*1
i. AA
i i
a
B
RUSSISCHE MUZIEK UIT
HEDEN EN VERLEDEN
Stadsmens zondags
huiselijker dan
men had gedacht
Mkwmm
Edinburg Festival 1962 (III en slot)
Internationale paardenhandel
Koopman zou relaties
hebben opgelicht
DF GROTE
MUITERIJ
BOUNTY
MAANDAG 17 SEPTEMBER 1962
Schaak-vraag 292
Een beroemde dwaling uit de nog
vrij recente meesterpraktijk vinden
we in de stelling van vandaag. Het
diagram toont een moment uit een
partü SpielmannRubinstein, die in
1928 te Berlijn werd gespeeld. Zwart
aan zet speelde 1. Te8—f8, bleef
daardoor in het gedrang en verloor
later zijn party. In plaats hiervan
had hy eenvoudig maar spectaculair
gelijk spel kunnen forceren. Wat
moet zwart doen?
Wit: Khl, De2, Tfl en f5, Lf7, pi a2,
b2, c3, g2 en h3.
Zwart: Kh8, Dc7, Td8 en e8, Le7, pi
a6, b5, f6. g7 en h7.
Dam-vraag 291
Dit was de stand in het probleem
iran de heer J. Bus te Heemstede:
Zwart: 1. 3, 7. 8, 9, 12, 17, 19, 35. 45.
Wit: 16, 21, 28. 29, 33, 37, 38, 48. 49.
50.
De volgende zetten geven de op
lossing aan: Wit: 28—22, 17x39; 29—
23. 19x28: 48—43, 39x48; 38—33, 48
X17; 33x4, 3—9 gedw; 4x7, 1x12;
16—11, 35—40; 11—6, 12—18; 8—1,
18—23!; 1x29. 40—44; 50x39!, 45—50;
19—44, 50—45; 29—1.
Een bekende opsluiter verrijkt met
het nieuwtje dat wit gedwongen lx
29 slaat zodat zwart de lastige tegen
stander op 50 kan wegwerken om ten
slotte toch te worden ingemetseld.
Bridge
In een paren wedstrijd krijgt u als
Zuid de volgende kaarten:
A V 10 3, H, O 8 7 2, A V
9 5 4.
Zuid is gever, Noord-Zuid kwets
baar en het bieden gaat: Zuid 2 kla
veren West 3 harten Noord pas
Oost pas Zuid??
Wat zou u thans bieden?
Jack Diamond.
Kruiswoord-puzzel
Horizontaal: 1. plaats in Friesland,
8. oude rekening (afk.), 9. elk, 10. af
korting van tangens, 12. smalle weg,
13. boom, 15. aanwijzend voornaam
woord, 17. biersoort, 19. lied, 21. plaats
in Italië ten Z. van Padua, 23. kasteel,
24. scheikundig element (afk.), 25.
ommegang, 26. nationaliteitsteken voor
vliegtuigen voor Finland, 27. zwaard
vis, 29. Romeins keizer, 31. uitroep,
32. vreemde munt, 34. myth, figuur,
35. jongensnaam, 37. priem, 39. onbe
kende, 41. deel van een circus, 43.
voorvoegsel, 44. gemeente in Gelder
land.
Verticaal: 1. een der drie afmetin
gen (afk.), 2. meisjesnaam, 3. ver
stand, 4. in het jaar onzes Heren (afk.
Lat.), 5. gemeente in Gelderland, 6.
eer, 7. luitenant (afk.), 8. plaats in
Friesland. 11. plaats in Overijssel, 12.
hoofddeksel, 14. stronkje, 16. zijtak
Rhone, 18. oude vr. datief van een, 20.
gemeente in Utrecht, 22. tijdrekening,
23. vreemde munt, 28. rivierbed, 30.
vordering, 32. gehucht in Gelderland
onder Didam, 33. de verwerping (Lat.),
36. gemeente in Gelderland, 38. jon
gensnaam, 40. voorzetsel, 42. sine du-
bio (afk.), 43. voorvoegsel.
Oplossing: 1. betamelijk, 2. polonaise,
3. kattetong, 4. vervelend, 5. eerbiedig,
6. verkleumd, 7. onervaren, 8. tegen
deel. 9. onderdaan.
De zegswyze luidt: „Botvieren".
Vergadering over
sluiting van de
mijn
Beatr
IX
burgh Festival 1962, althans van deze eerste weken. Het is stellig dit
Russische cachet, dat aan dit muziekfeest een zekere eenheid geeft, ook al
valt er bovendien heel wat andersgeaarde muziek te beluisteren. Van De
Falla en Nono, en van Debussy maakten we reeds melding, voorts staat o.a.
nog Brittens opera „The Turn of the Screw" op 't programma en een re
cital door Peter Pears en Julian Bream van 17de eeuwse Engelse luit-
liederen.
