a
Dominee onder gestrafte
militairen in Nieuwersluis
Gesprek over ontmoeting
met het humanisme
Bijbelse geschiedenis
Een kanttekening
woord voor van
daag
Discussie begonnen in Nyborg
Paus Joannes XXIII
reis door Italië
DONDERDAG 4 OKTOBER
POLITIEKE JONGEREN ACTIEF
„Eens kwam de duivel op aarde. gOStOOl (Ie
ge-1 oij zijn vertrek liet hij niets ach- -i
ter. Alleen drukte hij met het PIP htPVO'lYYllfl
J*puntje van zijn poot een plekje
(Van een onzer verslaggevers)
tijd moeten uitzitten.
En dit is dan één van de talrijke
droeve verhalen die men maar al te
graag doorgeeft en even gretig aan
hoort over de instelling die officieel
bekend staat als het Depot Discipline
Nieuwersluis".
Natuurlijk verblijft niemand voor zijn
plezier in de ..tuchtklasse", maar vaak
toch wel tot zijn heil, soms ook tot zijn
zieleheil.
Dit vertelde de legerpredikant ma
joor ds. mr. C. Brouwer te Utrecht, die
belast is met de geestelijke verzorging
van de protestanten in het depot Nieu
wersluis.
jyjET bewonderenswaardige vlotheid, betrekkelijk kort nadat de A.R. Partij
haar nieuwe beginsel- en algemeen staatkundig program had aanvaard,
heeft de Arjos, de a.r. Jongerenorganisatie, een toelichting op dit program
gepubliceerd. Deze toelichting is gegoten in de vorm van een bundel handige
schetsen en draagt de titel „Kleur bekennen". Het is de bedoeling, dat deze
schetsen als leidraad dienen voor het werk op de vele Arjosclubs die ons
land telt.
Hot hele program is overzichtelijk behandeld in 25 schetsen. Aan het eind
van elke schets is een literatuuropgave toegevoegd en zijn enkele discussie
vragen opgenomen. Ook bevat de bundel een overzicht van de belangrijk
ste antirevolutionaire literatuur, die sinds Groens „Ongeloof en Revolutie" is
verschenen.
Men mag de Arjos feliciteren met deze bundel en daarbij de hoop uitspreken,
dat „Kleur bekennen" ook buiten de intieme kring van de Arjosclubs wordt
gelezen en gebruikt. Immers, deze uitgave bevat niet alleen een schat vani
gegevens over het denken en streven van de A.R. Partij, maar geeft ook j
een leerzaam beeld van de belangrijkste politieke vraagstukken, die het j
staatkundig gezicht van ons land hebben gevormd en nog vormen. Moeilijke
woorden en begrippen zijn vermeden en ieder die „de politiek" als „te moei
lijk" overslaat zal na het doorbladeren Aan deze bundel tot het inzicht ge- j Bij zijn vertrek liet hij niets ach-
komen zijn, dat hij steeds teveel beren op de weg heeft gezien.
Inmiddels is men geneigd te vragen, of uit „Kleur bekennen" ook valt op te 'puntje van zijn poot een plekje
maken, boe de a.r. jongeren het program van hun partij beoordelen. Op ergens 0D de wereld Dat nlekie is
deze a-raag moet worden geantwoord, dat in het algemeen is volstaan NT. F. j
met een zo objectief mogelijke toelichting van het program, waarbij iedere j Nieuwersluis. Aldus typeerde een
interpretatie zoveel mogelijk is vermeden. i militair het depot-Nieuwersluis,
Een enkele maal is hiervan afgeweken. Zij, die van mening zijn, dat het'waar zij, die zich in het leger ern-
huidige a.r. program te weinig over de toekomst zegt, zullen lezen, dat de stig misdragen hebben, hun straf-
Arjos op het terrein van de onderneming verder gaat dan het program:
zij stelt concreet de herziening van de rechtsvorm van de onderneming aan
de orde.
Interessant is ook, dat wordt gevraagd om 1 pet, van het nationaal inkomen
te bestemmen voor de onderontwikkelde gebieden, terwijl het program vol
staat met de wens, dat Nederland „naar vermogen" steun verleent.
Een belangrijke passage uit het program in de Arjosbundel wordt gerelati
veerd. Het program wil, dat alle onrechtmatig geweld tussen de volkeren
„desnoods met sterke hand" Avordt geweerd. In „Kleur bekennen" staat:
„Grote terughoudendheid past om de woorden „desnoods met sterke hand"
van ons program in toepassing te brengen".
