'
hij van 1946 tot 1950 hoofd van de afds
ling keel-, neus- en oorheelkunde
het marine-hospitaal te Soerabaja
Na zijn terugkeer naar Nederland in
was hij tot 1958 als wetenschapj
hoofdambtenaar (chef-de-clinique) v
zaam aan de keel-, neus- en oorheelkuc-
dige afdeling van het stads- en acade
misch ziekenhuis te Utrecht. In 1958
tigdc dr. De Wit zich als keel-, neus-
oorarts te Nijmegen.
Zware bewaking voor
kardinaal Spellman
De Amerikaanse kardinaal Spellman
wordt, sinds er zaterdagochtend vroej
een bom in zijn woning is ontploft, on
afgebroken door de politie bewaakt.
Acht rechercheurs zullen in zijn nabij
heid blijven, totdat de kardinaal dinsdaf
a.s. naar Rome vertrekt waar hij bel
concilie der r.k. kerk zal bijwonen.
De bomontploffing heeft, als gemeld
slechts lichte schade aangericht, terwü
er niemand werd gewond.
Advertentie
Vraag: Onlangs ontving ik een aan
slag inkomstenbelasting over 1960,
groot 213,38 Daar ik vijf kinderen
heb en een bruto-maandloon van
640, valt het mij hard dit te betalen.
Op het aanslagbiljet is mijn inkomen
vastgesteld op 8482,61. Hierbij is re
kening gehouden met de huurwaarde
van mijn huis. groot 346.25, vermin
derd met 51,83 afschrijving. Ir dit
juist?
Antwoord: De aanslag is goed be
rekend, maar toch schijnt het ons toe.
dat u met betrekking tot het huis uw
inkomen niet juist heeft opgegeven. U
moogt namelijk nog de vaste lasten
aftrekken, zoals grondbelasting, straat
belasting, eventuele hypotheekrente,
kosten van onderhoud, zoals repara
ties, schilderwerk, behang e.d. U kunt
het best nog eens een opstelling ma
ken van de kosten en dan een bezwaar
schrift indienen, waarbij u aftrek van
die kosten verzoekt.
Vraag: Bij verbouwing van een huis
om het bewoonbaar te maken voor
twee gezinnen, werd in sommige mij
bekende gevallen wel eens subsidie
gegeven. Wie gaf die subsidie, het
rijk of een andere instelling? En
wordt die nog steeds gegeven? Tot
wie moet ik mij wenden?
Antwoord: Het beste kunt u zich
wenden tot de gemeente, die u alle
gegevens kan verstrekken.
Vraag: Waarin staat vermeld de uit
drukking: „Het gele gevaar"? Komt
deze voor in „De ondergang van het
avondland" van Oswald Spengler?
Antwoord: De eerste, van wie ons
bekend is, dat hij de uitdrukking ge
bruikte, was keizer Wilhelm in zijn
ongelukkige verklaring ten tijde van
de Boxeropstand. Daarna heeft de uit
drukking een treurige populariteit ge
kregen.
Vraag: In het door mij verhuurde
huis is een put, die verbonden is aan
de W.C. De huurder beweert, dat ik
de kosten van de lediging moet dra
gen. Is dit juist?
Antwoord: Artikel 1620 van het Bur
gerlijke Wetboek bepaalt, dat het
schoonhouden van putten, regenbakken
en sekreten ten laste van de verhuur
der komt, tenzij het tegendeel bedon
gen r
dat ze lets r
middel moet ik daarvoor gebruiken'
Hoeveel materiaal heb ik daarvoor no
dig bij ongeveer een kubieke meter
beten? Moet alleen het bovenste laag
je van het beton iets rood gekleurd
worden of al het beton?
Antwoord: Voor tuin tegels kunt u
een mengverhouding nemen van één
deel cement, twee delen zand en drie
delen fijn grind. U moet de bovenlaag
aansmeren met cement, gemengd met
dodekop (steenrood) en wel een deel
cement en twee delen zand. De tuin-
tegels kunt u grillige vormen geven
de zg. flagstones). Dat geeft een
aardig geheel.
Vraag: Hierbij zend ik u op een
plakband enige diertjes, die overal in
mijn woning voorkomen, hoofdzake
lijk op het houtwerk. Zij lopen zeer
hard en bij de minste aanraking zijn
zij platgedrukt. Wat zijn dit voor
beestjes en waar komen zij vandaan"'
Is er soms een bepaalde plaats 01
haard waar zij zitten? Wat kan ik
doen om ze kwijt te raken? Zijn ze
schadelijk voor kleding, hout enz.? Ik
bezit nog een verdelgingsmiddel, dat
gemeenten gebruiken bij het reinigen
van een woning. Kan ik dit spul ook
hier gebruiken?
Antwoord:
last heeft v«._
(seira buski). Deze komt vooral van
buiten door de luchtkokers. Geliefde
plaatsen zijn goten, platte daken, de
vochtige aarde van bloempotten,
bloembakken enz. Zij zijn vrij on
schadelijk voor de mens. Men kan ze
doden door verstuiven van huishoud-
insekticide. U kunt het ook doen met
het verdelgingsmiddels, dat al in uw
bezit is. Verder moet u goten, platte
dak, bloempotten reinigen en schoon
houden. Oude potgrond wegdoen o'
nieuwe grond gebruiken. Hebt u een
aquarium, dan moet u het water gron
dig verversen.
Vraag: Wij lezen nogal eens in de
rubriek verantwoording van giften:
„Mij gewerd een gift Is dit „ge
werd" taalkundig wel juist? Wat be
tekent; „Ende dispereert niet"?
Antwoord; „Gewerd" is de verle
den tijd van het werkwoord gewor
den, dat bij bovengenoemd gebruik
„in bezit krijgen" betekent. De uit
drukking is taalkundig juist, maar wel
ouderwets. .Ende dispereert niet" be
tekent „Wanhoop niet". Deze uitdruk
king is afkomstig van Tan Pieters
zoon Coen. Veelal legt men Coen de
woorden „ende desespereert niet" in
de mond, maar dat is onjuist. Coen
voegde .-r nog aan toe: „Ontvet
(vreest) uw vijanden niet. Daar is
liet ter wereld dat ons kan hinderen
of deren, want God me» ons is" (uil
net hoofd geciteerd).
Vraag: Wie kent het gedicht „De
brandstichters"? De beginregels zijn:
..Te Kampen, neen. bedwing uw drilt.
Beminnaars van die wallen"?
Antwoord: Ons is het onbekend,
maar er zullen wel lezers zijn die we-
i in welke bun-