Van hetgeen de Opera van Belgrado sifev «»- KhnwansVv
hier in het intieme, doch wat te kleine vrouw Marfa, heen en weer geslingerd
King's Theater geboden heeft, viel Bo
rodin's Vorst Igor ons tegen, terwijl wansky en haar asketlsche geloofsver-
Moessorgsky's Khovansjtsjina en Prokof-voering, zU stfn de aangrijpende h«o»d-
jefs Speler in menig opzicht grote
russischc, aan de zangwijze van de Ortho
doxe kerk herinnerende, koorzang, met
haar zware, dreigende rrtmiek en eeuwig
herhaalde meiandholieke motieven vormt
de eenheid van deze prachtige partituur,
die overigens by deze gelegenheid werd
uitgevoerd in de recente versie van
Sjostakowitsj die voor het eerst alle
door Moessorgsky nagelaten gegevens
heeft benut.
Aankleding en regie verdienden veel
lof, al misten we de werkelijkheidsim-
pressie bii het zeer vuur-arme autodafé.
Prokofjefs De Speler
druk maakten. De verklaring
onverwachte resultaat zal wel deze zijn:
orkest en koor van de Belgraders zijn
van hoge kwaliteit, doch hun vokale
solisten komen merendeels niet boven
een redelijk gemiddelde uit. Deze laat-
sten voldoen nog Juist daar, waar hun
party niet ver boven een expressief
recitatief uitgaat; zij stellen teleur waar
bewogen aria's en solo-scènes moeten
worden vertolkt. Dit is nu juist in Vorst
Igor menigmaal het geval
Borodins Prins lgor
Het is wellicht niet zo bekend, da;
Borodin eigenlijk professor in de schei
kunde was en dat hij eigenlijk alleen
tijdens perioden van ziekte gelegenheid
vond iets te componeren. Hij geneerde
zich een beetje voor deze onwetenschap
pelijke hobby en leefde trouwens in
zulk een verward huishouden, dat zijn
enige grote werk. Vorst Igor, zelfs na
Borodin onverwacht stierf. De onver
moeibare Rimsky Korsakof moest de par
tituur afmaken en in deze versie had
de opera al spoedig een enorm succes.
De Russische balletten van Diaghilev te
Parijs maakten West-Europa sinds ca.
1909 met de beroemde Polowetzer dan
sen vertrouwd en dat is eigenlijk nog
altijd het enige, dat men hier van de
Igor te horen krijgt. Het verhaal is heel
simpel, ontleend aan een Russisch hel
dengedicht uit de late middeleeuwen:
Vorst Igor en zijn zoon Wladlmir trek
ken ten strijde uit tegen de Tartaren
(Borodin was zelf van vaders zijde van
Kaukasische afkomst); Igors vrouw Ja-
roslavna krijgt tot beschermer en re
gent haar broer Galitzky, die zich al
gauw ontpopt als een losbol. Igor en
Wladiipir worden gevangen genomen en
de Tartaren bedreigen Igors stad. De
Khan biedt Igor een bondgenootschap
aan, deze weigert dit echter. Om Ignr
Polowetzers voor hem dansen. Wladimir
is intussen verliefd geworden op de
dochter van de Khan en zal later niet
met Igor terugkeren. Igor weet na lange
aarzeling te ontsnappen en keert nog
juist op tijd terug om zijn stad en ziin
benarde echtgenote te. redden, zodat de
opera eindigt in algemene feestvreugde.
Borodin was een dilettant in muzikaal
opzicht: prachtige koren en aria's van
onvergetelijke uitdrukkingskracht wis-
vullingen cn nietszeggende duetten en
recitatieven. Een goede bezetting van de
Igor, de Khan, Jaroslavna. Galitzkv en
het liefdespaar kan alles redden, doch
hier ontbrak veel. De enscenering was
vaak niet onaardig, doch de balletten
deden vermoeden, dat de Polowetzer
dansers en danseressen een leergang in
het moderne Parijs hadden gevolgd, het
geen voor Kaukasiërs toch wel een he
le reis betekent.
K h otvan s jtsji n a
alleen Galitsln en SJachlovlty, de jonge de Russische taal afgestemde melodieën
tsaar Peter verschijnt alleen op de ons nog steeds toeschijnen, zo weinig re-
achtergrond. volutionair klonk ons de muziek in de
Ho. ..andeling nogal weinig recht- loren die Piokojcf voor de ..Liefde der
-»»-iv"-v»nt, en sommi«e dialogen drie Sinaasappels" schreef.'Enige jar<
langdradig lijken
de
Rusland
1917.