Zonder ook maar iets af te willen doen aan de grote waarde van de besproken
Arjosbundel lijkt het van belang, zich af te vragen, hoeveel waarde men aan
een algemcent beginsel- en staatkundig program moet toekennen en in
hoeverre het a.r. program het gevoelen van de doorsnee antirevolutionair
weergeeft. Deze vraag Avordt des te klemmender wanneer men kennis neemt j
van een andere Arjos-publikatie, de brochure „Perspektieven vanuit een
anti-revolutionaire visie".
«Deze brochure heeft een voorgeschiedenis. Elk jaar houdt de Arjos in Drie
bergen een studieconferentie en op de conferentie van vorig jaar Averd in
eens duidelijk, dat betrekkelijk veel (prominente en minder prominente)
aanwezigen vonden, dat het a.r. program te weinig biedt om een toekomst-
beleid op te baseren. Het Arjosbestuur heeft toen dr. W. Albeda (van het
C.N.V.) en dr. J. P. I. van der Wilde (van de Raad voor het Midden- en
Kleinbedrijf) gevraagd, hierover iets op papier te zetten. Het resultaat
daarA-an is genoemde brochure, die op de studieconferentie van dit jaar,
aanstaande vrijdag en zaterdag, zal Avorden besproken.
De geest van deze brochure is toch wel bepaald anders dan die van het
officiële program en ook naar de letter zijn er avcI enige verschillen. In de
brochure wordt gepleit voor een open benadering van het communisme,
wordt onverbloemd gewezen op de nadelen van de bezitsvormingspolitiek
en a-an het confessionalisme (verzuiling) in het Nederlandse organisatieleven,
wordt afgerekend met het gezin-rond-het-barmonium ideaal en Avordt het
nict-bezoeken van politieke vergaderingen bepaald geen blijk van geestelijke
armoe genoemd.
Goed, dit heeft allemaal nog betrekkelijk weinig te maken met het lezen
van het officiële A.R. Program, maar anders wordt het, wanneer subsidiëring
van kerkbouw én theaterbouw wordt bepleit en wanneer daarbij Avordt
gesteld, dat bij de beantwoording van de vraag, of dit ook ten aanzien
van humanistische centra geldt, principieel (spat. van ons, red.) is
de behoefte aan een zodanig centrum bij de bevolking.
Gevraagd wordt verder steun aan de consumentenorganisaties, daadwerke
lijke herziening van de rechtsvorm van de onderneming, publikatie door de
overheid van een lijst, waaruit duidelijk wordt, bij hoeveel (of liever hoe
Aveinig) personen de macht in het bedrijfsleven is geconcentreerd. Gepleit
wordt voorts voor maatregelen, die ertoe leiden, dat de arbeiders in toene
mende mate delen in dc eigendom van het bedrijf, waarin z*J werken.
De schrijvers geven zelf toe, dat in hun benadering een duidelijke verschui
ving van de probleemstelling is te bespeuren, indien naast hun brochure het
Beginsel- en Algemeen Staatkundig Program wordt gelegd. „Zonder tekort
te doen aan het streven naar het „behoud en de versterking van het beslag
van Gods Woord op het openbare leven" (art. 1 van het Program) wordt
de klemtoon gelegd op het persoonlijk getuigenis in het optreden van het in
dividu en de groep in het samenspel met de overheid". De gestelde grenzen
worden betrekkelijk genoemd en voor aanpassing vatbaar.
Ongetwijfeld zullen veel antirevolutionairen met een dergelijke gedachten-
Conferentie Gereformeerde garnizoenskerken
In de tuchtklasse verblijft
(imaal twaalf maanden.
dat 62 pet.
deel. verbeterd is. Van 20 pet. geldt
het tegenovergestelde: zij zetten hun
verkeerde practijken voort. Van de ove
rige 18 pet. zijn de uitkomsten niet be
kend.
Ds. Brouwer gaf zijn uiteenzetting in
de jaarlijkse vergadering van gerefor
meerde garnizoenskerken, te Amersfoort
gehouden. Hij had er als titel boven ge
plaatst „Militairen met gestoorde ach
tergrond". Want praktisch alle soldaten
die enige tijd in de tuchtklasse ge
plaatst worden, hebben op de achter
grond van hun leven een stoornis. Vaak:
een mislukt huwelijksleven van de ou-
gang moeite hebben. Het is niet verwonderlijk, dat in een partij, die zozeer
stelt zich door beginselen te laten leiden, a'erschil van mening, zoals
gebleken ten aanzien van het Nieuw-Guineavraagstuk en de mammoetwet,
moeilijk is te verteren. Maar was in beide gevallen wel sprake van botsing
tussen beginselen? En waar ligt de grens tussen beginsel en praktische uit-
aa'erking?