De opvoering van Moessorgski's
„Khovansjitsjina" door de Opera
in Belgrado behoorde tot de
hoogtepunten van het Edin
burgh Festival. En vooral de alt
Melanija Bugarinovic en de bas
Miroslav Cangalovic vielen op
door hun sterke spel.
niet verstaat, komen toch
nenten van spanning
Doslfey ten tonele
Khowansjtsjina betekende een hoogte- schijnt, of wanneer Marfa haar gelief-
punt in dit festival-seizoen. Het door de tracht te overtuigen van de enige
de literator Stassof ontworpen onder- zin van het leven. Van oosterse charme
werp van deze opera is eigenlijk nogal vervuld is het Perzische ballet ten hui-
merkwaardig; b(j de machtsstrijd, die ze van de oude Khowansky, door de
aan de troonsbestijging van Peter de j elcraders schitterend tvdanst wanneer
Grote vooraf ging (einde 17de eeuw) dadelijk daarop, eigenlijk nog tijdens het
vormden zich twee partijen: de voor- ballet, de vorst door handlangers van
standers van het oude, van het westen de tsarenvriend Sjachlovitv wordt ae-
afkerige^ Rusland, onder leiding van de dood. bereikt het drama
sterkste ogenhjikken. Een ander en laat
ste hoogtepunt vormt de slotscène, wan
neer de oudgelovigen onder de oude Do-
sifey, tezamen met Marfa en haar ge
liefde, vrijwillig de brandstapel be
klimmen tot een collectief autodafé, om
religieuze extase het oude Rusland te
Vijfhonderd bewoners van de Roer-
streek hebben gisteren in Vlodrop ver
gaderd over de gevolgen van de sluiting
van de staatsmijn Beatrix. De vergade
ring werd bijgewoond door vele leden
van de Eerste en Hweede Kamer va
K.V.P. en door tal van burgemeesters uit
de Roerstreek. De bijeenkomst was
geschreven door de afdeling Limburg
van de K.V.P. en door r.k. standsorgani
saties.
Aan het slot van de bijeenkomst zijn
telegramman verzonden aan het hoofd
bestuur van de K.V.P. en aan dc Tweede
I Kamerfractie van deze partij. In dit tele
gram vragen dc bewoners van de Roer-
•treck hen te helpen de structurele n
Uikheden te overwinnen.
vorsten Khowansky, en de vernieuwings
partij, waarop Peter spoedig zou steu
nen en waartoe de Tsarina Sofia, de
staatsman Galitsln en de sluwe bojaar
Sjachlovlty behoorden. Onder de aan
hangers van de Khowansky-partij (de
„Khowansjtsjina"). namen de zgn. oud-
gelovigen of Raskolniki een byzondere I doen herleven op het ogenblik, dat het
plaats In. Deze tot mystiek geneigde sec- nieuwe Rusland, het Europese Rusland
te wenste de traditie van het Grieks- van Peter de Grote dat Moessorgsky zo
Orthodoxe geloof „zuiver" te houden te- haatte, politiek triomfeert
genover d, genutjede denkbeelden van ,,oewcl ook de Khowansjtsjina de
meer^prote^Unuè sympathle.n 2 bete.
jonre Peter, die tU als de antichrist be- I viel d« D°sl,eï. vf° Miroslav
schouwde. Terwijl Stassof na van dit Cangalovic zeker de sterkste figuur m
alles een soort historisch objeettet pa- ensemble- op door zijn indruk* ek-
norama wilde maken, heeft Moessorgskv.k™de dramatiek meer dan voor vokale
merkwaardig genoeg, zijn in Boris Go- j schoonheid. Ook de Marfa van de dra-
doenof gehanteerde muzikale realisme matische alt Melania Bugarinovic had
laten varen en openlijk partij gekozen uitnemende hoedanigheden Het koor der
voor de Raskolniki en de partij van het Roskolnrki evenals het orkest bereikten
oude Rusland. De Raskolnikl-lelder Do- een zeer hoog peil. Deze typisch oud-
schreef deze zelfde meeste^ echte)- een
heel merkwaardige opera, naar een ro
man van Dostojewsky. n.l. De Speler.
En hier maakt zijn harmoniek vooral een
ongemeen gedurfde indruk, ook al lijkt
ze vaak met het verhaal weinig te ma
ken te hebben. De Speler is een jonge
huisonderwijzer, die tevergeefs dingt naar
de liefde van zijn pupil Pauline, dochter
van de generaal die zijn tijd doorbrengt
in Roulettenburg (Wiesbaden) waar hij
de resten van zijn fortuin verspeelt. De
.loop is nog gevest.gd op des generaals
grootmoeder uit Moskou, die schatrijk is
en het wel niet lang meer zal maken
Groot is de sohrik, wanneer de oude da
me plotseling met groot gevolg in Rou
lettenburg verschijnt om ook eens een
gokje te wagen. Zij verliest natuurlijk
alles en verdwijnt troosteloos met heel
weinig bagage. Pauline's toekomst ziet
er treurig uit, doch de huisonderwijzer
Alexei gaat nu ook spelen en wint alles
Uiteinnig van verrukking komt hij bij
Pauline om haar het geld aan te bieden
doch zij deinst terug voor zijn waanzin
en stoot hem af. hem in ontredderde toe
stand achterlatend. Dit in de roman
vorm stellig meesterlijke verhaal doet
het op het toneel maar half: het lijkt als
klucht te beginnen, en eindigt heel on
verwachts als een tragedie. Prokofjefs
muziek, (hij 'werkte de partituur -om in
1927), heeft tot en met de scène in de
speelzaal eigenlijk alleen een ritmiseren-
de. akoestisch stofferende functie. De
dialogen moeten in de recitatieven voor
zichzelf spreken, deden dit echter niet
voor hen die het Servo-Kroatisch niet
machtig waren (en wie is dat wel!).
Eerst in de laatste scène, tussen Pauli
ne en Alexei. treft ons een schrijnende,
zelfs pathetische toon. Jammer is even
wel. dat in de opera de houding van
Pauline nogal onbegrijpelijk blijft De
opvoering behoorde tot het beste, dat de
Weer explosie in
A'damse bouwput
Voor de tweede maal binnen een maand
is in een bouwput aan de Schipholweg
in Amsterdam een ongeluk gebeurd, dat
aan een arbeider het leven heeft gekost.
Enkele weken geleden ontstond een ont
ploffing, toen een lasser werkzaamheden
verrichtte aan een der pontons die de
persleidingen in deze enorme bouwput
steunen. De lasser overleed vijf dagen
later. Na het ongeval heeft de firma, die
hier zand baggert ten behoeve van de
aanleg van de nieuwe rijksweg Haarlem
—Badhoevedorp. opdracht gekregen de
pontons van binnen grondig te reinigen.
Desondanks heeft zich zaterdag weer
een ontploffing voorgedaan, toen de 42-
jarige arbeider K. A. Vonk uit Amsterdam
bezig was met een snijbrander een gat in
een der pontons te branden. De heer
Vonk en zijn 27-jarige collega P. D.. even
eens uit Amsterdam, werden door de ont
ploffing in het water geslingerd, dat eer
oppervlakte van 60.000 vierkante metei
heeft en op sommige plaatsen bijna 2(
meter diep is. D. kon bijtijds worden ge
red. maar de heer Vonk verdronk
plan heeft in samenwerking met
de Provinciale Planologische dienst
van Noordholland en Amsterdam,
Rotterdam. Hilversum en Zaandam
ni 1956 een onderzoek ingesteld naar
de wijze waarop de stedeling zomers
zijn zondag doorbrengt. Het is een
zeer verbreide opvatting, dat de ste
deling mobiel als hij veelal is door
het gebruik van steeds snellere ver
voermiddelen op zondagmorgen
vroeg de stad ontvlucht. Daardoor
zou het kerkbezoek van steeds min
der betekenis worden en zouden de
ter H. is gisteravond In zijn woning
te Amsterdam aangehouden. Hij wordt
ervan verdacht van medio 1960 tot febru
ari 1962 de in Amsterdam gevestigde
NV Vee. en vlees-Import en -export-
maatschappij Van Veen voor ruim
1126.000 te hebben opgelicht.
Zes jaar lang heeft Ter H de firma
slacht paarden uit West-Duitslsnd gele
verd, waarvoor hij 6teed-s voorschotten
Belgraders hier gepresteerd hebben, al
schoot de regie wel eens tekort tijdens de
lange dialogen van het begin.
Kennelijk is men in Joegoslavië zeer
vertrouwd met de half satirische, half
classicerende klankwereld van Prokofjet
Geheel anders dan de bUna bi|t|nde
bondigheid van Prokofjef is het breed-
sprakerige, niet erg gedachtenryke pathos
van Dmitri Sjostakowitsj. althans in zijn
symfonieën. Zijn achtste symfonie werd
hier. evenals in het Schevenlngse Kur
haus, gespeeld door het Pools Radio-or.
kest onder Jan Krenz. een prachtige uit
voering, die wel de knappe orkestratie
en de soms boeiende melodiek vai
werk onderstreepte, de holheid ervan
evenwel niet vermocht te doen vergeten.
Gelukki g was in Edinburgh ook het Bo-
rodin-strUkkwartet uit Moskou aanwe
zig. dat met uitvoeringen van Sjostako
witsj' vierde en zevende strijkkwartet
schitterend aantoonde, dat deze kamermu
ziek, ook al is zy niet baanbrekend, van
hoge kwaliteit is en fascinerend van
matlek cn ontwikkeling. Dit Borodin-
kwartet zouden we graag eens in Ne
derland beluisteren.
Ook Sjostakowitsj' klaviermuziek had
op het pro-gramma ge6taan. doch ni
Swjaboslav Richter niet kon verschij
nen. kwam dit onderdeel tot onze spijt
te vervallen. Gelukkig was de vera
de cellist Rostropovltch met zijn v.