Het zou wel eens kunnen zijn, dat in onze veelvormige tijd, nu dc politieke
vraagstukken veel moeilijker onder een eenduidige noemer zijn te brengen,
die grens bezig is te vervagen. Moet men daarover treuren? Ook Avij betwijfel
den een jaar geleden, kort voordat het A.R. Beginsel- en Algemeen Staatkun
dig Program zou worden aanvaard, of dit program een bruikbare handleiding
zou kunnen zijn voor een echt antirevolutionair toekomstbeleid.
De vraag kan worden gesteld, of het heden ten dage nog wel mogelijk is, zijn
toekomstidealen vast te leggen in een beginselprogram, zoals dal van onze po
litieke partijen, maar daarbij te vermijden, dat zo'n program meer is dan
alleen maar een mooi pronkstuk.
De schrijvers van de Arjosbrochure wekken de indruk, deze vraag negatief te
beantwoorden. Zij besluiten hun betoog met een citaat van Berkhof: „In de
naaste toekomst komt Christus tot ons." Maar kan een politieke partij bestaan
op grond van christelijke bewogenheid alleen?
ders. Ook wel een volkomen verwaar
loosde opvoeding, een als kind aan zijn
lot overgelaten zijn een te vroeg op ei
gen benen staan bijv. door op veertien
jarige leeftijd naar zee te moeten, het
geen dikwijls ook alweer een gevolg is
van moeilijkheden thuis.
Geregeld verblijven 12G a 140 militai
ren in Nieuwersluis. Het merendeel van
hen. die tot de protestanten worden ge
rekend, heeft nauwelijks aanraking met
het evangelie. In Nieuwersluis komen
ze er echter in ieder geval mee in con
tact. Niet alleen is daar het verplichte
spreekuur van de dominee, ook de kerk
gang is verplicht en slechts zelden
wordt daarvan ontheffing gegeven. Het
aantal atheïsten onder de gestraften
miniem. De meesten geloven diep
hun hart wel dat God bestaat. Maar de
verhouding God en mens is hun niet dui
delijk. Ook het feit dat de mens eer
eigen verantwoordelijkheid heeft leeft
bij hen niet.
Het is wel duidelijk in welke richting
het godsdienstonderwijs aan deze mili
tairen moet gaan. Steeds weer blijkt
dat de kern van het evangelie hen
Tophit
De kerkdienst in Nieuwersluis is een
belevenis apart. Vooral het zingen blijkt
een moeilijk punt te zijn. Omdat van
de kerkgangers soms maar twee pro
cent kerkelijk meelevend is, valt er
slechts uit een beperkte liederschat te
putten. En wanneer de „kerkelijken"
door schuchterheid weerhouden worden
om in te zetten, dan wordt er helemaal
niet gezongen.
,,0p bergen en in dalen" behoort tot
de A-rij algemeen gekende gezangen.
Kondigt de dominee het op plechtige
wijze aan, dan kan het zijn dat alle
monden gesloten blijven. Maar zegt hij
bij dc aanvang van de dienst: „Man
nen, wij beginnen maar neer met on
ze tophit „Op bergen en in dalen"—
is het ijs gebroken i
een mee te zingen."
Welke preken horen
wone. zoals ze ook
worden gehouden, mi
matisch. Er gaat eei
keur uit naar preken
tische fi;
hoefte aa
n probeert ieder-
:e graag? Doodge-
in de gemeente
ar dan niet dog-
duidelijke voor-
iver oudtestamen-
Want velen hebben be
rt krachtige persoonlijkheid,
Bijbel geeft geen
Er worden in Nieuwerslu.s ook confe
renties gehouden in de trant van Beuk-
bergen. Tot de beste programmapunten
behoort de laatste tijd een causerie van
dr. J. van Klinken, directeur van het
Algemeen Diaconaal Bureau der gere-
het werelddiaconaat spreekt, treft
dit de mannen diep.
Alle gedetineerden hebben een bijbel.
Vaak lezen ze hem van Genesis 1 tot
Openbaring 22. Maar wie zó de bijbel
uitleest, heeft er weinig aan. Daarom
wordt bij het godsdienstonderricht ge
poogd het doelbewuste bijbellezen te
bevorderen. Ds. Brouwer betreurde het
dat er op dit punt vrijwel geen littera
tuur bestaat.