(Galina Vishnevskayabijna constant
De Speler konden we nog net een deel
beluisteren van zijn Bach-recital. Welk
een verhevenheid en volmaaktheid weet
deze man te verwezenlijken met behulp
van zo'n weerbarstig instrument als de
violoncello!
Engels ensemble
Tot slot waren we in de gelegenheid,
een typisch Engels ensemble te horen
en wel de Academia Monteverdiana o.l.v
Denis Stevens. Stevens geniet als musico
loog in Engeland groot aanzien en w<
waren dan ook zeer benieuwd, wat zyn
opvatting van Monteverdi voor verras
sende aspecten zou bieden. Zijn ensemble
(2 sopranen, 1 alt. 2 tenoren en 1 bas)
vertoont enige gelijkenis met het
maardc Deller-consort, doch mist. door
een tendens naar overmatig volume, d<
verfijning hiervan. Merkwaardig genoeg
waren het juist de werken van Monte
verdi (o.m. de Madrigali Guerrieri t
Aimorosi) die hieronder het meest te lij
den kregen; de muziek die men in de
zelfde tijd in Ferrara aan he' hof placht
uit te voeren (Frescobaldi, Striggio, Ge-
ualdo> bood 'n veel genuanceerder klan-
kenpalet. Een discussie over de uitvoe
ringspraktijk betreffende Monteverdi's
werk zou echter buiten het kader van
dit artikel vallen. Het is in elk geval
verheugend op te merken, dat de belang
stelling voor dit soort muziek nog steeds
groeiende is.
Dr. J van der Vi
„De windfluit speelt", zei Maimiti. „Hoor je
wel?" Nu ving ook Christian de zachte lage fluit
toon op. Het geluid uit het laagland bereikte zijn
oorvliezen. Daar blies de wind over de holle uit
einden van de bamboe, die boven de kawastruiken
uitstaken.
„Dat zijn de zielen van hen, die.in de laatste tijd
zijn gestorven", fluisterde Maimiti. „Zij zijn op weg
naar hun land Bolotoe. Daar zullen zij hun vrijheid
herkrijgen en als goden zijn
Toen zij het huis van Hitihiti naderden kwam
Nelson hun tegemoet rennen, in het gezelschap van
Heywood. Zijn gezicht stond ernstig en somber.
„Ik heb een heel verdrietige boodschap voor je,
Christian", zei hij, zijn ontroering nauwelijks mees
ter. „Onze oude vriend Huggan is vanmiddag ge
storven."
Christian keek hem verdwaasd aan, haast zonder
hem te begrijpen. „Thomas Huggan dood?" zei
hij. „Nee, dat kan niet. Ik hield van hem als een
vader. Hoe....?"
„Hy was er al enige tijd op voorbereid", ant
woordde Nelson. „Wij hebben niet geweten hoe
ziek hij was, maar zelf voelde hij dat wel. Hij
h'eeft mij laten roepen en ik heb hem de ogen
geslotenHij kon nauwelijks spreken ook
hy had verdriet.
„En Bligh beschouwde hem als een lui varken."
zei Heywood verontwaardigd.
„Dat is nog de vraag," zei Nelson. „Thomas
Huggan was de enige aan boord, die zich door de
kapitein niet naar zijn hand liet zetten, begrijp je.
Een zwaar verlies," voegde hij er aan toe. „Voor
al voor ons, die bevriend met hem waren."
„Ik moest je groeten, dat heeft hij mij nadruk
kelijk gevraagd," stelde Nelson hem gerust. Wat
de oude scheepsarts nog meer had gezegd vertelde
hij niet. „Wilt u goed op hem letten?" had hij,
hijgend naar adem, aan zijn vriend gevraagd. „Hij
ziet eruit als Apollo, maar hij heeft het hart van
een kind. Hij loopt gevaar, daaraan kapot te gaan
of zich tot een dwaze daad te laten verleiden
x. OP DE
GÜNTER SACHSi
Hel was 9 december 1788. De volgende dag liet
kapitein Bligh de nagelaten bezittingen van de
overledene veilen. Wat in de nalatenschap waarde
had als herinnering ging naar zijn naaste vrienden.
Thomas Ledward werd als plaatsvervangend
scheepsarts benoemd en het stoffelijk omhulsel
van Thomas Huggan werd op Kaap Venus begra
ven. De stamhoofden van Tahiti woonden de plech
tigheid bij Bligh hield een korte en karakteristieke
toespraak over de bijbeltekst van de barmhartige
Samaritaan. Teinah informeerde na afloop, waar
om de „Peritanen" hun god geen offer boden,
waarmee hy zich kon verzadigen en raadde
dringend aan, de hut van de overledene voorlopig
niet te betreden, tenminste niet zolang zijn geest
nog rondzwierf.
Het ligt voor de hand dat de ruilhandel tussen
matrozen en inheemsen, ondanks het verbod, welig
tierde. In het begin hadden de mannen hun ge
ruilde artikelen en de geschenken van hun taios
argeloos mee aan boord genomen. Maar alles was
hun door schrijver Samuel afhandig gemaakt. Al
lerlei soorten vruchten, kledingstukken, stoffen,
varkens en geiten werden aan proviand cn klcding-
voorraden toegevoegd en deden de kosten van de
langdurige reis dalen. Kapitein Bligh was immers
zijn eigen betaalmeester? Voor deze functie werd
hem twee shilling per dag gekort op zijn gage als
kapitein. De Admiraliteit ging er van uit, dat h"ij
een daarmee overeenkomend persoonlijk voordeel
uit de huishoudelijke leiding van zijn schip zou
trekken
Naderhand werden de matrozen voorzichtiger en
de buit van de al te ijverige Samuel werd steeds
geringer. Op een avond kwam cadet Edward
Young met zijn vriend Stewart na een wal verlof
aan boord. Voor hem betekende het oponthoud
op Tahiti een genoegen, dat hem hetzelfde plezier
verschafte als passagieren in een haven. Hij was
op de Antillen geboren en had Westindisch bloed
in zijn aderen. De Zuidzee beantwoordde aan zijn
smaak, maar hij kwam er niet van onder de in
druk. Zijn vriendschap met h'et kleine pittige
nichtje van Poinoe Susannah heette zij gaf
hem veel genot, maar hij maakte er geen gewetens
zaak van. Zolang hij hier was beschouwde hij haar
als een welkome afwisseling, hij was zich even
wel voortdurend bewust, dat het maar een spel
letje was.
„Vandaag heb ik werkelijk eens iets moois van
haar gekregen." zei hij lach'end tegen Stewart. Hij
trok een bundeltje uit zijn zak. „Kijk eens, een
stukje echte kunst." Hij rolde de geruite stof van
het voorwerp. Er kwam een fijnbesneden rood ko
raal tevoorschijn, een kunstzinnige nabootsing van
een orchidee met een glanzende parel in het mid
den.
„Prachtig!" riep Stewart geestdriftig. „Dat moet
ik toch eens aan die Peggy van mij vertellen. Had
je ook iets voor haar meegebracht?"
Young lachte listig. Hij had zich niet tot grote
uitgaven laten verleiden. „Mijn rantsoen suiker",
zei hij. „Die mensen zijn allemaal dol op onze
witte suiker. Vinden zij lekkerder dan bonbons."
De sloep had het sch'ip bereikt en zij klommen
de valreep op. Young had zijn souvenir al weer
in zijn borstzak laten glijden.
wordt vervolgd)
zou hebben ontvrmgen. Met een onwaar
gebleken venhaa-l'tJe over veel goedko
pere slachtpaaTdem uit Oost-Duitsland
zou Ter H. er de laatste twee jaar in
zijn geslaagd steeds grotere voorschotten
en een bankaccreditiief in Enschede los
te praten Toen de NV ten 6lotte geen
slachtpaarden meer ontving, werd een
onderzoek ingesteld en kwam de waar
heid aan het licht Het wonderlijke van
deze oplichtingsaffaire is dat van alle
tmamsaoties tussen Ter H. en Van Veen
op papier niets vaststaat Firma Van
Veen vertrouwde de jeugdige niet ka
pitaalkrachtige Ter H.. die san
zijn vader een paardenhandel leidt, vol
komen. De verrekende voorschotten
werden wederzijds genoteerd in notitie
boekjes. Schuldbekentenissen kwamen
er niet aan te pas. Bij dit wederzijds
staffelen waren steeds twee directiele
den van de NV Van Veen aanwezig
Wanen die voorschotten vereffend, dan
werden volgens oud gebruik bij deze
handel de n-oti-bieblaadjes in aanwezig
heid van beide partijen vernietigd.
Medio 1960 stelde Ter H. de firma
Van Veen een „aantrekkelijk handeltje"
voor. Volgens Van Veen zon Ter H. heb
ben verteld dat ziin Duitse leverancier
Heinz Rlckhoff uit Glldehaus voor veel
goedkopere paarden uit Oost-Duitsland
kon zorgen. Rlckhoff zou in contact
staan met een Westdultse machinefa.
briek, die voor zijn produkten veel goed
kopere slachtpaarden nlt Oost-Duitsland
terugkreeg. Een merkwaardige ruil, die
als voordelen had dat bU uitvoer var
de slachtpaarden Rlckhoff de Invoer
rechten voor de machinefabrikant terug
verdiende.