Andere sprekers
Er was uiteraard wel discussie na de
ze lezing, over een onderwerp dat in
deze vergaderingen nog niet eerder aan
de orde werd gesteld.
De voorzitter van de gereformeerde
deputaten voor de geestelijke verzor
ging van zee-, land- en luchtmacht, ds.
G. F. Hajer te Beilen, mocht ook ver
welkomen de legerpredikant lt.-kol. ds.
H. J. Diekerhof die sprak over de
opleiding van legerpredikanten de
hoofdlegerpredikant kol. ds. A. T. W.
de Kluis en zijn opvolger lt. kol. ds.
B. A. Bos.
Namens de hoofdvlootpredikant ver
scheen ds. L. J. Schalekamp ter confe
rentie. Vele tientallen afgevaardigden
van garnizoenskerken woonden de A'er-
gadering bij.
De tweede dag van de conferentie
van Europese kerken in het Deen- CiC 111G11S
se stadje Nyborg werd geken
merkt door vier referaten, die in
gingen op twee van de eub-
thema's van deze bijeenkomst.
Zij handelden over de ontmoeting
van de mens met het humanisme
en met Christus. De meeste aan
dacht trok zonder dat wij pa
triottisch willen zijn het refe
raat van de Leidse hoogleraar,
prof. dr. H. Berkhof, die sprak
over de mens in de ontmoeting
met Christus.
i onze kerkredactie)
het de
geschiedenis In zUn gegaan als een van
de schoonste bloemen A-an de godsdienst.
Maar AviJ hebben nu geleerd dat de reli
gie in z(jn hoogste vorm Christus heeft
Hij stelde met nadruk dat de Bijbel
ons geen antropologie, geen leer van
de mens geeft, maar in de eerste plaats
ons de geschiedenis verhaalt van God
en de mensen. In deze geschiedenis
wordt openbaar hoe God ons ziet en
hoe wij op God reageren. God is an
ders dan de goden van de heidenen
en de filosofen. Hij is een mense
lijke" God. die zich er alles aan laat
gelegen liggen om de trouwe bondge
noot van zijn mensen te zijn in het
genadeverbond.
Hier kwam tevens duidelijk naar vo
ren het verband met de beide sprekers
die liet eerste sub-thema behandelden,
namelijk dc Franse hoogleraar Michel
Philibert uit Grenoble die een beschou
wing gaf over het Europese humanisme,
en de Praagse theoloog prof. dr. J. M.
Lochman die een balans opstelde van het
Europese humanisme. „Het humanisme
wil de mensen trouw blijven om der men
sen willen", zei prof. Berkhof en hij ver
volgde: „Wij willen deze trouw niet
kleineren. Wat ons evenwel van het hu
manisme onderscheidt is de onwrikbare
basis, die Avij voor onze trouw aan de
mensen vinden in de geopenbaarde „men-
se'ijkheid" cn de mensenliefde van God."
Farizeïsme
Toch is de christen geen pessimist,
als de humanisten ons steeds voor
\-octen werpen. Wij kennen de belofte
van een nieuwe toekomst, die in Christus
cn door het Averk A-an de Heilige Geest
reeds is begonnen.
In het slot van zijn rede wees prof.
Berkhof erop dat In de verhouding tot
de humanist grote verschillen blijven.
Maar dat behoeft niet te betekenen dat
wij humanisten moeten weigeren hun
eigen bijdrage te leveren in onze be
dreigde cultuur. Wij behoeven ook niet
altijd tc zeggen dat zij in deze mensen
liefde 'letterlijk in Titus 3:4. philantro-
pia) Gods in Christus een kracht en in
spiratie vinden, die de humanist niet be
zit. Als dat waar Is. dan moet zich dat
daardoor openbaren dat de christelijke
mensenliefde een langere adem bezit dan
die van het humanisme. In de grote
strijd om de ziel van de Europese mens.
geldt slechts „het bewijs van de waar
heid en de kracht"
Bespreking
Gisteravond zijn de besprekingen in de
discussiegroepen op zijn best gezegd
aarzelend op gang gekomen. Het on
derwerp A-an het humanisme, dat zich op
\-ele A-crschlllende manieren openbaart in
het klassieke, het christelijke, maar ook
in het existentialistische, en het marxis
tische humanisme blijkt zo veel omvat
tend te zijn dat het kennelijk nog moei-
"k is om tot een werkelijke vruchtbare
n voor een gesprek te komen.
De algemene tendens is dat men zich
et van meet af aan afAvijzend tegenoA-cr
Met enige nadruk sprak de Leidse hoog- het humanisme wil stellen en een „anti-
leraar niet slechts A-an de godheid vanhouding" wil innemen, zoals dc kerk
J'-zus Christus, maar ook van Zijn mens- \roegcr maar al te vaak heeft gedaan,
held. Deze Is een aanklacht tegen onze Voor de Tsjechoslowaak Lochman duikt
wereld en we Aveten wat de wereld heeftdan onmiddellijk de vraag naar de vrede
gedaan met deze volkomen Mens. In ditop. (Hij is een A-an de vooraanstaande
A-erband schonk prof. Berkhof teA-ens enl-persoonlijkheden van de Praagse vredes-
ten") samen naar die vrede moeten zoe
ken. „En als dan op deze gezamenlijke
weg onze bijzondere stem wordt verno
men dan mag slechts gehoord worden,
dat de kerkmens in het licht en in de
naam van zijn vredevorst het gemeen
schappelijk doel van de aardse vrede
slechts beslister, vindingrijker en gedul
diger moet zoeken dan de anderen."
Buitengewoon werd toen evenwel ge
waardeerd wat de Oostduitse theoloog
Jacob toevoegde aan de woorden van
Lochman. Hij wees erop dat het de taak
is van de kerk om in de eerste plaats de
behoeftigen te helpen, zij die uit de maat
schappij zijn gestoten. Dat is ook
Vakbonden
Ook een Grieks-Orthodoxe stem \v<
gehoord. Samen met prof. Berkhof sprak
de archimandriet prof. dr. Jerome J. Cot-
sonis uit Salonica over de ontmoeting
van Christus met de mens. Uit heel zijn
referaat sprak een verlangen naar de ge
lovige christenen uit vroeger tijd, die
nog Avilden lijden a-oor hun geloof.
In dit verband zei hij o.m.: „De mo
derne mens behoort nog minder tevreden
te zijn met de christenen van zijn tijd
waar het gaat om het zoeken naar een
oplossing van de klasse- en sociale pro-| (~)PEENS
-ine uit de
Dr. Ir. W. M. J. Schlösser: benoemd
'ot gewoon hoogleraar aan de Tech
nische Hogeschool te Eindhoven
met ingang van 1 september 1962,
om onderwijs te geven in de werk
tuigbouwkunde, in het bijzonder in
dc leer van de werktuigbouwkundige
constructie. Dr. Schlösser was lector
aan de Technische Hogeschool in
Delft.
„Maarten Luther" op 5 en 6 Oct. a.s.
in Hilversum vindt zaterdagmiddag in
een der lokalen bij de Ger. kerk aan de
Valkenhoflaan een forumgesprek plaats
over Eenheid en verscheidenheid der
Kerk". Aanvang 2 uur.
Aan het gesprek, dat zal worden ge
leid door de heer M. Ruppert. zal o.m.
worden deelgenomen door de Gere
formeerde Prof. Dr. J. T. Bakker, de
rooms-katholieke Dr. A. Fiolet en de
Luth. Prof. Dr. W. J. Kooiman. Belang
stellenden zijn hartelijk welkom.
Psalm 90 staat bekend als het gebed van Mozes, boven psalm
103 staat Van David". In beide psalmen vindt ge gedachten
over de vergankelijkheid van de mens en over zijn plaats in
het raam van Gods eeuwigheid. Maar waar Mozes bidt: Laat
Uw werk aan Uw knechten openbaar worden......", daar con-
stateert David in zijn psalm: „Hij heeft Mozes Zijn wegen
bekend gemaaktDat God Mozes' werk ..bevestigd", ge
zegend heeft is voor Mozes een bede, voor David een vast
staand feit.
Als mensen gaan we zoekend en tastend onze weg. Wie leven
wil als christen zal niet anders kunnen dan iedere stap op
die weg biddend toetsen aan de Bijbel. Gods Woord. Zo heeft
Mozes het gedaan en zo heeft David het gedaan en hoe
vaak hebben deze beiden het desondanks mis gedaan. Grove
fouten hebben ze gemaakt en beiden hebben ze Gods slaande
hand in hun leven gevoeld.
Maar psalm 90 is toch één groot loflied en psalm 103 is toch
één groot loflied waarom? Omdat Mozes en David beiden
leefden uit Gods genade. God laat een mens niet in de steek.
Nooit! Al stapelen we fout op fout, de hemel blijft open en
de Vader in de hemel wacht ons.