Rickhoff wenste eerst echter een bank.
accreditief waarvoor de nog steeds niet
kapitaalkrachtige Ter H. niet kon zor
gen. Van Veen werd ervoor gespannen
en zorgde ervoor. Op de giro van Ter H.
werd 50.000 DM gedeponeerdLater liep
het zelfs op tot 100.000 DM. Ter H. zou
hiermee Rickhoffc bankacoreditief ver
zongen. Inmiddels kreeg Ter H. nog
voorschotten ook In juni 1961 zelfs nog
eens 150.000. Bij Van Veen ontstemd
door al deze transacties een moeilijke
kaspositie. Ter H. wilde echter niet dat
in Duitsland een accred'itief op rekening
van Rriokhoff werd geopend. Voor Ter
H.'s argument „Jullie kunnen den mijn
prijs nagaan, dat is geen handel meer"
had Van Veen begrip. Daarom besloot
men bij een Enschedese bank onder be
paalde voorwaarden op naam van Ter
H. een acoreditief te openen. Met ge-
fimgeerde brieven e.d. kreeg Ter H. weer
voorschotten lo6. Bedrwgen van 30.000
DM waren geen uitzondering. Toen er
lange tijd geen slachtpaarden meer kwa
men bij Van Veen, ging men informeren
by Rickhoff, <J:e zei niet meer aan Ter
H. te leveren. Zij hadden nog 100.000
140.000 DM van Ter H. te goed. De po
litie heeft na uitvoerig onderzoek in
Duitsland cn Nederland kunnen vast
stellen dat Ter H Van Veen voor
126.326 aan voorschotten en accreditief
moot hebben opgelicht
De NV probeerde het accrediticf bij
de bonk in Enschede van ƒ75.000 te
blokkeren, doch dta lukte niet. omdat
de bank wegens een nog grotere vor
dering wegens verstrekte voorschotten
op Ter H. het accreditief in overleg met
Ter H. op eigen rekening had overge- nationalistische
boekt
Ter H. ontkent. Hij zou zelfs nog
ton tegoed hebb:»i van Ven Veen.
Onder verdenking van oplichting
twee expediteurs van paarden heeft Ter
H. in juli reeds enige tijd doorgebracht
in bet Almelose huis van bewaring
steden op zomerdagen leeglopen. De
resultaten van het ingestelde onder
zoek wijzen echter in een andere
richting. Kort samengevat geven zij
voor de vier genoemde steden het
volgende beeld.
Van de bevolking bevond zich op zon
dag ongeveer 26 pet. buiten de woon
plaat!. Wanneer de omgeving daartoe
ïoodr. is de trek naar buiten nog groter.
In Hilversum was het percentage name
lijk veertig, in Rotterdam bevond zich
daarentegen een kleine twintig pet. van
de bevolking buiten de woonplaats.
Veel meer mensen, dan verwacht, ble
ken op zondag thuis te blUvcn. Omstreeks
vijftig pet van de bevolk'ng vertoefd*
op zondagmorgen in dc eigen woning.
Op zondagmiddag loopt dit percentage
terug tot ongeveer 35. Factoren, die het
thuisblijven beïnvloeden zijn behalve de
leeftyd het geslacht (vrouwen blijven
meer thuis dan mannen) en het inkomen.
Dit patroon wordt evenwel doorbroken,
wanneer aantrekkelijke recreatiegebieden
op korte afstand van de woning aanwe
zig zijn. Zoals dit bijv. het geval is lo
Hilversum. De bejaarden, de jonge ge
zinnen en de lagere inkomensgroepen
profiteren het meest van deze recreatie
gebieden. Zy gaan verhoudingsgewys
meer naar buiten, terwijl de overige
groepen (jongeren, hogere inkomens
groepen) onder alle omstandigheden de
weg naar buiten wel weten te vinden.
Kerkbezoek
Ruih twintig pet van de bevolking In
de onderzochte steden was op zondag
morgen ter kerke geweest. Voor de Ge
reformeerden en Rooms-katholieken lig
gen de percentages aanmerkelijk hoger
(ra. zestig pet.).
Ongeveer vüf pet. van de bevolking
bracht het weekeinde buiten de woon
plaats door, terwijl ongeveer tien pet. de
gehele dag uitging. De grootste variatie
in percentages tusen de vier gemeenten
vindt men bij het uitstapje op zondag
middag, In Hilversum ging 23 pet. van de
bevolking op zondagmiddag naar buiten.
In Rotterdam was dit slechts zes pet.
Vooral autobezitters hebben dc neiging
eerst op zondagmiddag weg te gaan. Men
reist dan echter niet ver. Omstreeks 75
pet. van de autobezitters, die op zondag
middag naar buiten pinpen. bleven bin
nen een afstand van dertig km van de
eigen woonplaats.
Het is dan ook te v-rwuchten, dal toe
nemende motorisering niet in de eerste
pLaats zal lelden tot het afleggen van
veel grotere afstanden dan voorheen
maar lot een later vertrek van huis en
hiermee tot een sterke vergroting van de
topdrukte in de recreatiegebieden. De
veronderstelling, dat er dichtbij de woon
plaats in de toekomst minder behoefte
zou bestaan aan recreatiegebieden, omdat
de automobilist toch op grote afstand van
huis recreatie gaat zoeken, gaat dus niet
Uit Zaandam, Rotterdam en Amster
dam richtte 20 25 pet. van de totale
trek (wat neerkomt op 6 8 pet. van de
bevolking van deze steden) zich op het
strand en de duinen. Het bezoek aan an
dere steden mag overigens ook niet wor
den onderschat.
Verder kwam uit het onderzoek naar
voren, dat het gezin een belangrijke
functie vervult bij dc besteding van de
zondag. Omstreeks zestig pet. van alle
'rekkers ging met het gezin naar bui-
'en.
De resultaten dateren van vóór de
invoering van de vrije zaterdag Het
laat zich echter niet aanzien, dat deze
vrije dag op dit ogenblik reeds veel
invloed Heeft gehad op de besteding
van het weekeinde.
Staking en strijd
om de macht
in Suriname
Bij de bouw van de stuwdam te Af-
fobaka in het grote Brokopondplan,
vrijdag plotseling een staking uitgebro
ken. waaraan negenhonderd van de daar
werkende arbeiders deelnemen, namelijk
de uurloners.
De staking staat onder leiding van de
arbeidersbeweging en
Bijna alle sigaren
worden duurder
In aansluiting op de berichten ov<
de prijsverhoging van sigaren verne
men wij van de Bedrijfsvereniging van
tabaksverwerkende industrieën, dat op
een enkele uitzondering na bijna alle
bekende merken onder de verhoging
zullen vallen. De groep fabrikanten die
een of andere wyze tot verhoging
ergaat. vertegenwoordigt dan ook
niet zoals oorspronkelijk gemeld 60
procent, maar naar schatting rond 85
procent van de produktie.
Dc fabrikanten wijzen erop, dat zij de
laatste jaren weliswaar op verregaande
hebben gemechaniseerd en gera
tionaliseerd. maar dat de hieruit ontstane
kostenbesparing grotendeels aan de ver
betering van lonen en arbeidsvoorwaar
den moest worden besteed. De prijzen
die op de Bremense markt voor de Su
matra- en Javatabakken moesten worden
betaald, maken thans een aanpassing van
de detailprijzen noodzakelijk. Handhaving
de prijzen acht men slechts mogelijk
door verlaging van de kwaliteit en deze
•eg willen de fabrikanten onder geen
beding gaan.
De hier en daar bij winkeliers en gros
siers gehoorde klacht dat fabrikanten
hun aflevering zouden vertragen moeten
worden geweten aan het feit dat de han
del door abnormaal grote instellingen
tracht om zoveel mogelijk goedkope siga-
ln te slaan. De industrie levert nor
maal af maar kan met haar produktie d*
kunstmatig sterk vergrote vraag niet bij
houden.
wordt gezien als een strijd om de macht
met de moederbond, het overkoepelend
lichaam van de Surinaamse arbeiders
beweging. waarvan de heer J. A. Pengel
leider is. De stakers waren merendeels
lid van de Paranama-werknemersbond,
die bij de moederbond is aangesloten,
en eerst geen duidelijke uitspraak over
het geschil gaf, doch later het optreden
van de stakers veroordeelde.
Volgens een communiqué zijn de sta
kers opgewekt door onverantwoordelijke
elementen met vreemde ideologieën.
Hiermede wordt gedoeld op dc leider
van de nationalistische beweging, de heer
Bruma. wiens beweging verdacht wordt
van communisme en van communistische
steun. Ook wordt gemeld dat de stakers
werden aangezet door twee mannen van
de .internationalistische arbeidersbond".
De stakers vergaderden ln het gebouw
van de organisatie .Wie Eegie Sanie", die
met de nationalistische beweging ver
want is. en nam een motie aan, waarin
werd gesteld, dat geen enkele staker
vrees voor ontslag behoefde te hebben.
Men eist opslag, gelijkheid van loon
schaal. regeling van ontsla grechttege-
moetkoming aan studerende jongeren en
vaders, die gezinnen ln de stad hebben,
gelijkheid voor arbeiders uit het binnen
land en de stad.
Volgens de Suralco kwam de staking
onverwachts. Toen haar vertegenwoor
digers met de afgevaardigden van de
arbeiders spraken en men op het punt
stond tot overeenstemming te komen, be
gonnen plotseling enkele leden van de
nationalistische arbeidersbeweging te
roepen om een staking. Zij riepen: „Wij
willen Bruma als onze leider, de andere
heeft nooit iets voor ons gedaan." De
directeur van Suralco verwacht, dat
men spoedig weer zal gaan werken om
dat de maatschappij bereid is tot een
gesprek met de arbeiders.
Juist op dat ogenblik Is door de mi
nisterraad besloten tien vakbondleiders
ter opleiding naar Nederland te zenden
Zij zullen 24 september met de K.L.M.
vertrekken en hun opleiding zal drie
maanden duren en verzorgd worden door
de drie grote vakverbonden in Nederland.