Misschien vindt ge hier op aarde nooit antwoord op de vraag
naar de zin van uw leven en werken het antwoord ligt
in de hemel!
Bidden voor succes concilie
UJëlis
gewe
01)
re;
Paus Joannes XXIII is vandaag
uit Vatikaanstad vertrokken voor
een unieke reis door Italië. Hij zal
bidden voor het succes van het
aanstaande rooms-katholieke con
cilie.
De 80-jarige paus is kennelijk voldaan
over zijn voorgenomen reis, de eerste
pauselijke treinreis in een eeuw, zoals
bleek uit zijn verklaring tijdens de ge
nerale audiëntie in de Sint Pieter. waar
hij zei gelukkig te zijn dat „een
paus zijn gebied kan verlaten en weder
om de horizon en herinneringen uit het
verleden kan doen opleven".
Intussen zoeken Italianen langs de he
le trans-apenijnse spoorweg een kans
om de paus te zien. De trein van de
paus zal 53 steden en dorpen pas
seren. Op alle stations gingen vandaag
Italiaanse en Vaticaanse vlaggen de lucht
N.T.S.-uitzending
met vlaggen gedrappeerd terwijl de ste
delijke autoriteiten proclamaties aan
plakten ter verwelkoming van de paus.
Fabrieks-eigenaars overwegen hun ar
beiders vrijaf te geven.
Wanneer de paus kort voor midder
nacht in het Vatikaan terugkeert, zal
hij 674 kilometer per trein en plm. 15
kilometer per auto afgelegd hebben.
In een extra-ultzcndlng zal de N.T.S.
vandaag vfen ongeveer 18.15 uur tot
19.15 uur een Eurovisie-reportage over-
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Langerak bezuiden de Lek
(toez.): H. Jongebreur. te Heyplaat; te
Hilversum (vac. W. Willemse): J. J. Pol
dervaart, te Scheven ingen.
Beroepen door de generale synode alsjterdam. schrijver
predikant voor bijzondere werkzaamhe- h*oeb>-»r
grote
de Bi
meer
ingen
regen'
rond
hoefg
IUI derde
(pred. Evangelische Landeskirche
voor de studenten te Heidelberg): A.
Geense, kand. en leraar godsdienstonder
wijs aan het Reviuslyceum te Doorn.
Aangenomen naar Gent (België) (twee
de predikantsplaats) Prot. Evangelische
kerk voor bijzondere werkzaamheden:
jonkvr. W. M. van Lijnden, vicaris te
Amsterdam.
GEREF. KERKEN
Tweetal te Rotterdam-Centrum (vac. F.
Vroon): A. C. Kersten, Utrecht en J. van
Tuinen, te Meppel.
Beroepen te Sappeméer-Hoogezand
(vac. C. G. Bloem): K. Ubels, te Vrooms-
hoopt.
Beroepen te Perth (W.-Australië) Ref.
Churches: W. van Wijk, te Hoogvliet.
Aangenomen naar Vlissingen: A. G.
Kornet, te Oude-Nieuwe Wetering.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Beroepen te Maarssen (bij accl.): M.
Vlietstra, te IJmuiden,
Tewetal te Vlaardingen (vac. Avijlen D.
Driessen): M. Vlietstra, te IJmuiden en
P. van Zonneveld, te Bennekom.
Bedankt voor 's-Gravenhage-Zuid: J.
Prins, te Groningen.
GEREF. GEMEENTEN
Tweetal te Rijssen: P. Blok. te Dirks-
land, en A. Vergunst. te Rotterdam-Cen
trum.
Afvaardigingen
Prins Albert, de jongere broer vat
Boudewijn, de koning der Belgen, zal
de Belgische afvaardiging naar de ope
ning van het algemeen concilie van de
r.k.-kerk op elf oktober aanstaande it
Rome leiden. De afvaardiging van drie
personen zal door de paus in audiëntie
worden ontvangen.
De drie leden tellende Westduitse af
vaardiging naar de opening van
concilie zal worden geleid door de
nister van buitenlandse zaken dr. Ger
hard Schroder, aldus heeft het ministe
rie m Bonn bekendgemaakt.
Bijeenkomst van
verontruste
leden van ARP
Een kleine groep anti-reA'olutionalrei
komt 'zaterdag in Utrecht byeen ter be
spreking van de situatie in de A.R
Party, zy zyn verontrust over enkeli
ontAvikkelingen in dc party met name dl
houding ten opzichte van het Nieuw-
Guinea vraagstuk cn de gang van zake:
met de kandidatuur van mr. A. B. Rooi
jen.
Het initiatief tot de bijeenkomst gaal
uit .van de Utrechtse leraar en voor
malig lid van dc Utrechtse gemeenU
raad, de heer D. Vreugdenhil, e
V.U.-hooèleraar prof.- dr. L. V
Schóltën.
Dé heer Vrëugdehil heeft uitnodigir
gen verzonden aan een aantal anti
revolutionairen, van Avic hij verAA-aclS
dat zij zijn ongerustheid delen ojn. di
heren dr. P. G. Knibbe te Leiden, mr.
S. H Attema, schoonzoon van mr. A. B.
Roosjen te Katwyk, prof. dr. J. Prins ti
Utrecht en de heer G. Goossens te Rot
terdam. schrijver van de onlangs ver
schenen brochure over het Nieuw-
Guinca-vraagstuk.
Naar met nadruk Avordt verklaard ir
het niet de bedoeling, binnen de AR-
Partij een oppositiegroep te vormen
Men wil slechts in A-ertrouwelyk beraad
nagaan, op welke wijze voor de huldigt
bezAA'aren een uitweg kan worden g«-
vonden.
Oost-Duitsland geeft
visa voor concilie
Vier Oostduitse bisschoppen zulle:
_an het concilie deelnemen. De com
munistische autoriteiten hebben
verzoeken om uitreisvisa voor Romt
ingewilligd. De Oostduitse delegatie
bestaat uit 12 man onder leiding van
de bisschop van Berlijn, mgr. Alfred
Bengsch. Zij zijn al naar Rome
trokken.
Behalve de bisschop van Berlijn
maken de drie volgende bisschoppen
deel uit van de Oostduitse delegatie:
mgr. dr. Otto Spuelbeck, bisschop van
Meissen mgr. dr. Friedrich Rinte-
len, wijbisschop van Maagdenburg
mgr. dr Bernhard Schraeder, wijbis
schop van Schwerin. Elke bisschop
wordt vergezeld van een theologiscn
adviseur en een secretaris.
Advertenties
de klasse-
blemcn. De enige uitzondering
geschiedenis zijn de middeleeuwse gil
den. Dc christelijke vakbonden, de inter
nationale federatie van christelijke vak
bonden. de pauselijke encyclieken die be
trekking hebben op sociale kwesties en
andere soortgelijke pogingen van de ker
ken van het Westen kunnen beschouwd
worden als een manifestatie van de so
ciale dienst en werk (van de kerk).
Maar toch betwijfelde prof. Cotsonis
ondanks de waarde van deze acties, of
zij wel voldoende zyn om werkelijk tot
een oplossing van de sociale problemen
te komen volgens de christelijke begin
selen.
Van gewicht
Toch blijft deze opmerking cn zeker
nu zij komt uit de mond van een Grieks-
Orthodoxe theoloog van bijzonder ge-
Avicht. Hij kwam evenwel niet veel ver
der dan tot het uitspreken van zyn ver
langen: ..Wat we op het ogenblik missen
in het christelijke kamp is een echt warm
geloof in onze Heer. niet slechts in Hem
Heiland in het algemeen ge
sproken, maar als de Enige die ons de
oplossing kan geven van al onze proble-
mijn herinnering me in de
steek, terwijl ik het over de schoolversjes van
destijds heb. Niet dat ik die versjes vergeten
ben. Die zitten nog geheid in mijn geest: zo
wel de psalmen en gezangen, als de stichtelij
ke of vaderlandse liederen van weleer. De laat-
sten hoor je tegenoordig niet meer zo als
vroeger. Het riekt wat naar kolonialisme en an
dere euvelen om de kinderen te laten galmen:
hij trekke 't zeegat uit, ziet hem wacht rijke
buit!" Ik zou trouwens niet weten waar we he
den ten dage die rijke buit zouden moeten ha
len. tenzij we natuurlijk aan bijzonder illegale
koopvaardij zouden gaan doer. En de stichtelij
ke versjes van destijds zijn ook door meer mo
derne pendanten vervangen, cl zijn er. die nog
hun waarde hebben behouden!
Maar gek. ik herinner me dus wel die hele lie
dertafel, maar ik heb niet één fragmentje van die
vroegere bijbelse geschiedenis onthouden. En ik zit
te piekeren waar 'm dat aan ligt. We begonnen
toch elke dag met een bijbels verhaal en we kre
gen de hoogst mogelijke cijfers negens en tie-
prestaties op dit gebied. Waar-
Misschien omdat je als predikant voortdurend
et de bijbel bezig bent. en omdat derhalve een
zonder enige uitzondering. We moe- j niet aflatende stroom uitleggingen, verklaringen, be-
ten vast geloven dat we zonder Hem schouwingen over je heen stroomt? Of omdat je.
het farizeïsme, dat voor conferentie.) Hij meent dat de christenen niets bereiken kunnen. In feite moet de I weer als predikant, gewend bent om ze'f die bij-
ons maar al te Araak een klank in aleh zeker met de humanisten (lees evenwel] nieuwe geest die ons moet leiden de I bel verhalen aan anderen door te geven? Het zal
beeft Aan bokhelary. Nieuwe ontdekkin-jbij hem dan in het bijzonder „communis-Heilige Geest zyn." 'wel invloed hebben, maar het bevalt me niet. Dat
je nu niet één accentje, niet één detail hebt be
houden van alles wat zoveel juffrouwen en mees
ters je vertelden! In plaats daarvan ontdek ik ech
ter eer een gevoel van onbehagen, van lichte wre
vel. als ik aan dat vak „bijbelse geschiedenis" te
rugdenk.
Dat onbehagen en die wrevel hebben twee oor
zaken. In de eerste plaats omdat ik altijd op
nieuw het gevoel kreeg dat me iets bekends werd
voorgeschoteld. We hadden thuis een kinderbijbel
dc goede oude Ulfers die geregeld gelezen
werd. Ook las mijn vader elke dag een schriftge
deelte voor bij de warme maaltijd waarbij dan ook
de dienstboden aanwezig waren, compleet met hun
aparte rieten stoel die ze uit de keuken meezeul
den. want in die dagen was het ondenkbaar dat
dienstbodes zich op de officiële huiskamerstoelen
zouden neerlaten. Tussen haakjes: ik denk zo dat
die meisjes wel het land zullen hebben gehad aan
die malle stoelengeschiedcnis. dat ze hun stichting
bij voorbaat erdoor verspeelden, en dat ze later hun
dochters en kleindochters hebben geadviseerd voor
al nóóit een „dienstje" te zoeken. Maar na Ulfers
en de echte bijbel leek me het verhaal op school
onbewust maar een schamel aftreksel. Alleen
een enkele heel begaafde onderwijzer kon je nog
eens in alle staten brengen over David en Go
liath. maar welbeschouwd wist je toch al hoe het
aflopen zou. en echt geestelijk voedsel putte je er
ook niet uit. Alleen het besef dat je iemand lekker
dood kon gooien. A/aar je voor en na in je leven
wel eens behoefte aan voelt.
Maar anderzijds hadden onbehagen en wrevel ook
te maken met een zekere dreiging die van \'eel
schoolverhalen uitging. Achteraf meen ik dat wel
te snappen. Ik geloof dat heel veel onderwijskrach
ten zelf niet klaar zijn met het evangelie. God is
voor hen telkens weer eenzijdig öf de strenge rèch-,
ter. óf een soort onze lieve Heer, die op dt
wolkjes zit. Hij is helaas in beide gevallen niét
de God, die in de bijbel spreekt cn in he)
hart der kinderen gaat. Hij kan een gestalte
aannemen van niets dan doodsdreiging, o»
van niets dart zoeteliikheid. Van het een noch van
het andere moeten kinderen iets hebben. Ze wori
den bang. of ze worden onverschillig, of ze halen
op de duur hun schoudertjes op. En het hangt
er maar van af of ze gelovige, verstand.ge ouders
hebben, die hun weer van die angst, die onver
schilligheid. die waanwijsheid weten af te helpen.
Ik ben zo gelukkig geweest dat ik thuis tegen-
injecties kreeg als de meestor of de juffrouw he}
te bont gemaakt hadden. Maar ik weet uit zoveel
jaren ervaring dat niet elk kind met dergelijke pro
blemen bij vader of moeder aan kan komen. En
ik heb diep medelijden met deze kinderen. Ik be
grijp waarom ze na zoveel onzekere leidslieden
niet meer over catechisatie denken, als ze
school af zijn. En ik begrijp ook Avaarom ze
met zoveel rare stukken en brokken blijven zitten
Waarmee ik maar zeggen wi als iemand de bij'
bel aan kinderen vertelt, dan moet hij wri
diep weten, waar hij zich mee bezighoudt en
in het allernauwste contact met de Heer der Kfrt
I:
